Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ M MA nyAyAcArya-nyAyavizArada-mahA mahopAdhyAyajI zrImad yazovijayajI viracita 125-150-350 gAthAyonAM stavano. TA saMzodhaka mahAmahopAdhyAyajI zrImad vIravijayajInA ziSyarana paMnyAsajI mahArAja zrImad dAnavijayajI gaNI. NDOE RSHARELATEINRC ROCERAGEEKEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEELCANO RELA TAGTERNA nyAyAMbhonidhi zrImad vijayAnaMdasUrIzvara AtmArAmajI paSTa prabhAvaka zrImad vijayAmalaharijInA upadezathI chapAvI prasiddha kartA khaMbhAta amaracaMda premacadaM jainazAlAnA pramukha zeTha popaTabhAi amaracaMda. 1399999999999993593329819839933333333395933392993333333998939799999995303933 NESEDYtMRH (51004 vikrama saMvat 1975 zrI vIra saMvat 2445 * AvRtti pahelI. prata 500). amadAvAda. rIcIroDanA pula nIce zrI " jaina vidyAvijaya " mi0 presamAM zA. popaTalAla amathAzAe chApyu. kImata 3.1-0-0. KATARREARS secar EEEFES PEGESF GERECRETE CEECCLEESEEEEEEE SE FOS RRIDOR Di..
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ DALADALADALADARARARARBARA nyAyAM bhonidhi zrImad vijayAnaMda surIzvarajI ke paTTadhara MARDANA Mom/ sAkSara ziromaNi AcArya zrImad vijayakamaLasurIzvarajI. f prasiddhakartA zrI mahAvIra jaina sabhA, khaMbhAta. lakSmI ArTa, bhAyakhaLA, sumbaI
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sAkSaravarya mahopAdhyAya zrImad vIravijayajI mahArAja. / saM 1975 upAdhyAya pada, saM. 1957. svargavAsa, dIkSA, vikrama saM 19350 janma, vikrama sa 1908. Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za Za 3 . 11. prasiddhakartA zrI mahAvIra jaina sabhA, khaMbhAta. lakSmI mArTa, mAyakhaLA, mumbaI. ,
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMbhAtamA mahopAdhyAya zrImad vArAvajayajAnA mAdagAmA gurusevArthe padhArelA munI mahArAjo paikI. YA... r MISCE Abe Home . Nand CRAS KAM - - APLEJ ......................: ~ ..... anuyogAcArya paMnyAsa zrImad dAnavijayajI Adi ThANA. prasiddhakartA zrI mahAvIra jaina sabhA, khaMbhAta. lakSmI ArTa, bhAyakhaLA, mumbaI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. A saMsArarUpa gADha araNyamAM paribhramaNa karatA AtmAoMe potAnA svabhAvika sthAna saMprApta karavAnI khAtara paNa vItarAga paramAtmAe artharUpa prakAzita ane sarvajJakalpa gaNadhara mahArAjA mUtradvArA nirUpita sanmArgano Azraya levAnI anivArya AvazyakatA che, kAraNa ke teja sanmArganA avalaMvanathI aneka bhavyAtmAoe A Adhi vyAdhi ane upAdhithI paripUrNa saMsAra rUpa araNyanuM zAMtipUrvaka ullaMghana karI potAnA svAbhAvika sthAnane saMpAta karela che. vartamAna samaye kare che. ane AgAmi samaye karaze. e bAta nirvivAda siddha hai. te sanmArgane gujJAta karavA mAMTe paropakAra parAyaNa purAtana maharSioe teja sUtrone anusarI aneka graMtharatnonI racanA karI tenA svarUpanI sAthe tene saMmApta karavAnAM sAdhana Adi viSayAne paSTa rIte suvodhita karela che. te mahAtmAonI paraMparAmAM prasijine pAmelAja mahAtmA A prastuta traNa graMtharatnonA praNetA che. jemanuM zubha nAma mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI hatuM. yadyapi A graMthagnAMnA praNetAnA anukaraNIya jIvana caritrane atre AlekhavAnI jarura che, paraMtu durbhAgyanA prabhAve teozrInA jIvanacaritranI saMpUrNa bAtamI meLavAvA ame bhAgyazAlI yA nathI ane te saMbaMdhI bhinna bhinna sthaLethI saMprApta thayelI hakIkatone saMkalita karI bhAvanagara jainadharma prasAraka sabhAdvArA prasiddha thayela yazovijayajI graMthamAlA nAmanA grantharatnanI prastAvanAdvArA te sabhAnA kArya vAhakoe prakAzita karI che tethI atre tenuMja piSTapeSaNa karavAnI amane jarura jaNAtI nathI, paraMtu paMDita ziromaNI onA zirone paNa ipat kaM pAvanArI keDalIka cAvatono ullekhato jarUra karIM jebhIe mAtra potAnI sAta varSa jeTalI nAnI vayamAM potAnI mAtuzrI sAthe guru mahArAja pAse eka vakhata zravaNa govara karela bhaktAmara stotra " te stotranA zravaNa karyA vADhaja anna pANI aMgIkAra karakuM" evA niyamavatI potAnI mAtuzrIne zravaNa karAvIne potAnI apratima pratibhA ane asAdhAraNa smaraNazaktino sAro citAra Apyo hato, tethIja zAsana rasika mahAtmA zrImAn nayavijayajI mahArAjAe zrI saMghanI pAse yAcanA karAvI cAritra arpi adhyayanane arthe joDatI dareka dareka sAmagrIbho meLavI ApanA pAchI pAnI karI na hatI eva praghoSa che. yadyapi A zAsana rasika mahAtmA zAsananI unnati mATe jeTaluM kare teluM olaM che. teoe je kai kaI che te potAnuM karttavyaja che ethI kaMi adhikatA nathI. paraMtu kAzI nivAsI jainAMnA pratispardhi paMDitoe paNa te mahAtmAnI apratima pratibhA apUrva grantha grathanazakti ane prativAdIone parAjita karavAnI sphurti dekhI Azcarya thai " nyAyavizArada " ane "nyAyAcA" evA yogya virudone apiM A mahAtmAne alaMkRta karyA hatA, arthAt
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ AA mastAvanA. te samaye A mahAtmAnI apratima pratibhA asAdhAraNa smaraNazakti advitIya vidvatA-alaukika-graMtha prathanazakti prativAdIone parAjita karavAnI camatkArika sphurti-dhairyatA-gaMbhira tA ane zAsana rasikatA nirakhI nikhila janasamAja AzcaryamAM garakAva thayo hato. camatkArika avadhAna zakti saMpanna A mahAtmAnI vidvattAnI khyAtI zravaNa gocara karI gujarAvanA adhipati mahamadakhAnane temane malavAnI huMza thai AvavAthI teoe navAvanI sabhAmAM jai aSTAdaza (18) avadhAna karI khAnane bahu khuza karI zAsananI prabhAvanA karI hatI. vIsa sthAnaka tapanA ArAdhaka A mahAtmAne zrImad vijayapama marirAje 1718 nI sAlamAM vAcaka padathI vibhUpita karyA hatA temaja A mahAtmAe 1943 nI sAlamAM anazana karI samAdhinI sAthe darbhAvatI (Dabhoi) nagarImA svlokne alaMkRta karyo hato. A hakIkata mAnya munivara zrIkAMtivijayajIe vanAvelI mujasavelI bhAsano nIce mukelI gAthAothI spaSTa jaNAi Ave che, "kIrati pasarI disiM disi ujalIjI, vibudhataNI asamAna / rAjasabhAmAM karatAM varNanAnI, nimuNe mahavatakhAna // 1 // gujjarapati hu~sa hui kharIjI, jovA vidyAvAna / tAsa kathanathI jasa sAdhe valInI, aSTAdaza avadhAna // 2 // pekhi gyAnI khAna khusI yayAjI, buddhi vakhANe nivApa / AIvarasyuM vAnIMtra vAjatejI, Ave thAnika Apa // 3 // bholI tapa ArAdhya vidhiyakI, tasa phala karatali kIpa / vAcaka padavI sattara ahAramAMjI, vijayaprabha dIpa // 4 // sattara prayAlI comAsa, rahyA pAThaka nagara DabhyoI re / tihAM surapadavI aNusarI, aNasaNa karI pAtaka ghoI re // 5 // " ___ A mAhAtmAe saMskRta bhASAmA aneka viSayo upara aneka graMthonI racanA karI che, bhane tenI sAthe gurjarabhASAmAM A traNa graMthonI sAthe dravyaguNa paryAyano rAsa, ATha dRSTinI sajhAya, upazama zreNinI sajhAya Adi aneka graMthonI racanA karI prAkRta janavage upara paNa asIma upakAra karela che. __AtraNa graMtharatnomAMnA prathama zrI sImadharasvAmInI vinati rUpa savAso gAthAnA stavanamA guruornu trAsadAyaka svarUpa ane teone hitazikSA, zuddhadharma ane adharmenuM varUpa, svasvarUpathI anabhijJane guNasthAnakano asadbhAva, AtmANa sAmAyika, jJAna ane cAritranuM svarUpa, AtmA ane pudgalanI bhinnatA, nizcayadayA ane vyavahAradayAlu svarUpa, zrI jinadharmanA lopakanuM kharUpa, zuddha vyavahAra ane azuddha vyavahAra, mokSanA traNa mArga ane saMsAranA traNa mArganuM rUrUpa, ahiMsAnA nimittathI zrI jinapUnAnA niSedhakone rAdupadeza, zrI jinezvara devanI pUjA upara jJAtAsUtra AdimAM kathana karela draupadI AdinAM dRSTAMto, dravyastapane yogya zrAvakone dravyastava saMbaMdhI sadupadeza Adi viSayone sArI rIte caryoM che. potAnA samAna kAlamA utpanna thayelA DhuMDhakamationA matanuM nirAkaraNa karavA mATe yadyapi saTIka pratimAzataka Adi graMtho saMskRta bhASAmA lakhela che, topaNa mAkRtajano para paNa upakAra karavAnI zubha abhilASAthI A praNa graMtha ratnomAMnA bIjA carama tIrtha
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ amannamannawwanmaan wwwww prastAvanA. (3) kara bhagavAna mahAvIrakhAmInI stutidvArA lumpakamata nirAkaraNa rUpa doDhaso gAthAnA stavanamA sthApanA ni pAnI-AvazyakamUtranI-sthApanA jJAna athavA dravyajJAna vaMbhIlipInI pramANatA, sAdhuoe citrAmaNastha svInI mUrti- avalokana na karavU, jaMghAcAraNa ane vidyAcAraNa munioe karela jinamatimAne vaMdanano adhikAra, caityazandano artha jJAna nathI, zrI jinamatimA upara mUryAbhAdi devono adhikAra, pUrvapacchA zabdano artha, zrIjinadAhAonI pUjA, samyagdRSTi devatAonI AzAtanAno tyAga, manuSyono apekSAe deyomA vivekanI adhikatA, aMbaDa ANaMda Adi suzrAvakoe karela zrI jinapratimAne vaMdanano adhikAra, caityagandano artha pratimA, sabheda satyanuvarupa dazavidha vaidhAvatya kharUpa. zrIsiddhArtharAjA zreNIkamahArAjA mahAvala draupadI Adi zrAvaka zrAvikAbhoe karela zrIjinapatimAne baMdanano adhikAra, zrI jinezvara devanI pUjAmAM hiMsA mAnanArAbhonA smRtipathamAM munidAna munivihAra zaMkha puSkalI zrAvakanA popadha-yAvacyA putranI dIkSA avasara "je dIkSA le tenA kuTumbanI pAlanA ame karI" evA prakAranI zrIkRSNa mahArAjAe karelI dvArikA nagarImA udghopaNA-koNIka-udAyana Adi mahArAjAoe karela bhagavAna mahAvIrasvAmInA sAmeyAM-tugIyA nagarInA zrAvakoe karela valIkarmano vidhimA zrI jinapUjAno paNa samakina saMvara karaNImAM gaNanA, mithyAtva guNasthAnavartI jovone paNa dAna gIla pUnA AdithI zubha vipAkanI saMmAsi, bhagavAna RpabhadevasvAmIe prajAnA hitArthe darzAvela zilpa ane gaNita Adi kalAo Adi viSayonI upasthiti, hetu hiMsA svarUpa hiMsA ane anubaMdha hiMsAThe svarUpa, zAzvatI jinapatimAo4 varNana, tIrthevaronA kalyANaka divasomA devatAoe naMdIzvara dvIpamA jai karelA mahotsavo, sAdhuone paNa yogohanapUrvaka bhUtranuM adhyayana kara, gRhasthone mUtra vAMcavAno niSedha, asvAdhyAyanuM varjana Adi viSayone sArI rIte spaSTa karela che. rojA zrIsImadharasvAminI vinati rUpa sADAtraNaso gAthAnA stavanamA sUtra viruddha bolanArA, mUtra viruddha vartana karanArA, saskriyAone na karavAnA irAdAthIsaMhananane pita karanArA, oghamArganeja sanmArga mAnanArA, locAdika kaSTamAMja jainamArga mAnanArA, mAtra dravyalIMganeja pramANa mAnanArA, sadguNonI mAsi vinA paNa guruonI sahAyayI taro zakI/ ema mAnanArA, nirguNone paNa sAdhu tarIke mAnanArA, pratikramaNakarI pApathI kuTIroM ema bolI nirarthaka pApAcAraNa karanArA, niSkAraNa uttaraguNano bhaMga karI potAmAM cAritra mAnanArA,dharmopadeza na Apavo, navIna graMthonI racanA na karavI ityAdi volanArA duSTamatimaMDaLane hitopadeza, gurukula vAsanA sevanayI vinayAdi sadgugono prApti, jJAnI mahAtmAonI upAsanA dravya-kSetra-kALa-bhAva-pogya-ayogya-sacitta-acitta-mizrakalpa-akalpa AdinA anabhijJa agotArthAne ane AjakAla siddhAMtanA rahasyathI mujJAta muvihita gItArtha koipaNa na hovAthI ekAko vihAra karavAmAM koipaNa jAtano vAMgho nathI evo pralApa karanArAone paNa sadbodha, paMcamakALamAM gotArthoe paNa samudAyanI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) prastAvanA. sAthai vicaratuM e ati uttama ke evI sUcanA, mAtra ahiMsAmAja dharma mAnI pUjA prabhAvanA Adino tyAga karanArAone hetu ahiMsA, svarUpaahiMsA ane anubaMdha ahiMsAnuM svarUpa darzA spAdvAda zailIthI subodha, paMcAMgIno tyAga karI mAtra sUtraneja pramANabhUta mAnI pratimA upadhAna Adi kriyAone nahi mAnanArAone hitopadeza, dravya zrAvakonA ekavIsaguNotuM varNana, bhAvabhAvakonAM cha lakSaNa ane sattaraguNotuM varNana, bhAvasAdhupaNaM pAmelA bhAvabhAvanAM sAta lakSaNotuM varNana, paMcamakALamAM gItArthoe bhUtavyavahAramAM karela pheraphAranI pramANatA, sadguNI sAdhuonI stuti, jIvanI nidrAdi cAra dazA, jIva ane pudgaaft bhinnatA, zuddha vyavahAranI mukhyatA, tapagacchanI stuti jJAnanI sAthe kriyAno Adara karavAyI mokSanI saMprApti Adi viSayono citAra spaSTa rIte Apelo che thA mULa grantho ati gahana hovAthI prAkRta jano upara paNa upakAraka nIvaDe evA zubha AzayathI paMnyAsajI mahArAja zrImat padmavijayajI gaNIe bhAtraNe stavanono savistara saraLa ane sarasa artha karela che te mahAtmA kathA gacchanA kayA mahAtmAnA ziSya ratna che. ityAdi A stavanone aMte ApelI prazastinuM avalokana karavAthI mujJAta thar3a zake ma hovAthI te saMbaMdhI atra kaMpaNa ullekha karatA nahI. A mahAtmAe sADAmaNaso gAthAnA stavananA artha karavAmAM te stavana upara jJAnavimaLamUrizvarajI mahArAjA e karela carnI paNa sahAya lodhI che e bAta " e gAthAno artha jJAnavimalasUrinA karelA TavA uparathI lakhyo che " A te mahAtmAnAma akSarothI spaSTa rIte sujJAta thai zake che. yadyapi nIce lakhelI hakIkata atre lakhavAnI AvazyakatA na hatI. paratu bhASAjJAnathI paNa anabhijJa chatAM sarvajJAbhimAnI - kapolakalpIta kalpanAo karavAmAMja potAnA jIvananI sArthakatA mAnanAra - saurASTra dezotpanna- daMbhamUrti rAyacaMdra nAmanI vyaktinI nirvicAra ziromaNitA, adhamatA Adino kiMcit citAra ApanA mATeja lakhavAnI jarura paDI che. sahan nirAkaraNarUpa bhagavAna mahAvIrasvAmIno vinatirupa doDhaso gAthAnA stava - nanI bIjI DhALanI aDhAramI gAthA - G zataka dazame aMga pazcime, uddeze chaThe iMda; lAla re / dADhAtaNI AzAtanA, TALe te vinaya maMdaH lAla re // tu0 18 // er gAyAno sAmAnya artha karI vivecana karatAM nIce sujaya lakhe che. "ihAM e stavanane viSe to dazamA zatakanA chaThA uddezAnI zAkha lakhI, ane zrIbhagavatI sUtramAM jovAM to dazamA zatarunA pAMcamA uddesh| mAM e pATha che. te mATe jANIe chIe je koi dhurathIna lakhanArano dopa che. anyathA upAdhyAyanI ema Age nahIM ehavI pratIti che. athavA rAmasavRttie - anAbhoge upAdhyAyajoe ema ANNuM che. yataH - " nahi, nAmAnAbhogaH chacamasthasyeha kaspacinnAsti / jJAnAvaraNIyaM hi jJAnAvaraNa kRti karmma ||1||" ityAdi. A viSayamA uparokta nirvicAraka ziromaNI vyaktie zrImad rAjacaMdranAmanA pustakanA pRSTha 520 nA vIjA phakarAmAM nIce mujava lakhela che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. "yazovijayajIe graMtho racatAM eTalo khakhaMDa upayoga rAkhyo hato ke, te koi ThekANe cUkyA na hotA. topaNa chamastha avasthAne lIdhe doDhaso gAthAnA stavana madhye sAtamA ThANAMga sUtranI zAkha ApI che te malatI nayI te zrI bhagavatIjInA pAMcamA zatakanA uddeze mAlama paDe che. A ThekANe arthaka e "rAsabhavRtti" eTale pazutura gaNela che paNa neno artha tema nathI rAsamati eTale ke gadheDAne sArI keLavaNo ApI hoya topaNa jAtikhabhAvane lIdhe rakhyA dekhIne loTo javAnuM mana thAya che tema vartamAnakAle bolatAM bhaviSyakALamAM kahevAnuM bolI javAya che." ___ A lakhANathIja sarvajJa tarIke prasiddha thavA mATe karelA dareka prapaMco dhuLamAM malI jAya che paraMtu pucchagrAhI-vivekacAhIna keTalAka tenA anuyAyionA dRSTipathamA AvI eka sAmAnya vyaktine paNa sujJAta vAvatanI upasthiti thatI nayI eja teonI durbhavyatAnu mukhya cinha che. A sarvajJAbhimAnI rAyacaMdrane epaNa khavara nathI ke pAMcanu aga bhagavatI ke ThANAMga arthakAe upAdhyAyajInI rAbhasavRtti eTale anAbhoga evo spaSTa ullekha karela che chatAM paNa " rAsabhatti eTale pazutulya gaNela che" ityAdi Aja kAlanA durbhAgya ziromaNioe mAnelA sarvajana lakhANa kayA buddhimAnane enI sarvajJatA upara tiraskAra utpanna na karAve. kharekhara AjakAlanA bhavAbhinaMdI prANoone mATe to AvAja sarvajJanI jarura che kAraNake tenA vinA teo potAnA te AnaMdane meLavavA bhAgyazAlI na vane ___ adhika zuM lakhavu ekAkSI manupya paNa rAmasane rAmasa ane bhagavatIne bhagavatI tarIkeja vAMce,paraMtu A adhamAtmAne to chatI cakSue koi evuja paDala pharovaLyu ke rAmasane badale rAsama ane bhagavatIne vadale ThANAMga vAMcavAmAM Avyu kharekhara evA adhamAtmAnA cakSu upara ekA prakAra paDala Ave e vAta kaMi Azcaryajanaka nathI, kAraNake je vaca no eka adhamAdhamanA mukhathI paNa na nIkalI zake evAM vacanone AlekhI kevA prakAranA kargano nikAcita baMdha ko haze ane te baMdhathI teno AtmA kyAre mukta thaze te jJAnI mahArAjA jANe, je vacano zrImad rAyacaMdra nAmanAM pustakanA patra 141 mAM A pramANe lakhela che " bhagavAna paripUrNa sarvaguNasaMpanna-kahevAya che, tathApi emAMya apalakSaNa kAi ochAM nathI ?" sAthe sAthe A vAta paNa jaNAvadhAnI khAsa jarurata jaNAyAdhI jaNAvAmAM Ave che ke Aja granthakartA mahAtmAe vanAvela dvAtriMzat dvAtriMzikA nAmanA granthamA prathamanI dAnadvAtriMzIkAmAM haribhadrasUrIzvarajI mahArAja saMvijJapAkSikache evAta bodhaka "naca vadAnapoSAryamuktametadapezalam / haribhadro ghadobhANIyataH saMvimapAkSikaH // 19 // " A zlokane dekhI dharma saMgrahaNInI prastAvanAkAra A pramANe lakhe che " tadidaM pramANavirahitamasaMbhava- . pAya ca nAsmabuddhayAdarza pratiphalati / " artha'A vAta pramANa rahita ane asaMbhavamAya che ane amArA vuddhirUpa AdarzamAM pativivita thatI nathI.' tyAravAda potAnI vAtane pramANa
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) prastAvanA. siddha banAvavAmATe jarurato hatI ke zrIharibhadramUri mahArAja saMvijJapAkSika naDatA evA Azaya vALA pAThanI paraMtu potAnI vAta siddha karavAnI abhilApAthI ' sama nAmayI bhramita thayelA peTalAka ema kahe che ke haribhadrasUri caityavAsioyI dIkSita ane zikSita hatA vAta gItArthoMne mAnya nathI' AvA prakAranA artha bodhaka jinadattamUrie gaNadhara sArdhagatakamAM lakhelI " jaMpar3a keI samanAmabholi bholibhAI jaMpati / cIyA (ya) vAsidikkhio sikkhao ya gIyANa taM na mayaM // 57 // " A gAthA mukI che" te AvI vidvattA bharelI prastAvanAnA lekhakane atyaMta lajyAspada che kAraNa ke A bAta mahAmAmANika A graMthakAra mahAtmAe Aja zrIharibhadramarikRta aSTakanA TIkAkAra navAMgI vRttikAra zrIma abhayadevasUri mahArAjAe zodhela temanA guru zrImat jinezvarasUrIzvarajI mahArAjAe karela sattAvasamA aSTakanA vivaraNamAM lakhela " saMvignapAkSiko hAmau " A vAkyane anusarIneja lakhela che mATe e vAtane pramANa virahita ane asaMbhaprAya che ema lakha e kor3a paNa rIte ucita gaNI zakAya ema amAruM mAnavuM nathI. mahAtmA zlokI zrIharibhadramUri mahArAjAnI avajJA karI nayI paNa eka rIte stutija karI che. A mahAtmAne zrIharibhadramUri mahArAja upara saMpUrNa rAga hato e bAta A granthakAranA graMtho vAMcavAthI spaSTa rIte jANI zakAya che ane tenA namunA tarIke sADAvaNaso gAthAnA stavananI panaramI DAlanI agIAramI gAdhAja vasa che. "6 'suvihita gaccha kiriyAno dhorI, zrI haribhadra kahAya / eha bhAva dharato te kAraNa, mujhamana teha suhAya // 11 // " yadyapi A traNe stavano prakaraNaratnAkara Adi graMthomAM bhinna bhinna chapAi gayela che tene jo ekatra karavAmAM Ave to tenA abhilApione sAnukula paDhe evI zubha abhilApAthI nyAyAMbhonidhi zrImad vijayAnaMda mUrIzvarajI mahArAja zrInA paTTamabhAvaka zrImad vijayakamalasUrIzvarajIe prasaMgopAta khaMbhAtanagara nivAsI dharmacusta cokazI amaracaMda mUlacaMdane eka pustakamAM A traNe stavanono saMgraha thAya to sAraM ema kahevAthI te sadgRhasthe A pustaka chapAvanAmAM je kharca lAge te ApavAnI udAratA darzAvI A samAne AbhArI banAvI che A sabhA paNa temanA A satkAryanA anumodavA sAthe temane dhanyavAda Apeche. amArI namraprArthanAthI mahopAdhyAyajI zrImad vIravijayajI mahArAjazrInA ziSyarana paMnyAsajI mahArAja sAhevajI zrImad dAnavijayajo gaNIe amUlya samayano bhoga ApI amane A graMtha zuddha karI Apela che. mATe ame tebhozrIno atre upakAra mAnI amArI pharaja kiMcit aze adA karIe chIe. lekhaka bhAdavA sudI 12 ! zrI mahAvIra jainasabhA ane Atmakamala jaina lAyabrerInA sekreTarI. saMvata 1975. l aMbAlAla jeThAlAla zAha.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sImaMdhara svAmInI vinatirUpa savAso gAthAnA stavananI sthUla viSayAnukramaNikA. DhAla. viSaya. 1 kugurune zIkhAmaNa garbhita zrI sImaMdharasvAmInI vinati karI che / 2 jIvasvabhAva te dharma ane vAdhabhAva te mithyAtva ityAdi upadeza karyo che 3 AtmadravyanA anabhijJane guNasthAna runo asadbhAva, AtmA teja sAmAyika jJAna-cAritra Adinu svarUpa varNana karela che 4 AtmA paramAvano akartA, AtmA ane pudgalanI minnatA, AtmajJAna te nizcaya dayA ane paramANInI dayA te vyavahAra dayA AdinuM varNana . 10 5 kriyAnu utthApana karavAthI mAtra nizcayanayana avalaMbana karavAthI ane sadvyavahArano lopa karavAthI zrI jinadharmano lopa thAya che .... .. 6 azaTha gItArthanI AcaraNA te zuddha vyavahAra, zithilAcArIono niyata vAsAdika je AcAra te azuddha vyavahAra, AdinuM varNana 7 mu sAdhu-suzrAvaka ane saMvegapakSI e RNa mokSanA mArga varNana 8 dayAnI khAtara zrI jinapUjAnA niSedhakone sadupadeza 9 zrI jinezvara devanI dravyapUnA upara jJAtAsUtra AdimAM kathana karela drau padI AdinAM dRSTAMtonuM varNana 10 dravyastavane yogya zrAvakone dravyastava saMbaMdhI sadupadeza 11 zrI sImaMghara jinanI stuti ane kA nAma zrImahAvIrajinanI stutirUpa (doDhaso 'gAthA pramANa) huMDInA stavananI sthUla viSayAnukramaNikA. DhAla viSaya 1 sthApanA nikSepAnI pramANatA, cAra prakAranA tathA daza makAranA satyatu svarUpa,AvazyakasUtranI pramANatA, sthApanAjJAna athavA dravyajJAna vaMbhIlipinI pramANatA, citrAmaNastha strInuM sAdhuoe avalokana na karavU, jaMghAcAraNa vidhAcAraNa munioe karela jinamatimAne vaMdanano adhikAra, caityazabdano artha jJAna nahIM ityAdi varNana .... ... .... 2 zrI jinapratimAMnI pUjA upara sUryAbha devAdino adhikAra, pUrvapacchA - zabdano artha, zrIjinadADhAonI pUjA, samyagdRSTi devatAonI AzAvanA .... 24
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ (*) foreigkramaNikA. ono tyAga karavo, manuSyonI apekSAe devatAo mAM vivekanI adhikatA ityAdi varNana ... 3 AnaMda aMbaDa Adi zrAvakoe karela jinapratimA vaMdanano adhikAra, caitya zabdano artha pratimA, dazavidha vaiyAvRtyanuM svarUpa, siddhArtharAjA zreNIka mahArAjA tathA mahAvala tathA draupadI Adi zrAvaka zrAvikAoe karelI jinapUjA Adi viSayonuM varNana 4 pUjAmAM hiMsA mAnanArAonA smRtipathamAM munidAna, vihAra, pratikramaNa, zaMkha, puSkalI zrAvakanA paupadha, thAvaccA putranI dIkSA avasare " je dIkSA ze tenA gharano nirvAha ame karIbhuM " evA prakAranI dvArikAnagarImAM kRSNamahArAjAe karAvelI udghoSaNA, koNIka tathA udAyana Adi mahArAjAo karela bhagavAna mahAvIrasvAmInAM samaiyAM, tuMgIyA nagarInA zrAvakonA ghIkarma Adi vidhAnomAM samakita saMvaranI karaNInI jema zrI jinapUjAnI paNa samakita saMvarakaraNImAM gaNanA 4 mithyAtva guNasthAne paNa dAna zIla pUjAdikathI zubha vipAkanI prApti, zrIRSabhadeva bhagavAne prajAnA hitArthe likhana zilpa ane gaNita Adi kalAonuM darzAvela digadarzana Adi vipayonI upasthiti hetu hiMsA svarUpahiMsA anubaMdha hiMsA Adi viSayotuM varNana 5 zAzvatI jinapratimAonuM varNana tIrthezvaronA kalyANaka divasomAM naMdIzvara dIpa pramukhanA jinaviMvonI devatAoe karela pUjAnuM varNana 9010 6 sAdhuoe paNa yogodvahana pUrvaka sUtrAdhyayana kara, gRhasthane sutrAdhyayanano sarvathA niSedha, mULasUtra TIkA bhASya cUrNI ane niryukti rUpa paMcAMgInI pramANatA, asvAdhyAyanuM varjana ane siddhAMtomAM netuM bolanA pAThAMtara granthakAranI prazasti zrI sImaMdhara svAmInI vinati rUpa sADAntraNaso gAthAnA stavananI sthUla viSayAnukramaNikA. viSaya bAla 1 zrI sImaMdharasvAmInI stuti, sUtra viruddha prarUpaNA ane vartana karanArA, saMghayaNa pramukhanA doSa kahADanArA, mahAjana cAle teneja mArga mAnanArA, locA - dika kaSTamAMja jainamArga mAnanArA, dravyaliMganeja pramANabhUta mAnanArA, maMDalane siddhAMtAnusAra sadupadeza 0205 ... 9.09 2008 2000 ... 1005 18 37 56 65 73 82 109 pRSTa Choo
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne Anat AAkhaARAMAnnnnnnne . . viSayAnukramaNikA. 2 nirguNI chatAM guruyI tarI, ema mAnanArA, gacchamA rahelA nirguNIne paNa sAdhu bhaninAta niSkAraNa mUlaguNa sevIne cAritra mAnanArA, pApa kIMdhu hoya' .te.pratikramaNatho chuTe ema bolanArA, maMDalane sadupadeza , .... 3 sAdhuone niyatavAsa caityapUjA AryAe lAvelo AhAra kalpe ema bolanA 'saone vigayanA pratibaMdhakone hitopadeza 4 AtmasAnIe vrata pAlana kara, ema volanArAone ane dharmopadeza devAnI . tathA navIna graMtho racavAnI manAi karavAvAnAone hitarzikSA 5 guru kulavAsamAMja rahevAthI vinayAdi sadguNonI prApti - 6 jJAnIonI upAsanA karavI evI sucanA ane dravya-kSetra kAla-bhASa-pati sevA-yogya-ayogya-sacitta-acitta-mizra-kalpa-akalpa AdiyI ana. . bhinna evA agItArthone sadupadeza ....... .. ....... Tri. ... 35 7 siddhAMta rahasyathI sujJAta evA suvihita gItArtha AjakAla koi nathI mATe "ekAphI vihAra karavAmAM koi jAtano vAMdho nathI ema bolanArAmAna upa* deza ane tenI sAthe paMcamakAlamAM gItArthane paNa gurukulavAsa ruDoM ke vI sucanA . 8 ahiMsAmAja dharma mAnI pUjA prabhAvanA Adi sakriyAono tyAga karanA rAone hetu ahiMsA svarUpa ahiMsA ane anubaMdha ahiMsAnA svarupane dAvI syAdvAdazailItho sadbodha. .. ... ... ... ... ... 53 9 sUtrane pramANamAnIbhaMcAMgIne pramANa. nahIM mAnanArA, pratimAne lopanArA,yoga ane upadhAna bahana nahi karanArA, ane pUrvAziva pAse mAthA upara bAsakSe pa nahI lenArAone suvodha ... 10 jJAna vinA mAtra kriyAruci jIvone bahu doSanI utpaci thAya che ityAdi varNana 73 11 dravya zrAvakanA ekavIsa guNonuM varNana .... .... 12 bhAvazrAvakanA chalakSaNarnu savistara varNana ... ... .. .... 85 13 bhAvabhAvakanA sattara guNotuM varNana . . .... .... .... 91 14 bhAvasAdhupaNuM pAmelA bhAvabhAvakonA sAta lakSaNotuM varNana ane paMcamakAlamAM __gItArthoe bhUta vyavahAramA karela pheraphAranI pramANatA Adilu varNana .... 96 15 sadguNI sAdhuonA sadguNonI stuti ... .... .... .... 105 16 jIvanI nidrAdi cAra dazA, jIva ane pudgalanI bhinnatA, zuddha vyavahAranI mukhyatA, tapagacchanI stuti jJAnanI sAthai kriyAnI Adara karavAyI mokSanI mApti Adi viSayonuM varNana .... ... .... ..... .... 111 17 zrI jinastuti tathA graMthakAranI prazasti ..... .... ... ... 122
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA. mahAvIra jainasabhA taraphathI prasiddha thayelA pustakonuM lIsTa. ( 10 ) 1 bAravratanI TIpa (gujarAtI) 2- puNyaprakAza stavana (gujarAtI) 3 laghuzAntistava vRtti sahita 8. jinazataka - 9 kArTi dvAra saMgraha N wwwwww vobo. ru. 01-0 dHrw// 4 aMgulasattarI -suLa tathA bhASAMtara 5 vAraha vratakI TIpa (hindI) 6 puNyadhanaM nareMdra kathA padma saMskRta patrAkAre 7 yazovijayajI kRta 125 - 150-350 gAthAonAM stavano. ru. 1-0-0 ru. 012-0 ru. 3. 01-0 60 bheTa. 2-0 60-8-0 maLavA ThekA. zrI mahAvIra jainasabhA. khaMbhAta (gujarAta)
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zratha zrI sImaMdhara svAminI vinatirUpa savAso gAthAnuM stavana // // artha sahita prAraMbha // // DhAla pahelI // // eka dina dAsI doDatI - e dezI // svAmI sImaMdhara vinati, sAMbhalo mAharI devare / tAharI ANa huM zira dharUM, AdaruM tAharI sevare // svAmI sImaMdhara vinati // 1 // vyAkhyA - he zrI sImaMdhara svAmI, tame mAharI vinati sAMbhalo. deva ke0 he devAdhideva huM taharI AjJA, zira dharu ke0 mastake dharuM kuM. tathA tAharI sevAne AdaruM kuM. sebakanI vinati svAmI sAMbhavIja. // 1 // kugurunI vAsanA pAsamA, hariNa pare je paDayA lokare / tehane zaraNa tujaviNa nahIM, Talavale bApaDA phokare // svaa0||2|| vyAkhyA -kugurunI vAsanA ke0 jUThA upadezanI dhAraNA te rUpI pAsa mAMhe hariNanI pere je loka paDacA che, pote moha mUke nahIM ema dRSTi mohe muMjhAi rahyA che, tehane ke0 te STarAgI lokane tuja vinA zaraNa nathI. tAharo satya upadeza pariName toja te pAsa chuTe. te vADA dRSTi rAganA bAhyA Talavale che, kAMi kaSTa kriyA kare che te phokaTa jANavI. pAsa chuTe teja lekhe samajavI. // 2 // jJAna darzana caraNa guNa vinA, je karAve kulAcArare / lUTe teNe jana dekhatAM qihAM kare loka pokArare || svA0 // 3 // vyAkhyA - jJAna, darzana, cAritra guNa vinA eTale teNe rahita koi je kuguru, kulAcAra karAve che. deza kI sarva thakI jJAnAdika guNa nayI ane evI kriyA karAve che, zuddha azuddha na vicAre, jema cAlyuM AnyuM tema karIe, evI rIte bholave che, teNe kuguru pa jana ke0 sugdha zraddhAvaMta loka dekhatAM lUTe che. khoDhuM kahIne levuM luTa, evo anyAya to loko kyA pokAre ? tame svAmI to vegalA cho, ane prabhutA anerAnI ahiyAM ke. 411 [
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. jeha navi bhava tasyA niraguNI, tAraze keNI pere tehare / ema ajANyA par3e phaMdamAM, pApa baMdhe rahyA jehare / / svA0 // 4 // vyAkhyA-jeha kapaTAcAra nirguNI thakA navi ke nahIMja bhava ke0 saMsAra tarayA, teha keNI pere ke keve prakAre bIjA lokane vAraze ? kAraNa jahAla tAre paNa zilA na tAre, ema ajANyA thakA dRSTirAgI mUDha kuzurunA phaMdamAM par3he che. pApa vaMdhe ke0 pApa samudAyamAM se rahA che AtmIrya ullAsI thayA nathI. // 4 // kAma kuMbhAdika adhikanu, dharmarnu ko navi muulre| dokaDe kuguru dAkhave, zuM thayuM eha jaga sUlare // svA0 // 5 // vyAkhyA-kAmakuMbha ke0 kAmakalaza Adi zabde ciMtAmaNi ratna ane kalpavRkSa leie. te thakI paNa adhiko dharma che. je dharmanu koi mUla nathI. kAraNa amUlya vastu | mUlya hoya ?' te dharma guru dokaDe dekhADe che, je ATale dravye pApa jAya, ATale sAhamI thAya. eha sarva jagatano zo mUla thayo je sarva AMghale AMdhalA cAle che. // 5 // arthanI dezanA je dIe, olave dharmanA graMthare / parama padano pragaTa corathI, tehathI kema vahe paMthare // svA0||6 , vyAkhyA-je kuguru arthanI ke dravyotpattinIja dezanA, kalpita kathAdike karI dIe che. dharmanA graMtha je zrIdazavakAliMkAdika tene olave che. zuddha marUpatAja nathI. ekA pragaTa corayI parama padano mAraga kema bahe ? apitu na baheja.je mATe besaNe vesI zuddhaparUpe nahIM, te rakhavAla nAma dharAvI cora thAya che. e artha che // 6 // viSayarasamAM gRhI mAciyA, nAciyA kuyuru mada puurre| dhUma dhAme dhamAdhama calI, jJAna mAraga rahyo dUrare // svA0 // 7 // vyAkhyA-gRhI ke gRhastha te viSaya rasamAMheja rAcyA. anAdi abhyAsa che. ane muguru kAne na lAgyA te batI ane kugurune madapUre mAcyA anna pAna dAvAranA mAna mATe nija utkarSe hayA, ema karatAM behune dharmanI khaTapaTa TalI. te mATeM dhUma dhAme dhamAdhama calI, eTale unmArgaja cAlyo ityarthaH / ihAM dhUmadhAma ke dhakAdhaka teNe karI dhamAdhama ke0 dhIMgAmastI cAlI. zuddha kriyA vegalI rahI ane azuddha kriyAnA dhaNI DAka DamAlA moDe moTAimA mAcI AghA paDe kevala dhIMgANuM bhavatyai.' valI pote gRhasthane preraNA kare ke, gAmamA AvAM vizeSe sAhamA Ava, vizeSa sAmaiyuM karo, vizeSa mabhAvanA karo, mema jinazAsananI unnati dekhAya. e dhUma kemake kumArgaju vacana che, je kAraNe poteja ya
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ * savAso gAthAnuM stavana. (3) zanA arthi thayA tyAM dharma gayo. kemake sAdhuno mArga evo che je kAMipaNa unnati cAMDe nahIM; saheja bhAve thAya to thAo. te mATe ihAM dhUma te unmArgi pAsatthAdikanuM parAkrama. ane dhAma te enA rAgI bholA gRhastha lokatuM parAkrama, tathA dhamAdhama te e vanenI karaNI jANavI. valI zarIranI zuzruSA rAkhe, zarIrano mela dUra kare, zarIra luMche sarasa AhAra kare, nava kalpI bihAra na kare, zrAvaka zrAvikAno ghaNo paricaya kare, zrAvakane ghera bhaNAvavA jAya, zrAvaka sAthai ghaNI mIThAsI kare, potAnA AtmAno artha to sAveja nahIM, bhalA caMdraA baMdhAya tihAM rahe, rezamI vastro pahere, sAbue dhoyAM vastra paDhere, luSTapuSTa zarIra rAkhe, vastra pAtranA dUSaNa dhare, gItArthanI AjJA na mAne, aNajANyo mArga calAve, aNajo kahe, mArge hiMDatAM bAta kare, gRhastha sAthe ghaNo AlApa saMlApa kare: ityAdika evI karaNIe pote sAdhupaNu potA mAMhe saIhe, ane gRhasthane paNa sAdhupaNu sardaharAve, darzananI nidhA kare, potApaNu vakhANe, potAno ADaMbara calAvavo, gRhastha pAse paNa potAnI bha kti pramukhano paNa ADaMbara calAvarAvavo, ityAdika sarva ThAme dhUma 1 dhAma 2 dhamAdhama 3 e Na bola jANavA. jJAnAdika mArga pustakAdike hato te karavA - jANavA mATe vegalo rahyo. jUThA volAja ghaNA che. // 7 // kalaha kArI kadAgraha bhasyA, thApatA ApaNA bolare / jina vacana anyathA dAkhave, Ajato vAjate Dholare || svA // 8 // vyAkhyA -kalaha ke0 kalezanA karaNahAra: kadAgrahe karI bharacA che, mAMhomAMhe ekekano avarNavAda bole je jema bolyA te tema potAMnoja bola thApatA thakA zrI jinavacana ke0 zrIvItarAga devanAM vacana Aja to vAjate Dhole anyathA ke0 viparIta dekhADe ke // 8 // kei nija doSane gopavA, ropavA kei mata kaMdare / dharmanI dezanA pAlaTe, satya bhASe nahIM maMdare // svA0 // 9 // vyAkhyA - keTalA eka kapaTa kriyAe potAnA doSane gopavAne mATe apavAda pada de khAtA ane keTalA eka pratimA pramukhanA aNa mAnanAra lUMpakAdika potAnA mata rUpa kaMda ropavAne kA dharmanI dezanA je mUla che te pAlaTI nAkhe che, paNa jeNe karI jIva dharme joDAya te dharma dezanA devA nathI. evA maMda ke 0 mUrkha paNa te sAcu bhASe nahIM. // 9 // bahu mukhe bola ema sAMbhalI, navi ghare loka vishvaasre| DhuMDhatA dharmane te thayA, namara jema kamala nivAsare // svaa0||10|| vyAkhyA - ema bahu sukhe ke0 ghaNAne moDhe bola jUdA jUdAM sAMbhalIne loko vizvAsane ghare nahIM, ane jema bhamarA kamalanI vAsanAnI icchAe bhamatA phare paNa keraDoya ve
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ (s) mahAmahopAdhyAya zrI yazoviMjayajI kRta. na pAme, te te loko dharmane DhUMDhatA thayA. je koNa sAdhu pAse dharma hoze ? evA bhane phare. // 10 // ehavI aradAsa zrI prabhujI Agala kahI. // DhALa vIjI // 90 // rAga goDI || bholIDA haMsAre viSaya na rAcIe-e dezI. ema DhUMDhatAM re dharma sohAmaNo, milio sadaguru eka / tehane sAcore mAraga dAkhave, ANI hRdaya viveka || zrI sImaMdhara sAheva sAMbhalo // 11 // vyAkhyA- ema bAhera dharma DhuMDhatAM thakAM have dharma te kevo ke ? sohAmaNo ke0 manohara che. eka sadguru te jJAnI guru malyA. te te DhuMDhaNahArane sAco aMtaraMga mArga dekhADe te hRdaya mAMhe eva viveka ANIne ke0 e vAdyadRSTine jJAnamArga mAMhe avatArIe to mUDhatA Tale e vyatikara he zrI sImaMdhara svAmI, tame sAMbhalo, ane satyavAdInA vacananA sAkhI thAo // 11 // have te sadguru je upadeza kahe che, te dekhADhe che. // para ghare jotAre dharma tume pharo, nija ghara na lahore dharma | jema navi jANere mRga kasturio, mRgamada parimala marma // zrI // vyAkhyA - he vAhyadRSTi loko ! tame paraghare dharmane jotA pharo cho, paNa nija ghare ke0 potAnA ghara mAMhe dharma nathI pAmatA. te upara dRSTAMta - " jema kasturiya mRga potAnI nAbhi mAMhe je mRgamada ke 0 kastUrI utpanna thai che, tenA parimala ke0 sugaMdhanA marnane jANe nahIM. tema tame potAnAja ghaTa mAMhe dharma che tene nathI pAmatA // 12 // jemate bhUlore mRga dizi dizi phare, levA mRgamada gaMdha | tema jage DhuMDhere bAhira dharmane, mithyAdRSTi re aMdha // zrI0 // 13 // vyAkhyA - jema kastUrIo mRga mRgamada ke 0 kastUrInI sugaMdha levA mATe vanamAMhe dizA dizAne viSe rajhalato phare, tema midhyAdRSTi aMdha che te paNa nija AtmArthI anya ThAmeghamaiMne DhUMDhe che ke zodheche, paNa viparyAMse karI AtmajJAna mAMDe na rame // 13 // jAti aMdhanore doSa na Akaro, je navi dekhera artha | mithyA dRSTire tehathI Akaro, mAne artha anartha // zrI0 ||14||
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAso gAyAnuM stavanaH / vyAkhyA-jAtiaMdha ke0 janmano je aMgha che tenoM dopa to Akaro nathI, kAraNa te jyA artha hoya tyAM dekhato nathI paNa mithyAdRSTi to chatI AMkhe jAtiaMdhanA karatA AkarA che, kAraNa te arthane anartha karI mAne, ane anarthane artha karI mAne che. ahIMyAM daza mithyA che.-"dhamme adhammasannA 1 adhamme dhammasannA 2 umagge maggasannA 3 magge umaggasabhA 4 sAhumu asAhusannA 5 asAhusa sAhusannA 6 jIve ajIvasannA 7 ajIve jIvasannA 8 mutte amuttasannA 9 amutte muttasannA 10" e daza prakAranA mithyAtva kayAM // 14 // mithyAdRSTinAM lakSaNa kahe che. Apa prazaMsere paraguNa olave, na dhare guNanore leza / te jinavANIre zravaNe navi suNe, die mithyA upadeza ||shrii0|| vyAkhyA-Apa prazaMse ke0 potAnA AtmAno utkarSa kare ane kAika doSa kADhIne pArakA guNane olave ke0 chupAve. pote to guNano lavaleza mAna paNa dhare nahIM. valI te mithyAdRSTi jinavANI ke zrI vItarAga devanAM vacana te zravaNe ke0 kAne navi muNe ke. sAMbhale nahIM. je upadeza de te mithyA. ke0 svamati kalpita die, thoDI jANe to ghaNo phUlIne kahe uchAMchalo hoya. / / 15 / / jJAna prakAzere moha timira hare, jehane sadaguru sUra / te nija dekhere sattA dharmanI, cidAnaMda bharapUra / / zrI0 // 15 // vyAkhyA-jIva ! tuja tAharo mitra che, to zA mATe bAhera mitrane vAMche che ? eTale AtmA samabhAve che to sarvatra mItra che. jehane sadgururUpa sUrya jJAna prakAze-"je purisA tumamaMca tuma mittaM ki bahiyA mittamicchasi" ityAdi AcArAMga vRtiya adhyayane. artha vyAkhyAna rUpa kiraNe karI moharUpa timira ke mithyAtva rUpa je aMdhakAra te hare, te potAnA AtmAmAMhe nija dharmanI sattA dekhe. te kevI cha ? to ke cidAnaMda ke jJAna sukha teNe bharapUra-prathama samyaktva pAme nehane atiSe AnaMda upaje. // 16 // jama nirmalatAre ratana sphaTikataNI, tema je jIva svabhAva / te jina vIrere dharma prakAzIo, pravala kaSAya abhAva ||shrii0||17|| vyAkhyA-jema sphaTika ravanI nirmalatA te sphaTikano svabhAva che. te upAdhI virahe maMgaTe, tema je jIvano paNa kapAyAdikanA abhAve prakaTato svabhAva che te zrI jina vIre ke. zrI varddhamAna svAmIe dharma prakAzyo che. te kevo che? to ke mavala je kaSAya teno abhAva eTale nokapAya pravala pade maMda kapAyano dharma paNa lAdhyo. // 17 // jema te rAtere phUle rAtaDDu, zyAma phUlathIre zyAma / pApa puNyathIre tema jaga jIvane, rAga dveSa pariNAma ||shrii0||18||
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. vyAkhyA jema te sphaTika rana, rAtuM phUla pAse che tethI rAtuM dekhAya che. zyAma phUla pArthavI thakI zyAma dekhAya, ma jagatanA jIvane pApa puNya rUpa dravya karma upAdhie rAga dveSa pariNAma thAya che. rAge rAtAM phUla ane deSe zyAma phUla thAya ema samajavu. ane sahaja to te zuddha svabhAva che // 18 // dharma na kahiere nizce tehane, jeha vibhAva vaDa vyAdhi / pahele aMgere eNIpere nASiyu, karame hoe upAdhi // zrI0 // 19 // vyAkhyA te rAga dveSa prazasta pariNAma rUpa hoya to kAraNe kAryopacArathI vyavahAre dharma kahie, paNa nizcaya naye dharma na kahie. je rAga dveSa vibhAva che, te mahoTI nyASirUpa ke. e pramANe pahele aMge eTale zrI AcArAMge bhASyu che ke, upAdhi sarva karme hoya to upAdhine khabhAva kema kahie ? " akamassa vavahAro Na vijai kamuNA jvAhI jAyaI" iti sUtra / / adhyayana bIje. akamma ke0 jyAM karma janita vikAra nathI tyA vyavahAra nathI. upAdhi te karme karI hoya che. // 19 je je aMzere nirupAdhikapaNuM, te te jANAre dhrm| samyakadRSTire guNaThANAyakI, jAva lahe zivazarma // zrI0 // 20 // vyAkhyA-jeTale aMze nirupAdhikapaNuM ke0 upAdhi rahitapaNu te te aMze dharma jANo. jema samyak dRSTine mithyAtva upAdhi TalI teTaloja dharma. viratine avirati Tale tehaNa dharma. apAyIne kaSAya Talyo te dharma. ayogIne yoga ulyo ve dharma. ema samyak dharma jANo. jema samyakdRSTi guNaThANAthI mAMDI jyAM madhI zivazarma ke0 mokSa mukha pAmIe, tyAM sudhI aMze dharmasaddhi pAmatA pUrNa dharma te caudamA guNaThANAne chelle samaye hoya. // 20 // ema jANInere jJAna dazA bhajI, rahIe Apa svarUpa / para pariNatithIre dharma na chADie, navi paDie bhava kUpa / zrI0 // 21 // vyAkhyA-ema jANIne mithyAtva, aviravi, pramAda, kaSAya ane yoga-e pAMca Aaba, temanI nivRtti te pAMca saMvara, ema aMtaraMga jJAna dazA manone Apa kharUpe rahIe ane zuddha pariNAme vIe. para pariNatithI pudgala pariNAmathI kugrahe mithyAtvAdika AdarI dharma na chAMDIe. bhava kUpa ke0 saMsArarUpI pe na paDIe. jJAna dazA vinA vAhya kriyAe jamAli pramukhane artha na sarayo. // 21 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAso gAthAnuM stavana. // DhAla trIjI // vAhAra DhavaM mUkI paradoSa dRSTi TAlI AtmAno khoja kare to dharma pAme ema bIjI DhAla mAMhe kahUM. have te AtmajJAnano upAya trIjI DhAlamAM kahe che. // // have rANI padamAvatI - e dezI. || jihAM lage AtamadravyanuM, lakSaNa navi jANyuM / tihAM lage guNaThAeM bhaluM, kema Ave tANyuM // Atamatatva vicArI // 22 // (7) vyAkhyA - jihAM lage Atama dravyanuM lakSaNa ke0 zuddha svarUpa te jANyuM nahIM, tihAM lage guNaThANuM bhalaM ke0 pravarddhamAna sthAnaka te guNaThANuM tANyuM kema ! Ave ? je rAjyayoge pAmyAnuM hoya te upayoge na Ave; te mATe Atma tatva vicArIe. ehaja nizcaya lakSaNa che. - " Atmaiva darzanajJAnacAritrANyathavA yateH / yacadAtmaka evaipa zarIramadhitiSThati // 1 // " artha - athavA yatino AtmAja samyaktva darzana nirmala jJAna ane cAritrarUpa che jeha kAraNa mATe samyaktvAdirUpa e AtmAja yatinA zarIrano Azraya karI rahe che // 1 // 44 AtmanA tamAtmA vetti, mohatyAgAdyadAtmani / tadeva tasya cAritraM, tad jJAnaM tacca darzanaM || 2 || " iti yogazAstre // 22 // Atama ajJAne karI, je bhava duHkha lahIe / AtamajJAne te Tale, ema mana saddahIe // Atama0 // 23 // " vyAkhyA - AtmAne ajJAne karI pudgalamAMhe Atma bhrama dharatAM " micchatteNaM udiNNeNa anukammapayaDIo vaMdhati" e vacanathI, bhava duHkha ke0 saMsAra bhramaNanAM duHkha lahIe ke0 pAmIe. te bhavaduHkha AtmajJAneja Tale. paNa AtmajJAna rahita tapa pramukhe na Tale. jema hima vikAra du:kha agrieTale tema jANavuM. e taba manamAM saddahie. " AtmAjJAnaM hi viduSAmAtmajJAnena hanyate / tapasApyAtmavijJAnahInaistattu na zakyate // || " || 23 || upara kahe che. ema jo AtmajJAneja saMvara hoya to cAritranuM bhuM kAma ? te jJAnadazA je AkarI, teha caraNa vicAro / nirvikalpa upayogamAM, nahIM karmano cAro // Atama0 ||24|| vyAkhyA - jJAnadazA ne AkarI pratyAkhyAna parijJArUpa che tehaja caraNa ke0 cAritra vicAro. nirvikalpa zuddha jJAnano upayoga jyAM hoya tyAM karmano cAro nayI, etAvatA vi
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. vAre karma na Ave te mAre jJAna tehaja svabhAva caraNa che mATe cAritra kahie. bAhya tyAga vo tiryaMcAdikane paNa che. // 24 // nagavaI aMge nASio, sAmAyika artha // sAmAyika paNa AtamA, dharo sUdho artha |aatm0||25|| vyAkhyA-zrI bhagavatI sUtre pAMcame aMge kAlAsavesIya prazne sthavire kahyo " AyA sAmAie, AyA sAmAiyassa Ahe // " e vacane AtmabhAva rUpaja cAritra kA. dravyathI tyAga mAtre je kayu, te upacAre kahIe. ane mukhya artha sparza vinA upacAra na saMbhave e sUdho sUtrano artha cica mAMhe dharo. // 25 // 'loksAra adhyayanamAM, samakita muni bhaave| munibhAvaja samakita kayu, nija zuddha svbhaave||aa0||26|| vyAkhyA-lokasAra nAme AcArAMganuM pAMcasu adhyayana-te mAMhe samakita muni bhAve ane munibhAvaja samakita ebuM anyonya avinA bhAve katyu che, te nija zuddha svabhAve kare, te mATe zuddha svabhAva upayoga-tehaja Atma caraNa bhaNI cAritra kahIe. e jJAna mAMheja rati karIe. yaduktaM-"jaM sammati pAsahA, te moNati pAsahA / je moNati pAsahA, taM sammati pAsahA // " ityAdi AlAyo che. iti chaccIzamI gAthArtha // 26 // have jJAnano mahimA stave che. kaSTa karo saMjama dharo, gAlo nija deha / jJAnadazA viNa jIvane, nahIM duHkhano chaha ||aa0||27|| vyAkhyA-kaSTa0 locAdi karo, saMyama cAritra kriyA ugra dharo, nija deha ke0 potArnu zarIra-mAsakhamaNAdike gAlo paNa jJAnadazA vinA jIvane duHkhano cheha ke0 cheDo nathI, -te mAre aMtarmukhe thaine jJAnadRSTi dRDha rAkhavI // 27 // pAhyadRSTi jIvo aMtarmukhe jJAna pravartI nathI karatA te dekhADe che. bAhira yatanA vApaDA, karatAM duuhvaae| ' aMtara jatanA jJAnanI, navi teNe thAe |aatm0||28|| vyAkhyA-pApaDA jJAnanI zauca bAhera upavihAra yanA karatAM dUhavAya che. duHkha mAtra pAme che, paNa teNe jJAna yatanA aMtarmukhe mukha kare che te paNa nathI thAtI. ajJAna mAMheja -je-tuccha, upAya kare che, te hitAhita jANatA nathI. uktaMca-" ajJAna khalu kaSTa, krodhAdibhyo pi sarvapApebhyaH / artha hitamahitaM vA na veti yenAhato jIvaH // 28 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAso gAyAnuM stavana. rAga dveSa mala gAlavA, upazama jala jhIlo / Atama pariNati AdarI, para pariNati pIlo || A0 ||29|| 1 vyAkhyA- rAga dveSarUpa mala gAlavAne mATe upazamarUpa jalane viSe jhIlo. te upazama AtamajJAne Ave, te mATe tatva saMvedane Atma pariNati AdarIne para pariNati je ghulatRSNA tehane pIlo || 29 || tehano upAya bhedajJAna che te kahe che. huM ehano e mAharo, e huM eNi buddhi / cetana jaDatA anubhave, na vimAse zuddhi || A0 // 30 // (9) vyAkhyA - hu hano putrAdika, e mAharA tAtAdika, e zarIra tehaja hu~ - ityAdika makAra ahaMkAra buddhi cetana jaDatAne anubhave che. zuddhi vimAsato nathI zu? bAhira dRSTi dekhatAM, bAhira mana dhAve / aMtara dRSTi dekhatAM, akSaya pada pAve // Atama0 // 31 // vAhiradRSTi te, kanaka kAmIno saMbaMdha pramukha upAdeya dekhatAM bAhera mana dhAve che. aMtaradRSTi te sarva pudgala saMbaMdha heya jANI citta camatkAra mAtra vizrAMta yAtAM sarva nAze ane akSayapada pAme che. // 31 // caraNa hoya lajjAdike, navi manane bhaMge / zrIje adhyayane kayuM, ema pahele aMge || Atama0 // 32 // vyAkhyA - te mATe jJAnakRta manaHzuddhi teja cAritra lakSaNa ane teja mokSa kAraNa che, ema saha tehaja iSTa che. dravyakriyA karatAM thakAM paNa manane bhaMge ke0 manane asamAdhAne caraNa ke0 cAritra na hoya, evaM pahele aMge trIne adhyayane kartuM che. " jamiNaM annamannavitimicchAe paDilehaNAe Na karei pAvaM kammaM kiM tattha suNI kAraNaM siyA ? // 32 // adhyAtama viSa je kriyA, te tanu mana tole / mamakArAdika yogathI, ema jJAnI bole // Atama0 // 33 // vyAkhyA - adhyAtamaviNa ke0 apunavaidhakAdi bhAvanI AtmadRSTi se vinA je kriyA che, te tanu ke0 zarIrano mala tehane tulya che. mamakArAdika ke0 mamalAdika doSanA yogayI ema jJAnI vole che. AzayabhedA ete, sarvepi hi tatvato'vagaMtavyAH / bhAvo yamanena binA, ceSTA dravyakriyA cchA ||1||" iti tRtIya poDazake // 33 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ (80) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. huM karatA paraMbhAvanoM, ema jema jama jANe tema tema ajJAnI paDe, nijaM karmane ghANe // Atama0 // 34 // vyAkhyA-hu~ paraMbhAvanA ke0 pugalabhAvano karttA chu, ema jema jema jANe che, tema tema te ajJAnI jIva, nija ke potAnA karmane ghANe paDe che. eTale kartRtvAbhimAnajanita karme baMSAya che. // 34 // te ajJAna naya vibhAge Tale te dekhADe che. pudgala karmAdikataNI, karatA vyavahAre / karatA cetana karamano, nizcaya suvicAre // Atama0 // 35 // vyAkhyA - vyavahAra nayanI apekSAe jJAnAvaraNIyAdika pugala karmAdika bhAvano kartA cetana che. tihAM anupacaritAsabhUta vyavahAre karmano kartA, ane upacaritAsaddbhuta vyavahAre gRhAdikano karttA, e vizeSa. tathA svajAtyupacaritAsadbhUta vyavahAre putrAdikano kartA, ane vijAtyupacaritAdbhUta vyavahAre dhanAdikano, svajAti vijAtyupacaritAsabhUta vyavahAre nagara prAkArAdikano, ityAdika bheda jANavo. nizcaya nayane suvicAre cetana karma je rAga dveSa tehano kartA che. je mATe azuddha nizcaya naya azuddha svabhAva kartA mAne. dravya karma te e naye anuSaMge Ave che. jema tailAbhyaMga kartA puruSane raja tailyAbhaMgaMne anuSaMge Ave che. uktaMca - "tailAbhyage zarIrasyetyAdi " // 35 // kartA zuddha svabhAvano, naya zuddhe kahIe / kartA para pariNAmanI, beMDa kiriyA grahIe // a0 // 36 // vyAkhyA - zuddha nizrayaM naye zuddha svabhAvanoja kartA AtmA kahIe. parapariNAmano kartA mAnatIM ve kriyA grahie. ve kriyA AvI jAya, eka jIva kriyA ane vIjI ajIvakriyA. ema mAnatA to apasiddhAMta yArya, teM mATe zuddha svabhAvanoja kartA mAnIe // 36 // // DhAla cothI // // vIramato prIti kAraNI - e dezI. // ziSya kahe jo parabhAvano, akarttA ko prANI / dAna haraNAdika kema ghaTe, kahe sadaguru vANI // zuddha naya artha mana dhArI // e A~kaNI // 37 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAso gAthA stavana. . ( 11 ) 1 vyAkhyA - ziSya puDhe sutra, jo parabhAvano akartA prANI kabo to amnuka dAtA, amuka hartA, ityAdika vyavahAra kema ghaTe ? tathA dAna haraNAdikanuM phala paNa kema ghaTe ? tyAM sadguru vANI vade che. je zuddha nizcaya nayano artha ame kahyo, te manamAMhe gharo. tyAM kevala vyavahAra vAdha thAtAM doSa nathI. dAna haraNAdika phala to AtmaniSTitana Theraze para to . nimitta mAtra che. teja vivarI dekhADe che. // 37 // dharma navi die na vA sukha die, para jaMtune deto // Apa sattA rahe ApamAM, ema hRdayamAM ceto // zu0 // 38 // vyAkhyA - para jaMtune deto thako prANI, ApaNo dharma vAke0 tathA ApaNuM sukha na de zake. je mATe Apa sattA ke0 ApaNo bhAva ApamAMja rahe, te parane kema apAya ? ema hRdaya mAMhe gheto. vyavahAra dRSTi jIva samajo || 38 || have koi kaheze je AtmabhAvano parane kema dAtA irtA na hoya ane pudgalanA bhAvanoja dAtA hartA hoya? te upara kar3e che. joga vaze je pudgala grahmA, navi jIvanAM teha // tehathI jIva che jUjUo, valI jUjUo deha || zu0 // 39 // vyAkhyA - yoga vaze ke mana vacana kAya vale je pudgala grahyA che, te pudgala jIvanAja nathI. teha pudgalathI jIva jUjUo che, valI jIvathI deha paNa jUjUo che. kone koNa grahe ? // 39 // na pAnAdi pudgala prate, na die chati vinA pote / dAna haraNAdi parajaMtune, ema navi ghaTe jote // zu0 // 40 // vyAkhyA - ema bhaktapAnAdika pudgala matye pote chati vinA parane para na die. trikAle jIvanA asaMsargi pudgala che, te kema devAe ? ema sUkSma rIte jotAM parane dAna haraNAdika kema ghaTe ? naja ghaTe // 40 // to karmavaidha kema thAya che ? te kahe che.' dAna haraNAdika avasare, zubha azubha saMkalpe / die hare tuM nija rUpane, mukhe anyathA jalpe // zu0 // 49 // vyAkhyA - parane dAna devAno tathA paradhana haraNano adhyavasAya je vAre kare che, te avasare dAnarUpa zubha saMkalpe nija haraNarUpa azubha saMkalpe nija rUpane Atma dharmane AtmAne dIe che, tathA hare che, ane mukhe anyathA jalpe che je. huM prarane deI hu~, paratuM coruM luM, paropakAra kartA chu. e pramANe mana nimitta karma tuM vAMdhe ke // 40 // anyathA vacana abhimAnathI pharI karma tuM bAMdhe / jJAyaka bhAva je ekalo, grahe te sukha sAdhe // zu0 // 42 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1 ) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. vyAkhyA - e anyathA vacane abhimAne pharI kartRtvAbhimatta karma tuM bAMdhe che. je kartRsvAbhimAna rahita ekalo jJAyaka svabhAva grahe te sukha sAdhe :- karmabaMdha nimitta duHkhane na 'joDA. uktaMcAnyatrApi " - karmaNyakarma yaH pazyedakarmaNi ca karma yaH / sa buddhimAn manuSyeSu saMyukta kRtsnakarmakRt ||1|| " // 42 // = : zubha azubha vastu saMkalpathI, dhare je naTa mAyA / teTale sahaja sukha anubhave, prabhu AtamarAyA // zu0 // 43 // vyAkhyA - zubha ke0 prazasta azubha ke0 aprazasta je vastuno saMkalpa tehathI naTa mAyA I AtmarAjA he ^ ke0 vibhAva svarUpa vicitratA ghare che. TaMkotkIrNana svabhAva parijJAne te Tale, te vAre prabhu sahaja sukha anubhave che. sukha te Atma svabhAva che. upAdhijanita vibhAva kalpanAe sukha duHkharUpa vicitra karma phala cetanA anubhave che. rAga dveSa rUpa karma cetanA 1 sukha duHkha bhoga karma phala cetanA 2 e ve vicitra che. jJAna cetanA te eka svabhAva che. te - no anubhava te AtmarAjA che. // 44 // para taNI Aza viSa velaDI, phale karma bahu jAMti / jJAna dahane karI te dahe, hoe eka je jAti // zu0 // 44 // vyAkhyA - parataNI AzA che te viSa velaDI rUpa che, te bahu bhAMti ke0 bahu prakAre karma phale che. saMkleza vizuddhAMge zubhAzubha aneka karmarUpa phala prasave che. e para AzA rUpa vipa valline jJAna rUpa dahana ke0 ani teNe karI te dahe, je jAte ekaja jJAna svabhAva rahe. // 44 // rAga doSa rahita eka je, dayA zuddha te pAle / prathama aMge ema jASiyuM, nija zakti ajuAle // 20 // 45 // vyAkhyA - rAga dvepAdika doSe rahita je eka thAe te zuddha AtmadayA pAle, ema prathama "" aMge zrI. AcArAMga sUtre bhApyuM ke0 karttuM che, te nija zakti ke0 Atma zakti, tehane a* juAle. pAsai ege savvidiehiM parigilAyamANe oe dayaM dayaMti sUtra // 45 // ekatA jJAna nizcaya dayA, suguru tehane bhAkhe / jeha avikalpa upayogamAM, nija prANane rAkhe // zu0 // 46 // vyAkhyA-AtmAne je ekatA jJAna, teha nizraya dayA jANavI. te suguru te puruSane bhASe. leha avikalpa upayogamAM nirvikalpa samAdhimA rahyA. iMdriya valotthA sAyuH prakRtibhUta jJAna. vIrya sadA vAsa nitya sthitirUpa nija mANane rAkhe. // 46 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAso gAthA stavanaH (13) jeha rAkhe para prANane, dayA tAsa vyavahAre / nijadayA viNa kaho paradayA, hoe kavaNa prakAre / / zu0 // 17 // vyAkhyA-jeha kITIkAdika para mANane rAkhe, tAsa ke0 tene para dayA hoe, te vyavahAre kahIe. jJAnarUpa Atma dayA vinA, kaho vAhya mANa rakSaNarUpa dayA kema hoya ! na hoya. uktaMca-" jaiyA'NeNa cattaM, appaNayaM nANadaMsaNacaritaM / taiA tassa paresaM, aNukaMpA natthi jIvema / / 1 // " iti upadezamAlAyAM / / 47 // lokaviNa jema nagara medanI, jema jIvaviNa kAyA / phoka tema jJAnaviNa paradayA, jisI naTItaNI mAyA / / 48 // vyAkhyA-loko vinA jema nagaranI medinI ke0 pRthvI ujaDarUpa, ane jIva vinA jema kAyA phoka ke0 akAjarUpa dIse, tema jJAnarUpa Atma dayA vinA paradayA te jehavI nATakIyAnI mAyA phokaTa, tema phokaTa jANavI // 18 // sarva Acaramaya pravacane, laNyo anunnava yoga / tehathI muni vame mohane, valI arati rati zAga / / zu0 // 19 // vyAkhyA-zrI pravacane siddhAMte anubhava yoga ke0 jJAna yoga sarva AcAramaya bhaNyo. yataH- savvecavi teNa kayaM " iti vacanAt. teha anubhava yogathI muni, mohane ke kapAya mohanIyane vame. valI arati rati, ane zoka ityAdika nokapAya mohanIyane vame. te mATe jJAna yoganoja dRDha Adara krvo|| 49 // sUtra akSara parAvartanA, sarasa zelaDI daakhii| tAsa rasa anunlava cAkhIe, jihAM eka che sAkhI / zu0 // 50 // vyAkhyA-sUtra akSaranI parAvarcanA eTale karma yoga, te sarasa zelaDI sarakho dekhADyo. tAsa ke tehano rasa te anubhava te cAkhIe. jihAM eka Atama sAkhI che. sthAna varNa 2 karma yoga artha 1 AlaMbana 2 nirAlaMvana 3 e jJAna yoga. // 50 // AtamarAma anunnava bhajo, tajo parataNI mAyA / eha che sAra jina vacanano, valI eha zivachAyA // shu0||51|| vyAkhyA-AtmAne ArAma ke: ramAve evo anubhava tene bhajo ke0 sevo. parataNI ke0 pudagalataNI mAyA tajo-chAMDo. ehaja jina vacanano sAra che. valI saMsAra tApanI TAlaNahAra evI ehaja zivatarunI chAyA che. // 51 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. // DhAla paaNcmii|| prabhu citta dharIne avadhAro mula vAta-e dezI. ema nizcaya naya sAMbhalIjI, bAle eka ajANa / AdarazuM ame jJAnanejI, zuM kIje paJcakhANa // sobhAgI jina sImaMdhara suNo vAta // 52 // vyAkhyA-ema ehavo zuddha nizcaya naya sAMbhalI eka ajANa matanA adhyAtmI vole che ke, ame ekalA bAnaneja Adarabhu-aMgIkAra kara, paJcakhANa pramukha vyavahAra to heThI dazAno che, vehane zuM karIe ? he sobhAgI jina zrI sImaMdharakhAmi ! e vAta bharavakSetra lokanI muNo avdhaaro-|| 52 / / kiriyA uthApI karIjI, chAMDI teNe lAja / navi jANe te upajejI, kAraNa viNa navi kaaj||so0 ||shaa vyAkhyA-kiriyA anuSThAnAdika rUpa, tehane uyApI nAkhI ne kumatie lAz2a choDI, lAjano dharma Dayo. te na jANe je kAraNa vinA kArya kema upaje ? vyavahAra vinA nizraya kema Ave ? ane Anyo paNa kema Thare ? // 53 // nizcaya naya avalaMvatAjI, navi jANe tasa mrm| choDe je vyavahAranez2I, lope te jina dharma / so0|| 54 // vyAkhyA-nizcaya naye avalaMbatAM ke nizcaya nayano pakSa grahetAM thakAM tasa ke0 tehano marma nayI jANatA, je vyavahArane choDe che te jina dharmane lope che. vyavahAra pariNati vinA nizraya Aveja nahiM. uktaMca opaniyuktau-"nicchayamavalaMbatA, Nicchayao Nicchaya ayANatA / NAsaMti caraNakaraNaM, bAhirakaraNAlasA keI // 1 // " iti. // 54 // nizcaya dRSTi hRdaya dharIjI, pAle je vyavahAra / puNyavaMta te pAmazejI, navasamudrano pAra // so0 // 55 // vyAkhyA-nizcaya nayanI dRSTi hRdaya dharIne eTale taddhetu amRtabhAva avalaMbIne je vyavAra pAle, te puNyavaMta pANI bhava samudrano pAra pAmaze. nizcaya dRSTi vyavahAra kriyA te tu, nizcaya bhAva pakSa te svarUpa, nizcaya AtmA zuddha prati te nizcaya anubaMdha jANado.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ - savAsI gAyArnu stavana (15) turaMga caDhI jema pAmiejI, vege puraMnoM paMtha / mArga tema zivanA laheMnI, vyavahAra nigraMtha // so0 // 56 // vyAkhyA-turaMga ke0 ghoDA upara ArohIne jema vege purano paMtha pAmIe, tema vyavahAre karI nigraMtha zivano mArga lahe. eTale hetu nizcaya te vyavahAraja ThaherANo. // 56 // phalasiddhi kAle sAdhanaMnI apekSA nathI, e moTe sAdhanahu~ aMsAdhanapaNuna hoya, te dekhADe che. mahola caDhaMtAM jema nahIMjI, teha turaMgarnu kaaj| sakala nahIM nizcaya lahejI, tema tanu kiriyA saaj||sogaa57|| vyAkhyA-mahola caDhatAM jema teha turaMgarnu kAja nahIM, tema nizcaya lahe thake tanu kriyAno sAja saphala nahIM. | kAvyam mAlinI chaida:-"vyavaharaNa nayaH syAdhayapi mApadavyAmiha nihitapadAnAM haMta hastAvalaMvaH / tadapi paramamayaM cicamatkAramAtra, paravirahitamaMtaH pazyate naipa kiMcit // 1 // " // 57 // nizcaya navi pAmI zakejI, pAle navi vyavahAra | purNyarahitaM je paMhavAjI, tahano kuNaM AdhAra / so0 // 58 . vyAkhyA-nizcayabhAva pAmI na zake, ane vyavahAra pAle nahIM, ehavA je puNyarahita jIrva, tehano koNa AdhAra ? arthAt koi nahIM. e bhAva. // 58 // hema parikSA jemeM huejI, sahata huzAtana tApa / jJAna dazAM teMma parakhIejI, jihAM bahu kiriyA vyApa ||saugoN vyAkhyA-hema ke0 sovarNanI parIkSA jema hutAzana ke0 amino tApa sahetAMja thAya, tema jJAnadazA tihAM parakhIe ke. jyA bahu kriyAno vyApa hoya. jJAnIne kriyA khedAdika rahita asaMga bhUpaNa rUpaja che. // 59 / / AlaMbana viNa jema paDejI, pAmI viSamI vATa / mugdha paDe bhavakUpamAMjI, tema viNa kiriyA ghATa |so0 // 30 // dhyAkhyA-lavana vinA jema vipama vATa gAdikanI pAmI, tene viSe puruSa,paDe, tema kriyAnA ghATa vinA mugdha ke0 ajJAnI jIvo bhavakUpamA paMDe, mATe kiriyA che te puSTa bhavikajanone AlaMbana AdhAra bhUta che..|| 60 // .. . carita naNI bahu lokamAMjI, jaratAdikanA jeh|... lopeM zubha vyavahAra jI, bodhi haNe nijaM teha ||solaa|| vaca sureMazvAmIkara tasyaca tathAsa
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya, zrI yazovijayajI kRta. vyAkhyA-ghaNA lokamAMhe bharatAdikanAM caritra bhaNIne ke0 kahIne eTale bharatAdike zo kriyA vyavahAra pAlyo ? kevala Atmazuddhieja kevalajJAna pAmyA, to vyavahArano zo paramArtha ? e, prakAzI, je zubha vyavahArane lope te nija ke potAnI bodhIne haNe. " Ahacca bhAvakahaNe, paMcahi gaNehi pAsatthA " iti (Avazyaka niyukta) vacanAt // 61 // bahu dala dIse jIvanAMjI, vyavahAre zivayoga / chIMDI tAke pAdharojI, choDI paMtha ayoga // so0 // 32 // vyAkhyA-bahu dala ke0 ghaNAM dravya jIvanAM vyavahAre zivayogya dIse che, teNe karI vyavahAra kriyA te rAja mArga che. e pAgharo mArga chAMDIne je chIMDI tAke eTale galI kuMcIno rasto zodhavA jAya te ayogya kahIe. bharata marudevyAdikanuM AlaMvana sAmAnye na karavaM. uktaMca-" gihisaMyacamahatto" ityAdi. // 62 // AvazyakamAMhe bhAkhiojI, ehaja artha vicAra / phala saMzaya paNa jANatAMjI, jANIje saMsAra // so0 // 6 // vyAkhyA-ehaja arthano vicAra Avazyaka mAMhe bhASyo che ke je, bharatAdika AlaMbana lei kriyAne sthApe che, te kriyA adRSTavya mukha che. kriyA karatA phala hoze ke nahIM. hoya? e saMzaya kema Tache ? te upara kahe che. je phala saMzaya jANatAM paNa saMsAra jANIe. uktaMca-zrI AcArAMge (paMcama adhyayane). " saMsaya pariANao saMsAre paribhAe bhavati saMsayaM apariANao saMsAre aparibAe bhavati / " iti. " kRSyAdau phalasaMzayepi, yathopAyabanizcayAt / pravRttistathA dharmepi, iti nyAyAnusAriNaH // 1" // 63 // // kAla btttthii|| muni mana sarovara hasalo athavA RSabhano ghaMza rayaNAyarU-e dezI. avara isyo naya sAMjalI, eka grahe vyvhaaroreN| marma dvividha tasa navi lahe, zuddha azuddha vicArore // 6 // tuja viNa gati nahIM jaMtune, tuM jaga jaMtuno diivaare| jIvIe tuja avalaMbane, tuM sAheba cIraM jIvore // tuja // 65 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAsoM gAthAtuM stavana. (17) vyAkhyA - avara ke0 vIjo koi eka matavAdI puruSa, ehavo vyavahAra sthApaka naya sAMbhalIne ekaM vyavahAraneja grahe, paNa tehanA dvividha marma na pAne ke0 eka zuddha vyavahAra ke ane eka azuddha vyavahAra che. ve bheda na pIche // 64 // he bhagavaMta ! tamArA vinA jIvane gati nayI tuM jagajaMtuno dIvo che, tuja avalaMbane eTale tAharI syAdvAdavANIne pakSe jIvIe chIe. zlAdhyatA jIvane varte che. mATe tuM sAheba amAre mATe ciraMjIvI varte // 65 // jeha na Agama vArIo, dIse rATha AcArore / teja budha bahu mAnio, zudha kahyo vyavahArore // tuja0 // 66 // 0 vyAkhyA -- jeha na Agama ke siddhAMta mAMhe nathI vArayo. azaTha pariNAmano AcAra dIse che tehaja budha vahu ke0 ghaNA paMDite mAnyo. zuddha vyavahAra kahyo. uktaMca - " maggoM AgamaNII, ahavA saMviggabahujaNAinnaM / ubhayANusAriNI jA, sA maggANusAriNI kifter ||1||" ityAdi tathA "asaDheNa samAinaM, jaM katthai keNai asAvajjaM / Na NivAriyamahiM, vahumaNumayameyamAyariyaM ||2||" tathA "vattaNuvattapavatto, gahuso Asevibho mahANeNa / eso o jiyakappo, paMcamao NAma vabahAro ||3|| " ||66 || jehamAM nija mati kalpanA, jehathI navi bhava pArore / aMdha paraMparA vAMdhio, teha asuddha AcArore // tuja0 // 67 // vyAkhyA - jeimAM nijaya tinI kalpanA ata eva jehayo bhavano pAra na pAmIe, tathA je aMdhaparaMparA bAMdhyA te azuddha AcAra jANavo. uktaMca - " jahasaThe su samattaM sadAi azuddha Caterers | NiTijjhavasAhi tUlA, masUramAiNa paribhogo // 1 // emAiyasamaMjasa, maNe mahA budda ciMdviyaM lAe vahu ehiM Ayariya gae, pamA zuddha caraNANaM // 2 // " // 67 // zithila vihArIe AcarayAM, AlaMbana je kuDAre / niyata vAsAdika sAdhune, te navi jANIe rUDAMre || tu0 ||68|| vyAkhyA - zithila vihArI pAsatyAdika, teNe niyata vAsAdika je kuDAM AlaMcana AcarayAM te sAdhune rUDAM na jANIe yataH- "nIbhAvAsavihAra, ceiyabhattiM ca ajjiyA lAbhaM / vigai a paDiva, NiddosA coiA vintI || 1 ||" ityAdika Avazyake, ehanA uttara sarva tihAM che. AlaMbana to kalpanA mAtra che. uktaMca - " AlaMbaNANA logo, bhario jIvassa ajaU kAme / jaM jaM pAsai loo, taM taM alavaNaM kuNaha // 2 // " // 68 // Aja na caraNa che karUM, saMhananAdika doSere / ema nija avaguNa olavI, kumati kadAgraha poSere // tu0 ||6|| baca sureMdrazcAmIkara tasyaca tathAsa
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. vyAkhyA-Aja caraNa ke0 cAritra nathI. saMhananAdika roSe karIne je mATe cAri- / tra ati Akara che. te pAMcame Are hAthe na Ave. ema nija avaguNa olayIne kumati pAsatyAdika kadAgraha poSe che, paNa ame hiNA chaiye anekAlocita yalA azaThapaNe je kare te sAdhu pUjya hoya ema kahI na zake, paNa potAmA sAdhu sattA thApe che / / 69 / / uttara guNAMhe hoNaDA, guru kAlAdika paakhere| mUla guNe nahI hINDA, ema paMcAzaka bhASare ||tu0 // 7 // vyAkhyA-kAlAdika pAkhe0 uttara guNamAhe hINA sAdhu hoya, paNa mUlaguNe hoNA na hoya, ema paMcAzaka zAstra bhASe che. tathAhi-"guNagaNarahiyo vi ihaM daThavyo mUlaguNaviutto jo / Nau NAo guNamittavihUNoci caMDarudoudAharaNe ||1||"-tthaa gItArtha AtAe sAdhu vyavahAra karatAM Aja paNa cAritra akhaMDa hoya. uktaMca-dharmaratna prakaraNe "gIyatyA pAratAM tA iha duvihaM maggamaNusaraMtassa | bhAvajaittaM juttaM, dupparasahata jo caraNa " tathaguru AjJA pAle tehaja ratnatraya pAme che. uktaMca paMcAzaka nAmA graMthe-" gurupArataMtanANaM, sadahaNaM eyasaMgayaM ceva / itto u cAricINa, mAsatusAdoNa NidiveM // 1 // " te mATe paMcame Are kAlocita yavanA guru AjJAe kare tehane cAritrIyAja sahahavA. taratama bhAvanA dRSTAMta to nRpa gopakAdi vyavahArAdika prasiddha che. arthAt sarvatra prasiddhana che. // 70 // . parigraha graha vaza liMgIyA, leha kumati raja maathere| nija guNa para avaguNa lave, iMdriya vRSabha navi nAthare ||tu0 // 7 // vyAkhyA-parigraha graha vaza parti je liMgIthAya che. te kamatarUpa raja mAye cheine nija ke0 potAnA guNa ane para ke0 pArakAnA avaguNa lave ke0 labAro kare che, paNa povaanaa| iMdriyarUpa kRpabhane te nAthatA nayI. tevAre samyaktvayo aMza pAme che // 71 / / nANarahita hita pariharI, nija desaNa guNa lUsere / munijananA guNa sAbhalI, teha anAraja rusare ||tuj0 72 / / vyAkhyA-ema te potAnu hita pAraharI jJAnarahita thakA nija darzanagugane lUseche, ane : munijananA ke0 sAdhu cAritriyAnA guNa sAMbhalIne veha anArya rUze che. taMva-"gugahINo / guNarayaNAyaresu jo kugA tumappAgaM / mutabassiNo a holA, samma komalaM tss||1||", iti upadezamAlA graMthaneviSe ko che. // 72 // . agusama doSa je parataNo, merusamAna te bolere / jehasuM pApano goThaDI, tehasuM hiyaDalaM khobare ||tuj0 73 // vyAkhyA-aNusama ke paramANu mAtra je paratago ke pAramAno doSa hoya veha pro.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAso gAthA stavana. te anArya droha buddhie meru samAna karIne boLeche. jehasuM pApanoja goThaDI bAMdheche tehasu - haiDDe kholeche. vehanI sAthe aMtara na rAkhe, ane sAdhunI sAthe aMtara rAkhe che / / 73 // sUtra viruddha je Acare, thApe avidhinA cAlAre / te ati niviDa mithyAmati / bole updeshmaalaare|tuj074|| vyAkhyA-ityAdika je daMbhI mAyA mRpAvAde potAnuM pArA gaNave karI hu~ ruTo, e muMDo ema mamatvabuddhie karI je sUtraviruddha AcaraNa kare, tathA avidhinA cAlA ke sUtra 'viruddha unmArgane calAve. dRSTirAgIne jUga upadeza deine mAyA gAlI unmArgane thira karAve te ati niviDa mithyAmati kahIe. ema upadezamAlA vole che. yataH-"jo jahavArya na kuNai, micchadihI to hu ko ano| vuThei a micchatta,parassa saMkaM jnnemaanno||1|| // 7 // pAmara jana ghaNa navi kahe, sahasA jUTha sazUkore / jUTha kahe muniveSa je, te paramAratha cUkore // tuja0 // 7 // vyAkhyA-dharmanA ajANa evA anArya loka paNa sahasAmakAre jUTha bole nahi. pAmara ke0 gamAra loka te paNa haiyAmAM nAstika hoya nahi. ane sAdhuveza laine je jUlu bole ' hane paramArtha muMgo jANavo. te to aNagolyoja bhalo. // 75 // nirdaya hRdaya cha kAyamAM, je muniveSe pravatere / gRhI yati dharmathI bAherA, te nirdhana gati vataire // tuj||7|| vyAkhyA-je chakAyamAMhe nirdaya hRdaya thakA muniveSekarI pravarte che. te gRhIke gRhasthanA ane yatinA dharmathI bAherA che. yavidharma virAdhatAnathI. atre rahasya-je mATe dhurathI vepa lIdho tyAMthI mAMDI sAdhudharma pAmyAja nathI to te yatidharma kyAthI virAdhe ? ane cepa lei mAgI khAyache te mATe gRhasthamA paNa nahi. eTalA mATe bhikSuka ityarya. zrAddhadharma apratipattithI nathI, te valI nirdhana gatiya varte. bhIkhArInA TolAmAMhe gaNAya. // 7 // sAdhubhargAta jinapUjanA, dAnAdika zubha krmre| zrAvaka jana kahyo ati bhalo, nahi muniveSeadharmare ||tuj0||7|| vyAkhyA-sAdhunI bhakti, zrIjinavaranI pUjA, ane dAnAdika cAra zubha dharma ihA~ : Adi zabdathI zIla tapa bhAvanA leie. teNe zubhakarmI zrAvaka jana ati bhalo kaho, paNa aniveSe adharmI bhalo kaho nahi. yata:-" arihaMtaceiANaM, musAhupUArao dhaayaaro| sussAvao varatara, na sAhuveseNa cUbhadhammo // 1 // " // 77 // kevala liMgadhArItaNo, je vyavahAra azuddhore / AdarIe navi sarvathA, jANo dharma virudvAre ||tuj0 // 7 // vaca sureMjazcAmIkara tasyaca tathAsa
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ . (20 ) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kuva vyAkhyA - ehavo je kevalajJAnAdika guNa vinA liMgadhArIno je AcAra te azuddha vyavahAra jANapaNAno hoya toe na pramANIe, ane sarvathA AdarIe nahiM tene dharma viruddha jANie. e DhAlano paramArtha nizraya yoga vyavahAra te zuddha nizcaya, pratikUla te azuddha evo. 'viveka rAkhabo. ema upadezamALAmA kartuM che te ihAM kahAM // 78 // have trIjo saMvegapaatit mArga dekhADavA AgaLa DhAla kahe che. // DhAla sAtamI // mis Age 'pUrava vAra navANuM e dezI // je muniveSa zake navi chaMDI, caraNa karaNa guNahINAjI / te paNa mAraga mAMhe dAkhyA, muniguNa pakSe lINAjI // mRSAvAda bhavakAraNa jANI, mAraga zuddha prarupejI / vaMde gavi vaMdAve munine, Apa thai nija rupejI // 79 // 0 vyAkhyA-je caraNa guNe hoNA thai lajjAdike muniveSa nayI chAMDI zakatA, yataH - " jai na tarasi dhAreDaM mUlaguNabharaM sautaraguNaM ca / muttUNa to tibhUmI, susAvagataM varatarAgaM ||1|| " ityAdika upadezamAlAyAM * graMthopadezanA kramane sAcave tepaNa mAragamAMhe dekhADayA che, paNa jo muniguNapakSe lINA hoya, zuddha AcAra bhAkhe. mRSAvAda te bhava ke0 saMsAranuM kAraNa jANIne zuddha mAraga prarUpe, sunine pote bhAve vaMde, paNa Apa nijarUpa thaine vAMdavA na de. atra gAthA - " saMvegaSakkhiyANaM lakkhaNameyaM samAsao bhaNiyaM / osannacaraNakaraNAvijeNa kammaM visohaMtI // 1 // zuddhaM susAhudhammaM, kahei niMdeha niyayamAyAraM / sutavassiANa purao, vaha a savvomarAyaNio || 2 || vaMdana vaMdAvara kiikammaM kuNai kArave neya attanavi dikkhaM dei susAhUNa boheuM ||3|| osannA ataTThi paramappANaM ca haNai dirakaMto } taM chui duggaie, ahiayaraM buDDai sayaM ca // 4 // upadezamAlAyAmiti zodhI // " jai viNa sakai kAuM, sammaM jiNabhAsiyaM aNupaNaM / to sammaM bhAsijjA, jaha. bhaNiyaM khINarAgehiM // 1 // osanno vi vihAre, kammaM sohei sulahavohI a / caraNaM karaNavizuddhaM, avacUrhito parUrceto // 2 // zuddhaM susAhughammaM, kahamANo Thavai saMyataiparake ( taiya pakkhaM mi ) appANaM iaro puNa gityadhammADa cukati ||3||" iti gacchAcAre // 80 // muni guNa rAge pUrA zUrA, je je jayaNA pAlejI / te tehI zubha bhAva lahIne, karma ApaNAM TAlejI //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAso gAthAnuM svavana. Apa hInatA je muni bhASe, mAna sAMkaDe lokejI / e durddharata ehanuM dAkhyuM, je navi phUle phokejI // 80 // ( 21 ) vyAkhyA - te saMvegapakSI muni guNarAge pUrA chatAM mArge mAmuka jala grahaNAdirUpa je je jayaNA pAche, te tehathI zubhabhAva icchA yogarUpa lahIne potAnAM karma TALe che. "samyatavotpattisthAnavacAritrotpattisthAnasyApi guNazreNyaMtarakoTikaraNAsaMbhavAditi bhAvaH " te saMvegapakSI mahApuruSa mAnasAMkaDe lokachate je mukhe ApahInatA bhASe, e ehanuM durdharavrata che. phoke phUlato nathI. uktaMca - " AyaratarasaMmAgaM, sudukaraM mANasaMkaDe loe / saMviggapakkhiattaM, osanneNaM phuDaM kAuM // 1 // " iti upadeza mAlAyAM // 80 // prathama sAdhu vIjo vara zrAvaka, trIjo saMvega pAkhIjI / etra ziva mAraga kahIe, jihAM che pravacana sAkhIjI // zeSa RNa bhava mAraga kahIe, kumata kadAgraha bhariyAjI / gRhi yati liMga kuliMge lakhIe, sakala doSanA dariyAjI ||81|| vyAkhyA - prathama ke0 pahelo sAdhu, vIjo vara ke0 pradhAna zrAvaka, ane trIjo saMvegapakSI, etraNa zivamArga ke0 mokSamArga kahIe. jyAM pravacana upadezamALAdika sAkhI che. zeSa ke0 thAkatA rahyA je traNa, te bhava ke0 saMsAramArga kahIe. je kumate anekadA he bharelA che. gRhasthane liMge brAhmaNAdika, yati liMge ninhavAdika, kuliMge tApasAdika lakhIe ke0 jANIe. te kevA ? toke sakala dopanA dariyA. gAthA - " sAvajjajogaparivajjaNAra savvottamo a jaidhammo // vIosAvayadhammo, taio saMviggapakkho ya // 1 // sesA micchAdiTThI, gihiliMgakuliMgadavvaliMgehiM jaha tiNNi ya morakapahA, saMsArapahA tahA tiSNi // 2 // " iti upadezamAlAyAM // 81 // je vyavahAra mugati mAragamAM, guNaThANAne lekhejI / anukrame guNazreNinuM caDhavuM, tehaja jinavara dekhejI // je paNa dravyakriyA pratipAle, te paNa sanmukha bhAvejI / zuklabIjanI caMdrakalA jema, pUrNa bhAvamAM AvejI // 82 // vyAkhyA - je vyavahAra muktimArgamAMhe guNaThANAne lekhe vacanAnuSThAnarUpa hoya. anukrame guNazreNie vatI caDhavuM tehaja zrIjinavara dekhe che. je paNa prIti bhaktyAdirUpe dravya kriyA te pAle che, te paNa zuklapakSanI bIjanI caMdrakalA jema hoya tema anukrame pUrNabhAvamAMde Ave. ema abhyAsa kriyA paNa saphalI to nijocice jJAnI saMvega pakSInI kriyA zuddhamArgarUpa hoya. tehamAMzuM kahetuM ? // 82 // tehaja dekhADe che. vaca sureMdrazcAmIkara tasyaca tathAsa
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ (22) mahAmahopAdhyAya zrI yanovijayajI kRta. te kAraNa lajjAdikathI paNa, zIla dhare je praanniijii| dhanya teha kRtapuNya kRtAratha, mahAnisIdhe vANojI // e vyavahArane mana dhAro, nizcayanaya mata daakhyuNjii| prathama aMgamAM vitigicchAe, bhAva varaNa navi bhAkhyuMjI // 8 // vyAkhyA-taha kAraNe lanAdikayI paNa je naranArI gIla pA che, teha dhanya kRtapunya evI vANI mahAnizIthamAha ke.-"dhanne NaM se purita kayatye mahAzubhAre, leNaM logala. lAe bi sIDhaM pAlar3a ! panne gaM mA kayatyA kayalakkhaNA mahApAtrA, jeNaM loga lajAe bi sIlaM pAThei / " ityAdi vacanAt / e mahAnizIthamAMha kayuta vyavahAranaye manamA dhAro. nizcayanayano matavI prathama aMgamAIja kayA hai-bhApyo cha ja vicikitsA ke mananI asamAdhI te chattA bhAvacaraNa ke0 bhAva dhAritra bhAsyuM nayI. ThakANe ThekANe nayanA arya pramANa hai. // 83 // // DhAla AThamI // // caupAinI dezI hai. // avara eka bhAye AcAra, dayA mAtra zuddhaja vyavahAra / je bole tehaja utthApe, zuddha karuM huM mukha ima jape / / 84 // vyAkhyA-abara ke bIjo kumati eka balI bhASe ke0 kahe he je dayA mAtra ke kevala dayA veja zRddha vyavahAra jANavo. eI je mukhe vole tahaja utyApa che. pakAya bhRta loke koNa yoge dayA yAya? valI hu~ zuddha karuM huM ema te mukhe jape che. / / 84 / / jinapUjAdika zubha vyApAra, te mAne AraMta apAra / navi jANe utaratAM naI, munine jIvadayA kyAM gai / / 85 // vyAkhyA-jinapUjAdika je zubha ke bhalA vyAgara, tahane kumani apAra AraMbha karI mAna hai. navi jANena ema munine naI ka. nahI utaratAM jIvadayA kyaM gaha? nayajAe utara vA "jatya jala tatya varNa" ityAdi rIta pakAyano vadha saMbhava. // 85 // jo utaratAM munine nadI, vidhi joge navi hiMsA vdii| to vidhi joge jina pUjanA, ziva kAraNa mata bhUlo janA // 8 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAso gAthAnu stavana. (23) vyAkhyA-have jo ema kahezo ke, munine vidhi yoge nadI utaratAM AjJA pramANe Azaya vizuddha bhAvathI hiMsA na vadI ke0 na kahI.-" ajjhatya visohIe, jIvanikAehi saMthaDe loe / desiyamahiMsayata, jiNehiM telukadaMsohi // 1 // " iti vacanAt / to viSiyoge jana pUjatAM paNa ziva kAraNa ke0 mokSa hetu che. e vAtamA janA ke. he loko ! mata bhUlo ityartha // 86 // viSayAraMbhataNo jyAM tyAga, tehathI lahie bhavajalatyAga / jinapUjAmA zubha bhAvathI, viSayAraMbhataNo naya nathI // 8 // vyAkhyA-jeha karaNImAM vipayAraMbhano tyAga hoya, tehathI bhavajalano vAga lahe. jinapUjA mAMhe vItarAga guNa praNidhAnarUpa zubhabhAvathI vipayAraMbhano bhaya nathI te mATe jinapUjAdika sadAraMbha kahIe. emAM asadAraMbhanici mohoTo guNa che. / / 87 // sAmayika pramukhe zubha bhAva, yadyapi lahie navajala nAva / topaNa jinapUjAe sAra, jinano vinaya kahyo upacAra // 88|| vyAkhyA-yadhapi zrAvakane sAmAyika pramukhAdika anuSThAne AraMbha nivRttirUpa zubhabhAva bahevo hoya, topaNa jinapUjAe jinano upacAra ke0 lokopacAra vinaya pAme ema to kajho te te vinA kema hoya ? vinaya aMtaraMga tapa che. zaMkA dharIne dAna deva pUjAdika sAmAyika pramukhe bhelI nAkhavAne avasare sarva yathocita sAcavatAMja AjJA pramANa hoya. 188 // AraMbhAdika zaMkA dharI, jo jinarAja bhakti prihrii| dAna mAna vaMdana Adeza, to tuja sabalo paDayo kaleza // 8 // vyAkhyA-AraMbhAdikanI zaMkA dharIne jo jinarAjanI bhakti pUnAdika parahari to tujane dAna, mAna, vaMdana, Adeza sarva kleza paDyo che. tyAM paNa vAyukAyAdika virAdhanA avarjanIya che. pariNAma pramANa karatA to pUjAmAMhe nirjarAja che. / / 89 // svarUpathI dIse sAvadha, anubaMdhe pUjA nirvadya / je kAraNa nijaguNa bahu mAna, je avasare varate zubha dhyAna // 10 // vyAkhyA-svarUpathakI puSpAdi jIvAraMme karI sAvadha dIse che, paNa anubaMdha je utta. rottara bhAvavRddhi teNe pUjA kriyA nirvatha che. jeha kAraNe te pUjA avasare zrI jinaguNa bahumAnathI zubhadhyAne varte che. malInAraMbhIne asadAraMbhanivRtti adhikArocita bhAve citta zuddhi che. // 9 // jinavara pUjA dekho karI, bhaviyaNa bhAve bhavajala trii| chakAyanA rakSaka ho valI, eha bhAva jANe kevalI // 91 // vaca sure'zcAmIkara tasyaca ...
