________________
Vada ]
Gaṇadharavada
Yenaiva na vakta vacanam va tato na santi vacanîyah Bhavastatah śūnyamidam vacanamidam satyamalikam va ||186॥ ] Yadi satyam nābhāvo'thalikam na pramaṇametaditi Abhyupagatamiti va mati r-nabhave yuktametaditi ||187 || ( 1735 ) ]
Trans.—186-187 ( An opponenent may argue that ) Just as a speaker or speech does not exist, the objects ( that are ) to be expressed will be non-existent ( and hence ) this ( world ) is also non-existent. Is this statement true or false? If it is true, there will be no negation and if it is false, that will no longer be a ground of assurance.
66
.: 245:
"
Or, if you believed that sānyata is anyhow arrived at, it is not proper ( to do so ) in ( the midst of all-pervading ) negation. ( 1734-1735 )
टीका- येनैव न वक्ता, नापि च वचनम्, ततस्तेनैव न सन्ति वचनीया भावा इति, अतः शून्यमिदं जगदिति । अत्रोच्यते - यदेतद् वक्तृ - वचन-वचनीयानां भावानामभावप्रतिप्रादकं वचनं तत् सत्यमलीकं वा १ । यदि सत्यम्, तर्ह्यस्यैव सत्यवचनस्य सद्भावाद् नाभावः सर्वभावानाम् । अथालीकमिदं वचनम्, तर्ह्यप्रमाणमेतत्, अतो नातः शून्यतासिद्धिः । अथ यथा तथा वाभ्युपगतमस्माभिः शून्यताप्रतिपादकं वचनम्, अतोऽस्मद्वचनप्रामाण्यात् शून्यतासिद्धिरिति तव मतिः । नैवम्, यतः सत्यम्, अलीकं वा त्वयेदमभ्युपगतम् ? " इत्यादि पुनस्तदेवावर्तते । किञ्च, अभ्युपगन्ता, अभ्युपगमः, अभ्युपगमनीयं चेत्येतत्रयस्य सद्भावेऽभ्युपगमोऽप्येष भवतो युज्यते, न च सर्वभावानामभावे एतत्रयं युक्तमिति ॥ १८६-१८७।। (१७३४१७३५) ॥
44
D. C. — Vyakta— Now that vaktā and vacana have been established as s'unya, the vacanîya bhavas will also be s'unya on account of the same reason. So, ultimately, the whole world is non-existent in all respects.
Bhagavān:--If it is so, O Vyakta / I ask you a question : Is that statement which proves the non-existence of vakta,
