________________
५८
भवेयुर्जायेरन्। एतेषां च स्वरूपं सूत्रकृदुक्तातिक्रमादिस्वरूपादुपरिष्ठाद्वयं वक्ष्याम इति गाथार्थः । । १७ ।। अवतरणिका - इदानीं अतिक्रमादीनां स्वरूपं निरुपयितुमाह । मूलगाथा- आहाकम्मामंतण पडिसुणमाणे अइक्कमो होइ । पयभेयाइ वइक्कम गहिए तइएयरो गिलिए । । १८ ।। आधाकर्म्मामन्त्रण-प्रतिश्रुण्वत्यतिक्रमो भवेत् ।
पदभेदादौ व्यतिक्रमो गुहिते तृतीय इतरो गिलिते ।। १८ ।। अतिक्रमादि कथं भवति ?
संस्कृतछाया
व्याख्या– विभक्तिलोपादाधाकर्म्मणि पूर्वोक्ते आमन्त्रणे गृहाणेदमिति गृहस्थाभ्यर्थने सति प्रतिश्रुण्वति गृहीष्यामीति जल्पत्यनिषेधेन मौनावलम्बिनि वा सति साधौ यावन्नाद्यापि तद्ग्रहणाय चलति तावदतिक्रमो मनाक् चारित्रधर्म्मोल्लङ्घनं भवति । ततः पदस्य चरणस्य भेदस्तद्ग्रहणार्थं गमनायोत्पाटनं पदभेदः, स आदिर्यस्य तद्गृहगमनादेस्तत् पदभेदादि विभक्तिलोपात्तस्मिन् विहिते सति यावत् तन्न गृह्णाति तावद् व्यतिक्रमः पूर्व्वस्माद्गुरुश्चरणेऽपराधो भवति । ततो गृहीते पात्रकादौ स्वीकृते सत्याधाकर्म्मणि पछी समे ीशुं ||१७||
अवतरशिडा :- હવે અતિક્રમાદિના સ્વરૂપની નિરૂપણા કરવા કહે છે.
મૂળગાથા-શબ્દાર્થ :- आहाकम्म = : खाधार्भनु, आमंतण = निमंत्रण, पडिसुणमाणे = सांभणवामां, अइम्मो अतिङभ, होइ = थाय छे, पयभेयाइ = पण उपाडवामां, वइक्कम = व्यतिभ, गहिए = ग्रह श्वामां, तइअ = श्रीभे, इयरो थोथो, गिलि गणे उतारवामां ।। १८ ।।
મૂળગાથા-ગાથાર્થ :- આધાકર્મ અશનાદિનું ગૃહસ્થ નિમન્ત્રણ કરે ત્યારે ગ્રહણ કરવાની ઈચ્છા જણાવે અથવા મૌન રહે પણ નિષેધ ન કરે અને ત્યારપછી તે લેવા જવા માટે જ્યાં સુધી પગ ન ઉપાડે ત્યાં સુધી અતિક્રમ દોષ લાગે. તે લેવા માટે પગઉપાડી મકાનમાંથી નીકળી ગૃહસ્થને ત્યાંથી જ્યાં સુધી ગ્રહણ ન કરે ત્યાં સુધી વ્યતિક્રમ દોષ લાગે. તે ગ્રહણ કરીને જ્યાં સુધી મકાનમાં આવી વાપરવા બેસીને મોઢામાં ન નાંખે ત્યાં સુધી અતિચાર દોષ લાગે, અને છેવટે મોઢામાં નાંખીને ગળામાં ઉતારે ત્યારે અનાચાર દોષ લાગે.॥૧૮॥
=
• अतिमाहि डेवी रीते याय ? •
व्याय्यार्थ :- 'आहाकम्मामंतण' 'आधाकर्म्मामन्त्रण' वहीं विलति सोप थयो होवाथी, 'आधाकर्म्मामन्त्रणे' = आधाभना आमंत्रणमां, सेम सप्तभी विलङित भरावी. भेटले }, 'सा ग्रहए। उसे ' आ प्रभाशेना गृहस्थना आमन्त्रण = अभ्यर्थना थवाथी, 'पडिसुणमाणे' = ‘प्रतिश्रुण्वति' = सांभणवामां. એટલે કે ‘હું ગ્રહણ કરીશ' એમ બોલવામાં કે એનો નિષેધ કર્યા વિના મૌન રહેવામાં, જ્યાં સુધી वहोरवा भय नहिं.. अर्थात् उपडो जोढे, पात्राहि तैयार रे, त्यां सुधी 'अइक्कमो होइ’ = ‘अतिक्रमो भवति' = अतिङभ = थोडा यारित्रना उल्लंघननो होष लागे, 'पयभेयाइ वइकम्म' = 'पदभेददि व्यतिक्रमः' વહોરવા જવા પગ ઉપાડે, ચાલીને એના ઘરે જાય અને જ્યાં સુધી આધાકર્મ ગ્રહણ ન કરે
Jain Education International
=
=
=
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