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) mahAmahopAdhyAya zrI yazovinayanI kRt| vyAkhyA-e zrIjinavara devanI pUjA arcA sevanA dekhI karI vIjA dhyAnAdike bhAve bhavyapANI bhavajala tarIne cha kAya rakSaka kahIe. ehavo bhAva samyakadRSTine pUjAmAhe varte he, te kevalI jANe che. ataeva kAyavacanamanoyoga pradhAnapaNe samaMtabhadrA, sarva maMgalA, sarvasiddhiphalA-e trividha pUjA hoya. tehamAM caraNaja paramazrAvakane kahIe chae. // 11 // jala taratAM jala upara yathA, munine dayA na hoe vRthA / puSpAdika upara tima jANa, puSpAdika pUjAne ThANa ||92|| vyAkhyA-yatine kAraNe jala taratAM jala jova upara dayA pariNAma jema phoka nathI. tema puSpAdika pUjAne ThAme zrAvakane puNyAdi jIva upara dayAnA pariNAmano anubaMdha bhAjato nathI ema jANIe // 92 / / te munine nahIM kima pUjanA, ema tuM zu ciMte zubha manA / rogIne auSadha sama eha, nirogI che munivara deha // 93 // vyAkhyA-jo niravadha jinapUjA kahI vo yati kema na kare? ema tuM zubhamanA mugya bhAvayako zuM ciMtave he ? jeha mATe e jinapUjA rogIne aupadha samAna che. gRhI to malInAraMbha rogavaMta che, te upazamAvavAnuM e mukhya auSadha che. ane munivara vosarva sAvadhAnivRtta he, te rogarahita roga aupagha kema kare? // 93 // // DhAla nvmii|| prayama govAlAtaNe bhavejI // e deshii|| bhAvastava munine bhalojI, veu bhede gRhI dhaar| zrIje adhyayane kahyojI, mahAnizItha majhAra // zuNo jina tujha viNa kavaNa AdhAra // e AMkaNI // 9 // vyAkhyA-muni-sAdhujanane bhAvastavanAdika karavo te bhalo che. "bhAvakSaNamuggavihArayAya dabavaNaM tu jinnpuuaa| padamA jaDaNaM duNha vi, gihINa paDhamaciya pstyaa||||" evaM zrImahAnizIyasUtramadhye trIje adhyayane yA che. sAMbhalo he jina zrI sImaMghara deva, tArA - vinA koNa AdhAra ? // 94 // valI tihAM phala dAkhiyuMjI, dravyastavatuMre saar| svarga vAramuM gehinejI, ema dAnAdika cAraM // zuNo0 // 95 / / .
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ h savAso gAthAnuM stavana. ( 25 ) vyAkhyA - valI tihAM mahAnizIthamAMhe dravyastavanuM phala gehine ke0 gRhasthane bAra svarga dAkhyuM. ema dAnAdika cAranuM paNa tehaja phala ka. temATe dravyastava aNuvratAdika tulya gRhasthadharma jANajo. yaduktaM - " kAkaNa jiNAyataNehiM maMDiyasapala mehaNIva | dANAicakeNa vi saDDo gacchijja acuyaM Na parao goyamA " ityAdi vacanAt // 95 // he aMge draupadIjI, jinapratimA pUjeya / sUriyAbhapare bhAvathIjI, ema jinavara kaheya // zuNo0 // 96 // vyAkhyA-chaThe aMge zrI jJAtAdharma kathAe avadAta prasiddha che, je draupadIe zrI jinapratimA sUryAbha devatAnI pare bhAvathI pUjI, ema zrI vIraparamezvara kahe che, koi kaheze je draupadI bhAvikA nathI. te upara kahe che. // 96 // nArada Avye navi thaijI, ubhI teha sujANa / te kAraNa te zrAvikAjI, bhASe Ala ajANa // zuNo0 // 97 // vyAkhyA- nArada AvyA tehane asaMyati jANIne ubhI na thai. eha dRDha dharmapaNAne guNe draupadI zuddha zrAvikA che. e kAraNa mATe te zrAvikAja jANavI. ajANa che te Ala bhAkhe che je draupadI zrAvikA nathI. // 97 // jinapratimA Agala kahyojI, zakrastava teNe nAra / jANe kuNa viNa zrAvikAjI, eha vidha hRdaya vicAra // zuNo0 // 98 // vyAkhyA - have te nArI draupadIe jinapratimAnI Agala zakrastava ke0 namotthurNa bhA stavanAe ko, to have zrAvikA vinA eha jinapratimA pUjavAnI vidhi koNa jANe ? mATe hRdayamAM vicArI juo ke jo e mithyAdRSTi hoya to nAgAdika pratimA Agale daMDaaa karI putrAdikanI yAcanA kare. // 98 // pUje jinapratimA pratejI, sUriyAbha surarAya / vAMcI pustaka ratnanAMjI, lei dharma vyavasAya // zuNo0 // 99 // vyAkhyA- sUryAbha surarAja, jinamatimAne ratnanAM pustaka dharmazAstrarUpa che te vAMcI, dharma vyavasAya grahIne pUje. // 99 // rAyapaseNI sUtramAMjI, mohoTo paha prabaMdha / eha vacana aNamAnatAMjI, kare karamano baMdha // zuNo0 // 100 // vyAkhyA - rAyapaseNI sUtramAMhe eha mohoTo prabaMdha kahyo che. eha vacana je nayI mAnavA, vaca sureMdrazcAmIkara tasyaca 1
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 36 ) mahAmahopAdhyAyaM zrI yazovijayajI kRta. teM devatAne 'no mi' kahIMne cIkaNAM karma bAMdhe che. yataH- "paMcahiM ThANehiM jIvA dullavohiyattAe kammaM pakaraMtiM taM jahA - bharahaMtANamavannaM vadamANe 1 arahaMtapannattassa dhammassa atranaM vadarmANe 2 AyariyauvajjhAyANamavanaM vadamANe 3 cAvannasaMghassaM avanaM vadamANe 4 civikata vabhacerANaM devANa avanaM vadamANe 5 | " // 100 // vijaya deva vaktavyatAjI, jIvAbhigamere ema / jo thiti e sUrataNaujI, to jinaguNa thuti kema // zuNo0 // 101 // vyAkhyA - zrI jIvAbhigamasUtra madhye vijayadevaMnI vaktavyatA paNa e rIvieja che. jo kadezo ke e devatAnI sthiti che to vArazAkhA pramukha pUje tema jina pratimA pUjI joie. to ihAM jinaguNanI stuti kema kare che ? // 101 // siddhAratha rAye karathAjI, yAMga aneka prakAra / kalpasUtre erma bhASiyuMjI, te jinapUjA sAra // zuNo0 // 102 // vyAkhyA- zrI kalpasUtramadhye 'jAea bhAe dAea' e adhikAre zrIsiddhArtha rAjAe aneka yAga karAvyA eMvaM ghuM che, tihAM yAga zabde jinapUjA kahIe. zrI kalpasUtra mahe ema bhASyuM che te mATe zrI jinapUjA tehana sAra che ane AtmAne uttama gati tathA uttama bhaninI ApanAra che. // 102 // zramaNopAsaka te kaeNhmAjI, pahelA aMga majhAra / yAgaM anerA navi karejI, te jANo niradhAra // zuNo0 // 103 // vyAkhyA - je mATe zrI AcArAMgasUtre dvitIyazrutaskaMdhamadhye zrI mahAvIra devanAM mAtApitA zrI pArzvanAtha tIrthanAM zuddha zrAvaka kalA che, te anerA pazu yAgAdika na kare. te mATe " yaja, devapUjA saMgati karaNa dAneSu " eM dhAMtu arthe vali yAga te pUjA bhagavaMtanI te niradhAra ke nizvaye artha vicAraNAe bhavika jIvane jANavI. // 103 // ema aneka sUtre bhaNyuMjI, jinaMpUjA gRhikRtya / je navi mAne te sahIjI, karaze bahu bhava nRtya // zuNo0 // 104 // vyAkhyA -ema e kAraNe aneka sUtra mAMhe zrI jinapUjA te zrAvakanuM kRtya ke0 kara NI bhaNyaM ke0 kanuM che. je nahIM mAne ve vahu bhavacakravAla madhye nATaka karaze. te mATe bhavika jIva bhavamIru hoya teNe zrI jinapUjA pramANa karavI. // 104 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - savAso gAthA stavana (27) || DhAla dshmii|| ||jN surasaMghA sA surasaMghA / athavA eNe pura kaMbala koi na lesI-e deshii|| avara kahe pUjAdika ThAme, puNyavaMdha che zubha pariNAme / dharma ihAM navi koi dIse, jema vrata pariNAme mana hIse // 105 // vyAkhyA-valI aparamati koika ema kahe che ke pUjAdikane ThAme zubha pariNAme pu. Nyano vaMdha che, paNa ihAM dharma koi dIsato nathI. jema vrata pariNAme dharma kahetAM citta hIse che, tema puSpAdika AraMbha bhaNI pUjA dharma kahetAM citta hIsatuM nathI. // 105 // nizcayaM dharma na teNe jANyo, je zailezI aMta vkhaannyo| dharma adharma taNo kSayakArI, zivasukha de je bhava jala tArI // 106 // vyAkhyA-ema kaheche te matIe nizcaya dharma jAgyo nayo. nizcaya dharma je zailezI ta ke0 caudamA guNaThANAne cheheDe vakhANyo che. te dharma kevo cha ? adharmano kSayakArI athavA vIjo artha ema che je dharma adharma e vaneno kSaya karanAro che, ane bhavajala tArIne zivamukha ke0 mokSasukha Ape evo che. uktaMca dharmasaMgrahaNyA-"so ubhayakhayaheja selesIcaramasamayamAvitti"-nizcaya dharma jANyo hoya to tehane virahe paMcame chaThe guNagaNe sarakhoja kahe paNa pakSapAta na kare / / 106 // tasa sAdhana tuM je je dekhe, nija nija guNaThANAne lekhe| teha dharama vyavahAre jANo, kAraja kAraNa eka pramANo // 107 // __ vyAkhyA-te zailIzI carama samaya bhAvI nizcaya dharma tuM paraMparAe sAdhana jeha nija nija ke0 potapotAne guNANe dekhe che tehane vyavahAre jANa. "saMdulAH prati varSavi parjanyaH" iti vacanAta-kArya kAraNa eka karI pramANa je vastu rUpI upacAra paNa pramANa che. tehano niSedha to pUnAmAMhe na saMbhave, to kema kahevU ? je pUjAmAMhe puNya hoya paNa dharma na hoya. e vicArI jojo // 107 // evaMbhUta taNo mata bhASyo, zuddha dravya naya ema vali daakhyo| nija svabhAva paraNati te dharma, je vinnAva te bhAvaja karma // 108 // vyAkhyA-evaMbhUta nayanI apekSAe bhASyo ? zuddha dravya naye valI ema dekhAyo che. jeTalo nija svabhAvano AvirbhAva te dharma, ane jeTalo vibhAvano vilAsa te bhAvakarma jANavo. // 108 // dharma zuddha upayoga svabhAve, puNya pApa zubha azubha vibhAve / dharma hetu vyavahAraja dharma, nija svabhAva paraNatino marma // 109 // vaca sureMjazcAmIkara tasyaca tathAsa
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. ___ vyAkhyA-ahIyAM zuddha dravya naya te zuddhAzuddha prakRtivyavahArarUpa levI. athavA naigama ati zuddha dravyArthika prakRti saMgraha naya che te to sarva AtmAne dharmasvarUpa mAne che. pUjA dayAjanita dharma kaheto nayI, enayAMtara vAdIe vicAravaM. RjusUtra nayane mate yAvat kAla zuddha upayoga svabhAva, tAvat kAla dharma. yAvat kAla zubhAzubha vibhAva pariNAma, tAvat kAla punya pApa. te naya anusarI jinapUjAdika dharma hetu jANI vyavahAre dharma kahIe. jeha mAhe yogyatApAdaka nijakhabhAva pariNAma Ave che. te mATe kAraNa kAryopacAre karIe. // 109 // zubhayoge dravyAzrava thAya, nija pariNAmena dharma haNAya / yAvat yoga kriyA nahIM thalI, tAvat jIvache yogAraMbhI // 110 // vyAkhyA-zrI jinadevanI pUjAdika mAMhe yadyapi zubhayoge dravyAzrava thAya che, topaNa nija ke0 potAnA pariNAme dharma haNAya nahIM. yAvat ke. jyahAM lage yogakriyA thaMbhI nayI, tAvat ke tyAM lage jIva yogAraMbhI kahyo che. jyAM lagI e jayI vijayI tyAM lage te bhaNI aMtakriyA niSedhI che. // 11 // malinAraMna kareje kiriyA, asadAraMna tajIne triyaa| viSaya kapAyAdikane tyAge, dharma mati rahie zubha mAge // 111 / / vyAkhyA-zrAvakato malinAraMbhI che. je je dAna devapUjAdika dharmakriyA kare che te asadAraMbha chAMDIne saMsAra samudrane tare che. te bhAva to pUjAmAMhe avihaDa che. viSaya kaSAyAdika pramukhano sAga thAya te rIte dharmabuddhie zubha mArgamAMhe rahie. e upadeza che te jANavo. // 111 // svarga hetu jo puNya kahIje, to sarAga saMyama paNa lahIje / bahurAge je jinavara pUje, tasa muninI pare pAtaka dhUje // 112 // ___ vyAkhyA-varga, kAraNa te mATe jo dravyastava puNya kahIe vo sarAga saMyama paNa kema leie ? te paNa svargarnu kAraNa che. bahurAge ke0 ghaNIe bhaktie karIne zrI jinavarane je pUje vehanAM pAtaka muni ke0 sarAga saMyama tehanI pere dhUje ke0 kaMpe. // 112 / / nAvastava ehathI pAmIje, dravyastava e teNe khiije|| dravya zabda che kAraNa vAcI, bhame ma bhulo karma nikAcI // 113 / / vyAkhyA-koi kaheze ke, dravyastava kahetA apradhAnastava thAya. te zaMkA TALe che. era pUjAdikathI bhASastava ke0 cAritra pAme. te kAraNe dravyastava ke dravya zabda ahIyAM , kAraNa ghAcI che, amadhAna vAcI nayI. mATe karma nikAcIteM bhUlo mamIza mAM.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAme savAso gAthArnu stavana / DhALa agiiyaarmii|| // dAna ulaTa dharI dIjIe-e deshii.|| kumati ema sakala dUre karI, dhArIe dharmanI rItare / hArIe navi prabhu vala thakI, pAmIe jagatmA jItare // svAmI sImaMdhara tuM jayo / / e AMkaNI / / 114 // vyAkhyA-ema sarve kumati dUra karI vyavahAra taba zraddhAneja zuddhAtma bhAvanArUpa dharmanI rItie gharIe. ane prabhunA nAmanA vala thakI hArIe nahi. valI jagatamAhe jIta pAmIe. he zrImaMdharakhAmI ! tame jayavaMtA varto. ityarthaH / / 114 // bhAva jANe sakala jaMtunA, bhava thakI dAsane rAkhare / voliyA cola je te gaNuM, saphala jo che tuja saakhre||svaamii0||115|| __vyAkhyA sakala ke0 sarva prANI mAtranA bhAva je svarUpa te jANe-dekhe che, te mATe he svAmI, bhava ke0 saMsAranA bhaya thakI dAsa ke0 sevakane rAkha je vola volyA che te saphalapaNe to gaNu, jo he jagatrayanA nAyaka tArI sAkhe karI kahuM chai to. // 115 // eka che rAga tuja upare, teha muja zivataru kaMdare / navi gaNuM tuja pare avarane, jo mile sura nara vRMdare ||svaamii0||116|| vyAkhyA-eka rAga mujane tuja upare che, teha mujane mokSanoja kaMda che. tujane melIne avara koi devane dhyAvavAnI mAharI manasA nathI. jo devatAnAM ane manuSyanAM Ida ke samUha maLe topaNa tene dhyA nahIM / / 116 // tuja vinA meM bahu duHkha layAM, tuja milye te kema hoyare / meha viNa mora mAce nahIM, meha dekhI mAce soyare / / svaamii0||117|| vyAkhyA-he prabhu meM tAharA dhyAna vinA bahu ke0 ghaNAMja duHkha layAM, have tujane malye mAirA sarva duHkha kSaya pAmyAM. meghanA Agamana vinA jema mora mahAle nahIM, meha dekhIne mora nAcakalA mAMDe, tema tuja darzane karI pApa nAgaM // 117 / / manathakI milana meM tuja kiyo, caraNa tuja bheTavA saaNire| kIjie jatana jina e vinA, avara na vAMchie kaaire|| svAmI0 // 18 // vaca surekhazcAmIkara tasyaca tathAsa
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ WA (30) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. tuja vacana rAga sukha Agale, navi gAeM sura nara zamare / koDI jokapaTa koi dAkhave, navi tarju toe tuja dhrmre||svaamii0||119|| tuM muja hRdayagirimA vase, siMha jo parama niriihre| kumata mAtaMganAjuthI, to kazIprabhu muja vohare // svAmI0 // 120 // koDIche dAsa prabhu tAhare, mAhare deva tuM ekre| kIjie sAra sevaka taNI, e tuja ucita vivekare // svAmI0 // 121 // bhakti nAve isyuM bhAkhIe, rAkhIe eha mnmaaNhiire| vAsanAM nava duHkha vArie, tArie so grahI bAMhIre // svAmI0 // 122 // vAla jema tAta Agala kahe, vinavu huM tema tujare / ucita jANo tema AcalaM, navi rahyo tujakisyuM gujre||svaamii0|| 123 // muja hojo citta zubhabhAvathI, bhava bhavatAharI sevare / yAcie koDI yatane karI, eha tuja Agale devre||svaamii0 // 124 // // kalaza // harigIta chaMda. ima sakala sukhakara durita bhayahara, vimala lakSaNa gunndhro| prabhu ajara amara nariMda vaMdita, vinavyo siimNdhro|| nija nAda tarjita megha garjita, dhairya nirjita mNdro| zrI nayavijaya budha caraNasevaka, jazavijaya budha jaya kro|svaamii0 // 125 // Baral GarhxKAAM Vol itizrImanmahopAdhyAyagaNizrIyazovijayajI kRtaM sImaMdharajinastavanaM bAlAvabodhasahitaM saMpUrNam.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ doso gAthAnuM stavana. || zrImadvijayAnandapurIzvaracaraNapaGkajebhyo namaH || // atha zrI zrImadyazovijayajI upAdhyAyakRta vIrastutirUpa || hunuiM stavana prAraMbha. // prathama arthakartAnuM maMgalAcaraNa - anuSTupvRttam // praNamya zrImahAvIraM zaMkaraM zivasaukhyadaM / dhIravIraM prakurve haM, zrIvIrastavavArttikaM // 1 // e stavanamAM prAye - ghaNuMkarIne pada AghAM pAchAM hoya, teno anvaya karIne artha karavo. te artha ame anvaya karIne lakhabhuM. te anvaya pada AghAM pAchAM hoya, te potAnI mele jor3a lejo. yadyapi zrImadyayazovijaya upAdhyAyajIeja AlAvA lakhavA rUpa vArtika to kara che, paNa sarva padano artha sarvanI najaramAM na Ave, te mATe potAne saMbhArakA sA tathA je koDa mArAthI alpa buddhivAlA che, teonA upakArane arthe e artha lakhu hUM. tyAM prathama gAthAmAM maMgalAcaraNa, prayojana, saMbaMdha ane abhidheya dekhADe che. // dAla 1 lI // // bhavikA siddhacakrapada vaMdo - e dezI // suit zrIgurunA payapaMkaja, thuNazuM vIra jiNaMda | ThavaNa nikSepa pramANa paMcAMgI, parakhI lahuM ANaMdare // jinajI tuja ANA zira vahie, tuja zAsana naya zuddha parUpaNaM / guNathI zivasukha lahiere // ji0 // 1 // vaca sureMdrazcAmIkara tasyaca tathAsa thera 1 (1) artha- have praNamI kahetAM praNAma karIne, zrI guruke0 tatvane je kahe tene guru kahIe. te guru zrIke0 lakSmI jJAnAdika guNanI tadvat je guru tenA payapaMkaja ke0 caraNakamala te gurupadapaMkajane namIne have uttarakriyA kahe che. thuNabhuM ke0 stavIbhuM. vIrajiNaMda ke0 vIranAmA covIzamA paramezvara. jina ke0 jeNe rAga dvepa jItyA che, eTale sAmAnya kevalI temAM iMdra sarakhA eTale tIrthakara temane stavIcaM. tepaNa bhI rIte stavIbhuM ? te kahe che. paMcAMgI pramANa aar nikSepa parakhIne AnaMda lahuM, ityanvaya. 1vAMgI je eka sUtra, bIjI niryukti, trIjI
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. bhASya, cothI TIkA ane pAMcamI cUrNi e paMcAMgI pramANe thApanA nikSepo parakhIne AnaMda pAsu. iti prathama gAthArtha // 1 // have bhAvArya ema ema kahAM je paMcAMgI mAnavAne yogya che. pratimA paNa mAnavAne yogya che. te sarva bAta Agala kaheze, eTale e gAthAmAM prathama pade maMgalAcaraNa karyu. 1 tathA paMcAMgI pramANa ThavaNa nikSepa parakhI, e pade abhidheya dekhADayuM. je mATe vIrastava e paNa abhidheya, tathA paMcAMgI sthApana kara tathA sthApanA nikSepo sthApavo e paNa abhidheya jANavuM. 2 tathA paMcAMgI pramANe e padamAM saMbaMdha dekhADyo, je mATe paMcAMgInA parUpaka paraMparAe sarvajJa che, vebAre guruparva krama saMbaMdha Avyoja. 3 tathA AnaMda pA - muM, e pade karI prayojana dekhADyuM. temAM kartAe graMtha karaco, eTale paropakAra thayo, tarata AnaMda upanyo, e anaMtara prayojana. AnaMda je mokSa tepAmu e paraMpara prayojana. tathA zrotAne artha jJAna te anaMtara prayojana ane siddhi varacI e paraMpara prayojana // 4 // e rIte cAra vAnAM prathama gAthAmAM dekhADyAM. he jinajI tuja ANA zira vahie ke0 tamArI AjJA mastake dharIe. eTale e padamAM ema dekhADyuM je AjJA teja pramANa che, paNa kuyukti karavI te pramANa nathI. je mATe te DhuMDhaka loko ema kahe che je 'dayAe dharma, kiMvA hiMsAe dharma.' evaM bholA lokone kahIne samajAve che. teone pAcho uttara vAlavA e pada kahUM. yathA ema kahe tene pAhuM pUchie je 'dayAe dharma, kiMvA AjJAe dharma iti. eTalA mATe he prabhujI, tuja zAsana ke 0 tamArI AjJA, tehanI naya ke0 nIti tene zuddha parupaNa guNathI ke0 yathArtha parupavArUpa guNa thakI zivasukha lahie ke0 mokSa sukha pAmIe. iti prathama gAthArtha // 1 // have te thApanA nikSepo dekhADavA mATe siddhAMtanI sAkha dekhADe che. e stavanamAM hU~DhI vatrIza sUtra mAne che. yathA agIAra aMga, vAra upAMga, eka naMdI, eka anuyogadvAra, eka dazavaikAlika, uttarAdhyayana, nisItha, bRhatkalpa, vyavahAra, dazAzrutaskaMdha, ane Avazyaka e vatrIza. temAMnIja sAkha dekhADaze. iti. zrI anuyoga duvAre bhASyA, cAra nikSepA sAra / cAra satya daza satyA bhASyA, ThANAMge niradhArare // jinajI // tu||2|| artha - zrI anuyogadvArane viSe bhASyA ke kallA ke. cAra nikhepA sAra ke0 pradhAnapaNe, eTale vadhatA nikSepA na karI zake topaNa cAranI to pradhAnatA che. avazya karanA evaM dekhADavA sAraM e pada che. yata:- "jatya ya jaM jANijjA nikhevaM nikhive niravasesaM jatthavi ya na jANijjA cacakayaM nikhive tattha // 1 // " iti anuyogadvAre | artha - adhikA nikSepA na jANiye, topaNa cAra nikSepA sarva ThAme karavA. vaLI cAra prakAranI satyabhASA cothe / tathA daza prakAranI satyabhASA dazame ThANe, ThANAMge niraghAra ke0 zrIThANAMga sUtrane penizcayapaNe kahI che. yataH // cantrihesace panace nAmasace ThavaNasace dantrasace bhAva -
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthA stavana (3) sacce ||"-e cothe ThANe tathA-"dasavihe sacce panate taMjahA-jaNavayasammayaThavaNA, nAme rUbe paDaccasacce ya / vavahArabhAvajoe, dasame ovammasacce ya // 1 // " iti ThANAMga madhye dazame ThANe che. eno artha-koMkaNadeza pramukhaneviSe payane pica kahe che. pANIne udaka kahe che. ityAdika janapada satya kahIe. 1 kumuda kuvalayAdika paNa paMkathI upaje che paNa paMkaja te araviMdaneja sammata che. e sammatasatya. 2 tathA lepyAdikaneviSearihaMta pratimA, ekakAdika aMkavinyAsa, kApaNAdikaneviSe mudrAvinyAsAdika, te sarva thApanA satya. 3 tathA kulanI vRddhi na karato hoya topaNa kulavarddhana nAma hoya te nAmasatya. 4 vratanA guNa na hoya to liMga mAne paNa vratI kahIe te rUpasatya. 5 tathA anAmikAMgali kaniSTAne AzrIne dIrgha kahIe ane madhyamAzrIne isva kahIe, e pratItya satya. 6 parvata upara taNAdika valatAM chatAM parvata bale che, pANI jhame che topaNa kahizuM ke ghaDo jhame che, ane peTa chatAM paNa kanyAne anudarA kahe che, ityAdika sarva vyavahAra satya che. 7 varNAdika je bhAva te bhAvasatya. yathA vagalAM ujalAM che. yadhapi bagalAMmAM pAMce varNa che, topaNa zuklavarNa utkRSTa che mATe ujalAM bagalAM ema kahe che. emaja bhamaro kAlo, ityAdika bhAvasatya jANavu. 8 tathA daMDane joge je daMDI kahIe, ityAdika yogasatya kahIe. 9 ane samudra sarakhaM talAva che. ityAdika upamAsatya. 10 e daza satyamA sthApanA satya Avyu, tathA pUrvokta cAra satyamAM paNa sthApanA satya Avyu, te mATe sthApanA. te satya che, ema zrI ThANAMganI sAkhe dekhADa. e gAthA panavaNA sUtre bhApA padamAM paNa che. iti dvitIya gAthArtha. // 2 // eto sAmAnya prakAre thApanA paNa sAcI che, ema kayu. have kahe che je vItarAga to cAre nikSepAe sAcA che. te dekhADhe che. jAsa dhyAna kiriyAmAMhi Ave, teha satya karI jANuM // . zrI Avazyaka sUtra pramANe, vigate teha vakhA[re / / ji0|| tu03|| artha-jAsa dhyAna ke0 je vItarAgarnu dhyAna, kiriyAmAM Ave ke kriyA je AvazyakanI kriyA temAM Ave, teha satya karI jANu ke0 sAcu karI mAnu, je mATe AvazyakanI karaNI te cAritriyAnI che, mATe te je kriyAmAM bole te sAcuna bole to cAritra rahe anyathA cAritra virAdhe. bhApAsatya te sAcuM volatAM thAya che te vicArI jojo. have zrI zrAvazyakastra pramANe vigate ke0 bhinna bhinna paNe, teha ke te nAmAdika satya vakhAeM cha. iti tRtIya gAthArtha // 3 // covIzatthayamAMhi nikSepA, nAma dravya doya bhAI // kAustagga AlAve ThavaNA, nAva te saghale lAbure // ji0||tu04|| artha-covIzatthaya ke0 covIza jinanI stavanA eTale logassa ujjogare e pATha ucAratAM RpabhAdika covIza nAma pragaTapaNe kahe che, te nAmanikSepo jANavo. tathA dravyani vaca sureMjazcAmI .. tasyaca ..
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ MARAW mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRca. kSepo "je aiyA siddhA" e gAthAmAM che, paNa e gAthA kumati mAne nahIM, tene covIzatyA mAMheja dekhADe che. nAmadravya ke nAmanikSepo ane dravyani po. doya bhAvU ke* e panne nikSepA bhAI kuM. te draSyanikSepo ema je RpabhAdika tirthakarane vAre je prabhu vicaratA te bhAvatIrthakara jANavA, paNa vIjA vIza tIrthakara rahyA te covIzatthAmAM dravyanikSepe vaMdANA. yata:-"bhUtasya bhAvino vA bhAvaspa hi kAraNaM tu ylloke| tat dravya tatvajJaiH sacetanAcetanaM kathitam // 1 // itivacanAt // tathA vaLI hamaNAM je covIzatyo kaheche tene "arihaMte kittaisa" athavA "tisthayarA me pasIyaMtu" ityAdika pATha kahetA mRpAvAda lAgeche, je mATe hamaNAM to cocIze bhAvanikSepe siddha che te mAre pUrva bhAvano uccAra lei dravyanikSepe vAMdatAMja satya thAya te vicArI jojo, eTale covIsasthAmAMhe nAma ane dravya e ve nikSepA phalAnyA. have thApanAnikSepI kahele. kAussagga AlAveke0 kAussagga karavAno AlAvo je "arihaMta ceIANa karemi kAussaggaM vaMdaNavattie puuannvciaae|"ityaadik pATha uccAratAM ThavaNAke0 thApanAnikSepo bhAvuchu. artha-arihaMtanI pratimAne vaMdana pUjanathI je phala hoya, te phalane arthe kAussaga ke0kAussagga karuMchu. ahIyo DhuMdI ema kaheche je ame e AlAvo mAnatA nathI. teno uttara je, Avazyaka sUtramAMno AlAvo khaMDita thAya to pAMcagaM kAussagga nAme Avazyaka kema thAya? tathA AvazyakasUtra Aja che, temAM e pATha che te kema olavAe? ane je olave tene mAthe AjJAbhaMgarUpa vajradaMDano ghAta paDe. tathA A stabanane anumAne jANIe chaie, je pUrve hu~dImA A AlAvo mAnatA dIseche, paNa hamaNAMja nA kaheche. bAkI jo pUrve na mAnatA hoya to tenI sAkha A stavanamAja kema hoya? itibhAva. ema zrIjA nikSepArnu dhyAna kriyAmAhe Avyu, ane bhAva te saghale lAvuke bhAvanikSepo tIrthakarano je kevala jJAnAdi guNarUpa te to dhyAna dvArAe sarvatra kriyAsamApti yAvat hadayamAMhe lAvUchu. iti caturya gAthArtha // 4 // ___evaM cAra nikSepA Avazyaka kriyAmAMhe dekhAuyA. have keTalAeka iMDIA ema kahe che je-ame Avazyaka sUtra mAnIe chaie paNa te A tame kaho cho te Avazyaka che nahIM.. tene uttara deche je samone koNe kaDyu ke te Avazyaka nahIM ? te viSeno to kevalI vinA niradhAra zAya nahIM. vevAra DhuMdIAo kahe ke tamane koNe kA je Avazyaka te teja che? teno uttara je ame to Agama pramANe mAnyu. teja AgalI gAthAe dekhADe che. pustaka likhita sakala jima Agama, tima Avazyaka ph| bhagavaI naMdI sAkhe sammata, tehamAM nahIM saMdehare // ji0 // tu0 5 // artha-pustakalikhita jema samasta Agama ke siddhAMta che. tema e Avazyaka paNa pustakalikhita che. tathA bhagavaI sAkhe ke zrIbhagavatIstramAMhe AvazyakanI bhalAmaNa che. yathA"jahA Avassae" iti tathA valI naMdIsAkheke naMdI sUna madhye paNa sarva sUtranAM nAma kayAM,
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmAAAAAAAAAAAAAAAAmAAAAAAAnam doDhaso gAthA stavana (5) tyAM utkAlika sUtramA Avazyaka nAma pragaTa paNe kayuM che. te mATe ame mAnIe chaie tema avazya tamAre paNa mAnavU paDaze nahIM mAno to bhagavatI tathA naMdI e ke sUtra virAdhazo. te mATe sammatake0 e ve sUtranI sAkhe mAnavA yogya che, temAM kAMi paNa saMdeha nathI. iti gAthArtha // 5 // have DhuMDhaka kaheche ke-Avazyaka sUtra to gharaghara judu che eka nathI. tene zikSA kaheche. sUtra Avazyaka je gharagharanu, kaheze te ajnyaanii| pustaka aratha paraMpara Avyu, mAne tehaja jJAnIre // ji0|| tu06|| artha-sUtra Avazyaka je gharagharacaM ke bhinna bhinnache, ema je kaheze teto ajJAnI athavA mUrkha jANavA. zAmATe mUrkha ? te kaheche. pustakake0 pAnAmAM lakhyu che te nA kema kahevAya? jegATe zrIanuyogadvAramadhye kA che ke-"no Agamao danvAvassayaM na pattayapotthayalihiya" iti / tathA artha paNa cha AvazyakarUpa cAlyo Aveche. emAM traNa akAranA Agama dekhADyA. yataH-"muttAgame atthAgame tadubhayAgame // " iti / tathA paraMpara Avyu ke0 paraMparAe cAlyu Anyu che, te paNa mAnavu. emAM paNa traNa bhakAranAM Agama dekhAiyAM che. yata-"attAgame anaMtarAgame paraMparAgameM" iti / tethI je Avazyaka na mAne teNe eTalA AlAvA dahavyA mATe tene mUrkha kahIe. te mATe mAne tehaja jJAnIke0 je e pAta mAne teja jJAnI puruSa che, ema kahIe. iti SaSTa gAthArtha // 6 // ___ valI je ekalo bhAvanikSepo vAMdavA yogya mAneche, tene sthApanA tathA dravya nikSepo vAMdavA yogya che ema batAve che. baMbhIlipi zrIgaNadharadeve, praNamI bhagavaI aade| jJAnataNI te ThavaNA athavA, dravyazruta avivAdere // ji0||tu09|| artha-bhagavaI Ade ke0 zrI bhagavavIsUtrane dhure zrI gaNadharadeve ke0 sudharmA svAmIe baMbhIlivi ke brAhmIlivine praNamI ke0praNAma karayo che. "namo vaMbhIe livIe" e sUtre karIne, ane brAjhIlipi ke0akSaravinyAsa kahIe. e artha AgalI gAthAe spaSTa thaze. te akSaravinyAsa to jJAnanI sthApanA che. yataH anuyogadvAre-"Avassae ti ThavaNA Thavijai." vathA valI "sambhAvaThavaNA asambhAvaThavaNA" e be bheda paNa anuyogadvAramadhyeja kahAche. te mATe teke0 te brAmIlipi jJAnataNI ThavaNAke0 jJAnanI thApanA jANavI. athavAke0 pakSAtare jo thApanA na gaNIe ane aMtharUpa brAhmIlipi leie to dravyazruta ke0 dravyanikSepe dravyazruta kahiye. avivAdeke vivAdarahitapaNe eTale emAM koI saghaDo nathI. yatA-"dravyamuraMja pattayapotthayalihiyaM // " ityAdi anuyogadvAra vacanathI jANavU. eTale e bhAva je "namo bhIe livIe // " e sUtramamANe jJAnano sthApanAnikSepo athavAdravyanikSepo sAdhune vaca sureMjazcAmIkara tasyaca tathAsa
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. vAMdavA yogya che to zrItIrthakara devanA sthApanA tathA dravya e ve nikSepA vAMdavA yogya kema na thAya ? iti bhAvArtha // iti saptama gAthArtha // 7 // A ThekANe koi brAjhIlipino artha maraDeche. tene zikhAmaNa dIeche. neda aDhAraja baMbhIlipinA, samavAyAMge diitthaa| zuddha aratha naraDI bhava bahulA, bhamaze kumati dhIThAre / ji0|| tu08|| artha-bheda aDhAraja mIlipinAke0 brAjhIlipinA aDhAra bheda, zrIsamavAyAMga mUtramA dIga ke0 dekhAcyA che. yathA-"baMbhIeNaM livIe ahAravihe livivihANe pannate" ityA. di. brAhmIlipi ahAra prakAranI che. te brAhmIlipi te akSaranyAsa rUpa kahecha. te brAhmIlipine paMcamAMgane dhure zrIgaNadhara deva praNamyA, te vAko artha kema thAya ? nemATe e zuddha artha maraDIne kumatike0 kubuddhinA dhaNI dhIgake0 vAMko artha karavAne dhairyavaMta, gaNadhara tathA tIrthakaranI paNa vIka nahI dharatAM, bhavavahulA bhamaze ke0 ghaNo saMsAra rajhaLaze. te mATe tame saMsAra dIrghayI | nathI vIhItA ? iti bhAvArtha iti aSTama gAthArtha // 8 // , have pUrve kaI je kumatio artha maraDe che. te \ maraDe che? te kaheche. 'nIlipi jo tehano karatA, to lekhaka paNa aave| guruANA viNa aratha kare je, tehano bola nnaavre||ji0|| tu09|| artha-vabhIlipi ke. brAjhIlipi tenA karanArA RSabha paramAtmA tene gaNadhara namyA. je mATe brAhmIlipi zrI RSabhadevajIe vatAvI te mATe ema AzaMkA paranI karIne uttara deche. vabhIlipi ke0 pAlAne dRSTAMte brAhmIlipinA kartA zrIRSabhadeva leie. ahIMyA e bhAva 3. sUtradhArane, pAlo ghaDavA kASTa levA jato dekhI koike pUchayu ke kyAM jazo? tevAre azuddha naigamanayanI apekSAe muvAra volyo je pAlo chevA jai. tema ahIMyAM paNa RSabhadevajIno artha kare che. iti bhAva. tehane uttara-to lekhaka paNa Ave ke0 to lahio-pustakano lakhanAro paNa Avaze. ihAM e bhAva je naigamanaye RSabhadeva lIdhA paNa azuddha naigamanI apekSA che te thakI huMkaDo te zuddha naigama kahIe. tema ihAM dukaDI to brAlIlipino kartA lahio Thare. jema korIne ane cholIne cokho karayo evoje pAlo tene pAlo kahe te zuddhanaigama kahevAya. tema ahIMyAM paNa jANavU. e. nayanI apekSAe dukaDo te zuddha ane vegalo te azuddha iti bhAva. tevAre lahio vAMdavA yogya tamAre thayo. 1 tathA valI kehezo ke brAhmIno Adi kartA leiy,to te mithyA che. je mATe e "vaMbhIe livie" e padano artha nahi, e to upacAra karIne artha kheMcI cheie tevAre Ave te to niHprayojana upacAra karIe to sUtra doSa thAya. 2 tathA valI "namo vaMbhIe livIe" e pada bhrAMtinu karaNahAra ka{. tevAre "namo sippasayassa" ebuM paNa bhrAMti rahita pada thAya. te kAna ka? je samavAyAMgasUtra aDhAra lipi te sAye virodha paDeja nahIM 3 tathA valI "namo arihaMvANe"
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthA stavana (7) epadamAM zuM Rpabhadeva AvyA nahIM ? je valI "bhIe livIe"e pada kahIne alagA dekhADalyA. 4 tathAvalI bhIno kartA to 'livIe' e pada' kahevAjeM | kAma? tathA ema kahezo ke. brAhmIlipinI kriyA emaNeja vatAvI te kriyAguNe vAMdavA yogya, teno uttara ke, RSabhadeva vAMdhA tevAre brAhmIlipito pahelAM vAMdIja. je mATe kriyAno kartAvaMdya to kriyAvaMdhaja thai. ityAdi paNA uttara che mATe guru ANA viNa ke0 guru je paramaguru zrI tIrthaMkara tenI AjJA vinA je artha kare ke0 khoTo artha kare teno vola AjJA vAdyapaNA mATe na bhAve ke0 bhAvato nathI iti bhAva. athavA guru ke0 zuddha paraMparAe AvyA je guru tenI ANA. iti. have brAhmIlipi dravyazruta che, mATe baMdanA karavA yogya evaM kartuM. te upara dRSTAMta vatAve che. jinavANI paNa dravyazruta cha, naMdIsUtrane lekhe| jima tetimavaMnnIlipinamiye, bhAva te dravya vishessre||ji0||tu010|| artha-jinavANI paNa naMdImUtrane lekhe dravyazruta che. te ke0 tene jema namIe chaie tema vaMbhIlipi ke0 brAjhIlipine paNa namIe. iti padatraya akSarArtha. bhAvArtha to e che je zrI bhagavatIne dhure "namo suadevayAe" e bhUtre jinavANIne gaNadhare namaskAra karayo. ane jinavANI to naMdImUtramAM dravyazruta kahI volAvI che. tathA catatpATha-"kevalanANeNasye gAu je tatthapaNNavaNajoge / te bhAsada vitthayaro vaijoga sujhaM havA sesaM // // " arthakevala jJAne karI artha je padArtho tene jANIne je jyAM prajJApanA yogya-arUpavA yogya te tyAM tIrthaMkaro bhASe eTale je abhilAppa hoya te bole, ane anamilAppa hoya te jANe che, paNa vacana gocara na Ave tethI anamilAppa vacane kahevAtA nathI, te paramAtmAnuM vacana yoga zepazruta thAya eTale dravyazruta thAya. iti. eTale e bhAvArtha-tIrthakarano vacanayoga te zepazruta ke dravyazruta jANavo evo artha che. eq jANI dravyazruta jinavANI vaMdIe to dravyazruta baMbhIlipi kema na vAMdIe ? e vemAM phera nathI, teno hetu kahe che. bhAva ke0 ApaNo bhAva te dravya vizeSa ke0 dravyano vizeSa kare. iti akSarArtha. bhAvArtha to eche ke dravyapaNe to sarva vastu sarakhI che. jema brAhmIlipi akSararUpe dravya che, tema jinavANI che te bhApAvargaNAnA pudgalarUpa dravya che. e vemAM to kAMi vizeSa nathI. paNa ApaNA jJAnAdika bhAvanA sAdhanapaNe praNamyA thakI te dravya vizepa pAmyo kahIye. te mATe e vAMdavA yogya che ema sadahavU. iti dazama gAthArtha // 10 // . koi kaheze ke ajIvarUpa thApanAthI ApaNane zo guNa thAya? tene kahIe chaie. jema ajIva saMyamarnu sAdhana, jJAnAdikanuM tem| / zuddhabhAva Arope vidhisuM, tehane saghale khemare // ji0||tu011|| vaca sureMjazcAmIkara tasyaca .
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. ___ artha-jema anIva saMthamanuM sAdhana ke. jema vastra pAtrAdika ajIva che, paNa te saMyama ke cAritranAM sAdhana che. eyI cAritra sapAya che. jJAnAdikanuM tema ke0 temaja sthApanAje brAIlipi tathA jinapatimA pramukha, jJAnano tathA darzana zuddhi pramukhano hetu thAya, te mAre zuddhabhAva Arope vidhisuM ke vidhipUrvaka potAno je zubhAdhyavasAya tejeM AropaNa sAmI vastune viSe kare, tehane ke0 te mANIne saghale khema ke0 sarva ThekANe maMgalIka che. iti bhAva iti gAthArtha // 11 // __ te upara sUtra lakhIe chaie-"te mahAphalaM khalu arahatANa bhagavaMtANaM nAmagoyamassa vi . savaNayAe / " ahIMyAM e AlAve nAmanikSepa te mahAphaladAyaka kaho. tathA-"dhanANaM te gAmAgaranagarakheDakavvaDamaMDavadoNamuhapaTTaNAsamasaMvAhasanivesA jattha arihaMtA bhagavaMtA viharati" e AlAvAmA prAmAdikane dhanya kAM. te paNa zrI arihaMtanIja mazaMsA thai. tathA valI zrIzramaNasUtra pramukha ghaNA sUtromAM tetrIza AzAtanA madhye guru saMbaMdhI pATI pITha saMthAre paga saMghaTatAM AzAtanA lAge. e sarva vastuoajIva che. topaNa potAne vizeSe ArAghavA yogya kahIo, teto tuM paNa mAneche, to pachI jinapatimA brAjhIlipi pramukha ajIva kema nathI mAnato ? tathA valI zrI aMtagaDadazAMgamA mulasAnA adhikAre hariNegameSInI patimA ArAdhane te hariNegameSI ArAdhya hato, tethI te hariNegamISI saMtuSTa thayo, tema vItarAganI pratimA ArAdhane vItarAga ArAdhya kema na thAya ? thAyaja. ahIMyAM koi kaheze ke, jema hariNegameSI saMtuSTa thayo tema zrI vItarAga paNa e dRSTAMte to saMtuSTa thavA joize. teno uttara je dRSTAMta hoya te to eka deze hoya, te mATe ahIMyAM ArAdhyarUpa deza lIpo che eTale e bhAva je vItarAga che mATe kAi saMtuSTa na thAya paNa ArAdhya to thAyaja. evaM samyakadRSTie vicAravaM. valI bhAvajina paNa ArAdhyaphala deche. temAM paNa be vAta che. je bhAvajinane dekhe che te paNa pudalapiMDa AkAra rUpa dekhe che, te to thApanA che, e paNa uDo Aloca karI vicArajo. vIjuM bhAvajina chavA hoya tyAMpaNa potAno bhAva nimala hoya to phala Ape. jo potAnA bhAva vinA phala Ape to abhavya ane darabhavyaneja phala Apaq joie, te mATe nijabhAva teja pramANa che. tema thApanA jinane viSe paNa jANavU. ___ ahIMyAM potAno bhAva pramANa ko, vemA koikane AzaMkA upaje ke sAmI vastu jevI hoya tevI ho paNa potAno bhAvaja pramANa che. tene kahe che ke ema nahIM te upara gAthA kahe che. zuddhabhAva jehano che tehanA, cAra nikSepA sAcA / jehamAM bhAva azuddha che tehanA, eka kAce savi kaacaare||ji0||tu012|| ___ artha-zuddha bhAva jehano che ke je vastuno bhAvanikSepo zuddha che. tehanA cAre nikSepA sAcA che. gautamAdikanI pare. eTale e bhAva je gautamajIno bhAvanikSepoArAdhya sAco
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthAtuM stavana che to nAmAdika paNa gautamanAM ArAdhya che. parama maMgalikabhUta che. tathA jemAM bhAva azuda ke0 je vastuno bhAvanikSepo azuddha che, tehane ke0 te vastune eka kAce savi kAcA ke0 eka bhAvanikSepa kAce karIne cAre nikSepA kAcA jANavA. aMgAramaIkAcAryanI pare. ma tehano bhAva azuddha che, to tenAM nAmAdika paNa parama pAparUpa che. mATe ArAdhya nahIM. tethI bhAva tehaja satya che. mATe pApI jIvanI ajIvasthApanA paNa ArAdhya nahIM. iti bhAva. iti gAthArtha / / 12 / / have vyatireka dRSTAMte sAdhya sAdhe che. daza vaikAlike dRpaNa dAkhyu, nArI citrane tthaame| to kema jinapratimA dekhIne, guNa navi hoya pariNAmere / ji0||tu013|| artha-jema dazavakAlika sUtrane viSe nArI citrane ThAme ke0 strotuM rUpa citaryu hoya, AlekhyuM hoya, tene jotA. eTalaM pada arthagamyathI levu. dUpaNa dAkhyu ke0 kaMdarpa vikAra upaje eha dopa dekhAiyo che. yataH-"cittabhitriM na NijjhAe nArI vA mualaMkiyaM / bharakara piva daTTaNaM didi paDisamAhare // 1 // " e gAthAno artha eke citrAmaNanI miti pratye na NijjhAe ke na johae. tene viSe nArI ke0strI pratimA te alaMkRta hoya mATe evI patye na jo. vikAra upajavAno hetu che mATe. bharakara ke0 sUrya sAmu joine jema didi ke0 dRSTi saMharI leie, tenI pareja citrAmaNa dekhIne dRSTi saMharI levI. iti bhAva. iti dazavakAlike dRSTAMte jinapatimA dekhIne pariNAme ke0 potAne bhAve kema guNa na hoya ? eTale strI rUpa dekhI dopa kaho to jinamatimA dekhIne guNa kema na thAya? thAyaja. iti bhASa / / 13 / / ____eto sAmAnyapaNe sthApanAnikSepo vaMdha dekhAiyo. have jinapratimA koNe bAMdI ? te dekhADe che. rucakadvIpe eka Dagale jAtAM, paDimA namiya aannNde| AvAM eka Dagale naMdIsare, vIje ihAM jina vaMdere // ji0|| tu0 14 // artha-ahIMyAM jaMghAcAraNa munino adhikAra che. AgalI gAthAmAM jaMghAcAraNa ehavu pada che. te jaMghAcaraNa muni rucaka dvIpe ke0 rucaka nAmA teramo dvIpa. matAMtare ekavIzamo dvIpa. tehane viSe eka Dagale jAtAM ke0 ekaja Daga bharI utpatyA te tyAM utarayA. utarIne paDimA namiya ke0 jina pratimA, tene AnaMde ke0 harSe namIne, AvatAM ke0 pAchA valatAM, eka Dagale naMdIsare ke0 eka Dagale naMdIsaranAmA AThamo dvIpa, tyAM utare, tyAM utarI visAmo lai tyAM jinapratimA vAMde. vIje ke. vIje Dagale ahIMyAM Ave. ahIMyAM jinamatimA vAMde. e ahIMyAMnA jina te azAzvatI pravimA vAMde. ema jaNAvyu. iti catudeza gAthArtha // 14 // vaca sureMjazcAmIkara tasyaca . sa
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. trichI gatie bhagavaI bhAkhI, jaMghAcAraNa kerI / paMDagavana naMdana ihAM paDimA, Urdha name ghaNerIre // ji0 // tu0 15 // artha - trichI gatie bhagavaI bhAkhI ke0 zrI bhagavatI mUtrane viSee tIchiMgati kahI. eka vAra bhagavatItuM nAma dIdhuM. eTale jaMghAcAraNa tathA vidyAcAraNano adhikAra saghalo bhagavatIsUtramAM che, ema samaja. jaMghAcAraNa kerI ke0 jaMghAcAraNanI tirachI gati kahI. have UrdhvalokanI bAta kahe che. eka Dagale uMcA meruparvatane mAthe paMDaka vana ke0 pAMDukavanane viSe jAya. tyAM caityavAMde. tyAMthI pAchA calatAM eka Dagale naMdana ke0 naMdanavana saMbhUtalA pRthvIthI pAMcaze yojana uccu che, tyAM Ave. tyAMnAM caitya vAMde. tyAMthakI bIje Dagale ihAM paDimA ke0 ahIMyAM dharatI upare azAzvatI pratimAne vAMde. ema UrSa name dhaNerI ke0 Uloke dhaNI pratimA vAMde. iti paMcadaza gAthAye // 15 // ve vidyAcaraNa muninAM saMbaMdha kahe che. vidyAcAraNa te eka Dagale, mAnuSottare jaay| vIje naMdIsare jinapratimA, praNamI pramudita thAyare // ji0 // tu0 16 // artha - vidyAcAraNamuni te prathama eka Dagale mAnuSottare jAya ke0 aDhIdvIpanI maryADhA karIne rahyo evo je mAnuSyottara parvata te parvate jAya. tyAMnAM caitya vAMde. tyAMcI vIje ke0 vIje Dagale naMdIzvara dvIpe jAya. tyAM jinamatimA pratye praNamI ke0 praNAma karIne pramudita thAya, eTale harSavaMta thAya. iti gAthAye // 16 // tihAMthI paDimA vaMdana kAraNa, eka Dagale IhAM Ave / UrdhapaNe jAtAM ve ugale, AvatAM eka svabhAvere // ji0 // tu0 17 // artha - vihAMthI ke0 te naMdIsara dvIpathI, paDimAvaMdaNa kAraNa ke0 pratimA vaMdaNane hetue eka Dagale IhAM Ane ke0 eka utpAte ahIMyAM Ave AvIne ahIMyAMnAM caitya vAMde. e tIrcchA lokanI bAta kahI, have UrdhalokanI bAta kahe che. karvaloke paNa jAtAM ve DagalAM ane AvatAM eka DagalaM. eTale e bhAva je jAtAM eka Dagale naMdanavane jar3ane caitya vAMde. ane bIje DagaLe pAMDukavane jar3ane caitya vAMde. tyAMthI eka DagaLe ahIMyAM AvI ahIMyAMnI pratimA cAMde . svabhAva ke0 e gatinA e svabhAva che. vacamAM vIjA visAmA karI zakAya nahIM. iti bhAva. iti gAthArtha // 17 // ve pUrve bhagavatI sUtramAM e pATha che. evaM to kahyuM itu, paNa kIe ThAme che ? te kahe che. zatakavIzame navama uddeze, pratimA munivara baMdI | ima dekhIje avalA bhAMje, tasa mati kumati phaMdIre // ji0 // tu0 18 // 1
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ "doso gAyAnu stavana (11) 'artha-zataka vIzame navama uddeze ke0 zataka bIzama ane uddezo navamo, temA pratimA munivara vaMdI ke0 munirAje pratimA e rIte vAMdI che. ima dekhI ke. evo pATha dekhIne, je avalA bhAMje ke. je prANI avalA vAMkA jAya che. tasa mati ke teonI je buddhi, te kumati phaMdI ke0 kuguruno bholavI thakI kumatamA phaMTAI rahe che. eTale jo mithyAtvane jore kumati phaMdamAM pacyA che, to evA pragaTa pATha dekhIne paNa avalA mAMje che. kumatino jAlamAM guMthAya che. iti bhAva // iti gAthArtha // 18 // have te pATha lakhe che. "kai vihANamaMte cAraNA pannattA! goyamA! duvihAcAraNA panacAjahA vijjAcAraNA yajaMghAcAraNA yAse kegaTeNaM bhaMte!evaM vucai vijAcAraNAgoyamA!chaTai chaTTe'NaM aNikkhitteNa tavophammeNaM vijAe uttaraguNaladdhi khamamANassa vijAcAraNaladdhI nAma laddhI samuppajjaise teNaTreNaM nAva vijjaacaarnnaa| vijAcAraNassa NaM bhaMte'kahaM sIhAgaI kahaM sIhe gaivisae pAcegoyamA!ayaNaM jaMbuddIve dIve jAva kiMci visesAhie parikkheveNaM,deveNaM mahidIe jAva mahAsokkhe jAva iNAmeva tikaDujaMbuddIvaM dIvaM tihiM acchirANivAehi tikkhutto aNupariyahittANaM handhamAgacchejA, vijjAcAraNassaNaM goyamA tahAnIhAgaI tahAsIhe gaivisae paate| vijjAcAraNassaNa maite! tiriya kevaie gaivisae pannI goyamA seNaM ito egeNaM uppAeNaMmANumucare pavvae samosaraNa karei,kareittAtahi ceiyAI vaMdai.vaMdaittA vIeNaM uppAeNaM 'naMdIsaravaradIve samosaraNaM karei, kareittA tahiM ceiAI caMdai, vaidaittA to paDiniyattai, paDiniyattaittA ihamAgacchai, ihamAgacchaittA iha ceiAI vaMdai, vijAcAraNassa NaM goyamA! "tiriya evaie gativasae pnntte| vijAcAraNassa NaM bhaMte ! uDDheM kevaie gativisae pannate? goyamA ! se gaM ito egeNaM uppAraNaM naMdaNavaNe samosaraNaM karei, kareittA tahiM ceiyAI vaidai, vaMdaittA vitieNaM uppAraNaM paMDagavaNe samosaraNaM karei, kareittA tahiM ceiyAi vaidai, vaidaittA tao paDiniyattai, paDiniyattaittA ihamAgacchai, ihamAgacchaittA iha ceiAI vaidai / vijAcAraNassa NaM goyamA ! uI evaie gativisae panace / se NaM tassa ThANassa aNAloiapaDikaMte kAlaM karei natthi tassa ArAhaNA / se NaM tassa gaNassa Aloiya paTikate kAlaM karei atyi tassa rAhaNA / se keNaTreNaM bhaMte ! evaM bucai jaMghAcAraNe? goyamA ! vassa NaM aTTamaM aSTameNaM aNikkhiyeNaM vabokammeNaM appANaM bhAvamANassa jaMghAdhAraNaladdhInAma ladI samuppajjai, se teNaTTeNaM evaM buccai jaMghAcAraNe / jaMghAcAraNassaNaM bhaMte! kaha sIhAgaI kaha-sIhe gaivisae pannatI goyamA ! ayaNaM jaMbuddIve dIve jaheva vijAcAraNassa NavaraM tisattakkhuttoaNupariyattiANaM hbvmaagcchejaa| jaMghAcAraNassa Na goyamA ! sahA sIhAgaI tahAsIhe gaivisae pannatte, sesaM taM ceva / jaMghAcAraNassaNaMbhaMte! tiriyaM phevaie gativisae panI goyamA! seNaM ito egeNaM uppAraNa ruagavare dIve samosaraNaM karei, kareittA tahi ceiMAI vaMdai, caMdAcA to paDiniyatamAge vIiega uppAegaM gaMdosare dIve samosaragaM vaca sureMjazcAmIkara tasyaca tathAla.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) mahAmahopAdhyAya zrI pazovijayaNI kRta. karei, kareinA nahi cehaI vaMdai, baMdaratA ihamAgacchai iha ceiyAI baMdai, jaMghAcAraNasaNe goyamA tiriya evaie gativisae pnnte| jaMghAcAraNassagaMbhaMte! uI kevaiegaivisae panacA goyamA se Na ito egeNaM uppAeNaM paMDagavaNesamosaraNa karei,kareittA tarhi cehayAI vaMdai, baMdaitAto paDiNiyatamANe vivieNaM uppAraNaM naMdaNavaNe samosaraNa karei,kareittA vahi ceiyAI padai, badaittA ihamAgacchai, ihamAgacchaicA iha ceiyAI vaMdai, jaMghAcAraNassa goyamA! uI evaie gaviksie panace / se NaM tassa ThANassa aNAloiapaDikave kAlaM karei natthi tassa aaraahnnaa| seNaM tassa ThANassa AloiapaDikate kAlaM karei atyi tassa aaraahnnaa| sevaM bhaMte seva bhate jAva viharaha" iti bhagavatI sUtre zataka vIzame uddeze navame e pATha che. have kumati navanavA abhiprAya lAvI e AlAvAno artha maraDe che. te pragaTa pharI dUpave che. ahio iMDhaka kahe che je-caitya zabde ame jinamatimA nayI mAnatA bhane ema karatA tame caitya zande jinavimA kaho cho to kaho, paNa te vAMdatAM lAbha hova to sUtramA "tassa gaNassa aNAloima" ityAdika pAThe kema kaDA je te sthAnakane aNAloe, aNa paDikame kAla kare vo virAdhaka thAya ? iti teno ucara kahe ke je AloaNaY ThANa kamu je / teha pramAda gati kero|| tIra gati je jAtra vicAle / rahe te kheda ghaNerore ji0 tu0|19|| artha-ve ThANarnu AloaNa kayu ke ve sthAnaka je caityavaMdanAmAM pramAda sthAnaka tehata je AlovavaM, teja dekhADe che. te pramAda gati kero ke0 pramAde gati karI venuM AlovabuM che je kAraNa mATe labdhi upajIvana te pramAda gatiche. koi pUche je-te gaNanuM AloaNa kadhu ehavI anavaya kyAtho kA ? tene kahoe chaie je-"tasarA gaNassa - NAloia." ityAdika sUtra pATha thakI evo anvaya karyA iti. tathA valI pramAda sthAna bIjaM dekhADe che. vIra gati ke tIranA veganI paire utAvalI gatie je cAlyA jAya, te jAtA thakA jAba vicAle ke vacamAM tIrthayAtrApramukha zAzvatAM deherAmamukha rahe ke0 rahI jAya che. te kheda ghaNero ke0 ghaNo kheda cittamA upane che. eTale tIranA veganI pare gayA te AloSaNa sAnaka kahIe. iti bhAva / / iti ekonaviMzatitama gAthArya // 19 // __ have AlAvAno artha-'kaivihANe ke keTalA makAranA he bhagavan, cAraNa pani kayA cha? prabhunI kahe che he gauvamA ce prakAranA cAraNamuni che. "taM jahA~ ityAdika te kahe che. gaka vidyAdhAraNa bIjA jaMghAcAraNa. 'se keNaSTeNaM' ke zA kAraNathI viyAcAraNa ? prabhunI phahe che. he gautama chaTa chaTTa ne 'aNizvinene meM avizrAmaNe eTale niAnA tapa karatAM 'vijAra ke vidhAeM karA pUrvagata ta vizeSe kagane unaragunalAgyamamANasa ke piMDa vizuddhayAdikane viSe tapa, veDane khamanA-sahetA paTale tapa karatA itibhAva vidhAcAraNabdhi upaje che. 'se teNaTeNe' ke te kAraNa vidyAdhAraNakahIe. ha khAmin , viSAcAraNanI 'kaI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDaso gAyAI khapana. (13) sIhA gaI ke kevI zIghragati cha? 'kaha sIhe gaitrisae' ke zIghragati viSaya kevoche eTale gamana pinA paNa zIghragati vipaya keTalaM khetra che? iti bhAva. prabhunI kahe che. he gautama! ayaNaM ke0 A jaMbUdvIpa lAkha yojanano yAvat 316227 yojana, 3 gAu, 128 dhanuSya 13 aMgula jhAjharAM. eTakI parikkhevaNa ke0 paridhi che. mahardika yAvat mahAvRkhano ghaNI devatA tyAM accharANivAehi ke0 aNa capaTI vagADIe eTalI vAramA sikkhutto ke. praNavAra jaMbudvIpa pharI Ave. vidyAcAraNanI ecI zIghragati che. evo zIghragatino viparache. e sAmAnya prakAranI gati kahI. havetrichI gati viSaya pUchele. 'vijAcAraNassaNaM' ityAdika mugama che, 'tiriyaM kevaDae gaivisae ketrichI gatino vipaya keTalo hai? prabhujI kahe che. he gautama-'egeNaM uppAraNa' ke eka Dagale 'mANusuttare pancae' ke0mAnupottara parvatane viSe 'samosaraNaM' ke samavatAra kare. karIne 'tatya ceiyAI vaMdaI' ke tyahAM caitya vAMde. 'bitIeNaM uppAeNaM' ke0 vIje DagaLe 'naMdIsaravaradI' ke naMdIzvara dvopane viSe 'samAMsaragaM kareI ke0 samavatAra kare. karIne 'vahiM ceiAI vaMdaI ke tyAM caityane bAMde. 'tato paDiniyacaI ke. tyAMthI pAchA nivate. 'ihamAgacchaI ke. ahIMyAM Aye. iha ceiAI baMdaI ke. ahIyAnAM caitya cAMde, 'vijAcAraNassaNaM gomamA! tiriyaM evaie gativisae' ke he gautama viyAcAraNano trichI gati viSaya eTaloche. 'vidyAdhAraNassa NaM uD kevaie gai visae pabhA ke0 te vidyAcAraNano Urdhvagati viSaya keTalo ke ? mabhujI kahe che. he gautama 'seNaM' ke0 te, 'ito' ke0 ahIyAMthI, 'egeNaM uppAraNaM naMdaNavaNe samosaraNa kareI ke0 eke DagaLe naMdana banane viSe samavasaraNa kare, karIne 'tahiM ceiAI vaMdaI' ke. tyAM caitya vAMde, vivIeNaM uppAraNa' ke. vIje Dagale, 'paMDagavaNe ke pAMDukavana merane mastake samavasaraNa kare. 'vahi cehaAI caMdaI ke0 tyahAM caitya vAMde. 'tato paDiniyataI ke tyAMcI pAchA nivarte. ihamAgacchaI ke ar3hiyAM Ave. 'iha ceDaAI caMdaI ke ahIyAMnAM caityavAMde. 'vijAcAraNassaNa' ityAdi sugama che. 'seNaM tassa ThANassa' ke0te sthAnakane eTache labdhi phoravI te sthAnakane, 'aNAloiapaDikate' ke0 aNAloe, aNapaDikkame, 'kAlaM karaI' ke kAla kare. to 'natthi tassa ArAhagA' ke ArAdhanA tene nayI. 'seNaM tassa ThANassa' ke0 te sthAnakane, 'AloiapaDikate kAlaM karaI ke AlocIne ane paDikamIne kAla kare vo 'atyivassa ArAhaNA' ke0 tene ArAdhanA che. eTa e bhAvArtha labdhi upajIvana te pramAda re. te pramAda AloyA vinA cAritranI ArAdhanA na thAya. ane virAdhaka cAritranuM phala napAme. 'se keNagaM bhaMte' ityAdika jadhAcAraNanA AlAvAno paNa eja artha che, paNa eTalo phera che ke aTTama anumanAM pAraNAM karatA e labdhi upaje / 'jaMghAcAraNasaNa bhaMte kaha sIhA gii| ityAdika paNa vidhAcAraNanI pare che. paNa eTallo phera je koi devatA 'tisattakkhuttA' ke. ekavIsavAra jaMbUdvIpane pharI Ave, ebI zIghragati jaMghAcAraNanI che. 'jaghAcAraNassa Na bhate viriyaM' ityAdika mugama ke, paNa eTalo phera je 'seNaM egeNaM uppAeNaM ruagavaredIve samaksa vaca sureMjazcAmIkara tasyaca tathAsa
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. raNaM kareI' ke eke Dagale rucakavara je teramo dvIpa tene viSe samavasaraNa kare. karIne 'tahiM ceiAI caMdaI tyahAM caitya vAMde, vAMdIne 'to paDiniattamANe ke tyAMcI pAchA nivartatA vitIeNa gaMdIsaravare dIve samavasaraNaM kareI ke naMdIzvara dvIpane viSe samavasaraNa kare. 'tahi. ceizAI vaMdaI ke* tyAM caityane vAMde. ihamAgacchaI' ke ahiMAM Ave. 'iha ceiAI vaMdaI.' ke0 ahiMyAM caitya vAMde, jaMghAcAraNano Urdhvagati vipaya eTalo che. yAvat saMpUrNa lagI mugama che. 'sevaM bhaMte' ke gautamasthAmo kahe che. // vahaci iti / ahIMyAM vidyAcAraNane jA be Dagale ane AvaI eka Dagale, tathA jaMghAcAraNane jAvu eka Dagale ane Avaq ye Dagale, te labdhino svabhAva che. tathA koi kahe che ke, vidyAcAraNane AvatAM vidyA spaSTatara thAya, mATe eka Dagale Ave. ane jAtAM tevI na hoya mATe ve Dagale jAya. ane jaMghAcAraNane labdhiyI upaje. mATe AnatAM alpa sAmartha hoya, tethI AvatuM ve Dagale ane jAvU eka Dagale. iti iti. have te AlovacA upara siddhAMtasAkhe dRSTAMta kahe he. karI gocarI jima Aloe / dazavakAlika sAkhe / / tima e ThAma pramAda Aloe / nahIM doSa te pAkhere // ji0 tu020|| artha-karI gocarI ke0 gocarI karIne jema upAzraye AgIne sAdhu pada arthApattIe laie. te sAdhu. jima Aloe ke0 pramAdane mAlove che, paNa nahIM doSa te pAkhe ke0 te. pramAda vinA bIjo dopa nathI. iti akSarArtha. bhAvArya to eche ke zrIdazavakAlike ema kaDaM je, sAdhu gocarI karI AvIne guru pAse Alove. te bhalI rItena AloyuM hoya vo pharI paDikAme. ema kavaM. temA e paDikamyuM te doSa lAgyo tene paDikamyu paNa gocarI karI te paDikamyo nathI, tema ahIMyAM paNa paityavaMdanA paDikamo nathI. doSa lAgyo te paDi. kamyo che. iti bhAva. eTale koI pUche je-AloyA paDikamyA vinA kAla kare to virAdhaka thAya, ema ka zrIbhagavato sUtramA tehano zo javAba vAlyo?" tene kahie.je he devANu priya, ame javAba vAlyo, paNa tu bhalo samajyo nathI. pharI sAMbhala..gocarI karIne sAdhu, upAzraye AvatAM mArgamadhye AloyA paDikamyAvinA kAla kare to ArAdhaka kahIe, kiMvA cirAdhaka kahIe? te vicArI jojo. yataH zrIdazavakAlike pNcmaadhyyne|| "viNaeNaM pavisittA sagAse guruNo munnii| iriyAvahiyamAdAya, Agao a paDikkame // 1 // AbhodattANa NIsesaM aiyAraM jahakamaM / gamaNAgamaNe veva bhacapANe asaMjaye // 2 // ujnupano aNundiggo, anvakkhiteNa ceasA / Aloe gurusagAse, jaM jahA gahiyaM bhave ||3||nn sa manAloiyaM hujA, pudipacchAvijaM kahaM / puNo paDikame tassa vosiMTro ciMtae ima||4artha. 'viNaeNa' ke vinaya karI, 'pavisittA' ke pezIne, sagAse guruNo kengurunI samIpe 'muNI' ke muni, 'Agao eTale Anyo thako, 'dariyAvahIya padikame ke dariyAvahI paDikame.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ dodo gAvAtuM svajana, ( 159) 'AdAya' ke grahIle. 1 pachI kAussaggamAMhe, AbhottA ke upayoga - deine, nIsesa ke ? - saghalAe, 'aiYAraM' ke avicArane, 'jahakamaM' ke yathA anukrame aticArane ciMtace. 'gamaNAgamRNe'-ke0jAtAM AvatAM; 'ceva ke: nizcaye 'bhattapANe a' ke bhAta pANIne viSe, 'saMjayamukti. 2 'ujjupannoM' ke sarala - 1jJAvAlo, 'aNuvvirago ke udvegarahita, 'avvakkhiteNa - ce: asA ke0 sAvadhAna- mane karI kAussaga pArIne, 'Aloe, gurusagAse ke gurunI 'samope Aloe, 'jaM- jahA- gahiyaM ke0je jema lIdho hoya te tema.. // 3 // ema. karatAM kadAcit- '-- sammamAloiyaM-hujjA- ke0 ruDI pere AloyuM na hoya, purvi pacchAvi-jaM karDa ke0 pUrve A-hArAdika, hoya te pache kahevANu hoya, athavA pachI gradhuM - hoya te pUrve kahevANaM hoya, 'jaM-kaDa' ke0 je-ema- kIdhAM tathA pUrva karma doSa pazcAt karma doSa lAgyA hoya, teneH, 'puNo parikrame- ke? pharI - parikame tassa ke 0 te sUkSmaaticArane, vosiddho. ke0 te kAyAne vosirAvI, ciMtae imaM ke ema ciMtave.- e- cAra gAyAno artha have evo bhagavatIsUtrano pATha sAMbhalIne kumatiM bolyo: kahe koi 'e kahevA mAtraja | koI na gayo navi jAze // " nahIM to lavaNazikhA mAMhe jAtAM / kema ArAdhaka thAzereM ? ||ji0 tu0 21|| artha- koika kumati ema kahe che je kaheMbAmAtraja ke0 e bhagavatIsUtramAM cAraNaRSituM nAma dene paNa ve- kahenArUpa jANavuM. paNa koi na gayo- ke0 erIte koi atI kAle gayo nathI, tathA navi jAze ke0 anAgata kAle koi jAze paNa nahIM. neno hetu kumati dekhADe che. nahIM to ke' je meM kahAM tema na hoya to labaNazikhAmAM jAtAM ke0 lavaNasamudraMnI zikhAmAM thaine jAtAM keMma ArAdhaka yAze ke0 apakAyanI virAdhanA karI ne jatAM ArAdhaka kaima thAze ? iti gAyA akSarArtha. have bhAvArtha kahe che, je jaMbUdvIpane pachavAr3e ve lAkha yojana eka dizAe paholo evoM cAre dizAe pharato lavaNasamudra che,te lavaNamAM sola hajAra yojana pANI uMca cophera che, te pANImAthI thaIne muni keja jAya ? ane jAya to ArAdhaka kema thAya ? tathA bIjoM koI mArga 'javAno, nathI, te mATe kahIe chaie ke cAraNamuninI bAta te bhagavatIsutramAM kahevArUpa che, paNa karavArUpaM nayIM // 21 // - tine AgalI, gAthAmA uttara de santara: sahasta joyaNa- jaI. uNcaa| cAraNa- tI cAle || samavAyAMga pragaTaH pATha e / zuM kumati bhrama ghAlere ? || ji0 tu0 22 // ? * artha - sattara- sahassa joyaNa ke sattara hajAra yojana, jaI u~cA ke0 uMcA jaIneM, cAraNa tI cAle ke0 te cAraNamuni tI jAe che. ema. e. rIte zrIsamavAyAMgasUtrama magaTa pATha' cheM, to kumati bhrama ghAle ke0 he kumati, kutsitaM matinA dharNI bholA lokane ... vaca sureMdrazcAmI sa.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayaMjI kata. khoTI khoTI bAto kahI bhrama ghAche che ? saMzayamAM | pADe cha? je tu kaheche tema kahevA mAtra hoya to samavAyAMgamUtramAM evo pATha kema kahe ? iti bhAva. yathA-" lavaNeNaM samuhe sattarajoyaNasahassAI sanbaggeNaM pnnttaa| imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe SaDsamaramaNijAo bhUmibhAgAo sAiregAI sattara joyaNasahassAI uDDhe uppaDatA tao pacchA cAraNANaM tiripagaI // " iti samavAyAMge // eno artha-lavaNasamudra 'sattarajoyaNa sahassAI ke0sacara hajAra jojana 'sannaggege' ke sarva thaine kayo che. eka hajAra uMDo, sola hajAranI upara zikhA. evaM 17000 'imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe' ke0e ratnamamA pRthvIthakI 'bahusamaramaNijAo bhUmi bhAgAoM' ke0 ghaNI sarakhI eTale varAvara ramaNIka bhUmi bhAga thakI, eTache merunI dharatIyakI, 'sAiregAI sattarajoaNasahassAI uda uppaittA ke sacarahajAra jojana zArA Urdhva jaIne pacchA kepachI 'cAraNANaM tiriyagaI ke cAraNamuninI nIlA gati pravate. te mATe bhagavatImUtrano pATha karavArUpa che, paNa kahevArUpa nayI. iti bhAva. iti dvAviMzatitama gAyArya // 22 // have e AlAvAmA ceiAI vaide kA, te upara kumati caityazabdano artha te jJAna kahe che. teha AzaMkA lAvIne uttara vAlavA gAyA kahe he. caityazabdano jJAna aratha te / kaho karavo kuNa hete // jJAna eka ne caitya ghaNAMche / bhUle jaDa saMketare | ji. tu0 23 // artha-caitya zabdano je jJAna artha karo cho, te zA hetue karayo ? pAgharo artha caitya ke jina ghara ayavA jinapatimA. yataH-"caityaM jinaukastadivaM caityA jinasabhAtaruH // " ityanekArya saMgrahe evo artha mUkIne caitya ke jJAna evo artha zA mATe pharavo paDe hai? iti mAtra jJAna eka ne caitya ghaNAM che ke0 jAna to eka che, ane caitya ghaNAM che, temATe bhUle ke0 te artha karatAM bhUle che. zAmATe bhUle che? te kahe cha. jaDasaMkete ke0 mUrkhasaMkete, eTale zuddha guru paraMparA AvI hoya to nipuNa saMketa hoya, paNa nigurunA saMketa te mUrkhaja hoya. iti gAyA akSarArtha. atha bhAvArya. te kumati ema kahe che je, "vidyAcAraNa jaMghAcAraNa munie naMdIvara pramukhanI vAto siddhAMtamA sAMbhalI te sAMbhalI hRdayamA kautuka upanyu, je e bAta kema haze ? ApaNI najare joie." ema vicArIne naMdIzvarAdikane viSe joyA gayA. tyAM jema AgamamAM sAMbhalyuM tema najare dIDaM, te vAre prabhunA jJAnatuM bahumAna bhAkhyu je "dhanya prabhunA mAnane" ema kahIne prabhunA jJAnane page lAge. ceiAI badaino e artha cha, ema kumati kahe che. neno uttara vAlyo je, mUrkha vyAkaraNa pramukha bhaNyA vinA zuM samaje? ceiAI ke caityAni te dvitIyA bahuvacana che, have jo jJAnane page lAgyA hoya to bahuvacana sUtrakAra zAne mATe kahe? jJAna to eka che. evI vAto mUrkha 'jANe? ivi.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDaso gAyAtu stavana. ( -17 ) astri keTalIka vAto stavanamAM nayI ANI, paNa kAMIka vizeSa bAta lakhIe chaie. tyAM jar3a jJAnane page lAgyA, ema kahe tevAre vATamAM jAtAM camatkAra upaje evA pahADa parvata samudra pramukha ghaNA AvyA haze, to tene dekhIne mathunA jJAnane vaMdanA kAM na karI ? te vicArajo. valI ema caityazabde jJAna kahIe to 'nANaM paMca vihaM pacattaM // ' ityAdika, sUtramAM jJAnanA AlAvA dhaNA che. tyAM saghale 'cehayaM paMca vihaM pannattaM / AbhiNibohiyaceyaM, suyace, ohiceyaM, maNapajjavaceiyaM, kebalaceiyaM ityAdi pATha lakhata, paNa te to kyAMe dIsatA natho, tathA valI evo artha kare je, AgamamAMthI bAta sAMbhalI nirNaya karavA gayA, te vAre zaMkA to hRdayamAM TharI ane jina vacanamAM zaMkA upaje, te vAre sAdhu paNu kema rahe ? yataH - ' payamakkharaMpi eka pijona roei sutaniddinaM / sesaM royaMto vi humicchadiTThA jamAli va || 2 ||" te mATe mUrkha saMketano artha chAMDI nipuNa saMketa artha karIe to sarva samuM thAya. e javAvanA ucara ghaNA che, tehano khapa hoya to pratimAzataka graMtha upAdhyAyajIno karelo che te jojyo e vistAre saryu // 23 // " * havelI kumati ema kahe che je, " caitya ke0 pratimA ho to paNa bhale ho paNa te zAzvatI pratimA hatI ane tame to azAzvatI mAno cho." ema kahenArane, eja AlAvA - mAMthI azAzvatI dekhADe che. rucakAdikanA caitya namyA te / sAsaya paDimA kahie || jeha ihAMnA teha azAzvata / beumAM bheda na lahiere || ji0 tu 0 24|| artha-rucakAdikanA ke. rucaka Adi deI. Adi zabda thakI naMdIzvarAdika laie. te caityane muni je namyA te sAsaya paDimA ke0 te zAzvatImatimA kahIe tathA jeha ihAMnA ke0 atre bharatanAM caitya vAMdyAM. 'iha ceiAI baMdara ci' pAThAt // ne azAzvatAM jANayAM. te mATe mUrkha hoya te zAzvatImAM ane azAzvatImAM pUjyApUjyano phera pADe. teja moTe Agala kahevAze je dropadIno adhikAra, temAM kevala azAzvatIneja pUjyapaNu kartuM che, ra fart kahI bolAvyuM che, te kAraNe beumAM bheda na lahIe ke0 zAzvatImA bhane aarraani aMza mAtra bheda nathI. iti gAthArtha // 24 // ve adhikAra pUro thayo mATe upasaMhAra kare che. e je upara sAheba tuja karuNA / zuddha aratha te bhAkhe // tuja Agasano zuddha parUpaka / sujaza amiyarasa cAkhere // ji0025|| artha- je upara sAdeva tuja karuNA ke0 he sAheba, je prANI upara tamArI karuNA eTale kRpA che, zuddha aratha te bhApaM ke0 te prANI yathArtha vyAkhyA kahe. ahIMyAM e vyAkhyAe, eka upara karuNA che ane eka upara karuNA nathI evo artha thAya, te bItarAgane kema ghaTe? vaca sureMdrazcAmIkara
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ - (18) mahAmahopAdhyAyAmAgyazovanapaNI ta. atra uttaraH jema-eka vApanA ve dIkarA hoya, pAparnu ve beu upara heta-sarakhunche, paNa eka AjJAkArI che, bojoAjJAkArI nayI-temAM je AjJAkArI che te upara heta, loka pragaTapaNe dekhe che, ane je AjJAkArI nayI te upara yadhapi pivAnuM heta-che, topaNa 'loko -te pragaTapaNe dekhatA nayI, tema ahIMyAM paNa tIrthakarane yadyapi sarva prANIbhI upara karuNA ke, paNa jeo ANAnA ArAyaka-De teyo upara agaTapaNe dIseche, te mATe ema-kalaM. je upara sAheba ityAdi0 ahIMyAM sarvayA karuNA nayI ema kaheche te nivAra, jemATe cIrasvAmine chamasthapaNe bhagavatInA zataka pabharamAnI vRtti madhye zrIabhayadevadArijIe-laralyuM che je // 'snehagarbhAnukaMpA sadbhAvAt' / / te cAre kevalIne sneharaDina-anukaMpA TharI, anyathA snehagarbha padanuM / prayojana ? ityAdika-bahu carcA-che, te graMya-vace mATe nayI lakhatA. te bhATe tuja Agamano je zuddha parUpaka hoya te pANI mujaza ke0 bhalA yazarUpa, amiyarasa-ke0 amRtano rasa te cAkhe ke0 AkhAda kare. eTale kavie povAnuM nAma paNa sUcavyu. iti paMcaviMzati gAthArtha / / 25 // e prayama dAla -thayo. yA graMya 473 akSara 14. __ have bIjo dAla kahe che. tehano saMbaMdha je prathama DhAle pratimA sthApana karIne pratimAne vaMdanA kahI, have keTalAka mUDha ema kahe je je "pratimA bAMdIe praNa.pUjIe nahIM." temane samajAvavA mATe vIjo dAla kahe che. tenI prathama gAthA. __mahAvideha-kSetra-sohAma[-e dezI // tuja ANA muja-mana vasI, jihAM-jinapratimA suvicAra lAlare / rAyapaneNI sUtramAM, sUriAlataNo adhikAra laalre-||-tuj0 1 // artha-tuja-ANA ke tamAro je AjJA,-mastAsthI cIranI-je-AjJA-te-muna mana vasI ke0 mahArA citcane viSe rahI che. -eTale-zrIjinazAsana mAMhe AjJAe dharma che paNa AjAgrAhamA yukti na karavI ema dekhAidhu. te AjJA kevI che ? jihAM-jinapratimA suvicAra ke0je AnAmAM jinapratimAno-bhalo vicAra ke-tehija Agama-sAkhe dekhADe-che. -rAyapaseNI sUtramA ke rAyapaseNI nAme vIju upAMga, temA sUriyAbhataNo-adhikAra-ke. bhi nAme devatA je paradezI rAjAno jova prathama devaloke upanyo teno adhikAra vistAre the, eTache e-artha je sUryAbha devatAe pratimAnI pUjA karo,-teno vistAre adhikAra le. iti bhAva iti prathama gAthArya // 1 // vehila vistAreM dekhADe . te sura abhinatra-upanyo, pUche. sAmAyika deva; laalre| * zubhuja-pUrava-ne pachI, hitakArI kaho tatakheva; lAlare / / tuj02|| ___ bharya-te bhara ke0 te devatA abhinava upanyo ke navoM je vAre upanyo tevore pUre
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ www inwon doDhaso gAthA stavana sAmAnika deva ke0 sAmAnika je potAne sarakhI RddhinA dhaNI te devatAone pUche che. | muja pUrava ne pachI hitakArI ke0 mahAre pUrva ane pachI hitakArI A-vimAnamAMzu cha? te kaho tatakheva ke tatkAla kaho. iti dvitIya gAyArtha // 2 // te kahe eha vimAnamAM, jinapaDimA dADhA jeha; lAlare / tehanI tame pUjA karo, pUrva pacchA hita eha; lAlare ||tuj0||3|| artha-te kahe ke0 have te devatAo uttara kahe che je, eha vimAnamAM ke ejeM A patyakSa vimAna tehamAM, jinapaDimA dADhA jeha ke0 jinezvaranI pratimA che, tathA jinezvaranI dADhAo je che, tenI tame pUjA karo. iti spaSTaM / / pUrva pacchA hita eha ke pUrve tathA pachI, jinapratimA tathA jinadADhA e ve vastunI pUjA, teja hitakArI che. erIte sAmAnika -devatAe uttara vAlyo. iti tRtIya gAthArtha // 3 // ahiyAM jinadADhA zabde jinaasthi jANavAM. anyathA sUryAbhadevanA.vimAnane viSa jinadAdA saMbhave nahIM. je kAraNa mATe, eka saudharmaMdra, bIjo izAneMdra, bIjo camareMdra, ane cotho valIMdra, e cAra iMdraneja dADhA levAno adhikAra che, eTalA mATe jaMbUdvIpa pamacinI vRttimAM zAMticaMdra upAdhyAyajIe jinasakahA zabde // jinAsthinI // evaM lakhyuM che. jema ahiyAM rAyapaseNImAM paNa ||skhaa|| evoja pATha che. te mAre dAdA zabde asthi kahie. iti bhAva. tathA pUrva pacchAno artha poteja aneka rIte karaze. mATe ame nathI lakhyo. epraNa gAthA kahI temAM sUtra pATha hato, te pramANe gAthAmAM artha bAMdhyo. tathA ca satsUtraM "taeNaM tassa sUriyAmassa devassa paMcavihAe pajjattie pajjattibhAvaM gayassa samANassa imeyArUpe ajjhathie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA / kiM me pubdhi karaNijaM? kiM me pacchA karaNija? kiMme pubdhi seya? kiM me pacchA seya? kiM me pundhi pacchAvi hiyAe sahAe khamAe NisesAe ANugAmiyattAe bhavissaI, taeNaM tassariyAmassa devassa sAmANiyaparisovavaNNagA devA sUriyAmassa imeyAkhvaM ajjhatthiyaM samuppannaM samabhijjANivA jeNevariyAme deve teNeva uvAgacchati / sariyAmaM devaM karayalapariggahiyaM dasanaI sirasAvana masthae aMjalIM-kahajaeNaM vijaeNaM vaddhAvei, baddhAvecA evaM vayAsI / evaM khala devANuppiyANa sUriyAme vimANe siddhAyataNe jiNapaDimANaM jiNussehappamANa mevANaM aTusarya samikhitANaM cii / samAeNaM muhamAraNaM mANavae ceiyakhaMbhe vairAmaesa golavaTTasamuggaemubahuio jiNasakahAo sanikhitAo ciTuMti / tAoNaM devANuppiyANa amesiMca bahugaM vemANiyAnaM devANaM devINa ya accaNijjAo jaavpnjuvaasnnijjaao| taM eyaNaM devANuppiyANaM pubdhi karaNijaM eyaNa devANuppiyAga pacchA karaNijja eyaNaM devANuppiyANaM pubdhipacchAvi hiyAe muhAe khamAe-nissesAe ANugAmiyacAe bhavissai / iti rAyapaseNI upAMge / asyArya-taeNa tassa pariyAbhassa devassa ke0 te vAre te sUriyAbha devatAne, paMcavihAe pajjatIe palatI vaca sureazvAmI /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. bhAva gayassa samANassa ke0 pAMca prakAranI paryApti paryAptibhAva myA thakAne eTale debatAne bhASA ane mana e ve paryApti sAthai nIpaje che, mATe pAMca kahI. imeyArUve ke0 evA prakArano ajjhatthie patthie ke0 manamAM mArthyo. maNogae saMkappe samupajjitthA ke0 mano gata saMkalpa upanyo te kaheche, kiM me puvi seyaM ke0bhuM mAre pUrve zreyakArI ? kiM me pacchA seyaM ke0 zuM mAre pachI zreyakArI ? kiM me putri pacchAvi ke0 zuM mAre pUrve ane pachI hiyAe ke0 hitakArI pathya AhAranI paire, suhAe ke0 sukhane arthe, khamAe ke0 sagatane arthe, khemane arthe, nisesAe ke0 nizreyasa je mokSa tene arthe, ANugAmiyattAe ke0 anugamana kare ? eTale paraMparAe zubhAnubaMdhI bhavissara ke0 thaze ? nae NaM sariyAbhassadevassa sAmANiya parisovannagAdevA ke0 te vAre te mUriyAbhadevanA sAmAnika parpadAmAM upanyA devatA te, sariyAbhassa imeyAkhavaM ajjhatthiyaM samuppannaM samabhijjANittA ke sUryAbhadevatAno evo abhiprAya upanyo jANIne, jeNeva sUryAme deve ke jyAM sUryAbhadevatA che. teNeva uvAgacchati ke0 tyAM ave. sUriyAmaM devaM ke0 sUryAma devane, karayalapariggahiyaM ke0 hAtha joDIne, dasana sirasAvattaM matthae aMjalI kahu ke0 daza nakha bhelA karI, mastake bhAva karI aMjalI karIne, jaeNaM ke0 jaye karIne svapakSano jaya, vijaeNaM ke0 parapakSano jaya te vijaya kahie. teNe baghAve, vadhAvIne, evaMvayAsI ke0 ema kahe. evaM khalu devANuppiyANaM ke0 khalu nAma nizvaye he devAnupriyA sUryAme vimANe ke0 sUryAbha nAmA vimAnane viSe siddhAyataNe ke siddhanuM ghara eTale deheruM, te deherAne viSe jiNapaDi yANaM ke0 jinezvaranI pratimA che, te pratimA kevI che ? jiNussehapamANamittAnaM ke0 tIrthaMkaranA utseSa uMcatva pramANa mAtra che. anusayaM sannikhittaM cihna ke0 ekazone ATha thApanA che, tathA sabhASaNaM suhammAraNaM ke0 sudharmanAmA samAne viSe mANavara ceiyakhaMbhe ke0 mANa cakanAmA caityastaMbha che, te staMbhane viSe vaharAmaesa golabaTTasamuggaesu ke0 vajramaya golavRtta DAvaDA che. temAM bahuo ke0 ghaNAM, jiNasakahAo ke jinanAM sakahA zabde asthi che. sannikhittAo citi ke0 thApanAe che, tAo NaM ke0 te jinamatimA tathA jiNasakahAo te devANuppiyA NaM ke0 he devAnupriya tamane tathA annesiM ke0 vIjA paNa samyag dRSTi vaimANiyANaM devANaM devINaya ke0 vaimAnika devatA devIone, aJccaNijjAo ke0 arcanA yogya che. jAva pajjuvAsaNijjAo ke vyAvat sevA karavA yogyache. ahIMyAM yAvat zabde baMdaNijjAo sammANaNijjAo ityAdika kahetuM taM eyaNaM devANuppiyA NaM ityAdika sugama che. bhAvArtha e che. ke, e tamane pUrve karavA yogyache, pachI karavA yogyache, e tamane pUrve tathA pachI hitakArI sukhane artha, kSemane arthe, mokSane artha ane zubhAnubaMdhane arthe yAze. arhiyAM keTalAeka kumati kahe che ke, "e devatAnI sthiti che. " tehano uttara je, sUtra pAThamAM // annesiM bahUNaM vemANiyANaM // iti bahu pada zuM karavA karchu ? | sanvesiM maNiyA | vo pATha kAM na kahyo ? teja mATe jANie chaie je, e sarva devatAno
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthA stavana (21) sthiti nahi, e sthiti te samyagdRSTinIja dIse che. tathA valI siddhAyatana kahevAM gaNaSarajIne mRSAvAda kema na thAya ? paNa jinamatimA siddha bhagavAn Thare to siddhAyatana kahetA mRpAvAda na lAge te vicArI jojyo. calI A AlAve jevAM jinamatimA vAMdhAnAM phala kayAM, tevAMja phala varttatA jinane vAMdyAnAM kahyAM che. jema e rAyapaseNI mAMheja pATha che-"taM mahAphalaM khalu tahArUvANaM arahatANaM bhagavaMtANaM nAmagoyassa visavaNayAe kimaMga puNa vaMdaNa-namasaNa-paDipucchaga-yajuvAsaNayAe egassavi Ariyassa savaNayAe kimaMga puNa viulassa assa gahaNapAe, taM gacchAmi NaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM vadAmi nasAmi sakAremi sammAmi kallANaM maMgalaM ceiyaM devayaM pajavAsAmi / eyaM me peccA hiyAe muhAe khamAe nisesAe aNugAmiyattAe bhavissaI" ityAdi / asyArtha-taM mahAphalaM khalla ke0 nidhaye tehalu mahAphala che. zAg phala che ? te kahe che, tahArUvANaM arahaMtANaM bhagavaMtANa ke0 tathA rUpa arihaMta bhagavaMtanA nAma goyassa vi savaNayAe ke0 nAma gotra sAMbhalyAM thakAM paNa, kimaMga puNa ke0 to teharnu zuM kahevu ? baMdaNa namasaNa ke baMdaNa karIe, namaskAra karIe, paDipucchaNa ke0 pratipRcchA karIe, pajuvAsaNayAe ke sevA kare. egassavi Ariyassa savaNayAe ke eka paNa Aryavacana sAMbhalIe to mahAphala thAya vo, kimaMga puNa viulassa aTTa, ssa gahaNayAe ke. vipula arthana grahaNa karIe tehanA phalanu | kahe? taM gacchAmiNa ke te kAraNa mATe jAlaM, samaNa bhagavaM mahAvIraM vadAmi namasAmi ke0zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdaNA . karu, namaskAra karuM kallANa ke0kalyANakArI,maMgala ke maMgalokanu karaNahAra, ceiya devayaM ke. devatA saMbaMdhI caitya je pratimA te pratimAnI pare, pajuvAsAmI ke0 sevA karUM. eyaM me0 e mujane pecA ke0 parabhave, hiyAe muhAe ityAdikano artha pUrvanI pare jANavo. emAM paNa devatAnAM caityanI pare sevA karUM ema kayu. nitya povAnA gurune vAMdatAM paNa kallANaM ityAdika pATha kahe che, paNa mUrkha kAI vicAratA nayI. e to prasaMge kayu, paNa e pATha lekhe thApanA jina ane bhAva jina e veunAM phala samAna vatAvyAM. tathA valI bhAva jinathI thApanA jina adhika paNa che te draupadIne AlAve pragaTa karI dekhADa . tathA eja AlAvAmAM deherAne siddhAyatana gaNadharajIe kA. te siddhanu ghara kayu. eTale jinapratimA siddha svarUpa valAtkAre TharIja, te vAre bhAva jinathI jina pratimA adhikI thaIja, emAM kAI vivAda nathI. eTalAja mATe zakrastavamAM jinamatimA Agale 'ThANaM saMpacANaM' kahIe chaie ane bhAva jina Agala // 'ThANaM saMpAviukAme // evA pATha che. to mUrkha eTalaM na vicAre ke siddha sthAnaka pAmyA te adhika ke siddha sthAnaka pAmavAnI icchA kare te adhika ? ityAdika ghaNI carcA cha, paNa graMtha vadhe mATe lakhatA nathI. e prasaMge sayu // 3 // have kumationI AzaMkAo upADI upADIne eja AlAvAmAthI gupta artha pragaTa karI uttara de che. tyA prathama koipha kumati kahe che ke 'sUryAbha devatA je velA upanyo te velA pUjA karI paNa pachI to vadhA bhava paryata nathI karI. te vAre e to laukika AcAranI pare yayu. paNa dharma arthe thayu nahIM" iti. tene uttara kahe che. vaca sureMjazcAmIkara
