________________
•: 492 :
Jinabhadra Gaņi's
[The eleventh
Dravyāmūrtvato mukto nityo nabha iva dravyatayā ! Nanu vibhutadiprasanga evam sati, nānumanat ॥ 437 ॥ (1985)] ___Trans.---437 The free ( soul ) is everlasting like sky on account of the incorporeal nature of ( its ) substance. (The opponent might object here that ) “in that case, there would be all-pervading characteristic etc as well. ” ( But ) it is not so, because of ( an opposite inference ). ( 1985 )
टीका-नित्यो मुक्तात्मा, द्रव्यत्वे सत्यमूर्तत्वात् , “ दवतय त्ति" यथा द्रव्यत्वे सत्यमूर्तत्वाद् नित्यं नमः । आह-नन्वनेन दृष्टान्तेन व्यापकस्वाद्यपि सिध्यति जीवस्य; तथाहि-विभुर्व्यापकः सर्वगतो जीवः, द्रव्यत्वे सत्यमूर्तत्वात् , यथा नभः । तदेतद् न । कुतः १। सर्वगतत्वबाधकानु मानसद्भावात् ; तथाहि-त्वपर्यन्तदेहमात्रव्यापको जीवः, तत्रैव तद्गुणोपलब्धेः, स्पर्शनवत् , इत्युनुमानाद् बाधते सर्वगतत्वं जीवस्य । एवं "न बध्यते नापि मुच्यते जीवः द्रव्यत्वे सत्यमूर्तत्वात् , नभोवत्" इत्याद्यपि दूषणं, " बध्यते पुण्य-पापकर्मणा जीवः, दान-हिंसादि क्रियाणां सफलत्वात् , कृष्यादिक्रियावत् , तथा, विघटते सम्यगुपायात् कोऽपि जीव-कर्मसंयोगः, संयोगत्वात् , काश्चन-धातुपाषाणसंयोगवत् " इत्याद्यनुमानात् परिहर्तव्यमिति ॥ ४३७ ॥ (१९८५)
D. C.-Like ākās'a dravya, java dravya of a free soul is also nitya, because it is a-mūrta as a dravya.
Prabhāsa:-As you proved notyatva (in case ) of muktātmā by the help of the example of sky, the example will lead to prove other characteristics of sky in muktātmā, say for example, like sky, muktātmā is all pervading due to its a-mūrtatva. Similarly, it can also be said that jîva dravya has neither bandha nor moksa just as ākās'a dravya has none due to a-mūrtatva.
Bhagavān. It is not proper to establish other characteristics such as vibhută etc in muktātmā by the help of the example of sky. Because, there is another inference opposite
