________________
यथा कियताऽऽधाकर्मिकेण कियता च शुद्धेन कईमेन मिश्रिता चुल्ली थिग्गलिकाद्यर्थमाधाकर्मिकर्दमस्तवकयुक्ता स्थाली चटुकस्याप्यधस्त्ये चटुके उपरितने गंडे वा एकतरस्मिन् कस्मिंश्चिदाधाकर्मिके एकतरस्मिंश्च शुद्धे सति द्वयोर्योजनकृते उपकरणपूतितेति। एवमन्यस्याप्युपकरणस्य पूतित्वं ज्ञेयं । तस्मिन् पूत्युपकरणे शुद्धं यदशनादि राद्धं तदपि पूत्युपकरणयोगादुपकरणपूति ज्ञेयम् । तथा अविशुद्धकोटिभिरशनादिभिर्द्रव्यैर्मिश्रं शुद्धमप्यशनादिकं यद्रन्धनादिक्रियाविषयीकृतं तैः स्पृष्टं वा तद्भक्तपानपूति ज्ञेयम् । 'तहिंति तयोर्बादरपूतिकर्मभेदयोरुपकरणभक्तपानविषययोर्मध्ये प्रथममाद्यमुपकरणपूतिलक्षणं भेदमाश्रित्य स्वरूपं कल्प्याकल्प्यविधिं च वक्ष्ये इति शेष इति માથાર્થ તારૂરૂ II
अवतरणिका- अधुना पूर्वार्धेन प्रस्तुतमेवार्थमुत्तरार्द्धन तु भक्तपानपूतिद्वितीयभेदस्वरूपं किञ्चिदाह । मूलगाथा- कम्मियचुल्लियभायण-डोवठियं पूइ कप्पइ पुढो तं।
बीयं कम्मियवग्यारहिंगुलोणाइ जत्थ छुहे ।।३४।। ઉપકરણપૂતિ આ રીતે બની શકે- કેટલાક આધાકર્મી અને કેટલાક શુદ્ધકાદવથી બનાવેલ માટીની ચુલ્લી-સગડી હોય, ક્યાંક તો થીગડું લગાડવા માટેના આધાકર્મીકકાદવથી યુક્ત હાંડલી હોય, અથવા ચમચાનો નીચેનો ગોળ ભાગ કે ઉપરનો દાંડીનો ભાગ-બન્નેમાંથી એકભાગ આધાકર્મી હોય અને બીજો ભાગ શુદ્ધ હોય અને એ બન્નેનો સંયોગ કરે એટલે ઉપકરણપૂતિ થાય. આ પ્રમાણે બીજા ઉપકરણમાં પણ પૂતિપણું જાણવું. “ર્વમ' = કાદવ = દેશીસગડી બનાવવા કે તેની ઉપર લેપ-થીગડું લગાડવા માટીનો પાણીમાં પલાળેલો લોંદો.
ઉપરોક્તપૂતિ ઉપકરણમાં રહેલ શુદ્ધ પણ જે અશનાદિ છે તે પણ પૂતિ ઉપકરણના યોગથી ઉપકરણ પૂતિ છે એમ જાણવું.
તથા, અવિશુદ્ધિકોટિવાળા અશનાદિ દ્રવ્યો સાથે મળેલું રાંધવા વગેરે ક્રિયાના વિષયભૂત બનેલું શુદ્ધ પણ અશનાદિ ભક્તપાનપૂતિ કહેવાય છે. અથવા તો તે દ્વારા સ્પર્ધાયેલ આહારાદિને પણ ભક્તપાન પૂતિ કહેવાય છે. - “તë = “તયો' = તે બાદરપૂતિકર્મના ઉપકરણ અને ભક્તપાન આ બે ભેદમાંથી, “પઢમ' = પ્રથમમ્'. = પહેલું જે ઉપકરણપૂતિ છે, ‘તેના સ્વરૂપ અને કચ્છ-અકથ્યવિધિને કહીશ.' આટલું અધ્યાહારથી લેવું.૩૩
અવતરણિકા :- હવે, ગાથાના પૂર્વાર્ધમાં પ્રસ્તુતઅર્થ = ઉપકરણપૂતિનું સ્વરૂપ અને કથ્ય- અકથ્ય વિધિને, અને ગાથાના ઉત્તરાર્ધમાં બીજા ભક્તપાનપૂતિ ભેદનું કાંઈક સ્વરૂપ કહે છે.
મૂળગાથા-શબ્દાર્થ :- મયં = આધાર્મિક, ચૂક્તિયં = ચૂલો, માથi = ભાજન, હોવ = કડછી, હિર્ચ = રહેલું, પૂ= પૂતિ, ષ = કલ્પ, પૂવો = જુદું કરેલું, તે = 0, વીર્થ = ભક્તપાનપૂતિ,
મય = આધાર્મિક, વધારર્દિાનોફ = વઘાર, હિંગ તથા લવણાદિ, નન્જ = જેમાં, ફુદ = નાખવામાં આવે.ll૩૪
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