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. pUrava pacchA zabdathI, nitya'karaNI jANe soya; laalre| samakita dRSTi sabahe, te dravyathakI kama hoya? lAlare // tuj04|| artha-pUrava pacchA zabdayI ke pUrva ane pachI hitakArI / ? evaM pUchayu, ane teoe. " pUrava ane pachI eja hitakArI che" evaM ka. te vAre pUjA vinAno zeSakAla kIyo rakho.? te mATeja, soya ke0 te sUryAbhadevatA ema jANe je mAre nityakaraNI sadA kartavya che. eTache sadA kAla pUjA karI ema vyu. iti bhAvArya. valI koika kumati bolyo ke "e to dravyathI bAhyathI pUjA karI paNa bhAvathI nathI karI." iti. tehane uttara deche je, samakita dRSTi je hoya te sahahe ke0 dharma eha, sadahe, te dravyathI kema hoya ? eTale samakitI dravyayI kare to zuM zraddhAmA na hoya ? jema putra vivAhAdika. iti bhAva. iti tUryagAthArya // 4 // teja have spaSTa karI dekhADe che. dravyathakI je pUjIyAM, praharaNa kozAdi aneka; lAlare / tehathI beDa jUdAM kahAM, e to sAco bhAva viveka; lAlare |tuj05|| artha-dravyathakI je pUjyA. paharaNa ke0 zatra, koza ke0 bhaMDAra Adi zabdayI aneka pUjyA, paNa te sarvathI beu je jina pratimA ane jina dADhA, te jUdAja kahAM che. je kAraNe praNAma, athavA zakastavAdika vIjA.koi sthAnake kahyAM nayI. tathA sAmAnika deve uttara pAlyo, tevAre paNa pratimA tathA dADhAja pUjavApaNe vatAvyAM, ane phala paNa enAMja batA. vyAH te mATe pragaTapaNe ve jUdAja-kayAM che. e to sAco bhAva ke0 e bhAva te sAco viveka ke. vehecIne bhinna bhinapaNe kayo che. iti gAthArtha // 5 // te upara dravya bhAvanu dRSTAMta kahe che. cakrarayaNa jiNa nANanI, pUjA je bharate kIdha; lAlare / jyama te tyama aMtara ihAM, samakita dRSTi suprasiddha lAlare ||tuj06|| artha-jema bharate ke0 bharatarAjAe, cakrarayaNanI ke0 cakraratnanI pUjA, tathA jinanANanI ke0 RSabhakhAmInA kevalajJAnanI pUjA; ema pUjA pada veu ThAme joDie. te kI, ke0 karI. jyama te ke0 jema cakranI pUjA, dravyathI Alokalu upakArI jANI karI, ane jJAnanI pUjA te bhASayI Aloka tathA paralokatuM upakArI jANI karI, tyama aMtara ihAM ke. ahIMyAM sUryAma adhikAre paNa dravya tathA bhAvarnu' ema aMtara jANavU. samakita dRSTi supasiddha ke0 samyagdRSTi jIvane e to prasiddha che. arthAt pragaTache. eTache mithyAtva jenA padaya mAhe hoya tene e ve vAta judI na bhAse. iti bhAva. eTale kumatiyAM samakita nathIM; ema paNaM dekhADayu. iti gAthArtha. // 9 // have koi kumati kahe che je dhana kADhavAne adhikAre 'hiyAe muhAeM' ityAdika pATha
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ doMDasoM gAyA 'stavana (23) kahA che. te jemaM A lokanA sukhane 'arthe sUryA meM pUjA tehane puci tathA paJchA ece zabda paraloka vAcaka che ehecu- dekhADe che. pahele bhava pUrava kahe, jJAtA. durdara saMbaMdha; laalre| pacchA kahua viSaya kahyA, valI mRgAputra prabaMdha; lAlare / tuj07|| artha-pahele bhava ke0 gatabhava, pUravabhava ke0 pUrava zabde kahe che. koNa kahe che? te kahe che. jJAtA ke0 chadraM aMga jJAtAsUtra kahe che. dadura saMbaMdha ka0 naMda maNIAra deDakA thayA. te saMbaMdhAM eTale dehakAnA saMbaMdhamA pUrva zabde gatabhava chaH ema jJAtAsUtra kaheche. itibhAva. tathA ca jJAtAsUtra-'puci piNaM mae samaNassa bhagavao mahAvIrassa' / ityAdi. e rIte pUrva zande gatabhava kaho. have pacchA zabde Agalo anAgatabhava dekhADe che. padane eka deze padanA samudAyane upacArIe mATe pacchAkaDua ke0 pachI kaDuA vipAka Ave. eSA viSaya kahA che. kyA kahyA che? te kahe che. valI ke0 pUrva zabdano artha jJAtAe dekhaayo| tenI apekSAe valI mRgAputra prabaMdha ke0 mRgAputranA saMbaMdhamAM kahyAMche, yataH-ammatAya mae bhogA bhuttA visaphalovamA pacchA kaDuavivAgA aNuvaMdhuduhAvahA, artha-ammaMtAya ke0 he mAtA pitA, mae ke0 meM, bhogA ke0 bhoga, bhuttA ke0 bhogavyA. te kahevA che? visaphaloSamA ke0 viSaphalanI upamAe che. pacchA ke0 pachI Avate bhave, kaDuavivAgA ke0kaDavA vipAka che jehanA, aNuvaMdhu ke0 paraMparAe, duhAvahA ke0 duHkhanA ApanAra che. erIte zrIuttarAdhyayanamA mRgAputre mAtapitAne kA. ema pacchA zabde paNa parabhavano artha che. eTale pUrva pacchA zabda te mUriyAmane Abhava vAcaka nathIH // 7 // have koi kumati kahe che jetameM pUrva pacchAno je rIte artha-karyo, tema artha karatA A bhava to na AMnyo tene uttara de che. AgamesIbhaddA kaDA, gaiThiI kallANA deva; lAlare / tasa pUraba pacchA kahe, nihu~ kAle hita jina seva; laalre|| tujA . artha-AgamesibhaddA ke0 Agala manuSyAvatAra pAmIne mokSa jAvaM chaH evA kabA ke tathA gaiDiI kallANA ke0 ahIMyAM kalyANa zabda veune joDIe. eTa e artha-gaikallANA ThiikallANA / iti. tyahAM gai kallANA ke0 gati 'AvatI manuSya gatine viSe kalyANa ke jehane, tathA ThiikallANA ke0 sthiti je devatAno bhava, tyAM'parNa kalyANache. evA deva ke0 samyagdRSTi devatA sUtre vakhANyA che. yata:-'gaikallANA ThiikallANA AgamesimadA' iti // AgamesibhaddA ke0 Agale bhadrakArIche. te mATe traNe bhava AvyA. je mATe sUryAma deva samyagdRSTi che, te bhagavaMta dADhA tathA jina pratimA pUjatAM, vasa pUrava pacchA kahe ke. te devane pUrava pacchA kayAM thakI, trihuM kAle hita ke traNe kALe hita jANabuM. jina seva ke0 paramezvaranI sevA evI che. vaca sureMjazcAmIkara
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 24 ) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. have vyatireke karI pUrva pacchA zabde arthApattie trikAla leie ema dekhADe che. jasa pUrava pacchA nahIM, madhye paNa tasa saMdeha; lAlare ema pahale aMge kAM, che sudho artha te eha; lAlare || tuja0 9 // 1 artha-jasa pUrava pacchA nahIM ke0 jene pUrve tathA pachI nathI. madhye paNa tasa saMdeha ke0 tene vacamAM paNa saMdeha jANavo, eTale e bhAva je, jehane pUrva ane pachI nathI, tehane madhye saMdeha. te vAre ema Ayu je jene pUrva tathA pachI che, tehane madhye paNa avazya che. ema pahele aMge ke0 zrIAcArAMga sUtramAM ema kajhuMche. yataH - "jassa natthi purApacchA majjhe tassa kubho siyA / " iti . jassa natthi ke0 jene nathI, purApacchA ke0 pUrva ane pachI, manjhe tassa kuo siyA ke 0 tene madhye paNa kyAMthI hoya ? iti AcArAMge, che sudho aratha te eha ke0 e artha sudho che. pAMzaro ke tetha sUryAbhane trikAla hitakArI jinapUjA che. iti bhAva. iti gAthA // 9 // ve koi valI kahe che je vAMdavAne adhikAre 'peccAhiyAe' kahu~ che te parabhava hita Ave. paNa ahIMyAM pacchA zabda che, mATe Abhavaja hitakArI che tene uttara de che. pacchA peccA zabdano, je phere kahe te duTTa; lAlare / zabda taNI racanA ghaNI, paNa aratha eka che puTTha; lAlare // tuja0 10 // artha - pacchA ane pecA e ve zabdano je phera kahe ke0 artha zabdagamyamAna che mATe je phera artha kare che, te duDDa ke0 duSTa jANavA, je mATe, zabdataNI racanA ghaNI ke0 zabdaracanA yadyapi dhaNI che, paNa artha to ekaja che. evakAra gamyamAnache. puTTa ke0 * puSTa arthache. iti gAyA akSarArtha. have bhAvArtha- je peccAno artha jema parabhava che, tema pacchAno artha paNa parabhavaja che ema jANavuM, paNa zabda phera racanAe bhUlavuM nahIM. jema vadanAnAja adhikAramAM kyahAMka to || peccAhiyAe || ema kartuM che, tathA kyahAMka to 'iha bhave vA parabhave vA AgAmiyattA bhavissai ' evo pAThache, te mATe parabhava ane pevA, e ve zabdamAM jema phera nathI, tema pacchA pecA zabdamAM paNa phera na jANavo. te pacchA zabde pacchA kaDuaviarit ityAdika ThAme parabhavano artha saMbhava dekhADyo che // 10 // no e rAyapaseNI sUtro pATha hato, te carcA yuktinA uttara vAlyA. have sUriyAbha devatA Agala zuM kare ? te kahe che. vAMcI pustaka ratnanAM, have lei dharama vyavasAya; lAlare / siddhAyatane te gaMyA, jihAM devaLaMdano ThAya // lAlare // tu0 // 11 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ doso gAthAnuM stavana. (24) artha-vAMcI pustaka ratnanAM ke0 zAzvatA ratnanAM pustaka vAMce. te vAMcIne, have i dharama vyavasAya ke0 dharmanA vyavasAya zabde upakaraNa leine, siddhAyatana ke0 siddhanuM Ayatana je ghara tene viSe te gayo ke0 te sUriyAbha devatA gayo. jyAM devachaMdatuM sthAnaka che tyAM gayo. iti gAthAye // 11 // jinapratimA dekhI karI, kare zira praNAma zubha bIja; lAlare / pUSpa mAlya cUrNe karI, vastrAbharaNe valI pUja || lAlare // tu0 // 12 // artha - jinamatimA dekhIne kare zira praNAma ke0 mastake praNAma kare. zubha vIja ke0 praNAma zubha je puNya tenuM bIja che, eTale punyanuM bIja che, puSpa ke0 phUle karI tathA mAlya ke0 mAlAe karI tathA cUrNe karI tathA vastre karI tathA AbharaNa ke0 ghareNAMekarI, valI pUja ke 0 pUjA karI. iti gAthArtha // 12 // phUla pagara Age karI, Alekhe maMgala ATha; lAlare / dhUpa deI kAvya stavI, kare zakrastavano pATha // lAlare // tu0 // 13 // artha - te bAra pachI phUla pagara ke0 phUlanA DhagalA, Agala karI, Alekhe maMgala ATha ke0 aSTa maMgalIka te Alekhe. yathA svastika 1 zrIvatsa 2 kalama 3 bhadrAsana 4 zarAvasaMpuTa 5 matsayugma 6 darpaNa 7 naMdAvarta 8 evaM aSTa maMgala, dhUpa deI ke aneka jAtInA dhUpa deIne, kAvya stavI ke0 te bAra pachI apunarukta ekaso ATha kAvye stavIne, kare zakastavano pATha ke0 chehelI vAre namutthuNaMno pATha kahe. iti gAthArtha // a ebI sUtra pramANe gAthA vAMdhI. tathA ca tatsUtraM- 'taeNa se sUriyA deve potthayarayaNaM giNhai, potthayarayaNaM givhiittA potyayarayaNaM vihaDii, vihaDiittA pottharayaNaM airs, vAittA dhammiyaM vavasAyaM giNhaDa, giNhaittA pottharayaNaM paDinikkhavei, paDinikkhaveittA sIhAsaNAo abbhuTheha, abThettA vavasAyasabhAo purimacchilleNaM dAreNaM paDinikkhamai, paDinikkhamaittA jeNava naMdApukkharaNI teNeva uvAgaccha, uvAgacchattA hatyapAya pakkhAlei, pakkhAleittA AcaMte cokkhe sahabhUe egaM mahaM seyaM rayayAmayaM vimalasalila punaM bhiMgAraM giues, giittA jAI tattha uppalAI jAna sayasahassapattAI tAI giNhara, giNhaittA jeNeva siddhAyataNe teNeva pahArettha gamaNAe / taraNaM sUriyAbhaM devaM bahave AbhiogiyA devA ya devIo ya appegaiA kalasahatthagayA jAva appegaiA dhUvakaDucchayahatthagayA sUriyA devaM piTuo samaNugacchati / taraNaM sUriyAme deve cauhiM sAmANi sAhasIhiM jAva annerhi devehiM devIhiM ya saddhiM saMparibuDe savvavalehiM jAva vAiaravegaM jeNeva siddhAyataNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchaittA siddhAyataNaM puricchimeNaM dAreNaM aNupavisara, pavisaittA jeNeva devacchaMda jeNeva jipa DimAo teNeva uvAgacchai, uvAgacchattA jiNapaDimANa asa vaca sureMdrazcAmIkara
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. Aloe praNAmaM kare, kareittA lomahatyayaM giNhara, giNhaittA lomahatyeNaM parAnusaha, parAsattA gaMvodaNaM hAvera, vhAveicA gosIsa caMdaNeNaM gAyAI azulipa, aNuliMpaittA jiNaparimANaM ahayAI devadUra jualAI niaMsera, niaMsecA pupphAruhaNaM 1 mallAruhaNaM 2 cuNAruNaM 3 vatthAhaNaM 4 AbharaNAruhaNaM 5 karei, kareittA Asatto utta viulabaradhAriyamalladAmakalAva kare, karetcA karayala DiggahiyaM karayalapa bhaTTavippaNaM dasavaNNeNaM kusumeNaM mukapuSphapuMjobayArakaliyaM kareha, kareittA jiNapaDimANaM purao acchehiM saNNehiM rayayAmaehiM attharAhiM taMdulehiM aTTha maMgale Alihai, taM jahA - satthiya jAba dappaNaM, tayASAMtaraM ca NaM caMdappabharayaNavayaravaruliyavimaladaMDa kaMcaNamaNirayaNabhatticittaM kAlAgurupatra rakkuMdurukaturukaDajAMtadhUvamaghamaghaMtagaMdhudhdhuAbhirAmaM gaMdhavahiM viNimmurbhataM veruliyamayakaDucchrayaM paggahiUNaM dhUrva dAUNa jiNavarANaM, aTTasa vidyuddhajuttehi apuNarutehiM saMthuNai, saMghuNaittA pacchA sattaTTapayAI pacosakai / vAmaM jANu aMce aMceittA dAhiNaM jANu dharaNitalaMsa sAiDa tikkhuto suddhANaM dharaNitalaMsi Nivesei, NivesehattA egasADiaM uttarAsaMga karei, karetA jAva karayalapariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjali ka eyaM vayAsI, namrutyu arahaMtANaM bhagavaMtANaM ||" ityAdi rAyapaseNI upAMge . ( 26 ) MNA~^ ^^^ ^^nn ahIMyAM kumati kahe che ke " devatAnI karaNI huM mAnuM nahIM. tene pUchIe je devatA, je karaNI kare temAM puNya tathA pApa vadhAya ke nahIM ? jo kahezo ke vaidhAya to e pUjA mamukha karatAM puNya badhANuM ke pApa ? teno uttara dejo. tyAre kaheze ke kAMi na vadhAya. te vAre jIva samayamAtra sAta karma bAMdhyA binA rahe nahIM, te kema melavazo ? te kaho. tathA koika kumati kahe che je 'devatA to 'nodhammiA che' teno uttara je cAritranI apekSAe to nommi sukhe kaho paNa zruta samakitanI apekSAe nodhammiA kema kahevAze ? te z2icArajo. balI zrI bhagavatI sUtrane viSe aviratI devatAne kahIe to || niravayaNameyaM // ema kazuM che. ityAdika yukti, upAdhyAya zrI yazovijayajIkRta noSammiyA niSedha graMthathI jANavo balI devakaraNI mAnavI ghaTe che. te dekhADe che, jehanA svamukhe jina kahe, bhavasiddhi pramukha cha bola; lAlare / tAsa bhagati jinapUjanA, navi mAne teha niTola // lAlare // tu0 ||14|| artha - jehanA ke0 je sUriyAbha devatAnA, svamukhe jina kahe ke0 jinezvara arthAt zrIsvAmI potAne mukhe kahatA havA. bhavasiddhi pramukha ke0 bhavasiddhi pramukha, pramukha zabde bIjA abhavasiddhi 1 samakitI mithyAlI, 2 parica saMsArI anaMta saMsArI 3 mulabhavoSI
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ doso gAthAnuM stavana. (27) durlabhabodhI 4 ArAdhaka virAdhaka 5 carama acarama 6 e cha bola laie. iti. bhAvArtha. je devatAnA e cha volamAM je ruDA bola te prabhue batAvyA. tuM bhavya che. 1 tuM samakatI che, 2 parica saMsArI che, 3 sulabha bodhI che, 4 ArAdhaka che, 5 carama che, 6 ema batAyuM, iti bhAva. tAsa bhagati jinapUjanA ke0 te sariyAbhanI bhakti Agala kahiM te, tathA jina pUjanA je pUrve kahI te, navi mAne ke0 je mUrkha mAne nahIM, te puruSa niTola ke0 aTolakAluM loka prasiddha kahevAya che, tehavA jANavA. iti gAthArtha // 14 // have AlAvAno artha - tae NaM se suriyA deve ke0 tebAre te suriyAbha devatA, potthayarayaNaM gioes ke 0 pustakaratna lIe. leine, potthayarayaNaM vihaDiha ke0 pustakaratna ughADe, ughADIne, potthayarayaNaM vAei ke0 pustakaratna vAMce. vAMcIne, dhammiyaM vavasAyaM ginhai ke0 dharma saMbaMdhI vyavasAya che. ahIMyAM dharma vyavasAya te pUjAnA upakaraNa te le. potthayarayaNaM paDinikkhavai ke0 pustakaratna pAluM sUke. paDi nikkhaveicA ke0 te mUkIne, sIhAsaNAo abDalei ke0 siMhAsanathakI UThe. anhattA ke0 UThIne, bavasAyasabhAo ke0 vyavasAya sabhAthakI, purimacchileNaM dAreNaM paDinikkhamai ke0 pUrvadizine vAraNe nIkale, nIkalIne jeNeva NaMdApukkharaNI ke0 jyAM naMdA nAme vAvya che, teNeva uvAgacchai ke0 tyAM Ave AvIne, hatthapAe pakkhAlei pakkhAleittA ke hAtha paga pakhAle. pakhAlIne, AyaMte ke0 nava dvAra zrotanAM (dehanAM ) che, te zuddha pANIe pakhAlave karIne, AMcaMta ke0 gratuM che Acamana jeNe, cokkhe ke0 thoDo paNa mela rAkhe nahIM, eTalA mATe sahabhUe ke pavitra thayA. egaM mahaM ke0 eka mohoTo, seyaM ke0 zveta ujvala, rayayAmayaM ke0 rupAno, vimalasalilapurNa ke0 nirmala pANI bharayo, bhiMgAra ke0 kalaza, giNhei kaM" te leine, jAi tattha uppalAI ke0 tyAM je utpala eTale kamala, jAva sahassapattAI ke0 yAvat hajAra pAMkhaDInAM kamala. yAvat zabde vIjA kamalanA bheda levA te leine, jeNeva siddhAyataNe ke0 jyAM siddhAyatana eTale jinaghara cha, teNeva pahArettha gamaNAe ke0 tyAM jAvAne udyama kare. tae NaM suriyAmaM devaM ke0 te vAra pachI suriyAma devane pUche, vahave AbhiogiyA devA devIo ke0 ghaNA Abhiyogika devatA devIo, appegaiyA kalasahatthagayA ke0 veTalAekanA hAthamAM kalaza rahI gayA che. jAva appegaiyA dhUvakaDacchuyahatthagayA ke0 yAvat keTalAekanA hAthamAM dhUpanA kaDachA rahI gayA che. ahIMyA yAvat zabdathI keTalAekanA hAthamAM bhRMgAra kamala pramukha levA, suriyAmaM devaM piTuo samaNugacchaMti ke sUriyAbhadevatAnI pUMThe cAlyA jAya, ar NaM sUriyA deve ke0 te vAra pachI suriyAbha devatA, cauhiM sAmANiyasAhassihiM ke0 cAra hajAra sAmAnika devatAe, jAva annehiM devehiM devIhi saddhiM ke0 vIjA paNa devatA devIe saMparivbuDe ke0 parivaraco. ahIMyAM yAvat zabde vIjA parSadAnA, kaTakanA, AtmarakSaka. ityAdika devatA levA. savvavaleNaM ke0 sarva vale sahita jAva vAiyaraveNaM ke0 vAjItranA zabda vAjate, jeNeva siddhAyataNe ke jyAM siddhAyatana che. teNeva uvAgacchaI vaca sureMdrazcAmIkara'
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 28 ) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. svAgacchattA ke. tyAM Ave, tyAM AvIne, siddhAyataNaM puritthimeNaM dAreNaM ke siddhAyatana pratye pUrvadizine vAraNe, aNupavisaDa ke0 praveza kare, praveza karIne, jeNeva devacchaMdae ke0 jyAM devacchaMdo che, jeNeva aTTasacaM jiNapaDimAo ke0 jyAM ekaso ATha jina pratimAo che, teNeva uvAgacchai ke0 tyAM Ave. AvIne jinaparimANaM Aloe ke0 jina pratimAne DhIThAMkAM paNAmaM kareDa ke praNAma kare. praNAma karIne. lomahatyayaM ginchas ke0 morapIchI le. leine, lomahatyeNaM parAnusar3a ke te morapIDIe pUMje, pUMjIne, gaMdhoDhaNaM vhAve ke sugaMdha pANIe navarAve. navarAvIne, gosIsa caMdaNeNaM gAyAI aNulipa ka0 gozIrSacaMdana je vAvanAcaMdana, teNe karIne gAtra je pratimAnuM garora, tehane vilepaNa kare. karIne, jinaparimANaM ke0 jinapratimAne, ahayAI ke0 asata. devadUsajualAI ke0 devadUpyano yugala eTale joDo, niyaMser3a ke0 paherAve. peherAvIne. pupphAruhaNaM ke0 pUnuM AropaNa kare. mallAruhaNaM ke0 phUlanI mAlatuM AropaNa kareM. kRSNArahaNaM ke0 vAsa varAsa pramukha sugaMdhI cUrNa AropaNa kareM. vatvAruhagaM ke0 vakhanuM AropaNa kare. AbharaNAruNaM ke0 mukuTa pramukha AbharaNatuM AropaNa kare. karIne Asatto ke bhUmie lAgyo usatta ke0 upara lAgyo biDala ke0 vistIrNa, baTTa ke0 gola. vandhAriya ke0 laMvAdamAna. evo maladAmakalAvaM ke0 mAlyadAma je 'mAlA teno 'samUha kare. karapalapa DiggahiyaM ke hasta talane viSe grathA. karayalapambhaduvippamuddeNaM ke0 hastatalathI bhraSTa thayAM mRkyAM ehavAM, dasajavaNNeNaM kusumeNaM ke0 paMcacaraNI phUle, mukapupphapuMjo bayArakaliyaM 10 mUkyA he puppanA puMja. tehane upacAre sahita kare. karIne, jiNapaDimANaM purao ke jina pratimAnI Agala, acchehi ke0 nirmala, saNhehiM ke0 sukomala, rayayAmaehiM ka0 rUpamayI. attharAhi ke huMkaDo vastuno pranirvitra paDhe ehavA nirmala, taMdulehiM ke cokhe karIne, aTTaTTamaMgale Alihai ke0 aSTamaMgala Alekhe, taM jar3A ke0 te kar3e che. satyiya ke0 svastika, jAva TappaNa ke yAvat darpaNa kahetuM yAvat zabde zrIvatsa pramukha levAM. tayANaMtaraM ca NaM ke0 te cAra pachI caMdappamarayaNa ke0 caMdraprabha ratna, caraya ke0 vajra, veruliya ke0 vairya ratnamayI, vimalAMDa ke0 nirmala che daMDa jeno, balI kaMcaNamaNIrayaNabhatticittaM ke0 kanaka maNiratnanI bhAti vicitra che, kAlAguru ke0 kRSNAgurU, pavara ke pradhAna, kuMruka te prasiddha, turunAmA gaMdhadravya vizeSa, DayaMta dhUva ke0 dahyamAna je dazAMgAdi dhUpa. tehano maghamaghaMta ka0 mahamahATa gaMdha dhUAbhirAma ke0 pragaTa thayo gaMdha teNe abhirAma, gaMdhavahiM viNimuyaMta ke0 gaMgha dravya guTikA sarakho sugaMdha mUkate, veruliyamayakaDucchathaM ke0 vairDsa ratnanaya kaDachA, pangahiUNaM ka0 leine, dhUvaM bAUNaM jigavarANaM ke0 jinavarane dhUpa Dher3ane, aTTasayaM ke0 ekzo ATha, vicaddha jutehiM * zuddha yukta, apuNarutehiM ke0 pharI pharIne tehano teha pATha na Ave. evA mahAvicahi rahAkAvye, saMthuNai ke0 stvanA kare. karIne. pacchAya satta payAI ke0 pAchA sAta lAM, pacosaka ke0 pAcho osare, vAmaM jAzu aMce 0 DAvo DhIMcaNa uMco rAkhe Tha
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ - doDhaso gAthA savana. dAhiNaM jANu ke jamaNo dIMcaNa, dharaNitalaMsi sAiDa ke dharatIne viSe thApe. tikkhutto muddhA dharaNitalaMsi nivesai ke0 praNavAra mastaka dharatIe thApe. thApIne, egasADIuttarAsaMga karei ke eka sADo uttarAsaMga kare. karIne, jAva karayalapariggahiyaM dasanahaM ke0 istatala parigrahita daza nakha, sirasA ke mastake Avartana karIne, matthae aMjaliM kaTu ke0 mastake aMjalI pharIne, evaM vayAsI ke0 ema kahe. 'namutyu Na' kahe. ehano artha TIkAthI jANatro. ahIMyAM kahevAM graMtha vadhI jAya che iti. have te cha vola rAyapasaiNI madhye kayA che tathA hi-"tae NaM se mUriyAme deve samaNassa bhagavao mahAvorassa atie dhamma socA nisamma iTTa jAva uTTeti uhitvA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai evaM vayAsI, ahaNNaM bhaMte sariyAme deve kiM bhavasiddhie abhavasiddhie? 1 sammadiSTrie micchAdiTie?2parittasaMsArIe agaMtasaMsArIe13 sulahabohie dullahavohie? 4 ArAhae virAhae? 5 carame acarameM? 6 mariyAbhAi samaNe bhagavaM mahAvIre dhariyAmaM devaM evaM vayAsI, mariyAmA tuma NaM bhavasiddhie no abhavasiddhie, jAva carame No acarame" asyArtha-tae NaM se sariyAbhe deve ke te vAre te bhUriyAma devatA, samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtIe ka0 zramaNa bhagavAn mahAvIranI samIpe, dhammaM socA nisamma ke0dharma sAMbhalone, haTu jAva' uTTeti ka0 harpa pAmIne yAvat uThe. uThIne, samaNaM bhagavaM mahAvIra ke0 zramaNa bhagavAn mahAvIra pratye, vaMdai namasai kevaMdanA kare. namaskAra kare, evaM vayAsI ka0 ema kahe. ahaNNaM bhaMte sUriyA deve ke0 he bhagavan , hu mUryAbha nAme devatA. kiM bhavasiddhie abhavasibhie ke0 guM bhavya chu kiM vA abhavya chu ? sammadihI ke0 sampadRSTi chu kiM vA mithyAdRSTi cha ? 2 parittasaMsa.rie aNaMtasaMsArie ke0 paritta saMsArI chu kiMvA aNata saMsArI chu ? 3 mulla vohie dulahayohie ke0 mulabhavodhi chu eTale parabhave jina dharma mAsi sohalI che jene evo chu ke durlabhavodhi cha ? 4 ArAdhaka chu ke virAdhaka cha. 5 carame ke0 devatAno bhava chello che ke acarame ke0 ghaNA bhava karavA che ? sUriyAmAi ke0 sUryAbhane volAvIne zramaNabhagavAn mahAvIra sUryAbhane ema kahe. sUryAbhA, tumaNaM bhavasiddhie ka. he sUryAbha, tu bhavasiddhika che, abhavasiddhika nako. yAvat carama che, acarama nathI. ema cha bola ruDA kahevA. vIjA niSedha karavA. iti gAthArtha // 14 // have sUryAmanI bhakti dekhADe che. prabhu Agala nATaka kayu, bhagati sUriyAbhane sAra; lAlare / bhagatitaNAM phala zubha kahyAM, zrI uttarAdhyayana mojhAra; laaltu0||95 artha-abhu Agala nATaka kayu. e spaSTa cha, te mATe bhakti sariyAbhane sAra ke mUri vaca surajazcAmI /
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. yAma devatAne sAra eTale pradhAna bhakti che. tathA ca tat mUtraM-"ahaNNaM bhaMte devANuppiyANaM bhattipuvvayaM goyamAINaM samaNANaM niggaMthANaM vattIsai vaddhaM naTTavihi uvadaMsemi // " arthaahaNyaM bhaMte devANuppiyANaM bhattipucvayaM ke0 sUryAbha prabhujIne kahe che. hu devANupriyanI bhaktipUrvaka, goyamAINaM samaNANaM niggaMyANaM ke0 gautamAdika zramaNa nigraMthane, battIsai baddha navihi uvadaMsemi ke0 vatrIza vidhi nATaka dekhADu ? iti rAya seNI madhye, e sUtramA bhaktipUrvaka evo pATha che. mATe jANIe chaie je sariyAbhane bhakti, pradhAna che ane bhaktinA phala to zubha ke0 uttama kayAM che zrIuttarAdhyayana mojhAra ke0 zrIuttarAdhyayana madhye adhyayana ogaNatrIzame che. tayA ca tatsAThaH-" gurusAhammiyasus isaNayAeNaM maMte ! jIve kiM jaNai ? gurusAhammiyamusmusaNayAe viNayapaDivatti jaNai / viNayapaDivaneNaM jIve aNNacAsAyaNasIle neraiyatirikkhanoNiyamaNussadevaduggaIo niraMbhai. vaNNa jalaNabhattivahupANayAe mANussadevamugaio nibaMdhai / siddhimugaiM ca visohei / pasatthAI ca NaM viNayamUlAI sambakajAi sAhei / ane ya vahave jIve viNaimattA bhavai / " asyArtha-gurusAhammiyake sAdharmikanI gurunI, musmasaNayAraNa ke0 sevA karato, mate ke0 he bhagavan , ki jaNai ke0 zuM upArne ? guru uttara kahe che. gurusAhammiyamusvasaNayAe ke guru ane sAdharmikanI sevA karato, viNayapaDivatti ke ucita kArya aMgIkAra kare, viNayapaDivanegaM jIve ke. vinayapratipanna jIva, aNNacAsAyaNasole ke0 guLadikanA avargavAda na bole, te vAre nArakI viryacanI yoni tathA manuSya devatAnI durgatine rudhe, vaNNa ke prazaMsA, saMjalaNaM ke. guNatuM pragaTa karavU, bhatti ke0 ajalo pramukha karavI, bahu mAna te aMtara pIni-eTalAM vAnAM karato manuSyanI ane devatAno. sugaiyo nirvadhai ke sadagatio bAMdhe, siddhi sugaI cavisohei ke0 siddhirUpa sadagati te ranatraya vehane vizuddha kare, parabhave mukti sAdhe. valI, anne vahave jIve ke vIjA ghaNA mANoone, viNamaittA bhavai ke0 vinayavaMta kare uktaMca. "Thio ThAvae para" iti. gAthArtha / / 15 // e sariyAbhano adhikAra ekaja e stavanamA dekhAiyo. ema keTalA kahIe ? sUtramAMto Thagama ThAma kahyAM che, mATe ati deza kare che. aMga upAMge ghaNe kahI, ema deva devInI bhakti laalre| ArAdhakatA teNe thaI, iMhAM tAmalI iMdranI yukti; lAlare ||tu0||16|| artha-aMga ke jJAtAsUtra pramukhane viSe devIo aneka bhavanapatimA upanIoche. tyAM paNa mUryAbhanIna rIti kahI che. tathA bhagavatImAM iMdrAdikanAM nATakaghaNAM vakhANyAM che. tayA, upAMga ke. jIvAbhigamAdikamAM vijayapramukha devatAno tathA tevI rIte bIjA paNa praNa darapAjAnA ghaNI emaja kadyA che. ghaNe kahI ke0 erote ghaNe aMga upAMge kahIche. kahIMka to karI evo pAu che. tyAM bhakti karI, evo artha karIe. ema deva devInI bhakti e spaSTa che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAM doDhaso gAthArnu stavana. valI gaNAMgamadhye cotheThANe naMdIzvara dvIpe ghaNA sura anurAdikoe pUjA bhakti pramukha karayAM che tathA te devatA devIone ArAdhaka kahI volAvyAM che. te ArAdhakapaNuM to. teNe thai ke0 te vItarAganI bhaktiraja thai che. ahoMyAM ArAdhatAnI apekSAe thai ema kabU che, ahIyAM koi kahezeke e jina bhaktie ArAdhakatA nathI. eto pAchale bhave karaNI karI che, te apekSAe ArAdhakatA kaDA che. ema kanArane uttara deche. ihAM tAmalI iMdra ke. tAmalI nAmA tApasa te bojA IzAnadevaloke iMdra thayA, tehanI yukti jANajo. iti gAthAtarArtha. bhAvArtha to e che ke tAmalI nAmA tApasa, potAne tapane kaSTekarI vIjA devalokane viSe iMdra thayA, temaNe prabhu Agala nATaka karI pUchayu je hu~ ArAdhaka chu kiM vA virAdhaka chu? ityAdika cha volanI pRchA zrIbhagavatIsUtramA kahI che. temAM kathu je "ArAdhaka cho" ema kA che, mATe pUchIe chaie je parabhavanI apekSAe ArAdhaka hotato eto parabhave tApasa hatA, tethI kema parabhava kahevAze? te mATe A bhavanI prabhubhaktina ArAvakatA kahI che. iti bhAva iti gAthArtha // 16 // e jinezvarano thApanAnikSepo pUjavA yogya che ema kaca. have koi kahe che, "e acetana che. emAM zo guNa che?" teno uttara kahe che je, jinadADhA paNa ajIva che temAM zo guNa cha ? ane pUjavA yogya to che te dekhADe che. bhakti jItadharme karI, lIe dADhA avara jina aMga; lAlare / thUbha race sura traNa te, kahe jaMbUpannattI caMga; laalre||tu0||17|| artha-bhakti ke0 koika devatA bhakti jANI le che. jIta ke0 aparadevatA potAno jItavyavahAra jANI le che. dharme karI ke0 koika dharme karI letA havA, eTale dharma jANI letA havA. lIe ke0 eTale prakAre le. dADhA ke0 dADhA, avara ke0 valI vIjA devatA, jinaaMga ke. hADa dAMta pramukha le. tevAra pachI, mura ke0 devatA, praNa thUma, race ke0 kare, kahe jaMpannatI ke. jaMbU dvIpa pannatto ema kahe che. Ayata grahaNe madhyagrahaNamiti nyAyAva. jaMbUpannattI zabde jaMbUdvIpapAnI leie, eTale jaMbUddhIpapamatImadhye ema kahe che. caMga ke. manohara. iti. tathAca tatpATha-"tae gaM sake deviMde devarAyA uvarillaM dAhiNaM sakaha giNhai / IsANe devide devarAyA uvarillaM vAma sakahaM giNhai / camare amuriMde asurarAyA hiThillaM dAhiNaM sakaha giNDai / valI vairoyarNide vairoyaNarAyA hiThille vAnaM sakaha giNhai / avasesA mavaNavaI jAva vemANiyA devA jahArihaM avasesAI aMgamaMgAI giNhai / kei jigamattie keI jIyameya tikaDu keI dhammo tikaDDa giNhati / tae NaM sake deviMde devarAyA bhavaNabaI jAva vemANiyA devA evaM vayAsI, khippAmeva bho devANuppiyA sabarayaNAmae mahaimahAlae to ceiyathUbhe kareha, ega bhagavato titthagarassa, ega gaNaharAgaM, ega avase sANaM anngaaraannaaN| saeNaM ghahave jAva kareti / tae NaM te vahave bhavaNavaI jAva vemANiyA devA vitthagarassa pari vaca sureazvAmI .
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ (32) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. nivvANamahimaM karati jeNeva gaMdIsare dIve teNeva uvaagcchti|" vyAkhyA-tae NaM sake devide devarAyA ke0 tevAre zakra deveMdra devatAno rAjA, uvarillaM kAhigaM ke0 jamaNI uparalI, sakahaM ke dADhA, giNhai ke0 graha, IzANe devi devarApA ke. IzAna deveMdra devavAno rAjA, uvarillaM vAna sakaha gimhai ke. DAvI uparanI dADhA loe. camare anuroM se anuragayA ke0 camara asurakumArano iMdra, amurakumArano rAjA, hiThillaM dAhiNaM sAI girahai ke jamaNI heThalI dADhA lIe. valI vairoyaNide karoyaNarAyA ke0 valI nAmA vairocana iMdra vairocanarAjA, hiThillaM vAna sakaha giNhai ke0 DAvI heThalo dADhA loe. avasesA ke| vIjA zeSa, bhavaNavaha nAva vemANiyAdevA ke0 bhavanapati yAvata vaimAnikadevatA. jahAri ke0 jema jene yogya hoya te, avasesAI ke zeSa thAkatAM, aMganaMgAI .gigDai ke0 aMgopAMga lIe. kei jiNabhattIe ke0 koika devatA jinanI bhakti jANI lIe, kei jiyameyaM tikaDa ke0 koi jIta AcAra che, ema pharIne lIe, kei dhammo tikaDu giNhai ke0 koika dharma cha ema pharone lIe. tae NaM sake devide devarAyA ke0 tevAra pachI zaka deveMdra devarAnA, bhavaNavA jAva vemANiyA devA evaM vayAsI ke bhavanapati pramukha devatA ema kahe, khipAmeva bho devANupiyA ke zodha zoghra he devAnupriya! sanvarayaNAmae ke0 sarva ratnamayI, mahaimahAlae ke ati moTo, to ceiathUme kareha ke0 zraNa caityastUbha karo. ega bhagavamo titthagarassa ke eka bhagavAn tIrthakaranI, egaM gaNaharANaM ke eka gaNadharanI, egaM avasesANaM agagArANaM ke eka zepa aNagAranI. tae NaM ke0 tevAra pachI, vahave jAva kareMti ke0 ghaNA bhatranapati yAvat cAra nikAyanA devavA dhUma traNa kare. taeNaM ke0 te vAre ve bhavanapati pramukha devatA, vitthagarassa ke tIrthakarano, parinivvANamahima karaMti ke nirvANa mahotsava kare. jeNeva dosare dIve ke jyAM naMdIvara dvIpa che. teNeva svAgacchati ke0 tyAM Ave ityAdika pATha che. iti jaMbUdvIpa majJapti pATha itigAthArya // 17 // valI eja vAta vizeSe kahe che. zataka dazame aMga pAMcame, uddeze chaThe iMda; laalre| dADha taNI AzAtanA, TAle te vinaya amaMda, laalre||tu0 // 10 // artha-zataka dazame aMga pAMcame ke0 pAMca aMga zrI bhagavatIsUtra-tenuM dazasuM zatakatene uddeze chaThe ke0 chaThA uddezAne viSe, iMda ke camareMdra pramukha iMdra , dADhataNI AzAbanA TAle ke dAdAno AzAtanAo TAche che. ve vinaya abheda ke0 e vItra Akaro vinaya jANavo. iti gAyAkSarArtha. bhAvArtha to eche je, camareMdra pramukha sudharmA sabhA madhye , viSaya pramukha nayI sevadA, te sudharmA sabhA madhye paramezvarano dAdAoche, tenI AzAtanA TAlavA mATe nayI sevatA. ivi bhAva // 18 // ihAM e stavanane viSe vo dazamA zavakanA chA uddezAnI sAkha lakhI, ane zrI bhaga
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDaso gAthArnu stavana. (33) vatI sUtramA jotA to dazamA zatapanA pAMcamA uddezAmA e pATha che. te mATe jANIe chaie je koi dhurathIja lakhanArano dopa che. anyathA upAdhyAyajI ema ANe nahIM, ehavI tIti ke. athavA rAmasattie-anAbhoge upAdhyAyajIe ema ANyuM che. yataH-"nahi nAmAnAbhogaH chasthasyeha kasyacitrAsti / jJAnAvaraNIyaM hi jJAnAvaraNamaRtikarma // 1 // " have te pATha lakhIe chaie.-"camare NaM bhaMte! asuriMde asurakumArarAyA camaracaMcAe rAyahANie suhammAe sabhAe camaraMsi siMhAsasi tuDiega saddhi divvAI bhogabhogAI guMjamANe ciharicae? jo iNaDhe samaDhe se keNadeNaM bhaMte ! evaM bucai no pabhU jAva vihritte| goyamA ! camarassa NaM asuriMdassa asurakumAraranno camaracaMcAe rAyahANIe muhammAe sabhAemANavae ceiakhaMbhe baharAmaemu golabahasamuggaesu bahuio jiNasAhAe sannirikattAe ciTuMti / jAo NaM camatssa asuriMdassa asurakumAraraNNo annesiMca bahUNa aurakumArANAM devANaM devINa ya acaNijjAo vaMdaNijjAo nasaNijAo puyaNijAgo sakAraNijjAmo sammApaNijjAmo kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pajjuvAsaNijAmo bhavati,se teNaTeNaM ajjo evaM budhai No pazU jAya viharittae / pabhU NaM bhatte! cagare amuriMde asurarAyA camaracaMcAe rAyahANIe muhammAe sabhAe camaraMsi sihAsaNaMsi causaTrie sAmANiya sAhassIhiM vAyacIsAe jAva aNNehiM amurakumArehiM devehiM devIhi ya saddhi saMparikhuDhe mahayA hayanaTTa jAva muMjamANe viharinae? ItA kevalaM pariyAridrIe no ceva NaM mehunnvttiyaae||" vyAkhyAcamareNaM bhaMte ke0 he bhagavan ! camaro, asuriMde ke0 asurakSecano iMdra, asurakumArarAyA ke0 amurakumArano rAjA, camaracaMcAe rAyahANIe ke0 camaracaMcAnAme rAjadhAnIne viSe, muhamjhAe sabhAe ke. sudharmAnAmA samAne vipe. camaraMsi sihAsaNaMsi ke0 camaranAmanA siMhAsanane vipe rakho. tuDiegasaddhi ke0 tuTita je drANIno samuha te sAthe, divAI ke. devasaMbaMdhI, bhogAI ke0 bhoga, jhuMjamANe ke. bhogavato thako, viharittae ke. vicare. mamujI kahe che. No iNaTe samaTe ke0 e artha samartha nahIM. eTale bhoga na bhogave, se keNaTreNa bhatte evaM bucai ke0 he bhagavan , zAmATe ema kaho cho? No pabhU jAva miharicae ke. na samartha bhoga bhogavato vicaravAne. ema pUche thake bhagavAn kahecha. he goyama, camarassaNaM amuriMdassa anurakumArarano ke0 camaro asureMdra asurakumAra rAjAnI, camarapaMcAe rAyahANIe ke0 camaracaMcA rAjadhAnImA, suhammAe sabhAe ke. sudharmA sabhAne viSe, mANavae ceiyakhaMbhe ke0 mANavakanAmA caityasthabhane viSe bairAmaesa ke. vanamayI, golabahasAggaema ke0 ghaNA gola DAvaDA che. tehane viSe, jisakahAo ke jinezvaranI dADhAo, sanirikattAo citi ke0 thApI thako che. jAo NaM ke0je dADhAo, camarassa amuridassa asura mArarano ke0 cagaro, asureMdra, asurakumAra rAjAne tathA annesiM ca ke. vIjA paNa devatAne, bahuNaM amarakumArANaM ke0 ghaNA amarakumAra, devANaM ke devatAne, vaca sureMjazcAmIkara
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. devINa ya ke devIone, accaNijjAo ke0 arcavA yogya che. vaMdaNijjAo ke0 vAMdavA yogya che. NamarANijjAo ke namaskAra karavA yogya che. pUNijjAo ke0 pUjavA yogya che. sakkAraNijAo ke satkAra karavA yogya che. sammANaNijjAo ke0 sanmAna karavA yogya che. kalANaM maMgalaM ke0 kalyANakArI, maMgalakArI. devayaM ceiyaM ke devatAnA caityanI pare. pajUvAsaNijAo ke0 sevA karavA yogya, bhavaMti ke0 che. se teNaTeNaM ajo evaM buccai ke0 he Arya, te mATe ema kahIe chaiye. No pabhU jAva viharittae ke nathI samartha, yAvat devIo sAthe bhoga bhogavavAne. pharI pUchayu je, camaro asurakumAra cAracaMcA rAjadhAnIne viSe sudharmA sabhAmAM camarasihAsanane viSe veTho. causaTrie sAmANiyasAhassIhi ke. cosaTha hajAra sAmAnika devatA sANe, tAyattIsAe ke0 tetrIza trAyatriMzaka sAthe, nAva ahi asurakumArehi, ityAdika mugama che. ityAdi bhagavatImUtre zataka dazame uddeze pAMcame. ihAM paricAraNazuddhi ke0 nATya pUjAmAMhe strIzabda zravaNAdika paricAraNa kare, paNa maithuna saMjJAe sudharmAsabhAmAM zabdAdika na seve. e rIte jema camareMdralage eTale bhavanapati, vyatara, jyotipI, vaimAnika tathA tehanA lokapAlanA AlAvA che. te sarva arthI hoto jojyo. ___ have ahIMyAM koi pUche je bhagavatIsUtramA to eTalaM kaDaM je "mudharmAsabhAmAM dADhAyo che, mATe vipaya vAta na kare paNa te karata AzAtanA thAya, ema kyAM kA che?" evI mUrkhanI AzakA dharIne lakhIe chaie je sAMbhala, zrI uvavAi pramukha sUtramAhe anAzAtanA vinaya kahyo che, te sarva paramArathathI jotAM arihaMtanoja vinaya jANato. ___ have evA adhikAra sAMbhalIne te kumati volyA je "devatA to avirati, apaJcakhANI che, nopammiyA che. e devatAnI karaNI koNa lekhAmAM gaNe che ? te mATe e devatAe eTalAM vAnAM karayAM che, paNa ame to enI karaNI mAnavA nathI." ema devatAne nodhammiA kahI kahIne nide che tene zikhAmaNa die che. samakitadRSTi sura taNI | AzAtanA karaze jeha // lAlare / / durlabhavodhi te thshe| ThANAMge bhAkhyu eha // lAlare // tu0||19|| artha-sabhyadRSTi murataNI ke0 sanyagdRSTi devatAnI, AzAtanA karaze jeha ke je pANI AzAvanA karaze, avarNavAda volaze, durlabhavodhi te thaze ke te prANI durlabhavoSi thA. eTale Agala vodhi vIjano sAmagrI dohalI malaze. iti bhAva. ThANAMge bhAkhyu eha ke0 evI vAta ThANAMgasUtra je trIzuM aMga temAM kahI che. yaduktaM-"paMcahi ThANehiM jIvA dullahavohiyattAe kamma pakareMti taM jahA arihaMtANaM avaNNaM vayamANe 1 arihaMtapaNNattassa dhammassa avaNNaM vayamANe 2 ApariyauvajyAyAgaM avaNNaM vayamANe 3 cAuvaNNassa saghassa avaNNaM vayamANe 4 vivakatavavaMbhacerANaM devANaM avaNaM vayamANe 5" vyAkhyA-paMcahi
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthAnuM stavana. ( 35 ) ThANehiM ke0 paMca sthAnake, jIvA ke0 jIvane, dulahavohittAe ke0 durlabhavodhipazuM eTale parabhave jinadharma prApti dohalI hoya. kammaM pakareMti ke0 karma vAMdhe. taM jahA ke0 te pAMca prakAra dekhADe che. arihaMtANaM avaNNaM vayamANe ke0 arihaMtanA avarNavAda bolato 1 arihaMtapaNNacassa dhammassa avaNNaM vayamANe ke0 arihaMtanA parUpyA dharmanA avarNavAdane volato. 2 AyariyauvajjhAyANaM avaNNaM vayamANe ke0 AcArya upAdhyAyanA avarNavAda bole 3 cAvaNNassa saMghassa avaNNaM vayamANe ke0 caturvidha saMghanA avarNavAda bolato 4 pAMcamA bolano artha Agala lakhyo che, paNa eTalo phera je avarNavAda bolato durlabhavodhipa kare. tathA varNavAda te jaza bolato thako jIva sulabhavodhipaM kare. iti ThANAMge // iti gAthArtha // 19 // e jema samakitI devatAnA avarNavAda volatAM durlabhavodhI thAya tema eno jaza volatAM sulabhavodhI paNa thAya. te dekhADhe che. hane jaza bole kanuM / valI sulana vodhita thAya // lAlare // teNe pUjAdika tehanAM / karaNI zivahetu kahAya // lAlare // tu0 // 20 // artha - tehane ke 0 te samakitadRSTi devatAno jaza vole ke0 varNavAda bolatAM, kaghuM. ke0 zrI ThANAMga madhyeja dhuM che. ThANAMga madhye eTalo pATha artha gamyathI lar3ae. valI ke0 te durlabhabodhinI apekSAe, sulabhavodhita thAya ke0 Agala vodhivIjanI sAmagrI tarata male. yataH - " paMcahi ThANe jIvA sulahavorhittAe kammaM pakareti taM jahA arihaMtANaM vaNNaM vayamANe Goa vivakatava bhaverANaM devANaM vaNNaM vayamANe // ahIMyAM koI pUche je e sUcanA AlAvAmAM samakitI kyAM kA ? je tame kaho cho samakitInA avarNavAda vole te durlabhavodhI thAya ! te to emAM na AnyAM ema kahe che, tene sutramAMthI AmnAya dekhADI samakita TharAve che. ahIMyAM AcArya upAdhyAya ityAdika bhAva nikSepe prasiddha che. te mATe der atri vizeSaNa pada na kahyAM. ane devapadano artha to mukhyatAe krIDAdika vAcaka udayika bhAvapuSTipaNe prasiddha che, te mATe vizeSaNa kahUM. vivaka ke0 pAkAM tapa brahmacarya, tethI upanyAM puNyakarma jene evA devano avarNavAda bolatAM etAvatA samyagdRSTi bhAvyAja. iti bhAva. teNe ke0 te kAraNa mATe e samyagdRSTi che. te mATe tehanAM ke0 te devatAnAM pUjAdika ke0 pUjA Adi zabdathI janma mahotsava samavasaraNAdika gamana samavasaraNAdikanuM raca leie. ehavI je karaNI te zivahetu kahAya ke0 mokSanAM hetu kahIe. eTale devatAnI je pUjAdika karaNI te mokSahetu jANavI. iti bhAva. iti gAthArtha // 20 // valI jeo devatAnI karaNI nathI mAnatA temane Thapako de che. te jainazelInA ajANa che ema dekhADe che. vaca sureMdrazcAmI
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ (36) M mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. tapa saMyama tarusama kahyAM / phalasama te sura ziva zarma || laalre|| surakaraNI mAne nhiiN| navi jANyo teNe e marma / / laalre||tu // 21 // artha-tapa saMyama tarusama kahyAM ke0 tapasyA tathA saMyama te to vRkSa samAna kahAM che. ane tehanAM phala samAna ve, sura ke0 devatAnAM sukha, ziva ke0 mokSanAM, zarma ke mukha kahAM che. eTale e bhAva je, tapa saMyama te kAraNa thayAM ane devatAnAM tathA mokSanAM sukha e kArya thaNaM. have vicAro je, kAraNa ane kAryamadhye adhika zuM kahIe? etAvatA kArya adhika kahie. "keitya devaloeDaM kei sijhati nIrayA // " iti vacanAda. te mATe surakaraNI ke. devatAnI je karaNI te mAne nahIM ke0 na mAne, teNe ke0 te mUrkha, e kAraNa kArya bhAvanA saMvadhano je, marma ke0 guhyArtha te, navi jANyo ke0 nathI olakhyo. eTale nipaTa mUrkha che. iti bhAva. iti gAthArtha // 21 // have koikane zaMkA upaje je "devatAmA samajaNa kAcI haze te pUjA kare to mukhe karo, paNa ame samaju thaine pUjA kema karIe ? tene uttara de che. dazavakAlika nara thako / sura adhika viveka jaNAya // lAlare // dravyastava to teNe kasyAM / mAne tasa sujaza gvaay|| laalre||tu||22|| arya-daza vaikAlike narathakI ke daza vaikAlikane lekhe manuSya thakI paNa, sura ke devatAne, adhika viveka jaNAya ke adhiko viveka jaNAya che. tayAca tatsUtra-"dhammo magalamukkiTu ahiMsA saMjamo tavo / devA vi taM namasaMti jassa dhamme sayA maNo // 1 // " egAthAne viSe ema kA je dharmane viSe jetuM sadA mana parne che, tene devatA paNa namaskAra kare. api zande ema sUcave che je, manuSya kara temAM kaheja ? e lekhe manuSya yakI adhika viveka Tharayoja, ane dravyastavato teNe karayAM ke dravyastava je, prabhupUjA, ane paramezvaranI bhakti te devatAe karayAM che. mAne ke0 te dravyastava karayAM te mAne, pratIti kare. tasa ke0 te pANIno mujA ke0 bhalo je jaza te gavAya. eTale e bhAva je devatAnAM karayAM dravyastava mAnyAM, eTale Agama pramANe zraddhA thaDa. te zraddhAvaMtanA guNagrAma bhavyaprANI kareja. iti bhAva. eTale kartAe jaza evaM potArnu nAma paNa sUcavyu. iti gAthArtha // 22 // eTale vIjo DhAla saMpUrNa thayo. graMthAgraMtha 536 a0 24 sarva graMthAgraMtha 10 10a06 have trIjI dAla mAMDe che. tene pUrva DhAla sAthe e saMbaMdha che ke vIjA DhAlamAM pUjAno adhikAra devatA saMbaMdhI kayo. have je mUrkha devatAnI karaNImAM AI avalaM bole che, tene manupyanA adhikAra siddhAMta sAkhe e DhAlamA dekhADe che. e saMbaMdhe karI Avyo jIjI hAla tenI prathama gAthA kahe che.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAyAnuM stavana. DhAla 3 jI || RRSabhano vaMza rayaNAyaru || e dezI // zAsana tAharu ati bhaluM / jaga nahIM koI tasa sarakhure // tema tema rAga ghaNo vadhe / jema jema jugati zuM parakhuMre // zA0 // 1 // ( 37 ) artha - zAsana ke0 zIkhAmaNa vacana, tAharu ke0 tamAyeM, arthApattie he paramezvara, tamAruM zIkhAmaNa vacana, ati bhalaM ke0 ghaNu ruDu che. jaga nahIM koi tarA sarakhaM ke0 jagatamAM koDa te sarakhuM nathI. jema jema yuktie parIkSA karuM huM tema tema rAga ghaNo baghato jAya che. iti prathama gAthArtha // 1 // * zrIarihaMta ane tehanAM / caitya namuM na anerAre // aMbaDa ne tasa ziSyanAM / vacana uvavAi ghaNerAMre // zA0 // 2 // artha - zrI arihaMta ke0 zrI vItarAga, ane tehanAM ke0 zrI vItarAganAM, caitya ke0 pratimAne, narmu ke0 namaskAra karuM. na anerAM ke0 zrI vItarAga tathA vItarAganI pratimA TAlI anyadarzanI tathA anya darzanInI pratimA na namu. e rIne koNe kAM che ? te kahe che. aMbaDa ne tasa ziSyanAM ke0 aMbaDa parivrAjaka ane vaDanA ziSya, tenAM vacana uvabAi ghaNerAM ke0 zrI DabavAr3a prathama zrI AcArAMga sUtratuM upAMga tehamAM ghaNAM vacana che. iti gAthArtha // 2 // tathA ca sUtraM - "aMbaDassa NaM no kappaDa annautthie vA annautthiyadevayAI vA annautthiapariggahiyAI arihaMtaceiyAI vA vaMdittae vA narmasittae vA nannattha arihaMte vA arihaMtace ANi vA // " e aMvaDano adhikAra kahyo. eja rIte tenA sAtaseM zipyono adhikAra jANavo te kahIe haie- "teNaM parivvAyagA bahUI bhaMcAi aNasaNAI chedittA Aloya kiMtA samAhipattA kAlamAse kAlaM kicA baMthaloMe kappe devatAe ubavannA tarhi tesi gaI dasasAgarovamAI ThiI paraloga ArAhagA sesaM taM ceva // ' ahIMyAM aMDa ziSyano zepa adhikAra aMbaDane bhalAcyo, te mATe samakitano AlAbo sahUno sarakho jANavo. itibhAva. artha - aMbaDa parivrAjaka poteja vole che. aMvaDassa NaM ke0 aMvaDane, No kappar3a ke0 na kalpe, annaefore vA ke0 anya tIrthI pratye tathA, anautthiyadevayANi vA ke0 vA athavA anya tIrthInA deva pratye, tathA, annautthiyaparigahiyAI ke0 anya tIrthIe gradyAM evAM arihaMtanAM caitya ne jinamatimA te pratye, eTale e bhAva je arihaMtanI pratimA hoya, 'te anya tIrthIe pota paNe grahI hoya, te pratye bhuM na kalpe ? te kahe che. vaMditae vA ke0 vaMdanA stavanA karavI, tathA, namasittae vA ke0 namaskAra karavo, nannattha ke0 eha binA, arihaMte vA ke0 arihaMta tathA, arihaMtaceyANi vA ke0 arihaMtanI pratimA, eTale e becane vaMdanA namaskAra karU~, paNa pUrve kalAM temane na karU~. ivibhAva. eaMvaDano adhikAra vaca sureMdrazcAmIkara
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38 } mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. kahyo. valI eja pramANe tenA sAtase ziSyono adhikAra jANavo. te kahie chaie- "te NaM parivvAyagA ke0 te parivrAjaka, vahuI bhattAe aNasaNAI chedittA ke ghaNA bhAta aNazaNe chedIne, AloiyapaDikaMtA ke0 Aloi paDikamIne, samAhipatA ke samAdhi pAmyA thakA, kAlamAse kAla kivA ke kAla avasare kAla karIne, baMbhaloe kappe ke0 pAMcamA brahmadevalokane viSe. devattAe ubavannA ke0 devatApaNe saghalAe upanyA. tehiM ke0 te devalokane viSe, tesiM ke0 te devatAonI, dasa sAgarovamAI ThiI ke0 daza sAgaropamanI sthiti che. paralogassa ArAhagA ke paralokanA sahue ArAdhaka che. sesaM taM ceva ke0 zeSa vIjo sarva pATha aMbaDanI pare kahevo // 2 // have te mUrkhaloka, caitya zabdano artha pherave che. te upara AgalI gAthA kahe che. caitya zabda taNo aratha te / pratimA nahi koi bojore // jeha dekhI guNa ciMtie | tehaja caitya patIjore // zA0 // 3 // * che artha - caitya zabdano artha te pratimA che, paNa nahIM koI bIjo ke0 vIjo koi artha nathI. 'caityaM jinaukastadviSaM / ' iti aneka Arya saMgrahavacanAt valI Avazyaka cUrNimadhye paNa kaM che je - "savvaloe siddhAI arihaMta ceiAI tersi ceva paDimAo, cittisajJAne saMjJAnamutpAdyate kASTakarmAdiSu pratimAM dRSTvA // " caitya zabdano jJAna evo artha koi paNa ThekANe nI. nahIMtara || 'kevalavaranANadaMsaNaM samupajai // ' ehavA pATha siddhAMtamAM che. tema // 'kevalavaraceiyadaMsaNe // ' evo pATha paNa hoya tathA jeha dekhI guNa ke0 je dekhIne guNa te paramAtmAnA guNa athavA potAnA jJAnAdika guNa, citie ke pratItamAM ANIe. tehaja caitya patIjo ke 0 temane caitya pratItamAM ANo. iti gAthArtha // 3 // ane caitya kahetAM jJAna kahIe to anya tIrthIe gradhuM je arihaMtanuM jJAna te kema saMbhave ? tathA jJAna eka ane caitya aneka che // ceiyAI | e ThAme bahuvacana che. ityAdika zabdArthanI vAto mUrkha zuM jANe ? vyAkaraNAdika binA vyutpatti zuM jANe ? ane jyAM zabdazuddhi na hoya vo, te vinA vIjuM mahAvrata na ArAdhe. zrImanavyAkaraNAMgamAM kahuM che ke - "nAmarakAya-nivAya - uvaslagga - taddhiya-samAsa - saMdhi - paya heu - jogiya - uNAi - kiriyA vihANa - dhAtu - sara - vibhativanajuttaM-tikalaM / dasavihaMpi saccaM jaha bhaNiyaM taha kampuNA hoi duvAlasa bihAI vi hoi bhAsAvaNaM piya hoDa solasavihaM evaM arihaMtamaNunnAyaM samirikayaM saMjaeNa kAlaMmi vattavvaM // " artha - nAma te deva, ghaTa, vRkSa ityAdika vibhakti rahita zabda te nAma kahIe. AkhyAta te kriyApada, jema bhavati, karoti, tanovi, pacati, paThati ityAdika, nipAta te aneka arthane viSe paDe, yathA-ca, vA, khala, aho, eva, evaM, nUnaM, vinA ityAdika. upasarga te upasamIpe dhAtune karIe te upasarga. pra, parA, apa, se, aba, nir, dur, vi, AG, aghi, abhi ityAdika. taddhita tene hita te taddhita yathA nAbherapatyaM nAbheyaH tava idaM tAvakaM mama idaM
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthArnu stavana mAmaka, ityAdi. samAsa te, avyayIbhAva prathama, tatpuruSa bIjo, dvaMdva zrIjo, bahuvrIhi coyo, karmadhAraya pAMcamo, dvigu chaTho ane ekazepa sAtamo, e sAta samAsa jANavA, upanagaraM grAma e avyayI bhAva 1, arhatAM caityAni arihaMtaceiANi e tatpuruSa 2, grAmanagare nagarakheDakapaDA ityAdi dvaMdva 3, bahudhanaM yasya sa bahudhanaH bahudhaNo e bahuvrIhi 4, nIlaM ca tadutpalaM nIlotpalaM nIluppalaM e karmadhAraya 5, dazAnAM purANAM samAhAro dazapuraM, e die 6, mAtAca pitAca pitarau e ekazepa 7, ema samAsa jANavA. saMdhi ke0 ve pada ekaThAM male te saMdhi kahIe. yathA dadhi idaM dadhIda, guNAkAra ityAdi. pada ke vibhakti aMte yAve te pada kahIe. tathA hetu paMcAvayava anumAnano aMga-tarka zAstra prasiddha. yaugika te gheu padane yoge niSpanna hariSeNa, zrISeNa, padmanAma ityAdi. oNAdi aneka pratyaya che. yathAata sAtatyagamane iti dhAtu. atati gacchati iti AtmA. ahIyAM auNAdika pratyaya che. eNIpare auNAdika pratyaya thakI aneka zabda nIpaje che. kiriyAvihANa ke kriyAvidhi kriyAe karI pada nIpaje che. yathA paThatIti pAThakaH pacatIti pAcakaH ityAdika. dhAtu te bhU sattAyAM pA pAne dhA gaMdhopAdAne dhyA zabdAmisaMyogayoH ityAdi aneka dhAtu che. svara akArAdika. aA iI uU R lala eai oauityAdika. vibhakti ke0 syAdityAdi. varNa te akSara ka kha ga gha Ga ca cha ja jha va ityAdika. vyaMjana te varNa kahevAya eTale karI yukta ke0 sahita tathA, vikalaM ke0 trikAla viSaya atIta anAgata vartamAna kAla viSayarnu vacana, yathAvidhi volavu. savihaM pi saccaM naha bhaNiyaM ke0daza prakAraceM satya te jema pUrva jaNavayasammayaThavaNA ityAdika kahAM che. taha kammuNA hoi ke0 akSara lakhanAdika kriyA kare te paNa satya jANavaM. eTale e bhAva-jema vacana satya bolace, tema bIlu hastAdika karma paNa satye karaNe. koi ema jANaze je meM juTuM volavAno niyama kIpo che paNa lakhavAno tathA mastaka nayanAdika saMjJAno niyama nathI kIdho ema na jANavU. jema vacana satya tema karma paNa satyaja kara ityartha duvAlasa vihAI hoi bhAsA ke0 bhASAnA bAra bheda jANavA. te koNa? to ke eka saMskRta, vIjI prAkRta, trIjI saurazenI, cothI mAgadhI, pAMcamI paizAcikI, chaThI apabhraMzikA. e bhASA gadhapadha gheu bhede karatAM bhASAnA bAra bheda thAya, vathA, dhayaNaM pi ya hoi solasavihaM ke vacana paNa zola prakAre jANavu te zola bheda kI? te graMthAMtarathI kahIe chaie-"vayaNatiyaM 3 liMgatiya 3 kAlatiyaM 3 taha parorakapaccaraka 11 uvaNIyAicaukaM 15 ajjhatyaM ceva 16 solasama" asyArtha-ekavacana, dvivacana ane bahuvacana, vRkSaH ghaTaH paTa: e eka vacana, vRkSau ghaTau paTau e dvivacana, ane vRkSAH ghaTA: paTA: e bahuvacana e vacanatrika. purupa bI napuMsaka liMga, devaH nara: e puliMga. kumAri, nadI, nagarI, gaMgA yamunA e strI liMga. kamalaM, mukhaM, nayana, e napuMsaka e liMgatrika 6. atIta, anAgata, vartamAna e kAlanika 9. akarot , abhUda, apaThat e atItakAla. kariSyati, bhaviSyati, paThiSyati e anAgata kAla, karovi, bhavati, parati e vartamAnakAla vaca sureMjazcAmIkara
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ (80) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. evaM 9. parokSa vacana te, e kArya teNe kIdhuM ityAdika 10. pratyakSa vacana te, e ema kare che ityAdika 11. upanIta apanIta te pahelo guNa, pachI avaguNa. jema e strI suzIla che paNa kAlI che 12 apanIta upanIta te pahelo avaguNa ane pachI guNa, jema-e puruSa kuzIla che paNa paMDita che 13 upanIta upanIta te pahelo guNa kavo ane pachI paNa guNa kahevo. yathA-e strI rUpavaMtI che ane suzIla che 14. apanota apanIta vacana te pahelu vakhoDakuM ane pachI paNa bakhoDhabuM. yathA, strI kurUpI che ane kuzIla che 15. adhyAtmavacana te haiyAmAM gopIne kaish kahe hoya ane haiyAmAM hoya teja kahevAya. yathA, - koika rUno vepArI bANIo rU moMdhuM jANI koika gAmerU levA gayo. have tRSA lAgI. manamAM jANe che je khnI bAta kohane kahevo nathI. have te vANIyo pANI pIvA koikane ghare gayo tyAM teNe te gharavAlI khIne karchu ke rU pA. have te strI vicikSaNa che mATe jANyuM je ehane pANI pIche; ane ema ka je rU pA; mATe rU madhuM dIse che. pachI potAnA bharatArane kahIne rU pote levarAvyaM; tyAM lagI te strIe rUnA vepArI vANiyAne AgatA vAgatA karI bhojana karAvI pachI visarjana karo. e adhyAtma vacana kahIe 16 ehavA sarva pUrvokta prakAra samajIne bole te satya bhASA ane kAMikane ThAme kAMika kahe to zrI vItarAganI AjJA bhaMga kare. evaM ke0 e rIte, arihaMtamaNunnAyaM ke0 arihaMte AjJA karI che. ema jANI pUrve kaM tenuM satya bolavu . samikhkiya ke0 samyak prakAre buddhi AlocI vimAsI saMjapaNa kAle vatavvaM ke0 saMyamavaMta cAritrie avasarI bolavaM iti gAthArtha // 3 // emaja AlAve ANaMdane / jinapratimA nati dIsere // saptama aMganA arthathI | te namatAM mana hIMsere || zA0 // 4 // 1 - artha- maja AlAve AnaMdane ke0 ela rIte jema aMvaDane kahuM tema AnaMdane AlAve paNa jinamatimAnuM nati ke0 nama dIse che. saptama aMganA arthathI ke0 e sAtamA aMgano artha che. eTale zrI upAzakadazAMga madhye ANaMda zrAvaka jinamatimAne namyA che. te kAraNathI te ke jinamatimA namatAM thakAM manahIse ke0 mana harpe. iti gAthArtha. 4. te ANaMdana AlAvo zrI upAsaka dazAMgasUtra madhye che; te lakhIe chaie.-"no khalu me bhave kappara anna pathii ca NaM annautthiyA vA annautthiyadevayANi vA annautthiyapariggahiyAI ariyAI vA die vA namasittara vA puvvi aNAlitteNaM Alavittae vA saMlavittae vA, tesiM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dAu~ vA aNupadAu~vA, navattha rAyAbhiogeNaM gaNAbhibhogeNaM balAbhiogeNaM devAbhiogeNa guruniggaheNaM vittikatAreNaM, kappar3a me samaNe niggaMthe phAmuesa NijjeNaM asaNa pANaM khAimaM sAimeNaM vatthapariggahakaMvalapAyacchaNeNaM pADihAriyapIDhaphalaga sejjAsaMvAraeNaM zrasahasajjeNaM parilAbhe mANassa viharittae, iti kaTTu evaM eyArUvaM abhiggahaM abhiginhA ||" - asyArtha - no ke0 nahIM, khala ke0 nizce, me
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAyAnuM stavana. wwww wwww ( 41 ) ke sujane, bhaMte ke0 he bhagavana, kappar3a ke0 kalpe paTale he bhagavan sRjane nahIja kalpe. iti bhAva. bhuM na kalpe ? te kahe che. ajja pabhi ca NaM ke0 AjathI mAMDIne, annautthiyA vA ka * anya tIrthI matye vA zabda pakSAMtara sUcaka ke. annautthiyadevayANi vA ke0 anya affar deva hariharAdika. annautthiyapariggahiyAI arihaMtaceDayAI ke0 anya tIrthie grahmAM je jinacatya - jinamatimA eTalA pratye vaMdittae vA kevaDhanA karavI, narmasita vA ke0 namaskAra karavo. putri aNAlittaNaM ke0 AgalayI vagara volAve, AlavittievA ke0 bolaraj, saMlavittam vA ke vAraMvAra bolAvaM, e sarva na kalpe. ema saMbaMdha karavo. valI tesiM ke0 tehane asaNaM vA ke0 agana odhanATika, pANaM vA ke0 pANI drAkSapAnAdika, khAibhaM vA ke0 khAdima zukhaDI pramukha, sAine vA ke0 taMbola pramukha, dAu~ vA ke0 devu, aNupadA vA ke0 vAraMvAra devaM na kalpe, ema ahIMyAM paNa joDie. paNa e cha kAraNa arted kahe che. nannattha ke0 eTalA kAraNa vinA, rAyAbhiogeNaM ke0 nagarATikano khAmI ne rAjA kahIe, tehano abhibhaga te zAsana, eTale rAjAnI ANAe karatAM doSa nahIM, kArtika zeTanI pare 1 gaNAbhiyogeNaM ke0 lokanI samudAya te gaNa kahIe, vena ANA. 2 tathA valAbhiyogeNaM ke0 valanaMta cora parama aizvaryanaMta te potAnA Agraha karAve. 3 devAbhiogeNaM ke0 jaina pratikula kSudra devatA tehanI ANAe. 4 guruniggaNaM ke0 guru te mAtA, pitA, bhartA, kalAcAryATika te zAkyAdinA bhaktivaMta mithyAtvI hoya tehanA AgrahadhI vaMdanAdi kara paDhe te guruniggaheNaM kahie. 5 vittikaMtAreNa ke0 vRtti je AjIvikA nehaja kAMtAra ne bhISma aTavI, tehane eTale anyatra artfernia rent mithyAtvInI AjIvikA hoya tege karI karavuM paDe. 6 e cha chaMDIe pUrve kA temane vaMdanAdika karatA Topa na lAge. itibhAva. e na kalpe ve kahu~. have kalpe kahe che. kappar3a se kevyujane kalpe. samaNe nigaM the ke jaina zramaNa nigraMtha pratye agana, 1 pAna, 2 khAdima, 3 svAdima, 4 trattha ke vastra paDiggaha ke0 paDaghA - pAtra, kaMvala ke0 varNama va pAyapucchaNeNaM ke0 rajoharaNa, pADihAriya ke0 vAvarIne pAchAM ApatrAM. ekavA. poTa ke0 bAjoTa, phalaka ke0 pATalA, sejjA ke0 vasatI, saMthAraeNaM ke tRNAdika saMthAro. omahame sajja ke0 aupadhane bhesajje karI, paDilAbhe mANassa ke0 paDilAbhatAM thakAM, viharittara ke vicaranuM iti kaTTu ke0 ema karIne. evaM eyArUvaM ke eDavo etadrUpa, abhigga abhifross ke0 abhigraha te le. ityAdika pATha che. ~ have DhuMDhaka, e AlAvAmAM vAMku vAle che, temane uttara vAlavA mATe AgalI gAthA kahe che. te DhuMDhaka ema kache je paratIrthI tehanA ThevanI pratimAne vAMdavAno niSedha karaco, paNa jinapratimAne vAMdI to nathI ema kahe che, tehane uttara die che. paratIrthI sura tehanI / pratimAnI nati vArIre // teNe muni jina pratimA taNI / vaMdana nati niradhArIre // zA0 // 5 // vaca sureMdrazcAmIkara
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ (42) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. artha-paratIrthI mura tehanI pratimAnI ke0 anyatIrthI tathA anyatIrthInA devanI pratimAnI, navivArI ke0 namaSAno niSedha karayo, teNe ke0 tehaja kAraNe, muni jina pratimA tamI ke munine tathA jinapratimAne vaMdana nati niradhArI ke0 vaMdanA namaskArano niradhAra karatho. eTale e bhAva je, anyatIrthIne caMdanAno niSedha karayo; eTale munine vaMdanA karu ema Avyuja. emAM mUrkhane paNa zaMkA na upaje. tathA pUrva aMbaDane AlAve anyavIyarthIno niSedha ane svatIrthInI hA ema vevaDo AlAvo koja che, te paNa mUDho samajatA nathI. iti bhAva // 5 // calI kumati ema kahe che je caityazabde muni kahIe, eTaLe anyatIrthInAM grahmAM caitya ke0 muni ehavo artha maraDe che. vene ucara kahe che. paratIrthIe je parigrahyA / muni teto paratIrthIre // traNa zaraNa mAhe caitya te| kahe pratimA ziva arthAre ||shaa0||6|| artha-paratI e je parigrayAM muni ke je muni paratI e grahyAM eTale anya tIrthIomAM gayA te to paratIrthI ke0 te muni to paratIrthIja kahIe, eTale paratIrthIne caMdanA nahIM kara tehamA AvI gayA te mATe caitya zabdano muni artha te khoTo kare che, te upara kahe che. paNa zaraNamAMhe caitya te kahe patimA ziva arthI ke0 mokSaarthI traNa zaraNamAM caitya te pratimA che ema kahe che. eTale e bhAva je bhagavatIsUtra madhye amarakumAranA devo sodharma devaloka lage jAya che, tyAre eka arihaMta, vIjuM caitya ane trIju aNagAra e aNanAM zaraNa kare che, tehamA arihaMta 1 caitya 2 ane aNagAra 3 e traNa kahAM che. jo caitya ke muni hota vo aNagAra jUdA kema kahA? iti bhAva. have te zrI bhagavavIsUtrano AlAvo lakhIe chaie.-"nannatya arihaMte vA arihaMvaceiyANi vA bhAviappaNo aNagArassa vA NissAe urdU uppayaMti nAva sohammo kappo // " asyArtha-nanatya ke0 na anyatra e traNa TAlIne bIjI rIte jai na zake. arihaMte vA ke arihaMtanI nizrA 1 tathA, arihaMtaceiyANi ke0 arihaMtanI pratimA 2 tathA, bhAviappaNo ke0 saMyama tapane viSe AtmA bhAvyo che jeNe, evA, aNagArassa ke0 aNagAranI nizrA vinA, ur3e uppayaMti ke0 parva utapate eTale e nizrA vinA uMcA jai na zake-bhAva sohammo kappo ke0 yAvatsaudharma devaloka lage jai na zake // iti gAthArtha // 6 // ___ ahIyAM koika kumati ema pUche che je "koNa zrAvake deherA karAvyAM? " tene kahie je zrI samavAyAMgasUtramA sarvasUtranI huMDI che temAM zrI upAsakadazAMganI huMDI madhye kaI che ne "daze zrAvakanAM caitya tathA dharmAcArya ane udhAna kahI." ahIMyAM sAdhu tathA pradhAna jUdA kayAM che, mATe caitya zabdeM matimA tathA deherAMja Tharaze. tathA yadhapi AjakAlanA doSe karI sAtamA aMgamA e vAvonAM pATha viccheda gayA che, copaNa samavAyAMgano pATha
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthArnu stavana. kharo ke nahIM ? e lekhe zrAvake deherAM paNa karAvyAM che. iti. te pATha lakhIe chaie.-"se ki ta uvAsagadasAo uvAsagadasAmu NaM uvAsagANaM nagarAI ujANAI ceiyAI vaNasaMDAI rAyA ammA samo dhammAyariyA iti // " artha-se kiM taM uvAsagadasAo ke0upAsagadazAMga teroM kahIe ? ema pUche thake ucara kahe che uvAsagadasAmu Na ke0 upAsaga dazAMgane viSe, uvAsagANaM ke0 zrAvakonAM, nagarAI ke0 nagara kahevAze. ujANAI ke0 udyAna kahevAze. ceiAI ke0 caitya deherAM kahI, ema vanakhaMDa kahIra, rAjA kahI. ammA ke mAtA, pitA, dharmAcArya kahIzuM // 6 // have koika mUrkha, anya tIrthInAM caityane nahIM vAMdu ema kA, tyAM ema apalaM boche che ke jo caitya zabde jinapratimA kahezo tevAre AlAvAmAM ema phache ke tehane bolAvIsa nahIM, annAdika bhApIza nahIM. te kema melavazo ? te upara gAthA kahe che. dAna kazu pratimA pratye / ema kahe je chala heriire|| uttara tAsa saMbhava taNI / zailI che sUtra kerIre ||shaa0||7|| artha-dAna ka pratimA pratye ke0 te kumati bolyo je pratimAne dAna |? ema kahe ne chala herI ke0 ema je chalanA heranAra kahe che. uttara tAsa ke0 tehane uttara kahe che. saMbhava taNI zailI che sUtra kerI ke0 sUtranI e zailI che, jehane je saMbhave tehane te joDIe, nahIM to dhaNe ThekANe arthano anarya thAya. eTale vaMdanA, namaskAra te anyatIrthI ekha sahune joDIe, ane dAnAdika te anya vIrthIneja joDIe. paNa pratimAne na joDIe. iti bhAva. iti sasama gAthArthaH // 7 // te saMbhava upara sUtrAMtarano pATha AgalI gAthAmAM dekhADe che. dazavidha bahuvidha jyama kaDaM / vaiyAvacca jaha jogre|| dazame te aMge tathA IhA / joDIe naya upayogare |shaa0||8|| artha-dazavidha ke0 daza prakAracaM, bahuvidha ke0 aneka prakAracaM jyema vaiyAvacca kakSu che. te, jaha joge ke0jehane jevU ghaTe teha karavaM. paNa sAmAnyasUtramA vaiyAvacca karavU kA. te sarvane sarakhaM nahIM. te Agala dekhADa . dazame te aMge ke0 te vaiyAvacca dazamaM aMga praznavyAkaraNa te madhye jema kahyAM che, tathA ihAM ke0 tema ihAM anyavIrthI caitye vaMdanAmamukha tathA azanAdikarnu deva, te jema ghaTe tema ahIyAM joDIe. nayaupayoge ke0 nayane upayoge jema jyAM jevo naya ghaTe tyAM tevo upayoga rAkhI joDIe. have te prazna vyAkaraNa madhye trIje saMvara dvAre pATha che te lakhIe chaie.-" aha kerisae puNAi ArAhae vayamiNa je se uvahibhattapANe saMgahadANAsale aJcata bAla 1 dubvala 2 gilANa 3 buddha 4 khavage 5 pavate 6 Ayariya 7 uvamAe 8 sehe vaca sureMazvAmIkara
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayanI kRta. 9 sAhammie 10 tavasI 11 kula 12 gaNa 13 saMgha 14 ceDayaTe 15 nijasTrI veyAva aNissiyansaviDaM bahuvihaM pi kareMDa" artha-atha ke prazna kerisae ke0kaDevA, puNAi padate alaMkArane arthe che. ArAhae vayamiNaM ke0 e vrata ArAve. etAvatA gipya pUche che ke he bhagavAna, kaMco sAdhu e trIju vrata ArAve ? ema pUchayAthI guru kaheche. je se keje sAdhu, svaDibhattapANe ke0 vastra tathA bhAtapANIno, saMgaha ke0 yathokta vidhie ThevU. dANa kelyayAMka vidhie AcAryAdikane Apa. tehane viSe, kusale ke nipuNa eTale yathokta vidhie upaghi bhAva pANI lei jANe tathA deDa jANe te sAdhu e trIju vrata ArAva. tathA aJcata ke. atyaMta bAla hoya, dubala ke0 zaktihIna, glAna ke0 rogAdikavata, buTTa ke0vRddhasthavira, bhapaka ke0 mAsakSapaNAdikanI karaNahAra. eTalAne viSa vaiyAvacca kare. tyA pavitra ke pravarcaka AcArya upAdhyAyane viSa vaiyAvaca kare. tehamA pravartaka te gacchamAhe je jevA yonya hoya vehane tyahAM pravavi, te mavarcaka kahIe. tathA, sehe ke navadIkSita ziSyanI vaiyAvaca kare. tathA, sAhammie ke0 liMge pravacane sarakho varte te sAdharmika kahIe, tehane vitra vaiyAvacca kara. tabassI ke0 caturtha, paSTa, aSTamAdika tapano karaNahAra tahane viSevaiyApatra kare. tayA kula-gaNa-saMgha-caiaTTe ke0 kula te cAMdrAdika, gaNa te kulano samudAya koTikAdika, saMgha te kulagaNano samudAya je caturvidha saMgha te. caitya ke0 arihaMtanI pratimA eTalAno je artha tahane viSa nirjarAno arthI karmakSaya vAMcchato thako, aNissiyaM ke0 mana mAnAdikanI apekSA vinA eTale ehava' na vAMcche je hu~ ehano vaiyAvaJca kara; jethI mArI prazaMsA yAya. edhvA bhAva rahita vaiyAvaca kare te kahe cha, vaiyAvacca yogyane upaSTaMbha da. ahIMyAM koI ema pUche ke bhAtapANI upadhi dIje teja vaiyAvaca. ema kahe te khoTuM. je mATe vAla, durvala, vRddha ane bhapakAdikane viSa bhaktapAnano vaiyAvacca saMbhave; paNa kula, gaNa ane saMgha tayA caitya eTalAMne bhAtapANIne deveja vaiyAvacca nathI. anerA ghaNA prakAra vaiyAvacanA hoya; te mATe kula, gaNa, saMgha tathA arihaMtanI pratimA-eTalAno koi avarNavAda, hIlanA, virAdhanA kare, teine upadegAdika deDa tehanI virAdhanA TAle e paNa vaiyAvacca kahIe. e vaiyAvaca cAritrIo kare te trIjuM vrata ArAdhe, ahIMyAM dazavidha te anyatra ThANAMga kyA vyavahArasUtra madhye daza prakAra kayA hai. yataH-"ThANAMge dasavihe veyAvacce pannace te jahA / Ayariya veyAvacce 1 uvajjhAya veyAvace 2 thera 3 tavassI 4 gilANa 5 meha 6 kula 7 gaNa 8 saMgha 9 sAhammiya veyAvacce 10" e AzrIne daza vidha karjA che. vahIMyAM pUrve je ghaNA prakAra kathA te paNa A dazamAM aMtarbhUta che te jema baiyAvacca daza prakAranAM sarvane sarakhAM nahIM, nema anAdikarnu dAna paNa anyatIrthIne joDIe, paNa jinapatimAne na joDIe. iti bhAva. e dazarnu vaiyAvaca, bahuvihaM pi kareDa ke mAtapANI pramukha aneka prakAre jahane jarbu ghaTe, tehane tevU kare. iti valI prasaMgAgate lakhIe chaiye je e AlAvAmAM sAdhune dAMDo ko che te mUDho rAkhatA nathI. e rIve bhagavadIsUtre tayAdaza
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ mammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm doDhaso gAthA stavana. (45) kAlike vipivAde dAMDo kayo cha, ane pUchayA thakAM kahe je je vRddhane dAMDo rAkhayo te khoTuM kaI che. kAraNe vRddha, koI mUtramA kayA nayI. daza baikAlika vidhivAdedAMDI paDiTehavo ko che. have prastuta kaI che. sAdhune jinapratimA taNu / vaiyAvaJca tyahAM volyure / / eha arathathakI kumatinuM / hiya? kAMI na kholyure // zA0 // 9 // arya-sAdhune jinamatimA taNu ke0 munine jina pratimA taNuM eTale munine jinapratimAnu, vaiyAvaca tyahAM bolyu ke0 te prazna vyAkaraNamAMja kayu. "caDaaSTre nijrhi|" e pada anaMtara varaNavI AvyA. teha araya yakI paNa kumatinuM ke0 jinavacana utyApaka duSTa matinA dhaNInu. haiyuM kAMDa na kholyu ke0 lagAra mAtra paNa na ughaDa: ayacA kAMi na kholyu ke ge na kholyaM ? iti natrama gAthArya / / 9 / / saMgha taNI jema thApanA / yAvacca jasa vAdore // jANIe jinapratimAtaNuM / tema IhAM kavaNa vivaadore| shaa0||1|| arya-saMghavaNI jema sthApanA ke0 jema pUrva ghola kayA tyahAM saMparnu sthApana karavU. vaiyAvaca ke0 te saMvarnu vaiyAvatra kara. jasavAdo ke0 te saMghano jaga bolavo. tema ke0 jema saMyane tema jinapratimAne paNa jANavU. ihAM kavaNa vivAdo ke0 ahIyAM pApa vicAre tene zo vivAda che ? iti dazama gAthArtha // 10 // have ahIMyAM jinapratimA adhikAra ke mATe tavanamadhye nadhI guMthyo, topaNa vyavahArasUtrayI AloyaNa adhikAra lakhIe chaim, te nizcayathI jANajojI. je mirakU ke. je bhikSu sAdhu, annayaraM ke0 anero, akiJcaTTANaM paDisevicA ke0 karavAne ayogya sthAnaka paDisavine, icchenAke0 vAMcche. Aloittae ke0 AlocavU to, jatyeva ke. vyahAM, appaNI ke0 potAno, AyariyaubajhAe pAsejjA ke0 AcArya upAdhyAya dekhe, kappar3a se ke kalpe. te sAdhune, tassaMtie ke0 tenI samIpe. AloDacae vA ke.Aloca. paDikamittae vA ke0 paDikamabuM. uvaTTittae vA ke0 prAyazcittane TAle, visohittae vA ke0 AmAne vizuddhi karavA, akaraNayAe kepharI aNakarave. amudvittae vA ke0eDavo ujamAla ayo. ahArihaM ke0 yathAyogya, tavAkammaM ke0 sapa karma, pAyacchittaM ke0 prAyazcitta, paDivajjitae vA ke0aMgIkAra karIne vicare che. no cetra NaM apaNo AyariyauvayAe pAsejA ke. kadAcit potAno AcArya tathA upAdhyAya na malyA to, jatyeva saMbhoiyaM sAimmiyaM ke. jyahAM AhAra pANI bhailu kare che evA sarakhA dharmanA sAdhu, bahussuyaM ke0 bahuzruta, pajAgama ke0 ghaNA AgamanA jANa, pAsejA ke0 temane dekhIne, kappai se tassaMtie kete sAMbhogika sAdhune samIpe kalpe, Aloicae vA ke AlocaI, jAva pavikamicae vA ke. vaca sureMjazcAmIkara
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ (46) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRtaM. yAvat paDikama, no cevaNaM saMbhoiyaM ke0 valI te sAMbhogika paNa, sAhammiyaM ke0 sarakhA dharmanA dhaNI, vajjAgamaM pAsejjA ke0 ghaNA AgamanA jANa evA na dekhe to jattheva annasaMbhoiyaM sAhammiyaM ke0 jyahAM anyasAMbhogika AhAra pANI ekaThAM na karavAM te sAthe evA sarakhAdharmI, bahussuyaM ke0 bahuzruta, vajjAgamaM pAsejjA ke ghaNA AgamanA jANa dekhe, kappar3a se tassaMtie ke" temanI samIpe kalpe alAicae vA ke0 AlAca jAva paDivajji - tavA ke yAvat prAyazcita le, no cepaNaM annasaMbhoiyaM ke0 te anya sAMmeogika paNa na T sAhammiyaM ke 0 sAdharmika, bahussuyaM ke bahuzruta, vajjAgamaM pAsejjA ke bahu AgamanA 8 0 " ghaNI na dekhe to. jattheva sAruviyaM ke0jyAM sAdhunA veSadhArI, vahussuyaM ke bahuzruta, vajjA 1 * gama / sejjA vahu AgamanA ghaNI dekhe. kappaMti se tassaMtie ke 0 tehanI pAse kalpe, attara bA ke AlocakuM. jAva paDivajjitae vA ke0 yAvat prAyazcitta paDivajanuM, no veda sAruviyaM ke kadAcit veSadhArI, bahusvayaM ke bahuzruta, bajjAgamaM pAsejjA ke0 bahu Agamavata na dekhe to, jattheva samaNovAsagaM ke0 jyahAM zramaNopAsaka zrAvaka pachavADe cAritra sevI paDayAche, sAdhupaNuM sUkIne zrAvaka thayA che. pacchAkaDaM ke0 tehane pazcAtkRta zramaNopAsaka kahIe, vahussuyaM ke bahuzruta, vajjAgamaM ke vahuAgamanA jANane, pAsejjA ke0 dekhe. kappar3a se tassaMtie ke 0 tenI pAse kalpe. Ale ittae vA ke0 AlAca. jAvapaDiva jittae vA ke0 yAvat prAyazcitta paDivajje. no ceva NaM samaNovAsaMgaM ke0 zramaNopAsaka purve kalA evA na dekhe, pacchAkaDaM ke0 pazcAtkRta, bahusvayaM ke 0 bahuzruta, vajjAgamaM pAsejjA ke0 bahu AgamanA ghaNI na dekhe to, jattheva sammaMbhAviyAI ke0 jyAM samyakbhAvita eTale suvihita pratiSThita, ceiyA ke0 jinapratimA, // 'caityaM jinaukastadvivaM' iti vacanAt // vI pratimA, pAsejjA ke0 dekhe. kappar3a ke kalpe, se tassaMtie ke 0 tehanIpAse, AloicaevA ke0 Aloca. jAva paDivajjittae vA ke0 yAvat paDivaja, no ceva NaM sammaM bhAviyAI 'cehayAI pAsejjA ke0 sammagbhAvita caitya paNa na dekhe to, bahiyA gAmassa vA ke0 gAmane bAhera, athavA, jAba sannivesassa va ke0 yAvat sannivezane bAhera, pAhiNAbhimudde vA ke0 pUrva dizine sAmA athavA, udiNAbhimudde vA ke0 uttara saMmukha rahIne ityAdika pATha che. ityAdika vyavahAra prathamoddezake che to muni caityanI, sAkhe AloyaNa lIe ema kahUM. ahIMyAM caityano artha bIjo thAyaja nahIM to gRhasya deva pUjA vaiyAvacca caityanuM kare tehanuM zuM kaheM ? topaNa sUrkhenI AMkho ughaDatI nathI. have adhikAra vAle. ema savi zrAvaka sAdhune || vaMdanAno adhikArore // sUtre kahyo pratimAtayo || have kahuM pUjA vicAro // zA0 // 11 // artha - ema sarva zrAvaka sAdhune vaMdanAno adhikAra pratimAno sUtre ko, eTale pratimAne naMdanAno adhikAra, sUtre karIne ame kaho . have pUjAnA adhikAra kahUM . eDale
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAawan dausI gAthA stavana (47) pramaMgAgata pUrve sUryAmAdikanA pUjAnA adhikAra kabAche, paNa manuSyanA adhikAra have kahevAze. iti gAthArtha // 11 // yAga aneka kasyA kahyAM // zrIsiddhAratha rAjere // te jina pUjanA kalpamAM // pazunA yAga na chAjere // zA0 // 12 // artha-yAga aneka kahAM ke0 aneka yAga karayA, zrIsiddhAratharAje ke0 zrIsidvAraya rAjAe karayA kahyAche te yAga, jinezvaranI pUjA che. zrIkalpasUtramA kahyAMche. ahIMyAM te duSTa pazunA yAga vatAveche, te pazunA yAga kahetAM chAje nahIM. iti gAthArtha // 12 // te kalpasUtrano pATha lakhIe chaie-"taeNaM siddhatye rAyA dasAhiyAe ThiivaDiyAe baDmANIe saie ya sAhassie ya sayasAhassie ya jAe yabhAe ya dalamANeya davAvemANe ya laMmemANe paDicchemANe paDicchAvemANe evaM vihri|" iti kalpasUtre. artha-taeNaM siddhatye rAyA ke0 tevAra pachI siddhArtharAjA, dasAhiyAe ke0 daza divasanI, ThiivaDiyAe ke sthiti patAkA kulasthitirUpa pravaH thake, saie ya ke saikaDo game, sAhassie ke hajArogame, sayasAhassie ke0 lAkhogame, jAe ya ke0 yAga, ahiyAM yAgazabde arihaMtanI pratimAnI pUjA leie. dAe ya ke0 parva divasAdikane viSe devaM. bhAe ya ke0 bhAge lAbhyu dravya, tehano bhAga, dalamANe ke0 detA, davAvemANe ke0 devarAvatA, laMbhemANe ke0 je potAne lAbha Ave, paDicchemANe ke0 grahetA, paDicchAvemANe ke0 grahevarAvatA. evaM viharaike0 ema vicare. ___ ahiyAM jinapratimAnI pUjA lAkho game kahI, tehamAM te kumati, paramezvaranA pitAne yAga te pazune homavU ema kahechetenA mukha upara AcArAMganI sAkha rUpa capeTo mAreche. zrI jina pAsane tIrathe / samaNopAsaka tehore // prathama aMge kahyo tehane // zrI jinapUjAno nehore / zA0 // 13 // artha-zrI jinapAsane sIrathe ke0 zrIpArzvanAtha svAminA tIrthane viSe, samaNopAsaka teho ke0 te siddhartharAjA tathA trisalArANI samaNAnAM upAsaka eTale zrAvaka, prathama aMge ke. prathamAMga je AcArAMga tehane viSe kahyAMche. tehane ke0 erIte te siddhArtha rAjA ane trisalA rANIne, zrIjinapUjAno nehoke0 zrIjinezvaranI pUjAno sneha che. te zrAvaka thakA bIjA yAga kema kare ? iti bhAva. sathA valI yaj evo dhAtu, devapUjAvAcaka che. te mUDhA anakSara na samaje. pAcArAMge vIranAM mAtapitA zramaNopAsaka kayAM che te pATha lakhIe chaie-"samaNassa bhagavao mahAvIrassa ammApiaro pAsAvacinjA samaNovAsagA aavihosthaa| teNaM bahuNi vAsANi samaNoSAsagapariyAgaM pAlaittA chaNhaM jIva nikAyANa saMrarakaNanimittaM AloittA niMditA garahittA ahArihaM sattaraguNapAyacchit paDivanjitA kusasaMthAraM duruhicA bhataM paJcarakAyaMti,pacakkhAyaMtitA accue kappe devatAe jvamA tamoNe Aukta vaca sureMjazcAmIkara
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. eNaM bhavakkhaeNaM Thiikkhaeka mahAvidehe vAse carimeNaM ussAseNaM sijjisati dhugjisati mucisaMci savvadurakANamaMta karissati // " artha-samaNassa bhagavao ityAdi, zramaNa bhagavAna mahAvIranA, ammApiaro ke mAtA pitA, pAsAvaccijA ke0 pArzvanAthanA apatya eTale ziSya paraMparA tehanA, samaNovAsagA aavihotyaa| ke0 zramaNopAsaka zrAvaka hotA havA. teNaM ityAdi te ghaNAM varSa lage zramaNopAsakano paryAya pAlIne, chaehaM jIva nikAyANAM ke0 chakAya jIvanI, saMrakkhaNanimirca ke rakSAne nimite, AloittA ke0 AleAine, niMditA ke AtmAsAkhe niMdA karIne, garahitA ke0 gurusAkhe gardA karIne, ahArihaM ke0 yathAyo gyapaNe, uttaraguNapAyacchitaM paDivajittA ke uttaraguNarUpa mAyazcitta aMgIkAra karIne, kusasaMthAraM duruhitA keNDAbhanA saMthArA upara vezIne, bhattaM paJcarakAyati ke AhArapANInAM paJcakkhANa kare karIne, accue kappe devatAe uvavannA ke0 acyUta je bAramo devalokayAM devatApaNe upajyAM. to ke0 tyAM thakI devatAsaMbaMdhI, AurakaeNaM ke0 AyuSyano kSaya thaye thake ema bhavano kSaya, ema te AyuSyanI sthitino kSaya thaye thake, mahAvidehavAse ke0 mahAvideha kSetrane viSe, carameNaM ussAseNaM ke0 chehale zvAsovAse, sijjisaMti ke0 niSTitArtha thAze. bujissaMti ke tatvanA jANa yAze, muccisatti ke AThe karmathI mUkAze, sanvadukkhANamaMtaM karissaMti ke0 sakala duHkhano aMta karaze. e rIvinAM zrAvaka siddhArtha rAjA ane trisalA rANI che. te arihaMta pUjArUpa yajJa kare paNa vIjA pazUvarUpa yajJa na kare. itigAthArtha // 13 // zreNika mahAbala pramukhanA / ema adhikAra anekaare|| chaThe aMge valI draupadI / pUjA pragaTa vivekore||shaa0||14|| artha-zreNika mahAvala pramukhanA ke0 e rIte zreNikarAjA ane mahAvala pramukhanA aneka adhikAra zrI siddhAMtamA che. tyahAM // hAyAkayavalikammA / / evA pATha che. tyAM palikarma te pUjAno artha che. te Agala cothI DhAlamAM kahI. valI chaThe aMge ke0 zrI jJAtAsUtrane viSe, draupadIpUjA pragaTa viveko ke. draupadIe pragaTa viveke pUjA karI che. iti gAthArtha. te jhAtAsUtrano pATha lakhIe chaie-"taeNaM sA dovaI rAyavarakamA jeNeva manjagadhare teNeva uvAgacchada, majjaNadharaM aNuppavisai, vhAyA kayavalIkammA kayakouamaMgala pAyacchittA muddhapAvesAI vatthAI parihiyAI majjaNagharAmo paDiNirakamai, jeNeva jiNaghare teNeva uvAgacchai, jiNagharaM aNuppavisaI, pavisaittA Aloe jiNapaDimANaM paNAma karei, lomahatyayaM parAmusai, evaM jahA sariyAmo niNapaDimAo acceI taheva bhANiabdha jAva dhUrvadahai, dhUrva dahaittA vAmaM jANu aMcei, aMceittA dAhiNajANu dharaNitalaMsi nihaTTa tirakuco muddhANaM gharaNitalaMsi nivesei, saniveseittA Isi paccuNamai karayala jAvakaDDa evaM vayAsI namRtyu Na ariIvANaM mamavaMtANaM jAvasaMpattANaM / vaMdaI namasai jiNagharAo pahi
