________________
Vsda]
Gañadharavada
:: 299 :
Athavā syabhāvo dharmo vastunah na so'pi sadpisako nityam | Utpada-sthiti-bhangāscitra yad vastuparyāyah || 244 | ( 1792 )!
Trans.—244 Or, if svabhāva is a property of an object that also will not be always the same. Because, the paryāyās of production, retention and destruction of an object are distinct (from each other ). ( 1792 )
टीका-अथ वस्तुनो धर्मः स्वभावः, सोऽपि सर्वदैव सदृशो न घटते, इति कथं सर्वदैव शरीरादीनां सदृशतां जनयेत् । कथं पुनरस्य सदैव सदृशता न घटते ? इत्याह-" उप्पायेत्यादि" यद् यस्मादुत्पाद-स्थिति-भङ्गादयश्चित्रा वस्तुपर्यायाः, न च ते सदैवाऽवस्थितसादृश्याः, नीलादीनां वस्तुधर्माणां प्रत्यक्षत एवान्यान्यरूपतया परिणतिदर्शनात् । किञ्च, वस्तुधर्मोऽसौ भव
स्वभाव आत्मधर्मो वा स्यात् , पुलधर्मो वा ? । यद्यात्मधर्मः, तर्हि नासौ शरीरादीनां कारणम् , अमूर्तत्वात् , आकाशादिवत् । अथ पुद्गलधर्मः, तर्हि कर्मैवासी, कर्मणोऽपि हि पुद्गलास्तिकायधर्मत्वेनास्माभिरभ्युपगतत्वादिति ॥ २४४ ॥ (१७९२)॥
D. C.-Svabhāva will not be the same throughout even if you believe that it is a vastudharma. Hence, it is not possible to maintain for over the sadrıs'ya of sarîra etc. also. For, the three stages of production, existence and destruction are not always the same in case of a single object. Distinction of properties in case of black objects is easily perceived.
Secondly, is this vastudharma, a dharma of the atman or a dharma of the pudgala ? If it is the property of atman it can never become the cause of s'arîra etc. For, it will be a-mūrta like ākās'a in that case. On the other hand, if this vastudharma is the property of a pudgala, then it will become the Karman itself, as Karman is nothing but a pudgaladharma itself. कम्मस्स वि परिणामो सुहम्म ! धम्मो स पोग्गलमयस्स। हेऊ चित्तोजगओ होइ सहावोत्ति को दोसो ? ॥२४५॥ (१७९३)