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAyAnuM stavana NirakamaDa." iti jJAtAntra adhyayana molame arya-capaNaM mA dovaDa rAyavarakannAke vevAre te draupadI, rAjabaranI kanyA, jeNeca majaNavare ke jyAM snAna majana karavAtuM gharale, teNeva uvAgacchaDa ke0 tyAM AvaM. majaNavaraM aNupavimaDa ka0 manjanagharamAM page. pahAyA ke0 snAna kayu. kayatranikammA ke0 kayu ke balikarma pUjArnu kArya. arthAt ihAM gharamAM deherAnI pUjA leie. e deherAveM snAna para kA, zAmATe ke vistAra jinapUjAto Agala kahege. kayakouamaMgalapAyacchinA ke0 kautuka ne nilakAdika, maMgala ne dadhi durvA anatAdika-haja prAyazcita. dumstramAdikanAM ghAtaka ne, kaya ke0 ko le jeNe, muddhapAvamAI patyAI parihiyAI ke0 zuddha je ucala, pAmAI ke0 dehare jAvA yogya evAM bamba paDayA hai, majaNagharAno paDiNigkamaha ke0 manjanayaramAMyI nIkale. jeNeca jiNaghara ke byAM jinayara he tyAM AvaM. jiNagha aNUparisaDa ke0 jinagharamA pezaH pezIne Aloe ke.dIThe thaka. jinapaDimANa paNAmaM karaMDa kajinamanimAne praNAma kare. ahIMyAM paNa jinaghara kahIM bolAnyU: mAhe jinapratimA te jina chaH nahIMnara gaNaghagne e pATha kahatAM mRpAvAda yAya. have, lomahanyayaM parAmusaDa ke0 mogapIchI Te, evaM jahA mRriyAbho niNapaDimAo acchaDa naheva bhANiyavvaM ke0 jama mRryAbhadevatA jinamanimAna pUje tama sabaloya vidhi jANavI te adhikAra mRryAbhanA tyAM lage kahevo. jAca dhRvaM DaDa ke0 yAvat dhUpa daha ne vistAra pUrva mayobhane adhikAra kayo ke nyAMcI jANatroM. te dhRpa dahIna, vAmajANu aMceDa ke0 DAvI DhIMcaNa utrI rAkhe. dAhiNaM jANu dharaNitalani nihaTTa ke jamaNo dIMcaNa gharatIe thApaH thApIne, nikvuttoM ke traNavAra, muddhANaM ke0 mastaka, dharaNitalaMsi ke0 pRthvItalapatra, nivemai ke thApe yApIna. Isi paccuNamaDa ke0 lagAraka nIca name. karayala jAvaka ke hAtha joDI daza nakha bhalA karI mastake aMjalI karIna, evaM vayAsI ke0 ema kahe. namutyu Na, arihaMtANaM bhagavaMnANaM ke0 namaskAra yAyo arihaMta bhagavaMtapratye, jAva saMpattANaM ke0 yAvada siddhigatimatye pAmyA cho. yAvat zabdaM zukrastaca saMpUrNa yayo kahavI. pachI vaMdada ke0 baMdanA kara, namagaDa ke0 namaskAra kare. jiNagharAyo paDiNikkhamA ke jinayaramAMdhI nIkalaM. eno vizeSa artha TIkAyI jANavA. ahIyAM te kumati ema kahe je je draupadI zrAvikA na hotI, ne pUjA kare emAM zuM ? ema kaDe cha tehane zikSA detAM zrAvikA TharAve che. nArada dekhIne navi thaI / ubhI teha sujANare // jANIe teNe te zrAvikA | akSara ehaja pramANare // zA0 // 15 // artha-nArada dekhIne navi yaha ubhI ke jadropaTI nArada AvyA tebAre asaMyamI jANIne ubhI na ghaDa. vaha mujANa ke0 ehavI te mujANa DAhI jANie. neNe te zrAvikA ke te kAraNe nene zrAvikA jANIe. zrAvikA vinA asaMyamI Agala ubhA na yAvaM, vaca surajazcAmIkara'
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ (50) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. eha kema jANe? akSara eija pramANa ke0 akSara tehaja pramANa che. eTale ahIMyAM Agama mamANe zrAvikA che. iti gAthArthaH // 15 // te AlAvo jJAtAno che te lakhIe chaie-"ta eNaM sA dovaIdevI kacchulaM nArayaM asaMjayaavirayaapaDihayapacarakAyapAvakarma tikaTTa no ADhAi no pariANAi No absaTTei // " iti. artha-taeNa ke0nevAre nArada AvyA te vAre, sA doSaIdevI ke0 te draupadIdevI, kacchulaM nArayaM ke0 kacchulanAmA navamA nArada patye, asaMjaya ke0 asaMjamI, aviraya ke aviratI, appaDihayapaJcarakAya ke nayI iNyAM, thI pacakhyA pAvaphamma ke0 pApakarma jeNe, iti kaTTa ke0 ema karIne, No ADhAi ke0 na Adara kare, no pariyANAi ke0 Ayo jANe paNa nahIM, no absaTrei ke UbhI paNa na thAya. iti. valI te draupadI zrASikA che tenuM bIjaM pramANa kahe che. AMbila aMtara chaThaveM / upasarge tapa ko re // kema navi kahie te zrAvikA | dharme kAraja siidhureshaa||1|| artha-vila aMtara chaThaveM upasarge ke jevAre amarakaMkAe draupadIne cheI gayA te upasargamAM chaThane pAraNe AMbila ehavaM tapa kIdhu. kema navi kahie te zrAvikA ke0 tene zrAvikA kema na kahIe ? valI dharmayI jenuM kArya paNa siddha thayu. have teNe chaTha chaThana vapa karyu te AlAvo lakhIe chaie-" te mANaM tumaM devANuppiyA ohaya nAva jhiyAhi / tumaNaM mae saddhiM viulAI bhogabhogAI jAva viharAhi / taeNaM sAdovaI devI paumanAma evaM vayAsI / evaM khalu devAzuppiyA jaMbuddIve hIve mArahe vAse pAravaIe kaNhenAma vAsudeve bhama piyabhAjae parivasaI / taM jai NaM se chaNDaM mAsANaM mama kUvaM no indhamAgacchai / taeNaM ahaM devAzupiyA maiM tumaM vadasi tassa ANAvAyavayagaNise ciThissAmi / taeNa se paume dovaie eyamaTuM paDimuNei doSaidevI phateure Thagavei / taeNaM sAdovaIdevI chaTuM chaTeNaM aNirikaceNaM AyavilapariggahieNaM vavokammeNaM appANaM bhAvemANe viharai / / " iti. artha-mANaM tumaM devANuppiyA ohaya nAva ziyAhi ke. amarakaMkAe jebAre padmottararAjAe draupadIne mitra devatA kane teDAvI nevAre draupadI vikalpa karatI jANIne pocara draupadIne kahe che. upahata manathakI yAvat matta AdhyAna karI, tumaNaM mae saddhi ke0 tame mArI sANe, viulAI bhogabhogAI jAva viharAhi ke vipula bhoga bhogavatAM thakAM vicaro. eNaM sA dobaI devI ke tevAre te draupadI devI, paumanAma evaM bayAsI ke0 padmanAbha pratye ema kahe. evaM khalu devANu ke. he devAnumiya, jaMbUrIve hIve ke jaMbUdvIpanAmA dvIpane viSe bhArahe vAse ke0 bharatakSetrane viSe, tyAM vAravaie ke.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthArnu svavana. dvArakAnagarIne viSe, kaNhe nAma vAsudeve ke0 kRSNa nAme vAsudeva cha ne, mama piyabhAue ke0 mAharA bhatAranA bhAi, parivasai ke0 syAM vase che. taM jaiNaM se ke0 te jo, gaNhaM mAsANaM ke0 cha mahInAmAM, mama ke0mane, kUrva ke0 pAchI vAlavA, no indhamAgacchai ke0 nahi Ave, taeNaM ahaM devANu ke0 to hu he devAnumiya, je tumaM padasi ke. je tuM kahIza, tassa ANAvAyavayaNaniddese ciivissAmi ke0 AjJAupAya vacana nirdeze rahIza. vaeNaM se paume ke0 tevAre te padmanAbha, dobaI e yama paDimuNei ke0 draupadInI e bAta mAnI. pachI, dovaIdevI ke. draupadI devIne. kanaveure dAve ke kanyAnA aMteuramadhye make, taNa sA dovaidevI ke0 tevAre te draupadIdevI, chadai chadreNaM ke chaha chaThane, aNikhitteNe ke* niraMtara, Ayavila pariggahieNaM ke0 AMbila parigRhIta, tavokarma ke tapakarma karIne, eTale cha chaThane pAraNe AMbila karatI thakI, appANaM bhAvamANe ke0 AtmAne bhAvatI thakI, viharai ke0 vicare // iti. valI kumati kahe che je draupadI zrAvikA nathI ema kahe che. tehane dRSTAMta deine palI draupadIne zrAvikA TharAveche. rAyakanyA kahI zrAvikA // na kahI je bhUlere // rAjImatI kahI tehavI // tihAM saMdeha te jhulere // shaa0|| 17 // artha-rAyakanyA kahI ke draupadIne rAjakanyA kahI che, paNa, zrAvikA na kahI ke. zrAvikA nathI kahI. ema, je bhUle ke. evI vAto pharIne je bhUleche tehane uttara kaheche. rAjImatI kahI tehavI ke0 jema rAjImatI sAdhvI thakI rAjakanyA kahIche. athavA mallinAthane jJAtAsUtramadhye rAjakanyA kahIche tehamA zrAvikA paNuM tathA sAdhvIpa' kema gare ? tema draupadI paNa jANavI. e dRSTAMte, saMdeha te jhule ke0 saMdeha jAto rahe. yata:-"baha sA rAyavarakannA muSTriyA niyamadhae // " iti uttarAdhyayane. balI kumati kaheche je paraNyA pachI samakita pAmIche, te pAMca bharatAra karayA eTale niyAphayu hatuM te pUruM yayuH mATe midhyAtva thakAM pUjA karIche. ema kahe che tehane have uttara vAle che. hari pare karma niyANarnu // iha bhave bhoga na nAsere / samakita lahe paraNyApachI // kahe te zuM na vimAsere ? shaa0|| 18 // artha-hari pare ke zrIkRSNanI pere, karmaniyANAnuM ke0 je niyANA karma teNe karI, iha bhave ke0A bhavaparyaMta, bhoga na nAse ke0 bhoga nAze nahIM. eTaLe A bhavaparyaMta bhogave, tevAre chUTako thAya. samakita lahe paraNyA pachI ke0 paraNyA pachI samakita pAmI, kahe te zuM na vimAsere ke0 ema kaheche te kema nayI vicAratA ? iti akSarArtha. bhAvAryato e cheje vaca surejazcAmIkara
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ (52) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. dazAzrutaskaMdhamAM navaprakAranAM niyANAM kahAMche. te madhye dhuranAM sAta niyANAM kAmabhoganAM che, te utkRSTe rase niyA| karyu hoya to samakita na pAme; ane jo maMdaraseniyA kayu hoya to mukhe samakita pAme. jema kRSNa, vAsudeva niyA' karIne upanyA che, tehane paNa samaMkitanI prApti thaiche. koi dudio volyo je vAsudevanI padavI pAmyA eTale niyA pUru thayu, mATe vAsudevanI padavI pAmyA pachI samakita pAmpAche tema draupadI paNa pAMca bharatAra pAmI eTale niyA puru thayu pachI paraNIne samakita pAmI te khATuM kaheche. je mATe niyA [ to bhava lage pahoMce. kemake dazAzrutaskaMdhamAja navamuM niyAj dIkSAnuM kA che te dIkSA lodhI eTale niyA' puruM thayu joie tevAre tehaja bhavaneviSe kevalajJAna upajyu johae te kevalajJAna upajavAnI to dIkSAnA niyANAvAlAne nA kahI che. tadyathA-"evaM khalu samaNAuso niggaMthe vA niggaMthI vA niyANaM kiccA tassa ThANassa aNAloia apaDikate savvaM taM ceva se NaM muDhe bhavittA AgArAu aNAgAraM pavaejA, seNaM teNeva bhavaggahaNeNaM sijejA jAva durakANaM attaM karejA,no igaTTe samaDhe // " ityAdi. emAM ema kayUM je, te dIkSAnA niyANA pAloM te bhavamA mAkSe na jAya. temATe niyA te bhava pUro thAya tyAM lage pahoMce. paNa maMdarase niyANu kayu hoya to samyaktvAdika guNa mukhe pAme. eka kevalajJAna na pAme te mATe draupadIrnu niyANuM maMdaraseja che. te kAraNe vAlyAvasthAne viSe samakita pAmI sabhave che vAkI to AmnAyavinA sUtra akSara dekhIne artha karIza to ehaja dazAzrutaskaMdhamAM trIza thAnake mahA mohanIya karma vAMdhe. te mahA mohanI to utkRSTI sIttara koDA koDI sthiti che to paradezI rAjAne samakita aNuvratanI prApti na thai joie. je mATe paradezI rAjAe -to ghaNA paMcadriya jIvonI hiMsA karI che te to rAyapaseNIsUtramA prasiddha che. te mahAmAhanI vAMdhIne ghaNo saMsAra rajhaLyo joie paNa te to ekAvatArIche tevAre e sUtra kama malaze ? ane sUtramA to draupadIe pUjA karI tebAre sUryAbhane bhalAgyo che te lekhe paNa samakitI to avazya Thareja che. valI paraNavAnI dhaka pakamAM mahAmohanI bhIDamAM jinapUjAnI karaNI sAMbharIche, e pakkI zraddhAvaMtInAM lakSaNa che. te mATe draupadI mulabha bodhi hatI; mATe -jinapUjA sAMbharIche. ahiyAM koi kaheze je ekaja vAra pUjI kahIche, pachIto kahIe.pUjI nathI. tehane kahIe je ekavAra paNa kahoche. ane draupadIe khAdhu to ekavAra paga nathI kA mATe khAdhu paNa nahi hoya. valI tuMgIyA nagarImA zrAvake sAdhu, ekajavAra pAMcAche, tathA ANaMda kAmadevAdike bhagavaMtane ekajavAra vAMdyAche te kema vIjIcAra nahija vAMyA hoya ! valI jo paraNatAM mohanI bhIDamAM jinapUjA karIche to vIje kAle to avazya pUjA karIna ize emAM zI zaMkAche valI mUrkha kahecha je e strI vatAvIto koi zrAvaka kAM na kahyo ? 'tene kahIe je prabhujIne revatI zrAvikAeja auSadha vahorAvyu to zrAvake vahorAvyu ema kA na kayu ? valI prathama siddha marudevImAtA thayAM, tathA vIra prabhuno abhiprAya cha mAsa pAMca dina uNe caMdanavAlAe pUro karayoche tathA saMgamAnA upasargane cha mahIne vatsapAlI DosIe pAra[ paramAne karAvyu che. valI e cAvIzImAM mallinAthajI anaMta covIzIe
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ dauDaso gAthADe stavana strIpaNe tIrthakara thayA, ityAdika A covIzImA strIoe ghaNAM mAyaM kAma pharyA cha / prAya puruSa to kare temAM zI vaDAI? paNa strIone karavU dohalaM che, tema purupane to pUnAnAM kAraNa melavavAM sugama che; paNa strIne viSama che draupadIno adhikAra vistAre kahyoche, jo strIe ema pUjA karIto puruSe to ghaNIja karIche emAM zo saMdeha ? e bhAva. valI dropadInI-niMdA karatAM ghaNu duHkha pAmaze, jema kauravono nikaMdana thayo, tathA kaiyAkIcaka kavIlA sahita duHkha pAmyo; valI panottara rAjA duHkha pAmyo; ane draupadIne zaraNe ugarayo, tema iMDhaka paNa A bhave jainavAha thayA che, ane parabhave zI gati thAze ? te jJAnI jANe, have te rAjavara kanyA potAnA niyama vrataneviSe rahI thakI e pATha dIkSA lIdhA pachIno che, valI kumati kaheche je paraNyA pachI samakita pAmI che, nahIMtara pAMca bhAra kama kare ? ema kaheche tene eja gAthAmAthI uttara cAleche, hari pare ke zrIkRSNanI pere, karmaniyANarnu ke niyANAcaM je karma-teNekarI, iha bhave ke0 A bhavamA bhogano nAza na thAya; te mATe, samakita lahe paraNyA pachI ke0 paraNyA pacho samakita pAmI, kahe te zuM na vimAse ke0 ema kaheche e vAta kema vicAratA nagI ? iti 'akSarArtha, bhAvArtha to e che je, zrIkRSNe pUrve niyA" vAsudeva karyu hA~, te vAsudeva padavI bhava paryaMta bhogavyA vinA chUTako nahi paNa samakitane bAdha nayI, tema draupadIe pAMca bharinu,niyA" kayeM hatu, te pAMca bhAra thayA vinA chUTako nahIM paNa samakitane vAdhA koNe karI ? je mATe manakalpita nava navI vAto uThAvA cho? iti bhAva iti gAthArya // 18 // jiNadhara keNe karAvyuM / tihAM pratimAne paiTThAre // tehanI pUjA te kuNa kare // ema parakhe te gariTThAre // zA0 // 19 // artha-niNadhara keNe karAvyu ke0 dehera jinevaratuM zrAvakaTAlI koNe karAvyu ? tihAM pratimAne paiTTA ke0 tyA pratimA tathA pratimAnI pratiSThA eTalAM vAnAM zrAvaka vinA koNa kare ? ema parakhe phe0 ema parIkSA je kare, te gariDA ke0 te mahoTA AdamI jANavA, paNa vagara vicAre jema tema je bole te halakA jANavA, iti valI kumati kahe cha je paraNavA velA pUjyA che, tene uttara kahe che, vara navi mAgyo che pUjatAM // zakrastave ziva mAgere // bhakti samI sUriyAbhane / viratI vizeSathI jAgere ||shaa0 // 20 // artha-vara navi mAgyo che pUjavA ke pUjA karavAM ghara nathI mAgyo, zakrastave ziva vaca sureazcAmIkara
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54.) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. mAge ke0 namutyu Na karatAM mokSa mAgyAche, je mATe / 'tiNNANaM tArayANaM // ' ityAdika pada bhAvatAM tuM tarayo munane tAra, ityAdika bhAvanA kIdhIche, paNa vara pAsu vo yAga bhoga tamArA kara , ema nayI kahAM, to achatuM Ala caDhAvI kAM anaMto saMsAra bAMdho ? valI kumati kaheche je suriyAbhanI pare kUvA, cAcI, uMbarA pramukha paNa draupadIe pUjyAM che, ema kaheche. je mATe // 'jahA sUriyAbho taheva jiNapaDimA anycei|| e pAThe sUryAbhanI pere jina pratimA pUje ema kayu che. tyA dezaviratI cha te mATe sUryAbhayakI vizeSa bhakti che ema paNa samajavU. tehaja kahe che. bhaktisamI sUryAbhane ke0 bhakti sUryAbhanA sarakhI. have bhakti zabda Agala joDIe, viratI vizeSayI bhakti jAge ke dezaviratIe vizeSa bhakti magaTa hoya. iti gAthArtha // 20 // valI jinapatimAne || 'ThANaM saMpacANaM / ' ema kA che tathA bhAva tIrthakarane 'ThANaM saMpA vi kAme || ehavA pAThache. mATe siddha sthAnaka pAmyA cho ema jina pratimAne siddha gaNa, mATe bhAvatIrthakarathI paNa e apekSAe adhikIche mATe laukika pUjA draupadIemayI karI eto vizeSe matyakSa pATha jaNAya che. AMkha ughADI jue te dekhe. valI koi kumati ema kahe che je jinadhara te avadhijina ghara eTale koi yakSatuM deharu ituM. zAmATe je avapijina gaNAMga madhye kahyAche. ema kaheche te khoTuM. je mATe avapijina Agala koie zakastava nayI karayaM. iti / / dharma vinaya arihaMtano // ema e loga uvayArore // saMbha ve sarvane jANie // samakita zuddha AcArore zA0 // 21 // artha-dharma vinaya arihaMtano ema e loga uvayAro ke ema e pUjA, arihaMtano lokopacAra vinaya dharmache, ema anvaya karavo. saMbhave sarvane jANie ke jehane je saMbhave tehane te jANIe. eTale je sAdhu eNI pere kare, deza viravI eNI pere kare ane samakisI eNI pere kare, ema jehane jevo pATha saMbhave tehane yadhapi sUtrakAre na kaho hoya toya kahevo. samajavU je jinapUnA te samakitanoja zuddha AcArache paNa mithyAtvIno AcAra nayI. iti gAthAryaH // 21 // te upara dRSTAMta kaheche. ANaMdano vidhi navi kaho // rAya pradezIne pAThere // saMbha va sarva na mAnaze / vIMTAze teha AThare // zA0 // 22 // artha-ANadano vidhi navi kayo ke0 sAtamA aMgamA ANaMdazrAvakano vidhi kyo| te rIte nayI kaho. kyahAM nayI kahyo ? te kaheche. rAyapradezIne pAThe ke* rAyapaseNImAM pradezI rAjAnA pAThamAM nayI kaho, te mATe | ANaMde jema vrata samakita ucarayAM tema madezIe | nayI ucarayAM ? temATe jene je saMbhava hoya te mAnavo, nayA saMbhava sarvana
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ doso gAthAnuM stavana. (55) mAnaze ke0 saghalo saMbhava nahi mAne, vIMTAze teha AThe ke0 te AThe karme bITAze, eTale ghaNI saMsAra rajhalaze // 22 // tathA valI ehaja saMbhava dekhADhe che. paMDikamaNAdika krama nahIM || pAThe saptama aMgere // paDhama atu ogathI prakaraNe // sarva kahyo vidhi raMgere || zA0 // 23 // artha - paDikamaNAdika krama ke0 paDikamaNAdikano anukrama, nahIM pAThe saptama aMge ke upAsaka dazAMgamAM pATha nathI. eTale e bhAva je sAdhune paDikamaNAno anukrama to thoDoeka zrI uttarAdhyayane sAmAcArI adhyayanamAM kahyo che, paNa zrAvakane to sAtamA aMgamAM ANaMdAdikane kAMie batAvyo nahIM; tebAre zrAvaka paDikamaNAdika koNa sUtra upara kare ? temATe e nagurAMne uttara devAnuM ThekANuM nayI. ihAM ziSye pUcha ke he svAmin, tevAre zrAvaka kyAMthI kare che ? tehane karuNAe pAcho javAba kahe che. padama aNuogathI ke0 prathamAnuyoga je dRSTivAdanA cothA bhedano prathama bheda, tehamAM thakI prakaraNamAM pUrvAcArye sarva vidhi ko che. raMga ke0 para upakArane raMge ko che. yataH zrIsamavAyAMgasUtre - " se ki te aNuogo aNuoge dubihe paznate taM jahA, mUlapaDhamANuoge ya gaMDiyAoge || ' ityAdi. artha - vAramA dRSTivAdanA bheda pAMca che. eka parikarma, bIjo sUtra, trAjo pUrvAnugata, cAthA anuyoga, ane pAMcamo cUlikA - teyAM cotho anuyoga te, duvihe panate ke0 te ve prakAre che. temAM mUla prathamAnuyogamA ghaNI vAto sUtrakAre lakhI che, paNa te kahetAM graMtha vadheche mATe nathI kahetA . iti gAthArtha // 23 // have koika kaheze je pradezI pramukhanA adhikAramAM vizeSe bAta kAM na kahI ? ne uttara kache je e siddhAMtanI zailIjache; te upara gAthA kaMche. kihAMeka eka dezaja grahe // kihAMeka grahe te azeSore // ki eka krama utakrama grahe // e zrutazailI vizeSore // zA0 // 24 // 1 artha - kihAMeka eka dezaja grahe ke0 kohaka sthAnake to vastuno dezaja eka graha. prema zrI bhagavatI sUtramadhye ratha musala saMgrAma tathA mahA zilAkaMTaka saMgrAma kaho, tema, kihAMeka grahe te azeSo ke0 koika sthAnake samasta grahe, jema nirayAvalImadhye ehaja saMgrAma vistAre kA che. kihAMeka krama ke0 koika sthAnakaneviSe anukrame kahe. jema panavaNA pramukha viSe dharmAstikAyAdika anukrame kathA che. upakrama grahe ke0 koika sthAnake pazcAtu pUrvI grahe. jema kalpasUtraneviSe vIrasyAmithakI rupabhadevajI lage adhikAra kahyo. e zrutazailI vizeSa ke0 e siddhAMtanI zailI vizeSache. yataH - "katthai desaggahaNaM, katthaI vippati niravasesAI | mahakamAI, sahAvavasao niruttAI ||1||" iti kalpabhASye sugamA // e ghAto najaramA rAkhe to sutrano kharo artha thAya. te deza pramukha sUtre grahmA hoya te saMpUrNa to niryukti TIkA pramukhamA pAmIe. iti gAthArtha. // 24 // ive upasaMhAra kareche. vaca sureMdrazcAmIka P
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. zAsananI je prabhAvanA / / te samakitano aacaarore|| zrI jinapUjAe je kare / te lahe sujaza bhaMDArore // zA0 // 25 // artha-zAsananI ke0 jinazAsananI, je prabhAvanA ke0 zAsana ujalaM dekhADavU, je dekhI loka prazaMsA kare, te samakitano AcAro ke0 te samakitano AcAra che. yataH zrI uttarAdhyayana aThAvIzame adhyayane kayu che-"nissaMkiyanikaMkhiyaninvitigicchA amUha dihI ya / uvavUha thirIkaraNe, vacchallapabhAvaNe aTU // 1 // " artha-nissakiya ke dezathI sarvathI zaMkA na karavI. 1 nikaMkhiya ke0 anyadarzananI vAMcchA na karavI.2 niccitigicchA ke0 phalano-saMdeha na rAkhavA. athavA mala malIna gAtradekhIne sAdhunI dugaMchA na karavI. 3 amUDhadiThI ya ke0 kudarzanInA vidyA camatkAra dekhe topaNa jinazAsana ruDe jANe. paNa. matimUDha na thAya. 4 e cAre zraddhArUpa aMtarAcAra che. have vAhyakriyArUpa cAra AcAra kaheche. uvavUha ke prazaMsA karIne guNavaMcanA te te guNarnu vadhAra. 5 thirIkaraNa ke dharmAzuSTAnamAM sIdAtAne thira karavA 6 vAtsalyaM ke0 sAghamikone bhAtamamukhe ucita matipattinu kara..7 pabhAvaNA ke jethakI jinazAsananI unnati thAya. evI ceSTAe vartavu. 8 temATe mabhAvanA te samakitano AThamo AcArache, te zrIjinapUjAe je kare ke zrIjinezvaranI pUjAe je mANI zAsananI unnati kare, te lahe mujaza bhaMDAro ke0 te pANI pUjA karIne zAsananI prabhAvanAno karaNahAra bhalo-jazano bhaMDAra pAme. eTale pUjA, tIrtha yAtrA, saMgha kADhave zAsananI prabhAvanA thAyache ema dekhAiyu. tathA jaza evaM potAnuM nAma paNa kavie sUcayu. ivi paMcaviMzatamI gAthAyeM / / 25 // ema zrIjo DhAla saMpUrNa thayo. graMthAgraMtha 513 akSara 16 sarva graMthAgraMtha malIne 1524 akSara-10 have cotho DhAla kaheche. tehane pUrva DhAlasAthe e saMbaMdha che, je trIjA DhAlamAM pUjAno adhikAra kayo, have te kumati, pUjAmAM hiMsA mAne che tehane javAva devA cotho DhAla kahe che, e saMbaMdhe Avyo cotho-DhAla tehanI e prathama gAthA kaheche, // dAla coyo / / jhAMjhariyA munivara dhana dhana tuma avatAra e dezI // koi kahe jina-pUjatAMjI // je SaTkAya AraMbha // te kama zrAvaka Acare jI / / samakitamAM thirathaMna // sukha dAyaka torI ANA muja supramANa || Teka // 1 // artha-koi kahe jina pUjatA ke0 koika to iMDhIA ema kahe che je paramezvaranI pUjA karatA thakA, je paTkAya AraMbhA ke cha kAyanI je hiMsA thAya che, te ke0 te pUjA kema zrAvaka Acare ke0 zrAvaka kema kare? samakitamAM thirathama ke samakina,
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ doso gAthA stavana dRDha che te zrAvaka cha kAyanI hiMsAno hetu je jinapUjA te, dharmavAste kema kare : Iti prathama gAthArtha. sukhadAyaka ke. he mukhadAyaka, sukhanA deNahAra, torI ANA ke tamArI AjJA te, muja supramANake. mahAre pramANa cha, athavA prabhujInI stavanA to kareja che mATe prabhujIne kahe che na sukhadAi je tamArI AjJA te mAre pramANa cha, eTale e bhAva je tamArI AjJA te pramANache, paNa kuyukti karavI te pramANa nathI // 1 // have uttara vAle che, tehane kahIe jatanA bhakti / kiriyAmAM nahIM doSa // paDikamaNe munidAna vihAre / / nahIMto hoya tasa poSa // su0 // 2 // artha-tehane kahIe ke0 je pUnAmAM hiMsAM vatAve che tehane kahIe, OM kahIe ? te kaheche, jatanA bhakti ke0 eka jatanA, vIjI bhakti, kiriyAmAMka. je kriyAmAM hoya eTale je kriyAmA jatanA tathA bhakti hoya, nahIM dopa ke0 te kriyAmAM dopa nathI, tathA kadAcit tehamAM paNa hiMsA kahIne doSa dekhADIe to, paDikamaNe ke0 paDikamaNAmAM, munidAna ke0 munine dAna detAM, vihAra ke munine vihAra karatAM, nahIMto ke0 jatanA-bhaktie paNa karatAM doSa kahIe to, hoya tasa popa ke0 te pratikramaNa pramukhamA-paNa hiMsAnI puSTi thAze, eTale e bhAva ja, pratikramaNa karatAM uTha vesa karatAM vAyukAya haNAya, muni dAnamAM paNa unhI vApha nIkale, tathA dAna devA uThatAM paNa jIvaghAta thAya, valI munine vihAra karatAM paNa pRthvI, pANI, vAyu, vanaspati valI trasa vedriyAdiphano paNa ghAta thAya; te mATe e-paNa na karavAM; ema kahe, paDaze, te mATe jatanA bhaktie kriyAmAM dopa nathI / // 2 // have te upara dRSTAMta dekhADhe che. sAhamI vacchala pakiya posaha // jagavaI aMga prasiddha // ghara nirvAha caraNa lie tehanAM // jJAtAmAMhe hari kIdha // su0 // 3 // artha-sAimIvacchala ke0 sAdharmiphanAM vAtsalya karayAM, tathA pakkhiya posaha ke. pAkkhIno poso karayo e arthe sUcavyo. ehavo zaMkha puSkalIno adhikAra - bhagavaI aMga prasiddha ke zrI bhagavatIsUtramA prasiddhache. tathAca tatpATha:-"taeNaM se saMkhe samaNovAsae evaM cayAsI, tumhe gaM devANuppiyA viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvaha / tarpaNa amhe vilaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AsAemANA visAemANA paribhAemANA pari . jemANA pakviyaM posaha paDijAgaramANA viharissAmi // " iti bhagavatIsUtre zataka vAraMme uddeze pahele / / artha-taeNaM ke0 sAvatthInagarIne bAhera vIrasvAmi samosaracA. tyAM zaMkha bhAvaka pramukha ghaNA zrAvaka, dezanA sAMbhalIne pAchA parabhaNI Ave che tevAre, se saMkhe ke0 zaMkha zrAvaka, samaNovAsae ke. vIjA zramaNopAsakone, evaM dhayAsI ke0 ema kahache. tumhe NaM devAzuppiyA ke0 he devAzupiya tame, viula ke0 vipula azanAdika, svakakhaDA vaca sureMjazcAmIkara
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ ; (58) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. veha ke0 raMghAvo. taraNaM amhe ke0 tevAre ApaNa, vicalaM asaNaM ityAdika sugama che. tehane AsvAdana karatAM thakAM thoDaM khAnuM, ghaNuM tajaH te AsvAda kahIe, zelaDInI pere, tathA visAemANA ke0 vizeSe svAda karatAM khajara pramukhanI pere ghaM khAtAM yoddhuM kADhI nAkhatAM, paribhAemANA ke0 anyonya detAM paribhuMjemANA ke annATikanI pere sarva vAvaratAM pAkhI saMbaMdhI posaha, paDijAgaramANA ke0 pAlatA thakA, viharissAmi ke0 vicarathaM. iti. ema TharAva karIne paTTe va pariNAme ghera jaDa zaMkheto nirAhAra posaha karaco. te 'sudakkhujAgarikA' ema bhagavaMte vakhApyo. te mATe vIjA zrAvakanA pakkhiya posaha vakhoDayA na kahIe. jema ghanA aNagArano tapa vakhApyo eTale bIjA aNagArano tapa vakhoDayo na kahIe. jinazAsanamAM sarva karaNI zakti pramANe lekhecha: te mATe e sAhamivatsala karatAM hiMsA tamAre lekhe yaha jor3ae: paNa jatanA tathA bhakti hoya tyAM doSa na lAge ema mAnIe to sUtramAM samu lAge. tathA valI. gharanirvAha caraNa lie tehanAM ke0 je cAritra lIe tenA gharano nirvAha, hari kIdha ke0 kRSNe karaco che. te jJAtAmAM ke0 jJAtAmRtramadhye kartuM che ve hiMsA. kRSNa kema nahIM lAge ? ahIyAM to jatanA paNa nayI, tathA ca jJAtAmUtraM - "taeNaM se kaNDe vAsudeve thAvaccAputtreNaM evaM vRtte samANe koDaMviyapurise sahAve. sahAver3atA evaM vayAsI, gacchaha NaM devAzuppiyA bAravae nayarIe siMghADagatigajAba pahesu hatthikhaMghavaragayA mahayA mahayA saDeNaM ugghosemANA ugghosaNaM kareha / evaM khalu devANuppiyA yAvaccApute saMsAra bhaDabbigo bhIe jamma maraNANaM icchA arahaogaM arihanemissa aMtie muMDe bhavitA pavvaDacae. taM bho khalla devANuppiyA rAyA vA junarAyA vA devI vA kumAro vA Isaro vA talabaraM vA korDaviyasedvisaMNAvasatyavADe vA yAvacApucaM patraryaMtamaNupabcayati tassa NaM kande vAsudeve aNujANaDa. pacchAurassAvi ya se mittaNAha jogakhemaM vamANa paDivahara ci ghosaNaM ghoseha. jAva ghoseH / taeNaM yAvaccAputtassa aNurAeNaM purisasaharUpaM NikkhamaNAbhimmuhaM vhAyaM savvAlaMkAravibhUsiyaM paceyaM paceyaM purisasahassavAdiNIsa siviyAmu duruDaM samANa micaNAiparivuDaM yAvaccAputtassa aMtiyaM pAunbhayaM / taraNaM kaNhe vAsudeve purisasahassanaMti yaM pADavbhavamANaM pAsar3a. koDaM viyapurise sahAve. sahAver3atA evaMvayAsI, jahA mehassa NirakamaNAbhiseo tahetra seyApoehi vhAve jAba arahao advinemissa chattAichattaM paDAgAipaDAgaM pAsei. vijjAharacAraNe jAva pAsittA sIyAo pacoruhai / taraNaM kaNhe vAsudeve yAvaccAputtaM purao kAuM jeNeva arahAariTTanemi sannaM taM cetra ||" iti jJAtAsUtre adhyayana pAMcame // asyArtha-taeNa se kaNhe vAsudeve ke nevAre te kRSNavAsudeva, yAvatrApuceNaM evaM busamANe ke0 yAvaccAputre ema kahe thake eTale kRSNane thAvacAputre kartuMH je bharaNayI rakhavAlo to rahuM ema kahe yake, koTuMbiyapurise sahAve ke0 kauTavika puruSane bolAve. volAvIne evaM vayAsI ke0ema kahe. gacchahaNaM devANuppiyA ke he devAnupriya, jAo. vArakhaienabarIe ke 0 dvArakAnagarIne viSe, siMghADagatigajAva pasu ke0 sIMgoDAne AkAre I
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthA stavana ARRAN mArga, ema trika coka mArga. yAvat rAjapathane viSe, hathikhadhavaragayA ke hAthInA skayane vipe sIne, mahayA saNaM ke moTe zabdekarI, ugghosemANA ke ghosaNo karatA, ugghosaNaM kareha ke0 udghopaNA karo eTale lokane ema jaNAvo. eva khallu devANuppiyA ke he devAnupriyo evI rIte, thAvaccAputte sasArabhacigge ke0 thAvaccAputra sasAranA bhapathI udvega pAmyAche. bhIe jammamaraNAga ke janma maraNayo pIhonyAche. icchai arahogaM arienemissa aMtie ke ariSTanemi arihaMtane pAse icche che. muDhe bhavittA pancaittae ke muMDa yaine pravA levAne, taM bho khalu devANuppiyA ke0he devAnupriya. je koirAyA vA juvarANA ke0 rAjA athavA yuvarAja, devo vAke0rANImamukha, kumAro vA ke0kumAra Isaro vA ke Izvara, talavare vA ke0 koTavAla, koiMbiya ke kuTuMpanA svAmI, seTTI seNAva ke zeTha sena pati, satyavAhe vA ke0sArthavAha, thAvacAputtaM paJcayaMtamaNupavvayati ke0 yAvaccAputra dIkSA letAne pachavADhe dIkSA lIe, eTale thAvaccAputra sAthe dIkSA lIe tassa NaM kanhe vAsudeve aNuja Nai ke0 tehane kRSNavAmadeva AjJA Apeche. pacchA ke0 te rAjA dIkSA lIdhe thake pachavADe, AurassAvi ya ke Atura je dhanAdikane abhAva duHkhI haze, se ke tehanA. mittaNAi ke mitra jJAti eTale potA saMbaMdhI parijanane, jogakhenaM vaTTamANa ke yoga kSema vartamAna vaheze. eTale jehanI pAse nahIM hoya tehane Apaze; te yoga kahIe; ane jehano pAse hage tehane pAlaze tehane kSema kahIe, te yoga tathA kSema vartamAnakAle jema ghaTaze tema rAjA kRSNa pharaze. eTale e bhAva je-je koi thAvaccAputra sAthe dIkSA le tehane pachavADe tenA dharanA nirvAhanI ciMtA kRSNa karaze, te aTakAve koi rahezo nahIM. iti bhAna. ghosaNaM ghoseha ke ghopaNA karo. jAra ghosei ke0 te kauDavika purupa temaja udghANA kare. eNaM thAvaJcAputtassa aNurAeNaM ke0 thAvacAputrane rAge, purisasahassa ke ka hajAra puruSa, NikkhamaNAbhimuhe ke dIkSA levA sanmukha yayA. hAya ke0 snAnammukha karo, savyAlaMkAravibhUsiya ke.sarva alaMkAre zobhita thai, patnaya patteyaM ke pratyeke bhinna bhinna, risassahassa vAhiNIsa siviyAsu ke hajAra purupa upADe evI zivikAne viSe duruDha samANa ke veThA thakAM, mittaNAipariDaM ke mitra jJAte parivarayA. yAvaccAputtara atiya pAuna. thAvaccAputrane samIpe pragaTa thAya eTale thAvazcAputrane pAse Ave. eNa kanhe vAsudeve purisasahassamaMtiya pAumbhavamANaM pAsai ke0 te kRSNa vAsudeva hajAre purUpa AvyA dekhe. kAhu~viya purise saddAvei ke. kauTubika purupane volAve volAvIne, eva vAsI ke0 ema kahe. jahA mehassa NikkhamaNAbhiseo ke jema meghakumArano niSkaraNAbhiSeka te dIkSA levAno abhiSeka karayo; taheva ke0 temaja, seyapIehiM ke0 bhata pIlAM eTale kanaka rUpAne kalaze karI, vhAvei ke0 navarAve, nAva araho asTinemissa chacAichattaM paDAgAipaDAga pAsai ke. ahIMyAM yAvat arihA ariSTaneminA chatrAti chatra patAkA dekhe, vijjAharacAraNe jAva pAsicA ke vidyApara cAraNa muMbhaka devatA AkAza thakI utaratA dekhIne, sIyAo vaca sureMjazcAmIkara tasyaca tathAsa.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 60 ) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. pacoruhai ke0 zibikA thakI utare. taraNaM kaNhe vAsudeve ke0 tevAre kRSNa vAsudeva, thAvazcAputtaM purao kAUM kaM0 thAvacA putrana Agale karIne, jeNeva arahAarinenemi ke0jyAM arihA ariSTanemi che; sanva taM caiva ke bAkI sarva megha kumAranI pare kahetuM ahIyAM kRSNa mahArAje lokanAM ghara nirvAha karayAM; temAM hiMsA lAge ke nahi ? te vicArajo. ititRtIya gAthArtha // 3 // kuNika rAya udAyana kIdhAM | vaMdana maha suvivike // pahAyA kaya balikammA kahiyA // tuMgIya zrAddha aneka // su0 // 4 // artha - valI kuNikarAya ke0 kuNikarAjAe, baMdanamaha ke0 ghaNe ADaMbare vAMdavAnA mahotsava karayA. eTale prabhujIne sAmAiyAM karayAM, te zrI uvavAdasUtramAM vistAra ghaNo che; te lakhatAM graMtha ghaNo vadhe mATe lakhatA nathI. valI udAyana ke0 udAi rAjAe paNa sAmaiyAM karayAM. te zrI bhagavatIsutramAM zataka terame uddeze chaThe adhikAra che. tathA ca tatpATha-"taeNaM udAyaNe rAyA imI se kahAe laTTe samANe haTTaha koDaMviyarise sahAveta, saddAvittA evaM vayAsI, khippAmeva bho devAzuppiyA vItabhayaM nagaramabhitaravAhiriyaM jahA koNIo ubabAIe jAba pajjUvAsei / / " asyArtha-taeNaM udAyaNe rAyA ke0 tebAre udAharAjAe, imIse kahAe lakhaTTe samANe ke0 vIrasvAmine AvyAnI kathA pAme thake. haTTa ke0 harSa pAme. saMtoSa pAme. koDuMciyapurise sahAvei ke0 kauTuMbika puruSane bolAve. bolAvIne evaM bayAsI ke0 ema kahe. khippAmeva bho devANuppiyA ke bho devAnupriya zIghra, vItabhayaM nayaramabhitaravAhiriya ke0 e vItabhayanagara madhye tathA vAhera zaNAgAro. ityAdika. jahA koNio ubavAIe ke 0 jema kuNika rAjA uvavAha sUtramAM kahyA che tema kahetuM jAna pajju vAsei ke0 yAvat prabhujInI sevA kare. ema kUNikane, udAine, sAmaIyAmAM hiMsA lAge ke nahIM ? te vicArajo. tathA, vhAyA kayavalikammA ke0 karacAM che balikarma-pUjAkarma jeNe ehavA, luMgI zrAddha aneka ke0 tuMgIyA nagarInA aneka zrAvaka vakhANyA che. te bhagavatIsutranA zataka vIje udaze pAMcame che, te zrAvaka pUjA kare te arihaMta vinA vIjA koNa devanI kare ? te vicArajojI. tathA balikarma te pUjAja che. zAmATe je jJAtAsUtra madhye - "taeNa mallI videhavararAyakannA vhAyA jAba pAyacchittA savvAlaMkAravibhUsiyA vahUhi khujjAhiM nAva parikhittA ||" ahiMyAM ve vAra sarakho pATha che; te mATe mallie kaya valikammA ke0 ve cAra deva pUjA karI. appaNo paDimaM kArei ke0 potAnI pratimA bharAvI valI nitya AhAra kavala mUkyo. tehamAM paNa jIvanI utpatti thAya. paNa te hiMsAmAM nahIM. balI yatinA paDikamaNasUtramahe // 'maMDipAhuDiAe valipAhuDiAe / ' e pATha che. maMDipAhuDiyAe ke bhIkhArIne mATe DhAMkaNImAMhe dhAna ghAlyuM te le nahIM, balipADuDi |
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ dauDhasau gAthA stavanaH yAe ke naivedhanuM dhAna vahora nahIM ajANavAM vahorI khAdhu to|| micchAmi dukaDe / / valI nAmamAlA madhye-'pUjANA saparcAi upahAra balIsamA / / ' ema mahAnizItha Avazyaka niyukti madhye paNa valI te naivedya che. vAstuka zAstraneviSe paNa tathA jyotiSazAne ghara devatAno pUjA karIne bhUtane bali deine pesavu kaI che yata:-"gRhe pravezaM muvinItaveSaH, saumyAyane vAsarapUrvabhAge / kuryAdvidhAyAlayadevatA , kalyANabhUH bhUtavalikiyAM ca // 1 // " ema aneka ThAme bali zabda naivedha pUjA che. iti tUrya gAthArtha // 4 // have e kriyA te samakitanI karaNIche te kaheche. samakita saMvaranI te kiriyA // tema jinapUjA udAra / / hiMsA hoya to arathadaMDamAM / / kahe nahIM teha vicAra / / su0||5|| artha-samakita saMvaranI te kiriyA ke0 e samakita nAme saMvara, tehanI kriyA che. je mATe zrIThANAMgane viSe ThANe pAMcame kahyu cha -"paMca saMgharadArA pannatA ta jahA-sammat 1 viraI 2 apamAdo 3 akasAyayA 4 ayogayA 5" ityarthaH paMcasavaradvAra kahyAM che. samakita te saMvara kahIe. ema virati tathA amamAdIpaNu tathA akasAyIpaNuM tathA ayogIpaNa, tehamA sAhamIvacchala tathA ghara nirvAha cAritra lIe tehanAM, tathA sAmaiyAM karayAM. e sarva samakita saMvaranI karaNI che. tema jinapUjA udAra ke0 udArapaNe jinapUjA karavI te paNa samakita saMvaranI karaNI che. ehamAM hiMsA nathI. ehamA ema paNa kahevANU je samakitI devatAche te samakita saMvaranA dhaNI che. tehane adharmI kema kahIe tathA devatAnI karaNI adharmamAM kahIe no, koika devatA tIrthakarane sAdhune ane zrAvakane parIsaha kare, koika sevA kare, te gheune phala kevAM hoya ? valI koika ziSya davatA thayo hoya te gurune cAritrathI paDivAi dekhIne gurune ThekANe ANe vehane adharmI kema kahIe ? tathA gurue kAla karayo hoya te tamAre mate devatA thayo na joie. zAmATe je devatAmAMve jAvI ke samakitI tathA mithyAtvI, temAM jo samakivI thAya to muriyAmanIpare jinamatimA pUje; ane mithyAtvI kahetAM tamArI jIbha cAle nahIM. manuSya paNa thAya nahIM. zAmATe je tame tamArA gurune cAritriyA mAnocho te marIne manuSya thAya nahIM. siddhipaNa paMcamakAlamAMhe hamaNAM pare nahIM. mATe amane saMdeha che je tamArA guru marIne kaMi gatie jAya ? valI tamArA gurue kAla karayo tehane tame kema vaMdanA karocho ? te samajAvajo te mAre devatAne adharmI na kahevAya. valI uttarAdhyayane harikezI aNagArakhaM jakSe vaiyAvacca karacu, bAmaNone lohi vamatA karayA; tehane hiMsA doSa lAgyo ke nahIM? tathA sUtrakAre to vaiyAvacca kahI bolAvyu | 'jakkhA hu veyAvaDiyaM kareti // iti pAgata. te vaiyAvaccanA karaNahArane adharmI kama kahevAya ! tathA balI jJAtAmAMha poTilAe tetalI putra samajAvyo. tathA valI saudharmendre bhaga paMtane avagraha AjJAkarI, te dharma kahIe ke adharma kahIe valI lokAMtika deva, prabhunIne mavivoSavA Ave te adharmamAM kema gaNAya ? ityAdi lakhIe ? e:masaMge saya vaca sureMjazcAmIkara tasyaca tathAsa.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ (60) mahAmahopAdhyAya zrI yazoSijayajI kata. paccoruhai ke0 zibikA thakI utare. taeNaM he vAmadeve ke0 tevAre kRNNa vAsudeva, thAvachApuca purao kAU kaM0 thAvacA putrana Agale karIne, jeNeva arahAsTreinemi ke0jyAM arihA ariSTanemi che savya taM ceva ke bAkI sarva megha kumAranI pare kahevU ahIyAM kRSNa mahArAje lokanAM ghara nirvAha karayAM temAM hiMsA lAge ke nahi ? te vicArajo. ititRtIya gAthArtha // 3 // kuNika rAya udAyana kIdhA / / vaMdana maha suvivike // hAyA kaya balikammA kahiyA // tuMgIya zrAddha aneka // su0|| 4 // artha-valI kuNikarAya ke kuNikarAjAe, vaMdanamaha ke0 ghaNe ADavare vAMdavAnA mahotsava karathA. eTale prabhujIne sAmAiyAM karayAM, te zrI uvadhAisUtramA vistAra ghaNo ke te lakhatAM graMtha ghaNo vadhe mATe lakhatA nathI. valI udAyana ke0 udAi rAjAe paNa sAmaiyAM karayAM te zrI bhagavatIsUtramA zataka terame uddeze chaThe adhikAra che. tathA ca tapATha-"taeNaM udAyaNe rAyA imIse kahAe laTTe samANe itara koDaviyarise sahAveti, sahAvitA evaM vayAsI, khippAmeva bho devANuppiyA vItabhayaM nagaramabhitaravAhiriyaM jahA koNIo upavAIe jAca pajjUvAse / / " asyArtha-taeNaM udAyaNe rAyA ke tevAre udAirAjAe, imIse kahAe laTTe samANe ke0 vIrasvAmine AvyAnI kathA pAme thake. itaTa ke0 harSa pAme. saMtoSa pAme. koDaviyapurise saddAvei ke0 kauTuMbikapurupane bolAve. volAvIne evaM cayAsI ke0 ema kahe. khippAmeva bho devAzuppiyA ke bho devAnubhiya zIghra, vItabhayaM nayaramabhitaravAhiriyaM ke0 e vItabhayanagara madhye tathA bAhera zaNAgAro. ityAdika. jahA koNio uvavAIe ke0 jema kuNika rAjA uvavAi sUtramA kalA che tema kahe. jAva pajjU vAsei ke0 yAvat prabhujInI sevA kare. ema kUNikane, udAine, sAmaIyAmAM hiMsA lAge ke nahIM ? te vicArajo. tathA, "hAyA kayavalikammA ke0 karayAM che valikarma-pUjApharma jeNe ehavA, tuMgIya zrAddha aneka ke0 tuMgIyA nagarInA aneka zrAvaka vakhANyA che. te bhagavatIsUtranA zataka bIje uddeze pAMcame che te zrAvaka pUjA kare te arihaMta vinA vIjA koNa devanI kare ! te vicArajojI. tathA palikarma te pUjAja che. zAmATe je jJAtAsUtra madhye-"taeNaM mallI videhavararAyakanA nhAyA jAva pAyacchittA savvAlaMkAravibhUsiyA vahahi khujAhiM nAva parikhittA // " ahiMyAM ve vAra sarakhopATha che temATe mallie kaya palikammA ke0 ve vAra deva pUjA karI. appaNo paDimaM kArei ke0 potAnI pratimA bharAvI valI nitya AhAra kavala sUkyo. vehamAM paNa jIvanI utpatti thAya. paNa te hiMsAmA nahIM. valI yatinA paDikamaNasUtramAhe // 'maMDipAhuDiAe valipAhuhiAe // e pATha che. maMDipAhuDiyAe ke bhIkhArIne mATe DhAMkaNImAMhe dhAna pAlyu te levU nahIM. balipAhuDi
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ dodasI gAthA stavana : ( 61 ) yAe phe0 naivedhanuM dhAna bahoranuM nahIM ajANatAM bahorI khAdhuM to // micchAmi duI | valI nAmamAlA madhye - ' pUjArhaNA saparyArcA upahAra balIsabhA // ' ema mahAnizItha Avazyaka niryukti madhye paNa valI te naivedya che. vAstuka zAstraneviSe paNa tathA jyotiSazAstre ghara devatAnAM pUjA karIne bhUtane vali deine pesavuM kartuM che yataH - "gRhe pravezaM suvinItaveSaH, saumyAyane vAsarapUrvabhAge / kuryAdvidhAyAlayadevatAca, kalyANabhUH bhUtabalikiyAM ca // 1 // " ema aneka ThAme vali zabde naivedya pUjA che. iti tUrya gAthArtha // 4 // have e kriyA te samakitanI karaNIche te kaheche. samakita saMvaranI te kiriyA || tema jinapUjA udAra // hiMsA hoya to arathadaMDamAM // kahe nahIM teha vicAra || su0 // 5 // atha - samakita saMvaranI te kiriyA ke0 e samakita nAme saMvara, tehanI kriyA che. je mATe zrIThANAMgane viSe ThANe pAMcame kayuM che -"paMca saMvaradArA pannattA taM jahA sammattaM 1 ciraI 2 apamAdo 3 akasAyayA 4 ayogayA 5" ityarthaH paMcasaMvaradvAra kahyAM che. samakita te saMvara kahIe. ema virati tathA apramAdIpaNuM tathA akasAyIpaNuM tathA ayogIpaNuM, tehamAM sAhamIvacchala tathA ghara nirvAha cAritra lIe tehanAM, tathA sAmaiyAM karayAM. e sarva samakita saMvaranI karaNI che. tema jinapUjA udAra ke0 udArapaNe jinapUjA karavI; te paNa samakita saMvaranI karaNI che. ehamAM hiMsA nathI. ehamAM ema paNa kahevANu je samakitI devatAche te samakita saMvaranA dhaNI che. tehane adharmI kema kahIe ? tathA devatAnI karaNI adharmamAM kahIe to, koika devatA tIrthakarane sAdhune ane zrAvakane parIsaha kare, koika sevA kare, te veune phala phevAM hoya ? valI koika ziSya devatA thayo hoya te gurune cArithI paDivAI dekhIne gurune ThekANe ANe tehane adharmI kema kahIe ? tathA gurue kAla karayo hoya te tamAre mate devatA thayo na joie. zAmATe je devatAmAM ve jAtI che kitI tathA mithyAtvI, temAM jo samakitI thAya to suriyAmanIpare jinamatimA pUje; ane mithyAtvI kahetAM tamArI jIbha cAle nahIM. manuSya paNa thAya nahIM. zAmATe je tame tamArA gurUne cAritriyA mAnocho; te bharIne manuSya thAya nahIM. siddhipaNa paMcamakAlamAMhe hamaNAM ghare nahIM. mATe amane saMdeha ke je tamArA guru marIne kaMi gatie jAya ? valI tamArA gurue kAla karayo tehane tame kema vaMdanA karocho ? te samajAvajo te mATe devatAne adharmI na kaDebAya. valI uttarAdhyayane harikezI aNagAratuM jakSe vaiyAvacca karayuM, brAhmaNone lohi vamatA karayA; tehane hiMsA doSa lAgyo ke nahIM ? tathA sUtrakAre to vaiyAvacca kahI bolAvyuM || 'jakkhA hu veyAvaDiyaM kareti // ' iti pAThAt. te vaiyAvacanA karaNahArane adharmI kema kAya ? tathA valI jJAtAmAMhe poTilAe vetalI putra samajAvyo. tathA valI saudharmendre bhaga vaMtane avagraha AhAkarI, te dharma kahIe ke adharma kahIe ? valI lokAMtika deva, prabhujIne pratiSodhavA Ave te adharmamAM phema gaNAya ? ityAdi zuM zuM lakhIe ? e-masaMge sadhaiM, sama vaca sureMdrazcAmIkara tasyaca tathAsa
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ (62) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. have balI pUnagamAMDe hisA kaheche, tehane pUchIe je jJAtAsUtramadhye subuddhimadhAna rAjAne pratiyo- vA nimitte khAmnu pANI lAvyA; te hiMsA thai ke nahIM ? te vicArajo. tathA jaMbUdvIpa pannatImAhe prabhujIno janmAbhiSeka vargacyo che te to samudrasarakhA pANInA pravAha cAlyA nehagAM pRthvI, pANI, te -, vAra, vanaspatI, usakAyamAM kei kAya ugarI ize? to paNa paramezvarano unmAbhiSeka te hiMsA na kahevAya. bhakti pravala che mATe. tema pUjAmAM paNa hi na gaNavI. eTalAna mATe paznavyAkaraNamadhye dayAnAM nAma kahyAMche. tehamA pUjAmamukhana nAma kanyAche. te pUjA te dayA kahIche paNa hiMsAnA nAmamAM pUjA nathI. ityAdika ghaNIcI che. baTalI lakhAya ? AtmArthI hoto madhyastha thaine jojyo. hiMsA hoya to ke jinapUjAmA hiMsA hoya to, athaDamAM kahe nahIM ? teha vicAra ke0 zrI sUyagaDAMgabhUtranA vIjA zrutaskaMdhanA vIjA adhyayanamA tera kriyA cAloche temAM prathama aTTAdaMDe ke0 atheM, prayojane hiMsA kare te arthadaMDa kahIe. jo pUjA karatAM hiMsA hoya to arthadaMDamAM pUnA ko nahIM ? ane na kahI tevAre jANIe chaie je pUnAmAM hiMsA nathI. iti paMcama gAthArtha // 5 // nAga bhUta jakSAdika hete|| pUjA hiMsA utta // sUgaDAMgamA navi jina hete // bole je hoe jutta // su||6|| artha-nAga bhUta jakSAdika hete ke0 nAgane hete bhUtane hete, jAne hete, pUjA hiMsA utta ke0 pUjA te hiMsA kahIche. sUgaDAgamAM ke sUgaDAMgamadhye, navi jina hete ke jinezvarane hete pUjA te nathI kahI. eTale e bhAvaje te sUgaDAMgamadhye arthadaMDamAM nAgAdikanI pUjA te hisAmAM gaNIche; paNa jinanI pUjA nathI gaNI, te mAre pUjAno adhikAra kahyo. ane jinapUjA ze na kahI ? te kahe che-bole je hoe jutta ke0 stramA je jukta hoya tehana vole, ayukti na vole. tathA ulaTA siddhAMtamA cetya mahotsava volyA che | 'ceiyamaherAivA / / ityAdika AcArAMga prathama zrutaskaMdha prathamAdhyayana prathama uddezeche. ema jamAlI pramukhane adhikAre evA ThAma ThAma pAThache deherAM paNa uvavAisUtramadhye caMpAnagarI varNavavAne adhikAre pADe pADe kahyAMche, ane ThAme game nagarIono varNava uvavAisUtrane bhalAnyoche. tevAre sarva nagaramadhye pADe pADe caitya urayAMja. ityAdika ghaNo vicArache. keTalo lakhAya 1 // 6 // ive kumati kahecha, pUjAmAM hiMsA ke mATe jyA hiMsA hoya tyAM jinezvaranI AjJA kema hoya! te upara gAthA kahe che. jyA hiMsA tihAM nahIM jinaANA || to kema sAdhu haar|| karmabaMdha nahIM jayaNA bhAve / / e che zubha vyavahAra // su0||7||
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthArnu stavana artha-kumati voleche ke, jyAM hiMsA ke. jyAM hiMsA hoya, tihAM nahIM jinaANA ke. tyAM bhabhuANA na hoya. teno uttara kaheche. to kema sAdhuvihAra ke0 to munine vihAranI AjJA paramezvare kema karI ? valI vihAra karatAM nadImAM-"egaM pAyaM jale kiccA // ega pAyaM thale phicA // " eDavA pATha AcArAMge tathA kalpa sUtre kema kanyA ? valI nadI utaratAM mUrya astagata thAya to pANImAMne pANImAM cAre pahora sAdhu umA rahe. ema dazAzrutaskaMdhamAM kema AjJA karI ? valI varasAda varasatAM paNa vahoravA javAnA adhikAra kalpasUtranI sAmAcArImAM kema kahyA ? valI varasAda varasatAM eka sAdhu ane eka sAccI, ekAMte vRkSAdika me bhelAM thAyato ubhA na rahe; varasatAmAM paNa cAlyAM jAya. e AjJA keMma kIdhI ? valI RSabhadatta prabhune vAMdavA gayA. tihAM-'dharimayaM jANapavaraM // ' ema kA te ratha ne dharmayAna kema kA ? e ratha, mArgamadhye zI dayA pAlaze ? tathA dharmayAna ane pApayAna e ce prakAra judA paNa dIse che. mATe pApayAna kAM na kachu ! valI zrAvaka ANadAdikane upAsakadazAMgamadhye vrata ucarAnyAM te vAre prathama vratamAM " vAraNe dora hoya to tehane bhAtapANono viccheda kare to atIcAra lAge. e atIcAra jANavA paNa AcaravA nahIM." ema AjJA kema kIdhI ? tathA valI AcArAMgamAM kaDaM je vahoryu lUNa gRhastha pAchu na leto pote vAvare sAMbhogikane vaheMcI Ape. te luNa vAparatA virAdhanA keTalI thAya ? paNa eTalI virAdhanA karato ArAdhaka kaho. jyAM hiMsA tyAM AjJA nahIM. ema kaho tevAre saghalAM e sUtra dekhAiyAM. tehathI vIjA paNa ghaNAM che. keTalAka lakhAya? te saghalAe vyartha thAya; te mATe te te ThekANe hiMsApaNa che ane AjJA paNa karIche. e vicArajo. ___ have ziSya pUcheche je " hiMsA paNa che ane AjJA paNa che tevAre e kema melavIe." ive upakAra karavA zIkhaveche. sAMbhala mAi, karmabaMdha nahIM jayaNA bhAve ke0 janAbhAve karmabaMdha nathI. eTale e bhAva je, jatanAe je jinazAsananI karaNI karI tehamAM yadyapi hiMsA hoya to paNa pharmabaMdha na thAya. iti bhAva. e che zubha vyavahAra ke0 ehaja bhalo vyavahAra che. iti saptamI gAthArtha // 7 // have koi kaheze je, " pUjAmAM hiMsA to thAyache, tehano baMdhapaNa prathama thAya che." ema kaheche vehane koika vacamAM uttara vAleche. prathama baMdha ne pachI nirjarA || kUpatagore diluta / / koi joDe budha bhASe / / bhAva te zucijala taMta // su0||8|| artha-prathama baMdha ne pachI nirjarA ke0 prathama phUla, jala, nhAvaM, dhUpa, dIpe jIva hIMsAe vaMdha yAya; pachI bhAvanA stavanAe AlhAdatAe nirjarA thAyache. kUpataNore dichata ke kUAne dRSTAMte, jema kUvo khode tevAre te mATI pramukhe melo thAya, majUrI karatA tara vaca sureMjazcAmIkara tasyaca . ..
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI ta. ___ havelI pUnamAMDe hiMsA kaheche, tehane pUchIe je jJAtAmutramadhye suvuddhimadhAna rAjAne pratiyo-vA nimitte khAnnu pANI lAvyA te hiMsA thai ke nahIM ? te vicArajo. tathA jaMbUdopa pannatImA bhujIno janmAbhiSeka varganyo che te to samudrasarakhA pANInA mavAha cAlyA tehI pRthvI, pANI, te, vAra, vanaspatI, trasakAyamA kei kAya ugarI haze? to paNa paramezvarano unmAbhiSeka te hiMsA na kahevAya. bhakti pravala che mATe. tema pUjAmAM paNa hi na gaNavI. eTalAja mATe paznavyAkaraNamadhye dayAnAM nAma kahyAMche. tehamAM pUjAmamukhanA nAma kathAche. te pUjA ta dayA kahIche paNa hiMsAnA nAmamAM pUjA nathI. ityAdika ghaNIcI hai. valI lasAya ? AtmArthI hoto madhyastha thaine jojyo. hiMsA hoya to ke0 jinapUjAmA hiMsA hoya to, aba DamAM kahe nahIM ? teha vicAra ke0 zrI sUyagaDAMgamUtranA vIjA zrutaskaMdhanA vojA adhyayanamAM tera kriyA cAloche temAM prathama aTTAdaDe ke0 arthe, prayojane hiMsA kare te arthadaMDa kahIe. jo pUjA karatAM hiMsA hoya to arthadaMDamAM pUjA kahe nahIM ? ane na kahI tevAre jANIe chaie je pUjAmAM hiMsA nathI. iti paMcama gAthArtha // 5 // nAga bhUta jakSAdika hete|| pUjA hiMsA utta / sUgaDAMgamA navi jina hete // vAle je hoe jutta // su0||6|| artha-nAga bhUta jakSAdika hete ke0 nAgane hete bhUtane hete, jakSane hete, pUjA hiMsA utta ke0 pUjA te hiMsA kahIche. sUgaDAgamAM ke0 sUgaDAMgamadhye, navi jina hete ke jinezvarane hete pUjA te nathI kahI. eTale e bhAvaje te sUgaDAMgamadhye arthadaMDamAM nAgAdikanI pUjA te hisAmAM gaNIche; paNa jinanI pUjA nathI gaNI, te mATe pUjAno adhikAra kahyo. ane jinapUjA ze na kaho ? te kahe De-bole je hoe jutta ke sUtramA je jukta hoya tehaja vole, ayukti na vole. tathA ulaTA siddhAMtamAM caitya mahotsava bolyA che // 'ceiyamaherAivA / / ityAdika AcArAMga prathama zrutaskaMdha prathamAdhyayana prathama uddezeche. ema jamAlI pramukhane adhikAre evA ThAma ThAma pAThache deherAM paNa uvavAisanamadhye caMpAnagarI varNavavAne adhikAre pADhe pADe kahyAMche, ane game ThAme nagarIono varNava uvavAisUtrane bhalAgyoche. tevAre sarva nagaramadhye pADe pADe caisa urathAMna. ityAdika ghaNo vicArache. keTalo lakhAya ? // 6 // have kumati kaheche, pUnAmAM hiMsA che mATe jyAM hiMsA hoya tyAM jinezvaranI AjJA kema hoya ? te upara gAthA kahe che. jyA hiMsA tihAM nahIM jinANA | to kema sAdhu tihAra / / karmabaMdha nahIM jayaNA bhAve / / eche zubha vyavahAra ||su0||7||
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ dodasI gAthA stavana. ( 63 ) artha - kumati voleche ke, jyAM hiMsA ke0 jyAM hiMsA hoya, tihAM nahIM jinaANA ke0 tyAM prabhuANA na hoya. teno uttara kaheche. to kema sAdhuvihAra ke0 to sunine vihAranI AjJA paramezvare kema karI ? valI vihAra karatAM nadImAM- "egaM pAyaM jale kiccA || egaM pAyaM thaLe kiyA / " ehavA pATha AcArAMge tathA kalpa sUtre kema kahA ? valI nadI utaratAM sUrya astagata thAya to pANImAMne pANImAM cAre pahora sAdhu ubhA rahe. ema dazAzrutaskaMdhamAM kema AjJA karI ? valI varasAda varasatAM paNa vahoravA javAnA adhikAra kalpasUtranI sAmAcArImAM kema kalA ? valI varasAda varasatAM eka sAdhu ane eka sAdhvI, hi dikAme bhelAM thAyato ubhAM na rahe: varasatAmAM paNa cAlyAM jAya. e AjJA kema kIdhI ? valI RSabhadatta prabhune vAMdavA gayA. tihAM- 'dhagmiyaM jANapavaraM // ' ema ka te ratha ne dharmayAna kema kAM ? e ratha, mArgamadhye zI dayA pAlaze ? tathA dharmayAna ane pApayAna e ve prakAra judA paNa dIse che. mATe pApayAna kAM na kartuM ! valI zrAvaka ANaMdAdikane upAsaka dazAMgamadhye vrata ucarAvyAM; ve vAre prathama vratamAM " vAraNe Dhora hoya to tehane bhAtapANIno viccheda kare to atIcAra lAge. e atIcAra jANavA paNa AcaravA nahIM ema AjJA kema kIdhI ? tathA valI AcArAMgamAM kahuM je bahoryu lRNa gRhastha pArchu na leto pote vAvare sAMbhogikane varhecI Ape. te luNa vAparatAM Paneer hear thAya ? paNa eTalI virAdhanA karato ArAdhaka kahyo. jyAM hiMsA tyAM AjJA nahIM. ema kaho tevAre saghalAM e sUtra dekhADyAM. tehathI vIjAM paNa ghaNAM che. keTalAka lakhAya ? te saghalAe vyartha thAya; te mATe te te ThekANe hiMsApaNa che; ane AjJA paNa karIche. e vicArajo. "" have ziSya pUcheche je " hiMsA paNa che ane AjJA paNa che; tevAre e kema melavIe. " have upakAra karavA zIkhaveche. sAMbhala bhAi, karmabaMdha nahIM jayaNA bhAve ke0 jatanAbhAve karmabaMdha nathI. eTale e bhAva je, jatanAe je jinazAsananI karaNI karI tehamAM yadyapi hiMsA hoya to paNa karmabaMdha na thAya. iti bhAva. e che zubha vyavahAra ke0 ehaja bhalo vyabahAra che. iti saptamI gAthArtha. // 7 // have koi kadeze je, " pUjAmAM hiMsA to thAyache, tehano baMdhapaNa prathama thAya che. " ema kache tehane koika vacamAM uttara vAleche. prathama baMdhane pachI nirjarA || kUpataNore dir3aMta // koi joDe budha bhASe || bhAva te zucijala taMta // su0 // 8 // artha - prathama baMdhane pachI nirjarA ke0 prathama phUla, jala, nhAvuM, dhUpa, dIpe jIva hIMsAe baMdha yAyaH pachI bhAvanA stavanAe AlhAdatAe nirjarA thAyache. kUpataNore dita ke kUAne dRSTAMte, prema kUbo khode tevAre te mATI mamukhe melo thAya, majUrI karatAM tara vaca sureMdrazcAmIkara tasyaca
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. sapaNa lAge, thAka paNa caDe. pachI pANI Ave tevAre mela joya, tarasa bhAge, thAka paNa utare, vIjA loka paNa pANI pIe te mATe e dRSTAMte prathama vaMdha thAya; pachI nirjarA thAya yataH Avazyakaniyuktau-"akasiNapavattagANaM, virayAviriyANa esa khalu jutto / saMsArapayaNukaraNe, davyatyae kUvadivo // 1 // " vyAkhyA-akasiNapavattagANaM ke samastapaNe na pravRtyA ehavA, virayAviriyANa ke viratAviratI-zrAvaka dezaviratI, je kAraNa mATe zrAvaka dezathI matyAche. sarvayI vo muni pravRtyA che. te zrAvakane, esa ke0 e, davvatthae ke0 dravyastava ghaTamAnache. saMsArapayaNupharaNe ke0 saMsAra pAtalo karavAne, kUvadiTuMto ke kUAnuM dRSTAMta jANavU. iti uktagAthArthaH 1 te kUAtuM dRSTAMta kayuM te rIte, kahIne koi joDe ke0 koika e rIte kahIne joDeche. paNa tehane niSedheche. budhabhASe ke. paMDita loko to ema kaheche. bhAva te zucijala ke0 bhAva je adhyavasAya zubhache te zubha adhyavasAyarUpa pANIe azubhadharUpa mele melo thatoja nathI. iti bhAva. ahIMyAM ziSya pUche che je kUAtuM dRSTAMva kema malaze ? vehane uttara dIeche je dRSTAMta hoya te dezika hoya, mATe ahIMyAM baMgharUpa mela, zubha adhyavasAyarUpa pANI. eTalI sarakhAmaNI lIjIe. have ehaja vAta dRDha kareche. upAdAnavaze baMdhana kahiyuM // tasa hiMsA zira upacAra / / puSpAdika AraMbhataNA ema // hoya bhAve parihAra / su0||9|| artha-upAdAna ke0 AtmAno adhyavasAya, vehane vaze baMdhana kahiyu ke vaMdha kahyo. eTale jevo AtmAno adhyavasAya thAya tehavo baMdha paDe. yata:-"jaM jaM samaya jIvo, mAvissai jeNa jeNa bhAveNa / so tami mi samae, suhAmuhaM baMdhae kammaM // 1 // " iti upadeza mAlAyAM // vyAkhyA-je je samaye jIva, je je bhAve AvezamA Ave, te mANI te te samaye zubhAzubha karma bAMdhe. iti. tasa ke0 tehane adhyavasAya vinA je hiMsA che te upa cAreja che. eTale pUjAmAM phUla pANI pramukhanI hiMsA kahevAya che, te upacAre kahevAya che. ne mATe hiMsAnA adhyavasAya nathI. mATe ehane mAthe hiMsA te upacAre che. puSpAdi ArabhavaNA ke0 phUla pramukhanA AraMbhano, ema ke0 e upacAra prakAre, hoya bhAve parihAra ke0 adhyavasAe parihAra thAya. eTale adhyavasAya vizeSe puSmAdikano AraMbha Tale AraMbha na lAge. iti bhAva. itigAthArtha // 5 // valI dRSTAMte karI dRDha kareche ," jala taratAM jala upara munine ||jem karUNAre raMga, // puSpAdika zrAvakane tema // pUjAmAMhe caMga // suH||10|| artha-jala taratAM ke0 pANI taratA, jala upara munine jema karuNAno raMga ke0 jema munine pANI upara dayAnoja raMga che, paNa aMza mAtra hiMsAno pariNAma nathI. puSpAdika
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthA stavana (65) upara zrAvakane tema pUjAmAM ke0 zrAvakane tehaja rIte eTale muninI rIte, pUjAmAM phUla dhUpa dIpa pramukhamAM jANavU. caMga ke0 manohara-eTale zrAvakane phUlaM pramukha upara dayA bhAva che, paNa hiMsAno pariNAma aMzamAtra nathI. ahIyAM jalataratAM kaDaM tehamA ema sUcavyu je pANI, utare to kharA, ane pANI tare paNa kharA. je kAraNa mATe ThANAMga madhye pAMcame ThANe pAMce ThAme AjJA na olaMdhe. temAM sAdhavI taNAtI dekhIne tarIne paNa sAdhu kADhe. ema AjJA karI che. mATe pANI saratAM ema pATha kaho. iti dazamI gAthA / / 10 / / pAtra dAnathI zubha vipAka jyama // lahe subAhukumAra // pahele guNaThANe bhadraka paNa // tyama jinapUjA udAra / / su0|| 11 // artha-pAtra dAnayo ke mupAtrane dAna dIpAyo zubha vipAka jyama ke0 jema zubha vipAka, lahe ke0 pAme. subAhukumAra ke0 zrIvipAkasUtramA muvAhukumAra, pahele guNaThANe ke. mithyAtva guNaThANe itA, bhadraka paNa ke0 bhadraka sarala svabhAvapaNe hatA. eTale e bhAva je, mubAhukumAra bhadraka hatA, mithyAtva guNaThANe hatA; supAtra dAne karI punya baMdhA', saMsAra paritta ko ane zubha vipAka pAmyA. tyama jinapUjA udAra ke0 eja rIte mithyAtvI hoya ane udAra bhakti e jinapUjA kare te zubha vipAka pAme. iti ekAdazamI gAthArtha // 11 valI kumati volyo je-" dAnaveM phala kayu paNa pUjAnuM phala kyA kayuM che?" tehane uttara kare che. upalakSaNathI ityAdi. upalakSaNathI jema zIlAdika // tema jinapUjA lIdha // manuja AyubaMdhe te subAhu / / teNe samakita na prasiddha / / su0 // 12 // artha-upalakSaNathI jema zIlAdika ke0 dAnanA upalakSaNathI jema zIla tapa pramukha lIjIe, tema jinapUjA lIdha ke0 tema upalakSaNathI jinapUjA lIdhI che. anyathA mahAnizIthasUtramA to pragaTapaNe pUjAnAM phala kahAM che. paNa mahAnizothasUtra kumati na mAne, mATe upalakSaNa bavAvyu che. valI kumati volyo-"muvAhukumAra mithyAtvI kyA kathA che?" tehane uttara dIe che. manuja Ayurvadhe te subAhu ke0 te suvAhukumAre manuSya Ayupa pAMdhyu che. samakitI hoya te niyamA vaimAnika AyuSa vAMdhe. teNe samakita na prasiddha ke. te kAraNe ehane samakiva prasiddha nathI. // 12 // valI mithyAtva guNaThANe puNyakaraNI karatAM zubhavipAka pAme te upara vIju dRSTAMta kahe che. meghajIca ityAdi / megha jIva gaja zasa anukaMpA / / dAna subAhu vicAra / / pahele guNaThANe paNa suMdara // jema jinapUjA prakAra || su0||.13 / / tasyaca . .
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ (66) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. ___ artha-megha jIva gaja zasa anukaMpA ke0 meghakumAra zreNikano putra, te pAchale bhave gaja ito. teNe sasalAnI anukapAe paga heTho na mUkyoH ane mahA vedanA khamI. te velAe paNa tene mithyAtva hatuM. tema dAna subAhu vicAra ke0 suvAhu kuMvaratuM dAna tehano paNa vicAra karavo. te pahele guNaThANe paNa suMdara ke0 rUDA adhyavasAyavaMta hatA. tema jina pUjAno prakAra paNa ema jANavo. eTache mithyAtva guNaThANe evaDho guNa kare che, to samakita dezavirati vAlAne e pUjA guNakArI thAyaH emAM pUchacuMja ? sAmu ehathI adhika guNa kare. iti trayodazamI gAthArtha // 13 // have ema kahe thake kumati volmo je-"pUjAmAM guNa mAno cho te pAre sAdhu kAna kare ? jehamA guNa hoya te sahue kare" ema kahe che vehane uttara vAle che. dAna deva pUjAdika saghalAM // dravyastava kahAM jeha / / asadAraMno tasa adhikArI // mAMDI rahe je geha // su0|| 14 // artha-dAna deva pUnAdika saMghalAM dravyastaba kahAM jeha ke0 dAna, deva pUjA Adi zabdayI sAhamivacchala, prabhAvanA, vIrthayAtrA, ane rathayAtrA pramukha ThevAM. e sarva dravyastava kahyAM che. asadAraMbhI ke0 hoNA AraMbhanA dhaNI, tasa adhikArI ke0 te dravyastavanA adhikArI che. te asadAraMbhI kevA che? mAMDI rahe je geha ke. jeo ghara mAMDI rahyA che evA che. eTale e bhAva je-AraMbha ve makAre che. eka sadAraMbha ane bIjo asakSAraMbha. temAM dAna, devapUjA, sAhamivatsala pramukhamAM je AraMbha-ve sadAraMbha kahIe, ane gharavAra karAvatAM tathA chaiyAM chokarAM paraNAvatAM je AraMbha-te asadAraMbha kahIe. je asadAraMbhI hoya te sadAraMbhano adhikArI hoya. paNa nirAraMbhI munirAjane sadAraMbha paNa kama hoya ! iti bhAva. have te upara eka pRSThAMta kahIe chaie-comAsAmA koipaNa gRhastha, dharmazAlAmA sAmAyika karI veTho. evAmAM varasAda Avyo, teNe karI te dharmazAlAmA cUvA lAgyuM. tevAmAM koi chUTo gRhastha tyAM aavyo| teNe cUvA sthAnake kuMDe mAMDayu. te kuMDaM pANIe bharA[. evAmAM te kuMDAmAM mAMkhI paDI te taDaphaDe che. have te sAmAyikavAlo gRhastha, te mAkhI kADhe ke na kADhe ? jo kADhe to asaMkhyAtA apakAyano ghAta thAya che sacittano sparza paNa yAya che. jo na kADhe to coreMdri mAkhI mareche ane tethI dayA rahetI nathI have koi vIjo chUTo gRhastha Ave te mAkhIne mukhe kADhe. te vAre gRhastha gRhasthamA, virati tathA aviratimAM paNa eTalo phera che to, pUjA karavAmAM sAdhu tathA gRhasthamA phera kema na hoya ! ivi gAthArtha / / 14 // sadAraMbhamAM guNa jANI je // asadAraMna nivRti // aramaNIkatA tyAge bhASI / emaja pradezo pravRti // su0|| 15 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDaso gAthA svana. ( 67 ) artha- sadAraMthamAM guNa jANIje ke0 asadAramamAM beTho hoya tene sadAraMbhamAM guNa jANIe. zo guNa jANIe ? te kahe che. asadAraMbhanivRtti ke0 'asadAraMbhano tyAga thA. eTale jyAMlagI sadAraMbhamAM pravRtte tyAMlagI asadAraMbha na kareja, balI sadAraMbhamAM dravyamUrchA utAre, te dravye asadAraMbha na seve. iti bhAva. te upara sUtra sAkha dekhADe ke aramaNikatA tyAge ke0 aramaNika na thAje. e prakAre, bhASI ke0 kahI. pradezI emaja pravRtti keM dezI rAjAnI vRtti batAvI. eTale e bhAva ke, kezIsvAmie madezI rAjA dharma pAmyA tevAre kachu ke he rAjan ramaNika thahane aramaNika ma thAje. tevAre ramaNika thAje ema kaleja. iti gAthArtha // 15 // have sUtrapATha lakhIe chaie. " mA NaM tumaM paesI pubbi ramaNijje bhavittA pacchA aramaNidhe bhavijjAsi ||" ityAdi. asyArtha - mANaM tumaM ke0 mata thAje tuM. puvviM ramaNijje bhavittA ke0 pUrve anyane dAna denAro thaine pachI, aramaNijje bhavijAMsi ke have dharma pAyA pachI adAtA thaiza mAM. anyathA amane aMtarAya baMdhAya. valI jinadharmanI apabhrAjanA thAya. iti. valI AgaLe AlAve pradezIe kahuM che ke, huM pUrve ramaNika thaine aramaNika nahIM thAuM. huM sAta hajAra gAmanA cAra bhAga karIza. eka bhAga hAthI ghoDA pramukha vAhanamAM, deza, eka bhAga koThAramAM nAkhIza, eka bhAga aMtaHpurane daiMza, ane eka bhAga dAnazAlAe vipula cAra prakAranA azanAdikaM raMghASIne ghaNA zramaNa, mAhaNa, bhikSu, paMthI pramukhane ApIza. ityAdi pATha to che. jo sadAraMbhamAM guNa che to, iti // valI sUtrasAkhe bIjuM dRSTAMta dekhADe che. likhana zilpazata gaNitaM prakAzyAM // traNa prajA hita heta // prathama rAya zrI RSabhajiNaMde || tihAM paNa e saMketa // su0 // 16 // artha-likhana ke0 aDhAra lipi gaNita pada ahIMyAM joDIe. eTale gaNita te eka, darza, zataM sahasraM ityAdika, zilpazata ke0 so zilpa, e prakAzyAM ke0 kAM. traNa ke0 e likhanAdika jANatrAM. upalakSaNathI bahotera puruSakalA 1, cosaTha khInI kalA 2, ane so zilpakalA 3, prajAhita heta ke0 prajAnA hitane kAraNe, prathama rAya ke prathama rAjA zrI RSabhajinezvare khAMDayAM hiAMpaNa e saMketa ke0 tyAM zrI RSabhadevane paNa eja saMketa che. eTale RSabhadevajIne paNa unmArga tajIne mArge loka pravRtte evoja saMketa ke. anyathA RSabhadevajI traNa jJAnanA dhaNI ema vatAveja kema ? iti bhAva. te sUtrapATha kahe - "lehAiyAo gaNiyappahANAo sauNaruyapajjavasANAo bAvatAraM kalAo causaTTThimahilAguNe sippasa ca kammANaM tinnivi payAhiyAe uvadisaha uvadisaitA ||" iti vyAkhyAlehAiyAo ke0 likhana Adedei, gaNiyappahANAo ke gaNita ke pradhAna jehamAM. sauNaruyapajjavasANAo ke0 zakunaruta cheheDe che jene, vAvacariM kalAo ke0 evI bahotera kalA 1, causaThimahilAguNe ke0 cosaTha strInA guNa 2, sippasayaM ca kammANaM ke0 karma je kRSi vANijyAdikaM. tehamAM so zilpa 3, tinivi ke0 etraNe, payAhiyAe ke0 prajAnA hitane tasyaca tathAsa
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 68 ) zrI yaza mahAmahopAdhyAya vijayajI kRta. arthe, uvadisaha ke0 dekhADe che. iti. ahIyAM koi pUche je "e kalApramukha, prabhujI kema dekhA ?" teno uttara kahIe chaie. e kalAmamukha upAye karI sukhe AjIvikA nirvAha thAya. tevAre corIpramukha vyasana paNa na seve. te sAMbhalI ziSya bolyo ke " vahu sAraM. e hetu valAdika dekhAbuM thAo; paNa rAjya mavarttA kema ghaTe ? " guru kaheche. uttamanA upakArane athe, duSTanA nigrahane arthe tathA dharmasthiti grahevAne arthe te rAjyasthitie ruDI rI pravarttatAM anukrame mahApuruSane upadeze corI pramukha vyasana nivarte, tethI nArakI pramukhanI gati nivarte, A bhava parabhavanAM sukha sAdhavA samartha mATe rAjyasthiti prazasta tathA mahApuruSanI pravRtti te saghale paraupakArI hoya. vahu guNa alpa doSa kArya kAraNa vicAraNA pUrvakaja hoya. valI ThANAMganA paMcamAdhyayane paNa kaM che- " dhammeNaM caramANassa paMcanissAThANA pattA taMjahA chakkAyA 1, gaNo 2, rAyA 3, gAhAvaI 4, sarIraM 5, ityAdi." emAM ema kahu~ je dharma AcaratAM paMca nizrA sthAnaka che. tehamAM : rAjAnI nizrAe dharma pAlI zake. TIkAmAM kahyuM che ke, rAjA che te dharmane sahAyakArI che.. duSTa thakI sAdhunI rakSA kare, ema kahuM che. balI parama karuNAvaMta, paramadharmanA pravarttAvanArA ane traNa jJAnanA dhaNI - teNe rAjyadharma pravarttAnyo temAM kAMi anucita nathI. yukti e ghaTatI bAta che. tehano vistAra jinabhavana paMcAzakanI sUtravRttimAM yatanA dvAre vyaktapaNe dekhADyo che. tyAMthI jANavo. ahIMyAM graMtha gauravanA bhaya thakI lakhatA nathI. eNe karIne // ' rAjyaM hi narakAMta syAdirAjA na dhArmikaH // ' eha ukti paNa dRDha thai tathA valI trIjA ArAne cheDe rAjyasthiti upanye thake dharmasthitino utpAda thayo. ane pAMcamA ArAne cheDe zruta, AcArya, saMghane dharma - pUrvAn viccheda jAze. tathA vimalavAhanarAjA, maMtrI, nyAyamArga madhyAnhe viccheda jAze, ani saMdhyAye viccheda jAze. yataH - " suasUri saMghadhammo puvvaNhe chijjahI agaNi sAyaM / nivavimalavAhaNA sahumamaMtI taddhamma majjhahe // 1 // " e lekhe dharmasthiti viccheda bhayo pachI rAjyasthiti viccheda thayo. tecAre rAjyasthiti te dharma sthitino hetu che; ema uryuja. te mATe prabhujIne rAjyasthiti sthApanA kAMi anucita nathI. // 16 // have ahIyAM valI koi para bolyo ke "muni hoya. te pUjA pramukha hiMsAno upadeza kema kare ?" te upara // suni upadeza die / ema sUtra sAkhe dekhADe che. yatanAe sUtre kAM munine // Arya karama upadeza | pariNAmika buddhi vistAre | samaje zrAddha azeSa // su0 // 17 // artha - yatanAe ke0 sunine sUtrane viSe arthAt uttarAdhyayana sUtrane viSe kahA~ che, eTale muni Aryakarmano upadeza dIe. iti bhAva. pachI zrAddha pariNAmika buddhie karI vistAre azeSa samaje. ityanvaya zrAddha ke0 zrAvaka, pariNAmika buddhi ke0 buddhi pariNamI jAe evI buddhie karIne vistAre. azeSa samaje ke0 sarva samajI jAya te sUtra pAThe e
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ - doDhaso gAthA stavana (69) che. // jai taMsi bhoe caiuM asatto, anjAI kammAI karehi raay| dhamme Thio sanvapayANukaMpI to hohisi devoio viuvvI |1|"vyaakhyaa-citrmunie brahmadattane upadeza ghaNo dIyo, paNa pratibodha na pAmyo. tevAre citramuni kaDecha. jai ke jo, tasi ke tuM che. bhoe caiuM asatto ke0 bhoga choDavA asamartha to, ajAI kammAI ke0 Arya phAma-uttama lokane ucita ehavAM kArya je anuSTAna, karehi rAya ke he rAjan karaje. dhamme Thio ke dharmane vipe rahyo. prastAva thakI gRhastha dharma laie eTale gRhastha dharmamAM rakho. savvapayANukapI ke0 sarva majA je pANI temanI anukaMpAvaMta thako, to ke0 te Arya kArya karavAyI hohisi ke0 thAiza. devo ke devatA, io ke0 A manuSyanA bhava thakI, viuccI ke. kriya zarIravaMta yaiza. ahIyAM koika kahe che je "Arya kAma te posaha sAmAyika lIjIe paNa pUnA nahIM" tene kahIe je bhoga choDavA asamartha kayo che ane posaha sAmAyikamAM to bhoga chaMDAya che; mATe pUnA, prabhAvanA ane sAhamivatsala pramukhaja Ave Arya kArya zrAvakanAM jecha / tehamAM hiMsA diTha / / hetu svarUpa anubaMdha vicAre / / nAze deI nija piTha ||su0 // 18 // artha-Arya kArya zrAvakanAM je che ke je je zrAvakanAM Arya kAma che, tehA hiMsA diTha ke0 tehamAM eTale Arya kAmamAM hiMsA dIThI che. te hiMsA traNa prakAre che tetraNa praphAra dekhADeche. hetu ke. eka hetuhiMsA, svarUpa ke0 vIjI svarUpahiMsA ana, anubaMdha ke. trIjI anuvaMghahiMsA, vicAre ke0 e traNa bheda, hiMsAnA vicAre to, nAre dei nija piTha ke te pUjA pramukhamAM hiMsA marUpanArA kumati povAnI pUTha deine nAze paNa yuktie kI zake nahIM. iti aSTAdazamI gAthArtha // 18 // have eja praNa prakAranI hiMsAno artha dekhADe che. hiMsAhetu ayatanA bhAve // jIva vadhe te svarUpa / / ANAbhaMga mithyAmati jAve // te anubaMdha virUpa | su0||19|| artha-hiMsAhetu ke hetuhiMsA te kahIe je, ayatanA bhAve ke0 anAupayoga pramAde pravartava; tehamAM yadyapi jIvahiMsA na thAya topaNa hetuhiMsA kahIe. have svarUpahiMsAkahe che. te svarUpa ke0 tehane svarUpahiMsA kahIe. kone ? te kahe che. jIva vadhe ke0 mANIno ghAta thAya. tevAre eTale munirAja paNa upayoge cAlatA hAlatA hoya ane koi jIvano ghAta thayo. to munine svarUpahiMsA lAge; paNa te svarUpahiMsA, hINAM phala devAno ekAMta nahIM. have anubaMdhahiMsA kahe che. ANAbhaMga ke0 prabhujInI AjJAno bhaMga kare, AjJA lope mithyAmati bhAve ke0 mithyA viparIta ehavI je mati, te bhAve karIne eTale viparyAsa . tasyaca : sa.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17.) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayanI kRta. zraddhAe karIne jeTalu pravartana kare. kaSTa anuSThAna kare te yadyapi bAyathI hiMsA na karato hoya topaNa, potAno AtmA haNAya che, mATe anubaMdha te satatara bhAve paraMparAe hiMsAnu phala Ape che mAre anuvaMdhahiMsA kahIe. te virUpa ke pUrve the hiMsA kahI, tethI e'mahA virUpa cha, viparIta svarUpache. iti ogaNIzamI gAthArthaH // 19 // valI eiMja' spaSTa kareche. hetu svarUpa na hiMsA sevI // sevI te anubaMdha // to jamAli pramukhe phala pAmyA // kahuA karI bahu baMdha su||20|| artha-hetusvarUpa ke hetuhiMsA tathA svarUpahiMsA, na hiMsA sevI ke0 te hiMsA sevI na kahIe. eTaLe duSTavipAka phala tevAM nape ane, sevI te anubaMdha ke anubaMdha hiMsA te hiMsAja sevI. je mATe mahA viparIta, parabhave duSTavipAka phala te e Ape che. te upara dRSTAMta dekhADe che. to jamAli pramukhe phala pAmyA, kaDuAM ke te anubaMdha hiMsAvaMta hato to jamAli pramukha kaDuAM phala pAmyA. karI bahu dUdha ke0 ghaNA dUdha kleSa karIne kAyA kaSTa karI valI vIjAne paNa mithyA zraddhAnI vAsanArUpa ddha karIne. eTale e bhAva je, jo ANA vinA ekalI dayAyIja jo dharma pAme to zrI bhagavatI sUtranA navamA zataka madhye jamAlino adhikAra vistAre che; tehamAM jamAlie zuddha cAritra pAlyu che. mAkhonI pAMkha sarakhI duhavI paNa nathI, paNa eka pravacana lopyu. vIjeM,sarva sAcaM mAnato hato paNa phala te hiMsAnAM ApyAM, paNa ahiMsAnAM na ApyAM. to re,amavio, enA sarakhI to tamArAthI dayA palatI che nahIM. mAtra mukhe dayA dayA pokAro cho, mATe ANA vinA tamAMro nistAra kema thaze? te jamAlino adhikAra ghaNo che mATe ahIMyAM lakhatA nathI. AtmArthI ho to svahAM jojyo. ik ". sarUpathI hiMsA na Tale cha / samuMdrajale je siddha / / valI apavAdapade je varate // paNa teNe zivapada lodha ||su0||21|| artha- sarUpayI hiMsA na Ta ke nayI TalatI, samudrajale je siddha ke lavaNa samudra tathA kAlIdaSi tathA jalazabdeM gaMgA pramukha nadIMnA pANImAM siddhi varacA eTale aDhI dvIpa ke samudra madhye sUciagra jeTalI jagyA siddha nathI thayA ehavI nathI. tevAre pANImAM sakala karmakSaya karatAM pANInA jIvonI sarUpayI hiMsA yAyache. valI ke0 vI udAharaNa kahe che. apavAdapade je vara ke0 apavApada te kAraNe karanu paDe. tyAM vartatAM hiMsA yAya che, paNa teNe zivapada lIpa ke paNa te apavAdenA sevako, mokSapada' pAmyA che. zrI AghArAMgasUtra dvitIyazrutaskaMdha 'mathama adhyayana dezame uddeze-" se bhikkhU vA bhikhUNI vA jAvasa mANe siyA se paro abhiha aMto paDiggahe vilaM vA loNaM nau umbhiya vA loNaM paribhAIcA nIhahu dalaejA, tahappagAra paMDiggaheMge parahatyasi vAparapAyasi vA aphA.'
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ dauMDasI gAthAnuM stavana. (71) jAno pariggajA, semAhaca paDigAhiesiyA taM ca nAti dUraM gae jANinA se tamAyAe tattha gacchijjA puvvAmeva AloijjA Ausotti vA bhagiNIti vA imaM kiM te jANayA dinaM udAhu ajANayA ? se ya bhaNijjA no khalu me jANayA dinaM ajANayA, imaM khalu Auso idANi nisiMrAmi taM bhuMjaha vA NaM paribhAejjA, taM parehiM samaNunnAyaM saMmaNu siTTha tato saMjayAmeva bhuMjijja vA pieMjja vA, jaM ca no saMcAeha bhottae vA pAya vA sAhammiyA tattha vasaMta saMbhoiyA samaNunnA aparihAriyA adUragayA samaNunnAyA te vattanvaM si yA no jattha sAhammiyA jaheba bahupariyAvanaM kIrai taheva kAyantraM siyA evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhU sAmaggiyaM / / " vyAkhyA - se bhikkhu vA bhikkhuNI vA ke0 te sAdhu athavA sAdhavI, jAvasa mANe ke0 yAvat gRhasthane ghera gocarI peThAM, siyA ke0 kadAcit, separo ke0 'te gRhastha, abhihuaMto ke0 mAMhe pezIne, paMDiggahe ke0 pAtrane viSe glAnAdikane kAMje khAMDa pramukha yAcye thake, vilaMvA loNaM ke0 khANa vizeSe upanuM luNa, ubhiyaM vA ke0 luNanA AgAramAM upanyuM, to ke0 tebAre, dAtAra paribhAittA ke potAnA bhAjana madhyethI thoDaMka grahIne, niha ke bahAra nokalIne dalaejjA ke0 sAdhune Ape, tahappagAraM ke0 tathA prakAranuM, paDiggahagaM ke0 bhAjana hajI, parahatthasi vA ke0 paranA hAthamAM che, parapAya~si vA ke0 parabhAjanane viSe, aphAsuaM ke0 ehavaM sacitta, jAva no paDiggahejjA ke0 yAvat na paDaghAve na lie niSedha kare, Ahacca ke0 sahasAtkAre paDigAhae siMyA ke paDaghAnyuM hoya-lIdhu hoya. taMca nAti dUra gayA jANijjA ke0 te tAra ghaNo samIpe jANIne, se tamAyAe ke0 te bhikSu, lavaNAdika leine tattha gacchinA ke0 te dAtAra pAse jAya, jaIne. 'puvvAmeva AloijjA ke prayamayI te lavaNAdika dekhADe, pachI ema kahe. Ausotti vA ke he ADakhAvata, bhagiNItti vA ke0 he vahena, imaM te kiM jANayA dinaM ke0 'A luNa pramukha tame jANate ApyuM ? udAhu ajANayA ke0 athavA ajANe Apa? se ya bhaNijjA ke0 te ema kahe, no khalu me jANayA dinaM ke0 meM jANIne nayI ApyuM, ajANayA ke0 ajANe ApyuM che, evaM khalu Auso ke0 ' he AukhAvaMta sAdhu, iMdA Ni nisirAmi ke0 havaNAM meM ApyuM taM bhuMjaha vA NaM paribhAejjA ke0 te tame bhogavo, athavA tamArA sAdhune barhecI Apo taM pare hiM samaNunnAyaM samaNusiTTha ke0 te pare ema jANIne AjJA Ape thake, tato saMjayA meva ke 0 te vAre sAdhu pote kAraNe, bhuMjejja vA pIejja vA ke 0 khAya athavA pIe, jaMca no saMcAei bhottara vA pAyae vA ke0 jo na bhogavI zake athavA na pAna karI zake, sAhammiyA tattha vasaMti ke0 tyAM sAdharmika sAdhu vasatA hoya, saMbhoiyA samaNunnA aparihAriyA ke0 eka samAcArI vAlA jANe, tapa na karaco hoya, adUraMgayA samaNunnAyA ke0 DhuMkaDA jANIne, tevattantraM siyA ke0 tehane kahe, eTale tehane vaheMcI Ape, no jatya sAhammiyA ke0 jyAM evA sAdhu na hoya, jaheba bahupariyAvana kI - rati ke0 baMDu paryApanna vidhi kare, te vidhi AcArAMgamA pUrve kahI che, taheva kAyavvaM siyA " dA 0 0 wp tasyaca AMA
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 73 ) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayanI kRta. ke0 tema kare, evaM khalu tassa bhikkhussa sAmaggiyaM ke0 e bhikSunuM sAmagrya jANavu, e munine lUNa vAvaratAM svarUpa hiMsA kyAM TalI ? ane muni utkRSTa kalA mATe ziva pada paNa lIdhuM. valI ahIMyAM paNa vicArajyo, AjJA pramANa ke dayA pramANa ! iti. " se bhikkhu vA bhikkhuNI vA gAmAzugAmaM dUijjamANe aMtarA se vappANi vA phalihANivA pAgArANivA toraNANi vA aggalANi vA aggalapAsagANi vA unnAo vA darIo vAsa parakame saMjayAmeva parakamejjA no ujjuNaM gacchejjA kevalI buyA AyANameyaM se tattha parakamamANe payalejja vA pavaDejja vA se tattha payalamANe vA pavaDamANe vA rukkhANi vA gummANi vAlayAo vA vallIo vA taNANivA hariyANivA avalaMviya avalaMviya uttarijjA // " vyAkhyA - sebhikkhU vA bhikkhUnI vA ke0 te sAdhu athavA sAdhavI, gAmAnugAmaM dUijamANe ke0 grAmAnugrAma vicaratAM, aMtarA se ke0 mArga vacamAM, vappANi vA ke0vama hoya, phalihANi vA ke0khAi hoya, pAgArANivA ke0 koTa hoya, toraNANi vA ke0 toraNa hoya, aggalANi vA ke0 bhoMgala hoya, aggalapAsagANivA bhoMgalanAM pAsAM paDyAM hoya, unnAodarIo ke0 koi vastu vizeSa, sar3a parakame ke0 chate bIje mArge, saMjayAmeva parakamejjA ke0 yatanAe te bAMke mArge jAya, no ujjuaM gacchejA ke pAghare mArge na jAya, kevalI brUyA AyANameyaM ke0 kevalajJAnI kahe che, AyANa te karmagrahevAnuM kAraNa che. eTale pAghare mArge jAtAM paDe AkhaDe to saMyama AtmAnI virAdhanA thAyaja have kadAcit anya mArge aNachate, se tattha parikamamANe ke0 te muni te mArge jAya; ane jAtAM thakAM payalamANe ke0 calAyamAna thako, paasmANe ke0 paDato thako. rukkhANi vA ke0 rUkhane AlaMve athavA, gummANi ke0 gulmane AlaMbe athavA layAo ke0 latAne AlaMbe athavA, vallIo ke0 velaDIne avalaMve athavA, taNANi ke0 tRNane AlaMbe athavA, hariyANi vA ke0 hariyAne AlaMbe, avalaMbiya avalaMviya ke0 AlaMbI AlaMbIne, ucarijjA ke0 uttare, ahIMyAM avalaMviya avalaMbiya e pada sahUne joDIe. iti AcArAMge dvitIyazrutaskaMdhe tRtIya adhyayanasya dvitIyodezaka. ahIMyAM paNa rUkha pramukha ne AlaMvatAM svarUpathI hiMsA dIse che, ane mArga to e munirAjano dIse che: mATe zivapada paNa pAme ahIMyAM paNa vicArajo ke AjJApramANa ke dayAmemANa? jo dayApramANa to vRkSAdikane kema jhAle ! e vicArano. te mATe yadyapi e sunine lUNa vAvara tathA vRkSAdikanuM avalaMbanuM te svarUpathI hisA cheH paNa abaMdhe niravadya ahiMsA ja che. tema jinapUjAmAM paNa svarUpathI hiMsA che paNa anubaMdhe ahiMsAja che. ini gAthArtha // 21 // valI eja vAta dRDha kare che. sAdhuvihAra pare anubaMdhe // nahIM hiMsA jinabhakti // ema je mAne tehI vAdhe || sujaza Agama zakti || su0 // 22 // artha - sAdhuvihAra pare ke0 muninA bihAranI pare, anubaMdhe ke0 paraMparAe cALI ave
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ doso gAthArnu stavana evI hiMsA nahIM ke0 nathI, jima bhakti ke jinezvaranI bhaktimA eTale pUjAmAM, hiMsA nathI eTale ema kayu je sAdhu vihAra kare che, tehamAM yadyapi vAyukAyAdika koika avasare trasa kAyanI paNa athavA nadI pramukha utaratAM vIjI apakAyAdikanI paNa hiMsA, kharUpe che, paNa anubaMdhe munine hiMsA nathI. tema zrAvakane jinapUjAmAM hiMsA nathI. iti bhAva. ema je mAne ke0 e rIte AgamanI rItie jinapUjAmAM hiMsA nathI ema je puruSa mAne, tehanI vAdhe ke0 te puruSanI vadhe, gujaza Agama zakti ke0 sukha tathA jaza, tehane Agama ke. AvavAnI zakti eTale te prANIne sukha Ave, jaza Ave. eTale emAM jaza evaM kavie potAnuM nAma paNa mucanyU. iti gAthArya // 22 // e dAla paNa saMpUrNa thayo. graMthAgraMtha 489 akSara, 28 sarva graMthAMgraMtha 2014 a0 6. have pAMcamI DhAla kahe che. e DhAlane pUrvanI DhAla sAthe e saMbaMdha che. pUrva DhAlamAM pUjA karatAM hiMsA na thAya. ema TharAvyu te to jinapratimA Thare te vAre pUjA Thare; mATe jinamatimAno varNava siddhAMtamA vistAre che te kahe che. / / DhAla paaNcmii|| // mArI sahIre samANI-e dezo // sAsaya paDimA aDasaya mAne // siddhAyatana vimaanere|| dhana dhana jina vANI / / Teka / / prabhu teM bhASI aMga uvaMge / varaNavazuM tema raMgere // dhana0 // 1 // artha-sAsayapaDimA aDasaya mAne ke0 zAzvatI pratimA ekaso ATha pramANe, siddhAyatana ke0 siddhana ghara eTale deherAM, vimAne ke0 vimAnane viSe, dhanya dhanya jinavANI che, eTale mukhanI vAta nathI, e to paramezvara kahI gayA che. he prabho teM, aMga je ThANAMga pramukha ane upAMga te jIvAbhigama pramukhane viSe bhAkhI ke0 kahI che, ahIMyAM bhaktie tukAro cha tehamAM doSa nathI. jema tame aMga uvaMge kahI che tema ame, raMge ke0 3 varNavazuM // iti prathama gAthArtha // 1 // kaMcanamaya kara pada tala sohe / / bhavijananAM mana mohare ||dh0|| aMkaratanamaya nakha sasanehA / lohitAkSa madhye rehAre ||dh0 // 2 // artha-kaMcanamaya ke0 suvarNamaya, kara padavala ke0 hAtha paganAM talIAM, sohe ke0 zome che, bhavya pANInAM mana moha pAme ehavAM che. aMkaratnamayI nakha te paNa, sasanehA ke snigdha - tasyaca . sa 1
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ (74) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. snehavaMtA cheeTale. ujalA che, lohitAkSarananI, madhye rehA ke0 rekhA cha eTale nakha madhye rAtI reSA che. iti dvitIya gAthA / / 2 // gAtra yaSThi kaMcanamaya sArI / nAbhi te kaMcanakyArIre // 10 // riTharatana romarAji virAje || cucUka kaMcana chAjere || dh0||3|| ___artha-gAtrayaSThi ke0 gAtra je zarIra tadrUpayASTa te, kaMcana ke0 suvarNamaya, sArI ke0 manohara che. iti bhAva. nAmi te jANIe, kaMcananI kyArIja hoyanA ! evI mahA manohara che. riTharatana ke0 zyAmaratanamayI romarAji virAje che. cucUka ke0 stanapradeza te kaMcanamayI chAje che. iti tRtIya gAthArtha / / 3 / / zrIvaccha te tapanIya vizAlA || hoTha te lAla pravAlAre ||dh0|| daMta phaTikamaya jIha dayAlu // valI tapanIyatuM tAlure // dha0 // 4 // ___ artha-zrIvaccha hRdayanAmadhyabhAge, te tapanIya ke lagAreka rAtA suvarNamaya che. vizAlA ke0 vistIrNa che. hoTha te lAla ke hoTha rAtA paravAlA sarakhA che. eTale suMdara che. daMta phaTika ke dAMta te phaTika ratnamayI cha. evA ujvala sapheda cha. jIha ke jIvhA, dayAlu ke0 dayAvaMta cha. tathA vAla ke tAlavU, tapanIya ke0 rakta suvarNamaya che. eTaLe jIbha tathA tAlavU e peTa vAnAM rAvAM che. iti sUrya gAthArtha // 4 // kanaka nAzikA tihAM suvizeSA / lohitAkSanI rekhAre // 10 // lohitAkSa rekhita suvizAlA || nayana aMka ratanAlAre // 30 // 5 // ___ artha-kanaka ke0 suvarNamaya, nAzikA muvizeSA ke0 ghaNAM viziSThAkAre che, eTale mahA manohara nAzikA che. lohitAkSaratanI nAzikAmA rekhA che eTale lAla rekhA che. lohitAkSaratananI rekhAe rekSita evA muvizAlA ke0 vizAla, nayana ke0 netra che. valI aMka ratanAlAM ke0 apharatnamayI che. eTale ujvala ane madhye rAtI Tasarayo che. // iti paMcama gAthArtha. // 5 // acchipatti bhamuhAvalI kIkI // riTharatanamaya nIkIre // 30 // zravaNa nilADavaTI guNazAlA // kaMcana jhAkajhamAlAre ||dh0||6|| artha-acchipatti ke0 pApaNo, bhamuhA ke upara vAMkI bhAMpaNI. kIkI prasiddha che. etraNa vastu, rivaratanamaya, ke0 zyAmaratanamaya, nIkI ke0 manohara che. zravaNa ke kAna tathA, nilADavaTI ke0 bhAla te guNazAlA ke0 guNanI zAlA-sthAnaka che. te kaMcananAM che. zAkajhamAlA ke0 dedIpyamAna ehavAM che // 6 // vajraratanamaya atihi sohANI // zazaghaDI sukhakhANIre // 30 // kezabhUmi tapanIya nivezA / riTharatanamaya kezAre // 50 // 7 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthArnu khavana. artha-bajaratanamayI avihi sohANI ke. atyaMta mana gamatI, ehavI zIza ghaDI ke0 mastakanI ghaDI che mukhanI khANa che. kezanI bhUmikA te, tapanIya ke0 tapAvelA suvarNa sarakhI kiMcit rakta che. riTharatanamaya ke0 zyAmaratnamayI keza che. eTale kAlA che // iti saptamI gAthArtha / / 7 // have te ekaso ATha pratimAne pratyeke eka eka pratimAne, agIyAramatimAovIjI che te zuM kAma kare che ? te kaheche. pUThe chatra dhare pratyeke / pratimA eka vivekare / / dh0|| doya pAse doya cAmara DhAle / lIlAe jinane uvAre ||dh0 vA artha-pUThe eka pratimA viveke sahita chatra dhare che. veDapAse, doya ke0 ve mUrti, yabhujIne cAmara DhAle che. te lIlAe karIne jANe jinezvarane, uvAre ke0 uvAraNAMja karatI hoyanA ? iti aSTamI gAthArtha // 8 // nAgabhUta yakSa ne kuMDadhArA / / Age doya udArAre // 10 // te paDimA jinapaDimA Age // mArnu sevA mAgere / / dha0 // 9 // ___ artha-calI jinapratimA Agala ce mUrti, nAgadevatAnI che the mUrti, bhUtadevatAnI che ve mUrti yakSadevatAnI che ane ve mUrti kuMDadhArA ke0 AjJAdhArakanI che. te ghaNI udAramadhAna che kavi kaheche ke hu~ ema mA chu je te pratimAbho, jinapratimA Agala, sevA ke cAkarI mAge che. iti navamI gAthArtha. // 9 // ghaMTa kalaza zRMgAra AyaMsA // thAla pAi supaiThAre // dh0|| managuliyA vAyakaraga pracaMDA / cittA rayaNa karaMmAre ||dh0 // 10 // __ artha-ghaMTa ekaso ATha, kalaza ekazo ATha, zRMgAra te paNa kalaza vizeSa jANavA te ekaso ATha, AyaMsA ke darpaNa ekaso ATha, thAla ekaso ATha pAtrI bhAjana vizepa te ekaso ATha, mupatiSTha bhAjana vizeSa. te ekaso ATha, ane manolikA vivikA vizeSa te ekaso ATha, vAvakaraga kahetAM jalazUnya kuMbha ekaso ATha-pracaMDa ke. atyaMta zobhanIka cha, cittA ke0 vicitra nAnA makAranA karaMDImA ekaso ATha ke / / ivi dazama gAthArtha / / 10 // haya gaya nara kinnara kiNpurisaa|| kaMTha uraga vRSa srissaare||dh0|| rayaNapuMja valI phUla caMgerI // mAlya ne cUrNa aneriire||50|| 11 // __ artha-iya ke0 hayakaMTa, gaya ke0 gajakaMTha, kinnara ke0 kinnarakaMTha, kiMpurisA ke. kiMpurisakaMTha, uraya ke0 uragakaMTha, ane vRSasaripA ke0 vRSabhakaMTha-ityAdika kaMTha zaddha saMghale tasyaca ..
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ (76) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayaNI ta. joDIe. sariSA ke sarakhA-e sarva ekaso ATha kahevA. ravanA puMja ekasoM mATha, valI phUlanI paMgerI ke0 chAbaDI, mAlya ke0 phUlamAlAnI caMgerI. temaja cUrNa ke sugaMdhI cUrNanI, anerI ke0 vIjI chAvaDI. e paNa ekaso ATha kahevI. gaMdha vastra AnnaraNa caMgerI // sarasava puMjaNI kerIre // 10 // ema puSpAdika paDala vakhANyAM // Age siMhAsana jaannyaadhi0||12|| artha-valI gaMdhanI eMgerI. vakhanI caMgerI, AbharaNanI caMgerI ane sarasavanI caMgerI, valI pujaNI kerI ke0 jaNInI caMgerI. e sarva ekaso ATha jANavAM. ema puSpAdika ke0 phUla mAsnA, paDala ke vakha, vakhApyAM ke jIvAbhigama pramukhane viSe vakhANyAM che. valI Agala siMhAsana jANyAM che, siddhAMva vacane karIne. // 12 // chatra ne cAmara Age samuggA // taila kuSTabhUta juggAre / / 10 // bhariyA patra coyaga suvilAse // tagara elA zuci vaasere||0|| 13.! artha-chatra ekaso ATha, cAmara ekaso ATha. valI Agala samuggA ke0 DAvaDA. tailabhRta ve0 sugaMdhI telanA bharyA, kuSTa ke0 sugaMdha vastunA bhA. juggA ke0 yogya. e sarva ekaso ATha ATha jANavA. valI DAvaDA patre karI maryA ke. cogaya ke0 sugaMdha dravye bharyA che. muvilAsavaMta che. tagare karI bharacA che. elA ke0 elacIe bharathA che. zucivAsa ke pavitravAse che. iti trayodaza gAthArthe // 13 // vali haratAla ne manasila aMjana // savi sugaMdha manaraMjanare / dh0|| dhvajA eka zata ATha e pUrAM / / sAdhana sarva sanUrAre // 10 // 14 // artha-valI haratAlanA DAvaDA che, manasilanA DAvana che-ane aMjananA DAvA . savi sugaMdha ke0 sarva mugadhivaMta he. manaraMjana ke0 manane rIjha upajAve evA DAvA che. dhvajA ke0 nAhAnI dhvanAo che, e sarva ekaso ATha pUrAM ke e-sarva sAdhana-che. sanarI ke0 nUrasahita che. // ici caudamI gAthArya // 14 // sura e pUjA sAdhana sAthe // jinapUje nija hAthere // 10 // siddhAyatane Apa vimAne / thUbhAdika bahu mAnere ||dh||15|| artha-mura je devatA-te e pUjAnAM sAdhana sahita, jinezvaranI pUMnA potAne hAye kare 3. Apa vimAne ke0 potAnA vimAnane viSe, siyatane ke siddhana ghara-tehane viSe pUjA kare hai. valI dhUmAdikane virSe vahu mAna kare. iti gAthArya / / .15 // tyAM devatA bhAvanA bhAve, te zIrIte bhAve ! te kahe ke,
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ dodaso gAthArju svavana. eha pUrava darizaNa dIhUM // surataru phalathI mIThure // gha0 // e saMsAra samudre nAvA // tAraNa taraNa sahAvAre // 60 // 16 // (-77) artha - eha apUrva darzana dIThThe eTale kadApi kAle saMsAramAM bhamatAM, bhAvayakI pramudarzana nayI thayuM mATe apUrva, sUrataru ke kalpavRkSanA phala karatAM paNa mIThu. valI e prabhu bhakti, saMsAra samudrane viSe nAvA ke0 jhahAja barAbara che. jema nAvA pote tare ane vIjAne tAre tema prabhujI pote tarayA ane bhakti lokane tAraka svabhAva che. bhakti athavA jinamatimAnuM vizeSaNa che mATe strIliMge bhApyuM che. iti poDaga gAthArthaM // 16 // ema vismaya bhavabhaya guNarAge // jhIle teha atAgere // dha0 // rAdhe mAM ne vali nAce || dharama dhyAna mana sAcere // 60 // 17 // artha - ema vismaya ke0 prabhu guNanI adbhutatA tathA bhavano bhaya ke0 saMsAranI vIka, tathA, guNarAge ke0 prabhruguNanA rAgane viSe paNa te rAga kahebo che ? atAge ke0 jehano tAga nayI; apAra che. tehamAM devatA jhIle. tehamAM rAce, mAce, mana thAya ane, nAce ke0 nATaka kare. dharma dhyAnamAM jemanuM sAdhuM mana che. saptadaza gAthArtha // 17 // thei thei karatAM de te jamarI || harSe prabhuguNa samarIre // dha0 // yoga nirAlaMbana laya ANI // vaza karatA zivarANIre // 60 // 18 // artha-thei thei karatAM bhamarI dIe ke0 bhramarI detAM harpa thakI prabhunA guNa samarI ke0 saMbhArIne, nirAlaMbana joga te siddhasvarUpanI, laya ANI ke talAlIna thai, zivarANI ke 0 mokSarANIne vaza karatA thakA che. iti aSTAdaza gAthArtha // 18 // ema- naMdIzvara pramukha anerAM // zAzvata caitya bhalerAMre // dha0 // tyAM jinapUjete - anumAne // janama saphala nija mAnere // 40 // 19 // artha-ema naMdIzvara pramukha anerAM ke0 bIjAM bhalAM ruDhAM zAzvata caitya che. ahIMyAM prasukhazabde rucakanAM, kuMDalanAM, bhavanapati pramukhanAM leie. tyAM jinezvaranI pUjA kare te anumAne potAno janma saphala mAna ke eTale devatAne janma saphala thayAnuM TheNuM jinarAjanI bhakti che. bIjUM nathI. iti ekonaviMzati gAthArtha // 19 // kalyaH eka aThAi varaSI / tithi caumAsI sarakhIre // dha0 // teha nimitte sura jina arace || nitya bhaktipaNe viracere // dha0 // 20 // artha - kalyANaka ke0 janma, dIkSA, kevala jJAna, ane mokSa e kalyANake tathA varaSI saMvatsarI tathA comAsAno aThAha-e divase ghaNA devatAbho bhelA malo aThA tasyaca
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ (74) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayI kRta. mahocchaca kara ke. sarakhI 30 e sarva sarakhI viyi che. te kalyANaka pramukha nimica pA. mIne, sara ke devatAo, jinezvaranI pUjA kara che. nitya bhakti ke niraMtarapaNe prabhubhakti race che. te pUrve pUpacchA zabdanI yuktimA kaDuche. ipi gAyArya // 20 // bhAva te akayatnAtra maliyA // te natri jAe TaliyAre / dh0|| phari trAMva navi hAya niSedhe / huo hemarasa vedhere ||dh0 // 21 // arya-bhAva ke0 polAno bhASa, amarabhAva ke0 prabhuno bhAva-te sAye malyo thako te nadhi bhAe daliyoM ke te TalI jAya nahIM. te uparAMta kaha che. ca padanoM artha meloche. je rasa vedhe trAMbAvaM hema yayuM. te hama, niSedha ke0 AMbAne niSedhapaNe thayuM che. te pharI trAMca nahi, haeNya ke0 na thAya; tema povAno bhAva akSayabhAvaM malyo TalI jAya nhiiN.| iti gAyArya // 21 // balI dRSTAMta kaI che. eke jalalava jaladhi nalAe // to te akSaya pAere || dh0|| ApabhAva jinaguNamAMhI ANe // tema te akhaya pramANere // 10 // 22 // artha-eka jalalaba ke0 pANI kiMdu eka paNa jalavi ke samudra mAMDe, bhalAe ke0 bhale to te akSaya yAya eTaTe mukAya nahIM; tema, ApabhASa ke0 potAnA bhAva, jinezvara guNamAI ANe vI abhaya thAya. pramANe ke0 pUrve je yukti kahI athavA dRSTAMta kA te pramANe karIne akSaya yAya. 1 iti gAyArtha / / 22 // apuNasta aDasaya baDa vRce / / ema sura bhAve citre // 0 // ema jina pUjI je guNa gAve // sujaza lIla te pAvare // 10 // 23 // artha- pUjA karIne, apUNaruca ke le ekavAra kA te bInI vAra na Ave vehane aNasta kahIe, evaM, aDasaya baDavRtte ke0 ekaso thATha moTo kAnyoekarI suraja devatAto cicane viSa bhAvaM. parIta jinadharane pUjIna eTale yahIMyAM vyAkhyAna yakI jina patimA pUjine jinanA guNa gAva te pANI, anazalIla ke0 bhalA jazanI lIlA pAme. kavie jA zabda jayavijaya evaM potArnu nAma paNa mRcavyu. ice jina titrAno varga:va tyA caukAsI saMvatsarI tathA jina janmAnika kalyANa ke pUjA aThAi mahAcchana ma jovAmigama trane viSa kajhoche ta pATha lakhIe e-"isa sidAyatapassa bahu majjadasabhAe etyarNa egA maNipahiyA panacA do joyaNA mAyAmavirakSamaNa jAyaNa bAhallaNaM sadhyamaNimayA acchA nasaNaM maNipaTiyAe urmi etyagaM ege maha devacchaMdae panane do jAyaNAI AyAmavirakamaNaM sAiraMgAI do joSaNAI vaha saNa sancAyaNAmae acche / / " artha-ta sihAyatana ke siddhana ghara-tehanA bahu madhya
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ dausI gAyAnu svapana. bhAge, etthaNaM ke0 ahIyAM, maNipeDiyA ke0 maNinI pIThikA che. te pIThikA ye yojana AyAma lAMbI, ane virakaMbha ke0 poholI cha. joyaNa ke0 eka jojana, bAilaNaM ke0 jADapaNe che. sarva maNimayI che. accha ke nirmala che-ityAdika varNavavI. tIseNaM maNipediyAe upi ke0 te maNipIThikA upara, etyaNaM ke0 ahIMyAM, egemaI ke0 eka mahoTo, devacchaMdae ke0 devacchaMdo che. te prabhune vesavAnuM para vizeSa pannate ke0 kadhu che. te ve yo. jana lAvU paholu cha ne yojana jhAjheru ucuM che. sarva ratnamayI, accha ke nirmala che. sUtra"tatya NaM devacchaMdae aTThasayaM jiNapaDimANaM jiNussehappamANamettAgaM sannirikatta ciTThae nAsiNaM jiNa paDimANaM ayamevArUve vaNNAvAse panatte / / " artha-tattha NaM ke te devacchaMdAne viSe aThThasayaM jiNapaDimAga ke0 ephaso ATha jinezvaranI pratimA te kevI ch| jiNussehappamANamettANaM ke0 jinezvaranA zarIranu usseha je UMcapaNuM te pramANa mAtra che. eTale pAMcaze panuSya pramANe che. sanirikattaM ke0 rUDI rIte thApanAe rahyo che. vAsiNaM jiNapaDimANaM ke0 te jinamatimAno, ayameyArUve ke0 e ehavAkharUpa, vaNNAvAse ke varNAvAsavarNava, pabace ke0 kahyo che. sUtra-" taM jahA tavaNijamayA hatthatalA pAyatalA, aMkAmayAI NakhAI, aMto lohiyarakapariseyAI, kaNagAmayA pAdA, kaNagAmayA gopphA, kaNagAmaio jaMghAo, kaNagAmayA jAzeM, kaNagAmayA uru, kaNagAmaIo gAyalaThIo, tapaNijmaIo NAbhIo, riTThamaio romarAjIo, tavaNidhamyA cuccayA, tavaNijjamayA sirivacchA, kaNagaIo vAhAo, kaNagamayAo gIvAo, riTThamaye maMsU silappavAlamayA oTThA, phalihamayA daMtA tavaNijamaIo jIhAo, tavaNijamayA tAluyA, kaNagamaio NAsAo, aMto lohiarakapariseAo, aMkAmayAI acchINi, aMto lohiyarakapariseAI, pulamAmaIo diTThio, riTThAmaIo tAragAo, riTThamayAI acchipacAI, riThThAmaIo bhAhAo, kaNagAmayA kavolA, kaNagAmayA savaNA, kaNagAmayA nilADavaTA, vairAmaIo sIsaghaDIo, tavaNijamaio kesaMta kesabhUmio, riTThAmayA uvarisuddhayA // " artha-taM jahA ke. te varNava kare che. tavaNijjamayA ke0 vapAvyA suvarNamayI, hatthatalA ke hAtha talIo che. pAyatalA ke0 paganAM talIyAM chai eTale hAtha paganA talIyAM rAvA che. aMkAmayAI ke0 aMkaratnamayI nakha che; eTale sapheda che. aMto ke0 madhye, lohiarakapariseyAI ke0 lohitAkSaratnanI rAtI rekhA che. kaNagAmayAo pAdA ke0 muvarNamaya paga che, kaNagAmayA gopphA ke0 suvarNamaya gulpha eTale dhuMTIoche kaNagAmaIo jaMghAo ke muvarNamayI jaMghAthoche, hIcaNathI heThalI te jaMghA kahIe. kaNagAmayA jANu ke0 suvarNamayI dIMcaNa che. kaNagAmayAuru ke0 kanakamaya sAthalache kaNagAmaIo gAyalaThThIo ke0 kanakamayI gAtrayaSTicheeTale zarIra che. tapaNijjamaIoNAmiyo ke0 vapAvyA muvarNamayInAbhiche eTale rAtIche. riTThAmaIo romarAIo ke0 zyAmaratnamaya romarAjI zarIranI che tavaNijjamayA cucuyA ke0 tapAcyA suvaNamaya cucuka che eTale stanApradeza rAvA che. tavaNijjamayA sirivacchA ke0 tapAvyA sura .. tasyaca .
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (60) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayanI kRta. miyI zrIvaccha che eTale rAtAche.kaNagamaIo vAhAo ke muvarNamayI bAMha che. kaNagamayAo gIvAo ke0 suvarNamaya grIvA ke0 kaMTha che. rihamaye maMsU ke0 riSTaratnamaya dADhI pUMcha che. silappavAlamayA ke0 paravAlApaya, oDhA ke hoTha che. phalihamayA daMtA ke0 sphaTikaralamaya dAMta che tavaNijjamayAojIhAo ke tapAnyA suvarNamaya jIvhA eTale jIbha cha tavaNijamayA tAluA ke0 tapAcyA suvarNamaya tAlabuM che. eTale jIbha ane tAlavU e vane rAtA che. phaNagamaIo nAsAo ke suvarNamaya nAzikAche, aMto lohiyarakapariseyAole. te nAzikA madhye lohitAkSaratnanI rekhA che. aMkAmayAI acchINi ke0 aMkaratnamayI AMkho cha eTaLe ujvala che. aMto lohiarakapariseyAo ke0 te netra madhye lohitAkSaratnanI rekhAoche. pulagAmaio diThimao ke pulakaratnamayI dRSTiche e pada sUtra madhye che. paNa vRttikAre artha nayI karayo, mATe ame paNa sAmAnye lakhyuche. riTThAmaIo tAragAo ke riSTaralamayI tArA eTale kIkI che. riTTamayAI acchipacAI ke riSTaratnamayI AMkhanI pApaNa cha. riTAmaIo bhamUhAo ke riSTaratnamaya bhAMpaNi che. kaNagAmayA kavolA ke0 kanakamayI kapola eTale gallasthala che. kaNagAmayA savaNA ke0 kanakamaya zravaNa eTale kAna che. kaNagamayA nilADavaTA ke suvarNamaya nilADapaTTa cha eTale kapola che. baharAmaIo sIsaghaDIo ke0 vajraratnamayI zIrSaghaDI che. tavaNijjamaIo kesaMta kesabhUmiyo ke tapAcyA suvarNamaya kezanI aMtabhUmi che. eTale kezabhUmi rakta che. riTThamayA ke zyAma ratnamaya. uvarimuddhayA ke0 Upara murdazA keza che. aya-sUtram-"vAsiNaM jiNapaDimANaM piTThao paceyaM chattadhArapaDimAo pannavAo / vAoNaM chattadhArapaDimAo himarayayAdeMduSpagAsAI sakoriMTamalladAmAI dhavalAiMAyavattAI salIla ohAremANIo ohAremANIo ciThThati tAsiNaM jiNapaDimANaM ubhaoparika patteyaM paceyaM caamrdhaarpddimaaopnntaao|naao paMcAmarapArapaDimAo caMdapahaveliya nANAmaNikaNagarayaNavimalamaharihatavaNijjujalavicitladaMDAo cilliyAo saMkhakakkuMdanagarayaamayapheNapuMjasanigAsAo muhumarayayadIhavAlAo dhavalAo cAmarAyo salIla ohAremANIo ohAremANIo ciTThati / tAsiNaMjiNapaDimANaM puraododonAgapaDimAo do dojarakapaDhimAododo bhUyapaDimAododo kuMDadhArapaDimAoviNaovaNayAo pAyavaDiyAo paMjalIuDAyo sanirikattAo ciTThati / sanvarayaNAmaIo acchAo jAva pa. ddiruuvaao|" arya-tAsiNaM jiNapaDimANaM piTThao ke te jinapratimAne pUThe. patteya-patteyaM cha ghArapaDimAo pannatAo ke pratyeke ekeka chatradharanI macimA kahI che. tAmoNaM chattapAra paDimAo ke0 te chatradharamatimA ehave chatre sahita che. hIma ke zItakAle hima paDe ch| eha rayaya ke0 rughu, kuMda ke0 macakuMda eTale macakuMdana phUla, iMdu ke caMdramA, pagAsAI ke e sarva jeSAM ujalA hoya vevAM che. sakoriTamalladAmAI ke0 koriTalanA phUlanI mAlA sahita, dhavalAI AyavacAI ke0 ujvala je chatra, salIla ke0 lIlA sahita manohara, ohAremANIo ciTThati ke0 dharatI thakI rahe che. eTaLe manujIne chatra dhare vAsiNaM ke0
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ dodasI' gAthA stavanaH te jinamatimAne, umaoparikaM ke0 behu pAse, patteyaM patteyaM ke pratyeke pratyeke eTale ekekI jinamatimAne, cAmarapArapaDimAo ke0 cAmaranI dharanArI ghe ve pratimA che. tAo NaM ke0 te cAmaradhAra pratimAo kevI che ! te kahe che. nANAmaNikaNaga ke0 nAnA prakAranA maNi tathA suvarNa-teNe karI vimala ke0 nirmala, mahariha ke0 maharya, tavaNijjuJjala ke. tapAcyA suvarNamaya ujvala atyaMta dedIpyamAna, vicitta ke0 vicitra prakAranA, daMDAo ke. cAmaranA daMDa che. cilliyAo ke0 dedIpyamAna, zaMkha prasiddha che. kuMda ke0 macakuMdanu phula, dagaraya ke0 pANInA kaNa, amayapheNapuMja ke0 amRtazabde kSIrasamudra tehatuM pheNa tehano puMja phe0 samUha, sanigAsAo ke.. te sarakhA ujvala muhuma ke0 sUkSma, rayaya ke0 rUpAnAdIhavAlAo ke. dIrgha laMbAyamAna vAla che eDavA dhavala vAmara che. te salIla ohAremAjIoohAre mANIociti ke0 lIlAe jinane ovAratI thakI eTale vIjhatI thakI rahe. tAsiNaM ityAdi. valI te jinamatimAnI Agala do do nAgapaDimAo ke0 ce ce nAgadevatAnI matimA che. balI do do jakhapaDimAo ke0 the ve yakSadevanI pratimAo cha, valI do do bhUyapaDimAo ke0 ve ve bhUtanI pratimAo cha valI dodo kuMDadhArapaDimAo ke. ghe ve AjJAdhAra devanI pratimAo che. te sarva pratimAo kehevI che? viNovaNayAo ke0 vinaye karI upanata ke0 namoo che. pAyavaDiyAo ke page lAgatI che paMjaliuDAo ke0 prAMjalipuTa karayochaeTale hAtha joDagyA cha evI sanirikattAo ciTThatti ke0 rUhI rIte rahI che. sancarayaNAmaIo ke0 sarva rasnamayI. acchAo ityAdika varNavavI. yAvat pratirUpa che. sUtram-"tAsiNaM jiNapaDimANaM purao aTThasayaM ghaMTANaM aThasaya caMdaNakalasANaM aTThasayaM bhigArANaM evaM AyaMsagANaM thAlANaM pAtINaM supaiTThagANaM maNaguliyANaM vAtakaragAMNaM cittANaM rayaNakaraMDANaM hayagANaM jAvausamakaMThagANaM puSphacaMgerINaM jAvalomahatyacaMgerINaM pupphaDalagANaM aThThasayaM telasamuggANaM jAvadhUvakaDucchagANa sanirikatANa citi" artha-tAsiNaM ityAdi te jinapatimAne Agala, asayaM ghaMTANaM ke. ephaso ATha ghaMTA che achasaya caMdaNakalasANaM ke0 ekaso ATha caMdananA kalaza che aTThasaMyaM bhiMgArANaM ke0 ekaso ATha bhiMgAra-te paNa kalarza vizeSa che. evaM ke. erIte je Agala kahIe. tepaNa ekaso ATha ATha kahevA. AyasagANaM ke. ArisA che, pAtrIo che, thAla che, mumatiSTaka ke0 bhAjana vizeSa che. e zabdanA artha DhAlanA TavAmAM lakhyA che tehathI jANavA. manorAptikA vAvakaraka citraratnanA karaMDiyA che, hayakaMTha pramukha kaMTha kahevA, phUlamamukha caMgerI kahevI. ema puSpa pramukhanA paDala kahevA. aTaThasaya telasamuggANaM ke0 ekaso ATha, telanA DAvaDA che. yAvat cheDe ekaso ATha, dhUpanA kaDachA kahevA. saNirikattANa ciTThati ke0 rUDhIrIte rahyA che. valI bhAgala naMdIzvara dIpanA adhikAra madhye siddhAyatanano adhikAra kahIne e pATha lakhyo che. "tatyaNaM vahaveM bhavaNavaivANamaMtarajoisavemANiyAdevA cAummAsiyapADivaesa saMvaccha , tasyaca , ::
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 82) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. rela ya anne bahusu jiNajammaNanirakamaNanANuSpAyaparininvANamAdiesa a devakajjesa ya devasamitIlu a devasamudaelu a devasamavArasu a devapaoyaNemu ya egaMtaosahiyA samAjA patiyapakIliyA bhaTThAhiAo mahAmahimAo karemANA muhaM muheNaM viharati // " artha-vatyaNaM ke0 te siddhAyatanane viSe, vahave ke0 ghaNA eTale samyagSTi hoya te, bhavaNavar3a ke 0 bhavanapati vANamaMtara ke0 vyaMtaradevatA, joisa ke0 jyotiSI, vaimANiyA ke0 vaimAnika eTale cAre nikAyanA devatA cAlammA siya pADivarasa ke0 comAsAnA paDavAnA divase eTale kArttikI pramukha comAse, tathA saMvacchare ke0 saMvaccharIne viSe bIjA paNa bahusu ke0 ghaNAM, jiNajampaNa ke0 jinezvarane janma kalyANake tathA, nirakamaNa ke0 dIkSA kalyANake, nANuppAya ke kevalajJAna upaje te kalyANake, tathA nivvANamAdiesa a ke0 mokSa e Ade de vIjA paNa, devakajjemu ya ke0 devakAryane viSe deva sammitIsa a ke0 devatAonA samudAya malyA hoya tane viSe. ehaja ve padanA paryAya, ve par3he kahe che. devasaDhaesa devasamacAesa e ve padano paNa ehaja artha. devapayaoyaNeSu ya ke0 devatAnA prayojanane viSe eTale kArye karI. egaosahiyA samANA ke0 ekThAM malyAM yakAM, pamudiya pIliyA ke pramudita eTale harSavaMta, krIDAvaMta, aTThAhiyAo mahAmahimAo ke0 aThAirUpa mahA mahocchava eTale ATha divasa lagI mahA mahocchava karatAM thakAM sukhe sukhe vicare che. erIte jIvAbhigama pramukhe pATha che. bIjAM ekaso ATha kAvye stavanuM. sUryAbha devanA adhikAramAM kahAM hai. eTale e DhAla saMpUrNa thayo. graMthAgraMtha 220 akSara 4 sarvAgra malIne graMthAgraMtha 2234 a0 10 have chaThI DhAla kahe che. tehano pUrva DhAla sAthai e saMbaMdha che je eka to pUrve kAM che je "paMcagI pramANe sthApanA nikSepo parakhIne AnaMda pAsuM." te sthApanA nikSepo mUtra pramANe dekhADe. valI te sUtrammaM yoga vahevA vahyA che te DhuMDhIyA mAnatA nathI. te yoga, sUtra sAkhe dekhADe che: tathA paMcAMgI paNa sUtra sAkhe dekhADe he. athavA pUrve ema kanuM hatuM je " tamArI AjJA pAlavI. paNa yukti na karavI " te AjJA to yoga tathA paMcAMgI mAne tevAre pAlI kahevAya; ane samakita paNa tevAreja thAya. mATe e DhAlamAM yoga tathA paMcAMgI dekhADe he. te DhAlanI e prathama gAyA lakhIe haie. // DhAla gvI // bholIDA haMsAre viSaya na rAcIe // e dezI // samakita sUre tehane jANIe // je mAne tuja ANa // sUtra te vAMcera yoga hI karI // kare paMcAMgI pramANa // sa0 // 1 // artha - te prANIne zuddha samakita jANIe, je tamArI AjJA mAne. te AjJA batAve che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ doso gAthAnuM stavana. ( 83) je prANI yogavahIne sUtra vAMce tathA paMcAMgI pramANa kare eTale sUtra, niryukti, bhASya, TIkA, ane cUrNi; ehamAM je kadhuM che te sarva satya karI mAne // 1 // uddezAdika nahIM caunANanAM // che suanANanAM teha // zrI anuyogadvAra thakI lahI || gharIe yogasuM neha || sa0 // 2 // artha - uddezAdika ke0 uddeza 1 Adi zabde samuddeza 2 anujJA 3 ane anuyoga 4 e cAre, nahi caDanANanAM ke0 cAre jJAna je matijJAna, avadhijJAna, manaH paryavajJAna, ane kevalajJAna e cAranAM nathI. che suanANanAM teha ke0 te uddezAdika zrutajJAnanAM che. te mATe bhaNAvuM artha kahyo te zrutajJAnanoja thayo. zrI anuyogadvAra thakI lahI ke0 pAmIne yoga sAthai sneha dharIe. te anuyogadvArano pATha lakhIe chaie. atha sUtram - " nANaM paMcavihaM pannattaM taM jahA - AbhiNivohiyanANaM 1 suanANaM 2 ohinANaM 3 maNapajjavanANaM 4 kevalanANaM 5, tattha cacAri nANAI ThappAI ThavaNijjA No uddisi - tiNo sammuDisijjati No aNutravijjati / suanANassa uDeso samuheso aNunnA aNuogo pavantai / jai suanANassa uDeso samuddeso aNunnA aNuogo pavattaha, kiM aMgapaviTThassa uddeso 4 pavattai, aMga vAhirassa uDeso 4 pavattai ? aMgapaviTThassa vi uddeso 4 / imaM puNa paTTavaNaM paDucca aMgavAhirassa ||" ityAdi anuyogadvAra sUtrAdau || artha - nANaM paMcavihaM ke0 jJAna pAMca prakAre, panattaM ke0 kartuM che. taM jahA ke0 te kahe che. AbhiNivohiyanAgaM ke0 matijJAna, suanANaM kaM0 zrutajJAna, ohinANaM ke0 avadhijJAna, maNapajjavanANaM ke manaparyAMyajJAna ane, kevalanANaM ke0 kevalajJAna, tattha ke0 tehamAM, cattAri nANAIM ke0 cArajJAna, uppAIM ke0 thApI mUkI. ThavaNijjA ke0 sthApanA yogya che. No uddisijaMti ke uddeza te sAmAnya kathana, cAra jJAnane nathI. No samuddisijjati ke0samuddeza te vizeSe kathana nathI. No aNunavijjaMti ke anujJA paNa na thAya. eTale uddeza samuddeza anujJAnI kriyA che te na thAya; je kAraNa mATe matijJAnAdika cAra jJAna apAtuM lebAtuM nathI; te mATe suanANassa uddeso sammu O so aNunA aNuogo pavacai ke0 zrutajJAnano uddeza samuddeza anujJA ane anuyoga te artha kathana pravartte che. jai suanANassa uddeso samuheso aNunnA aNuogo pacattara ke0 jo zrutajJAnanAM uddezAdika cAravAnAM pravartte che, kiM aMgapaviTThassa uso 4 pacattara ke to bhuM aMga praviSTanA uddezAdika cAra pravat che ke, aMgavAhirassa uso 4 pavattara ke aMga vAcanA uddezAdika cAra pravartte che? je mATe zrutajJAna to aMgamaviSTa AcArAMgAdika paNa che, ane aMgavA AvazyakAdika paNa che; mATe pUchayuM je aMgapraviSTano ke aMgabAhyano che? aMgapaviTThassa viuso 4 ke0 aMgamaviSTaMno paNa che ane aMgabAhyano paNa che. imaM puNa paTThavaNaM pahunca aMgabAhirassa ke0 e AzrIne to aMgavAno che. je ziSyane jehano uddezAdika pravarttato hoya tenuM nAma dIjIe. e AlAvo anuyogaddArane dhure vistAre che. ahIMyAM saMkSepe lakhyo che mATe tihAM joi jo. tasyaca ,
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) zrI mahAmahopAdhyAya yazovijayajI kRta. uddezAdi kramaviNa je naNe // AzAte teha nANa // nANAvaraNI re vAMdhe tehathI // jagavaI aMga pramANa // sa0 // 3 // arya-uddezATika ke uddeza samuzAdikanAM, kramaviNa ke0 anukrama vinA je bhUtra bhaNe, AzAtanA kare che. teha ke0 te mANI, tehathI ke0 te jJAnanI AzAtanAthI, nANAvaraNI ke0 bAnAvaraNo karma vAye. bhagavaI aMga pramANa ke bhagavatI nAme pAMca, aMga, ve pramANe eTale bhagavati sUtramA kI che te lakhIe chaie. // 3 // "nANAvaraNijjakammasarIrappaogabaMdhe NaM bhaMte! kassa kammassa udaeNIgoyamA nANapaDiNIyAe nAniNhavaNayAe nANatarAeNa nANappAsaNaM nANAsAyaNAe nArNAvasaMvAyaNAjogeNaM nANAvaraNija.kammasarIrappayoga baMdhar3a / / " iti // artha-nANAvaraNijja ityAdi jAnAvaraNI karma garIrano je prayogasAvaMdha te, kassa kammassa udaeNaM ke0 koNa karmanAM udaye karIne; eTale jAnAvaraNI sAthI baMdhAya? iti bhAva. prabhunI kahe che. he gotama ! nANapaDiNIyAe ke0 bAnatuM pratyanIkapaNaM te aniSTarnu AcaraNa kare. nANaniNhavaNayAe ke. jJAnatuM olavayU~ kare. eTale jAna ane bAnI koirIta abheda che. mATe jJAna je pAse bhagyo tehane olave. nANaMtarAeNaM ke0 jAnanA aMtarAya karave. eTale jJAna bhaNanArane bhAva pANI vastra upAzrayanA lAmatuM nivAraNa kara. tathA, nANappaoseNaM ke jJAnane pradeSa karIne eTale aMtara bhIti vAna jJAnI upara na rAkhe. tathA, nANAsAyaNAe ke0 jAnano AzAtanA kare che. bAnonI jAti hIle,nArNAvasaMvAyaNAjoga ke jJAnano visaMvAda-viparIva prarUpaNA kare. nANAvaraNinja ityAdi ema karatA jIva jJAnAvaraNA karma vAMdhe. iti bhagavatIsUtre. valI bhagavatI pramukha aMgane chahaDe tapayoga viSilezathI kaToja che. tehano leza lakhIe chaie.||"pnntiie AimANaM aTThaNDaM sayANaM do do uddesagA disijjati, NavaraM cautyasayaM paDhame divase aTha vittIyadivase do usagA uhasingativamAo sayAo Arajma jAvaiyaM paveyaha tAbaiyaM egadivaseNe udisijjati ukkoseNaM sayapi egdivsenn| majjhimeNaM dohi divasehiM sayaM, jahanneNaM tihiM divasehiM sarya,evaM jAva vIsaima sayaM,NavaraM gosAlo egadivaseNaM uhisinnaMti, jaha so viU egadivaseNaM aNuNNavijai, aha na viU aavildugegNannunnnnvinNti|" artha -pamatIe ke bhagavatI sUtrane viSe,AimANe aTThaNiM sayAga keldhuranA ATha zataka tenA do do uddesagA Disijati ke0va ve usA uzIe, NavaraM ke0 eTaluM vizepa je, cautthasaya paDhame divase aha ke0 cauthA zatakanA pahale divase ATha uddezA, vitIya divase do uhesA udisinnati ke. vIje divase ve uddezAno uddeza karoe. have, NavamAo sayAmo Arambha ke0 navamA zatakathI mAMDIne jAvaiyaM pave ke jeTalu bhaNe. tAvaiyaM udisijjai ke teTalo uddezIe. ukkoseNaM sayaM egadivaseNaM ke0 utkRSTuM eka divase zataka, majjhimeNaM dohi divasehi sayaM ke0 madhyama ve divase zataka, jahANeNaM tihi divasehiM sayaM ke0 jayatyayI
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ manawa n dauDhasauM gAyA khavanaH traNa divase zataka uddezIe, evaM jAva cIsaimaM sayaM ke0 ema yAvat vIzamA zataka lage kahe. Navara ke0 eTalaM vizeSa je, gosAlo egadivaseNaM udisijati ke0 gozAlAnu pannaramuM zataka eka divase uddezoe jai so viU ke0jo te buddhivaMta hoya to egadivaseNaM aNuNNavinaMti ke0 eka divase anujJA karIe. aha na viU ke0jo buddhavaMta na hoya to AyaviladugeNaM aNuNNavinaMti ke0 ve AMvile anujJA karIe eTale e bhAva je pUrva jeTalaM bhaNatA teTalI kriyA karAvIne bhaNAvatA, te mATe ema kabu je ve divase be AMvilanI kriyA karAvIne anujJA karAve. sUtram-"egavIsavAvIsatevIsaimAI sayAI ekeka divaseNaM udisijati / " artha-egavIsa ke0 ekavIzamuM, vAvozamuM, ne tevIsamsuM zataka te ekeka divase uddezIe ityAdika sana vAto yoga vidhidhI jaNAya. have pATha adhUro che, te sUtra lakhIe chaie. je mATe koDa sAmAcArI bhede tathA kAla bhede Adhunika kriyA phera dIse che mAre' artha nathI lakhatA / / mUtram-"cavIsaima sayaM dohi divasehiM cha cha uddesagA, paMcavisaima sayaM dohiM divasehi cha cha uddesagA, vadhisapAi a sayAI egeNaM divaseNaM, egidiyAI vArasa egeNa divaseNaM seDhIsayAI bArasa egeNaM divaseNaM jummasayAI vArasa egeNaM divaseNa, evaM veiMdiyANaM vArassa, teiMdiyANaM bArasa, caridiyANaM vArasa, aMsanipaMciMdiyAgaM vArasa, sacipacidiyamahAjummasayAI egavIsaM egadivaseNaM udisijati. rAsijummasayaM egadivaseNaM udisijjati." e bIjo gAthAno artha // 3 // zrI naMdI anuyoga duvAramA / uttarAdhyayanere yoga / kAlagrahaNanAre vidhi saghalo kahyo / dharie te upyog||s0||4|| artha-valI zrI naMdIsUtra tathA anuyogadvArasUtra tathA zrI uttarAdhyayana sUtrane viSe paNa yoga ke0 yoga kahA che. kAlagrahaNano ke. jogamadhye kAlagrahaNano vidhi karavo paDe che te vidhi saghaloya kahyo che. dharie te upayoga ke0 tehano upayoga rAkhIe. eTale te rAkhIne joganI zraddhA rAkhIe. iti turya gAthArtha // 4 // have te sUtranA AlAvA lakhae chaie. yathA naMdIsUtre-"se gaM aMgaThayAe paDhame aMge do muakkhaMdhA paNavIsaM agjhayaNA paMcAsIi uddasaNakAlA paMcAsIi samuddesaNakAlA / / " ityAdi pATha che. asyArtha. ahIMyAM AcArAMgAdika sarva siddhAMtanA uddezaNa kAla dina kahyA che te mATe prathama AcArAMganA kaheche. seNaM ke0 te, aMgaThyAe ke aMgArthe joie to prathama aMga che. tenA do muakkhaMdhA ke0 ce zrutaskaMdha che. paNavIsa ajjhayaNA ke behu zrutaskaMdha thaine pacavIza adhyayana che. paMcAsIi uddesaNakAlA paMcAsIi samuhesa ke yogavidhigamya uddeza samuddeza jANavA. kAlA ke0 kAlagrahaNavidhi lAme. ityAdika sarva siddhAMtanAM pATha che. keTalA lakhyAmAM Ave ? tathA zrI aMnuyogadvArane dhure ghaNo pATha che. te graMtha vadhe mATe lakhatA nathI. tathA zrI uttarAdhyapake agIyAra, adhyapane yathA-"vase gurukule nicajo: tasyaca . .
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 86 ) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. gavaM uvahANavaM / piyaMkare piyaMvAI se sikkhaM laddhamariha ||1||" artha - vase gurukule ke 0 gurukuLe vase je, eTale gurUkule vasIne guru ANAne viSe sAvadhAna rahe je, nizcaM ke0 niraMtara, jogavaM ke0 dharma vyApAravaMta tathA uvahANavaM ke0 aMgAdika adhyayanane viSe AMbila pramukha tapa vizeSa kahI te upadhAnavaMta, piyaMkare ke0 AcAryAMdikane abhimata AhArAdika ajukUlakArI priyaMvAI ke0 AcAryAdikanA abhiprAya pramANe bole, se ke0 te prANI sikkha ke0 sutrArtha grahaNarUpa zikSA, laDumarihai ke0 pAmavAne yogya. eTale e bhAva je, je prANI upadhAna kare; te sUtrArtha grahavA yogya che. iti gAthArtha. valI uttarAdhyayana madhye chabvIzame adhyayane kaM che. - "jaM nei jayA rati, narakattaM taMmi nahacabhAge | saMpatte ciramijjA, sajjhAyaM pausakAlammi // 1 // " artha-jaM nei ke0 je nakSatra, rAtri matye pUruM kare, te nakSatra, nahacaunbhAge saMpatte ke0 AkAzane cothe bhAge Ad; eTale biramijjA ke0 virame sajjhAyaM ke0 sajjhAya pratye, pausakAlaMmi ke0 prAdopi - ka kAlane viSe eTale pahele pahore rAtre mAdopika kAla te vAghAikAla levo lAbhe- "tammeva ya narakatte, gayaNacaunbhAgasAvasesaMmi / verittiyaM pi kAlaM, paDilehittA muNI kujjA // 2 // " artha - tammeva ya narakatte ke0 tehaja nakSatra, gayaNacaU bhAgasAvasesaMmi ke0 AkAzano cotho bhAga, sAvasesaM ke0thAkato rahe tevAre, verittiyaM pi kAlaM paDilehittA ke0 veratI kAla grahaNa paNa kujjA ke kare eTale grahe - "porasIe cauvbhAge, vaMditANa tao guruM / appaDikkamittA kAlassa, bhAyaNaM paDilehae || 3 ||" artha - porasIe caunbhAge ke0 porasIno cotho bhAga bAkI rahyo. pahelA pahorano eTale cha ghaDI divasa caDhe. vaMdittANa tao guruM ke0 gurune vaMdanA karIne, appaDikkamittA kAlassa ke0 kAlane na paDikame, bhANaM paDileha ke bhAjana paDilehe. zAmATe je sajjhAya pAchalI porasIe karavo che; mATe kAla na paDika . ahIyAM pAbhAi kAla bolyo. - "porasIe caubbhAge, vaMditANa tao guruM / paDikamittA kAlassa, sijjaM tu paDilehae ||4|| " artha - porasIe caunbhAge ke pora - sIne cothe mAge, arthAt dinanI cothI porasIne cothe bhAge gurune vaMdanA karIne paDika - mittA kAlassa ke0 kAla paDikamIne. sijjaM tu paDilehae ke0 sijnA je vasati te paDi - he eTale prAtaHkAle pAbhAi kAla paDikamyo na hoya to te sAMje paDikame. tathA vasatI paDile te bIjA kALe, kAlagrahaNanA mAMDalA kare. iti // " pAriyakAussaggo, vaMdittA - Na tao guruM / dhuimaMgalaM ca kAuM, kAlaM saMpaDilehaNae || 5 ||" artha - pAriyakAussaggo ke0 paDikamaNAnI vidhine cheDe kAusagga karIne gurune vAMdIne, thuimaMgalaM ca kArDa ke0 stuti, paramezvaranA guNanI tadrUpa maMgala karIne kAlaM saMpaDilehae ke0 kAla paDilehe. eea kAlagrahaNa lIe. ahIyAM vAghAi kAla Avyo / "porasIe cautthIe, kAlaM tu paDileDiyA | sajjhAyaM tu tao kujnA, abohaMto asajae || 6 ||" porasIe cautthIe ke0rAtanI cothI porasIe, kAlaM tu paDilehiyA ke 0 kAla je veratI kAla te lIe pachI, sajjhAyaM tao
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthAnuM stavana. 0 ( 87) kujjA ke0 sajhAya kare. avoto asaMjae ke asaMjamIne aNajagAvato. "porasIe caubhAge, vaMdittANa ao guruM / paDikkamittA kAlassa, kAlaM tu paDilehae ||7||" artha - porasIe cabhAge ke0 porasIne cothe bhAge. eTale pAchalI ve ghaDI rAte gurune vaMdanA karIne paDakamittA kAlassa ke0 kAla je veratIkAla paDikamIne, kAlaM tu paDilehae ke0 kAla je pAbhAi kAla te paDile. e rIte sUtramAM jogavidhi sAkSAt batAvyo che. tehano vidhie mUDhA, kevala sUtra upara kema jANe? valI uttarAdhyayana'madhye adhyayana ogaNatrIzame kahAM che // yathA - "kAlapaDilehaNAeNaM bhaMte jIve kiM jagaha ? kAlapaDilehaNAeNaM nANAvara NijjaM kammaM khavei ||" artha - kAla ke0 vAghAikAla, aDharatikAla, veratikAla, ane pAbhAikAla - enI paDilehaNAeNaM ke0 Agama vidhie yAvat nirUpaNA eTale kAla grahaNa levu, jAganuM, ityAdika vidhi karato. jIva tha upArje ? ema pUchaye thake uttara kahe che. kAla paDilehaNA karato jIva, nANAvaraNijjaM kammaM khaver3a ke0 jJAnAvaraNI karma khapAve. ema kAlagrahaNa pUrvaka sUtra bhaNa, vAMcanuM, mUtramAM bolyuM, tathA teno vizeSa vidhi to niyukti vRtti paraMparAthI jANIe, bAkI na jANIe. iti turyagAthArtha // 4 // zu pAMcI gAthAmAM sAdhune yoga vahetAM AgamesibhadA thAya te dekhADe che. ThANe zrIje re valI dazame kadhuM // yoga vahe jeha sAdha // AgamesibhaddA te saMpaje // tare saMsAra agAdha // sa0 // 5 // artha - ThANe jIje ke0 zrIThANAMgasUtrane viSe trIje ThANe, valI dazame kAM ke0 ThANAMgamadhye dazame ThANe kartuM che. yoga bahe je sAdha ke0 je sAdhu joga bahe, tene Agamesi bhaddA te saMpaje ke0 Agala bhadra nIpaje. tare saMsAra agAdha ke0 apAra saMsArano pAra pAme. eTale saMsAra pAra pAme. e pada trIjA ThANAne joDIe. Aga mesibhaddA saMpaje e pada dazamA ThANAne joDIe. eTale e bhAva je, yoga bahe to saMsAra tare ema trIje ThANe ka che; tathA joga baheto AgamesibhaddA yAya ema dazame ThANe kadhuM che. ThANAMga sUtra madhye e rIta che; te mATe e gAthAno artha paNa ema joDIne saMbaMdha karaco. iti paMcama gAthArtha ||5|| ed ThANAMgano pATha lakhIe chaie- "tihiM ThANehiM saMpanne aNagAre aNAdIyaM aNavadaggaM dIhamaddhaM cAuraMtasaMsArakaMtAraM vItIvaejjA taM aNidANayAe diThisaMpannayAe joga vAhiyAe ||" artha - tihi ThANehiM ke0 traNe sthAnake, saMpane ke pAmye thake, aNagAre ke0 munirAja, aNAdIyaM ke jehanI Adi nahIM. aNavadaggaM ke0 jehano aMta nahI, dIhamaddhaM ke0 dIrgha eTale lAMvo ke adhvA ke0 mArga jehano ehavo cAuraMta ke0 cAra vibhAga che narakagati pramukha tadrUpa saMsAra tehaja kAMtAra ke0 aTavI. te cAra gatirUpa saMsAra aTavI pratye vItIvaejjA ke0 atyaMta varjana kare; eTale pAra utare. te traNe sthAnaka kahe che. aNidANayAe ke0bhoga RddhinI prArthanA, ArtadhyAnarUpa je niyANu te na kare. 1 diTThisaMpannayAe ke0 tasyaca
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. samyagdRSTipaNuM 2, ane jogavAhiyAe ke0 joga je zrutanA tapa pramukha kriyA vizeSa te karato 3, have dazame ThANe pATha che. tehamAM paNa joga vAhitAe / e pATha che; te lakhIe chaie- "dasahi ThANehiM jIvA AgamesibhadAkattAe kammaM pakareha taMjahA || aNidANayAe 1, diTThasaMpannayAe 2, jogavAhiyattAe 3, khaMtikhamaNayAe. 4, jiteMdiyattAe 5. amAila - yAe 6, apAtyayAe 7, susAmaNayAe 8, pavayaNavacchalayAe 9, pavayaNaubbhAvaNAe 10 // " artha - dasahi ThANehiM ke0daze sthAna ke, eTale daze kAraNe jIva, AgamesibhaddA - kattAe ke0 Agala Avate bhave, bhadra eTale kalyANa che jehane, sudeva sumanuSyapaNuM pAme. tathA mokSarUpa bhadra pAme. taM jahA ke0 tehaja daza kahe che. anidAna 1, dRSTisaMpanna 2, yogavAhI 2, e RNa pUrve kalA tema khaMtikhamaNayAe ke0 kSamAe khamatA paNa asamarthapaNe nahIM. 4 jiteMdiyattAe ke0 iMdriyano nigraha karatAM 5, amAillayAe ke0 amAipaNe karIne 6, apAsatthayAe ke0 jJAnAdikane pAse base eTale jJAnAdika madhye na base, te pAsattho, kahie. te paNa dezapAsattho sarvapAsattho te pAsasthApaNuMjyAM nahIM te apAsatyo kahIe. teNe karIne, 7 susAmaNayAe ke0 mUlocaraguNa sahita sAdhupaNaM karate, 8 pavayaNavacchaluyAe ke0 pravacana je dvAdazAMgI athavA saMgha tehatuM vAtsalya te hitakArapaNuM eTale pratyanIkane zikSA deve karI 9 pavayaNaubbhAvaNAe ke0 te dvAdazAMgIno athavA saMghano udbhAvana dharma kathAvAda labdhi jazavAda bolave karIne 10 ehamAM joga vahivA kahyA te mATe sAdhu tathA zrAvaka potAne ucita bhaNe paNa tapakriyA vizeSa karIne bhaNe. te AgalI gAthAmAM dekhADe he // 5 // yoga vahIne re sAdhu zruta bhaNe // zrAvaka te upadhAna // tapa upadhAne re zruta parigraha kahAA || naMdIe teha nidAna // sa0 // 6 // artha - yogavahIne sAdhu ne zruta bhaNe ke0 sAdhu te yogavahIne siddhAMta bhaNe; zrAvaka te upadhAna ke0 zrAvaka upadhAna vahIne sUtra bhaNe. tapa upadhAne ke0 tapa upadhAne karIne zruta parigraha kahyA ke0 zrutanuM parigrahaNa ke0 grahaNa kare. ema kahuM che. te ema zrAvaka kyAM kalA che? te kahe che. naMdIe ke0 zrI naMdIsUtra madhye kathuM che. teha nidAna ke0 te mATe yoga upadhAna kahIe chaie. yataH - " suapariggahA tavovahANAI iti" artha - apariggahA ke0 zrutano parigraha kare. tovahANAI ke0 tapa upadhAna sahita, iti gAthA // 6 // zrI naMdIsUtre. iti SaSThI iriyAdikAM re SaTa upadhAna che || teNe Avazyaka zuddha // gRhI sAmAyika Adi zruta bhaNe || dIkSA lei aluddha // sa0 // 7 // artha - iriyAdikanAM ke0 iriyAvahI pramukhanAM, ahIMyAM upalakSaNathI navakAranuM upadhAna lIjIe. Adi zabdathI vIjAM cAra upadhAna lIjIe. eTale, paTa upadhAna che ke0 cha
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthArnu svavana. (89) upadhAna che. yathA pahelaM upadhAna, paMcamaMgalamahAmuakhaMgha, voju paDikamaNAsuakhaMgha, zrIkhaM zakrastavAdhyayana, cothu caityastavAdhyayana, pAMcamu nAmastavAdhyayana ane chaTuM zrutastavasiddhastavAdhyayana e cha teNe ke0 te upadhAne karIne, AvazyakamUtra zuddha thAya. gRhI ke0 gRhastha sAmAyika Ade zruta bhaNe ke0 sAmAyika Adi deine, Adi zabdayI dRSTivAdaparyaMta zrutasiddhAMta bhaNe, dIkSA leine aluddha ke0 lobha, upalakSaNathI krodhAdika tehano tyAga karIne te upadhAnano adhikAra mahAnizItha mUtra madhye vistAre che te jANavU. te kahatA graMtha vadhe te mATe nathI lakhatA. tathA mUDhA mahAnizItha sUtra mAnatA nathI; te nathI mAnatA tene kehevAnA uttara pratyuttara ghaNA che, paNa nathI lakhatA. tathA subuddhi maMtrI pramukhane adhikAre vIje paNa sarva Thagame dIkSA lIdhA pachI / sAmAiyamAiyAI ekArasa aMgAI ahijai ke. sAmAyika Adi deine agIAra aMga bhaNe ehavA pATha che. iti saptama gAthArtha // 7 // valI zrAvaka mUtra na bhaNe te dekhADe che. sUtra bhaNyA koI zrAvaka navi kahyA / laddhahA kahyA teha // prathama jJAna ne pachI dayA kahI / tihAM saMjata guNa reha // s0||8|| artha- sUtra bhaNyA koi zrAvaka navi kahyA ke0 koi zrAvaka koi sUtramA mUtra bhaNyA kahyA nathI. lachA kayA veha ke0 ulaTA laTThA kahyA che. artha-lAdhyA che jeNe ityAdika tuMgIA nagarI pramukha zrAvakane adhikAre kayA che. yataH bhagavatI sUtre zataka bIje uddeze pAMcame-"laddhaTTA gahiyaTThA pucchiTThA abhigayaTThA viNicchiyaTThA / / " iti. artha-laddhaDA ke artha grayA chetehathI artha lAdhyA che. pucchiyahA ke0saMzaya thakAM pUchayA cha artha jemaNe, abhigayaThA ke prazna karI nirNaya karyA-arthanu abhigrahaNa jANapaNu thayu. viNicchiyaSThA ke0 eTalA mATe nizcita artha che jeNe, ema kA che; paNa / laddhamuttA gahiyamuttA / / ityAdi pATha kahIMe nathI. ulaTuM dIkSA lIdhA pachI paNa eTalo kAla gaye bhaNe, ema karjA che te lakhIe chaie.-" tivAsapariyAgassa niggaMthassa kappai AyArappakappe nAma ajayaNe uhisittaevA, ca. uvAsapariyAgarasa niggaMthassa kappati / suagaDe nAma aMge uhisittae, paMcavAsapariyAgassa samaNassa kappati dasAkappavyavahArA nAmajjhayaNe uhisittae, aThavAsapariyAgassa samaNassa kappati ThANa samavAe nArma aMge uddesittae, dasavAsapariyAgassa kappati vivAhe nAma aMge udhisittae, ekArasavAsapariyAgassa kappati khuDiAvimANapavibhattimahaliyAvimANapavibhatti aMgacUliyA vagacUliyA vivAhacUliyA nAma disittae, bArasavAsapari yAgassa kampati aruNoSavAe varuNovavAe garulovavAe gharaNovavAe vesamaNovavAe velaMgharovavAe ajjhayaNe udhisittae, terasavAsapariyAe kappati uThANamue samuzANamue devidoSavAe nAgapariyApaliyA nAma ajjhayaNe udisittae, caudasavAsa ka . tasyaca tathAsa
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ (90) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. pati sumiNabhAvaNA nAma uchisittae, paNNarasavAsa kappati cAraNabhAvaNA nAma ajayaNe udisittae, solasavAsa kappati veyaNIsayaM nAma ajayaNaM udisittae, sattarasavAsa kappati AsIvisanAmaM ajayaNe udisittae, ahArasavAsa kappati diDivisamAvaNA nAma ajayaNe udisittae, eguNavIsaivAsapariyAgassa kappati diThivAe nAma aMge uhisittae, vIsavAsapariyAe samaNe niggaMthe savvasuANavAI bhavati // " asyArtha-eno artha sugama che to paNa saMkSepa lakha che. traNa varasanA paryAyanA dhaNI sAdhune kalpe AcAraprakalpa nAmA adhyayana bhaNavAne, cAra varasanI dIkSAvAlAne bhUyagaDAMgasUtra bhaNa kalpe. ema pAMca varasanAne dazAkalpa, vyavahAra adhyayana bhaNa, kalpe. ATha barasanA paryAyavAlA ThANAMga samavAyAMga bhaNe, daza varasanA paryAyavAlA bhagavatI sUtra bhaNe. agIAra varasanA paryAyavAlA khuhiyAvimAnamavibhakti mahalliyAvimAnapravibhakti aMgacUliyA, vagacUliA ane vivAha caliyA bhaNe; cAra varasanA paryAyavAlA aruNopapAta, varuNopapAta, garuDopapAta, dharaNopapAta, vaizramaNopapAta ane bailaMdharopapAta bhaNe. tera varasanA paryAyavAlA upasthAnazruta, samuhANazruta, deveMdropapAta ane nAgapariyAvaliyA adhyayana bhaNe. caudavarasanA paryAyavAlA svamabhAvanA adhyayana bhaNe. panara varasanA paryAyavAlA cAraNabhAvanA adhyayana bhaNe. sola varasanA paryAyavAlA vedanI zataka adhyayana bhaNe. sattara varasanA paryAyavAlA AsI visa adhyayana bhaNe. aDhAra varasanA paryAyavAlA dRSTivipabhAvanA nAmA adhyayana bhaNe. ogaNIsa barasanA paryAyavAlA dRSTivAdanAmA adhyayana bhaNe. vIza varasanA paryAyavAlA sarva sUtranA vAdI hoya. iti vyavahAradazamoddezake. jo sAdhu eTalA varasa pachI bhaNe to zrAvaka to sarvathA na bhaNe. iti bhAva / tevAre DhuMDhaka volyo je, jo ema che to zrI dazavaikAlika madhye kema kayu je 'paDhamaM nANaM tao dayA' ke prathama jJAna ne pachI dayA. jJAna vinA dayA kama pAle ? mATe zrAvaka e lekhe sUtra bhaNe te upara uttara vAle che. prathama jJAna ne pachI dayA kahI che te kone kahI che? te upara AgalaM pada kayu che. tihAM saMjata guNa reha ke0 tihAM saMjata kayA che. guNanI rekhA sarakhA muni evA hoya, yataH-"paDhamaM nANaM to dayA evaM ciThi sanca saMjae // " ema dazavakAlikano pATha che mATe zrAvakane kema joDo cho! paNa saba sAvae evaM nathI kaDyu to eha vacanathI zo saMdeha upaje che ! ityaSTamI gAthArtha // 8 // navame adhyayane re vIjA aMgamAM / gharamAM dIva na dI? // valiya caudamere kaDaM zikSA lahe / graMtha taje te gariTTha / s0||9|| artha-navame adhyayanere vIjA aMgamAM ke0 vIju aMga je sUyagaDAMga sUtra vehanAnavamA adhyayanane vipe ema kAyaM che. gharamAM dIva na dITha ke0 gharamA gRhasthe dIvo na dIge; mATe dIkSA le che. // yata:-"gihe dIvamapAsaMtA, purisAdANiyA narA / te dhIrA baMdhamukkA, nAvakakhaMti jIviyaM ||1||iti sUyagaDAMga sUtre navame adhyayane / / artha-gihe dIvama
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthAnuM stavana. ( 91 ) pAsaMtA ke0 gharane viSe sutrarUpa dIvo nathI dekhatA; te mATe purisAdANiyA narA ke0 puruSo deya nAmanA dhaNI, ehavA puruSa, sUtrarUpa dIvo dekhavAne, te dhIrA ke0 te dhIra, zukA ke0 saMsAra baMdhana chAMDe. eDale dIkSA Adare che. nAvakakhaMti jIviyaM ke0 asayama jIvitavye jIvanuM nathI vAMcchatA. e gAthArthe paNa sUtra gharamAM bhaNatA nathI dIsatA, caliya caudame kahAM ke0 valI sUyagaDAMga sutranAja adhyayana caudame kau. zikSA lahe ke0 zikSA paoNme. eTale sUtra bhaNavArUpa zikSA pAme. koNa pAye ? te kahe che. graMtha taje ke0 parigraha chAMDe te gariTTha ke0 guNa gariSTha hoya te. eTale nigraMtha thAya te zikSA sUtranI pAme. iti gAthArtha-have caudamA adhyayananI gAthA lakhIe chaie- " gaMdhaM vihAya iha sirakamANo, uhAya survabhacare basijjA / ovAyakArI viNayaM tu sirake . je cheya se vippamAyaM na kujjA // 1 // " asyArtha - gaMthaM vihAya ke0 parigraha chAMDIne, iha sirakamANo ke0 sUtra bhaNato thako, uhAya ke0 cAritramAM sAvadhAna thane, suvaMbhacare vasijjA ke bhalI rIte brahmacaryane viSe vase. ovAyakArI ke0 upAyano karaNahAra eTale ratnatrayano ArAdhaka, viSayaM tu sirake ke0 vinaya pratye zIkhe. je chee ke0 je nipuNa che. se vi ke0 te prANI, pamAyaM na kujjA ke0 pramAda na kare iti. ehamAM paNa kAM je parigraha chAMDe tevAre sUtra bhaNe iti bhAva. iti nama gAthArtha // 9 // saptama aMge apaDhiyA saMbarI // dAkhyA zrAddha aneka || afa cAdharAdika te kathA || moTo eha viveka // sa0 // 10 // artha:- saptama aMge ke0 zrI upAsagadazAMga sUtra madhye, apaDhiyA saMvarI ke0 bhaNyA vinA saMvaravaMta kahyA. ema dAkhyA zrAddha aneka ke0 aneka zrAvaka dekhADyA che. paNa sUtra bhaNyA nathI kalA. iti bhAva. te kAmadevanA adhikAra madhye pragaTapaNe zrI upAsakadazA madhye kathuM che. yathA-" taraNaM samaNe bhagavaM mahAvIre vahave samaNe nigrgathe nimgaMthIo ya AmaMtettA evaM vayAsI, jai tAva ajjo samaNovAsagA gihiNo gihamanjhe vasaMtA divyamANussa tirirajoNie uvasagge samma sahati jAva ahiyAsaMti, sakA puNAi ajo samaNehiM niggaMyehiM duvAlasa~gaM gaNipiDagaM ahijjhamANehiM divvamANusa tiriraka joNie uvasagge sambha sahittae jAna ahiyAsittae, to ve vahave samaNA niggaMthA niggaMdhIo ya eyamahaM viNaeNaM pariNe / taeNa se kAmadeve samartha bhagavaM pasiNAI pucchai ||" ityAdi / vyAkhyA - taraNaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM ke0 tevAre zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI, vahave samaNe niggaMthe nimgaMdhIo ya ke0 ghaNA zramaNa nigraMtha nigraMthIne eTale ghaNA sAdhu sAdhvIne AtA ke0 AmaMtraNa karIne-colAvIne, evaMvayAsI ke0 ema kahetA havA. jar3a tAva ajjo ke0 he AryoM, jo - samaNovAsagagihiNo ke0 zramaNopAsaka gRhastha gihamajjhe vasaMtA ke0 gharamAM rahevA, divyamANusatirirakajoNie ke0 devatA saMbaMdhI, manuSya saMbaMdhI ane tiryeca saMbaMdhI tasyaca tathAsa
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ (92) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. -uvasagge samma sahai ke0 upasarga samyag rIte eTaLe bhalI rIte-makAre sahe che. jAva aDiyAsei ke0 dInatA aNakarave ahiyAse che. sakApuNAi ajjo ke. he Aryo, vizethe samartha thA. samaNehiM niggaMthehiM ke0 zramaNa nigraMthe, duvAlasaMga ke0 dvAdazAMgI, gaNipiDagaM ke0 gaNi je AcArya-tenI peTI. ahijjhamANehiM ke0 bhaNate thake, divvamANusa tirirakoNie uvasagge ke devatA, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI upasarga, samma sahitae ke0 samyagrIte sahevAne, jAva ahiyAsicae ke0 yAvat ahiyAsavAne tao ke tevAre. te-bahave samaNA niggaMthA ke0 te ghaNA zramaNa nigraMtha, niggaMthIo ya ke0 sAdhavI eyamaI viNaeNaM paDimaNeti ke0 e artha vinaye karIne sAMbhale. eTale e samudAya artha je prabhujIe sAdhu sAdhvIne kahya je zrAvaka thakAM upasarga khame che to tame dvAdazAMgI pramukhanA bhaNanArA cho; mATe tamAre to vizeSe upasarga sahevA iti bhAva. ehamA ema kaya je, zrAvaka vagara bhaNyA vinA saMvaravaMtA che. iti tAtparyAya. vaeNaM se kAmadeve ke tevAra pachI te kAmadeva samaNaM bhagavaM pasiNAI pucchai ke0 zramaNa bhagavAnane prazna pUche. iti sUtrArtha-valI upAsagadazAMga madhyeja kuDakoliyA nAmA bhagavAnanA zrAvakano adhikAra che. yathA ||-kuNddkoliyevi samaNe bhagada mahAvIre kuDakoliya evaM kyAsI se nUNaM kuMDakoliyA kallaM tumme punvAvaraNhakAlasamayasi asogavaNiyAe ege deve aMtiya pAunmavittA / vaeNaM se deve NAmamaiMca vaheva jAva pADagae / se nUgaM kuMDakoliyA ache samaThe iMtA asthi ta dhano siNaM tuma jahA kAmadeve ||vyaakhyaa-kuNddkoliyaa ke0 he kuMDakoliyA, eha AmaMtraNa karIne samaNe bhagavaM mahAvIre ke0 zramaNa bhagavAna mahAvIra kuMDakoliyaM ke0 kuMDakoliyA zrAvaka pratye evaM vayAsI ke0 ema kahetA havA. se nUgaM kuMDakoliyA ke0 he kuMDakoliyA ! nizce kallaM ke0 gai kALe tumme ke tujane punvAvaraNhakAlasamayaMsi ke0 madhyAnha samayane viSe asogavaNiyAe ke0 azokavADIne viSe ege deve aMtiya pAubhavitA ke0 eka devatA pragaTa thayo. eNaM se deve ke0 tevAre te devatA NAmamudaM ca ke0 tAharI nAmamudrA taheva jAva paDigae ke0 temaja yAvat gayo, eTale yAvat zaddha ema sUcavyu. nAma mudrA vana devatAe lIyAM, prazna pUchayo, tenA te javAva uttara karayA. anukrame nipRSTa vyAkaraNa karace thake devatA pAcho gayo. se nUgaM kuMDakoliyA ke0 te nizce he kuMDakoliyA, ahe samajhe ke0e artha sAco. hatA atyi ka0 prabhujIne kaheche. he bhagavan satya, taM dhanno si gaMtu kenmabhujI kahe che dhanya cho tame jahA kAmadeve ke0 jema pUrva kAmadeva kahyA che tema kahevA. eTale sAdhune volAvIne prabhujIe kayu je gharamA rahyA zrAvaka paNa ema kare che to tame vo dvAdazAgInA dharanArA cho. tamane vizepe ema joie. iti jo zrAvaka sUtra bhaNatA hota to ema kaheta nahIM itibhAva. ____ ahIMyAM koika ema kaheje "dvAdazAMgInA bhaNanArA kahyA che. te dvAdazAMgI bhaNIna zake paNa thoDaM ghaNu bhaNyA hoze." tehane uttara deche-navi AcAradharAdika te kahyA ke0 AcArAMgAdikanA gharanArA zrAvaka nayI kahA. eTale e bhAva je / / "appegaiyA AyAra
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ dohaso gAyA stavana (93) dharA appegaIyA mUagaDadharA // " ema ekAdagAMgAdi bhaNanArA sAdhu vivarIne uvavAi pramukhamAM kayA che paNa zrAvaka nayI kayA, to tame khoTI saMbhAvanA bhI karo cho? moTo eha viveka ke0 e zrAvaka tathA sAdhune viveka vahecaNa moTo karayoche. iti dazamI gAthArtha // 10 // __ ahIyAM koikanI AzaMkA karIne uttaravAle che. te duvaka bolyo je "uttarAdhyayanamAM pAtrakane kovida kayo che te bhaNyA binA kobida kema kahIe? tehane uttara. uttarAdhyayanere kovida je ko // zrAvaka pAlita caMpa / / te pravacana nigraMtha vacanathakI / / aratha viveke akaMpa // s0|| 11 // artha-uttarAdhyayane ke0 uttarAdhyayanane viSe kovida je kayoM ke kovida eTale paMDita kahyo che. zrAvaka pAlita caMpa ke0 caMpAnagarIne viSa pAlita nAmA zrAvakane kayo che. yataH-"caMpAe pAlie nAye,sAvae Asi vANie / mahAvIrassa bhagavao,sIsoso u mahappaNo // 1" vyAkhyA-caMpAnagarIne viSe pAlie nAma sAvae ke0 pAlita nAmA zrAvaka thAsi ke hoto havo. vANie ke0 vaNika jAti te kevo che ? mahAvIrassa bhagavao sIso ke mahAvIra je covIzamA paramezvara temano ziSya che. mahappaNo ke0 te vIra kevA cha ? mahAtmA che. moTo che AtmA jehano iti. valI te zrAvaka ko che? te kahe che."niggathe pAvayaNe, yAvara se vi kovie / poeNa vavaharaMta, pihu~Da nagaramAgae // 2 // " vyAkhyA-niggathe pAvayaNe kenigraMtha saMbaMdhI pravacana tehane viSa sAvae ke0te zrAvaka, kovie ke0 paMDita che. poeNa bavaharate ke jihAM je vyApAra karato, piduI nagaramAga: ke0 pihuMDa nAmA nagarane viSe Avato havo iti uttarAdhyayane ekavIgane adhyayane je kovida kahyo che te pravacana nigraMya ke0 niggaMthe pASayaNe nigraMtharnu pravacana, vacanathakI ke0 ehaja vacanathI jANIe chaie je pravacana bhaNyAno saMbaMdha te nigraMthaneja che. ane zrAvakane kovida kayo te aratha viveke ke0 arthanI dhAraNAeja hoya. akaMpa ke0 apakaMpa nizcalapaNe zrAvaka lahAna kayA che. paNa laddhamuttA kahIMe pATha nathI. valo zrAvaka kovida kayo paNa aghIta na karo to ehamAM go saMdeha Ave ? Aja paNa zrAvaka mUtra bhaNyA vinA arya karIne ghaNA DAhyA dIse che. ahIMyAM valI duhakamati volyo ke "uttarAdhyayanamAM ko cha ke, mUtra bhaNato samyaksa pAme, tevAre mithyAtvI cako bhaNe ema Avyu " yataH-" jo muttamahijato,eNa ogAiDa usammat / aMgeNa vAhireNa vaso muttaiti naaryo||1||" vyAkhyA-jo muttamahinjato ke. je mUtra bhaNato,sueNa ogAiDa u samma ke zrune karIne samyaklane avagAhe. aMgeNa ke. aMge karIva ke0 athavA vAhiraMga ke aMgavAye karI, somuttatti nAyabbo ke* te mUtrarucI jANavo. iti uttarAdhyayane adhyayana agavIzame. have e ucarAdhyayananI gAthAyI paNa zrAvakane mUtra bhaNavU nAve, je mATe 'mUtra bhaNye samakita avagAhe te pApar3a jala avagAhe' e dRSTAMta jAgag. eTale jala chatuM che tehane ava tasyaca tathAsa.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 94 ) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. wwwww ww gAhe. e dRSTAMte chatAM samakitaneja sAdhune avagAhanuM Avyu, paNa midhyAtvIthako sUtra bhaNI ye 'samyaktva pAme ema to ghelo bAhelo hoya te paNa na kahe. kAMkSA mohanIya karmanA udayayI zaMkita bhAva che, te sAdhu bhagato niHzaMkita kare, pachI niHzaMkita mutrarucI nAme samyaktva avagAhe; e sudho artha mAnavo valI mithyAtvI te anya tIrthI kahae, ane anyatIrthIne mutra bhaNAve to cAra mAsatuM prAyazcita Ahe. ema ahAM bhAgala kahevAgeH tobhaNa to vegalaM nu te vicArajo. iti ekAimanI gAthArtha // 11 // sUtre dIrdhure satya te sAdhune || sura narane valI attha // saMvara dvArere boje ema kanuM // aMga dazame samarastha || sa0 // 12 // artha - mUtre ke0 sUtrayI, dIdhuM ke0 ApyuM, satya ke0 sAdhuM cIjuM vrata, sAdhune ke0 sunine, eTale paramezvare munine mUtrayI satya ApyuM. mura narane valI ke0 valI devatA ane manuSyane, atya ke0 arthathI satya Apyu, saMvara dvAre vIje ema kadhuM che aMga dazame ke0 zrIvyAkaraNane viSe, samarasya ke0 samarthapaNe kAM che. tathA ca tatpATha:- "taM sarva bhagavaMtatitthagarasubhAsiyaM dasa vihaM caudasapuvIhi pAhuDatyavesyaM maharisINa ya samayappadinaM deviMdanaride bhAsiyatyaM // " iti vyAkhyA - je satya, pUrvokta vIjuM vrata bhagavaMta pUjya tIrthaMkaratuM subhASayuM. dasa viDhaM ke0 daza prakAra, jaNavayasammayaThavaNa ityAdi pUrve kayA hai, te siddhAMta prasiddha jANavA. tathA cauda pUrvadhara, pAhuDatthaveiyaM ke0 pAhuDo je pUrvagata bhAga vizeSa jema adhyayana uddezAdika kahIe tema tehane artha vidita jANavuM tathA, maharisoNaM ke0 uttama sAdhu tehane, samaya ke0 siddhAMta, padinnaM ke0 dIghuM, etAvatA siddhAMta vItarAge sAdhumaNI dIdhu, satyavacana jANe bhASe te mATe e akSare ema jANIe hue je, zrI vItarAganI AjJAe sAdhuneja sUtra bhaNavuH paga mUtra gRhasthane dIdhuM ema na kaM. tathA, deviMda nariMde bhAsiyatya ke0 deveMdra saudharmAdika, nareMdra rAjA bhAratAdika tehane bhApyA rUpayA artha jehanA. etAvatA deveMdra nareMdrAdi ke siddhAMtano artha sAMbhalI satyavacana jANe. iti dvAdazamI gAthArtha // 2 // aat zrAvakane sUtra bhagavAno niSedha dekhADhe che. valiya vigayapaDibaddha ne vAcanA | zrIThANAMge niSedha || naviya manoratha zruta bhaNavAtaNo // zrAvakane suprasiddha // sa0 // 13 // artha - bali ke pUrve ka tehathI vIjuM, vigayapaDivaddhane ke0 nitya vigaya prativaddha hoya, tehane, vAcanA ke0 sUtranI vAcanA devI te, zrI ThANAMgasUtre niSedha ke0 ThANAMga sUtra ne viSe niSedha karyoche. tathA ca tatpATha:- "tao avAyaNijjA pannattA taM jahA - aviNIe cigaipaviddhe avibhosiyapAhuDe / tabho kappaMti vAittae, taM jahA - viNIe avigaipaDivaddhe an
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthAnuM stavana. ( 95 ) viosiya pAhuDe // " iti artha - tao avAyaNijjA pannattA ke0 traNa vAcanA devA yogya nahIM eTale sUtra na bhaNAvatuM kahyAche. taM jahA ke0te dekhADeche, aviNIe ke avinIta hoya - vinayavaMta na hoya. 1 vigaipaDibaddho ke0 ghRtAdika vigaya tehamAM gRddha hoya eTale yoga nayI baheto 2 aviosiya ke avyavasthita, anupazAMta prAbhRta ke narakapAlanI pare krodha jehane - eTale paramAdhArmInI pare kaSAyavaMtache. yataH - " appevi pAramANi avarAhe vayai khAmiyaM taM ca / bahuso udIrayaMto aviosiya pAhuDo sa khalu // 1 // " artha - pAramANi ke0 parama krodha samudghAta kare iti. valI, tao kappaMti vAittae ke0 traNa janane vAcanA devI kalpe. taM ke0 te dekhADe che. vinIta hoya 1 avigaya prativaddha hoya eTale yogavAhI hoya visaviya pAhuDo ke0 kaSAya upazamyA hoya, evAneja sUtra bhaNavaM kaM jo zrAvakane sUtra arai hoya to teno manoratha kAM na hoya ? te kahe che. naviya manoratha zruta bhaNavA taNA ke0 zruta bhagavAno manoratha nahIM kahyo, zrAvakane suprasiddha ke0 prasiddhapaNe zrAvakane nayI ko zAmATe zrAvaka ane yatinA manoratha traNa traNa juA juA khaa| che yataH"tirhi ThANehiM samaNe niggaMthe mahANijjare mahApajjavasANe bhavai, kayA NaM ahaM appaM vA bahu vAsu ahijjissAmi / kayA NaM ahaM ekallavihAraM paDimaM uvasaMpajjittANaM vihariSyAmi / kayA NaM ahaM apacchimamAraNAMtiyaM saMlehaNA jUsaNA jUsie bhattapANapaDiAikkhie pAunagarma kAlamaradmANe viharissAmi / evaM samaNasA savayasA sakAyasA paDijAgaramANe niggaMthe mahANijjare pajjavasANe bhavai || " vyAkhyA-tihiM ThANehiM samaNe niggaMthe ke0 traNe sthAnake zramaNa nigraMtha, mahAnijjare ke0 moTI karmakSapaNA, mahApajjavasANe ke0 atyaMta paryavasAna eTale samAdhimaraNa kare. mATe pharI maravu nahIM mATe e moTo aMta, bhavai ke0 hoya - kare. kayA NaM ahaM ke0 kevAre huM, appaM vA bahuM vA suaM ahijissAmi ke0 thoDaM ghaNuM zruta bhaNIza ? 1 kayo NaM ahaM ekalavihAraM paDimaM uba saMpajjittANaM viharissAmi ke0 kevAre hu~, ekalavihAra pratimA aMgIkAra karIne vicarIza ? 2 kayA NaM ahaM apacchimamAraNaMtie ke0 chelI maraNa saMbaMdhI, saMlehaNA jUsaNA jUsie ke0 saMlepaNA je tapa-te tapanI jUsaNA je sevA te sevAe karI jUsie ke0 rUkSa thayA che, bhantapANapaDiyAikkhie ke0 bhAta pANInAM paJcakkhANa karyAMne jehane pAuvagamaM ke pAdapopag2ama aNasaNa karI, kAlamaNavakhamANe viharissAmi ke0 maraNa aNaicchato kevAre vicarIza ? 3 evaM ke0 e rI, sa ke0 te sAdhu, samaNatA ke mane karI sahita, savayasA ke0 te sAdhu, vacaneM karI, sakAyasA ke0 te sAdhu kAyAe karI eTale trikaraNe karI, paDijAgaramANe ke0 pratijAgaraNa karato thako, niggaMthe ke0 nigraMtha, mahANijjare mahApajjavasANe bhavadda ehano artha pUrvanI pare, e sAdhunA traNa manoratha kalA. have zrAvakanA kahIe chee- "tihiM gaNehiM samovAsae mahANijjare mahApajjhavasANe bhavai, taM jahA, kayA NaM ahaM appaM vA bahuM vA pariislAmi ? kayA NaM ahaM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvahassAmi 2 kayA ahaM apacchimamAraNAMtiyaM saMlehaNAjUsiyabhattapANapadiAiklie pAuvagamaM kAlamaNaba huM * tasyaca . sa
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ (96) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta.. kaMkhamANe viharissAmi 3 / evaM samaNasA savayasA sakAyasA paDijAgaramANe samaNovAsae mahANijjare mahApajjavasANebhavaha // " asyArthaH-traNa sthAnake samaNovAsae ke0 zrAvaka mahA nirjarA mahA paryavasAna kare. vehaja traNa sthAnaka kahe che kebAre huM thoDo ghaNo pariggaDaM ke0 dhana dhAnyAdika nava prakArano parigraha chAMDIza ? kevAre hu, muMDe bhavittA ke muMDa thaine agArAo aNagAraya pavvahassAmi ke0 agAra je gharavAsa chAMDIne aNagAravAsa aMgIkAra karIza ? bIjo manoratha sugama che. pUrvanI pare jANavo. iti ThANAMga trIje ThANe. tathA valI kaDaM che.-"mahattharUvA vayaNappabhUyA, gAhANugIyA narasaMghamajha / ja bhikSuNo sIlaguNovaveyA, ihujjayaMte samaNomi jAo // 1 // " asyA vyAkhyA-brahmadattane citramuni kahe chamahatyarUvA ke mohoTo che artha jeno, vayaNappabhUyA ke0 vacana alpabhUta evI gAthA, eTale dharmopadezanI gAthA. aNugIyA ke anukUlapaNe kahI, titthayare ke0 tIrthakare kahI; eTalaM bAherathI leie, narasaMghamajhe ke0 manuSyanA saMgha madhye kahI che, je ke0 je gAthA sAMbhalIne -eTalaM pAherathI leie, bhikkhuNo ke0 muni, sIlaguNovaveyA ke0 zIla te kriyA, guNa te jJAna-teNe uvaveyA ke0 yukta thaine ihujayaMte ke0 jina pravacanane viSe yana kare che. vAhArayI artha leine sUtra vyAkhyAna karavU mATe ema kahIe. meM paNa tegAthA sAMbhalIne, samaNomi jAo ke hu~ amaNa thayo. iti-e uttarAdhyayanane terame adhyayanane mele paNa sAdhuneja sUtra bhaNavU iti trayodazamI gAthArtha // 13 // ___ have je grahasthane bhaNAve tehane dopa dekhADe che, vAcanA detAre gihIne sAdhune / pAyacchitta caumAsa || kaDaM nizIthare to zuM evaDI // karavI hosa nirAza // sa0 // 14 // artha-vAcanA detAre gurune sAdhune ehavo pATha koi lekhakanA doSa thakI jaNAya che. zAmATe je nizIthano tAza artha ghesato nathI. mATe vAcanA detAre gihIne sAdhune / evo pATha mAye haze, ema guruno upadeza che. have artha-dhAcanA detAM gihIne ke0 gRhasthane vAcanA detAM eTale gRhasthane sUtra bhaNAvatAM sAdhune pAyazcitta, caumAsa ke0 sAdhune caturmAsa prAyazcitta Ave, phayu nizIthe ke0 nizItha sUtramA kayu che, to zuM evaDI karavI hosa nirAza ke to evaDI AzA vinA hoMsa zI karavI ? eTale koi ThekANAnI sUtra sAkhanI AzA vinA zI vAta karavI ? yatA-" se bhikkhu aNautthiyaM pA gAratthiyaM vA vAei vAyata vA sAijjai tassa NaM cAummAsiyaM ||"vyaakhyaa-se mikkhu ke. je muni aNautthiyaM vA ke0 anya tIrthane, gAratthiyaM vA ke0 gRhasthane, vAei ke0 vAcanA Ape, vAyaMta vAsAijjai ke. vAcanA ApatAM sahAya dIe, tassa NaM cAummAsiyaM ke0 tehane cAra mAsad prAyazcitta // iti nizItha sUtre ogaNIzame uddeze ahIMyAM mUrkha iMDhiA gRhastha te anya tIrthInA gRhastha kahevA jAya paNa anya tIrthamAM ve vo AvI gayA. iti caudamI gAthArtha
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ doso gAthA stavana. ( 97 ) rot koika kaheze je potAnI mele sUtra vAMcIne bhaNatAM go doSa? tehane kahIe je || " guruvAyaNAvAgayaM // " evaM anuyogadvAra madhye kAM che. tyAM guruvAcanopagata guru vAcanAe Ayu. iti tathA valI je || "AyariyauvajjhAyANaM aDhiNNe giraM ar3abar3a AyAyanaM vAsAinai ||" iti - AcArya upAdhyAyatuM adiSNaM ke0 aNadIdhuM, giraM ke0 vANI Aiyar3a ke 0 grahe athavA tehanI sahAya kare to prAyazcitta lAge. ema nizIthamUtra madhye paNa potAnI mele bhaNatAM prAyazvica kartuM che. have paMcAMgInI bAta AtrI. tyajiya gAthA. tyajiya asajhAi guruvAcAnA || lei yoga guNavaMta || je anuyoga trividha sAco lahe || kare te karmano aMta || sa0 // 15 // artha - tyajiya asamjhAi ke0 sUtra bhaNe te evI vidhi bhaNe je, asajjhAya tajIne guru vAcanA cher3a ke 0 gurunI vAcanA pAmIne, yoga ke0 yoga bahone, guNavaMta ke0 je guNavaMta hoya te, anuyoga trividha lahe ke0 te prANI traNa prakArano anugama pAme. karaM te karmano aMta ke0 e rIte bhaNe tehaja prANI karmano aMta kare- eTale siddhi pAme. ahIMyAM asamjhAya taje ema kahUM. mATe asajjAyanA akSara dekhADe -" No kappar3a nigaMthANa vA NigaMthINa vA caupAviehiM sajjAyaM karicae, taM jahA - AsAvipADie iMdamahapADie kattiya - pADivara sugimhapAvie // " artha - No kappar3a ityAdi na kalpe nigraMtha tathA nigraMthIne caupADivahiM sajjhAyaM karitae ke0 cAra paDavAne divase sajjhAya karavo. taM jahA ke0 teja kahe che. ASADha zudi pUnemane anaMtara paDavo kahIe. te ApADhI paDavo, iMdamahApaDi are ke iMdra mahocchavane paDave, AsonI punema pachI paDavo Ave te kahIe, katiyapAfsae ke0 kArtika zuddha pUnema lagato paDavo Ave te kArtika paDavo kahIe, sugimhapA Divae ke0 caitrI pUnema pachI Ave te kahIe, tathA0 - " No kappar3a NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA carhi saMjjhAI sajjhAyaM karitae, taM jahA- paDhamA pacchimAra majjhache anurate !!" vyAkhyA - na kalpe nigraMtha nigraMthIne, cauhiM saMjjhAI sajjhAyaM karitae ke cAra saMdhyAe sajjhAya karavI, taM jahA ke0 tehaja dekhADe che, paDhamAe ke0 pahelI prAtaHkAlanI saMdhyA, pacchimAe ke0 sAMgranI saMdhyA, majjhaNDe ke0 madhyAnhanI saMdhyA, aTTharatte ke0 madhyarAtanI saMdhyA, iti ThANage cothe ThANe. tathA-" dasavihe aMtalikkhie asajjhAie panace, taM jahAGarure 1, disAdA 2, gajie 3, vijjue 4, gaMdhavtranagare 5, NigyAe 6, jakkhAlitte 7, dhUmiA 8. mahiyA 9, raugdhAe 10. vyAkhyA - " dasavihe ke0 daza prakAranI, aMtalikkhie ke0 AkAza saMbaMdhI, asajjhAie pannace ke0 asajjAya kahI hai, jahA ke0 teja kahe che, upAe ke0 ulkApAta, lokaprasiddha che disAdAde ke harakoDa eka dizAne viSe mahA nagara calatuM hoya, te rItaM bhUmikAe aNakarasita AkAzatalavarcI udyota de tasyaca * lh //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. khAya 2, gajjie ke0 meghanu gAjavU 3, vijue ke vIjali 4, gaMdhavvanayare ke0 AkAze gAMdharva deva vizeSa tehanAM nagara dekhAya. ahIMyAM gAMdharva nagarane ThekANe javae ehavo pAThache. tyAM, jupae ke0 jyA saMdhyAnI kAMti ane caMdrakAMti e yugapatsamakAle bhelI thAya te ajavAlA pakSanA paDave, vIje ane punema e praNa dina-e velA sAMje asajyAya 5, NigyAe ke0 vAdalAM hoya athavA na hoya paNa vyaMtarakRta mahA garjArava zabda te nirghAta kahIe 6, jakkhAlitte ke0 koi lakSa AkAze dedIpyamAna dekhAya 7, dhUmiA ke dhUmarI varase 8, mahiA ke0 te dhUmarImA paNa dhUmara ane mahikAmAM kAMika varNakRta bheda jANavo 9, raugyAe ke0 saheje vizrasA pariNAme rajodRSTi thAya 10,iti. tathA balI-" dasabihe orAlie asajjhAyaM pannatte, aTThi maMse soNie asuisAmaMte musANasAmate caMdovarAge sarovarAge paDaNe rAyabuggahe vassayassa aMto orAliyasarIre // " vyAkhyA-daza kAranI orAlie ke0 audArika je viryaca manuSya saMbaMdhI asaljhAi, aTThi ke hADa 1, maise ke0 mAMsa 2, sogie ke0 rudhira 3, graMthAMtare carma paNa kayu che. tiryacanI sATha hAtha pramANa, manuSyanI so hAtha pramANa, RtukAla strInI dina traNa, putrI janme dIna ATha, putra janme dina sAta, ane hAMDanI jIva rahita thayA pachI vAra varasa lage asajjhAi / tathA asuisAmate ke0 atyaMta durgadha azuci-viSTA pramukha pAse dukaDI hoya to asalyAi4, musANaM sAmate ke0 zmazAna pAse amajhAi 5, caMdovarAge ke caMdranuM grahaNa 6, sUrovarAge ke0 sUrya grahaNa 7, paDaNe ke0 mara-te ahIMyAM rAjA pradhAna senApati pramukha mahardika ThevU 8, rAyavuggahe ke0 rAjAnA saMgrAma thatA hoya nevAre asaljhAya 9, upassayassa aMto orAliyasarIre ke0 upAzrayamA audArika zarIra je manuSyAdikatuM zarIra hoya te asajjhAi 10-e sarva asajjhAyanA vizeSamakAra niyukti pramukhathI tathA guruparaMparAthI jaNAya // 15 // sUtra aratha pahelo bIjo kahyo / nijuttIere mIsa // niravazeSa trIjo aMga paMcame / ema kahe tuM jagadIza ||s0||16|| artha-sUtra aratha pahelo ke0 prathama sUtrArtha Ape, eTale guru, ziSyane jevAre artha Ape, tevAre patha yI zabdArtha mAtra Ape. te rUDI rIte AvaDyA pachI, vIno ko nijuttie mIsa ke0 vIjIvAra teja sUtrano niyukti sahita te nikSepA sahita vyAkhyAna karI zIkhave. niravazeSa trIjo ke0 vIjI vAra artha AvaDyA pachI trIjo samasta kahe. eTale trIjIvAra prasaMge prasaMge dRSTAMta hetu naya pramukha sarva kahe. eTale bhASya, TIkA, cUrNi, e trIjI vyAkhyAmAM samANAM e sUtraniyukti pramukha paMcAMgI mAnavI dekhADI. aMga paMcame ke0 zrI bhagavatI sUtramadhye ema kahe tuM jagadIza ke0he jagadIza? ema hU~ kaheche. ahIyAM bhakti vacana mATe tukAra zaddha kayo che. yaMta:-"mutcatyo khalu paDhamo, bIo nijjuttimIsio bhnniyo|
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ dosI gAthA stavana (99) taio ya niravaseso, esavihI hoi aNuogo // 1 // artha muttattho khalu paDhamo ke0 pahelo sUtrArtha nizcaye devo. vIo nijattimIsio ke. vIjo niyukti mizra te sahita devo. bhaNio ke0 ko che. taio ya niravaseso ke jojo niravazepa saMpUrNa kahevo. esavihI hoi aNubhogo ke0 evidhi anuyoga te artha kahevAno jANavo. iti bhagavatI zataka pacIzame. have koi DhuMDhaka bolyoje "niyukti pramukha sUtrathI malatI nathI; vo zuM mAne? je mATe ThANAMga madhye sanatkumArane aMtakriyA kahI; ane Avazyaka madhye zrIje devaloke gayA. e kema male?" tehane uttara kaheche ke he devANupriya! niyuktikAra cauda pUrvadhara samudra sarakhI buddhinA dhaNI hatA; sama sarakhA maMdamati na itA. ThANAMganI TIkA madhye 'bhavAMtare setsyamAnatvAt / / ' ema kaya che. mATe malatuMja che. tathA tehaja bhavamAM aMtakriyA mAnIe to nArakIne paNa kayu -'atye gaie karejA atthe gaie no karejA / / ' e pATha kema malaze? ane kahezo je, sUtraja pramANa to bhalaM, Aja vartatAM to ghaNAM mUtra che, tema chatAM tame vatrIja kA mAnocho ? valI kahezo je vatrIza mUtrI mAMhomAMhe maleche vIjAM malatAM nathI. toya bhalaM paNa ame jANIe chaie je tamAre paraspare malavAnuM prayojana nathI. tame kevala jinapratimAne dveSe vIjAM mUtra nathI mAnatA. paNa bhalA vatrI to mAnocho. tepaNa tamArI matie jANocho je te male che tote melavI Apo te mATe prasaMgopAta kAika lakhIe chaie / / samavAyAMge mallinAtha prabhujIne pAMca hajAra sAtaseM manaparyavajJAnI ane zrIjJAtAmAM to AThaseM kahyA. te kema maLe ? tathA ca mUtra-"mallissa NaM arahao sattAvanamaNapajjavanANI sayA hotyaa||" iti smvaayaaNge|| "asaya maNapajjavanANINaM // " itizrIjJAtAyAM e kemo samavAyAMge zrI mallimabhune pAMcahajAra navase avadhijJAnI, ane jJAtAmAMhe behajAra avadhijJAnI. ekema? 2 jJAtAmAM adhyayana pAMvame zrIkRSNane vatrIza hajAra strIo kahI; ane aMtagaDadazAMgamAM prathamAdhyayane to solahajAra kahI. e kema ? 3 zrIrAjamaznIyamAMhe kezIkumArane cAra jJAna kayAM, ane uttarAdhyayane vatrIzame adhyayane avadhijJAnI kahyA. e kema? 4 bhagavatImAM zataka pahele uddeze bIje virApita saMjamI jaghanyathI bhavanapatimA jAya, utkRTe saudharme jAya evaM kAM cha; ane jJAtAmAM to adhyayana solame sukamAlikA virAdhita saMjamI IzAna devaloke gai e kema? 5 uvavAimAM tApasa utkRSTA jyotipI lage jAya ema kayu che, to zrI bhagavatImAM tAmalItApasa IzAneMdra thayo. e kema ? 6 uvavAImAM caudapUrvI utkRSTA lAMtake jAya ema.kI, to bhagavatImAM kArtikazeTha caudapUrvI saudharmeMdra yayA. e kema ? 7 zrI bhagavatI madhye zrAvaka hoya te trividha trividha karmAdAnanAM paJcakkhANa kare ema kaDaM to zrI upAsakadazAmadhye ANaMde hala mokalAM rAkhyAM te kema? 8 tathA upAsakadazAmA kuMbhAra zrAvake nImhADA mokalAM rAkhyA ekema ? 9 vedanIyakarmanIjaghanya sthiti zrIpanavaNAsUtramA vAra muhUrtanI kahI to uttarAdhyayanA aMtarmuhUrtanI kahI. e kemI 10 zrI bhagavatImAM zataka * dhIje uddeze pahele. saMghAne adhikAre vAra prakAranAM vAla maraNa.pharato jIva anaMtA nArakI, tasyaca . ..
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. tiryaca, manuSya ane devatAnA bhava kare; anAdi anaMta cAra gatimAMja rajhale, temAMnAja vAramA vehANasa maraNa, tathA gIkhapRSTha maraNa e ye kayAM che, to gaNAMge ThANe vIje uddeze cothe e ve maraNanI kAraNe AjA karI. e kema ? 11 bhagavatImAM mahAbala caudapUrvI brahma devaloke gayA, ema kA; to uvavAimA lAMtakathI heThAjAya nahIM.ema kaDaM te kema? 12 zrIuttarAdhyayana chatrIzame pAna palAMDa lasaNa kaMde anaMtakAya kayAM cha tathA pannavaNA prathamapade lasaNa pratyeke kayu che. e kema ? 13 zrI panavaNAmAM cAra bhASA volatAM ArAdhaka kahyo. tathA dazakAlika adhyayana sAtame ve bhApA volavI kahI. e kema? 4 dazavakAlika adhyayana AThame hAtha paga chech| hoya, kAna nAka kApyAM hoya, so varasanI DosI hoya tene paNa brahmacArI varne ema karjA che ane zrI ThANAMgamAM pAMcame gaNe uddeze vIje to sAdhu pAMca makAre sAdhvIne grahato avalaMbato AjJA na atikrame. e kema ? 15 uttarAdhyayana vIje adhyayane roga upanye auSadha na kare evaM kI ane bhagavatImAMto vIjorApAka prabhue lIdho. e kema ? 16 dazavakAlike chaThe adhyayane ekabhakta bhojana kaI ane kalpasUtramA to vikRSTa tapavAlAne sarva gocara kAla kalpe. e phema ! 17 kalpasUtre thoDI thoDI dRSTi thAtAM vahoravA jAya ema kabbu cha, ane dazavaikAlike adhyayana pAMcame uddeze pahele varasatAM vahoravA na nAya. ema kaDaM te kema ? 18 bhagavatImAM zataka caudame uddeze sAtama bhAta pANInAM paJcakkhANa karIne AhAra kare ema kathu, ane siddhAMtamAM to vratabhaMge mahA dopa lAge ema kayu. e kemI 19 panavaNAmA aDhAramA kAyasthiti pade strI vedanI kAyasthitinA pAMca Adeza kahA; ne sarvajJanA matamAM pAca vAta zI e phema ? 20 gaNAMge pAMcame ThANe uddeze vIje rAjapiDa na lebo ema kayu, ane aMtagaDa varga chaThe adhyayana pAMcame gautamajIe zrIdevIne ghera AhAra lIgho. ekema? 21 samavAyAMgamAM jyAM prabhu vicare tyAM cAre dizAe iti na hoya ema kathu che, ane vipAkasUtramA to pote samosaracA thakA abhayasena pramukha pheMma mAracA gayA? 22 ema vipAkamA adhyayana vIje paNa che. te pheTalA lakhAya ? ema zrI bhagavatImA munakSatra ane sarvAnubhUti samosaraNamAM balyA, potAne lohIkhaNavADo thayo. e vema ? 23 tathA samavAyAMgamA upAsakanI noMdha che, temAM zrAvakanAM caitya kahAM che ane upAsakamAM to nayI. e phema ? 24 bhagavatImAM zataka AThame uddeze chaThe sAdhune amAmuka anepaNIka vahorAvato dhaNI nirjarA kare, alpa pApa karma vAMdhe, ema kabuM che ane ThANAMge ThANe trIje uddeze pahele sAdhune amAmuka Apato alpa Ayupa vAMdhe. e kema ? 25 ThAgAMge ThANe pAMcame uddeze vIje pAMca mahA nadI utaravI nA kahI, ane valI vIjA lagatA sUtramA hA kahI. e kema ? 26 valI tyAMja varSAkAle rahyA tehane grAmAnugrAma vicaravaM na kalpe valI kathana che je pAMca kAraNe kalpe. e kema ? 27 dazakAlike tathA AcArAMge vividhe trividhe prANAtipAta paJcakkhe tathA samavAyAMga dazAzrutaskaMdhe nadI utaravI kahI te ' mokalI rAkhyA vinA uttare. ekemA 28 kalpasUtramAvarSAkAlamAM nigraMthane navavigai vAre
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDaso gAyArnu stavana (101) vAre chevI na kalpe, eTale koika velA lIe ema kathu cha; ane mUgaDAMganA vIjA zruta skaMdhamAM adhyayana vIje sAdhuvarNane kaI je na kalpe e kema ? 29 varSAkAlamAM nigraMthane nava vigai vAre vAre levI na kalpe tema kalpasUtre kA che, tathA bhagavato sUtranA zataka AThame uddeze navame kuramAhAre nArakIrnu Ayu vAMdhe? e kema ? 30 dazavakAlike adhyayana trIje luNa pramukha anAcIrNa kayu, ane AcArAMgamAM dvitIyazrutaskaMdha adhyayana pahele uddeze dazame luNa vahorya hoya vo pote vAvare, sAMbhogikane baheMcI Ape. ema kA e kema? 31 bhagavatI sUtre zataka aDhArame nIMva tIkho kahyo ane uttarAdhyayananA cotarIzame adhyayane nIMva kaDavo kahyo e kema? 32 AcArAMganA dvitIyazrutaskaMdhe IryAdhyayanamA jANato thako kahe je nathI jANato; tathA dazakAlike trividhe mRSAvAda varne. e kema ? 33 samavAyAMge trevIza tIrthakarane sUryodayakAle kevalajJAna upanyuM kaIM che ne dazAzrutaskaMdhamAM nemisvAmine pAchale pahore kevalajJAna upanyu. e kema ? 34 valI samavAyAMge temaja jJAtAmA malinAthane dIkSAdinane pAchale pahore kevalajJAna upanyu kayu. e kema? 35 uttarAdhyayana vArame adhyayane jakSe brAhmaNane iNyA kayu che ne uvavAimAM daza bhakAranuM vaiyAvacca kA to haNyA tehane vaiyAvacca kayu. e kema ? 36 jJAtAmAM kaDaM je mallinAthe traNaseM strIo, traNaseM puruSo tathA ATha jJAtakumAra-e lekhe chaseM ATha sAthe dIkSA lIdhI, ane ThANAMgamAM sAtame ThANe to pote sAtamA eTale cha puruSa sAthe dIkSA lIdhI ema kaDaM che e kemI 37 ThANAMgamA kayUM je cha mitra sAye dIkSA lodhI, ane jJAvAmAM kevalajJAna upanyA pachI cha mitroe dIkSA lIdhI. e kema ? 38 uttarAdhyayana solame adhyayane pazu paMDagarahita vasati seve to ThANAMge pAMcame sthAnake sAdhvI bhelA base kanyu. e kema ? 39 sUyagaDAMga sUtramA dvitIya zrutaskaMdhe pAMcame adhyayane kaghu je dAnane prazaMse te pANI vRddhine pAme che, tathA niSedha kare to sAmAnI vRtti cheda thAya mATe na bolavU, ema kaI ane bhagavatInA zataka AThame uddeze chaThe zramaNopAsaka asaMjatane Apato ekAMte pApakarma kare, paNa nirjarA kAMi nathI. e lekhe mUlagI nA kahI e kema ? 40 javudvIpapannatImA yojana pAMcaseMgeM naMdanavana tehamAM hajAra yojanano valakUTa paholo mUle che. e kema? 41 ema samavAyAMge gajadaMtA upara hajAra yojana paholA temAM hari tathA harissahakUTa kema samAyA? e kema ? 42 jaMbudvIpapannattImAM RpabhakUTa mUle ATha yojana vistAre kahyo, Agala emAMna pAThAMtare vAra yojana kaho. sarvajJanA bhASyAmA pAThAMtara zo ? e kema ? 43 jaMbudvIpapanatImA bharatArddhanI jIvA nava hajAra sAtase aDatAlIza ne ogaNImA pAra bhAga kahI ane samavAyAMge navahajAra kahI. eTalo phera kema ? 44 samavAyAMge vimayAdika cAranI sthiti jaghanye vatrIza sAgaropama, utkRSTa tetarIza sAgaropama kahI che, ane panavaNAnA cothA pade jaghanye ekatarIza, ane utkRSTa tetarIza kahI e kema ? 45 samavAyAMge RpabhadevajIne tathA mahAvIrane eka koDAkoDIno AMtaro ko tathA dazAzrutadhamAM RSabhadevajI kAla karI gayA pachI nevyAsI pakhavADIyAM gayA pachI vetAlIsa hajAra varSa adhika nevyAsI pakha tasyaca tathAsa.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1102) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. vAhI ochAM eka koDAkoDI sAgaropame vIra mokSe gayA ga kema ? 46. mUyagaDAMga sUtramA kayu je AdhAkarmI AhAra karato karme chepAya paNa kharo, tathA na paNa pAya. eepha gAthAmAM ve vAta. e kema ? 47 valI eDaja bhUtre karme na lepAya kaI; ane bhagavatImAMgataka pahele uddeze navaye AdhAkarmI AhAra karato sAta karma yAMce. zithila hoya to gADha kare. ityAdi e kema? 48 samavAyAMge tetarIza hajAra yojana kAMika aNuM cakSusparza mUrya Ave ema kArdA ane jaMyudvIpapannatImAM vatarIza hajAra eka yojana jhAjharo ca sparza sUrya Ave. ekama49 samavAyAMge merunI taleTI dazahajAra yojana paholI che ema kaya cha, ane jabudvIpapannatImA daza hajAra netru mAjherI kahI che. e kema? 50 bhagavatI mRtranA zataka AThame uddeze dazame jIvane zudgala kahIe tathA zudgalI kahIe. ema kaDA cha e kema? 5. samavAyAMge merunAM sola nAma kAyAM che, temA ATha, priyadarzana phayu che tathA caudamuM uttara kA che, ane jaMbuddIpapannatImAM sola nAma che temAM AThamuM zilocana kA che ane caudasu uttama kA che. e kema ? 52 panavaNAmAMogaNIzamai pade chAmdhane aNAhArI ukta samaya kahA che, ne bhagavatImA utkRSTA aNAhArInAvaNa samaya kayA che. e kema? 53 emaja jIvAbhigame ve samaya,bhagavatIe samaya traNa. e kema ? 54 samavAyAMge zramaNa bhagavAna mahAvIrane betAlIza varasa jhAjharo sAdhuparyAya kaho, ane paryupaNAkalpamA vetAlIza pUrI kayAM. e kema? 55 jIvAbhigame rucakadvIpathI asaMkhyAtu mAna kA ane jIvAbhigamane lekhe ThANa vamaNAM gaNatAM eka nikharva cAra avaja paMcAzI karoDa chotera lAkha mAna Ave. valI trimatyayAvatAra gaNe to rucakadvIparnu mAna 110082234777600000 thAya; ane bhagavatI sUtramA zataka chaThe uddeze sAtame tathA anuyogadvAre ekaso corANu AMka la. ge to saMkhyAtu gaNyuM, balI pAlAne mAne saMkhyAtu to vegalaM rA; pachI asaMkhyAtu Ave to rucakadvIpa asaMkhyAto kema thayo ? 56 samavAyAMge ADatarIzame samavAe meruno bIjo kAMDa AhatarIza hajAra yojana uMco ko tathA solame samavAye prathama kAMDa ekasaTha hajAra yojanano uMco kahyo; jaMbudvIpapannatImA heThalo kAMDa ekahajAra yojanano bAhulye kacho che madhya kAMDa presaThahajAra yojanano vAhulya kahyo, uparalo kAMDa chatrIsahajAra jojanano vAhulya kalo, ema sarva pUrva apare thai eka lAkha yojana vAhulya che. e lAkha yojana bAhulyapaNe jaMbudvIpapatravimA kahyo tevAre vIjAM nadIo, parvata, ane sAta kSetra e sarva kema mAyAM 57 tathA kahezo ke vAhulya te uMcapaNuM haze to pUrva aparano zo arthI tathA uMcapaj kahetA paNa samavAyAMge navANu hajAra yojana ve bhAge vahecyo tehamAM prathama ekazaTha hajAra ane vIjo ADatrIsa hajArano karo. jaMbudvIpapannavImA kAMdA sahita traNe bhAge vahecyo; temAM prathama ekahajArano, bIjo presaThahajArano ane zrIjo chatrIzahajArano. e sarva kema ? 58 samavAyAMge naMdanavana viSkaMbha navahajAra navase yojana kayaM, ane jaibudvIpa natImAM navahajAra navase copana yojana jhAjhaM kag.e kema? 59 praznayAkaraNe tayA samavAyAMge bhavanapati vIza, caMdra sUrya be, ane sodharmAdika daza eva vatrIza iMdra kahyA, ane jabudvIpapannatImA
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthA stavana. (103) RSabhanirvANe saudharmAdika daza, bhavanapati vIza, vyaMtara sola, ane caMdra sUrya be-evaM aDanAlIza iMdra kahyA. e kema ? 60 ThANAMge ThANe bIje iMdra cosaTha kahA. e kema ? 61 u. vavAimAM jaghanyathI sAta hAthanI kAyAvAlA mokSe jAya; valI kaI je jaghanyathI vatrIza aMgula siddhanI avagAhanA hoya. e lekhe ve hAthanI jaghanya thaI. e kema ? 62 bhagavatI sUtranA zataka caudamAnA uddeze AThame siddhazilAthI aloka deze uNu yojana kayu, ane uvavAimAM saMpUrNa yojana kayu e kema ? 63 samavAyAMge chahA narakanA madhyabhAgathI chaThA ghanodapino caramAna ogaNAesIhajAra yojana kahyo jIvAbhigame pRthvI uparanA ghanodapino caramAMta eka lAkha chatrIza hajAra yojana aMtara kaho. to jIvAbhigame eka lAkha chatrIza ijAranuM artha karatAM aDasaTha hajAra yojana thAya. e kema ? 64 samavAyAMge aThAzume samavAye revatI nakSatrathI jeSThA lagI ogaNIza nakSatranA tArA ahANuM che; ane samavAyAMgamAMja bhinna bhinna bhelA karatAM sacANu thAya che. te ema ke revatI nakSatranA vatrIza, andhanInA traNa, bharaNInA traNa, kRttikAnA cha, rohiNInA pAMca, mRgaziranA traNa, AdrAMno eka, punarvamunA pAMca, puNyanA traNa, azleSAnA cha, maghAnA sAta, pUrvAphAlgunInA be, uttarAphAlgunInA ve, hastanA pAMca, citrAno eka, svAtino eka, vizAkhAnA pAMca, anurAdhAnA cAra, ane jeSThAnA traNa, evaM sattANu e kema? 65 patravaNAmAM paMdarameM pade ghANedriyano nava yojanano utkRSTo viSaya kayo, ane rAyapaseNImA cAraseM tathA pAMca seMno karo. e phema ? 66 bhagavatI zataka chaThe uddeze sAtameM palyopamanuM mAna kA, tema anuyogadvAre paNa kadhU paNa bhagavatImAM asaMkhyAtA khaMDavinA kuobharaco. teNe karI ArAnAM mAna kayAM. samayojana kayuM ane anuyogadvAre bhagavatIukta ne niHprayojana kA sUkSma addhApalyopama samayojana kachu teNe nArakI pramukhanA Ayu mavie. ityAdika ghaNI vAto che. e kema? 67 panavaNAmAM tetrIzame pade asurakumAranI jaghanyatho poza yojana avadhi tathA dharmAdika jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga kaho e kema? 68 panavaNA sUtramA bAdara teukAya manuSya kSetramA hoya to uttarAdhyayana ogaNIzame adhyayane narakamAM anikAya ko e kema ? 69 valI uttarAdhyayananA vAvIzamA adhyayanamA zaurIpuramA dhure zrI neminAtha kahA, dIkSA letAM dvArikAnagarImAthI nIkalyA; tathA rAmakRSNa vaMdanA karI dvArikAmAMgayA. to zaurIpura pUrvamA ane dvArikA pazcimamAM-e kema? 70 ThANAMge ThANe sAtame avItautsarpiNImAM A bharatane viSe sAta kulagara thayA, valI ThANe dazame kayu ke daza kulagara thayA. e kemo 71 valI emaja AvatI utsarpiNImA sAtame ThANe kaDA ke sAta thaze. ane dazame ThANe kayu ke daza thaze. e kema ? 72 jIvAbhigame saudharma IzAna devaloka varAvara rahyA che ane bhagavatI sUtranA ekatrIsamA zatake saudharma thakI IzAna devaloka lagAreka uM. cuM che e kema ? 73 bhagavatI sUtramA zataka bIje uddeze vIje asurakumArano tIccharyogati viSaya, asaMkhyAvA hIpasamudrano kahyo. naMdIsara lage gayA ane jaze ema ka' tathA zataka vIje uddeze sAtame camarAnI sudharma sabhAne viSe puchayuM tyAM kaDaM je meru parvatathI dakSi tasyaca ta / ...
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 102 ) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. astri ochAM eka koDAkoDI sAgaropame vIra mokSe gayA e kema ? 46. sUyagaDAMga sUtramAM karUM je ASAkarmI AhAra karato karmai lepAya paNa kharo, tathA na paNa lepAya. eeka gAthAmAM ve bAta. e kema ? 47 balI ehaja sUtre karme na lepAya kahu~; ane bhagavatImAM gataka pahele uddeze navame AghAkarmI AhAra karato sAta karma bAMdhe. zithila hoya to gADha kare. ityAdi e kema ? 48 samavAyAMge tetarIza hajAra yojana kAMika UrNu cakSusparze sUrya Ave ema kahuM bhane jaMbudvIpapannatImAM vatarIza hajAra eka yojana jhAjhero cakSusparze sUrya A. e kama ? 49 samavAyAMge merunI taleTI dazahajAra yojana paholI che ema kahUM che, ane jabudvIpapannatImA daza hajAra neSu jhAjherI kahIM che. e kema ? 50 bhagavatI sUtranAzataka AThame uddeze dazame jIvane pudgala kahIe tathA pudgalI kahIe. ema kahAM che e kema ? 59 samavAyAMge merunAM sola nAma kahAM che, temAM ATha priyadarzana kahuM che tathA cauda uttara kathaM che, ane jaMbudvIpapannatImAM sola nAma che temAM maThamuM zilocana kalu che ane cauda uttama kaM che. ekema ? 52 padmavaNAmAM ogaNIzame pade chadmasthane aNAhArI utkR ve samaya kalA che, ne bhagavatImAM utkRSTA aNAhArInA traNa samaya kahyA che. e kema ? 53 ema jIvAbhigame ve samaya, bhagavatIe samaya traNa. e kema ? 54 samavAyAMge zramaNa bhagavAna mahAvIrane betAlIza varasa jhAzero sAdhuparyAya kahyo, ane paryuSaNAkalpamAM betAlIza pUrAM kahyAM. e krema ? 55 jIvAbhigame rucakadvIpathI asaMkhyAtu mAna kahuM ane jIvAbhigamane lekhe ThANa camaNAM gaNatAM eka nikharva cAra avaja paMcAzI karoDa chotera lAkha mAna Ave. valI tripratyayAvatAra gaNe to rucakadvIpanuM mAna 110082234777600000 thApa ane bhagavatI sUtrAM zataka chaThe uddeze sAtame tathA anuyogadvAre ekaso corANu AMka lage to saMkhyAtu gabhyuM, valI pAlAne mAne saMkhyAtu to vegalaM radhuM pachI asaMkhyAtu Ave to rucakadvIpa asaMkhyAto kema thayo ? 56 samavAyAMge ADatarIzame samavAe meruno vIjo kAMDa ADatarIza hajAra yojana uMco kahyo; tathA solame samavAye prathama kAMDa ekasaTha hajAra yojanano uMco kahyo; jaMbudvIpapannatImAM heThalo kAMDa ekahajAra yojanano bAhulye kahyo che; madhya kAMDa tresaThahajAra yojanano bAhulya kahyo, uparalo kAMDa chatrIsahajAra nojanano bAhulya kahyo, ema sarva pUrva apare thai eka lAkha yojana bAhulya che. e lAkha yojana bAhulyapaNe jaMbudvIpapannatimAM ko vAre vIjAM nadIo, parvata, ane sAta kSetra e sarva kema mAryA ? 57 tathA kahezo ke bAhulya te uMcapaNaM haze to pUrva aparano zo artha ? tathA uMcapaNuM kahetAM paNa samavAyAMge navvANu hajAra yojana ve bhAge vheMcyo tehamAM prathama ekazaTha hajAra ane cIjo ADatrIsa hajArano kAo. jaMbudvIpapannatImAM kAMdA sahita traNe bhAge barhecyo; mAM prathama ekahajArano, bIjo tresaThahajArano bhane trIjo chatrIzahajArano. e sarva kema ? 58 samavAyAMge naMdanavananuM viSkaMbha navahajAra navase yojananuM kAM, ane jaMbudvIpa (natImAM navahajAra navase copana yojana AzuM kahu~. e kema ? 59 praznadhyAkaraNe tathA samavAyAMge bhavanapati vIza, caMdra sUrya ve, ane sodharmAdika daza eva vatrIza iMdra kathA, ane jaMbudvIpapannatImAM
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAthArnu stavana (103) RSabhanirvANe saudharmAdika daza, bhavanapati vIza, vyatara sola, ane caMdra sUrya be-evaM aDanAlIza iMdra kahA. e kema ? 60 ThANAMge ThANe vIje iMdra cosaTha kahyA. e kema ? 61 u. vavAimAM jaghanyathI sAta hAthanI kAyAvAlA mokSe jAya; valI kaI je jaghanpathI vatrIza aMgula siddhanI avagAhanA hoya. e lekhe ye hAthanI jaghanya thaI. e kema ? 62 bhagavatI sUtranA zataka caudamAnA uddeze AThame siddhazilAthI aloka deze uNu yojana kA, ane upavAimAM saMpUrNa yojana kathu e kema ? 63 samavAyAMge chaThA narakanA madhyabhAgathI chaThA ghanodadhino caramAMna ogaNAesIhajAra yojana karo jIvAbhigame pRthvI uparanA ghanodapino caramAMta eka lAkha chatrIza hajAra yojana aMtara kaho. to jIvAbhigame eka lAkha chatrIza hajAranuM artha karatAM ahasaTha hajAra yojana thAya. e kema ? 64 samavAyAMge ahAzume samavAye revatI nakSatrathI jeSThA lagI ogaNIza nakSatranA tArA aThANuM cheane samavAyAMgamAja bhinna bhinna bhelA karatAM sattANu thAya che. te ema ke revatI nakSatranA vatrIza, azvanInA traNa, bharaNInA traNa, kRttikAnA cha, rohiNInA pAMca, mRgaziranA aNa, ArdrAno eka, punarvagunA pAMca, puNyanA traNa, azleSAnA cha, maghAnA sAta, pUrvAphAlgunInA be, uttarAphAlgunInA ve, hastanA pAMca, citrAno eka, svAtino eka, vizAkhAnA pAMca, anu. rAdhAnA cAra, ane jeSThAnA traNa, evaM sattANu e kema ? 65 panavaNAmAM paMdarameM pade ghrANedriyano nava yojanano utkRSTo viSaya kayo, ane rAyapaseNImAM cArase tathA pAMcaseMno kahyo. e kema ? 66 bhagavatI zataka chaThe uddeze sAtameM palyopamarnu mAna kaDaM, tema anuyogadvAre paNa kAya; paNa bhagavatImAM asaMkhyAtA khaMDavinA kuobharaco. teNe karI ArAnAM mAna kayAM. samayojana ko ane anuyogadvAre bhagavatIukta ne niHprayojana kA sUkSma addhApalyopama samayojana kaDDu teNe nArakI pramukhanA Ayu mavie. ityAdika ghaNI vAto che. e kema? 67 pannavaNAmAM tetrIzame pade asurakumAranI jaghanyatho poza yojana avadhi tathA sa.dharmAdika jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga kahyo e kema? 68 panavaNA sUtramA vAvara deukAya manuSya kSetramA hoya to uttarAdhyayana ogaNIzame adhyayane narakamA anikAya ko e kema? 69 valI uttarAdhyayananA vAvIzamA adhyayanamAM zorIpuramA dhure zrI neminAtha kahyA dIkSA letA dvArikAnagarImAthI nIkalyA, tathA rAmakRSNa vaMdanA karI dvArikAmAM gayA. to zaurIpura pUrvamA ane dvArikA pazcimamAM-e kema? 70 ThANAMge ThANe sAtame atItautsarpiNImAM A bharatane viSe sAta kulagara thayA, valI ThANe dazame kadhu ke daza kulagara thayA. e kema? 71 valI emaja AvatI utsarpiNImA sAtame ThANe kahIM ke sAta thaze. ane dazame ThANe kaDaM ke daza thaze. e kema ? 72 jIvAbhigame saudharma IzAna devaloka varAvara rahyA che ane bhagavatI sUtranA ekatrIsamA zatake saudharma thakI IzAna devaloka lagAreka uM. cuM che e kema ? 73 bhagavatI sUtramA zataka trIne uddeze vIje asurakumArano tIcchayoMgati viSaya, asaMkhyAtA dvIpasamudrano kabo. naMdIsara lage gayA ane jo ema kaI tathA zata. kavIne uddeze sAtame camarAnI sudharma sabhAne viSe puchayu tyAM kaIM je meru parvatathI dakSi
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ (104) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. Na dizA tIyA asaMkhyAtA dvIpasamudra olaMghIe tyAM aruNavara dvIpanI vAheranI vedikAthI aruNavara samudra betAlIza hajAra yojane tigicchakUDa nAme utpAta parvata Ave. ityAdiemAM asaMkhyAtA dvIpasamudra ullaMghI ahIMyAM Ave e kema ? 74 zrI bhagavatI bhUtranA zataka pahele uddeze vIje samyakadRSTi nArakIne mahAvedanA kahI. ane bhagavatI sUtranA zataka aDhArame uddeze pAMcame samakitI nArakone alpavedanA kahI. e kema ? 75 aMtagaDe kRpNane neminAthe vAramo amama nAme tIrthakara thaiza ema kachu, ane samavAyAMgane viSe covIza tIthakaranA pUrva bhavanAM covIza nAma kayAM temAM zreNika 1, supArtha 2, udaya 3, ityAdika gaNanAe kRSNa vAsudeva teramA kahyA. te kema ? 76 bhagavatInA zataka AThame uddeze navame paMceMdriya titheca manuSyane vikurvaNA kAla aMtamuhUrttano kayo, ane jIvAbhigame cAra muhUrta kahyA e kema ? 77 bhagavatI sUtranA zataka AThame uddeze dazame jaghanya jJAna darzana cArianI ArAdhanA vAlo trIne bhave mokSe jAya. sAta ATha bhava to na ullaMghe. tathA zataka vArame uddeze navame naradevano AMtaro jaghanyathI sAgaropama jhAjhero, utkRSTo apArdapuhalaparAvarta hoya, naradevapaNuM to samyagadRSTi cAritriyA nIpajAve. e kema ? 78 bhagavatI mUtranA zatakapAMcame uddeze coye UMghato thako sAta ATha karga vAMdhe, uttarAdhyayananA adhyayana chabbIzame trIje pahore rAtre nidrA kare. e kema ? 79 uttarAdhyayananA ogaNIzamA adhyayane kA je, mAMsa potAnA zarIramAMthI narakamA khavarAvyA. jIvAbhigamamAM asaMghayaNI kayA to saMghayaNavinA mAMsa kyAthI ? e kema? 80 panavaNAmAM bIje pade-" digveNaM saMghayaNeNaM " ema kayu ane jIvAbhigame devatA asaMghayaNI kahyA. e kema ? 81 bhagavatI sUtranA zataka pAMcame uddeze AThame samUrchima manuSyane ahavAlIza muhUrta avasthita kAla kahyo; ane panavaNAmAM covIza muhUrtano utkRSTo viraha kahyo. eTale koi Upaje paNa nahIM,ane koi cave paNa nahIM, ane bhagavatIne lekhe covIza muhUrta lage Upaje eTalA cave; ema avasthiti kA la kahyo, te aMtarmuhurta AupAvAlAne kema ghaTe ? 82 bhagavatI tathA samavAyAMge zakrastapanA pAThamAM phera kema? 83 ThANAMgamAM trIje ThANe uddeze pahele pAMca devaloke traNa varNa kahA. kRSNa, nIla, ane rakta. jIvAmigame lohita, pIta ane zukla e kema ? 84 panavaNAmAM prathama pade pudgalanA bheda pAMcaseM trIza thAya che uttarAdhyayanamA cAraseM vyAsI bheda thAya che. e kema ! 85 prajJApanAmAM vIzame pade kilvipisA jaghanyayI saudharma ane utkRSTa lAMtake jAya. bhagavatImA kilvipiyA jaghanyathI bhavanapati, utkRSTA lAMtake jAya. e kema ? 86 kalpasUtramA saharatAM vIra prabhu na jANe, ane AcArAMgamAM kavU saMharatA jANe, e kema ? 87 AcArAMge kaDaM je prathama devatAne dharma kahI pachI manuSyane kahe, ane ThANAMgamA daza accherAmAM abhAviyA parisA. te zRM? 88:uvavAimAM zubha mana vacana kAyA uderavAM kamAM ane bhagavatImA ejato-kaMpato hiMsA kare kamu e kema ? 82 upAsakadazAMga madhye pANada zrAvake bhagavaMtane kayu je I pAravrata ucarIza; ema karIne sAtavata pacarayAM valI
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Wwwanmannaw doso gAthAI svavana. atIcAra vAre vratanA kahyA. e kema ? 90 ityAdika keTalA lakhyAM jAya. e sarva TIkA niyukti cUrNi vinA kevala sUtre melavI Apoto tame rAMka sarakhA zu melavI jANo? koi pAThAMtara, koi apekSA, koi utsarga, koi apavAda, koi naye, koi vidhivAda, koi caritAnuvAda pramukha sUtranA gaMbhIra Azaya samudra sarakhI buddhinA dhaNI TIkAkAra pramukha jANe. te TIkA pramukha to tame eka pratimA dveSe sarva uthApyAM. e prasaMge sryu.|| 16 // have sUtra anusarIe chaie. pUrve bhagavatInI sAkhe traNa prakArano anuyoga kahyo ito. valI niyuktinA akSara dekhADe che. gAthA kahe che. sUtra nijuttire beU bhede kahe ||trii anuyogahAra / / kUDA kapaTIre je mAne nahIM // tehane kavaNa AdhAra // sa0 // 17 // artha-mUtra tathA niyukti-e gheUbhede trIjo anuyoga ke. jIjA anuyoga dvAramo kahe che. eTale e bhAva je zrIanuyogadvAra sUtrane viSe cAra anuyogadvAra kayA che. upakrama. 1, nikSepa 2, anugama. 3, ane naya. 4, temAM trIju anugama nAma anuyoga dvAra. tehamAM sUtrAnugama, tathA niyukti anuMgama e ve prakArano anugama kahyo che. vathA ca vasUtra-"anugame duvihe pannatte taM jahA-suttANugame aNijuttiaNugame ya // " eno artha to pUrve AvI gayo che. valI niyukti anugama traNa prakAre kahyo che. temaja nikSepa niyukti anugama 1 sUtra sparzika niyukti anugama 2, upodghAta niyukti anugama. 3 temA upodghAta niyukti anugama 2 mUla gAthAe kaso cha.-"uddese nidese, niggAme khettakAlapurise a / kAraNa paJcayalakkhaNaNae samoyAraNANumae // 1 // kiM kaiviha kassa kahiM, kesa kaha keciraM havai kAlaM || kai saMtaramavirahiyaM, bhavAgarisaphAsaNanirutti // 2 // " vyAkhyA. uddeze ke0 sAmAnya nAmamAtra kahIzaM. jema adhyayana e, nAma / nideze ke0 vizeSe kahe jema sAmAyaka adhyayana. 2 tathA niggAme ke0 nirgama kahevo. yathA sAmAyaka kyAthI nIkalyu ? 3. tathA kSetra kahevU. 4 tathA kAla kahevo.5 yathA sAmAyika koNa kSetra koNa kAle nIkalyaM ? 6 mahAsena vanamA vaizAkha zuda 11 ne dine pahele pahore,tathA purise ake0koNa purupathI nIkalyu ? te kahe. tathA kAraNa kenzA kAraNe gautamAdika bhagavaMta pAse sAmAyaka sAMbhale che? te kahe. tathA paJcaya ke0 pratyaya kahevo. zye pratyaye bhagavate kayaM ? tathA gautamAdike sAMbhalyu ? jema kevalajJAnI hu~ mATe kahuMchu. gaNadharajIne paNa pratyaya sarvajJano thayo mATe sAMmale che. 8 tathA larakaNa ke0 lakSaNa kahe. yathA samakita sAmAyike zraddhA kare, e lakSaNa. zruta sAmAyike jANe, e lakSaNa. dezaviratI sAmAyike dezathI tyAga yAya. sarva viratI sAmAyike sarvathI tyAga kare. ityAdika lakSaNa 9 nae ke naya kahevA. 10 tathA samoyAraNA ke0 samavatAra kahevo. anuyoga bhelA hatA tevAre samavatAra hatA. AyaMrakSitajIe anuyoga mila karacA pachI samavatAra nathI.,11 aNumae ke0 koNane koNa sAmAyika anumata che ? 12 iti prathamagAthArya / / 1 // kiM ke0 sAmAyika te zu? te
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ (106) zrI mahAmahopAdhyAya yazovijayanI kRta. kahe. tathA dravyArthikanaye jIvaguNa pratipanna te sAmAyika 13 kaiviI ke keTalA prakArakhaM sAmAyika ? yathA traNa prakAre. samakita sAmAyika 1 zruta sAmAyika 2, cAritra sAmAyika 3, ityAdika kahevU 14. kassa ke0 koNa puruSane sAmAyika hoya ? tehano uttara kahe che. jehane AtmA samatA bhAve pariNamyo tehane sAmAyika. 15 pharhi ke0 kone viSe sAmAyika, vehamA to kSetra dizi pramukha ghaNAM dvAra kahyAM che. 16 kesaM ke0 koNa sAmAyika dravyaparyAyane kahie? 17 kahaM ke0 kema sAmAyika pAmoe ? tyAM manuSya kSetra, jAvi kula ityAdika vistAra ghaNo che. 18 keciraM havai kAlaM ke koNa sAmAyika keTalo kAla rahe ? te kahe. 19 kai ke0 keTalA jIva koNasAmAyikanA samakAle navA pAmatA tathA pUrva mavipanna pAme ? te kahe. 20 saMtara ke0 e traNa sAmAyikanuM aMtara kahe je pharI pAme to kehuM sAmAyika keTale kAle pAme te kahe ? 21 avirahiyaM ke0 etraNa sAmAyika saMvata raheko kehuM sAmAyika keTalA kAla lage rahe ? te kahe. 22 bhava ke. keTalA bhavamA utkRSTa kehuM sAmAyika Ave? te kahe. 23 Agarisa ke0 AkarSa-eka bhavamA koNa sAmAyika keTalI vAra Ave ane jAyI tathA nAnA bhavamAM koNa sAmAyika keTalI vAra Ave ane jAya? te kahe. phAsaNA ke0 koNa sAmAyikavaMta keTala kSetra pharase ? kahe. 25 niruci ke nirukti kahevI. yathA samyagdRSTi kahIe, amoha kahIe. jema zoSI, sadbhAva, darzanabodhi, aviparyAya ane sudRSTi e samakitanI nirukti. ema cAritranI nirukti paNa kahevI. 26 e veu mUla gAthA anuyogadvAramadhye che. tehano saMkSepa artha kaho. ehanA uttara sarve vistArArtha vo Avazyaka niyukti tathA TIkA tathA vizeSAvazyaka thakI jANavo. paNa niyukti tathA TIkA tathA bhASya na mAne tehane e ve gAthAnA arthana ThekANu kIyu ? e ve gAthAe niyukti mAnavI kavula thaija che. mUrkha loka kadAgrahe na mAne to zuM thayu? paNa madhyasthane tarata najaramAM Ave. te mATe niyukti na mAne to sarva sUtra na mAnyA. sUtrano anuyoga niyuktine hAthe che. kUDA ke0 te kuti, kUDA che, jUThA. je mATe sarva sUtranA pAThamAM vAMku bole che. kapaTI ke0 mAyAvo che. je mATe TIkA pramukhane joine sUtranA artha vaidha vesAre, ane pUchIe ve vAre kaddeze je ame TIkA pramukha na mAnIe. ityAdika kapaTanA karaNahAra che. je mAne nahIM ke evA je kUDA kapaTI niyukti pramukha na mAne, tehane kavaNa AdhAra ke0 te pANIne saMsAra samudramA paDatAM koNa AdhAra thAze ? koI nahIM thAya. iti bhAva. iti saptadazamI gAyArtha // 17 // balI niyuktinA pATha dekhADe che. baddha te sUtrare artha nikAciyA / nijuttie apAra // upadhimAMna gaNaNAdika kihAM lahe // te viNumArga vicAra ||s0||18|| artha-baddha ke0 vAMdhyAM te sUtra jANavA. artha ke0 artha, nikAcimA ke nikAcyA, te nicie ke0 niyuktine viSe, apAra ke0 ghaNA artha-eTale e bhAva je naMdI sUtrane
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAHARA dADhaso gAthAcaM stavana. (107) viSe ||"nnivddhnnikaayyaa jiNapannattA bhaavaa"| evaM sUtra che. tehamAM NiSaddha ke sUtre guMthyA je, bhAva ke0 artha tathA, NikAyayA ke0 te artha nikAcyA te niyuktine viSe e artha che to niyukti kemana mAne? valI / / 'asaMkhijjhAo nijjutioM' ehavA samavAyAMga pramukhamA pATha ThAma ThAma che. upadhimAna gaNaNAdika ke0 upadhinuM pramANa, tathA gaNatI ityAdika, kihAM lahe ke0 kyAM pAme ? viNu mArga vicAra ke0 niyukti vinA jinazAsananA mAno vicAra, eTale e bhAva je niyukti vinA upadhimAna te evaDA mahoTA paholA te kyA pAgIe? tathA gaNatIe keTalAM rAkhavAM ? ityAdika ghaNI vAto mArganIche te sarva niyukti vinA na lAme. iti. eTale evaM dekhAiyu je, lAMvA lAMvA rajoharaNa rAkhe che, tathA mugaTI pahere che, ityAdika kIA sUtra upara kare che ? mukhe muhapatti bAMdhI mArgamAM hIDe che te kIA sUtra upara vAMdhe che? ulaTuM siddhAMtamAM to na bAMdhavI jaNAya che. je mATe zrI gautamajI mRgA putrane jovA gayA te vAre rANIe kahyu ke mukha vAMdho. jo vAMdhyu hoya to bAMdho ema | karavA kahe ? valI mUlne pUchIe chaie je nAka ughAI rAkho cho temAM vAyukAyano ghAta yAya che.te vAre kahe che je dazavakAlike // mUheNa vA / / evo pATha che. ApaNa nakkeNa vA / / ehayo pATha nathI. te mATe mukhane vAyare vAyukAya haNAya paNa nAkane vAyare na haNAya. ema kahe che tene kahIe je, mukha kA temAM nAka AvI gayu. nahIMtara mRgArANIe kAyu je mukha vAMdho; tevAre nAka vAMdho kAM na kahuM ? kAma to nAzikAnuMche. durgaMdha Ave mATe kachu che. te mATe dazavakAlika madhye paNa mukha kahetAM nAzikA AvI gai jANavI. have te kumavine niyuktino javAba devA ThekANu rahya nahIM; te vAre buDato pheNanA vAcakA bhare e nyAye volyo ke niyukti mAnuM to kharI. sUtramA kahI te nA kema kahevAya ? paNa te vi. ccheda gai ema kahe che // 18 // tehane uttara vAlavA gAthA kahe che. jo niyukti gai kumati kahe // sUtra gayAM nahIM kema || jeha vAcanAe Avyu te save / / mAne to hoe khema ||s0||19|| artha-jo niyukti gai ema kumati kahe che tehane uttara kahe che, to sUtra gayAM nahi kema ke0 te vAre sUtra gayAM kama na kahe ? je mATe ThANAMgasUtramA aMtagaDa sUtra tathA anuttarovavAi tathA praznavyAkaraNa-e raNanA adhyayana kayAM che. te hamaNAMnI vAcanAe nayI jaNAtA. valI zrI samavAyAMgasUtramA praznavyAkaraNanI huMDI kahI che temAMcaM praznavyAkaraNa madhye Aja kAMi nathI. te mATe jeha vAcanAe Anyu ke0je pustakArUDha vAcanAe je guru paraMparAe AvyA sUtra, te mAnIe to niyukti pahelA mAnIe. cAritra kriyAnA sarva vizeSa bhAva niyukti madhye che, te mATe vAcanAe Avyu te mAnIe to khema ke. kuzala varte. eTale AtmAne hita yAya // 19 // e rIte zAstra vAte samajAcyA jANa puruSa hoze te samajaze; bAkI to jehabu thAya * rohavU kahe ke.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ (108) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. AMdhA Agala darapaNa dAkhavo // baherA Agala gIta // mUrakha Agere kahevu yuktinuM / e savi ekaja rIta // sa0 // 20 // artha-AMghalAnA mukha Agala darpaNa dekhAI, 'vaherAnA mukha Agala gIta gAna kara ane mUrkhanA Agala yukti kahIne samajAva. e sarva ekaja rIti jANavI // 20 // mAraga arathIre paNa je jIvache ||jdrk atihi vinIta // tehane e hitazIkha sohaamnnii| valI je sunaya adhIta // s0||21|| ___ artha-paNa je mArganA arthI loka che.eTale je loka jANe che ne zuddha mArga samajIe. ghalo je loka bhadraka che eTale kuvAsanAe vAsita nathI, valI ati vinIta che, tehane 'e sohAmaNI ke0 manohara hitazikSA che. valI je sunaya ke0 bhale naye karI bhaNyA cha eTale bhadraka athavA samaju che tehane mATe kahuM che paNa arddhadagdhane mAre nayI kayu // iti gAthArtha pravacanasAkhere ema ebhASiyA / vigate aratha vicaar|| tuja AgamanIre ahie paraMparA / / lahie jaga jayakAra || s0||22|| artha-pravacana ke siddhAMta sAkhe ema bhANyA, vigate ke0 pragaTapaNe arthanA vicAra, camArI AgamanI paraMparAe grahIe, to jagatane viSe jayakAra pAmIe // 22 // guNa tuja saghasAre prabhu koNa gaNI zake // ANA guNa lava ek|| ema meM dhuNAre samakita dRDha karayuM |raakhii Agama Teka ||s0||23|| __ artha-he ma! tamArA sapalA guNo koNa mANI gaNI zake? anaMtAche mATe na gaNAya' paNa tamArI ANA kabula karavI, vaDhUpa je guNa-tehano je leza, te stavatAM thakAM meM samakita raddha kayu. eTale kadApi kAle calu nahIM. ema karIne AgamanI Teka rAkhI / / iti gAthArtha // 23 // ANA tAharIre jo meM ziradharI ||to zuM kumatinuM jora / / tihAM navi pasare re bala viSadharataj // kiMgAre jyahAM mora ||saa24|| artha-tamArI AnA jo meM mastake dharI to kumati kadAgrahItuM zuMjora cAle? ve dRSTAMte vRddha kare che tyA viSadhara je sarpa-tenuM pala vistAra na pAme ke jyAM mora kiMgAre ke. kekAre zabda kare // iti gAthArtha // 24 // pavitra karIjere jIhA tuja guNe | zira dharIe tuja oNa || dilathI kahIere prabhuna visArIe |lhiie sujazakalyANa || s0||25|| artha-tamArA guNa gAine jivhA pavitra karIe ane mastake tamArI AjJA gharIe.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ doDhaso gAyAnuM stavana. ( 109 ) eTale AjJAe mastaka pavitra kare. dilathI prabhune kadIe visArIe nahIM. e rIte hRdaya pavitra karIe. ema karatAM sujana kalyANa pAmIe eTale bhalA yazarUpa kalyANa pAmIe. emAM kartAe potAnuM jazovijaya evaM je nAma-te paNa sUcavyaM // 25 // kalaza // rAga dhanAzrI // varttamAna zAsanano svAmI || cAmIkarasama dehojI || vIrajinezvara meM ema thupio || mana dharI dharma sanehojI ! eha tavana je bhaNaze gaNaze // tasa ghara maMgalamAlAjI // samakitabhANa hoze ghaTa tehane || paragaTa jhAka jhamAlAjI // 1 // artha- vartamAna zAsananA dhaNI zrI vIrasvAmI, cAmIkara ke0 sonA sarakhI jemanI kAyA che evA zrI vIrasvAmI, jinezvara ke0 sAmAnya kevalImAM Izvara eTale tIrthakara mate stavyo manamAM dharmasneha ANI. bhakti mATe eka vacana che. e stavana je prANI bhaNaze bhaNIne gaNaze; tehane gharamAM maMgalIkanI mAlA thaze. tehanA ghaTane viSe pragaTapaNe jhAkaamAla karato thako samyakUlarUpa sUrya pragaTa thAze // 1 // aratha ehanA che ati sUkSama // te dhAro guru pAmejI // gurunI sevA karatAM lahIe || anubhava nija abhyAsejI // jeha vahuzruta guru gItAratha || AgamanA anusArIjI // tehane pUchI saMzaya TAlo // e hitazikha che sArIjI // 2 // artha - ehanA artha ghaNA sUkSma che. te guru pAse AmnAya dhArI jojyo. gurunI sevA karatAM pAmIe. bhuM pAmIe ? te kahe che. anubhava pAmIe. bhuM karatAM ? te kahe che. e tava - nano nitya abhyAsa karatAM. je bahuzruta hoya, gItArtha hoya AgamanA anusArI hoya, eTale pApabhIrU, satyabhASI hoya, tehane pUchI saMzaya TAlo. e amArI rUDI hitazikSA che. iti gAthA // 2 // iMdalapuramA rahiya comAsuM // dharma dhyAna sukha pAyAjI || saMvata sattara tetrIzA varase // vijayadazamI mana bhAyAjI // zrI vijayaprasUri savAyA // vijayaratana yuvarAyAjI // tasa rAje vijanahita kAMje // ema meM jinaguNa gAyAjI // 3 // artha - iMdalapura ahammadAbAdatuM paru, tyAM comAsuM rahIne dharmedhyAnanuM ghaNuM sukha pAmyA. - saMvata 1733 me varSe vijayadazamI te Aso sudda dazame mana bhAyA ke0 manane viSe bhAvyA.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ M (110) mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta. have kavi potAnA AcAryanI prazasti kahe che. zrIvijayamabhari tapagacchanAyaka savAi yayA. tehane pATe vijayaratnasari yuvarAja pade varttatA eTale vijayaprabhasUri thakA AcAryapade varcatA bhavijananA hitane kAje ema meM jinaguNa gAyA. iti tRtIya gAthArtha // 3 // have potAnI prazasti kahe che. zrI kalyANavijaya vara vAcaka // tapagaccha gynndinniNdaajii|| tAsa ziSya zrIlAbhavijaya budha // navijanakairavacaMdAjI // tAsa ziSya zrIjitavijaya budha // zrI nayavijaya mANadAjI // vAcaka jazavijaye tasa ziSye // thupIyA vIrajiNaMdAjI // 4 // artha-zrI kalyANavijaya upAdhyAya tapagaccharUpa gaganane viSe dineMdra ke sUryasarakhA monA ziSya zrI lAbhavijaya thayA. budha ke0 paMDita thayA. bhavyaprANIrUpa, kairava ke. caMdra vikAsI kamala-tehane viSe caMdramA sarakhA. temanA ziSya the thayA. eka zrI jitavijaya paMDita ane vIjA zrI nayavijaya te munimAM iMdra sarakhA. temanA ziSya vAcaka upAdhyAya yazovijaya thayA. temaNe vIra jineMdra thuNyA // 4 // dosImUlAsuta suvivekI / dosI meghA hetejI // eha tavana meM kI, suMdara // siddhAMta akSara saMketajI // e jinaguNa surataruno parimala // anubhava to te lazejI / / bhamara pare je arathI hoine / guruANA zira vahazejI // 5 // artha-dosI mUlAno putra ghaNo vivekI je dosI megho tene mATe kayu. e suMdara tavana eTale meghajI dosI iMDIA hatA te upAdhyAyajIe bhativodhyAne zuddha zraddhA karAvI-siddhAMtane akSara saMkete. e jinezvaranA guNarUpa murataru ke kalpavRkSa tehano parimala eTaLe mugaMdhavAnoja anubhava te leze ke je mANI bhamarAnI pere arathI thaine gurunI AjJA mastake vahege / / iti paMcama gAthArya // 5 // // iti mahopAdhyAyazrIjazovijayaviracitaM zrIvIrajinastavanaM saMpUrNatAmagamaditi // // atha prazasti // sarivijayadevAkhyastapogacchAdhinAyakaH // vikhyAtatrijagatyAsIdvidyayA gurusannibhaH / / // 1 // tasya paTTodayAdau zrIvijayaprabhasUrirAT // Aditya iva tejavI siMhavacca praakrmii|| // 2 // yaH satyavijayastasyAMtevAsItyabhibhASakaH // kriyoddhAraH kRto yena mApyAnusA gurorapi // 3 // vineyastasya karpUravijayastAvikA supIH // kIrtiH karpUravaSasya mAta sarvatra vizrutA // 4 // kSamAdiguNasaMdarbhaH kSamAvijaya ityabhUta // tasya ziSyo vinI
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ dodasI gAvAtuM stavana. (111/ nAtmA, ziSyAne kasamanvitaH // 5 // zabdazAsAdizAstrAgAM, vettA ziSyagaNAnvitaH // jinAdivijayAdAnastasya ziSyaH surUpamAk || 6 || karnaprakRtimabhUvizAla tatvavicAravit // uttamAddijayastasya ziSyo'bhUd bhUriziSyakaH // 7 // tasya pAdayugAM bhojabhRMgatulyena cArugA || padmavijayaziSyeNa, svaparAnugrahAya vai // 8 // naMdo vedastathA nAgacaMdrAviti ca vatsare // vasaMtapaMcamIghatre, vikramAd budhavAsare || 9 || mayA vIrastavasyAyaM, kRto bAlAcavodhakaH // guruprasAdataH samyag gaMbhIrasyAlpabuddhinA // 10 // tribhirvizeSakaM // zrIvijaya jineMdrAkhyamure rAjye kRtodyamaH // sthitvA gacchAdhinAthasya, rAjadhanyapure vare // 11 // yatkicitithaM proktaM matimAMcAdajAnatA // tatsarvaM vibudhaiH zodhyaM, vidhAya mayi satkRpAM // 12 // cIrasya zAsanaM yAvad, vartate vizvadIpakaM // tAvadvAlAvabodho yaM tiSThatAcchuddhavAsanaH // 13 // 5 // iti DhakamatanirAkaraNarUpA zrIvIrajinastutiH saMpUrNA graMthAgraMtha 838 akSara 8 samagra cAlAvavodha mIlane graMthAgraMtha 3072 akSara 18 sUtra graMthAgraMtha 228 akSara 5. umayormilane graMthAgraMtha 3300 akSara- 23 193 " // iti mahopAdhyAyazrImadyazovijayagaNiviracitaM zrImahAvIra jinastutigarbhitaM DhuMDhakamatanirAkaraNarUpaM sArddhazatagAthAstavanam //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ - // zrI paMcaparameSThibhyo namaH / / || zrImadvijayAnanda sUrIzvara pAdapobhyo namaH // ||ath // zrImadyazovijayajI upAdhyAyakRta sADAtraNasogAthArnu stavana arthasahita prAraMna. // prathama arthakAnuM maMgalAcaraNa // pArzvanAthapadadvaMdra, natvA sImaMdharaprabhum // stavasya vAttikaM kurve, svaparAnugrahAya vai // 1 // // have arthakAMnI sUcanA / A stavana mAMDelI gAthAonA artha anvaye karI kahIzuM paNa pAgharo nahIM kahevAya mATe pada Agala pAchala joDIne potAnI ghuddhie vicArI jozo to kharo artha besaze. ||ddhaal pahelI // // e DikihAMrAkhI ||e deshii|| zrIsImaMdhara sAhiva aageN| vInataDI eka kIjeM // mAraga zuddha mayAkarI mujhne| mohana mUrati dIjere // jinajI, vInataDI avdhaaro|| e aaNknnii||1|| artha-zrI ke0 cotrIza atizaya ane ATha mAtihAryAdika vAdyalakSmI tathA kevala jJAnAdika abhyaMtaralakSmI teNekarI yukta ehavA sImaMdhara nAme sAhiva te Agala ekaja zuddha mArga olakhavArUpa advitIya vInati karIye te mAharA UparaM mayA ke0 kRpA karIne zuddha mArga jerabatrayarUpa mokSamArga athavA aneka darzanI vitatthasaMvAdI tathA viparIta bhASaNa karanArA svadarzanIne sAcA mAnavA te azuddhamArga kahIye te sarva uvekhIne syAdvAdazailIyeM jainamArga olakhavo te zuddha mArga kahI te zuddha mArga sevI aneka bhavyajIva svasaMpadA bhogI thayA ehavo zuddha mArga te he mohanamUrati ke. vallabhamUrati ! mujhane dIje ke0 mujhane yo Apo e vInatI karIye chai mATe he rAgadvepanA jItaNahAra jinajI! te amArI bInatI avadhAro ke0 kevalajJAne karI jANo // 1 // cAle sUtra viruddhAcAreM / bhASe sUtra viruddha // eka kaheM ame ... mAraga rAkhU / te kema mAnUM zuddhare // jina0 vI0 2 //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) artha --- koika prANI sUtrarthI viruddha AcAre vAle che, tathA bhASe ke0 parupaNA kare chese paNa sUtra viruddha, valI lokane kaheze je ame mArga rAkhIye chaiyai, jo ame chaiyeM to mArga cAle che eha bole che mATe he prabhu te vAtane ame zuddha kema karI mAniyeM. ihAM sUtra zuM ? te lakhe. - 11 aMga, 12 upAMga, 10 payannA, 6 cheda, 4 mUlamUtra, 1 naMdI, 1 anuyogadvAra, evaM 45 Agama jANavA. yataH- " ekkArasa tahA vArasa / aMguvaMgANi dasapayannANI // chaccheyA camUlA | naMdIaNuogapaNayAlA // 1 // " tathA tenI bhASya, cUrNi, niyukti, vRtti ane mUlasUtra e paMcAMgIne sammata je pUrvAcArya praNIta dharmaravAdi prakaraNa tathA je naMdIsUtragata payannA ane haribhadramUri umAsvAti vAcaka pramukha kRta graMthAdika te sarva mUtra mAMja Ave, kemake durbhikSa paDayA te kAle mUtra visaracA hatA te mAMhe jeTalA sAMbharacA te sUtra lakhyA ane je artha sAMbharayA tehanA prakaraNa pramukha bAMdhyA te paNa mUtrAnujAyI hAvAthI sUtraNa kahIyeM to tethI viruddha kare che tathA vole che tevAne zuddha kema mAnuM // 2 // AlaMbana kUDAM dekhADI / mugadha lokane pADe // ANA bhaMga tilaka se kAluM / thApe Apa nillADere // jina0 vI0 3 // artha- have te viparIta cAlatAM koika kaheze je Ama kAM cAlo cho tehane pAcho jabAba ApatAM kUDAM ke0 khoTAM AlaMbana dekhADe je A paMcamakAle saMghayaNa dhRti pramukha pUrva puruSa nehavA kihAM ke ema kahine mugadha ke mUrkha lokane pADe ke0 ajJAna mArge pADe che pahalA puruSa te ANA ke0 jinAjJA tehano je bhaMga tadrUpa je kAluM tilaka te potAneM kapAle thApe ke eTale jinAjJA lope che. te vAre koika bolyo je AjJA bhaMganuM dUpaNa dIghuM te kharaM paNa sarvathA vidhi to koi karI zake nahIM // 3 // vidhi jotAM kaliyugamAM hove / tirathano uccheda // jima cAle tima calave jaiyeM / eha dhare mati bhedare // jina0 vI0 4 // artha - ane vidhi jotAM to kaliyuga ke pAMcamo Aro jene anyatirthI kaliyuga kahe che ane jaina pAMcamo Aro kahe che te kaliyugamAM tIrthano uccheda thAya kemake tame avidhinI to nA kaho cho ane vidhiyeM to thAya nahIM tethI tirtha viccheda jAya mATe jema cAle tema calAyA jaiyeM eTale jhAjhI cApAcipI karIyeM nahIM narama garama calAviyeM e rIte koika potAnI matino bheda ghare che // 4 // ! ima bhASi te mAraga lope / sUtrakriyA savi pIsI // AcaraNA zuddhi Acariye / joi yoganI vIsIre // jina0 vI0 5 // artha - ehavAM vacana bolIne je vidhimArgane lope che te prANIye sUtrakriyA sarva pI
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ sI ke0 dalI nAkhI te mATe AcaraNA ke kriyA te zuddha AdarIye te zrI haribhadrasariye yoganI vIsa vIsI karelI che te mAMhelI sattaramI vIsI mAhe kayuM che. yata:-"titthasmuccheAi, viNAlavaNaM jassa emeva / muttakiriyAinAso, eso asamaMjasavihANo // 1" // 5 // paMcame Are jima viSa mAre / avidhi doSatimalAge // ima upadeza padAdika dekhii| vidhirasio jana jAgere // jina0 vii0||6|| artha-pAMcamA ArAmAMhe jema viSa mAre che tema pAMcamA ArAmAMhe avidhi dopa paNa lAge che eTale e bhAva je pAMcamA ArAmAM pAMca vipa kahyA che te paNa jIvane asatya pravRttinA hetu che. yataH-" 1 dussama 2 huMDAsappiNi, 3 dAhiNapAsaMmi 4 bhaasghjoo| 5 taha kaNhapakkhIjIvA, paMcavisaM paMcame arae // 1 // " e gAthAsUyaNA sItarInI che e jima pAMca viSa kahyAM te mAre che tima pAMcame Are je avidhi doSa lAge te paNa mAreja che. athavA cothe Are jima viSa khAdhu mAre tema pAMcame Are paNa viSa khAdhu mAre, tema ja avidhi doSa paNa jema cothA ArAmAMhe lAge tema pAMcame Are paNa lAge. yata:-"mAreivisaM bhuta, jahA cautthArae tahA dusamami / taha avihidopajaNIo, dhammovi ya duggihej||1||" iti hitopadezamAlAyAM ema upadezapadAdika graMtha mAMhe pATha dekhIne vidhinorasiyo jana ke0 loka hoya te jAge ke0 vidhi karavAne sAvadhAna thAya / / 6 // koi kahe jimabahu jana caale| tima caliye sI carcA | mAragamahAjana cAleM bhASyo / tehamA lahIyeM acAre // jina0 vI0 7 // artha-valI keTalAka to ema kahe che ke jema bahu jana ke0 ghaNA loka cAle te rIte cAlIyeM kemake je ghaNA karatA haze te rukuMja karatA ho to jhAjhI carcA zI karo cho ame potAnI matiyeM karatA haiyeM to bhale carcA karo kAraNa ke mArga to tehaneja kahIye ke je mArge mahAjana ke0 mahoTA lokanA samudAya cAle che tehanI cAleM cAlIe tene mArga kahIye ima bhASyo ke graMtha mAMhe kahyoche. yata:-"mahAjano yena gataH sapaMthA" iti // tote mahAjananI cAleM cAlatAM thakAM lahIyeM ke0 pAmIyeM arcA ke0 pUjA iti // 7 // epaNa volamRSAmana dhriiyeN| bahujanamata AdaratAM ||chehn Ave bahula anaary| mithyA matamA phirtaare||jin0 vI0 8 // artha have uttara Ape che ke e bola je kayo te paNa mRSA ke jUTho cittamAhe dhArIye tehano hetu kahe che eTale bahu jana mata AdaratA ke0 ghaNA lokano mata AdaratAM to bahula anAraya ke0 ghaNA janato anArya cha tehano cheha ke0 pAra pAmIyeM nahIM mithyA mata mAMhe phiratAM ke0 anArya che te sarva mithyAmati che mATe te mahe bhamatAM pAra na pAmI iti bhAva / / 6 / /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) thoDA Arya anAryajanathI |jenaarymaaN thoDA | temAM paNa pariNatajana thoDA / zramaNa alapa bahu mo(muMDAre // jina0 vI0 9 // artha-thoDA Arya anAtha janathI ke0 anArya loyI Arya loka thoDA che kemake vatrIsa hajAra dezamAhe Arya deza to sADIpacavIsaja che te calI Arya dezamA paNa jaina nAma dharAye eDavA loka thoDA cha valI jena nAma dharAve tamAMhe paNa pariNata ke. jaina yAsanAye pariNamyA hoya eDavA zraddhAta rayAdvAdazailInA jANa thoDAvalI te pariNatajana mAMDe paNa zramaNa ke munirAja te alapa ke0 praNA thoDA ane bahu mo(moTA ke0 mAtra mastaka suMDana karAvyu paNa guNa vinAnA eDavA loka vaha jANavA // 5 // bhadravAhu guru vadana vacana e|aavshykmaaN lahiye / / ANA zucha mahAjana jANI / tehanI saMge rahiyere // jin0|| vI0 // 10 // artha-bhadravAhasvAmInA mukhanu e vadayamANa vacana che te AvazyakamAtramAMhe kAyu ke tihAthI lahiya ke0 pAmIthe je AjJA zuddha tehija mahAjana eTale jinAjJA pAle tehina saMgha pahacu jANIne teghA mahAjananI pAseM ghasI. gAthA-"eggI ya sAhu egAM, ya sAhuNI sAvao va saTThI vA / ANAjutto saMghA, sesI puNa ahisaMghAo // 1 // " iti Avazyaka pcnaat||10|| ajJAnI navi hove mahAjana | jo paNa calave ttol| dharmadAsagaNI vacana vicaarii| mana navi kIje bholare / jina0 vI0 11 // artha-paNa je ajJAnIno samudAya hAya ane jo te Tola ke0 gacchane calAye tohe paNa hane mahAjana na kahIyeM pahaq dharmadAsagaNInuM vacana vicArIne bhanane bholaM na karIye eTAle azAne dhamAdhama na karIye. yataH-"ja nayA aggIyatyo" iti vacanAt // 11 // ajJAnI nija chaMde cAle / tasa nizrAyeM vihArI // ajJAnI je gacchane calave / te to anaMta saMsArIre // jina0 vI0 12 // artha-je amAnI purupa te nija chaTe ke0 pAtAnA abhiprAye cAle tathA te ajJAnInI nizrAye je vihArI ke0 vicare te paNa ajJAnIja hoya to pahavA ajJAnI agItArtha thako je gacchane calAye teto anata saMsArI jANavI. yata:-"ja jayada aggIyatyo naM, ca aggIyatyanissio jyi| vaTTAveiya gaccha, aNaMta saMsArio hoi / / 1 / / " ityupadezamAlAyAM // 12 // khaMDa khaMDa paMDita je hove / te navi kahI nANI // nizcita samaya lahe tenANI / saMmatinI sahinANIre // jina vI0.13 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-je khaMDa khaMDa paMDita ke0 graMtha graMtha mAMhethI thoDI thoDI vAta zIkhIne paMDitapaNuM jehane hoya te purupane jJAnI na kahIye, yataH-"jo muttamatthamubhaya, samahIjaMte gurukammavihiNo / no bhannai so nANI, ahamayaThANamUDhamaNo // 1 // " iti AvazyakamAhAbhASye / mATe nizcita samaya ke0 nizce siddhAMtanI vAtane lahe ke0 jANe te nANI ke0 jJAnI kahIyeM eTale gurukramAgata nizcaya vyavahAra sahita syAdvAdazailI jJAna thayuM hoya te siddhAMta nizcitajJAna kahiyeM e vAta saMmatinI ke0 saMmatitarkazAkhanI sahinANI ke0 nisAnI che. gAthA-"jo nicchaya samayacU, .sa vyavahArasamayamAsajja / gurupArataMtalaha, nayaniuNoMgAhaNA kusalo // 1 // " iti // 13 // jima jima bahuzruta bahujana saMmata bahu ziSye paravario||tima tima jinazAsanano vyrii|jo navi nizcaya driiore|| jina0 vI014 // artha-jima jima bahuzruta ke0 ghaNo bhaNyo ane bahu jana saMmata ke ghaNA lokane mAnavA yogya thayo valI bahu ziSye paravario ke0 ghaNA celA cAMTi karayAM tima tima jinazAsanano vayarI ke0 siddhAMtano zatru jANavo jo nizcaya jJAnano dario ke samudra na hoya to. ane je nitheM jJAnI hoya tehane to sarva lekhe che. yaduktaM "jaha jaha bahusuosaMmaoa, sIsagaNasaMparikhuDo ya / aviNicchio a samae, taha taha siddhatapaDiNIo // 1 // ityupadezamAlAyAM tathA paMcavastuke pi ca (tathA sNmtaavpi)||14|| koi kahe locAdika kaSTeM / mAraga bhikSAvRtti // te mithyA navi mAraga hove / janamananI anuvRttire // jina0 vI0 15 // artha-keTalAeka to emaja kaheche je locAdika kaSTe ke0 loca karAvavA ughADe page tathA ughADe mAthe hiMDaQ ityAdika kaSTa karave karIne mAraga ke0 munimAraga jANavo valI mikSAyeM vRtti ke0 AjIvikA karavI te mArga che ehavaM je kahe che te mithyA ke0 khoTuM kahe che e rIte mArga na hoya kemake AtmArtha vinA jana mananI anuvRtti ke0 lokanA mananI 'anujAyIye pravarttatAM mArga na hoya iti bhAva. gAthA-"kalukarei tivvaM, dhamma dhArei jaNAzuvittIe / so pavayaNamaggassa, verIbhUo ahAu~do // 1 // " // 15 // jo kaSTe muni mAraga pAve / balada thAe to saaro||bhaar vahe je tAvaDe bhamato / khamato gADha prahArore // jina0 vI0 16 // artha-jo e rIte prabhunI AjJA vinA kaSTa karatA munino mAraga pAme to tiyeca valada tathA upalakSaNathI vIjA dora paNa laithe te Dhoraja sArA ke0 bhalA thAya kemake valada :para jeTalo bhAra bharI teTalo mukhe dukhe paNa vahe niravAha kare valI tAvaDe ke0 taDake bhamato thakogAr3ha ke0 AkarA koraDA moNAbhamukhanA mahArane khamato ke0 sahana kare che // 16 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ lahe pApa anuvaMdhI pApeM / valaharaNI jana bhikSA // pUrava bhava vratakhaMDana phala e | paMca vastunI zikSAre // jina0 vI0 17 // artha-mATe te pANI varcamAnakAle paNa azubha ane anAgata kAle paNa azubha te pApAnubaMdhI pApa kahIye teNe karIne lahe ke pAme valaharaNI ke0 vIryane haNe ehavI jana bhithA ke0 lokanI bhikSA pAme eTale saMyama yoga sAdhI na zake te valaharaNI mikSA kahIyeM e pUrava bhava ke0 pAchalA bhave vratakhaMDana karayA hoya tehanAM phala che ta pApAnuvaMdhI pApe valaharaNI bhikSA pA ema paMcavastu graMtha zrIharibhadrasUri kRta che te mAMhe kA che. gAthA-"cArittavihINassa, amisaMgaparassa akalusamAvassa / aNNANiNo ya jA puNa, sA paDisiddhA jiNavarehi // 1 // bhikkhaM ahaMtiAraMmasaMgayA aparimuddhapariNAmA / dINA saMsAraphalaM, pAvAu juttameyaM tu // 2 // isiM kAUNa suha, nivADIyA jehi dukkhagahaNami / mAyAe kei pANI, tesi eyArisaM ca hoi // 3 // caiUNa gharAvAsaM, tassa phalaM ceva mohaparataMtA / na gihi na pavvaiyA, saMsArapancaTTagA bhaNiyA // 4 // " 17 // koi kahe ameM liMge tarazuM jaina liMga che vAru ||te mithyA navi guNaviNuM tari / bhujaviNa na tare tArure // jina0 vI0 18 // artha-have koika kaheze je dravyaliga tehija pramANa che eTale liMga je ogho muhapatI tethI tarI saMsAra pAra pAmIroM kemake jainano liMga te vAra ke0 suMdara che tene guru uttara kahe che ke te mithyA ke0 khoTu che kAraNa ke guNa vinA ekaLu mAtra liMga dhAraNa karethI tarAya nahIM tehano dRSTAMta:-jema tAru purupa te bhujA vinA nadI pramukha tarI zake nahIM // yadukta caMdanAvazyake ziSya vacanaM-" muvihiya duvihIyaM vA, nAhaM jANAmi yaM khu chaumatyo / liMgaM tu pUyayAmi, tigaraNa muddheNa bhAveNa // 1 // pratyuttaramAha-jai te liMgapamANaM, vaMDhAhi ninhae tume savve / ee vaMdamANassa, ligamavi appamANaM te // 2 // " ityAdi // 18 // kuTaliMga jima pragaTa viDavaka / jANI namatAM doSa // niddhaMsa jA NIne namatAM / timaja kahyo tasa poSare / jina0 vI0 19 // artha-jema viDaMbaka je nATakIA pramukha tehano je kuTaliMga ke0 khoTo veSa te pragaTa paNe jANIne eTale koika nATakIyo sAdhuno vepa lAvyo te khoTo veSa che ema jANatAM thakA jo tehane namIyeM to dopa lAge tathA loka hAMsI pramukha paNa kare te mATe nidvaMdvasa je bhavacanopaghAtaka nirapekSaka kevala liMgadhArI pAsatyAdika jANIne tehane namIyeM to timaja ke te pUrvokta nATakIyA sAdhunI pare tasa poSa ke0 te dopano popa kahyo che yaduktaM-"jahai velaMvagaliMga, jANatassa namau havai doso| nidvaMdamatti nAUNa, vaMdamANe dhuvaM doso // 1 // " iti vadanAvazyaka // e rIte AcArye liMga apramANa kamu // 19 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziSya kahe jima jina pratimAne | jinavara thApI namiyeM || sAdhuvesa thApI AtisuMdara / tima asAdhune namiyare // jina0 vI0 20 // artha-vAre ziSya bolyo je jima jinezvaranI pratimAmAMhe jJAnAdika guNa nayI ane tehane tIrthakaranI buddhiye namaskAra karatAM mahoTo lAbha thAya che mahoTI nirjarA thAya che. yathA Avazyake ziSya vacanaM-" titthayaraguNA paDimAsu natthi nissaMsayaM viyaannNto| titthayarUtti namaMto, so pAvai nijaraM vijalaM // 1 // " iti / tema ati suMdara ehavo sAdhu veSa thApI asAdhune paNa namiyeM eTale guNa vinAnI jima jina pratimA che tehane namatAM nijarA thAya tema pAsatyAdikamAM jo sAdhuno guNa nathI to paNa sAdhuno vepa to che mATe jo potAnu mana zuddha che to tehaghAne namatAM lAbha thAya kAraNa ke lAbha athavA khoTa te to potAnA adhyavasAya AzrI che. uktaMca-"liMgaM jiNapannattaM, evaM namaMtassa nijarA viulaa| jaivi guNavipahiNaM, paMdai ajjhappasohie // 1 // " iti ziSya vacanaM // 20 // bhadrabAhu guru bole pratimA / guNavaMtI nahIM duSTa // liMga mAMhe the vAnAM dIle / te tuM mAna aduSTare // jina0 vI0 21 // artha-have AcArya uttara Ape che je zrIbhadrabAhuguru AvazyakamAM ema kahe che ke pratimA guNavaMtI nathI tema duSTa paNa nathI mATe tehane guNavaMtI mAniyeM eTale aduSTapaNAno Aropa kariyeM to thAya ane liMgamAMhe to guNa tathA doSa e ve vAnAM dekhAya che te tuM he aduSTa ke0 guNavaMta ziSya mAna iti gAthArtha / have eno bhAvArtha kahe che je jinapatimAmAMhe guNa nathI tema dopa paNa nathI mATe potAnA adhyavasAyanI zuddhiye namatAM lAbha thAya, ihAM koi kaheze je pariNAme lAbha thAya che tevAre pratimAnu zuM kAma che ? tehane phahIyeM je zuddha pariNAmano hetu te pratimAja che tevAre te kaheze je sAdhuno vepa te paNa zuddha pariNAmano hetu che tehane kahe je sAdhu vepa purupapaNuM te pratimAne varAvara na thAya kemake pratimA hajArogameM joiye paNa sarva ekAkAra cha sAvadha kriyA nathI karatI tema niravadya kriyA paNa nathI karatI ane sAdhuliMga to koika sthAnakeM sAvadha karma karato dekhIyeM tathA koika sthAnake niravadha zuddha cAritra pAlato dekhIyeM mATe varAvara na thAya ane jinamatimAmAMhe jina guNano Aropa karIne pariNAma karatAM nirjarA thAya paNa pAsatyAdikane vaMdanA karatAM konA guNa saMbhArIza tevAre te bolyo je vIjA ruDA sAdhunA guNa Aropa karIne praNAma karizuM tehane kahe che je nirguNIne viSe guNano Aropa thAya nahIM ane jo guNano Aropa karIyeM to viparyAsa thAya ane je viparyAsa teto karmabaMdhano hetu che te mATe jihAM guNa tathA doSa na hoya tihAM Aropa thAya paNa anyathA Aropa na thAya yaduktaM vaMdanAvazyake-"saMtAtitthayaraguNA, titthayare tesimaM tu ayappaM / na ya sAvajA kiriyA, iyaresu dhuvA smnnumnaa||1|| co0 // jaha sAvajjA kiriyA, natthi u paDimAsu evamiyarAvi / tayamA natthi
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ phalaM, aha hoi ahejya hoi // 2 // AcA0 kAmaM ubhayAmAvoM, tahavi phalaM asthi maNavisudIe / tie puNa maNavisuddhIe, kAraNa hu~ti paDimAo // 3 // jaivi ya paDimAu guNA, muNiguNasaMkappakAraNaM liMgaM / ubhayamavi asthi liMge, na ya paDimAsUbhayaM asthi // 4 // niyamA jiNemu a guNA, paDimArassi je maNe kuNai / aguNo u viyAgaMto, kaM namA maNe guNaM kAuM // 5 // " ityAdi valI ehano vicAra vRhattithI vicArajo // 21 // koi kahe jina Age mAgI / mukti mAraga ame lshuN|| niraguNane paNa sAheba tAre // tasa bhakte gahagahizure // jina0 vI0 22 // artha-have koika ema kahe che je jinezvara Age muktimArga ame mAgI ledeg kemake nirguNane paNa sAheva tAraze tathA tehanI bhaktimAM gahagahimuM ke0 harapa pAmizuM iti gAthArtha. bhAvArtha to ema che je keTalAka ema kahe che A bhavamAM to zakti nathI paNa janmAMtare vodhivIjanI sAmagrI pAmItyAre karizaM ehavaM manu pAse mAgI laiye chIyeM iti bhAvaH // 22 // 'pAmI bodha na pAle mUrakha / mAge bodha vicAle / lahiye teha kahIM kuNa mUle / bolyu upadezamAlere // jina0 vI0 23 / / ___artha-tehane uttara kahe che je A bhavamA vogha ke voSivIjanI sAmagrI pAmIne paNa je bhUrakha ke0 ajJAnI saMyama anuSThAna to pAlato nathI ane vicAle ke vicamAM vodha mAge je Agala pAlizuM to teha ke te voSivIja kaho kuNa mUle ke0 zemUle lahiye ke. pAmIyeM eTale e bhAva je koika vastu ThevA jaiye te vastu jo pAse dravya hoya to jaDe ane dravya na hoya to syA mUle jaDe, tema A bhavamAhe jo saMpamAdika pAlyA hoya to Avate bhave paNa voSivIjanI sAmagrI male paNa na pAlyA hoya to ze mULe pAme arthAt bodhi sAmazrI naja pAme, ema upadezamAlA madhye kayu che. yataH-"laddhilliyaM ca vohiM, akarito'NAgayaM ca patthito / abaMdAI vohiM, labbhihisi kayareNa mulleNa // 1 // " ityupadezamAlAyAM Avazyakaniyuktau tathA caturviMzatistavAdhyayane pi ca // 23 // ANA pAle sAheba tUse | sakala ApadA kApe // ANAkArI je jana mAge / tasa jasalIlA Apare // jina0 vI 24 // artha te mATe AjJA pAlatA thakAM sAheva ke0 paramezvara tuSTamAna thAya ane samasta ApadAne kAMpe, mATe AjJAkArI je jana ke0 loka te mAge eTale A bhavamAMhe prabhu AjJA pAle te pANI je mAge tasa ke0 te pANIne jazanI lIlA Ape eTale prabhu AjJAthI jagalIlA pAme // 24 // e mathama DhAla mAhe ema kaDaM je ame nirguNI thakAM prabhu pAsethI mAgI leroM evaM volanArane zikhAmaNa dIdhI / / 24 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ // DhALa biijii|| // Adara jIva kSamAguNa Adara // e dezI // koi kahe ame guruthI tarasuM, jima nAvAthI lohaare| te mithyA nalahe sahavAse, kAca pAcanI sohAre // 1 // zrIsImaMdhara sAheba suNajo, bharatakhetranI vAtore / lahuM deva kevala rati iNe yuge, huto tuja guNarAtore // zrIsI0 2 // artha-have vIjI dAlamA je ema kahe che ke ame nirguNI thakAja guruyI tarI, temane zikhAmaNa devA saMbaMdhI A vIjI DhAla kahe che.-koika ema kahe che je amArAmAM to guNa nayI paNa amArA guru guNavaMta che to tethIja saMsArasamudra tarI pAra pAmizu. jema nAvA ke0 jihAja tareche te mAMhe lohA ke0 lokhaMDanA khIlA jaDyA hoya te paNa tare che, e dRSTAMte tarIthu, yata:-"saccaM jaMpei jaNo, uttamasaMgeNa uttamo hoi / loho kavilaggo, saMjoge sAyaraM taraha // 1 // " iti pAThAt tehane uttara je-e rItanA bolanArA te paNa mithyA ke0 khoTuM kahe che kemake sArA gurune sahavAse ke. mAtra melA basavAyIja na lahe ke0 na pAme, jema kAca te pAca ke0 pAnAnI zobhApAme nahIM. uktaMca-"magi utipAdAgre kAcaH zirasi dhAryate / parIkSakakare mAte, kAcaH kAco maNirmaNiH // 1 // " tathA oghaniryuktAvapi-suciraMpi acchamANo, verulio kAyamaNIyayo mIso, na uvei kAyabhAvaM, pAhannaguNeNa niyaeNaM // 1 // " mATe he zrIsImaMdhara sAheba ! A bharatakhetranI bAto ke. caritra te muNajo ke0 sAMbhalajo. he deva ! he AtmaguNaramaNi iNe yuge ke0 AviSamakAla paMcama Aro, huMDAvasarpiNIne viSe kevala ke nikevala je hu rati lahuM ke sAtA pArcha te tuja guNa rAto ke0 tamArA guNane viSe tatparathako eTale tamArA guNano raMga che eTalIja zAtA che, bAkI matabheda kadAgraha dekhIe to kAipaNa zAtAnuM kAraNa nathI. iti bhASa / / 2 / / koi kahe je gacchathI na TalyA, te niraguNa paNa saadhore| nAtimAhe niraguNa paNa gaNIyeM, jaza nahIM nAti baadhore||shriisii0 // artha-have keTalAeka ema kaheche ke, je gacchathI vAhIra nIkalyA nayI ane AcAryanA saMghADAmAhe rathA che te jo nirguNa che to paNa te gacchamA rahyA mATe sAdho ke0 sAdhu kahiye. tehalu dRSTAMta kaheche-jema nyAtinA sarvaloka uttama hoya ane te mAMhe koika nirguNa hoya paNa vehane jihAMlageM nyAti bAhera karayo na hoya tihAM lage te nyAti mAMheja gaNAya che, jaza ke0 je guNarahita puruSano nAti vAgho ke0 nyAtino bAgha nahIM ke0 nathI eTale te purupano jima nyAtimAhe vAgha nathI, tema sAdhu paNa gacchamAhe che mAre ruho jANavo // 3 //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) guNa avaguNa ima sarikhA karato, te jinazAsana vairIre / niraguNa jo nija chaMde cAle, to gaccha thAe svairIre // zrIsI0 4 // artha -- have pUrvokta kahenArane zikhAmaNa Ape che ke, je e rIte guNa ane avaguNane sarakhA kare te jinazAsanano bairI jANavo. teno hetu dekhADhe che ke, te gacchamAMhe rahyA je nirguNa puruSa te jo nija ke0 potAne chaMde cAle to gaccha thAya svairI ke0 te sarva gaccha svecchAcArI thAya, kemake ekane hoNo dekhIne vIjA paNa hINAcArI thAya. itibhAva ||4|| niraguNano guru pakSa kare je, tasa gaccha tyajavo dAkhyore / te jinavara mAragano ghAtaka, gacchAcAreM bhAkhyore // zrIsI0 // 5 // artha- valI je nirguNa hoya teno pakSapAta je guru kare to te guruno gaccha vIjA sAdhuyeM tyajavo ke0 chAMDavo ema dAkhyo ke0 ko che. eTale te gacchamAM rahetuM nahIM ane te guru jinezvaranA mArgano ghAta karanAra jANavo. erIte gacchAcArapayannA madhye kartuM che. yataH- " guNANapakhkho, gaNI kusIlo kusIlapakhkhadharo / so ya agaccho gaccho, saMjama kAMmIhiM tavva // 1 // jahiM natthi sAraNA vAraNA ya, coyaNAya sagacchaMmi / so ya agaccho gaccho saMyamakAMmIhiM muttacvo || 2 ||" iti gacchAcAre // 5 // viSamakAlamA niraguNa gacche, kAraNathI jo vasIyeMre / sorest vyavahAreM calIyeM, bhAve navi ullasIyere // zrIsI0 6 // artha - yadyapi vipamakAlamAM eTale pAMcamA ArAmAM potAnI manovala zaktine abhAva nirguNa gacche eTale guNarahita gacchane viSe jo koi kAraNe vasavuM paDe to dravyathakI eTale bAhyathI to te gacchane vyavahAre caliye ke0 pravRttiye paNa bhAvathakI ullAsa pAmiyeM nahIM, eTale aMtarathI harapIyeM nahIM paNa jo zuddhAcArInI saMgata male to nirguNa gacchane turata choDIApiyeM. yataH - " gIyattho guNajutto, nimguNagacchaMmi saMvasittA ya / no niguNANapakhkaM, kujjA so gaNaharasariccho ||1||" ityupadezapade / / 6 / / jima kuvRSTithI nagara lokane, ghahelA dekhI rAjAre / maMtrI sahita ghahelA hoI beThA, paNa manamAMhe tAjAre // zrIsI0 7 // artha -- jema ghalApaNAnI karanArI kudRSTi thai te kudRSTituM pANI te nagaranA sarvaloka pAna karIne ghahelA thayA. mAtra eka rAjA ane pradhAna e ve jaNe pANI pIdhuM nahIM mATe DAdyA rahyA. pachI te behune viSa sahapAcArI ghahelA lokoe mAravAno upAya karaco, tevAreM rAjA potAnA jIvavAnA upAyane mATe pradhAna sahita pote ghaDelA thai veThA, paNa manamAM to tAjA * DAhyA che. ema jANe che je sArI dRSTi thAya to sahu DAlA thaiyeM. ema e dRSTAMte ihAM paNa
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ jANavU je nirguNa gacchamAM vase tathA tehanI peThe cAle topaNa manamA to ema jANe je muvihita male to teDane saMge rahuM ane zuddhAcArI thAuM. iti bhAva // 7 // ima upadeza pade e bhAkhyu, tihAM mAraga anusaarire| jANIne bhAve AdarIyeM / kalpabhASya niradhArire // zrIsI0 8 // artha-e rIte zrIharibhadramurikRta upadezapadanAmA graMthamAM bhAkhyu ke-"gIyatyo guNajutto ityAdi" pUrvokta gAthA jANavI tathA ema kayu je dravyathakI vyavahAre cAlIya, paNa bhAvayI ullAsa pAmIyeM nahIM to paNa vihAM ke0 te gacchamAM jo kadAcita sarva kriyA vyavahAramAM sAvadhAna na hoya paNa jo mArgAnusArI zuddhamarupaka hoya ane guNa pakSapAtI hoya tevA mArgAnusArI jANIne tehane bhAvayI paNa aMgIkAra karIyeM ehavaM hatkalpabhASyamAM kaDaM che. yata:-" siDhilo aNAyArakao, coynnpddicoynnaaigunnhiinno| guNapakkhakaro gaccho / sIleyabvo vi bhAveNa // 1 // " iti // 8 // jJAnAdika guNavaMta parasparaM, upagAreM AdaravAre / paMca vastumAM gaccha suguNane, avara kahyo che tyjvore||shriisii0||9|| __ artha-calI paraspara ke0 mAhomAMhe jJAnAdika guNavaMta ke jJAna, darzana, cAritra guNavaMta hoya valI upagAre ke0 upakArI hoya:eTale mAhomAMhe koino jJAnaupakAra, koino darzana upakAra ityAdika upakAravaMta hoya to Adaravo, ema zrIharibhadrasUrikRta paMcavastugraMthamAM kaDaM che. yata:-"muttUNa mihuvayAraM,ajunaguNAdibhAvasaMbaMdhaM / chattatullo vAso, aneu Na gacchavAsoti // 2 // " te mATe suguNa je guNavaMta hoya teNe pUrvokta jJAnAdikanA upakArI gaccha vinA avara ke0 vIjo je gaccha te tyajavo kahyo che // 9 // je niraguNa guNa ratnAkarane, Apa sarikhA dAkhere // samakitasAra rahita te jANo, dharmadAsagaNI bhAkhare // zrIso0 10 // artha-calI je pote nirguNa chatAM vIjA ne guNanA ranAkara ke samudra hoya tehane Apa ke0 potAsarikhA dAkhe ke0kahe, eTale ema kahe je amArAmAM tathA emAM zo phera che? ema guNI avaguNIne sarikhA kare to te prANI sAra ke pradhAna ehavo je samakita tethI raDita jANavo. e rIteM upadezamAlA madhye dharmadAsa gaNiye kaDaM che. yataH / / "guNahINo guNarayaNAyaresuM jo kuNai tullamappANaM / sutavassINo yo hilai, sammataM komalaM tassa // 1 // " // 10 // koi kahe je vakusa kuzIlA, mUlottara paDisevIreM / bhagavaIaMge bhASyA tethI, aMta vAta nAvi levIra ||shrii sI0 11 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13 artha-rIteM graMthakAranA kahevA pramANe sarvathA guNavaMta hoya to Adaraco ema raghu. te upara ziSya prazna kare che ke, koIka ema kahe che je vakusa kuzIlA ke vakusa cAritrIyA tathA kuzIla cAritrIyA e mUla uttaraguNanA pratisevI kahyA che. paDIsevI ke0 pratikUlapaNe sevacu-doSa lagADavo eTale e bhAva je 1 pulAka, 2 vakusa, 3 kuzIla, 4 nigraMtha, 5 sanAtaka e pAMca nigraMtha kahyA che, temAM vAsa cAritrIyA te uttaraguNanA eTale mAtra dazavidha paJcakhANanAja pratisevI hoya, tathA kuzIla cAritrIyA te mUlaguNanA tathA uttaraguNanApatisevI hoya, yadyapi "mUluttara paDisevI" ihAM sAmAnye kahyA topaNa artha pUrvokta rIte karavo. kemake paMcanigraMthI prakaraNa tathA bhagavatIsUtramA e rIte che te rIte ameM paNa artha lakhyoche. yaMduktaM, paMcanigraMthI prakaraNe // yataH-"mUluttaraguNavisayA, paDisevA sevae kusiiloy| uttaraguNesu vaso / sesA paDisevaNA rahiyA // 1 // " valI bhagavatI aMge bhANyA ke0 kahyA che tathAca tatpATha-"vauseNaM pucchA goyamA ! paDisevae hojA, appaDisevae hojjA ? jadi paDisevaehojA, kiM mUlaguNapaDisevae hojjA, uttara guNapaDIsevae hojjA! goyamA ! no mUlaguNapaDisevae hojjA uttaraguNapaDisevae hojjA. ityAdi tathA paDisevaNAkusIle jahA pulAe. eTale pulAkane mUlaguNapaDisevae hojjA uttaraguNapaDisevae hojjA. ema kaI che mATeM kuzIla paNa bhUlottara guNanA paDisevI thayA. iti bhagavatI sUtre sataka (25) meM use 6 ko vethI ema vyu je mUlaguNanA pratisevI thAya tihAM lage cAritrIyA kayA tethI amane doSa lAgavAM chatAM paNa amAraM cAritra kAI jatuM nathI mATe vAtano aMta levo nahIM. bhAI amane bolAvI aMta / lyo cho. iti zipya vacanaM // 11 // te mithyA nikAraNa sevA, caraNaghAtInI bhaassiire|| munine tehane saMbhava mAtra, saMttamaThANu sAkhaure ||shriisii0 12|| artha-have guru kahe che ke ema bhagavatIsUtranI sAkha ApIne jema tema pratikUla sevA pAlAne je cAritraM TharAve che te mithyA ke0 khoDhuM kahe che, kemake nikAraNa sevA ke0 kAraNa vinA je pratikUlapaNe sevA apavAdarUpa tehane mukhya karIne je matisevA kare te patisevA vo caraNaghAtInI bhApI ke0 cAritrane ghAta karanArI,kahIche. yata:-"saMtharaNami asuddha, doNhavigiNhatadicagANahiye / AradiThaM teNa, taM ceva hiyaM asaMtharaNe // 1 // " iti bRhatkalpa bhAjyo / te pratisevA munine tehane ke0 te munine saMbhavamAne ke. lAgavA rUpa * saMbhava paNa upayogapUrvaka pratisevA kare nahIM kadAcita upayoga pUrvaka kare to te apavAdeM. kare, paNa utsarga kare nahIM, e paNa saMbhavaja kahIye. vihAM sattamaThANu sAkhI ke0 ThANAnAmA makaraNamA sAtame ThANe kayu che te ThANAprakaraNa mArA hAthamAM pApta thayu nathI paNa mArA vacane jANuM chu ke ThANApakaraNa che anyathA ihAM koika ThANAMgasUtra kahe che paNa te : madhye e pATha jaDato nayI te mATe guruvacana satya, iti neyaM / / 12 / /
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! (13) paDisevA vacane te jANo, aticAra bahulAIre // bhAva bahulatAyeM te TAle, paMca vastu muni dhyAIre // zrIsa013 || artha - have tihAM paMcavastunI sAkha lakhiyeM chaiyeM. gAthA - "te u paDi sevaNAe, aNulomA hoti viaDaNAe / apaDisevaNAviaDaNAe, itthaM cauro bhave bhaMgo // 1 // vyAkhyAte tu doSAH pratisevanayA AsevanArUpayA anulomA bhavatyanukUlA bhavaMti vikaTanayAlocanayA ca pratisevanAyAM AlocanAyAM ca padadvaye catvAro bhaMgA bhavati tadyathA, pratisevanayA anulomA cikaTanayA ca 1 tathA pratisevanayA na vikaTanayA, 2 tathA na pratisevanayA vikaTanayA 3 tathA na pratisevanayA na vikaTanayeti 4 gAthArtha:- " te ceva tattha navaraM, pAyacchittaMti Aha samayaNNU | jamhA saha sujogo, kamakkhaya kAraNaM bhaNIo // 2 // " " vyAkhyA te eva navaraM kevala sAmudAnikA aticArAvityamAnAH saMtaH tatra kAyikA dIrghapathikAyAM prAyazcittamityevamAhuH samayajJAH siddhAMtavidaH kimiti asmAt sadA sarvakAlamevasubhayogaH kusalavyApAraH karmakSayakAraNaM bhaNitastIrthaMkaragaNadharairiti gAthArthaH / tataH kimityAha gAthA | suhajogo yaayaM jaM, caraNArAhaNanimittamaNuaMpi / mA hojja kiMci khaliyaM / pehei taovauttovI // 3 // vyAkhyA- subhayogazcAyaM sAmudAnikAticAra ciMtanarUpaH kathamityAha yasmAccaraNArAdhananimittaM skhalitaM cAritrapAlanAMryamaNuaMpi sukSmamapi mA bhUt kiM tat skhalitaM prekSyate paryAlocayati tataH upayuktopi bhikSAgrahaNakAle // itigAthArthaH - A ThekANe eja arthanI sUcaka gAthA hAMnavimalamUriyeMTavAmAM lakhIche te kahe che. gAthA - " savvAvi ya paDi sevA, ukkaDabhAveNa doha sA siDhilA | aiyAravAhUlattaM, paDisevA viya payaseDhI // 1 // " e gAthA parNa ruDI che. e ThekANe ehavI gAthA joiyeM paNa e gAthA paMcavastu graMthamAM jaDI nahIM mATe ame lakhI nahIM tathA mUlaguNa uttaraguNanA pratikUlapaNe sevI hoya te paDisevA vacane ke0 pratiseMvA zabdeM karI jANo ke0 jANavI, eTale mUlaguNamAM tathA uttaraguNamAM aMticAra gharNA lAge te aticAra bhAvanI tIvratAyeM karIneM TAle ema paMcavastu graMthamAM munidhyAyI ke0 munirAje aticAranI bahulatA dhyAyI bhAvI he // 13 // sahasA doSa lAge te chuTe, saMyatane tatakAleMre / pacchiteM AkuTTiyeM kIdhuM, prathama aMganI bhAleMre // zrIsI0 94 // artha - sahasA ke0 sahasAtkAreM anAbhogathakI je doSa lAge te chuTe, eTale tadbhava dearer karma vAM hoya te chuTe, saMyatane ke munirAjane tatkAle ke0 teja bhavamA chuTe itibhAva. zrI AcArAMge paMcamAdhyayane caturthoddeza ke gAthA - "egayA guNasamitiyastarIyato kaaysNphaasmnnucinnaa| egaviyAM pANAM uddAyaMti, ihalogavedaNavijjAvaDI / asyArtha lezaH kadAcit guNasamitta ke0 guNasahita apramata sunine cAlatAM thakAM kAya phArsa ke0 kAyasparza thayAthI koi jIva haNANo, tevAre ihaloke vedanAno je vedya ke0 anubhava tehane AvaDiaM ke0 pAmyuM eTale A bhaveM bhogavaMvA yogya karma vaMdhAya tathA AkuTTiyeM ke0 vinA
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayojane kAraNa vinA pApakarma karayuM te karma pacchite ke0 daza prakAracaM prAyazcita che temAM harakoDa mAyazcita Ave ema prathama aMganI bhAle ke0 AcArAMganI bhalAmaNa che, pAMcamA adhyayananA cothA uddezAmAM "ja AuTTIkayaM kamma, taMparibAya vivegameti iti etaddvatyaikadeza: jaM Auhi ityAdi yattu punaH karmAkuTyA kRtamAgamoktakAraNamaMtareNopetya pANyupamaInena vihitaM tat parihAya parijJayA vivekameti vivicyate aneneti vivekaH mAyazcittaM dazavidhaM tasyAnyataraM bhedamupaiti tadviveka vA abhAvAkhyamupaitIti tat karoti yena karmaNo abhAvo bhavatIti / te kAraNa mATe pApa jANIne sevaq tehano mahAdoSa che itibhAvaH // 14 // pAyacchittAdika bhAva na rAkhe, dopa karI niHsUkore / nibaMdhasa seDhIthI heTho, te mAragathI cUkore / / zrIsI0 15 // artha-mATe te aticAra sevIne paNa pAyacchittAdika ke0 vizuddha thAya te, guru Adika pAseMthI prAyazcitta pramukha levAno abhiprAya rAkheja nahIM to te pANI dopa karIne paNa nimsako ke nirdayI jANavo. yata:-"jo cayai uttaraguNe, mUlaguNevi acireNa so cyi| jaha jaha kuNai pamAyaM, pillijai taha phasAehi // 1 // " ityupadeza mAlAyAM tathA te pANI nidUdhasa ke0 gatadharmA che eTale pravacanarUpa dharmanI hAnI thAya tehanI apekSA rAkhe nahIM te jIva seDhIthI heTho ke0 guNazreNIthakI adhovartI athavA saMyamazreNI thakI heTho jANavo. valI te pANI sAdhunA mArgathI cukyo ema jANavU. yataH-"aiyAraM jo nisevI tA pAyacchittana giNDae / aNujjuoya tabbhAvo, nidhammo so gaNIdyAsu // 1 // iti zrIharibhadramurikata saMvodhamakaraNe // 15 // koI kahe je pAtika kodhAM, paDikamatAM chUTIjeMre / / te mithyA phala paDikamaNAnu, apuNakaraNathI laujere ||shriisii0 16 // __ artha-calI keTalAka ema kahe che ke je pApa karayAM hoya te sarva pApathI paDikamatAM ke0 paDikamaNuM karatAM chuTIyeM // yataH-"anANaokayaM pAvaM, paDikamaNAo visujjhai / iti vacanAt. paDikamaNaM pApaharaNaM iti lokoktiH ema kahe che te mithyA ke0 khoTuM kahe che kemake phala paDikamaNA, ke0 paDikamaNAnuM je phala te to apuNakaraNathI lIje ke0 pharI aNa karavAyI pAmIyeM eTale pApane paDikamIne pharI pApa nahIM kare toja paDikamaNAnuM phala pAme. itibhAva. yata:-"puNa pAvassa akaraNe, paDikamaNaM hoi bhAvasAraM ca / puNa pAvANaM * karaNaM, naDuvya davvaM paDikkamai // 1 // " iti vacanAt // 16 // mithyA dukkaDa deI pAtika, te bhAve je severe // Avazyaka sAkhe te paragaTa, mAyA mosane severe // zrIsI0 17 // artha-mAde je mithyAdukkaDa ke micchAmidukkaDaM deine valI tehija pApabhAveM karIne
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ seve che te prANI pratyakSapaNe AvazyakanIsAkhe mAyA mRpAne seve che. zAmATe je guruAdikane rAjI karavAne arthe micchAmi dukaDaM die che paNa paramArthe sunya che. yataH-"ja dukaI ti micchA, taM ceva nisevei puNo pAvaM / paJcakkhamusAvAi, mAyAniyaDIpasaMgoya // 1 // " ityAvazyake // 17 // mUla padeM paDikamaNuM bhASyu, pApataNuM aNa karacure / sakti bhAvataNe abhyAseM, tejasa arthe varacure / / zrIsI0 18 // artha-mUlapadeM ke0 utsargamArge athavA prathamathI paDikamaNuM bhASyu ke0 kalu che. kema kamu che te kahe che ke je pApata' aNa kara ke0 pAparnu je na kara tenuM nAma paDikama' kahIyeM. yataH-"jaiya paDikkamiyavvaM, avassa kAUNa pAvayaM kammaM / taM ceva na kAyavvaM / to hoi pae paDikato // 1 // " iti Avazyake. pae ke0 utsargapade athavA pae ke0 prathamathI paDikamyA. iti. te mATe zakti ke0 zaktimAphaka bhAve karIne abhyAsa kare eTale zaktibhAvathI abhyAsa kare te paNa jaza ke0 jehane arthaM pApa aNa karavAne artha vara ke0 Adara eTale zakti abhyAsa kare te paNa pache pApa na kare. iti bhAvaH athavA paramArthe jaza te mokSa tene arthe vara ke0 Adarayu ane kAnuM nAma paNa jazavijayache te paNa sucavyu // 18 // // DhALa triijii|| // tuMgIyAgiri zikhara sohe // e dezI // deva tujha siddhAMta mITho, eka mane dhariyeM / duSTa AlaMbana nihAlI, kaho kema tarIyeM // deva tujha0 1 // artha-have trIjI DhAla kahe che ene vIjI DhAla sAthai e saMbaMdha che je bIjI DhAlamAM ema kayu ke pApa na kara, te paDikama'. mATe trIjI DhAlamAM kahe che ke pApa zI rIteM thAya. jo hINA AlaMbana na hoya to pApa na thAya te kahe che. je he deva ! he paramAnaMda vilAsI! tujha siddhAMta ke0 tahAruMje Agama syAdvAdasailIrUpa te mujhane atyaMta mITu lAge che. itibhaav| te eka mane parieM ke0 ekAgra ciceM karI dharI rAkhIyeM ane duSTa je hiNA AlaMbana te nihAlI ke0 joine eTale koikeM koI kAraNe kAi viparIta aMgIkAra karayu hoya te pote dhArI rAkhe to te dhArIne he sajjana puruSo tame kaho je kema ke0 kevI rIteM saMsArasamudra tarIyeM / / 1 // duSTa AlaMbana dhare je, bhagna pariNAmI / teha AvazyakeM bhASyA, tyaje muni nAmI // deva tujha0 2 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) artha-mATe duSTa ke0 dUSaNasahita je apavAda sAdhana hoya te le koi cittamAM gharaM te to bhagnapariNAmI ke0 saMyana kriyAyI bhAgyA ke pariNAma jehanA ehavA je liMgI ho tane Avazyaka viSe bhApyA ke0 kyA che. kevA kathA ke ? ke muninAmI ke muni nAmanA ghaNI eTale je sunIvara hoya se sevA ligIne tyaje ke0 chAMDe // 2 // niyatavAsa vihAra ceIya, bhaktino dhaMdho // - mUDha ajjAlAbha thApe. vigaya paDivaMdho || deva0 3 // artha-ve duSTa AlaMbana dekhADavA mAMDe dvAra bAMbe ne eka niyatavAsa vihAra ke0 nityavAse vicara eTale nityavAsa kalpa itibhAva. eka sthAnake rahe ema koika sthApa hai. bIjI cesya bhaktino dhaMghoM eTale caitya je dene tathA jinapratimA tenI bhaktino vaMdhI je kArya vyagratA te sAdhune karabo eDale jinapUjAdika karavI. itibhAva, vaTI zrIjI mUDha ke0 mUrkha te ajAlAma thApe ke0 AyAMnA lAbha thApe ke eTale sAdhvI bohorI lAve te sAdhune pe ema thApe che: cAMtho vigaya je dUdha dahI pramukha ane kaDAvigayane triSe paDibaMdhoM ke pratibaMdha eTale vinA lopI ne ema kahe le ke vigaya khAtAM dopa nayI. yata:- "nIAvAsavihAraM. ceDyabhattica ajJopAlAbhaM / vigaInua paDivaddhaM nihosa cAMDayA vitti // zA" // 3 // kahe ugra vihAra bhAgA, saMgamaAyario | niyatavAsa bhaje vahu zruta, suNio guNadario // deva0 4 // artha- have ugravihArarUpa dvAra chAMte kI dekhA hai. se korDaka ema kahe ke ke ugravihArI vAkyAM saMgamaAyariyo ke saMgamAcArya niyatavAsabhaje ke0 nityavAsIpaNubhajyuM che. ne saMgamAcArya bahuzruta ke jJAnI puruSa hatA evaM ame kSuNiyoM ke0 AgamamAI sAMbhalyuM ke eTale guNasamudra tathA bahuzruta evA saMgamAcArye nityavAsa kabula karayAM tethI ame paNa jANIya chaiye se eka ThAma rahetAM doSa dekhAnA nayI ema kahIMne nityavAsa yApe he. yana:-"saMgamaye'rAyarioM / mutabassI taiva gIyanyo / pehitA guNadomaM / niyAvAsaM patrannoU || 1 ||" itibaMdanakaniryuktau // 4 // na jANe taM khaNa jaMghA, vala thovira taho / gocarInA bhAga kalpI, bahu rahyo jehA // deva0 5 // artha--e garne je kahe the tene uttara kareM le ke je ema kahe te puruSa na jANe ke nayI jANanA ekale nayo gaNatA je vINa ke AeM yuM hanu jaMghAvala ke0 jaMbAtuM bala paTale hiMDavAnI zakti hI nahIM, vahI thivira ke0 vaDapaNa hanuM vA tehIM ke te saMgamAcArya hanA tathA unNI durbhikSa bano. vipyane vihAra karAvyo hato. baLI te apratibaMtrapaNe rahyA ne paNa gaucarInA bhAga gAmamAM kalpIne rahA hanA, eTale eka bare AhAra na letA hanA.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) evo thakA bahu rayo jaddI ke je saMgamAcArya. yata:-"ome sIsapavAsaM, apaDivaMdha ajaMgamattaM ca / na gaNaMti ega khitte. gaNaMti vAsaM niyayavAsI // 1 // " eTale nityavAsa na karavo itibhAva. te saMgamAcAryatuM kathAnaka AvazyakamUtrathI jANavU / / 5 / / caityapUjA mukti mAraga, sAdhune karavI // jiNe kIdhI vayara munivara, caityavAsa ThavI // dev0||6|| artha-ve caityapUjA ke0 prabhupUjA te mokSano mArga che te mATa sAdhune karavI. kemake ame na karIyeM to e derAsaranI saMbhAla koNa kare. jo mUkI daiyeM to viccheda jAya temATe ame asaMyama aMgIkAra karayuM che. te upara dRSTAMta dekhA che ke jiNe ke. je kAraNa mATe zrIvayarasvAmI AcArya pUjA bhakti karI che mATe nirdoSa che itibhAva. yata:-" cehayapUyA ki vayarasAmiNA muNiyapubbasAreNaM / na kayA puriyAi tao, mukhkaMga sAvi sAhuNe // 1 // " ityAvazyaka / eka puppAdika lAvyA eTaluMja dekhe che paNa AvAM kAraNa itAM te dekhatA nayI // 6 // tIrthaunnati anyazAsana / malinatA TANe // pUrva avicita puSpa mahimA / teha navi jANe // deva0 // 7 // artha-je tihAM to tIrtha ke0 jinazAsananI unnati yatI hatI valI anya bhAsana ke0 anya tIthinI malinatA ke0 melAza karavAne TANe ke0 avasare te paNa pUrva avicita ke0 pUrve puppa utArI melA karayAM hatAM evAM phala hatAM tehano mahimA ke0 mahAtmya dRtuM te navijANe ke0 ehavI vAtanI jene khavara nathI taM bhUle che, e vayarasvAmInu caritra AvazyakathI jANavU. yataH-"ohAvaNA paresi, satitthaumbhAvaNaM ca vacchallaM / na gaNati gaNemANA, punbaciyapupphamahima ca / / 5 // " ityAvazyaka // 7 // caityapUjA karata saMyata / deva bhoI kahyo / zubhamane paNa mArganAzi / mahAnizIthe lahyo / / dev0||8|| artha-caitya ke0 jinapatimA tenI pUjA karatA thakAM saMyata ke0 dravyaliMgI sAdhu te devamoi ke. devanA dravyano bhogavanAro kahyo cha, eTale saMyatane pUjA karatAM deva dravyanI zaMkA rahe nahIM mATe devadravyano bhogI kahIye jinapUjA karUM, evA pariNAma te zubha mana kahIye, paNa evI karaNI karato thako mArga je jainamArga tenA nAza kare ke eTale unmArge pravartache e rIte mahAnizIthamutramA kaDu che. tathAca tatsUtra-"evaMcaNa goyamA kei amuNiyasamayasanmAveosanavihArINIyavAsINo adiTTaparalogapaJcavAesayaMmatI ivIrasasAyagAravAimucchi e rAgadosamohAhaMkAramamIkArAisu paDivaddho kasiNasaMjamasadhammaparammuhe niyanirtisanigdhiNaakalluNanikive pAvAyaraNekkanivibuddhI egateNaM aicaMDaroikarAbhiggahio micchadiTTINo
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) kayasavvasAvajjajogapaccakkhANa vippamukkA sesasamAraMbhapariggaDe ticiDeNaM paDibannasAmAie yadabacAe na bhAvattAe nAmametamuMDe aNagAre mahavtrayadhArI samaNe vibhavittANaM evaM mantramANe sabvA upavarga pavattaMti taDA kila amhe arahaMtANaM bhagavaMtANaM gaMdhamallapadIvasamajjaNovalevaNavicittavatthaballI vADaehiM pUyAsakkArehiM aNuDhiyahamavyaccaNaM pakuvvANA tityucchapaNaM karemo taMca NoNaM tadRtti gAyamA samaNujANejjA se / bhayavaM keNaMaTTeNaM evaM vRccaDa jANaM taMca goNaM tahati samajANijjA' gAMyamA tiyatthAnusAreNa asaMjayabAhuleNaM ca zUlaMkaMmAsayaM dhUlaMkaMmAsavvAAya ajjhavasAyaM padducca zUlayarasuhAsudvakammapayaDivaMdho savvasAvajjavirayANaM ca vayabhaMgo vayabhaMgeNaM cAkamA AAkamyeNaM tu umaggagAmittaM umaggagAmitteNaM ca samaggapallIyaNaM umaggapavattaNaM samaggaviSpaloyaNeNaM ca jaINaM mahatiAsAyanA taya anaMtasaMsArAhiMDaNaM eeNaM adveNaM gomA poNataM tadRtti- samaNujANijjA / " ityAdika mahAnizIthe tRtIyAdhyayane athavA maDAnizI paMcamAdhyayane paNa pATha . yathA-" se bhayavaM jeNaM kaI sAhU cA sAhUNI vA nigrgaye aNagAre davyatyayaM kujjA seNaM kimAlavejA! goyamA jeNaM keI sAhU vAsA hUNI vA niggaMye aNagAre davvatthayaM kujjA seNaM ajae vA asaMjae vA devabhoer3a vA devacageDa vA jAvaNaM uyaggapayaIpa vA durupriyasIleI vA kusIleI vA sachaMdayArierDa vA AlavejjA | " ityAdi // 8 // puSTakAraNa vinA muni navi dravya adhikArI // cetya pUjAyeM na pAme / phala anadhikArI // deva0 // 9 // artha-mArTa koDa zAsananA udyota pramukha mohoTA puSTa kAraNa binA munIzvara te dravyaadhikArI ke. dravyastavanA adhikArI navi ke0 na hoya je kAraNa mATe caityapUjA karatA sarva phala na pAye kemake anadhikArI ke0 jehanAM jehane adhikAra nahIM ane te kare to tanuM phala na pAye anyathA adhikArI to phala pAye. yataH - 'akasiNapavattagANaM, virayAvirayANa esa khalu jutto / saMsArapayaNukaraNe, Dhabbathae kuTito // 1 // " iti vacanAt / ane vayasvAmI to kAraNa pravartyA mAMTaM tene to pUjA phalavaMtana he // 9 // mArga aniyaputta ajA, lAbhadhI lAgA / kahe nija lAbhe atRptA, gocarI bhAgA // deva0 // 10 // O artha-kohaka prANI nija lAyeM atRptA ke potAne lAbha atRpta thakA tathA ajjA orest lAgA ke0 AryAne lAbhe lagna ke gUddha che valI gocarI bhAgA ke0 gocarInA Alam che tehane kITaka preraNA kare je AryAno ANyo AhAra kima karo chAM te vAre ema kaDe je mArga aniyata ke0 aNikAputrane mArge eTale e bhAva je aNikAputraM sAdhvIno Ayo AhAra kI te mArga ase paNa laye ye jo doSa hoya to te araNikAputra heat, mAM AryAnI ANyo AhAra nirdoSa hai, paravacanaM Avazyake, yata:- "ajjiyalAme giddhA, saeNa lAbheNa je asaMtuDA / bhikkhAyariyAbhaggA, anniyaputtaM ca vasati ||1|| ||10|
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 19 ) na jANe gata ziSya avame, thivira balahINo / suguNa paricita saMyatikRta, piMDavidhi loNo // deva0 // 11 // artha- have je ema kahe che tehane Thapako detAM sahane upadeza de che ke je arNikAputro dRSTAMta Ape che te na jANe ke0 nayI jANatA je te araNikAputra AryAno ANyo AhAra letA paNa kevA hatA je gataziSya ke0 ziSyano samudAya pAse nahato valI ame ke0 dukAla hato eTale e bhAva je dukAla jANI ziSyane vihAra karAvyo hato valI potAnI paNa thivira ke0 vRddhAvasthA hatI tathA valahINo ke0 zaktihINa hatA, gocarIyeM pharavAne asamartha hatA tathA AryA je puSpacUlA nAme sAdhvI te paga bhalA guNanI paricayavAnahatI te saMyati ke0 sAdhvI teNe kRta ke0 karaco eTale ANyo evo je piMDa ke0 AhAra te valI vidhi ke0 vidhi sahita lINo ke0 lIdho che, te kAraNa to koi gaNatA nathI ane kevala AryA lAbha gaveSe che. yataH- "anniyaputtAyario, bhattaM pANaM ca pupphacUlAe / uvaNIyaM bhuMjato, teNeva bhaveNa aMtagaDo || 1 || gayasIsagaNaM ome, bhikkhAyariyA apaJcale theraM nagaNaMti sAvi saDhA ajjiyalAbhaM gavesaMto ||2||" to sahAvi ke0 sakhAi ziSyAdika chatAM paNa zaTha mUrkha ema kahe che itibhAva // 11 // vigaya levI nitya sUje, laSTa puSTa bhaNe 1 anyathA kima doSa pahano, udAyana na gaNe // deva0 // 12 // artha- have keika ema kahe che je vigaya vAvaravI niraMtara kalpe ema pote laSTa puSTa thakA bhaNe ke0 kahe che, eTale niraMtara vigaya vAvaratAM doSa nathI evaM bolanArane koika rUDA sAdhu Thapako Ape ke bhAI vigaya to sAdhune niraMtara levI kalpe nahIM. yataH- "vigaI vigaI bhoo, vigaigayaM jo u bhuMjae sAhU | vigaI vigaisahAvA, vigaI vigaI balA nei // 1 // " iti vacanAt / ema kahe tene pAcho AvI rIte uttara Ape je anyathA ke0 jo vigaya vAvaratAM - doSa hoya to te udAyana rAjaRpiyeM kema gaNyo nahIM eTale e bhAva je vigaya letAM doSa hoya to udAyana RSiyeM kema vAvarI hatI. yataH- "bhattaM vA pANaM vA, bhuttUrNa lAvalaviyamavisuddhaM / to vajjae paDichannaM, udAyaNarisiM ca caiti // 1 // " ityAvazyake // 12 // udAyana rAjarSi tanu navi, sIta lukSa sahe / teha vrajamAM vigaya seve, zuM te na lahe // deva0 // 13 // artha- have uttara kahe che je udAyana rAjaRSinA tanu ke0 zarIrane viSe zIta ke0 TAI ane lakSa ke0 lukhuM te navi ke0 nathI sahevAtuM eTale rAjavI thakAM dIkSA lIghI ke ane rogISTa zarIra che te mATe sahana nathI thAtuM ivibhAva. mATe udAyanaruSiye vrajamAM ke0 zrIgokulamAM vigaya bAvarI che ehanuM vigaya vAvaravAnuM kAraNa te mUDha na lahe ke0 zuM nayI
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ jANatA eke koie kAraNe vigaya vAvarI eTale te oha leine pote vAvaranAra unamAla thAya che. yataH-sIyalalukkhAzuciyaM, vaemu vigaIgaeNa jAvitaM / hAvi bhaNati sadA, kimAsi uddAyaNona muNI ||1||e kathAo sarva Avazyaka bRhat vRttiyeM vaMdanAvazyake che // 13 // loka Alavana bhario, jana asaMyatane / teha jagamA kAi dekhe, dhare teha mane // deva0 // 14 // artha-ema loka ke. manuSya loka to AlaMbane bharayoM che. bAla, vRddha, sUtra, artha, dravyAdika Apada pramukha AlaMvana kare. jema hu~ bAlaka chu, athavA vRddha chu temaja sUtra bhaj chu, artha bhaNuM chu, A dravya dohila che athavA A kSetra nAnu che hamaNA durbhikSAdikache tathA hu~ AjArI chu ityAdika nizrApada karIne pache AlaMvana khole. yataH-"muttatthavAlabuDDhe, a-, sahUdanvAiAvaIoya / nissANapayaM kAuM, saMtharamANA visIyaMti // 1 // " ityAvazyake ema asaMyatane AlaMvane je bharayo che tehavA ayanAyeM cAlavAnI icchA karanAra janane AlaMbana ghaNA che te prANI jagatamA je kAi niyata vAsAdika dekhe te mane ke0 mana mAMDe ghare ke0 dhArI rAkhe, ane koi puche tyAre te dRSTAMta dekhADe itibhAvaH yata:-" AlaMvaNANa logo, bhario jIvassa ajjaukAmassa / jaM jaM picchaha loe, taM taM AlaMvaNaM kuNai // 1 // " ityAdi // 14 // zithila AlaMbana gahe muni, maMda sNvegii| saMyatAlaMbana sujasa guNa, tIna saMvegI // dev0|| 15 // artha-te mATe je maMdasaMvegI ke alpa saMvegavaMta muni hoya te zithila vihArInA orga le che jema mathurAmAM maMguAcArya mugAlamAM paNa eka ThAme rahyA pratibaMdha tajyo nahIM pAsatthA thayAtemATe ema karavAM paNa prabhu dharma dITho ema jaNAya che. gAthA-"je jattha jayA jaiyA, vahussuA crnnkrnnpnbhttttaa| ja te samAyaratI AlaMvarNa mNdsttttaann||1||" ityAvazyake tathA tIvra saMvegI ke0 AkarA vairAgyavaMta teto saMyavAlaMvana ke0saMyatamunirAja temanuM AlaMvana kare che amuka munirAje bhikSuka pratimA vahI tathA amuka munirAje upasarga parisaha sahana karayA to paNa tevA sahana karu athavA tapa karuM evI rIte karatAM sujasa guNa ke0 bhalA jasano guNa vadhAre gAthA-"je jattha jayA jaDyA, bahussuA caraNakaraNamAuttA / je te samAyaraMtI, AlaMbaNatIbvasaTTANa // 1 // " ityAvazyake e dAlamAM ghaNo vaMdanaka niyuktino adhikAra cha patrIjI DhAlamAM ema kahA~ je DINA Alavana leine pote hINAcArI thAya pachI je pote hINAcArI hoya te zuddhAcArInAM chidra kADhe te vAta cothI DhAlamAM kahe che / / 15 / /
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 21 ) // DhAla cothI // // prabhupAsanuM mukhaDuM jovAM, bhavabhavanAM pAtIka khovAM-e dezI // suNajo sImaMdharasvAmI, valI eka kahuM siranAmI / mAraga karatAne prere, durjana je dUSaNa here // 1 // artha -- have he zrImaMdhara sAheba tume suNajo ke0 avadhArajo valI ke0 pUrve kahI tethI bIjI bAta eka kahuM huM siranAmI ke mastakavaDe tamane namaskAra karIne je zuddha mArganA karatA ke0 pAlatA evAne prere ke0 udIre evA je durjana ke0 khala puruSa chidrAnveSI che te dUSaNa Dhere ke0 pArakA achatA dUSaNa jUe // 1 // kahe nija sAkhe vrata pAlo, piNa dharmadezanA TAlo / janamelyAnuM suM kAma, vahu bolyuM niMdA ThAma // 2 // artha - have te ema kahe che je potAnI sAkhe vrata pAlo ane dharma karo paNa lAMka bhelA karIne dharmadezanA ApavAnuM zuM kAma che mATe e vAtane TAlo ema upadeza karI loka bhelA karacAnuM zuM kAma che kemake ghaNuM bolatAM koi avasare niMdAnuM sthAnaka paNa thAya // 2 // ema kahetAM mAraga gope, khoTuM dRSaNa Arope / je nirbhaya mAraga bole, te ko dvIpane tole // 3 // artha-evI rItanA bolanArA te mArga gope ke0 zuddha mArgane olave che khoDaM dUSaNa ke0 khoTA dUSaNano Aropa kare che kemake je prANI nirbhaya ke0 koino bhaya na rAkhe ane zuddha mArga bhASe te dvIpane tole zAstramAM kahyo che // uktaMca - " jo sammaM jiNamagga, payAsae nivbhae nirAsaMso / so bhavvANa jaNANaM, dIvasamo bhavasamumi // 1 // " iti // 3 // ajJAnI gArava rasiyA, je jana che kumateM prasIyAM / tehano kuNa TAlaNahAra, viNa dharma dezanAsAra // 4 // artha -- je ajJAni ke0 mithyA jJAnI hoya athavA gAravarasiyA ke0 ruddhigArava, rasagArava, zAtAgArava mAMhe magna thayA hoya valI je prANI kumateMgrasiyA ke0 kadAgrahe kuzraddhAyeM sAyarA che eTale anya anyadarzananA AgrahavaMta che ityAdikanI kumati te sAra ke0 pradhAna ehavI je dharmadezanA te dIghA vinA teAnI kumatine bIjo koNa TAlaNahArache ane sAra dharmadezanA binA kumArga sumArganI zI khabara paDe // 4 //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) gItAratha jayaNAvaMta, bhava bhIru jeha mahaMta / tasavayaNe lokeM tarIyeM, jema pravahaNathI bharadarIyeM // 5 // artha -- have te dezanA kevA puruSa Ape te kahe che je gItArtha hoya || gAthA - " gIyaM bhaNNai suttaM, atyo tasseva hoi vakkhANaM / ubhaeNa ya saMjutto, sogIyattho muNeyavvo // 1 // " tathA jayaNAvaMta eTale chakAyanA rakSaka hoya balI bhavabhIru ke0 saMsAranI bIka rAkhanAra hoya ke0 rakhe khoDaM bolI javAya, khoDaM bolIye to saMsAra vaghe ane mahaMta ke 0 moTA hoya eTale guNe giruA hoya tevA uttama puruSonAM vacanathakI lokamAMthI tarIyeM jema bharasamudramAM pravahaNa ke0 jahAjathI pAra pAmIyeM tema gItArthanI dezanAyeM saMsArasamudrathI tarIyeM / / bIjo to bolI bole, suM kIje nirguNa Tole / bhASA kuzIlano lekho, jana mahAnizItheM dekho // 6 // artha- have je gItArtha vinA DAhI DAhI vAto kare che tene zIkhAmaNa Ape che ke gItArtha binA je bIjo te to bolIne ke0 dezanApramukha ApIne zrotAne saMsArasamudramAM vole ke buDA ke mATe evA nirguNa TolAne zuM karIyeM gItArtha vinA ghaNuM ToluM malyuM hoya paNa te zA kAmanuM ? kemake je agItArtha che te ghaNuM vole unmArga parupe to tehane bhASA kuzIlane lekhe jANavA. jana ke0 he jana he loka (ema laukika bhASA che tethI eka vacana mATe ema kahetuM je) he loko e bAta mahAnizItha sUtramAM dekho ke0 jUo. yathA"kusI losannapAsatye, sacchaMde sabale tahA diThThI / evaime paMca, goyamA na nirikkhae ||1|| paMcee sumahApAve, jo na cajIjja goyamA / salAvAikusIlehiM, bhamIhi so sumaI jahA | 2||" iti mahAnizIthe, emAM ema kahA~ je pAsatyAdika pAMcane je navaraje temAM salApa kuzIlAdika Ave ane te doSI sumatinIpareM sasAra bhame tathA / "tahA jinbhAkusIle seNaM aNegahA taMjAtita kahua kasAya mahurAI lavaNAI rasAI AsAyaMte adiThThAsuyAI ihaparalogobhaya viruddhAI sadosAIM mayArajayArucAraNAI ayasaMmbhakkhANaM saMtAbhioggAI vA bhaNate asamaya dhammadesaNAvattaNANayajibbhAnusIleNee / se bhayavaM kiM bhAsAe kusIlattaM bhavai ? goyamA bhava se bhayavaM jaDa evaM tA dhammadesaNaM na kAyavvaM goyamA sAvajjaNavajjANaM vayaNANaM jo na jANaDa visesaM buluMpi tassa na khamaM kimaMga purNa desaNaM kAuM" iti mahAnizIthe // 6 // janamelananI nahIM IhA, muni bhASe mAraga nIrIhA / jo bahujana suNavA Ave, to lAbha dharmano pAve // 7 // artha -- janamelana ke0 loka bhelA karavAnI nahIM IhA ke0 icchAto nayI paNa dharmanI prApti jANIne loka AvI vese che tene munIzvara jainamArga bhASe paNa nirIhA ke0 AzArahitathakA kahe paNa koDI mAtranI AzA na rAkhe ane yaza tathA mAnanI icchA na rAkhe.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ (23) e rIte dharmadezanA detAM kadAcit ghaNA loka sAMbhalavA Ave to dharmano lAbha ghuNo thAya ghaNA loka dharma pAye saMsAra tare || 7 || tehane jo mAraga na bhASe, to aMtarAya phala cAkhe / muni zakti navi gope, vAre tehane zruta kope // 8 // artha- -tathA je loka dharma sAMbhalavA AvyA tehane dharmamAraga nabhASe ke0 na sabhalAve to te muniyeM jJAnano aMtarAya karayo tathA vighna karayuM tehanAM phala cAkheke0 bhogave eTale jJAnAvaraNI karma vAMce. gAthA - "annANI vakhkhANaM, karei jo tassa hoi pAva phalaM / nANIvi jo na bhAsai, so lahae nANavigghaM khu // 1 // " iti hitopadezamAlAyAM. te mATe suniyAM jo dezanA ApavAnI chatI zakti hoya to gopave nahIM athavA dezanA Apato thako thAke nahIM tathA dharmadezanA detA thakAne je cAre che nA kahe che te prANIne zruta kope ke0 bhavAMtare jJAnAvaraNI vAM hoya te udaya thAya ajJAnapaNuM Ave eTale zruta kopayuM // 8 // navi niMdA mAraga kahetAM, samapariNAmeM gahagahatAM / muni addacarita mana raMge, joI lIjeM bIje aMge // 9 // artha - eTale zuddhamArga ke0 niMdA nayI kemake dezanA te jJAnano hetu ke samapariNAmeM ke0 rAgadveparahitapaNe eTale koi upara rAgadveSa na kare ane koinuM nAma chei tenA avaraNavAda na bole e rIte gahagahatAM ke0 irma pAmI bhASeM ema AdrakumAratuM caritra bIje aMge zrI suyagaDAMgasUtranA vIjA zruta skaMdhanA chaTTA adhyayane joi lejo. yathA-" imaM vayaM tu pAu kuvvaM, pAvAINo garihasi savvameva / pAvAINo puDho puDho kiTTayaMtA, sayaM sayaM diDi kareMti pAuM ||1|| te annamannassa garahamANA, akkhatija samaNA mAraNAya / satoya atthI asato a natthI, garahAmo dihiM na garahAmo kiMci // 2 // na kiMci rUveNabhighArayAmA, sadihimaggaM tu karemi pAu~" / ityAdika adhikAra manane raMge karIne jojo // 9 // koI bhASe naMvI samajAvo, zrAvakane gUDhA bhAvo / te juTha kahyA laTThA, zrAvaka sUtre gahiyaThThA // 10 // artha - valI koi ema kahe che je zrAvakane guDhAbhAvo ke sUkSma artha bhuM samajAvo cho e nahIM samajAvo jo tame samajAvazo to sarvane pUchatA, pharaze sAmA ApaNAM chidra joze evI rIte je kahe che te juDhaM kahe che kemake zrAvakane to zrIbhagavatIsutramadhye "laddhaDA, gahiyA, pucchIyA, abhigayahA, viNichiyahA" ityAdika pATha ko che mATe jo zrAvakane artha na samajAvyA hoya to e pATha kema ko che itibhAva // 10 // gUDha L 1
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ (.. ( 24 ) kahe koI navI si joDI, zrutamAM nahIM kAMI khoDI | te mithyA uddhata bhAvA, zruta jaladhi pravezeM nAvA // 11 // artha- valI keTalAka asamaMjasa ema vole che ke navI sI joDIke0 navA graMtha athavA stavana sajyAya joDavAnuM zuM kAma che kemake zruta ke0 siddhAMtamAM to kAMi khoDa nathI eTale siddhAMtamAM che te karatAM tame adhika thru kahezo evaM kahe che te paNa mithyA ke0 khoDaM kaDeche kAraNake siddhAMtamAMthI UddharIne je graMtha karacA che te bhAva che te zrutajaladhi ke0 zrutarUpa samudramA praveza karavAne nAvAsarikhAche eTale samudramAM jo nAvA hoya to praveza thAya temaja siddhAMtarUpa samudramAM paNa jo e graMtha prakaraNarUpI nAvaDAM hoya toja praveza thAya // 11 // pUrava sUriyeM kIdhI, teNe jo navi karavI siddhi / to sarve kIdho dharma, navI karavo joyo marma // 12 // artha -- evaM sAMbhalI valI prativAdI volyA ke to pUrvAMcAyeM je joDI kIdhI che tehaja bhaNI te ke0 te mATe jo navI karavI siddhi ke 0 navI joDI na karavI ema vrAta siddha thaI eTale navA prakaraNa pramukha joDavA nahIM ema siddha thayuM evaM bolanArane uttara kahe che ke to pUrve sarva uttama jIvo thayA teNe sarve dharma karaco che te mATe tame valI dharma zuM karavA karo cho, tamAre paNa na karavo kemake pUrvAcArya joDI karI che mATe ApaNe na karavI to pUrve dharma paNa ghaNA jIveM karaco che mATe ApaNe na karavo e marma ke0 e bhAva // 12 // pUrava budhane bahu mAne, nija zakti mAraga jJAne / gurukulavAsIne joDI, yugati ehamAM nahIM khoDI // 13 // artha-mATe jo graMthano joDanAra Avo thaine navA graMtha joDe to temAM kAMi doSa nathI pUrva budhane bahumAne ke0 pUrva paMDita gItArtha thayA tehanuM vahu mAna kare je pUrvAcArya Agale te zA hIsAbamAM kuMpaNa tenuM vacana khaMDe nahIM tathA potAnI zakti pramANe yojanA kare paNa adhika yojanA na kare jo adhika yojanA kare to koika ThekANe khoTuM AvI jAya mATe zakti pramANe joDe valI mArgajJAne ke0 jainamArganu jJAna cokhuM nirmala hoya to joDe calI gurukulavAsI hoya te saMpradAya zuddha jANe tevAreM yathArthajoDAya evA puruSe joDanuM yukta ghaTamAna ke emAM kAMi khoDI ke0 hANI nayI // 13 // ema zrutano nahIM uccheda, e to eka dezano bheda | artha suNi ullAseM bhavI varate zruta abhyAseM // 14 // artha- e rIte navI joDI karatAM zrutajJAnano ucchedanayI thAto paNa zrutavRddhi thAya che eto eka deze bheda ke eTale graMtha nAme bheda ke paNa AtyaMtika bheda nathI valI e graMthano je artha ke bhAva ullAseM 0 harSe sAMbhalIne bhavyaprANI te zrutajJAna bhaNavAnA abhyAsamAM teM
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ (25) va kemake tehanA manamAMhe ema upaje ke A graMthamAM ATalI bAta kahI che to siddhAMtamAM to ghaNA sUkSmabhAva kAhaze tesAru vadhAre bhaNavAno abhyAsa kare mATe navI joDI karavI te siddhAMtanI vRddhi kare che paNa uccheda karatI nayI itibhAva // 14 // ihAM dUSaNa eka kahAya, je khalane pIDA thAya / to paNa e navI choDIjeM, jo sajjanane sukha dIjeM // 15 // artha - ihAM eka dUSaNa kahevAya che te AvI rIte ke paMDitaloka je graMtha kare che tethI paMDitano yazavAda bolAya che te je khalaloka hoya tethI khamAtuM nayI mATe te khalalokone pIDA thAya che topaNa e navI joDI karavI te nava choDIjeM ke0 na mUkIyeM jo sajjana puruSa sukha ApIyeM to navA graMtha joDatAja naiyeM paNa thAkIyeM nahIM iti bhAva // 15 // te puNye hose toSa, tehane paNa ima nahIM doSa / ujamatAM hIyaDe hIsI, joI lIjeM pehelI vIsI // 16 // artha - te navA graMtha joDatAM puNya thAze te puNye karIne sajjanalokone saMtoSa upajaze ihAM sajjanapada bahArathI laiyeM tathA tehane paNa ke0 te khalalokone paNa ema doSa nathI eTale tene paNa pIDA na thAya. kevI rIte na thAya ke jo ujamatAMke0 udyama karIne hIyaDe DIsI ke0 hRdayamA harSa pAmIne e artha prathama vIsImAM haribhadrasUriye kahAM che te joi lejo. yataH-"ikko ya hoi doso, jaM jAyai khalajaNassa pIDatti / tahavi payaTTo itthaM, diI suyANa aito || 1 || tatto ciya jaM kusalaM, tato tersipi hoi nahu pIDA | suddhAsayA pavitti, satye nihosiyA bhaNiyA // 2 // " // 16 // kahe koIka jUdI rIteM, muni bhikSA bhAMje bhIteM / te juTuM zubha mati Ihe, muni aMtarAyathI bIhe // 17 // artha -- valI koika to jUdIja rIteM kahe che je dezanA devAnI nA kahIye chaiye tehano Azaya e che je muni dezanA detAM amArI bhIkSA bhAMgo cho kAraNake tame evo mArga prarUpo je thakI amane bhikSA koI Ape nahIM te bhItI ke0 bIkane mATe dezanA devAnI nA kahIyeM chaiye te juThu ke0 ema volanArA paNa khoDaM kahe ke kemake je yathArtha dezanA ApanAra muni che te zubha matine he ke0 vAMche che eTale uttarottara zubha adhyavasAya rAkhanArA che to te ehavA munirAja to aMtarAyathI bIhe che ke jo koIne aMtarAya pADIbhuM to potAne aMtarAya karma baMdhA to evA muni bIjAnI bhikSA kema bhAMje itibhAva // 17 // je jana che ati pariNAmI, valI jeha nahIM pariNAmI tehane niteM samajAve, gurukalpa vacana mana bhAve // 18 //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) artha- mATe je loka ati pariNAmI che eTale eka niveM mArgaja Adarayo ke te poteja A stavanamAM Agala kaheze je - "bhedalava jANatAM kei mAraga taje, hoya ati parigati parasamaya sthiti bhaje / " valI keTalAka loka te nahIM pariNAmI ke kevala vyavahAraneja Adare che te kriyA vyavahAramAM rAtA paNa niveM mArga jANatAja nathI te paNa poteja A stavanamAM Agala kaheze - " kei navI bheda jANe apariNatamatI, zuddhanaya atihi gaMbhIra che te vatI / " e vacanathI to ema jANIyeM chaiyeM je atipariNati te nizcayavAdI ane apariNati te vyavahAravAdI tathA vizeSAvazyaka madhye to vRttikAreM ema lakhyu che je - "iha ziSyAtrivi - dhAstadyathA apariNAmA ati pariNAmAH pariNAmAceti / tatrA'vipulamatayo'gItArthA apariNatajinamatarahasyA apariNAmAH, atipariNAmA ativyAptApavAdadRSTayo'tipariNAmAH, samyakpariNatajinavacanAstu madhyasthavRttayaH pariNAmAH / tatra ye apariNAmAste nayAnAM yaH khakhaAtmIyaAtmIyaviSayo jJAnameva zreyaH kriyA vA zreya ityAdikastamazraddhAnAH yetvatipariNAmAH tepiyadevaikena nayena kriyAdikaM vastuproktaM tadetanmAtraM pramANatayA gRNDataH / " ityAdika lakhyuM che ihAM to pUrvokta artha paNa lAge che tathA mahAbhASyokta artha paNa lAge che valI vizeSa bahuzruta kahe te kharaM itibhAva - ehavA atipariNAmI tathA nahIM pariNAmI je loka che tehane niteM ka0 nyAyamArga syAdvAdamArga dekhADI guru samajAve che athavA nite ke0 niraMtara dezanAyeM karI samajAve che te koNa samajAve ke guru ke0 guru samajAve che ema vRhatkalpabhAgyamAM vacana che te manamAM bhAvIneM kahe che. yataH - " aipariNai apariNai, duhaMci maggaM jaNo paNAsaMti / tamhA desaNamAikkhaI, suhagurU maggarakhkaSThA // 1 // 18 // khala vayaNa gaNe kuNa sUrA, je kADhe payamAM pUrA | tuja sevAmAM jo rahIyeM, to prabhu jaza lIlA lahIyeM // 19 // artha- mATe dezanA na devI vigere khalalokanAM vacanane koNa zUravIra puruSa gaNe ke0koNa gaNatImAM ANe eTale zuravIra tene gaNatImAM ANatAja nathI. je khalapurupa che te paya ke0 dUdhamAMthI paNa pUrA kADhe che mATe je dezanA guNakArI che tehane ahitakArI kaheche to he prabhujI tehanAM vacana lekhAmA gaNIyeM nahIM ane tujasevAmAM rahIyeM ke0 tamArI AjJA pAlIyeM eTale tamArI AjJA evI rIteM che je dezanA ApatAM lAbhaja thAya che. mATe dezanA ApabI e AjJA pAlanarUpa tamArI sevA che te sevAmAM jo rahiyeM to jazalIlA pAmIye. itibhAva // 19 // e cothI DhAlane viSe khalaloke guNavaMtane dUSaNa dIdhA tehanA samAdhAna karacA. have pAMcamI DhAlamAM khalaloka nirguNI chatAM potAnA AtmAne guNakArI mAne che tene doSa dIye che te saMbaMdhe pAMcamI DhAla kahe cheM // 19 // g -
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) // DhALa paaNcmaa|| ||raag rAmagrI-maMtrI kahe eka rAjasabhAmAM-e deshii.|| viSamakAlane joreM keI, uvyA jaDa mldhaariire| guru gaccha choDI mAraga lopI, kahe ameM ugra vihArIre // 1 // zrIjina tuM AlaMbana jagane, tuja viNa kavaNa AdhArore / bhagata lokane kumati jaladhithI, bAhigrahIne taarore||shriijin02|| artha-vipamakAlane joreM ke0 pAMcamo Aro tathA huMDAavasappiNIkAlane jore keTalA eka uTyA ke0 pragaTa thayA jaDa ke0 mUrkha valI maladhArI ke0 vAdyazarIre paNa melA ane aMtaraMga pApa mele karI malIna thayelA mATe melanA dharanArA kahyAeTale e bhAva je e DhAla pAe duDhIA luMkA AzrI che. valI vIjA jIvone paNa zikhAmaNa dAkhala che. have te duDhIAone mAthe guru nathI mATe ema kaDaM je uThyA jaDa malabArI, ukaMca vaMgacUlikAyAM zruta hIlanA adhyayane "vikamakAlAo pannarasaya paNahattarI vAsesu gaemu kohaMDI apariggahIyavaMtarI pahAvAo bhArahe vAse // 1 // suyahIlaNA jiNapaDimAbhattiniseha kArayA, sacchaMdAcArA dumehA maliNA duggaigAmiNo, bahave miskAyarA samuppajihititti / " eTale gurune tathA gacchane chAMDI mAraga lopI ke0 unmArga marupIne tathA temane koi puche tene ema uttara Ape je ame ugravihAranA karanAra chIe tathA ame adbhuta mArga pAmyA chai mATe zrIjinake0 bAhya abhyaMtara lakSmIyukta ehavA he jinarAja tuMja jagatane AlaMbanake0 AdhAra che paNa he prabhu tamArA vinA vIjo koNa AdhAra che tame tamArA bhaktinA karanArA je bhakta loka che tehane kumatirUpa jaladhi ke0 samudra te thakI bAMhi grahIne tAro ke pAra utAro eTale nava navA kadAgraha upajatA vAro // 2 // ' gItAratha viNa bhUlA bhamatA, kaSTha kare abhimaanere| prAyeM gaMThI lageM navI AvyA, te khUtA ajJAnere ||shriijin03|| artha-have te mUrkhaloka gItArtha vinA bhUlAja bhame che ahaMkAre karI je potAno eka mata pakaDyo tehanA abhimAne karI loca, mikSA, ughADaM mAthu, ughADA paga ityAdika kaSTa karatA phare che, paNa pAyeM ema jANIyeM chaiyeM je te loka gaMThI lage paNa AvyA nathI eTale gaMThIbheda praNa nathI ko to samakitanI vAta to vegalI che te pANI ajJAnane viSeja khUtA che kemake guruANA vinA che mATe itibhAva // 3 // teha kahe guru gaccha gItAratha, pratibaMdhe zuM kIjeMre / darzana jJAna carita AdariyeM, ApeM Apa tarIjeMre ||shriijin04||
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) artha-valI te potAnu ekAkIpaNu thApavA mATe ema kaheche je guruno pratibaMdha gItAthano pravidha tayA gacchano pratibaMdha rAkhI te prativaMdhe karIye kemake pratibaMdha teto duHkhano hetu che mATe pratibaMdha koi sAthe na karavo mAtra darzana jJAna cAritra e ratnatrayI AdarIyeM cIjo koi koine tAraNahAra nathI Ape Apa tarIje ke0 potapotAnI mele taroyeM. yata:-"appA naI veyaraNI, appA me kuDasAmali / " itivacanAt // 4 // navI jANe te prathama aMgamA, Adi gurukula vAsore / kahyo na te viNa caraNa vicAro, paMcAzakanaya khAsore ||shriijin05|| artha-have tene uttara Apeche ke te ema nathI jANatA je prathama aMgamAM zrIAcArAMga sUtranI Adi ke0 dhure gurukulavAso ke0 gurukulavAsa kamyo che. yataH-"mUyaM me AusaMteNaM, bhagavayA evamakkhAya" ema e mUtramAMhe kA je mUya ke0 sAMbhalyu me ke mudharmAsvAmI jaMbUpate kahe cha ke meM ema sAMbhalyu che sAkSAt paNa karaNAghATe nahIM AusaMteNaM ke0 AmRzatA bhagavAna vIranA caraNa upAsatA thakAM sAMbhalyu e vacane karIne sudharmAkhAmIya ema batAvyu je gurukulavAseM vasavU itibhAva na ke0 nahIM te viNa ke0 te gurukulavAsa vinA caraNa ke0 cAritra ema vicAro ke0 ciMtana karo eTale e bhAva je gurukulavAsa vinA cAritra na hoya ema paMzAzaka mAMhe zrIharibhadrasUriye khAso ke uttama naya ke0nyAya kahyo che. yata:-"daMsaNa nANacaritaM, gurukulavAsaMmi saMgayaM bhaNiyaM / agurukulavAsiyANaM, duppaDilaMbhaM khu eyamavi // 1 // " tathA siddhAMtamAM paNa piMDavizuddhiyeM cAritranI zuddhi kahevAya che te piMDavizuddhi to jo gurukulavAsa hoya to thAya te mAre gurukulavAsa vinA cAritra nahIM. yata:-"piMDaM asoha thato, acaritI itya saMsao natthi / cAricami asate, savvA dikhkA niratthiyA // 11 // iti // 5 // nitse gurukula vAseM vasavU, uttarAdhyayane bhaassyure| tehane apamAne valau tehamAM, pApazramaNapaNuM dAkhyure ||shriijin06|| artha-valI niraMtara gurukulavAseM vasavU ema zrIuttarAdhyayanasUtranA agyAramA adhyayane ko cha. yataH-"vase gurukule nizcaM, jogavaM uvahANavaM / piyaMkare piyavAI, se sikkha laddhamarohaI // 1 // " iti valI tehane ke0 te gurune apamAne ke0 avajJA kare to tehane valI tehamAM ke0 te uttarAdhyananA sattaramA pApazramaNiya adhyayana madhyeja pApazramaNapaNuM dekhADayu che eTale guru AdikanI niMdA karato hoya to tehane pApazramaNa kahIye. yataH-"AyariyauvajJAyANaM, sammaM na paDinappaI / appaDipUyae thaddhe, pAvasamaNetti vucaI // 1 // " te mATe gurukule rahe. dasa vaikAlika guru zuzrUSA, tasa niMdA phala dAkhyAre / AvaMtimAM drahasama sadguru, munikula macchasama bhaassyaare||shriijin07||
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ (29) artha-balI dazavakAlika mUtrane vipe navamAdhyayane gurunI zuzrUpA ke0 sevA karavI ve sevAnAM phala ghaNAMkayAM che. kAvyam-"Ayariyaggi mivAhiyaggI, susmasamANo paDijAgarejA | Alo'yaM iMgIyameva nacA, jo chaMdamArAyaDa sa pujjo // 11 // " ityAdika AkhotrIjo uddezo jANavo ghalI tasaniMdA ke0 te gurunI niMdAnAM phala paNa te dasavaikAlikamAMDeja navamAdhyayananA paDelA uddezAmAM kayAM che. kAvyam-"Asoviso bAvi para ruDo, ki jIvanAsAu paraMtu kujjA / AyariyapAyA puNa appasanA, aboDiyAsAyaNa nasthi moruko // 1 // " ityAdika sapUrNa prathama uddezo ihAM jANavo balI AvaMtimAM ke AcArAMgamAM pAMcamA adhyayananA pAMcamA uddezA madhye sadgurune drahasamAna kayA che tathA muninA kula ke0 samUha te manchasamAna kayA che-tathA ca tatsUtra-"sevemi taMjahA avi harae paDipugne cichai sammaMsibhome uvasaMtaraNa sArakkhamANe se ciTai" ityAdika enI nino baccethI ekaTeza lakhIyeM chaiyeM -"iha punaH prathamabhaMgapatitenobhayasadbhAvinAdhikArastathAbhUtasyaivAya inarNataH saca haTo nimalajalasya matipUrNA jalajaiH sarvat rupAbhitaH same bhUbhAge vidyamAnohanirgamapravezo nitya meva niSThati na kadAcicchopamupayAti mukhottArAvatArasamanvita upazAMtamapagataM rajaH kAlupyApATakaM yasya sa tathA nAnAvidhAMstu yArasAM gaNAn saMrakSan saha vAyAdogaNairAtmAnamArakSayana-pratipAlayan sArakSan viSThatyepAM kriyA prakRtaiva / yathA cAso dastayA''cAryo pItidarzayati se ciTa ityAdi sa AcAryaH prathamabhaMgapatitaH paMcaviyAcArasamanvito aSTavidhAcArasaMpadapaMtaH pazidguNagaNAdhArI hadakalpo nirmalajAnapratipUrNaH same bhUbhAga iti saMsaktAmidAparahine mukhabihAre kSetre samo vA jJAnadarzanacAritrAgyo mokSamArga upazamavatAM tatra tiSThati samadhyAste kiM bhUna upazAMtamohanIya iti kiM kurvan jIvanikAyAn rakSan svataH paratazca sadupadezadAnato narakAdipAtAdeti srotomadhyagata ityanena prathamabhaMgapatitaM sthavirAcAryamAha tasya hi zrutArthadAnagrahaNasadbhAvAt srotomadhyagatatvaM sa ca ki bhUtaH syAdityAha" ityAdi // 7 // guru dRSTi anusAreM rahetA, lahe pravAda prvaare| e paNa artha tihAM mana dhariyeM, bahuguNa suguru prasAdere ||shriijin08|| artha-calI guru dRSTi ke0 gurunA mukha Agala rahetAM tathA anusAreM ke0 gurune anujAyI rahetAM lahe pravAda pravAda ke0 prakRSTa je vAda tene pravAda kahiye te pravAde karIne pravATa jANe eTale pravAda te AcArya paraMparAno upadeza tadrUpa pravATa karIne sarvajJa upadezarUpa bhavAdane jANe athavA pravAda je sarvajJa vAkya teNe karIne athavA pravAda je anyatithi onA vAkya te pate parIkSA karIne jANe e-rIte guru pAse rahetAM jJAna aMgIkAra kare ityAdika e artha. paNa tihAM ke0te AcArAMganA pAMcamA avyapananA chA uddezAmA kayu che te manamA dhariyeM tatsUtra-"aNANAe ege sovaDANe ANAe ege, niruvahANe, eyaM te mA hou, eyaM kumalassa desaNa, tahiTIe tammuttIe tappurakAre tarasanni tannivesaNe abhibhUya
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) adakkhU aNabhibhUe pahU nirAlaMvaNayAeje mahaM avahimaNe pavAraNa pavAyaM jaannijaa| sahasaMmaiyAe paravAgaraNeNaM anesi vA aMtie muccA nihesa nAivahejjA, mehAvI supaDihiya sancato savaAe samameva samabhiNNAya / " ityAdika ehano artha TIkAmAM to vahu che paNa arhi zabdArtha mAtra likhIyeM chaiyeM aNANAe ke prabhuAjJArahita ege ke0 keTalAka sovaThANe ke0dharmamA sadA udyamavaMta thayA tathA keTalAka ANAe ke0 AjJAyeM niruvahANe ke0 sada anuSThAnanA udyamarahita evaM ke0 e be kumArgane sadmArganA udyamanuM Alasa jANavU have phari guru ziSyane kahe che-sujane e ve mAhe jo evaM kusalassa daMsaNaM ke0 e tIrthakarano darzana abhipAya che tadihie ke0 vinita ziSye te AcAryanI dRSTIyeM vartavu tammuttie ke0 te AcAryanI muktiye vartavU tappurakAre ke0 te AcAryanI AjJA Agala karIne varte tassanni ke0 teonI saMjJA jANe cittano abhiprAya jANe tanivesaNe ke0 sadA gurukulavAse vase eDavo ziSya kevA guNane pAme te kahe che abhibhUya ke0 parisaha upasargane jItIne adakkhu ke0 ghAti karmane ucchede he ziSya valI aNamibhUe ke0 parisahopasargane aNa jityo thako pahU ke samartha hoya nirAlaMvaNayAe ke0 mAtA pitA sajjanAdikanA AlaMvana rahitapaNe vicaravAne koNa samaya hoya te kare -je ke0 je koi puruSa mahaM ke0 mAharA abhiprAya thakI avahimaNe ke0 mana vAhera nathI nikalyu jehanu eTale sarvajJa upadeze varte che itibhAva te sarvajJa upadeza kema jANIye te upadeza kaheche-pavAraNaM pavAyaM jANijjA e artha 'lahe pravAda bhavAde' ema kaDaM tihAM karayo che te jANavU. have pUrvokta je pravAda te traNa prakAre jANe te kaDe che sahasaMmuiyAe ke0 potAnI mati avadhyAdikamate athavA paravAgaraNeNaM ke siddhAMte karIne vA ke0 athavA adhesi ke0 anya AcAryAdika tehane vA aMtie succA ke samI sAMmalone yathArtha jANIne nisaM nAivahejjA ke tIrthakaranA upadezane olaMge nahIM kemake je mehAvI ke paMDita mupaDilehiya ke0 bhalepakAreM joIne savvato savAe ke.sarvaprakAreM dravyakSetrakAlamA sarvapaNe svadarzana paradarzanamateM samameva ke0 samyak rIte samabhiNNAya ke0 jANIne nirAkaraNa kare ityAdika bahu adhikAra che te mATe bahuguNa mugurumasAde ke0 guru AdikanA pasAyayI ghaNAguNa thAya "pujjA jassa pasiyaMti, saMbuddhA punvasaMthuA / pasamA lAbhaissaMti, viulaM ahiyaM muyaM // 1 // " ityuttarAdhyayane prathamAdhyayane ihAM sUtra AlAvo . viSamahato mATe artha ko che // 8 // vinaya vadhe guru pAse vadatAM, je jinazAsana mUloraM / darzana nirmala ucita pravRtti, zubharAgeM anukUlore |shriijin09|| artha-valI guru pAse vasatAM vinaya vadhe ane je vinaya te jinazAsanacaM mUla cha / yatA-"evaM dhammassa viNo mUlaM paramo ya se mukhko" iti dasavaikAlika navamAdhyayananA vIjA uddezakeM kahyo tathA "vinayaphalaM zuzrUSA, guruzuzrUSAphalaM zrutajJAnaM / jJAnasya phalaM ritiH, viratiphalaM cAzravaniroSaH // 1 // AzravarodhAdbhavasatatikSayaH sNttikssyaanmotH|
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ (31) tasmAt kalyANAnAM sarveSAM bhAjanaM vinayaH // 2 // " iti prazamarato. valI gurukulavAseM darzana zraddhA nirmala thAya uktaM ca - " savvaguNamUlabhUo, bhaNio AyArapaDhamasUtte jaM / gurukulavAso vassaM / vasijjao tattha caraNatthI || 1 ||" iti dharmaratna vacanAt valI gurukulavArse darzana zraddhA nirmala thAya. tathA ucita ke0 yogya pravRtti thAya te paNa subharArge ke0 bhalA rAgasahita prati kare te paNa anukUla ke sanmukha bhAvapaNe kare paNa veThanI peThe na kare // 9 // vaiyAvace pAtaka truTe, khatAdika guNa zaktire / hitopadeze suvihita saMge, brahmacaryanI guptire // zrIjina010 || artha -- guruno vaiyAvacca karatAM thakAM pAtika ke pApa karma truTe . yataH - "veyAvacceNaM bhaMte ! jIve kiM jar3a ? veyAvacceNaM titthayaranAma goyaM kammaM nibaMdhaH" iti uttarAdhyayane ogaNatrI samAdhyayane kAM. valI guru Adika pAse rahetAM khaMtAdika ke0 kSamA pramukha guNanI zakti va tathA guru pAse raheto thako hitopadeza sAMbhaLe teNekarI tathA suvihitanA sage karIne brahmacaryanIti ke0 nava vADo bhalI rIteM pAle te gupti paNa vadhe // 10 // mana vA mRdu buddhi kerA, mAraga bheda na hovere / vahu guNa jANe e adhikAroM, dharmarayaNa jo jovere || shriijin011|| artha - tathA mRdu buddhikerA ke0 je RjumatinA dhaNI hoya tehanA mana vAghe ke0 citta mAM ullAsa baghe kAraNake je bholA loka hoya te guru sAthai dekhIne harSa nAme ane guruthI judA dekhIne bhaDakI jAya tathA mAragano bheda na thAya ane je ekAkI mArga praruSe te ghaNo apavAda marupe anaM gItArtha ghaNo utsarga prarupe evIrIte judI judI prarUpaNA sAMbhalIne loka paNa bhinnamArga samaje tethI dharmamArgano bheda yAya ane guru sAthai bhelA rahetAM thakAM na thAya. ityAdika gurukulavAsa mAMhe bahu ke0 ghaNA guNa jANe e adhikAroM ke0 e gurukulavAsanA adhikArane viSe dharmaratnagraMtha je prANI jue te jANe eTale e graMthamAM gurukulavAseM rahetAM ghaNA guNa che te vistAreM kahAM che itibhAvaH // 11 // nANa taNo saMbhAgI hove, thira mana darzana carittare / na tyaje guru kahiye e budha bhASyuM, Avazyaka niryuktere || zrIjina0 artha- valI te jIva guru pAsethI jJAna bhaNe mATe nANa ke0 jJAnano saMvibhAgI thAya teja darzanane viSe tathA carite ke0 cAritrane viSe paNa tehanuM mana thira rahe te prANI guru ke0 60 guru Adikane kahiyeM ke0 koi kAle na tyaje ke0 na chAMDe e rIte budha bhASyaM ke0 paMDita loke kaM eTale bhadravAhasvAmI cauda pUrvaghara teNe Avazyaka niryuktine viSe ema kahUM che // yataH - " nANassa hoi bhAgI, thirayarao daMsaNe carite ya / dhannA AvakahAe, gurukulavAsaM na muMcati // 1 // " iti // 2 //
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ (32) bhotaprateM jema vANe haNatA, paga aNapharasI sabarAre / guru choDi AhArataNo khapa, karatA te muni nivarAre // zrIjina013 || artha - tathA bhauta ke0 caudhaprateM jema pillaM levAne mATe vANe karIne haNatA paNa paga aNapharasIne eTache paga pharasatAM pApa lAge te mATe savarA ke0 savarA nAme rAjAnI peThe je gurukulavAsa chAMDIne AhArano khapa karatA eTale zuddhamAna AhAra kholatA je muni tehane navarA jANavA eTale nakAmA jANavA iti gAthArya. bhAvArtha to kathAthI jANIveM tadyathA koika sannivezane viSe savara nAme rAjA te caudhano bhaktivaMta hato tenA ghareM baudhano guru Avyo teNe potAnA mAthA upara ati adbhuta zobhAvaMta moranA pIchanuM chatra dhAraNa kartuM hatuM rAjA ghaNI Adara satkAra ApI Asane besADyo pachI tenuM chatra moranA caMdre karI jhagajhagATa karatu rAjAnI rANIyeM dIThu pachI kutUhala pAmatI thakI rANIyeM te chatra mAMgyuM kemake te dezamAM mora nahatA tethI te navAi jetuM hatuM mATe te chatra vauvanA gurue ApyuM nahIM ane uThIne potAne ThekANe jatA rahyo pachI rANIyeM bhojana kIdhuM nahIM te vAre rAjAyeM puchadhuM ke zA vAste bhojana karatI nathI rANI bolI ke e chatra Ave to bhojana karUM tyAre rAjAye te chatra guru pAse mAMgyu paNa guruyeM ApyuM nahIM pharI vAraMvAra mAgryuM paNa guru Ape nahIM pache neharAga ati durdhara che mATe rANInA sneheM rAjAyeM potAnA subhaTone hukama karaco je balAtkAreM paNa e pIchanuM chatra cher3a Avo te vAreM subhaTo bolyA je e pote jIvatAM to chatra Apase nahIM mATe tamAro hukama hoyato kAMika prahAra karI valAtkAreM lAvIyeM tevAre rAjA bolyo je gurunI AzAtanA na thAya mATe gurunA pAda sparza karazo nahIM paNa dUra ubhA rahI vANa nAkhIne ceSTArahita karI chatra cher3a Avo paNa pAdasparza karazo to gurunI avajJA thaze tenu mohoDaM pApa lAgaze e dRSTAMte jema zavararAja guruno nAza karato paNa pAdasparza karatAM vArato to ehaboja viveka gurukulavAsa tajIne je zuddhaAhAra gaveSe che tehanepaNa jANavo. yataH - "suduMchAisu jatto, gurukulacAgAiNeha vinneo 1 savarasasarakkhapichatthaghAyapAyAchivallo || 1 ||" iti dharmaratne // 13 // gurukulavAseM jJAnAdika guNa, vAcaMyamane vAdhere / to AhArato paNa dUSaNa, khapa karatAM navi vAdhere || zrIjina014 // f artha - valI gurukulavAse vasatAM thakAM jJAna darzana cAritranA guNa te dina dina mateM baghe vAcanA pRcchanAdike karI vAcaMyamane ke0 munirAjane vAdhe have pAchalA ve padano artha anvaya karI kI chaiye te jJAnAdika guNanI vRddhi thAya to AhArano khapa karatAM paNa dUSaNa na vAghe ityanvaya eTale jJAna dhyAnanI leheramAM beThA thakAM koika dravyAnuyogamAM atyaMta magna thayA che evAmAM gocarIyaM nikalyA thakAM koika sthAnakeM sUkSma doSa dekhIne citavana kare je dhyAnanI
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ lehera hanI cittamAM aMtaravAsanAyeM che ane ghaNA ghera pharavA jaiza to te lehera pharI Avaze nahIM ehavaM vicArI kAika dUpaNasahita AhAra lIye topaNa tehane vAdha na kare eTale karmabaMdhano hetu na thAya. yata:-"ahAkammANi muMjaMti, annamanne sakammuNA / uvalice viANijjA, aNuvaliteti vA puNo // 1 // " ityAdika muyagaDAMgasUtre adhyayana 21 mA madhye kaI che. tathA "gurukulavAsavasaMtA muNINo vaha~ti nANapamuhehi jai esaNAidosamsa / lavamavi manijae suguNaM // 1 // " itibhAva. tathA apavAdeM gADha glAnAdikanA kArya aNasarate gacchamA rahyA guruANA vartine asaha bhAve varttatA ne Atura dRSTAMte AdhA karmAdika AhAra te paNa nirdopa jANavo tathA cAgamaH-"saMtharaNami asuddhaM, dunhavi ginhataditayANahiyaM / AuradiThateNaM, taM ceva hiyaM asaMtharaNe // 1 // " tathA / / "jA jayamANassa bhave, virAhaNA muttavihisamaggassa / sA hoi nijaraphalA, ajjhappavisohijuttassa IR // " uttarAdhyayane e rIte dUpaNa sahita AhAra te paNa vAgha na kare / / 14 // dharmaratana upadezapadAdika, jANI guru aadrvore| gaccha kahyo tehano parivAro, te paNa nita anusaravore ||shriijin|| artha-tathA dharmarana ane upadeza pada pramukhagraMtha joine e graMthomAM gurukulavAsanA adhikAra ghaNA che mATe temAthI jANIne guru Adaravo valI gaccha te kone kahIye te kahe cha tehano parivAro ke0 ehavA suvihita sAdhuno parivAra tehane gaccha kahIye. yataH-"guruparivAro gaccho" ityAdika paMcavastu vacanAt. mATe te gaccha paNa niraMtara aMgIkAra karavo anusaravo iti yataH-"guruguNajutto gaccho, gaccho saMviggasAhusamavAo / mukkhamaggatthiNA so ya, aNusariyanvo payatteNa // 1 // " ityAdi // 15 // sAraNavAraNa pramukha lahIne, muktimAraga aaraadhere| subhavIraya tihAM suvihita kiriyA, dekhAdekheM vAdhere ||shriijin016|| artha-valI sAraNa ke0 visarayuM hoya te saMbhArI Ape ane vAraNa ke. pApakaraNI karavAne vAre tathA pramukhazabdeM karI coyaNA praticoyaNA paNa levI te paNa je gacchamA rahe tehane thAya pachI te te sAraNAdika lahIne ke0 pAmIne muktimAraga ArAdhe ke0 mokSamArga sAghe. yata:-"guruparivAro gaccho, tatyavasaMtANa nijarA viulA / viNayAu tahA sAraNamAIhi na dosapaDivatti // 1 // " iti paMcavastuke. tathA zrIdharmaratna prakaraNanI vRttimadhye karyu cha ke subhavIraya ke0 bhalovIryollAsa vAghe. valI suvihita kiriyA ke0AtmArthI gItArthanI kriyA vyavahAra te dekhAdekhIyeM vadhe eTale sAdhuonA samUhane kriyA tapa japAdika karatAM dekhIne potAne paNa karavAtuM mana thAya tehathI vadhAro-yAya // 16 // jaladhI taNo saMkhobha asahatA, jema nIkalatA mInAre / gaccha sAraNAdika aNasahatA, tima muni dukhiyA dInore ||shriijin.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-jema jaladhI ke0 samudrano saMkhoma ke0 kallola pramukhanI je kSobhanA tehane asahatA ke. je vAreM sahI zake nahIM te vAre jema mIna ke0 maccha hoya te samudramAMthI bAhAra nIkale to duHkhI thAya tema gacchamA rahetA thakA guru Adika je sAraNAdika kare te sahana karavI paDe ane je vAreM na sahavAya te vAreM gacchathI bAhAra nikale to te samudramAMthI nikalelA macchanI peThe duHkhI thAya dIna thAya kemake gatyaMtare durgatiyeM jAya mATe duHkhIdInaja thAya itibhAva. yataH-"jaDa jalanihikalolakkhomamasahattA ya bAhiraM ptaa| mINA amuNiya mUNINo, sAraNapamuhAiasahaMtA // 1 // iti oghaniryuktau / AcArAMgapaMcamAdhyayanacaturthodezakastau punaryathA "jaha sAyaraMmi mINA, saMkkhoha sAyarasa asahatA / Niti to suhakAmI NiggayamicA viNassati // 1 // evaM gacchasamujhe, sAraNavIIhiM coiyA saMtA / Niti tao muhakAmI, mINA va jahA viNassati // 2 // " kAka narmadAtaTa jema mUkI, mRga tRSNAjala jaataare| dukha pAmyA tema gaccha tajIne Apamati muni thAtAre shriijin018|| artha-valI dRSTAMta kahe che-jema narmadA nadInA kinArA upara rahenArA kAkapakSI je phAgaDA te taTa ke nadIno kAMge mUkIne te nadInA kAMgathIdara pANI jevI jhAkala dekhAya paNa pANI hoya nahIM te bhrAMtirUpa pANI tene mRga vRSNAjala kahIye te jalanI bhrAMtiyeM doutA evA je svecchAcArI thavA jAya te kAgaDAnI peThe duHkha pAme / / 18 / / pAlavinA jema pANI na rahe, jIvavinA jema kAyAre / gItArathaviNa tema muni na rahe, juTha kaSTanI mAyAre shriijin019|| artha-mATe jema sarovarAdikanuM pANI te pAla bAMdhyA vinA rahe nahi tathA jema jIva vinA kAyA na rahe tema je munirAja che te gItArtha vinA rahe nahIM. "gIyatthassa vihAro, vIo gIyatthamIsio bhaNio // " ityAdi vacanAt mATe je gItArtha vinA jeTalA kaSTa kare te sarva ajJAnamAM bhale ane je ajJAna te mithyAtva che te mAyA ke0 kapaTa vinA hoya nahi // 19 // aMdhaprateM jema nirmala locana, mAragamA leI jaayre| tema gItAratha mUrakha munine, dRDha AlaMbana thAyare // zrIjina 20 // artha-balI dRSTAMta kahe che jema AMdhalAne nirmala AMkhano dhaNI te kAMTA pramukheM rahita eDavA uttama mArge leDa jaine sthAna pohocADe tema gItArtha je che te jo kadAcida mUrkha muni hoya to tene paNa dRDha ke javaradasta AdhArabhUta thAya ke // 21 // samabhApI gItArathanANI, AgamamAheM lhiyere|| AtamaarathI subhamati sajjana, kaho te viNa kema rahiyere zrIjina0
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-valI samabhASI ke0 syAdvAda vacananA bhASI hoya athavA samabhASI ke0 garIbane tathA mAtavarane rAgadveSarahitapaNe dezanA Ape kyA gItArtha hoya nANI ke0 samyakjJAnI hoya Agama mAhethI ehavA gItArtha lahiye ke0 pAmIyeM chaiyeM valI AgamaarathI ke0 potArnu AtmasvarUpa sAghavAne ujamAla thayA vayA zubhamati ke0 bhalI matinA dhaNI eTale jemAM kumati kadAgraha hoya nahIM valI sajjana ke0 uttama guNavaMta bhalI zikhAmaNanA ApanArA ehavA gItArtha vinA ihAM sarva pada saMbodhane bolAvIye he AtmArthi he zubhamati he sajjana tame kaho ke te ehavA gurugItArya puruSa vinA kema rahIyeM ke0 zI rIte rahI zakIyeM // 21 locana AlaMbana jinazAsana, gItAratha che meddhiire| te viNa muni caDhatI saMyamanI, Arohe kema seDhIre ||shriijin022|| artha-valI gItArtha te jJAnarUpa locananA AphnArA mATe gItArthane jinazAsanane viSe locana kahiye tathA durgatine viSe paDatA mANIne AdhAra thAya mATe gItArthane jinazAsanane viSe AlaMbana kahIyeM valI gItArtha te meDhI varAvara che eTale je khetara khalAnA vacamAM staMbha ropIne anna upara pherave che tene meDhI kahIyeM upalakSaNathI staMbhabhUta kahIyeM jehane AdhAreM gharamAlapramukha rahe che tathA yAna kahIye jehane AdhAre mahAaTavIno vihAmaNo mArga hoya topaNa pAra pAmIyeM. yata:-"meDhI bAlavaNaM khaMbha, dichI jANaM muuttama / gIyatvaM guruguNAiNaM, samma jANamu goyamA // // " mATe te gItArtha vinA munirAja te saMyamanI seDhI ke. zreNI kema Arohe eTale kema caDhe ane uttarocara zubhAdhyavasAya kema vadhe e saMyamazreNIno adhikAra te saMyamazreNInuM stavana amArA guru zrIuttamavijayajIkRta che tethI vistAreM jANavU tathA paMcasaMgrahayI jANavu // 22 gItArathaneM mAraga pUchI, chAMDI meM unmaadore|| pAle kiriyA te tuja bhakti. pAme jagajaza vAdhAre ||shriijin023|| artha-te gItArthaneM mArga puchIne unmAda je svecchAcArItuM madonmattapaNuM te chAMDa, e rIte tamArI ANAsahita cAle teja camArI bhakti jANavI ve tamArI bhakti karIne je kriyA pAle eTale e bhAva ke tamArI e AjJA che je jJAnasahita kriyA pAle te prANI jagataneviSe jazavAda pAme // 23 // // DhAla tthii|| // rAmuDAnI dezI athavA hitazikSA chatrIzInI dezI // prathama jJAna ne pache ahiMsA, dasavaikAlika sAkhore / jJAnavaMta te kAraNa bhajiye, tuja ANA mana rAkhore sAhevasuNajore 1 //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-have AgalI dAlamA zAnasahita kriyA karatA saMyamazreNI Arohe ema kayu temAM zAnapUrvaka kriyA kare to lekhe che mATe A dAlamA jJAna varNave che je prathama jJAna hoya to pachI ahiMsA ke0 dayA palI zake che ema zrIdazavakAlikasUtramA kA che. yata:-"paDhamaM nANaM taodayA evaM cichai sandhasaMjae" te kAraNe jJAnavaMtane bhajIye ke0 sevIye paNa he paramezvara tamArI AjJA te mana rAkhI ke cittamA rAkhIne eTale e bhAva je jJAnavaMtane bhanI paNa sAdhyamAM ema rAkhIye je jJAnakriyAbhyAM mokSaH "nANakiriyAhi mukkho" iti bhASyavacanAda, mATe syAvAda dRSTIye jJAnanI sevA karIye he sAheba suNajo ke sAMbhalyAnI pere sAMbhalano anyathA paramezvara kevala jJAnI che te to sarva jagatanA bhAva dekhI rahAche nehane sAMmalavU che paNa bhaktivaMta mANI upacAre kahe che ke he sAheva sAMbhalajo // 1 // dravya khetrane kAla najANe, bhAva puruSa paDisevare / navi utsarga lahe apavAdaha, agItAratha nita mevare ||saa0 2 // __ artha-valI je agItArtha che te 1 dravya na jANe 2 kSetra na jANe 3 kAla na jANe 4 ane bhAva paNa na jANe 5 tathA yogyache ke ayogyache ehavA puruSane paNa na jANe 6 tathA paDiseva ke0 pApanI sevanAne na jANe je eNe khavaze pApa karaghu athavA eNe paravaze pApa karayaM te agItArtha na jANe 7 valI chati zaktiyeM jema siddhAMtamA mArga kahyo temaja kara tehane utsarga mArga kahIye te paNa na jANe 8 kyA rogAdika kAraNe alpa doSa seve te apavAdamArgane paNa na jANe, e (8) vAvo nivameva ke niraMtarapaNe je agIvArya che te na jANe. yataH upadezamAlAyAM-"davvaM khitaM kAlaM, bhAvaM purisapaDisevaNAo ya / navi jANai agIo, ussaggavavAiyaM taM ceva // 1 // " // 2 // sacitta acitta mizra navijANe, kalpa akalpa vicArare / yogya na jANe nija nija ThAmeM, dravya yathAsthita sArare |saa03|| artha-have prathama gAthA vistAratAM ehija dvAramA mathama dravyadvAra kahe che temAM dravyathI agItArya zuM na jANe te kahe che sacitta vastu tathA acitta vastu tathA mizra vastune jANe nahIM valI kalpanI khavara na paDe je A vastu kalpeche vA nayI kalpati akalpache te vicAra agIvArtha na jANe valI yogyatAnI khabara na paDe nija nija game ke. pAvapotAne sthAnakeM yogyatA na jANe je A bAlane yogya ke glAnane yogya ityAdika na jANe e rIteM yathAsthita ke. je dravya jema hoya tevIja rIte tehanI agItArthane khavara paDe nahIM. yathAsthita dravya keQ ke sAra ke pradhAna che. yaduktaM-"jahaThiyada na yANai, sacittAcittamIsiya ceva / kappAkappaM ca tahA, juggaM vA jassa jaM hoI // 1 // " ityupadezamAlAyAM / / 3 /
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ (37) khetra na jANe teha yathAsthita, jana pada adhvvishessre| / subhikSa durbhikSa kalpa na jANe, kAlavicAra azeSare ||saa04|| __ artha-have kSetradvAra kahe che agItArtha yathAsthita ke0 jevaM kSetra hoya vehabu kSetra nasamaje ke A bhadrakakSetra che ke abhadraka che iti tathA janapada ke0 lokavyApta dezane viSe vihAra karatAM AvI vidhiyeM karavu athavA magadhAdikadeze AvI vidhiyeM karavU ityAdika na jANe. valI adhvavizepa ke0 dUra deze aTavI pramukheM AvI rIte vihAra karavo ityAdika vAto agItArtha na jANe. have kAladvAra kahe che je mubhikSamA kalpa na jANe ke yogya na jANe eTale subhikSamAM A rIte viraca valI durbhikSamAM paNa kalpa ke yogya na jANe je durbhikSamAM AvI vastu hoya toja levAya ityAdika vAto kAlanA vicAranI te azepa ke samasta prakAreM agItArtha na jANe itibhAva. yataH-"jahaThiyakhittaM na jANai, addhANe jaNavae yaja bhaNiyaM / kAlaMpiya navi jANai, mubhikhkadubhikhkajaM kappaM // 1 // " ityupadezamAlAyAM // 4 // bhAva hiha gilANa na jANe, gADha agADhaha kalpare / khasato akhamato jana na lahe, vastu avastu analpare ||saa0 5 // artha-have bhAvadvAra kahe che je bhAva ke0 bhAvanA vicArane viSe hita ke nirogIne tathA gilANa ke0 rogAkrAMtane na jANe eTale nirogIne A devu tathA rogIne A vastu devI te vAto agItArtha na jANe ane gADhakalpa ke0 Akare kAraNe A rIte karaI tathA agADhakalpa ke0 svabhAve seheja rIteM to A pramANe vartavU e agItArtha na jANe. have puruSa dvAra kahe che khamato ke0 A puruSa sAmarthyavAna zarIreM kaThora che mATe khamI zakaze tathA akhamato ke0 A puruparnu mukumAra zarIra che te nahIM khamI zake ehavA jana ke. pANIne te agItArtha olakhe nahIM. valI vastu ke0 AcAryAdika avastu ke. sAmAnya sAdhune te agItArtha na olakhe je padasthane Ama ghaTe tathA sAmAnyane Ama ghaTe mATe analpa ke. ityAdika bahu prakAra te na jANe. yataH-"bhAve higilANaM, navi yANai gADhagADhakappaMcA sahuasahupurisarUvaM, vatthumavatthu ca navi jANai // 1 // " ityupadezamAlAyAM // 5 // je AkuTTI pramAdeM darauM, paDisevA vali kalpare / navi jANe te tAsa yathAsthita, pAyacchita vikalpare // saa06|| artha-have pratisevA nAmeM dvAra kahe che je niSedha AcaraNa vehane pratisevA kahIyeM tehanA cAra prakAra che temAM prathama AkuTTI ke0 jANIne pApa sevaq te paNa kAraNa vinA sevaq bIjo kaMdapAdikane vazathakAje pApa seve te pramAda kahiyeM trIjo dhAvanavalganAdike karI je pApa lAgyuM te darpa kahoyeM cotho Agamokta kAraNe karI niSedhAcaraNa karayuM te
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) kalpa kahIyeM e cAre bheda paDisevAnA jANavA. yata:-"paDisevaNA 'cauddhA, aauhipmaaydppkppaimu| navi jANai aggIo, pacchitvaM ceva jaMtatya ||shaa" ityupadezamAlAyAM takSaNagAthA "AuTTiAuvicA,dappo puNa hoi vggnnaaiio| kaMdappo iya pamAo, kappo puNa kAraNe bhaNio // 1 // " ityAcArAMgavRttau,e gAyAno artha kahe he AuTTi te jANIne pApa kara darpa te dhAvanavalganATika sotkarSapaNe nipaje kaMdarpa te pramAdavaze jANavu ane jebAnAdikane AlaMbana hete Acara te kAraNe jANavu e cAra prakAracaM je pApa te pApanuyathAsthiva ke0 jene jarbu ghaTe tevu prAyazcittanuM vikalpa je A prAyazcicavAlAne Ayu tapa deva ityAdika vAto te agIvArya na jANe // 6 // nayaNarahita jama anipuNadezeM, paMtha naha jema satthare / jANe huM ThAme pocAvaM, / paNa nahIM teha samatthare // saa07|| artha-jema koika nayanarahita ke0 aMgha puruSa hoya ane valI anipuNadeze ke mArgano ajANa che te aMdhapuruSa evA mArgane viSa paMthana jema satya ke0 jema mArgamAM kAika sAya naSTa eTale bhUlo pajyo hoya te sAyane AMghalojANe je huThekANe pocAI paNa pocADavAne samaya na thAya. yataH-"jaha nAma koi puriso,nayaNavihUNo adesasalo ya / katArADavi bhIme, maggapaNahassa satyassa ||1|| icchai ya desiyana, kiso u sammatyau desiyacassa / duggaI ayANato, nayaNavihUNo kaha dese // 2 // " // 7 // agItArtha tema jANe garaveM, huM calabuM savi gacchare / paNa tasapAse guNagaNa grAse, hoI galAgala macchare ||saa08|| artha-te pUrvokta aMghapuruSanI rIteM agItArya paNa tema gardai ke0 ahaMkAre karI ema jANe je huM vadho gaccha calAvU DhuM paNa tenI pAse rahevA yakA guNagaNa ke0 guNanA je samUha te grAse ke0 ghasAi jAya eTale agIvAryane sage guNano nAza yAya. yataH-"evamaggIyatyo vihu, jinnvynnprddvckuprihiinno| davvAI ayANato, ussaggavavAiyaM ceva // 1 // kaha sojayaDa agImao, kaha vA kuNaja agIyanissAe / kaha vA kareu gacchaM, savAlaSuTTADalaM so 3 ||2||"ityupdeshmaalaayaaN agItAryane pAse vasatAM maccha galAgala thAya ke0 mohoTA maccha nAnA macchane galI jAya ema dhIMgAmastinI vAta yAya paNa mArganI rIta na rahe // 8 // pacchitte atimAtra die je, apacchitte pacchittare / AsAyaNa tasa sUtre volI, AsAyaNa micchacare // sA0 9 // artha-balI agItArtha hoya te vagara samajaNe pacchice ke prAyazcica jeTalu Ave te
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' ( 39 ) karatAM ulaTo atimAtra ke0 adhikuM die ke0 Ape ane jehane apacchitte ke0 prAyazcitta na AvatuM hoya tehane pacchitta ke0 prAyazcitta Ape eTale thoDA prAyazcittavAlAne ghaNuM Ape ane mUlaguM jene prAyazcitta lAgatuMja na hoya tene kaheze je tamane prAyazcitta lAgyuM ityAdika asamaMjasa kare ema karanArane sUtrane viSe AsAyaNa volI ke0 jinAjJAnI virAdhanA karI mATe virAdhaka ko che ane AsAyaNa ke0 jinAjJAnI virAdhanA tehija micchaca ke0 mithyAta jANavuM tathA te mithyAtvanimitio saMsAra vadhAre. yataH -- "sutte ya imaM bhaNiyaM, apacchite ya dei pacchitaM / pacchite aimattaM, AsAyaNa tassa mahaI u || 1 || AsAyaNa micchattaM, AsAyaNavajjaNA ya sammattaM / AsAyaNAnimittaM kubbai dIhaM ca saMsAraM // 2 // " ityupadezamAlAyAM // 9 // tavasI avahuzruta vicaraMto, karI doSanI zreNire / nava jANe te kAraNa tehane, kema vAdhe guNa zreNire // sA0 10 // artha - tavasI ke 0 tapazcaryA karato tathA abahuzruta ke0 agItArtha thako vicaraMto ke 0 vihAra karato thako karI dopanI zreNi ke0 aneka dopanI zreNIne karato eTale aneka aparAdhapada karato thako paNa navi jANe ke0 na jANe eTale potAnA dopanI potAne khabara na paDhe te kAraNa ke0 te hetuyeM te agItArtha kaSTakaratAne guNazreNInI vRddhi kema thAya arthAt na thAya teTalIja rahe. yaduktaM - " avahussuo tavassI, vihariukAmo ajANiUNa pahaM / avarAhapayasayAI, kAUNavi jo na yANei // 1 // desiyarAiyasohiya, vayAiyAre u jo na yA | avizuddhassa na baDhai, guNaseDhI tacibhA ThAi || 2 ||" ityupadezamAlAyAM // 10 // mArgamAtra jANe jema paMthI, alahI tAsa visesare / liMgAcAramAtra te jANe, pAme mUDha kalezare // sA0 11 // artha-jema koika paMthI hoya tehane koi DAhyo puruSa mArga batAve topaNa vizeSa mArganI tene khavara na paDhe kemake pote DAhyo nathI mATe DAvo jamaNomArga jema na jANe eka sAmAnya prakAre mArgamAtra jANe tAsa ke0 te mArganI DAvI jamaNI vAju te alahI ke0 ajANato keza pAye temaja liMga ke0 sAdhuvepa ne AcAra ke0 sAdhunI kriyA te liMgAcAramAtra jANe eTale mAtra eka sUtranAja akSara mAnya karI kriyAdika karato paNa mArgane ajANato ehavo je mUDha ke mUrkha agItArtha te klezane pAye saMsAra vadhAre. yataH - "jaha dAyaMmivi pahe, tassavisese pahassa'yANaMto / pahio kilissA cciya, taha liMgAyArasumitto // 1 // " ityupadezamAlAyAM // 11 // bheda lahyAviNa nAnApariNati, sunimananI gata bodhare / khiNarAtA khiNatAtA thAtA, aMteM upAI virodhare // sA0 12 //
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) aMgra-gavarodha ke ga! he vAyanAna jeyakI eTale saje hora ne cunIvarInA mananI nAnAriNati ke vicitra makAnI pariNaniyAMnA ja meda ke prakAra le lAmiNa ke0 jAnyAvinA paTale jagUna mRnige hAra gaMjA niyAnI vicitra pariNati ajANatA kA kSaNa ekanAMrAnA yAya paDale aMta:karaNAnAM RopI yAya nayA bhaga ekama nAvAyAya paTale vAdagNa Ror3Ima yAya ega mUtena ema yAtAM yakAM ayatrA rAjA gagI yAya parassare chIDA kara nayA vAtA ke pI nAya kAyamayI thaI jAya ane aMta ke vaDe virAdhana upAI ke upajA elene mUrkha mAMhamAMhe vahI kare. paNa mamAvi na upjaave| pazcarasama pAmara AdaratA, maNisama vudha jana choddire| lahyAviNa Aganathitino, te pAmeM bahu khADire / sA0 13 // arya-bhaginayamAna je budhajana ke dina loga nahana jhAMDIne patyarasama ke0 payarA mumAna je pAra yUjana nahanana AdaratAM aMgIkAra karate pAnI ne pUrva pAsa rahenA yA AgamnI je mana apagahAdila yitti ke maryAdA nInda ke0 prakAra ne agavA yA te AhagnArA putsa gI toDa Na eTacha saMyamalpa zarIra AkheM na rahe jara Dina yAra itiyAra // 13 // jJAnabhakti bhAMjI aNalahatA, jJAnataNo upacArara / ArAsAraM mAraga lope, caraNa karaNanA sArare // sA0 14 // artha-patrAne mantra dvAya te jAnanI bhanjina ko mAMja eTala saMDita ka nayA aNalahanA apavArApanA dAnavoM ke jAnanA je upagara vinaya nene aNajANatA nepAnI ArAmAra ke pAMca ArA dene anusAra mAraNa lopa panAmArgana lApa he paTale cunane AdagnAMbAnamanina mAMjavA jJAnanA upavAra agarahatA ne pula hopa ne pAMcamA bhAga pramANe garine pAle kAMtA enAja utmaga mAge vAle ayana kAladoSa AhI uga mArga vAkula bhI da. paNa mAra ke pradhAna ega caraNasittari kyA karaNamittarinA nAga nene paMcamA Agane anusAra ne mRna bApa egane apane bhAlyo nagane langa he valI e gAyano rya paMDita logAne mRja ke bA !! 11 / / utkI tahane the zikSA, udAsIna je saare| parupavacana tahane te vAle, aMga kahe AtrA // sA0 15 // artha-nakI unI ke ucarAcAritriNa Aya kyA hAni pakhAi hoya mAra ke ina- hora nega mAdhu no netrAna prasAda nvaritAdina unI nimA gA tebAre ne pArza gacchA niztya Doga de pATho zikSA pAranAra sAdhuna paratavacana ke0
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAI karayuM che bIjA ( 41 ) kaThora vacana kahe je mujhane sarva lokamAM kema tiraskAra karaco meM to e rIte kareja che to dhikkAra paDo mArA jIvitane ityAdika vole. ema zrIAcArAMga - madhye kartuM che tathA ca tatpATha: - " vayasAvi ege vujhyA kuppaMti mANavA u NayamANe ya nare mahayA moheNa sujhai // | 1 ||" iti ema vacanamAtreNa gacchane chAMDi ekalA rahI akArya seve itibhAva // 15 // amasarikhA ho jo tuma jANo, nahIM to syA tuma bolare / ema bhASi jAtyAdika dUSaNa, kADhe teha nITolare // sA0 16 // artha - pachI te mUrkha muni zikSA ApanArane pAchA evA javAba Ape ke jo amasarikhA tame hota to jANata eTale e bhAva je amAre gocarI pANI pramukha lAvavAM paDe te tamane kara paDatuM hoya to tame jANo nahIM to beThA moTAI karo eTahu~ja tamArAmAM che paNa kAMi bhalivAra nathI. jo amArI peThe cAlo to tame je amane zikSA Apo te kharI, nahIM to tamArA bola zA eTale tamAruM bolavu sarva phokaTa che ema bhASI ke0 ema kahIne jAtyAdikanA dUSaNa kADhe eTale ema kahe je tame hINi jAtinA upanyA cho tamAruM kula kenuM che ityAdika bole teha niTola ke 0 te puruSane niTola jANavA paNa te sajjana uttama puruSamAM na gaNAya // 16 // pAsatthAdika dUSaNa kADhI, hile jJAnI tehare | yathA chaMdatA viNa guruANA, navi jANe nijarehare // sA0 17 // artha - valI te sUrkha prANI zikhAmaNanA ApanArane ulaTA pAsatyAdika dUSaNa kADhIne hile ke0 hilanA kare eTale ema kahe je tamArAmAM zA guNa che tame pAsatyAvasannA cho ema kahIne jJAnI ke0 paMDita gItArthanI hilanA kare e ve padano ekaTho artha che ema viNa guruANA ke0 guruAjJA pAlyA vinA yathAuMdatA ke0 ApachaMde AcaraNa karavAnI evI je nija ke0 potAnI rehA ke0 rekhA che eTale hINA AcaraNanI maryAdA potAnI che tenI potAneja na jANe ke0 khabara na paDe eTale jJAnInA achatA dUSaNa kADhe ane potAnA chatA dUSaNa hoya te uvekhe itibhAva // 17 // jJAnIthI tema alagA rahetA, haMsathakI jema kAkare / bheda vinayanA bAvana bhASyA, na lahe tasa paripAkare || sA018|| artha - te mATe jJAnI ke0 je gItArtha guru Adika te thakI alagA rahetA thakA kevA dekhAya jema rAjahaMsa thakI kAgaDo jUdo dekhAya tevo te sAdhu dekhAya tathA vinayanA bAvana bheda zAstramAM kahyA che tathAhi 1 arihaMta 2 siddha 3 nAgeMdracaMdrAdika te kula 4 koTikAdika te gaNa 5 caturvidhasaMgha 6 kriyA te astivAdarUpa 7 saMtyAdika dharma 8 matyAdika jJAna 9 matyAdika jJAnavaMta te jJAnI 10 AcArya 11 sthavira te sidAtA sAdhune yira kare 12
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) upAdhyAya 13 keTalAka sAdhunA samudAyanA adhipati te gaNI e terano cAra cAra bhede vinaya karavo 1 anAzAtanA te jAtyAdika dUSaNa kADhIne hIlanA na kare 2 bhakti te cita. upacArarUpa 3 vahumAna te aMtarapIti matibaMgharUpa 4 varNa saMjvalanA te yaza bolavA e rIte terane cAre guNatAM vAcana bheda thAya iti pravacana sAroddhAre pAMsaThame dvAre e adhikAra jojo upalakSaNathI vAvana kahyA temaja 91 bheda samavAyAMge tathA pistAlIsa bheda tathA daza bheda ityAdika aneka bheda graMthAvarathI jANavA. te sarve medag zIkharbu tathA te rIte pravacu tene paripAka kahIye te paripAkane na lahe ke0 ekAkI sAdhu na pAme kemake ekAkI vihAra karanAra konA pAsethI zikhe tathA kono vinaya kare // itibhAva // 18 // sarva udyameM paNa tasa bahu phala, paDe kaSTa annANare / sUtra abhinnataNe anusAreM, upadezamAlA vANare // sA0 19 // artha-sarva kriyA anuSTAnano udyama tenuM ne bahuphala ke0 ghaNuM phala svargAdika te paDekaSTaannAgare ke0 ajJAna kaSTamAM paDe eTale nirjarA na thAya saMsAraparita na thAya kone na thAya te kahe che je avivRttArtha viziSTa vyAkhyAnarahita ehavU je sUtra tehane amina sUtra kahIye te abhinna sUtrane anusAreM kriyApramukha anuSThAna kare te ajJAna kaSTamAMpaDe itiyoga. je TIkA pramukha vinA vizeSa pratipatti kema thAya? anyathA anuyogacaM kathana nirarthaka thAya e upadezamAlAnI vANI che. yaduktaM tatsUtre-" aparicchiyamuyaNihasassa, kevalamabhinnamuttacArittassa / sanbujameNavi kayaM, anANavave bahuM paDai // 1 // " artha // aparicchiya ke0 nathI jANyo muyaNihasassa ke0 zrutarahasya jeNe zeSaM sugamaM // 19 // te to RjubhAve ekAkI, cAle tehane juttare / vAmya kuvAsana je akuvAsana, dezArAdhaka uttare / sA0 20 // artha-ive jJAnIthI alagA kyAre tharbu tathA zA kAraNe ekAkI rahe paDe te asivAdika kAraNa ghaNAM che. yataH-"asive omoyarie, rAyabhae khubhiyauttamahe ya / phiDiyagilANAceisae, saThevayA viva Ayarie // 1 // " ema kAraNonA artha vistAreM lakhyA che paNa ahIM lakhatAM graMtha vadhe mATe lakhatA nathI paNa eka azivakAraNa lakhIyeM chaiyeM je sAdhu vAra varSa AgalathI jJAnAdika atizayeM karIkhavara rAkheje amuka varSe aziva thaze ane kadAcita cAra varSa agAu upayoga na rahyo hoya to igyAra varSa agAu, te nahIM to dazavarSa agAu, ema yAvat eka varSa agAu paNa upayoga rAkhe. te paNa upayoga na rahyo hoya to jyAreM aziva jANe te vAre sAdhu tyAMthI vihAra kare temAM koika glAnasAdhu hoya te vihAra karI zake nahIM te vAre pavA kAraNe ekalA jAnI vinA paNa hoya temAM paNa 1 sAdhubhadraka ane gRhastha mAMta 2 tathA sAdhubhAMta ane gRhasthabhadraka 3 tathA sAdhubhadraka ane gRhastha paNa bhadraka 4 tathA
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ (43) sAdhumAMta ane gRhastha paNa mAMta ema cobhaMgIthAya ityAdika sarva opaniyuktimA vistAra che te jojo. have akSarArtha lakhe che je sAdhu RjubhAve ke bhadraka thakAM pUrvoktarIte ekAkIcAle ke0 rahyA hoya tehane jutta ke0 koika pUrvokta rIte ekAkIpaNuM yukta che paNa anyathA nahIM itibhAva. valI ve prakAranA ghaTa cAlyA che eka bhAvita ane vIjo abhAvita temAM amAvita te navA ghaTa ane bhAvitanA ve bheda eka zubhadravye bhAvita vIjA azubhadravye bhAvita te valI ekekanA ve ve bheda eka vAmya vIjo avAmya. je vAmya te vAsanA TAlI zakIyeM ane je avAmya te vAsanA TAlI na zakIyeM temAM kuvAsanA vAmavA yogya hoya te ruDA jANavA. e vAmya kuvAsanA eTalA padano artha thayo ane je anuvAsanA ke0 kuvAsanAyeM vAsyAja nathI e navA ghaTa ke0 ghaDA che te paNa ruDA ema vizepAvazyakamAMche athavA vAmya avAmya ghaTanI bhAvanA naMdisUtranI vRttithI jANavI. uktaM ca payaIhiM bhaddabhAvA, kuvAsanAvAsiyAvino duhA / ujjumaiNo sukaMkhA, te desArAhagA ucA // 1 // " evA desArAdhakayukta hoya te pUrvokta kAraNe ekAkIpaNe gItArthavinA rahe itibhAva // 20 // ajJAnI gurutaNe niyoge, athavA zubha prinnaamre| kammapayaDI sAkhe sudRSTI, kahiyeM ehano ThAmare / sA0 21 // artha-valI ajJAnI agItArthane gurutaNe niyoge AjJA paravazeM thakAM paNa RjumArge varce che athavA zubha pariNAmavaMta che guNano rucIvaMta che to kammapayaDInI sAkhe tene sudRSTIvaMta kahiyeM eno sthAnaka samyak dRSTI guNaThANo jANavo // 21 // e gAthAno artha jJAnavimalamUrinA karelA TavA uparathI lakhyo che / / 21 // je to haThathI gurune chAMDi, bhagnacaraNa pariNAmare / sarva udyameM paNa tasa nizcaya, kAMi na Ave ThAmare // sA0 22 // artha-je to ke. ne valI bhannacaraNa pariNAma ke jehanA cAritranA pariNAma bhAgyA che ehavo thako haTha kadAgraha thakI gurune chAMDIne sarvaprakAre ninhavAdikanI peThe udyameM ke0 kaSTa udhama kare che paNa tasa ke0 tenA kaSTapramukha sarva nizcaya karIne koi nAve ThAma ke0 kAi lekhe na lAge. yata:-" ANAi tavo ANAi saMjamo tahaya dANamANAe / ANArahio dhammo, palAlapulubva paDihAi // 1 // " iti saMvodhasittarI madhye kayu che // 22 // ANA ruciviNa caraNa niSedhe, paMcAzake haribhadare / vyavahAreM to thoDaM lekhe, jeha sakAreM sadare // sA0 23 // artha-jene paramezvaranI AjJAnIja ruci che te to cAritrane yogya che paNa evI AjJAkacivinA caraNaniSedhe ke0 cAritranI nA kahI che zAmATe je AjJAruci nayI vo bIjo kaSTa
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 88 ) anuSThAna konI AjJAyeM kare che. yataH - " ANAruissa caraNaM, tabhaMge jANa kiM na bhaggati / ANa ca aikaMto, kassAesA kuNai sesaM // 1 // " iti te je AjJAsahita kare che te cAritra ane AzAvinA paMcAzakane viSe haribhadrasUri cAritrane niSedhe che vyavahAreM to ke0 zuddha samAcArIsahita vyavahAra pAle to potAnI zakti pramANeM thoDaMka kare topaNa lekhAmAM che eTale AzAsahita thoDuM kare te lekhe che zAmATe je thoDaM paNa anuSThAna te sakAreM ke0 satya kare ane saha ke0 zabda te Agama kahiyeM kemake cAra pramANa kahAM che temAM AgamapramANane zabdamamANa karI bolAnyuM che mATe Agama satkAre to thoDo vyavahAra paNa pramANa che ane bIjuM ghaNuM kaSTa te niSphala he // 23 // ziSya kahe jo guru ajJAnI, bhaNatAM guNanidhi jANIre / jo 'suvAsanA to kima tyajatAM, tene avaguNa jANIre // sA0 24 // artha- have ihAM ziSya kahe che ke jo guru ajJAnI che topaNa tehane bhajatAM ke0 sevatAM rai guNanidhi jAvo. jo suvAsanA che to kevA prakAre tehane avaguNI jANIne tyajIyeM // A gAyAno artha jJAnavimalamurinA TvAmAMyI lakhyo che // 24 // guru bole zubha vAsanA kahiyeM, pannavaNijja svabhAvare / te AyattapaNe che AyeM, jaza mane bhadraka bhAvare // sA0 25 // artha- guru kahe he ziSya je zubha vAsanA te panavaNijja svabhAva ke eTale je samajAvyo samaje evo jeno svabhAva che to evo je hoya te to AyeM ke prathama gurUne AyattapaNe ke0 zavartiyeM hoya valI jaza ma'ne ke0 jehanA manane viSe bhadrakabhAva che te ziSya AjJAruci jANIyeM || A gAyAno artha jJAnavimalamUrinA TavA uparathI lakhyo che // 25 // sUdhuM mAnI sudhuM thAtAM, caubhaMgI AcArare / guru kaharNe tehamAM phala jANI lahIyeM sujaza apArare // sA0 26 // artha- eka mRdhuM mAne ane bhrUdhuM kare, bIjo mRdhuM mAne ane amRdhuM kare, trIjo asadhuM mAne ane mUdhuM kare, coyo amRdhuM mAne ane asadhuM kare ityAdika zabde caumaMgI AcArAMgAdika mUtramAM kahI che temAM azuddhanA ve bhAMgA tyAjya che ane zuddhanA ve, bhAMgA te grAtha ke te bhAMgAmAM phala hoya ema jANIne gurusevAmAM rahIyeM to apAra ke0 ghaNo sujaza lahIyeM // A gAyAno artha jJAnavimalamUrinA TavA uparathI lakhyo ke // 26 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ // DhAla saatmii|| ||raajgiitaanii dezI athavA murati mahinAnI // koi kahe guru gaccha gItAratha sAratha zuddha, mAnu paNa navi dise jotAM koI vibuddha / nipuNa sahAya vinA kahyo sUtraM eka vihAra, tehathI ekAkI rahetAM nahIM doSa lagAra // 1 // artha-pUrva DhAlamAM gItArtha varNavyA have evA gItArtha guru pAse basa te A DhAlamAM kahe che. koika AgamanA rahasyane ajANato thako AgamanuM zaraNa karI bole che je guru ke0 guru Adika gaccha ke0suvihitano samudAya valI gItArthano sAratha ke samudAya "saMghasArthoM tu dehinAM" iti sAmAnya kAMDa vacanAta, evA zuddha ke0 pacitra te guru,gaccha,gItArtha sarvane mAnu ke0 aMgIkAra karuM huM paNa te jotAM thakAM koI vivuddha ke0 koi DAyA paMDita navi dise ke0 dekhAtA nathI amArI najaramAM koi AvatA nathI nipuNa sahAya ke0 DAyAnI sakhAi na male to te vinA sUtre ke0 uttarAdhyayanasUtrane viSe kayu cha je eka vihAra ke. ekalA vihAra karIye. uktaMca kAvyam-"navA lamija niuNaM sahAya, guNAhiyaM vA guNo samaMvA / ikovi pAvAivibajjayato, viharija kAmesu asajjamANo // 1 // " ema te sUtramA ekAkI vihAranI AjJA che mATe ekAkI rahetAM thakAM lagAra doSa nayI // 1 // aNadekhatA ApamAM te savi guNano yoga, kima jANe paramAM vrata guNano mUla viyoga / cheda doSa tAI navI kahyA pravacane muni duHzIla, doSa laveM paNa thira pariNAmI bakusa kuzIla // 2 // artha-have tene ucara Apeche je ema kaheche te pANI ApamAM ke0 povAmAM sarva guNano yoga ke saMyogane aNadekhatothako eTale e bhAva je pote sarvaguNI to thayo nathI to pote doparvata thako kevI rIte paramAM ke0 cIjAmAM vrata guNano mUla viyoga ke0 vratano guNa malayI nathI e zIrIteM jANyu kemake guru AdikA to kAMika guNa hazeja to doSano leza dekhIne gurune mUkAya nahIM. gAthA-"iyabhAviyaparamatyA, majjhatthA niyaguru namuMcaMti / sancaguNasaMpaoge, appANamivi apicchaMtA // 1 // " iti dharmaratna prakaraNe tathA cheda doSatAMDa ke daza prakAranA prAyazcittamA sAtamo cheda doSa lAge tihAM lageM pravacane ke. siddhAMtane viSa munine duzIla ke0kuzIliyA hINA nayI kahyA. yataH-"cheyassa, jAva dANaM, vAva egapi no aikamai / ega aikamato, aikkame paMca mUleNaM // 1 // " iti vacanAda, ane thoDo doSa dekhIne
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ *(18) gurune nahIM Adare to sarvano tyAgaM karavo paDaze te kahe che. je pAMca prakAranA nigraMtha ane cauda prakAranI abhyaMtara gaMThI tathA nava prakAranI bAhyagraMThI tethI bhUkANA te nigraMtha kahIyeM. yataH- "gatho micchacAI, ghaNAio aMtaro ya vajjho ya / duvihAo tao je, nimgayaMti te huti niggaMthA // 1 // micchataM veyatiyaM, hAsAI chakyaM ca nAyavvaM / kohAINaM calakaM, caudasa abhitarA gaMthI ||2|| dhaNadhannakhittakuvayaM, vatthu dupaya kaNaya rUpa caucaraNA / nava vAhirayA gaMthI, evaM te huMti puNa paMca // 3 // " sugamaM navaraM caucaraNA ke0 catuSpada iti 1 pulAga 2 bakusa 3 kuzIla 4 nigraMtha 5 sanAtaka enAM lakSaNa bhagavatisUtranA zataka 25 meM uddeze cha jojo e pAMca kA temAM 1 pulAga 2 nigraMtha 3 sanAtaka e traNa to pratisevA rahita jANavA ane basa tathA kuzIla e behune pratisevA che. gAthA - "mUlattaraguNavisayA, paDisevA sevae kuMsIloya | uttaraguNe vauso, sesA paDiseMbaNA rahiyA // 4 // " temAM paNa nigraMtha tathA saMnAtaka to zreNIvicchedagai temAM gayA tathA pulAga labdhi paNa vicchedagai te mATe e traNa jaMbUsvAmI sAthe vicheda gayAM te hetuyeM vakusa tathA kuzIla e behuyI tIrtha cAle che. yataH"nigaMthasiNAyANaM, pulAga sahiyANa tiNha vuccheo / samaNA bakkusakusIlA, jA titthaM tAva Dohita || 5| " je mATe te chaThThA sAtamA guNaThANAvaMta hoya te aMtaramuhUrte avazya parAvartta thAya te vAre chaTThe guNaThANe Ave tihAM avazya pramaca doSano lava mAtra dekhIne guruno tyAga kema thAya? ane te tyAga karIza to jagatamAM AjanA kArle nirdoSa koi nahIM lAye. te mATe lavamAtra doSa lAgate paNa vakkusa tathA kuzIla e behu jAtinA muni te thirapariNAmI eTale tehanA pariNAma ati unmArge nayI cAlatA athavA thirapariNAmI ke0 e ve muni thirapari - nAme che eTale paMcamaArAnA cheDA lage ehija che mATe nachaMDAe itibhAva ehano vistAra dharmaratna graMthanI vRttithI jANavo // 2 // jJAnAvika guNa paNa guruvAdika mAMhe joya, sarva prakAreM nirguNa navi Adaravo hoya | te chAMDe gItAratha je jANe vidhi sarva, glAnauSadha dRSTAMte mUDha dhare mana garva // 3 // artha - te mATe jJAnAdika ke0 jJAna darzana cAritra mAMhelo harakoI utkRSTa guNa paNa guru AdikamAM joiyeM paNa sarvaprakAreM ke0 sarvathA nirguNa hoya to na AdarIyeM mATe je gItArtha Doya tathA je prANI utsarga apavAda pramukhanI sarva vidhi jANatA hoya ve chAMDe ke0 gacchane paNa nirguNa jANIne chAMDe te upara dRSTAMta kahe che-glAnauSadha ke0 jema rogIne auSadha te jihAM lage roga tihAM lageM auSadha tema jihAM lage agItArtha tihAM lage auSadha sadRza gaccha ane jyAre nirogI sadRzagItArtha thayo tyAre auSadharUpa gacchanuM kAma nahIM te mATe mUDha ke0 je mUrkha che te ahaMkAra manamAM dharIne gaccha bAhira nikale che ihAM koI bIjIrIte
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ e dRSTAMta joDe che, jema glAnane auSadha Ape ane AhAra na Ape mATe rogIne chADyo na kahevAya paNa sAmo rogIne upakAra karayo kahevAya temaja gItArtha gaccha chAMDe te chAMDyo na kahIye paNa ulaTo gacchane upakAra karayo ema kahIye. yataH-" nANAiguNaviu, jo cayai gurugaNaM ca gIyatyo / anukaMpei tameva ya, AurabhesajjavittIe // 1 // " iti vacanAva e ve vyAkhyA che mATe je gItArthanI sRSTImAM Thare te kharaM itibhAva // 3 // te kAraNa gItArathane cha eka vihAra, agItArthane sarva prakAre te nahIM sAra / pApa varajato kAma asajato bhASyo jeha, uttarAdhyayane gItAratha ekAkI teha / / 4 // artha-te kAraNa ke0 pUrve kayu te kAraNe gItArthaneja ekAkI vihAranI AjJA che. yataH" gIyatyoya vihAro, vIo gIyatthanissio bhaNio / itto taiyavihAro, nANumAyo jiNaMdehi // 1 // " iti Avazyaka niryuktau ane agItAratha ke0 mUrkhane sarvathA je ekalo vihAra karavo te sAra ke pradhAna nathI ruDo nathI ivibhAva. tathA pApane varjato kAmane asajato eTale kAmakrIDAmA je tatpara nahIM bhASyo jeha ke uttarAdhyayana nAmeM siddhAMtamA le bhASyo che ke gItArtha hoya guNI hoya te ekAkI rahe ve kAvya pUrve lakhyuM che "na vAlamija niuNaM sahAya" ityAdika vicArI jojo // 4 // pApa taNo parivarjanane vali kAma asaMga, ajJAnIne navI hue te navi jANe bhaMga / ajJAnI suM karaze zuM bahaze zubha pApa, dazavakAlika vayaNe paMcAzaka AlApa // 5 // artha-je ekAkI hoya te pAparnu varjana kama kare ? valI kAma ke0 kaMdarpanA saMganI je tyAga karavo te ekAkI mUrkhane kema hoya ! mATe e vicAra ajJAnIne na hoya te ajJAnIne tenA bhAMgAnI khabara na paDe ke A avasare zuddhaja levU ke A avasare azuddha AhAra hoya topaNa laiye ityAdi bhAMgAnI khavara na paDe valI ajJAnI puruSa ho te jIva ajIvAdika jANyA vinA zuM karaze eTale saMyamAnuSThAna zuM karaze tathA zubha pApa ke0 puNya ane pApa te mate ajJAnI zuM jANaze te dazavakAlika vayaNe ke0 dazavakAlikasUtranA vacana thakI yaduktaM // "annANI kiM kAhi kiMvA nAhI cheya pAvarga" ityAdi caturthAdhyayane vathA paMcAzaka graMthamA paNa evoja AlApa ke0 AlAvo ke eTale vacana che||5||
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ (c) eka vihAre dekho AcAre saMvAda, bahu krodhAdika dRSaNa valI ajJAna pramAda / valiya vizeSe vAryoM che avyakta vihAra, paMkhIpota dRSTAMte jANo pravacanasAra // 6 // artha-valI ekAkI vihAra kare tehano AcAreM ke0 AcArAMgane viSe saMvAda ka. vacana che te kahe che je te AcArAMganA pAMcamA adhyayananA prathama uddezAne viSe dekho ke. juo eka vihArIne bahu kroSa Adi zabdeM mAna pramukha paNa levA. yathA-"iha megesi egacariyA bhavati bahukohe bahumANe bahumAe bahulome bahurate vahunaDe bahusaThe bahusaMkappe AsavasakI paliovacho" emAM viSama padano artha lakhiyeM chaiyeM-bahurate ke bahupApa bahunaDe ke0 nAkiyAnI peThe bhogane arthe vahuveSanA karanArA tathA bahusaThe ke0 aneka prakAre zaTha tathA bahu saMkalpa upaje Asava ke Azraya je hiMsA pramukha tehano sakki ke0 sakta eTale saMgI ane paliovachane ke0 palita eTale kameM karI avacchana eTale DhAkyo iti. valI vIjA doSa kahe che-ajJAna mamAda thAya eTale e bhAva je eja AlAve pada che "uchiyavAdaM pavaya mANe mA me kei adakkhu annANapamAyadoseNa" iti. uThiyavAda pavayamANe ke0 ameM saMyamacAritramA ujamAla yayA chai ema volavA mA me kei adakkhu ke0 AzravamA mavatAM thakA jANe mujhane koi dekhatuM nayI ema annANapamAyadoseNaM ke0 ajJAna pramAda doSe sahita mavarce tene balI vizeSe karIne AcArAMgamAM avyakta vihAra vArayo che avyakta ke vaya paNa pUrI nahIM ane zruta paNa pUru nahIM tehane avyakta kahIye AcArAMgapaMcamAdhyayanane uddeze cothe kaTu che. yathA-"gAmANugAmaM duijjhamANassa dujjAtaM duparakataM bhavati aviyattassa bhikkhuNoM" ehano artha-gAmANugAma duijjhamANassa ke eka gAmathI bIje gAma ekAkI vicaravA ne dujAtaM ke duSTa gamana che ahaMnnakamuninI peThe duparakata ke duSTapara AkAMtache thulibhadranA IviMta siMha guphAvAsi munine jema kozyAyeM AkramyA tema sarva munine na hoya te mATe vizeSaNa kare che aviyattassa bhikkhuNo ke0 avyakta bhikSune eTale avyakta bhikSu ve makAranA che eka zruta anyaka bIjo baya anyakta je AcAramakalpa na bhaNyA hoya ane gacchayAM rakhA hoya te zruta avyakta kahIye tathA gacchathI nikalyA te navamAM pUrvanI trIjI vastu na bhaNyA hoya te gaccha niragata avyakta kahIyeM gacchamA rahyA thakA sola varSanA thAya vihAM lage vaya avyakta kahIyeM ane je gaccha niragata te trIsa varSanA thAya tyAM lage vaya avyakta kahIyeM iti ihAM cobhaMgI che 1 zruta avyakta ane vaya avyakta hoya te to ekAkI vihAra phareja nahIM kemake saMyamAtma virAdhanA thAya mATe na kare 2 zruta avyakta ane vaya vyakta te paNa agItArtha mATe saMyamAtma virAdhanA thAya mATe temane ekAkI vihAra na kalpe3 zruta vyaka ane vayathI avyakta tehane paNa na kalpe bAlapaNAthakI kuliMgI tathA gRhasthane parAbhava- sthAnaka hoya te mATe 4 zruta vyaka kyA vaya vyakta vehane paNa ekalamalla pravimA
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ (49) pramukha kAraNe ekAkIpaNe vicaravAnI AjJA che paNa kAraNavinA nahIM ityAdika bahu vAta che te AcArAMgatithI jANavI. eTalAja mATe A stavananI mUlagAthAmAM vizeSa pada mUkyuM che mATe avyaktane to vizeSeM karI sarvathA vArayo tathA vyaktane paNa kAraNavinA vArayoche to avyaktane vAragho tenuM zuM kahenuM te paMkhI pota dRSTAMteM karI jANavuM jema paMkhIno pota ke0 bAlaka tene pAMkha AvI na hoya ane uDavA jAya to vIjA DhaMkapramukha janAvara tene upadrava kare tema avyakta agItArtha vAlaka hoya tene paradarzanI upadrava kare jANo pravacanasAra ke0 e jainAgamano sAra jANo. yataH kAvyaM - "jahA diyA poyamapakkhajAyaM, savAsayApaviumaNaM maNAgaM / tamacAiyAtaruNapamattajAI, DhaMkAiavvattagamaMharejjA // 1 // " mATe jema paMkhI pokAnA bAlakane sUnA sUkatA nathI tema mUrkhane gItArtha ekalA na mUke itibhAvaH || 6 | ekAkIne strI ripu zvAnataNo upaghAta, bhikSAnI navI zuddhi mahA vratano paNa ghAta | ekAkI sacchaMdapaNe navi pAme dharma, afa pAme pRcchAdika viNa te pravacana marma // 7 // artha - je ekAkI vihAra kare tene khIno tathA ripu ke0 zatruno ane zvAna ke0 kuta rAno upaghAta thAya tathA bhikSA paNa doSasahita lIye to tene koNa niSedha kare mATe bhikSAnI zuddhi paNa na rahe tathA mahAvratano paNa anukrameM ghAta thAya. gAthA - "dupasANasAvaya, ityI bhikkhAidosadullalio / vayagAi dhammabhAI, tamhA rammo na egAgI // 1 // " iti piMDa niryuat tathA "egAgiyasta dosA, itthI sANe taheca paDiNIe / bhikkhavisohimahavvaya, tamhA sa viijjae gamaNaM // 1 // " iti dharmaratna vRttau je ekAkI vihAra kare te svacchaMdapaNe vicare potAne mate upajyuM te kharaM paNa guruAjJAnI apekSA na rahe te mATe je svamati kalpanAvaMta dharma na pAye. yataH - ikassa ko dhammo, sacchaMdagaImaIpayArassa / " ityupadezamAlAyAM tathA je ekAkI hoya te pRcchA ke0 vAMcanA pRcchanAdika te paNa guruvinA na pAye ane te vinA pravacana ke siddhAMta teno marbha je rahasya te kema pAme. yataH- "kacI sUttatyAgamapaDi-, pucchaNa coyaNA va ikassa / viNao veyAvartha, ArAhaNayA ya maraNaMte // 1 // " ityupadezamAlAyAM // 7 // sumati grupatiH paNa na dhare ekAkI niHzaMka, bhAva parAvartte AlaMbana dhare sapaMka / judA. judA thAtAM thavira kalpano bheda, store mana lokanA thAe dharma uccheda // 8 // artha - sumati ke0 iryAsamiti pramukha pAMcasamiti tathA manAdi traNa gupti te paNa na ghare
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) * na pAmI zake kemake je ekAkI bihAra karanAra hoya te niHzaMka hoya koinI zaMkA lAkhe eTale akArya karavAnuM citta thAya to koinI zaMkA naghare sukhe akArya kare. gAthA"pillijje saNamikko, painnapamayAjaNAu nizca bhayaM / kAumaNovi akajaM, na taraha kAUNa bahumajhe // 1 // " ityupadezamAlAyAM tathA cittanA abhiprAya te bhAva kahI meM te bhAvanuM je parAvartta . ke 0 palaTAvadhuM teNekarI jevA potAnA abhiprAya thAya tenuM kAMika AlaMbana pAmIne tatkAla te AlaMbana ghare ke0 aMgIkAra kare te AlaMbana kenuM hoya te kahe che sapaMka ke0 meluM hoya eTale e bhAva je citanA adhyavasAya to kSaNe kSaNe palaTAya ke te cittanA abhiprAya koika avasareM hINA thAya ane nimitta paNa tevuMja male te vAreM pote paNa tevoja thAya. yataH -- "egadivaseNa bahuA, suhAya asahAya jIva pariNAmA / ikko asuhapariNao, caDana AlaMbaNaM lar3eM ||1||" Alabana hiNu pAmIne caijja ke0 saMyamane chAMDe ityupadezamAlAyAM valI eka jaNe ekalo vihAra kIdho eTale bIjAne paNa ekalA vicaravAnuM mana thAya temaja zrIno tathA cotho ityAdika judA judA thAtAM eTale avasthA na rahe tathA thivira kalpano bheda thAya eTale ApamateM koika kriyA eka rIte kare koika bIjI rIte kare ema bhinnabhinna thAya tethI lokanAM mana DolAya je amuka sAdhu kare che te kharuM che ke amuka sAdhu kare che te kharu ke ityAdika vikalpa lokane upaje tethI dharmano uccheda thAya koi upara pratita rahe nahIM te vAreM lokalago dharma mUkI Ape. gAthA - " samvaniNappaDikuThaM, aNavatyA therakappabheo ya / " ityupadezamAlAyAM // 8 // Tole paNa jo bholeM aMdha pravAha nipAMta, ANA viNa navi saMgha che asthi taNo saMghAta / to gItAratha uddhare jema harI jalathI veda, agItAratha nAva jANe te savi vidhino bheda // 9 // artha- valI Tole paNa jo bholeM ke0 kadAcita ToluM hoya ne jo bholuM hoya temAM koi gItArtha na hoya to te TolAmAM vasavuM te paNa aMdha pravAha nipAMta ke0 AMdhalAnIja zreNImAM paDaluM yayuM ema jANavuM kAraNake ANA binA saMgha na kahIye paNa asthitaNo saMghAta kevhADhakAno samUha jANavo. yataH - ego sAhU egA ya, sAhuNI sAvao va saTThI vA / ANAjutto saMgho, seso puNa ahisaMghAya || 1 ||" ema saMbodhasittarImAM kahAM che. te mATe je gItArtha hoya teja saMsArasamudramAMcI bhavya jIvane uddhare ke0 uddhAra kare jema harI jalathI veda ke0 je rIte zrIkRSNe samudramAMthI veda uddharayA e dRSTAMte tenI kathA kahe che-zaMkha nAme daitya upajyote brahmApAse veda bhaNavA beTho evAmAM brahmAne vagAeM AnyuM 'te bagAeM cha mahIne puruM thayuM tyA brahmAnuM mukha mokala dekhI zaMkha daityeM vicArayuM je veda bhaNatAM kyAre pAra iti mA brahmAnA peTamA praveza karI veda lei jAu~ ema vicArI peTamAM pesIne veda lei
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 51 ) gayo ne samudramAM pAtAlamAM jai peTho pachI zrIkRSNapramukheM vicArayuM je brahmA to bhUtasarikhA kema dekhAya che ema vicAra karatAM zrIkRSNe jANyuM je zaMkhadaitya cAre veda lai gayo che have hu~ lei AvuM ema vicAra karI matsyAvatAra dharI zaMkhAsuranA bhavanamAM gayo tyAM bAlaka rUpa dharI tenI strI pAse beTho te khIyeM jANyuM je ApaNe manohara bAlaka pAmyA pachI tene ramADavA beThI eTalAmAM zaMkhAsuranA peTamAM cAre veda vAto karavA lAgyA je ApaNI vAhAra karavA ThAkorajI AvyA che te vAta sAMgalI zaMkhAsure jANyuM je anartha thayo pachI khone ka je bAlaka mUkI dho paNa strIyeM na mUkyuM tyAreM bAlakane mAravA doDyo tethI strIyeM bAlakane mUkI dIdhuM pachI te bAlakeM te daityasAtha yuddha karI maccharUpeM thai daityane mArI tenA peTamAthI cAre veda lai zrIkRSNa pANImAMthI bahAra AvyA te mATe prathama macchAvatAra lIdho e adhikAra zivamArganA zAsane dazAvatAra graMtha madhye kAM che ihAM dRSTAMte lakhyuM chaM balI ne agItArtha hoya te utsarga apavAdAdika sarva vidhionA bheda na jANe mATe agItArthane ekalo vihAra na hoya itibhAvaH // 9 // kAraNathI ekAkIpaNaM paNa bhASyuM tAsa, viSamakAlamAM to paNa ruDo bhelo bAsa / paMcakalpa bhASyeM bhaNyuM Atama rakSaNa ema, zAli eraMDa taNe ema bhAMge lahie khema // 10 // artha- valI koi kaze je zrIuttarAdhyayana madhye ekAkIpaNAnI hA kema kahI yathA"ikkovi pAvAI vivajjayaMto, viharijja kAmesu asajjamANo / " iti vacanAt . tene uttara je gItArtha hoya tAsa ke0 tene koika kAraNathI ekAkIpaNuM paNa bhASyu ke0 kanuM che yathA tihAMja kAvyam - " na vA labhijjA niurNasahAyaM, guNAhiyaM vA guNao sabhaM vA / " iti vacanAt. topaNa viSamakAlamA ke0 A pAMcamA ArAmAM huMDAavasarpiNI kAlamAM ruDo melo vAsa ke0 bhelA vasavuM teja ruI paNa ekAkI basavuM ruhuM nahIM ema paMcakalpa bhASyane viSe kartuM che. AtamarakSaNa ema ke0 je saMgamarUpa AtmA tenI rakSA te emaja thAya athavA AtmA ne zarIra abheda che mATe Atama ke0 zarIranI rakSA paNa ema ke0 emaja bhelA vasatAM thakAM hoya. ihAM zAli tathA eraMDanI cobhaMgI che 1 zAlino vRkSa ane zAlinI vADI 2 zAlino vRkSa ane eraMDanI vADI 3 eraMDano vRkSa ane zAlinI vADI 4 eraMDaMno vRkSa ane eraMDanI vADI e cobhaMgImAMthI zAli. tathA eraMDanA traNa bhAMge vasatAM to khema ke kalyANa che iti akSarArtha. bhAvArtha to eche je zAlisarikhA gItArtha eTale AcArya ane eraMDasarikhA mUrkha tenI cobhaMgI dekhADe che - 1 gItArtha AcArya ane je gItArthano parivAra te vADI paNa gItArthanI 2 gItArtha AcArya ane mUrkhaparivAranI vADI 3 mUrkha AcArya ane gItArthanA parivAranI vADI etraNa bhAMgAlage koika rIte AjJA ke paNa mUrkha AcArya ane sUrkha parivAra e mAMgoM to k
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvathAja niSedha che. yataH-jatya ya paMca kusIlA, gnnivaaygthvirpvcniggyaa| teNa eraMDasamANaM, cautthabhaMgIe nAyavo // 1 // " iti // 10 // ekAkI pAsatyo sacchaMdo gatayoga, ThANavAsI usanno bahu dRSaNa saMyoga / gacchavAsI aNuogo guru sevI vali hoya, aniyatavAsI Au to vahuguNa ema joya // 11 // artha-1 ekAkI kevala dharmadhurahita te 2 pAsatyo jJAnAdika pAvatti 3 svacchaMdo guruAjJA vikala eTalA mATe gatayoga kahiye 4 ThANavAsI ke0 sthAnakavAsI ekatravihArI nityavAsItyartha: 5 avasana te AvazyakAdi zithila mana pariNAmI te usano e pAMca pada te bahudUSaNa saMyogI hoya te kyAre koikane eka pada kyAre ve pada kyAre traNa pada kyAre cAra pada athavA pAMca padanA saMyogI thAya jema eka padasthAnaka vadhe tema doSa vRddhi paNa jANavI evaM 26 meda thAya ityAdika aneka prakAre doSaddhi thAya, yatA--"egAgI pAsatyo, sacchaMdo ThANavAsiya usano / dugamAI saMyogA, jaha vahuA taha guruti // 1 // " ityupadezamAlAyAM enA dvikAdi saMyoga karatAM 26 bheda thAya temA dvika saMyogI 10 tathA trikasaMyogI 10 catuHsaMyogI 5 paMcasaMyogI 1 eva 26 bhAMgA doSaSTaddhinA jANavA temaja 26 guNadinA jANavA te dekhADe che-1 gacchagata 2 anuyogI 3 gurusevI 4 aniyatavAsI 5 Ayukta enA paNa emaja chavIsa bheda guNaddhinA thAya jema jema guNa vadhe tema tema vizeSa ArAdhaka thAya ane doSaddhiye virAdhakapaNuM vadhe tathA guNavRddhiyeM ArAdhakapaNuM vadhe temAM doSadinA 26 bhAMgA lakhiyeM chaiye. vikasaMyogI 10 bhAMgA 1 ekAkI-pAsatyo 2 ekAkI-sacchaMdo 3 ekAkI-gaNavAsI 4 ekAkI-usano 5 pAsatyo sacchaMdo 6 pAsattho-ThANavAsI 7 pAsatyo-usanI 8 sacchaMdo-gaNavAsI 9 sacchaMdo-usano 10 ThANavAsI-usano trikasaMyogI mAMgA 10 lakhe che 1 ekAkI-pAsatyo sacchaMdo 2 ekAkI-pAsatyoThANavAsI 3 ekAkI-pAsatyo usano 4 ekAkI-sacchaMdo-ThANavAsI 5 ekAkrI-sacchaMdo -usano 6 ekAkI-pAsatyo-usano 7 pAsatyo sacchaMdo-ThANavAsI 8 pAsattho-sacchaMdo -usano 9 pAsatyo-ThANavAsI-usalo 10 sacchaMdo-ThANavAsI-usano casaMyogI bhAMgA 5 lakhe che 1 ekAkI-pAsatyo sacchaMdo-ThANavAsI 2 ekAkIpAsatyo-sacchaMdo-usano 3 ekAkI-pAsattho-ThANavAsI-usanno 4 ekAkI-sacchaMdogaNavAsI-usano 5 pAsatyo sacchaMdo-ThANavAsI-usano tathA paMcasaMyogI 1 mAMgo yayo evaM 26 thAya te dvikasaMyogIthI trikasaMyogI dUSaNe bhArI tethI catu:saMyogI dUSaNe bhArI catusaMyogIthI paMcasaMyogI dUSaNe bhArI have doSane vya
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ tireke guNaddhipaNo dekhADe che 1 gacchavAsI ke0 gacchamAM base 2 aNuogI ke0 artha dhAre 3 gurusevI ke0 guru AdikanI sevA kare 4 aniyatavAsI ke0 upavihArI 5 Ayukta te Autto ke0 upayogI hoya e pAMca padamAM jema jema ekekA padanI vRddhi thAya tema tema bahuguNa hoya ane vizeSa ArAdhaka yAya. yata:-"1 gacchagao 2 aNuogI 3, gurusevI 4 anio guNAutto, saMjoeNa payANaM, saMyamaArAhagA bhaNiyA / / 1 // " ityupadeza mAlAyAM // 11 // doSahANI guNa vRddhi jayaNA bhASe sUri, te zubha parivAreM huye vighana Tale savi dRri / deva phale jo AMgaNe tujha karuNA sura veli, zubha parivAreM lahiyeM to sukha jasa raMgareli // 12 // artha-ema dopanI hANI thAya tathA guNanI vRddhi yAya ane jayaNA ke jatanA thAya eTale bahu lAbha alpado pravRtti thAya te ehavA guNa kyAre Ave tehano uttara bhASe sari ke0 AcArya bhASe che ke te zubhaparivAre hue ke0 evA guNa to parivAra zubha hoya tivAre Ave tathA vighna sarva dUra Tale te mATe he deva tujha ke0 tamArI karugArUpa je sura velI ke0 kalpavRkSanI velaDI te AMgaNe phale ke mArA AtmarUpa je AMgaNu vihAM jo saphalI thAya to te zubhaparivAra pAmiyeM eTalAja mATe upadezamAlAnA kartAyeM kahuM che. yataH-"siMhaguru susIsANa, bhaI guruvayaNasahaiMtANaM / vayaro kira dAhI vAyaNatti na vikoviyaM vayaNaM // // " te mATe zubhaparivAra pAmavo duSkara che te zubhaparivAre karI mukhayazanI raMgarela pAmiyeM eTale sehejAnaMdasvarUpanA raMganI rela tehano pravAha pAmIyeM e sAtamI DhAlamAM kaDaM je he deva tamArI karuNArUpa muravelI jo phale to mukhayaza pAmiye te mATe have AThamI DhAlamAM karuNA vizeSa je dayA tehantuM svarUpa kahe che // 12 // // DhALa paatthmii|| // prabhu citta dharIne avadhAro mujha vAta-e dezI // koi kahe siddhAMtamAMjI, dharma ahiMsA sAra / Adariye te ekalIjI, tyajIyeM bahu upacAra | manamohana jInajI, tujavayaNe mujaraMga // 1 // artha-palI koika ema kahe'che ke siddhAMtamUtrane viSe ema kaDaMche je dharma ahiMsA ke. dayA dharma teja sAra ke pradhAna cha "natyi ahiMsA samo dhammo" iti vacanAva, mATe ekalI ahiMsAja AdarIyeM vIjA bahu ke0 aneka upacAra ke0 upAyane tyajIyeM ke0 mRkI daiyeM
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ ema kahe che mATe he manamohana jinajI athavA manane mohanA upajAvaNahAra evA je jinezvara teno saMvodhana kariye je he manamohana jinajI tujavayaNe ke tamArA vacanane viSe mujhane raMga che rIjha che // 1 // navi jANe te sarva tyajIne, eka ahiMsA rNg| kevala laukika nIti hove, lokottara paMtha bhaMga / / mana0 2 // artha-tehane uttara Ape che ke te ajJAnI nayI jANatA nathI samajatA je sarva pUjA prabhAvanA sAmivatsala pramukha karaNI tyajIne mAtra eka ahiMsAne viSeja raMga ke0 rIjhakare che tethI kevala laukika ke0 vyavahAra nIti karIne eTale laukika vyavahAramA eka dayA dayA pokAre te sArI lAge paNa lokottara mArga je jinamArga tehano bhaMga thAya che eTache ekalI dayAmAM jinazAsana nathI paNa jina AjJAmAM zAsana pavanai che ekalI dayAyeM to paDikmaNA saha pramukha paNa na karI zake to pUjA prabhAvanAnI vAta to vegalI rahI iti bhAvaH // 2 // vanamAM vasato bAla tapakhI, guru nizrAviNa sAdha / eka ahiMsAyeM te rAce, na lahe marma agAdha // mn03|| artha-eka to vAla tapasvI je ajJAna tapasvI te paNa vanamAM vasato eTale ghora kaSTano karaNahAra tathA vIjo gurunizrAviNa ke0 guruANAvinA e behu eka ahiMsAyeM te rAce ke. eka ahiMsA mukhe kaDe eTale vAhyajIvanI rakSA karavI eTalAmAMja rIjhache paNa te ahiMsAno agAdha ke UMDo marma che te mUDha na jANe eTale svaAtmA haNAya te hiMsA ane khAtmA na haNAya te ahiMsA ehavA marmanI tene khabara nathI // 3 / jIvAdika jema bAla tapasvI, aNajANato mUDha / gurulaghubhAva tathA aNalaheto, guruvarjita muni gUDha // mana04 / / artha-have koi kaheze je vAlatapasvI tathA sAdhu e the varAvara kema thAya tene kahe ke ke jema pAlanapakhI te jIva ajIva punya pApa pramukhalu yathArtha svarUpa te mUDha ajANatoke0 aNasamajato thako jema te hoya tathA ke0 temaja gurulaghubhAva aNalaheto ke0 halakA bhAre lAma khoTane aNajANavo je AIM prAyazcitta karazuM te karatAM bIjI karaNImAM yadyapi mAyazcita che topaNa lAbha ghaNoche ityAdika vAtoyI aNasamaju cha je mATe guruvarjita muni ke. guruyekarI rahita ehavA je muni te gUDha ke0 gupta rahasya je hoyaM tevA guru ane laghu bhAvane na lahe itibhAvaH e rIteM gUDha zabda guru laghubhAvane joDIyeM // 4 // bhAva mocaka pariNAma sarikho, tehano zubha uddeza / . ANArahitapaNe jANoje, joi pada upadeza // mana0 5 //
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-bhAvamocaka pariNAma ke0 bauddhAdikanA pariNAma sarikho che eTale bauddhAdika ema mAne che ke je duHkhI hoya tene mArIyeM to doSa na lAge kAraNake tene mAratA nayI paNa ulaTo duHkhathI mUkAviyeM chaiyeM e rIte mArcha kRtya karIne tene ruDaM mAne che te sarikho tehano ke0 te DhuMDhakAdika ajJAnIno zubha uddeza ke0 zuddha pravartana jANavo eTale yadyapi teonI ahiMsA dravyathI che paNa pariNAme hisAja jANavI tihAM hetu kahe che je ANArahita paNe jANI je eTale AjJArahita mATe. yata:-" ANAi tavo ANAi, saMyamo taha ya dANa mANAe / ANArahio dhammo, palAlapullanca paDihAi // 1 // " iti vacanAt e artha upadezapadagraMthamA joine jANI je ke0 jANIyeM. yataH-"ja anANI mUDho, jaM ca agIyattha. nissio vihare / so sugayakammasariso, pAvapavaghe vilippaMti // 1 // " // 5 // . eka vacana jhAlIne chAMDe, bIjA laukika noti / sakala vacana nija ThAme joDe, e lokottara nIti // mn06|| artha-e gAthAno anvaya karI artha kare che. je eka laukika vacana jhAlIne vIjA sarva nItinAM vacana chAMDe che ityanvayaH te laukika vacana e je koine na haNavo te upara AgamanA pATha dekhADe che je "savve pANA savve bhUmA savve jIvA savve sattAna haMtavvA" ityATika *AgamanuM ehavu vacana che ane yadyapi loka paNa pauDhamArge ema kahe che je koine na mAravo te mATe e vacanane laukikavacana kahIye te laukikavacana pakaDIne vIjAM sarve nItivacana ke0 laukikathI vIjA je lokocaravacana dAna devapUjA sAhamIvatsala pramukha te nItivacana kahIyeM te sarva chAMDi deche paNa te sarva khoI kare che kemake je sakala vacana nijaThAma joDe ke0 samasta siddhAMtanA vacana je cha tene ThekANe joDe te.lokocaranIti jANavI sakala vacana e pada bIjIvAra joDa, eTale e bhAva je guNaThANA mAphaka sahu sahunI hada pramANe samasta siddhAMtanA vacana joDe je A vacana te munirAjaneja AzrI che ane A vacana te gRhasthane AzrI che te apekSAo jainazAsanamA ghaNI che te potapotAtAnI apekSA pramANe joDe e lokottaranIti te jinazAsananI nIti che // 6 // jinazAsanaM che eka kriyAmAM, anya kriyAmAM saMbaMdha | jema bhASI je trividha ahiMsA, hetu kharUpa anubaMdha ||mn07|| artha-tathA jinazAsana te eka kriyAmA anya kriyA saMbaMdha che je mATe je hisA teja ahiMsA ane,je ahiMsA teja hiMsA ane je tapasyA teja jo nispRhIpaNuM nathI vo atapasyA che bhogI che ane bhogI chatAM nispRhipaNu che. to, teja tapasvI che ityAdika jinazAsanamA ekAMta nayI syAdvAda che. yavA-" aviSAyA'pi hi hiMsAM, hiMsAphalabhAjanaM bhavatyekaH / kRkhApyaparo hiMsAM, hiMsAphalabhAjanaM na syAt // 1 // " iti ahiMsASTaka vacanAt . te valI hiMsA tathA ahiMsA aneka medeM AMgalI gAthAmAM. dekhADe che jema bhASI je ke0 jinazAsana
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56) mAM kahI je trividhe ahiMsA ke0 traNa prakAranI aMhiMsA te dekhADe che-1 hetu ahiMsA 2 svarUpa ahiMsA 3 anubaMdha ahiMsA e vivarIne dekhADe he // 7 // hetu ahiMsA jayaNArUpeM, jaMtu aghAta kharUpa / phalarUpe jeM teha pariNAme, te anubaMdha svarUpa || mana0 8 // artha - temAM pahelo hetu ahiMsA te yatanA karo kemake je jIvayatanA karavI te ahiMsA no hetu che mATe hetu ahiMsA kahIyeM, bIjI je jaMtu aghAta ke0 jIvane mAravo nahIM prANaviyoga na karabo tehanuM nAma svarUpa ahiMsA kahIyeM, trIjI svargApavargAdika phalarUpe je ahiMsA pariName te anubaMdha ahiMsAluM svarUpa jANavu // 8 // hetu svarUpa ahiMsA Ape, zubha phala viNaM anubaMdha | dRDha ajJAna thakI te Ape, hiMsAno anubaMdha || mana0 9 // artha- have traNe ahiMsAnAM phala kahe che. je hetu ahiMsA tathA svarUpa ahiMsA e ve ahiMsA te zubha phala ke0 puNyaphala Ape viNa anubaMdha ke anubaMdha vinA eTale hetu tathA svarUpa A hetuthI puNya vaMdhAya te devatA pramukhano bhava pAme paNa AgaleM saMlagna puNya paraMparA. na cAle mATe pApAnubaMdhI puNya baMdhAya jema ahiMsAnA traNa bheda tema hiMsAnA paNa traNa bheda ke te kahe che-1 hetuhiMsA 2 svarUpahisA 3 anubaMdhahiMsA e traNamAM hiMsAnuM anubaMdha ke0 phala te paNa je hiMsAluMja Ape teno hetu kahe che ke dRDha ajJAnathakI ke0 Akare ajJAne karIne eTale e bhAva je hetuthI joiyeM to ahiMsA tathA svarUpathI joiye topaNa ahiMsA ane anuaa joye to hiMsA ke to te hiMsAthI paNa saMsAra vadhe ane ajJAna ahiMsAthI paNa saMsAra ghe te mATe mAM anubaMdha ahiMsA hoya te AdaravI itibhAvaH // 9 // ninhava pramukhataNI jema kiriyA, jeha ahiMsArUpa / suraduragati dei te pADe, duttara bhavajala kUpa // mana0 10 // artha -- jema jamAlI pramukha ninhatra sarvajainaliMge hatA tathA kriyA paNa jainanI karatA hatA te zrIbhagavatImAM jamAlItuM mahAsaMyama vakhAyuM. paNa je ahiMsArUpa ke0 te kriyA sarva hetuahiMsA tathA svarUpa ahiMsArUpa hatI paNa te suragatidei ke0 devatAnI durgati eTale kilbipiyA pramukha devatAnI durgati ApIne pachI pADe ke0 nAkhe duttara bhavajala kUpa ke0 durkhe tarAya eva saMsArarUpa jalano kUbo temAM nAMkhe iti // 10 // durvvala nagna mAsa upavAsI, jo che mAyA raMga / topaNa garabha anaMtA leze, bole bIjuM aMga // mana0 11 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) artha - te upara sAkha dekhADhaM le. jema koika zarIreM durbala thayo hoya tathA nama ke0 nAgo rahetA hoya ane mAsakhamaNanuM pAraNaM karato hoya evo hoya ane mAyA raMga ke0 mAyAvaMta hoya eTale ajJAna kaSTa kare che evo ke topaNa anaMtIvAra garbhamAM upajaze eTale anaMtA bhava karage ema vIjuM aMga je suyaDAMgamUtra te vole che. yataH - "jar3a vi ya NigaNe kise care, jai viya bhuMjiya mAsamaMtaso / je iha mAyAvi majjaI, AgaMtA ganbhA ya NaMtaso // 1 // iti dvitIyAdhyayane eTale enI dayA koi lekhAmAM na Ave // 11 // niMdita AcAreM jinazAsana, jehane hIle loka / mAyA pehelI tasa ajJAne, sarva ahiMsA phoka // mana0 12 // artha - te niMdita AcAreM loka jinazAsana hIle eTale je ekalI dayA mAne che ane ajJAna kaSTa kare che te prANIne pUrvAcAryanA jItanI khavara nathI ke jIta vyavahAreM lokaniMdA na kare, ane potAnI matiye pravartte tenA AcaraNanI loka niMdA kare te vAre jinazAsananI paNa niMdA thAya, ke juo AvA loka jinazAsanamAM che mATe jinazAsana paNa durgacchA karavA yogya che tyAre jinazAsananI hInatAnuM kAraNa thAya mATe tasa ke0 te prANIne ajJAna thayuM ne ajJAne karIne mAyA pahelI ke0 prathama mAyA thaIja ane jyAM mAyA TherI tyAM sarva ahiMsA te phoka ke0 khoTI niSphala jANavI. je mATe ajJAnInI dayA te hiMsAja jANavI. yataH - "mAse mAse ya jo vAlo, kusaggeNaM tu bhuNje| na so suakkhAyassa dhammalsa, kalaM agas solasiM || ||" ityuttarAdhyayanavacanAt // 12 // svarUpathI niravadya tathA je, che kiriyA sAvadya / jJAnazaktithI teha ahiMsA, die anubaMdhe sadya // mana0 13 // 0 artha - AgalI gAthAmAM dayA pAle ne phala hiMsAluM Ape ema kayuM. have je kathaMcit hiMsA thAya te paNa ahiMsAluM phala Ape te kahe che. je svarUpathI ke0 paramArthe to niravadya che, nippApa che ane kriyA sAvadha ke0 kriyA dekhIti yadyapi sAvadya ke topaNa te je svarUpathI hiMsA che te jJAnazaktiyeM karI die anubaMdhe ke0 anubaMdhe Ape ahiMsA ke0 dayA saba ke tatkAla eTale e bhAva je svarUpa hiMsA je dAnavihAra pramukha te muni pramukhanI che te anubaMdhe ahiMsA phala Ape. yataH bhagavatyAM - " aNagArassaNaM bhaMte ! bhAviappaNI purao duhao jugamAyAe pehAe rIyaM rIyamANassa pAyassa ahe kukuDapoe vA vaTTapoe vA kuliMgacchAe vA pariyAvajjejjA, tassaNaM bhaMte ! kiM iriyAvahiyA kiriyA kajjai, saMparAiyA kiriyA kajjati ? / goyamA ! jo saMparAiyA kiriyA kajjara, iriyAvahiyA kiriyA kajjai / sekeNa evaM ca ? jahA sattamasae saMbuduDesae jAva aThTho nikkhitto // 1 // " iti aDhAramA zatakanA AThamA uddezAmAM ke // 13 //
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ : (58) jinapUjA apavAda padAdika, zIlatratAdika jema / puNya anuttara munine ApI, die zivapada bahu khema // mana014 // artha- valI jema pUrve munine hisA svarUpathI havI te anubaMdhe ahiMsA kahI temaja jina pUjA tathA apavAda padAdikeM varcatA muni valI zIlavratAdika jema sunine anuttara ke0 utkRSTa puNya ApIne eTale e jinapUjAdi karaNI yadyapi kizcita mAtra svarUpathI sAvadha che ane zIlatratAdika te svarUpathI niravadya che paNa e behu bhedavAlAne anubaMdhe ahiMsAluMja phala Ape te mATe ema kahuM je anuttara puNya ApIne die ke0 Ape zivapada ke0 mokSapada je bahu khema ke0 ghaNuM kSema che jihAM eTale paraMparAyeM sarvasiddhanuM denAra che // 14 // eha bheda viNa eka ahiMsA, navi hove thira thaMbha | yAvata yoga kriyA che tAvata, bolyo che AraMbha // mana0 15 // artha-e prakAre 1 hetu 2 svarUpa 3 anubaMdha e traNa bhede hiMsA tathA e traNa bhede ahiMsA te jANyA vinA ekalIja ahiMsA sAmAnya prakAreM mAne te navi hove ke0 na hoya thirathaMbha ke0 thirabhAve eTale ekalI ahiMsA There nahIM, zAmATe ke yAcata yoga kriyA che ke0 jyAM lage mana vacana kAyAnA yoganI kriyA te calana kriyA che tAvata ke0 tihAMlageM bolyo che ke0 ko che AraMbha ke karmabaMdha eTale potapotAnA guNaThANAnI maryAdA mAphaka teramA guNavANA lage karmabaMdha che anyathA iriyApathikavaMgha ve samayanI sthitino kema ko che te mATe ekalI ahiMsA kahevI te kAma na Ave paNa tenA bheda samaje to sarva ThekANe joDe // 15 // lAge paNa lagave nahi hiMsA, muni e mAyA vANI / zubha kiriyA lAgI je Ave, temAM to nahi hANI // mana0 196 // che artha - ihAM koika ema kahe che je muni ke0 munirAjane vihArAdika karatAM hisA lAge paNa lagAne nahIM eTale hAthe karI jANIne hiMsA kare nahIM ema kahe che te mAyA vANI ke0 kapaTatuM vacana ke eTale mArI mAtA baMdhyA tenI pare mAyA gAlI bAta bole che paNa zubha kiriyA je bihAra paDilehaNa nadI utaravI ityAdika karatAM je hiMsA lAgI Ave che te potAnI meleja lAge che ema kema kahevAya. kemake je nadI utaravI vihAra karavo te ajAgyo thato nayI te to pote jANeja che je nadI pramukha utaratAM hiMsA thaze topaNa utare chenI AjJA che te mATe je hiMsA zubha kiriyA karatAM lAgI Ave che temAM hANI ke doSa lAgato nathI // 16 // hiMsA mAtra vinA jo munine, hoya ahiMsaka bhAve / sUkSma ekeMdrineM hove, to te zuddha svabhAva || mana0 17 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ (59) artha - hiMsAmAtra vinA ke0 eka hiMsAja dekhIti na karI eTale dekhIto koi jIva na mAro eTalA mAtradhIja jo munine ke sAdhune hoya ahiMsakabhAva ke ahiMsakapaNuM thAya to sUkSma ekeMdrine ke0 lokavyApI pAMca thAvaranA sUkSma ekeMdri jIvone paNa zuddha svabhAva hovo joiyeM kemake sUkSma ekeMdri jIva te hiMsA nAma mAtra paNa nathI karatA mATe te tamAre lekhe ahiMsaka dhayA ane je ahiMsakabhAveM pariNamyo ne to zuddha svabhAvI nirAvaNa thAya paNa te ekeMdri to koi nirAvarNI thatA dekhAtA nathI te mATe mAtra hiMsAne aNakaraveja ahiMsaka na thAya. jamAlInI pareM "avidhAyApi hi yo hiMsA, hiMsAphala bhAjanaM bhavatyekaH " iti ahiMsASTaka vacanAt // 17 // bhAveM je ahiMsA mAne, te savi joDe ThAma / utsarge apavAdeM vANI, jinanI jANe jAma // mana0 18 // artha-te mATe je pANI dravya bhAva pramukha bhede karI aneka prakAranI ahiMsA he temAM paNa bhAveM ke0 pariNAmeM je prANI ahiMsA mAne te ke0 taM prANI savi joDe ThAma ke0 sarva jinavANI potapotAne ThekANe joDe te prANIthI Agamavacana eka paNa dupAya nahIM te bhAvathI ahiMsA mAnIne sarva AlAvA ThekANe kyAre joDe jAma ke0 jyAre utsarge apavAde vANI ke0 utsarga vacana tathA apavAda vacana e huye karIne jinezvaranI vANI jANe eTale e bhAva je utsarga mArge ahiMsA munirAjane kahI AcArAMga pramukhane viSe tathA sAdhvI pramukha pANImAM vahetI jANe to kADhe tathA eka mahinA madhye tre nadI utaravI ityAdika apavAda AjJA paNa madhuyeM karI hai to e sarva utsarga apavAda bhAva jANe te sarva vacana ThAme jor3e paNa mUrkha bhuM jANe // ko kahe utsarge ANA, chAMTo che apavAda / te mithyA aNapAmeM arthe, sAdhAraNa vidhivAda // mana0 19 // artha - ihAM koika ema kar3e che je utsarga mArge cAlabuM teja AjJA he paNa apavAda te chAMdoche eTale potAnI mati kalpanA che paNa jinAjJA nathI ema kahe che te midhyA ke0 khoDaM che aNapAyeM arthoM ke0 artha jANyA vinA ema kache tenuM kAraNake je vidhivAda hoya te sAdhAraNaja hoya eTale ema jANavuM je utsarga ne apavAda e vanne vidhivAda che te sarva jIvane sAdhAraNa che paNa eka jIva AzrayI nathI kathuM, te mATe apavAda paNa AjJA ke paNa chAMTa eTale svamati kalpanA nathI // 19 // mukhyapaNe jema bhAve ANA, tema tasa kAraNa teha | kArya icchato kAraNa icche, e che zubha mati reha // mana0 20 // artha - valI eka kahe che ke jaMbUdvIpapannatinI vRtti madhye ema kartuM che ke je apavAda te kAraNa ane utsarga te kArya te mATe kahe he je mukhyapaNe jema bhAve ANA ke0 utsarge
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzA che eTale bhAva te kArya kahIyeM ane je kArya te utsarga kahIye te mATe jema utsameM AjJA che tema vasa kAraNa teha ke0 temaja te utsarganuM je kAraNa te apavAda che tenI paNa AjJA che kemake kAryane icchato thako kAraNa paNa icche ane jo kAraNa There vo kArya paNa reM jo kAraNa,nahIM vo kArya kihAMyI Ave e rIte mAne teneja zubha matinI rekhA jANavI. athavA e gAthAno artha vIjI rIte karIyeM chaiye je ihAM iMDhaka loka ema kaDe che je ayAre to bhAvanikSepa te vaMdanA karavA yogya che paNa nAma tathA sthApanA ane dravya etraNa nikSepA vaMdanA yogya nathI ema kahe che tene zIkhAmaNa deche je mukhyapaNe jema bhAve ANA ke. bhAva nikSepe AnA che eTale bhAva nikSepo vAMdavA yogya che, tema tasa kAraNa ke0 temaja te bhAvanAM kAraNa je nAmAdi traNa nikSepA te paNa vAMdavA yogya che. kemake je kAryane icchaze te kAraNane icchaze ane kAraNa mAnyA vinA kAryane pAmaze nahIM eja zubha matinI rekhA che eTale je bhAva nikSepo mAnaze vene nAma sthApanAdika paNa mAnavA joDayeM jo nAmAdika nahIM mAne to bhAva nikSepo paNa nahIM manAyo ema thayuM // 20 // kalpeM vacana kaDaM apavAdeM, te ANAnuM mUla / mizrapakSa to munine na ghaTe, teha nahIM anukUla ||mn0 21 // artha-paMcakalpamAMhe haeq vacana kA che ke apavAda mArga te jinAbArnu mUla che. yataH"avavAo vavahAro, ANAmUlaM jo bhave tity|" iti vacanAta. mATe munine to te mizra pakSa ghaTe nahIM ruDo nathI te anukUla nathI kemake guNasthAnAdika kriyAyeM mizra pakSatA nathI ahiNa AgalI gAthAmA dekhADe che // 21 // apunarbaMdhakathI mAMDIne, jAva carama guNaThANa / bhAva apekSAyeM jina ANA, mAraga bhASe jANa // mana0 22 / / artha-pharI baMdhanayI na karavo tene apunabaMdhaka kahIye te apunarvadhaka je codhu guNaThANu tihAMyI mAMDine jAva carama ke0 chelA ayogI kevalI caudamA guNaThANA lage ihAM apunabaMdhaka zabdaM codhu guNaThANu jANIyeM chaiye je kAraNe aMta: koDAkoDInI sthiti karIne kadApi pharI mithyAsa guNagaNe Ave topaNa sitera koDAkoDInI sthiti pharI na bAMdhe te mATe apunarbadhaka kahIyeM kyA upAdhyAyajIye paNa savAso gAthAnA stavana madhye evI gAthA kahI che ke, "je je aMzere nirUpAdhikapaNu, te te jANore dharma / samyakadRSTIre guNaThANA thakI, jAva lahe ziva zarma // 1 // " e gAyAne anumAne paNa emaja jaNAya che pachI to apuna dhakano artha bahuzruta kahe te pramANa tathA upAdhyAyajIyeM svakRta adhyAtmasAra graMthamAM paNa ka[che je 'apunarvadhakA yAvat guNasthAnaM caturdaza ityAdiyI spaSTa jaNAya che ke cothA gugaThANAthI caudamA lageM jina ANA ke0 jinezvaranI AjJA che ane jANapurupa te eneja mArga kahe che te sarvamAva bhAvanI apekSAyeM jANavA anyathA cothA guNaThANA pramukhane viSe to mahA vibhAvamAM beTo ke paNa bhAvanI apekSAyeM jina ANA che. iti bhAvaH // 22 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka ahiMsAmAM je ANA, bhASe pUva sUri / te ekAMta mati navi grahiye, tihAM nayavidhi che bhUri mn023|| artha-tathA zAstramA ekalI ahiMsAmAM AjJA che jema 'savve jIvA na hatanyA.' iti AcArAMgAdika vacanathI ema pUrvAcArya yadhapi kahecha tathApi e pATha ekAMta mati ke. ekAMta pakSe navi ahiye ke0 aMgIkAra na karIye temaNa te ahiMsA paNa syAdvAda mate aMgIkAra karIyeM jema munirAja nava koTi paJcakkhANa karIne nadI utare che ane paJcakkhANa karatI vakhate nadI mokalI to rAkhI nathI to te paJcakkhANa syAdvAdeche paNa ekAMte nathI ema jANavU. te mATe ihAM nayavidhi che bhUri ke0 te ahiMsAne viSe nayano vidhi ghaNo che te to je nayanI vAta samaje te jANe eTale ahiMsA te aneka prakAranI che // 24 // AtamabhAva hiMsanathI hiMsA, saghalA e pApa sthAna | tehathakI viparita ahiMsA, tAsa virahanuM dhyAna // mana0 24 // artha-valI teja vAta dekhADhe che AtamabhAva hiMsanathI ke. je karaNI karatA potAno AtmabhAva haNANo to temAM hiMsA ke0 hiMsA lAge tathA AtmabhAva haNAtAM yakA aDhAre pApasthAnaka lAge ane teha thakI ke0 te AtmabhAva haNAyA thakI viparIta ke0 AtmabhAva jihAM na haNAya te ahiMsA ke0 dayA kahIye tAsa ke0 te pApasthAnakanA virahanuM dhyAna evI e bhAva ahiMsA che e pada ahiMsAtuM vizepaNa che / / 24 / / tasa upAya je je AgamamAM, bahuvidha che vyavahAra / te niHzepa ahiMsA kahiye, kAraNa phala upacAra // mana0 25 // artha-tasa ke0 te AtmabhAva na haNavAnA upAya ke0 prakAra je je AgamamAM ke0 siddhAMtamAM kayA che evA vyayavahAra te bahuvidha che ke0 aneka bhakAranA che. dAna, devapUjA, paDikkamaNA, posaha ityAdi aneka che ane jo uparanI mUlagAthAno pATha vihuvidha hoya to ema artha karIye je utsarga tathA apavAda e ve prakArarUpa vyavahAra che te niHzepa ke0 samasta jeTalA AtmA na haNavAnA prakAra che te ahiMsA kahiye eTale e bhAva je apavAda paNa AtmA na iNavAna kAraNa che tathA dAna devapUjA pramukha paNa AtmA na haNavAnA phAraNa che tene ahiMsA kahIyeM ema stavana karanAre TherAvyuM te vAre apavAda te chAMdo che ane utsarga te AnA che e rIte pUrva pravivAdiyeM kaDaM hatuM te dUra karaS iti bhAvaH / ihAM koI kaheze je e apavAda mamukha aneka AtmAne na haNavAnA kAraNane ahiMsA kevIrIte kahIyeM tene kahe che ke kAraNane viSe phala upacAra ke kAryano upacAra karIyeM chaiyeM yathA'taMdulAn varpati parjanyaH" iti nyAyAt // 25 // jIva ajIva viSaya che hiMsA, naigamanaya matta jutta / saMgraha vyavahAreM SaTakAyeM, prati jIveM rUja satta // mana0 26 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ (62) artha-have pUrva kA hatuM je ahiMsAmAM nayanA prakAra ghaNA che te dekhADe che temA prathama naigamanayaAzrI jIvane viSe tathA ajIvane viSe hiMsA kahe che te naigamanaya ema kahe che je jema lokamAM amuke jIva haNyo temaja amuke ajIva ghaTane haNyo ghaTano vinAza karayo ityAdika hiMsA zabda saghale pravarne che. tathA saMgrahanaya ane vyavahAranaya e behu nayane mate chakAyane viSe hiMsA bhAne paNa je ajIvanI hiMsA tene hiMsA mAnatA nathI. ihAM saMgrahanayanA be bheda che eka dezagrAhIsaMgraha bIjo sarvagrAhIsaMgraha temAM sarvagrAhIsaMgraha to naigamanayamAM bhalyo mATe dezagrAhIsaMgraha ihAM lIpo che. hisA zabda ajIvamA pravartato lIdho nathI te mATe dezagrAhIsaMgraha tathA vyavahAranaya to je rIte loka mAne te rIte mAne mATe loka paNa chakAyane hiMsA mAne che tema e be nayavAdI paNa kahe che. tathA RjusUtra nayavAlo bhatijI ke jIva jIva mate bhinna bhinna hiMsA mAne che ema opaniyuktinI vRtti madhye kA chete Agala eja gAthAmAM kahe che. tathAca taddezaH"tatra naigamasya jIveSvajIveSu hiMsAtathA ca vaktAro loke dRSTAH yaduta jIvonena hisito vinAzitaH, tathA ghaTonena hisito vinAzivaH, tatazca sarvatra hiMsAzadvAnuvarjanAt jIveSvajIveSu ca hiMsA naigamasya ahiMsApyevameveti / saMgrahavyavahArayoH pasu jIvanikAyeSu hiMsA, saMgrahazcAtra dezagrAhI draSTavyaH, sAmAnyarUpazca naigamAtaMrbhAvI, vyavahAratha sthUla vizeSa grAhI lokavyavaharaNazIlazcAyaM tathA ca-loko bAhulyena paTsveva jIvanikAyeSu hiNsaamicchtiiti| RjusUtrazca pratyekaM pratyekaM jIve jIve hiMsAM vyatiriktAmicchatIti" havezaddhArtha lakhIya chaiyeM. jIva ajIvane viSe naigamanayane mate hiMsA kahevI e jutta ke0 yukta che ane saMgraha tathA vyavahAranayane mate chakAyane viSeja hiMsA mAne che tathA RNusUtrane mate jIva jIva mate hiMsA judI judI mAnavI // 26 // AtamarUpa zabdanaya tine, mAne ema ahiNs| oghavRtti joine lahiyeM, sukha jaza lIla prazaMsa // mana0 27 // artha-AtmarUpa ke0 AtmA teja svarUpa che mATe hiMsA athavA ahiMsA te AtmArUpa mAne che zabdanaya tine ke0 zabda che pradhAna jene evA traNa naya 1 zabda 2 samabhirUDha 3 evaMbhUta e traNa naya mAne che je potAno AtmA pramAdI thayo tyAre AtmA te hiMsA ane teja AtmA jevAre amamAdI thayo tevAreM AtmA teja ahiMsA. yataH-" AyA ceva ahiMsA, AyA hiMsati nicchao eso / jo hoi appamatto, ahiMsao hiMsao iyaro // 1 // " iti opaniyukti vacanAt. pAchalA traNa naya nizcayanA dharanA che mATe opaniyuktinI vRttino pATha paNa ema che. yayA-"zabdasamabhiruDhavabhUtAzca nayA AtmaivAhiMsA AtmaivahiMsA iti" hiMsA sAta naye phalAvI temaja ahiMsA ke0 ahiMsA paNa phalAviyeM. "ahiMsApyevameveti" opaniyuktivRttivacanAt. e hiMsAnA tathA ahiMsAnA sAta prakAra te opaniyuktinI vRtti joDane sukha jazanI lIlA tathA ruDI prazaMsA te lahiye ke0 pAmiyeM eTale yathArtha jANavAthI eTalA vAnAM pAmiyeM // 27 //
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 63 ) || DhAla navamI // // caitrI punama anukrame - e dezI. / / koika sUtraja Adare, artha na mAne sAra; jinajI / Apamati avaluM kare, bhUlA teha gamAra; jinajI | jhavaNeM mana rAkhIyeM // 1 // artha - AThamI DhAlane aMte sAta nayeM karI hiMsA phalAvI te nayeM karI hiMsA to tevAre samajAya jevAre sUtronI TIkA cUrNi tathA bhASya ane niyukti mAnIye to samajAya paNa kevala sUtrano mUlapATha vAMcavAthI na samajAya kemake je sUtra hoya te sUcanA mAtra hoya mATe je arthane nathI mAnatA tene zikSA devA sAru navamI DhAlane AThamI DhAla sAthai saMbaMdha karI kahe che je koika ke0 je DhuMDhaka luMpAka nAma na devA yogya mATe koika evaM nAma kanuM te sUtra Adare ke0 kevala sUtraja mAne che ihAM evakAra te nRtyAdika niSedha vAcaka che tathA artha ke 0 TIkA pramukha te nathI mAnatA jinajI ke0 he rAgadveSanA jItaNahAra he vItarAga te kevA che Apamati ke0 svacchaMde cAlaNahAra che paNa AgamAnuyAyI cAlatA nathI avalaM kare ke0 jeTa kArya kare teTalaM avaluM kare che mATe te mUrkha gamAra bhrUlA bhame che kAraNake sUtra to gaNadharanA racyA ane artha to tIrthaMkarano kahyo yataH - " atyaM bhAsaha bharaDA, sutaM guMtthati gaNaharA niuNaM / " iti vacanAt. te mATe arthanI nA kahetAM tIrthakaranI AzAtanA kare che mATe avaluM kare che mATe he prabhu tamAre vacane mana rAkhIyeM // 1 // pratimA lope pApIA, yoga ane upadhAna; ji0 / vAsa na sira dhare, mAyAvI ajJAna // ji0 tujha0 2 // artha - valI te loka pratimAne lopeche eTale pratimA thApeche paNa kevA che je pApIA ke0 pApI che zAmATe je zrIsamavAyAMga tathA bhagavatI tathA jJAtA ane upAsaka rAjamazreNi jIvAbhigama jaMbUdvIpapannati pramukhane viSe sAkSAt pratimA kahI che tene lopI utsUtra bole che ane je utsUtra bolavu te zrIbhagavatIsUtramAM pApa kahI volAnyuM che te mATe pApIyA kahyA. te pratimAno adhikAra to upAdhyAyajIyeM huMDInA stavana madhye kahyo che mATe ihAM nayI ko. valI yoga vahevA tene lope che kAraNa ke zrInaM disUtra tathA anuyogadvArasUtra ane uttarAdhyayana ThANAMga pramukha sUtrane viSe yoga paNa kahyA che te paNa utsUtra volI lope che. upalakSaNacI zrAvakane sUtra bhaNAve te paNa nizItha tathA ThANAMga suyagaDAMga vyavahAra upAsaka mamukhamAM nA kahI che te vAto paNa huMDInA stavanamAM ANI che tethI ahIM nayI kahetA mATe pApI che. valI upadhAna lope che kemake zrImahAnizItha pramukha sUtramAM upadhAna kahyA che te lopyA mATe pApI
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ kayA valI guruno vAsa mastakane viSa na dhare eTale e bhAva je samavAyAMgasUtra tathA zrIanuyogadvAramUtra pramukhane lekhe tathA Avazyaka niyukti pramANa che temAM guruno vAsa kahoche te lopyo mATe pApI kahiye. valI mAyAvIche kapaTe karI lokane bharamamAM nAkheche akSarArtha maraDavo te vakratA ane je vakratA te mAyA valI ajJAne bharayA che kemake vyAkaraNAdika bhaNyA vinA sUtra bAMce che te na ghaTe. yataH-"aha kerisakaM puNAI sacaM tu bhAsiyavvaM jaM te davvehi pajjavehiM ya guNehi kammehi vahuvihehi sippehiM Agamehi ya, nAmakkhAya nivAya uvasagga taddhiya samAsa saMghipada heu jogiya uNAdi kiriyA vihANa dhAtu sara.vibhatti vana jutta / tikAlaM dazavihaMpi saccaM jaha bhaNiya tahaya kammuNA hoi duvAlasa vihAI hoi bhAsAvayaNaM piya hoi solasaviha" ityAdi prazna vyAkaraNamUtra madhye pATha che mATe je jANe te jJAnI anyayA ajJAnI kahiyeM // 2 // AcaraNA tehanI navI, kati kahiye deva; ji0 / nita truTe che sAMdhatA, guruviNa tehanI Teva // ji. tujh03|| artha- te DhuMDhIAnI AcaraNA je vAzakriyA te sarva navIna che, mukha vAMdhI bAhera nikalaq DAMDo rAkhaboja nahIM vIpAkasUtrane virodhI tathA bhagavatI dazavakAlika prazna vyAkaraNAdikamUtra thakI virodhI AcaraNA tehanI keti ke0 keTalI kahIyeM eTale ghaNI che mATe he deva he AtmArAma he paramAnaMdavilAsI valI tene niraMtara sAMdhatAM thakAM truTe che eTale loka ukhANo che je nava sAMdhe ne tera truTe te ukhANo ene ghare che. valI pUjAmAM hiMsA vavAve ane poteM mare te vAre zeM karIyeM kyA povAne vAMdavA Ave tayA dIkSAmahotsava kare temAM hiMsA thAya ke na yAya ityAdika vaha adhikAra cha paNa keTalo lakhAya. ema eka vAta sAMdhavA gayo eTale ThAmaThAmayI truTI gayuM je mATe guru vinA tenI kharAva Teva paDI gaiche. jo guru paraMparAgata hoya to kAMi aTake nahIM kyAre khalAya nahIM saMpradAya vinA ThAma ThAma aTake cha eTale e bhAva je nagurA che jyAre nikalyo tyAre mAthe koipaNa guru nhoto||3|| vRtti pramukha joi karI, bhASe Agama Apa; ji0 / tehaja mUDhA olave, jema kuputra nija vApa // ji0 tujh04|| artha-vRtti ke TIkA ane pramukhazabdaM cUrNiniyukti Adi levA te joi karIne Apa kaM0 pote Agamane bhASe eTale vRtti pramukha chAnI rAkhI tenA bhAva joi Agamano artha ThIka sADe pachI loka Agala ekalu mUtra vAMce. ema te annAnI TIkA pramukhane olave koi pUche je TIkA niyukti mAno cho te vAreM kahege je nayI mAnatA. jema kuputra hoya te potAnA vApane olave eTale bApa hoe sAdo ane pote hoe chela pachI koi pUche je A samArA zA sagA che te vAre ADo avalo javAva Ape tema TIkA pramukhano upakAra ane tenena na mAne // 4 //
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ (65) vRttyAdika aNamAnatA, sUtra virAdhe dina; ji0 / sUtra aratha tadubhaya thakI, pratyanIka kahyA tIna // ji0 tujha0 5 // artha - valI hattyAdika ke0 vRtti cUrNi bhApyane anusAreM prakaraNa caritrAdikane aNamAnatAthakA te dIna ke0 bhAvadayA karavA yogya mutraneja virAdhe che, mUtranIja AzAtanA kare che. samavAyAMgamUtre tathA naMdimatre kAM che - "AyAreNaM parittA vAyaNA saMkkhejjA aNuogadvArA saMkhejjA veDhA saMkhejjA miLogA saMkhejjAo nijjutsIo saMkhejjAo paDivattIo saMkhejjAo saMgahaNIo" ityAdika kayAM che temAne nahIM tevAreM mRtrane virAdheja che. valI 1 sUtra pratyanIka 2 artha pratyanIka 3 tadubhaya pratyanIka e zrI ThANAMgamRtre kathA che. yataH- "suyaM paca nao paDiNIyA pananA taMjA - muttapaDiNIe atthapaDiNie tadubhayapaDiNIe " e trIjA TANAnA cothA uddegeM kAM che. emaja bhagavatImutranA AThamA gatakanA AThamA uhegAmAM ka , to artha pratyanIka te niyuktyAdika je nathI mAnatA tene kahIyeM tezivAya artha pratyanIka tathA tadubhaya pratyanIka ne vIjA kone kahIMya te batAvo // 5 // akSara arthaja ekalA, jo AdaratA khema; ji0 / bhagavai aMge bhApio, trividha artha to kema // ji0 tujha0 6 // artha- jo kevala ekalo akSarArtha mAnIyeM eTale jeTalaM matra teTaloja gabdArtha AdarIyeM mAnIya ane nema mAnatA tamane khema ke0 kuzala he to bhagavatImRtramAM trividha ke0 traNa prakAre vyAkhyAna artha kaDevo ko le te kema ghaTe tathA anuyogadvAre ve prakAre anugama ko che "muttAgame ya nijjuttiaNugame ya" tathA "nijjuttiaNugame tivihe patte taMjAnikkhevanijjutiaNugame uvagdhAyanijjutti aNugame" ityAdika tathA 'uDese niDese niggame kAlapurise 'e gAthA anuyogadvAramAM che tenA artha kema karazo. iti bhAvaH // 6 // sUtra aratha pahelo vIjo, nijjuttIye mIsa; ji0 / niravizeSa zrIjo valI, ima bhASe jagadIza // ji0 tujha0 7 // artha-teja traNa prakAranuM vyAkhyAna dekhADe che. prathama mutrano gavdArtha ziSyane devo, jema namI ke0 namaskAra thAo arihaMtANaM ke0arihaMta rAga dveSarUpa zatru haNyA mATe. te zabdArtha sArI rIte AvaDyo te vAre vIjo ke bIjIvAra artha kahe te nijjuttiyeM mIsa ke0 niyukti sahita artha kahe he zipya te arihaMta cAra prakAranA che. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva bhedeM. yataH -" nAmajiNA jiNanAmA, ThavaNajiNA puNa jiNaMdapaDimAo / davvajiNA jiNajIvA, bhAvajiNA samavasaraNatthA // 1 // " ityAdika ema bIjI vAra artha AvaDyo pachI trIjI vAra pharI eja padano artha niravizeSa ke0 samasta rIte kahe eTale prasaMge prasaMge sarva kahe naigamAdika naya paNa zakti hoya to phalAve tenA sAdhana kahe. udAharaNa je arihaMtane namaskAranuM phala kahe inyAdika eTale e bhAva je prathama arthamAM TIkA, cUrNi ane vIjA
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ (66) arthamA niyukti tathA trIjA aryamA bhApya Avyu ema he jagadIza tuM bhApa ke bhagavatInA zataka 25 mAnA trIjA uddezAmA kaI cha-" mRtyoM khalu paDhamA, bIo nijuttimisao bhaNiya / taiyo ya niravisasI, esavihi hoDa aNuogI // 1 // " e gAthA naMdimRtra madhyaM paNa che ne mATe artha prayANa kare to khama thAya / / 7 // chAyA nara cAleM cale, rahe thiti tasa jema; ji0 / sUtra aratha cAle cale, rahe thiti tasa tama // ji. tujh08|| artha-jama nara ke0 purupanI chAyA ta je vAreM purupa cAle te vAra neno chAMyaDA paNa cAlaM ane rahe ke0 purupa ubho rahe ne vAre tasa ke0 te chAyAnI paNa sthiti ke0 raheg thAya jama e tema mRtra ane arthamAM paNa emaja bhAvavaM. mRtranI cAla artha cale cAle rahe ke0 mRtra rahe te vAre tasa ke0 te arthanu paNa thiti ke0 rahe thAya // 8 // artha kaha vidhi vAraNA, ubhaya sUtra jema ThANa; ji0 tama pramANa sAmAnyathI, navi pramANa apramANa // ji. tujha0 9 // artha-balI artha ke TIkA pramukha hoya teja samajAve ane vidhi ke0 vivivADha tathA vAraNA ke niSedha mRtra tathA ubhaya mRtra ke vidhimUtra tathA nipaMdhamatra e bahu mUtra jama ThANa ke. ThANAMgamUtra madhye kayAM che. yathA-"no kappaDa niggaMyANa vA niggaMdhINa vA imAouDi hAyogaNiyAyAjitAo paMca mahaNNavAyo mahAnaIo, aMtomAsassa dukhuco vA tigyutto vA uttarie saMttarittae vA, taMjahA gaMgA jauNA saraU erAvatI mahI" iti e rIta niSedha karIne balI laganAja bhUtramA AnAkarI. yathA-"paMcahi ThANehi kappati taMjahA bhayasi vA dunmikabasi vA pancAIja caNakoI unagaMsi vA ejjamANasi mahatA vA annaariehiN|" iti evaM mRtra kayAM eka vidhi, eka niSedha e bemAM kayuM matra pramANa kariye anekayuM maMtra apramANa kariye ihAM eka apramANa na thAya itibhAvaH have pachavADAnA vepadanoM artha kahacha tama ke. gaina naMma ThANAMga madhye bahu mRtra dekhADyA nema sAmAnya pramANa je mUtra che te mUtrathI natri pramANa apramANa ke0 ihAM sAmAnya pada che te mATe jANIye chaiye ja vizepa par3ha vAhAgyI lAvIya tabAra ema arya thAya je vizepa pramANa te TIkA pramukha te navi apramANa ka. apramANa nathI paTale e bhAva je pramANa ve prakAranA eka sAmAnya pramANa vIju vizepa - mANa tamAM sAmAnya pramANa te mUtra kahIye jamAM sAmAnyapaNe mRcanA mAtrai kayu hoya ane vizepa pramANa ne artha TIkA pramukhane kahIMya jamAM vistArIne kayu cha e ve pramANa che temAM sAmAnya pramANa kharaM ane vizepa pramANa khoTuM ema na kahavAya, sAmAnya pramANadhI vizeSa mamANa te apramANa kama thAya. itibhAvaH // 9 // aMdha paMgu jema va male, cAle icchita ThANa; ji0 / sUtra aratha tema jANIya, kalpa bhApyanI vANa || ji. tujha0 10 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-jema aMgha locanahIna ane paMgu ke caraNahIna e ve malIne cAle icchita ThANa ke. vAMcchita sthAnakane viSe cAle tema sUtra tathA artha je TIkA pramukha malIne yathArtha sthAnake artha joDI zakIya ema kalpabhASyanI vANI che // 10 // . vidhi udyama bhaya varNanA, utsargaha apavAda; ji0| tadubhaya arthe jANIyeM, sUtra bheda avivAda // ji0 tujha0 11 // artha-valI 1 vidhisUtra 2 ugramamatra 3 bhayasUtra 4 varNavastra 5 utsargasUtra 6 apavAdamUtra 7 tadubhayamatra e sarva mUtranA bhedanI khavara arthathI jaNAya nahIM to zI khavara paDe je A sUtra te zI apekSAnuM che. yathA-"saMpatte bhikkhu kAlaMmi, asaMbhato amucchio| immeNa kammajogeNaM, bhattaM pANaM gavesae // 1 // " e dazavaikAlikanA pAMcamA adhyayane kaI ityAdika vidhimatra kahIyeM tathA "dumapacae paMDayae, jahA nivaDairAgaNANaacae / evaM maNuANa jIviyaM, samaya goyama ! mA pmaaye||1||"ityuttraadhyynnaa dazamAdhyayane kA ityAdika udyama sUtra kahIyeM ane narakane vipe mAMsa rudhirAdika varNavI kahevA. yathA-"uttarAdhyayananA mRgAputra adhyayanamA tathA suyagaDAMganA naraka vibhatti adhyayanamA te paramArthe mAMsAdika nathI paNa bhayamUtra che. yataH-"naraesa maMsaruhirAi,vaja pasiddhimitteNa / bhayaheuM iharA tesi,viuviyabhAvaona tayaM // 11 // " ityAdika bhayasUtravarNavasUtra yathA' Rthimiya samiddhA' ityAdika uvavAi jAtAdharma pramukhane vipe pAyeM sUtra che te varNava sUtra che. balI "iccesi chanheM jIvanikAyANaM neva sayaM daMDa samAraMbhejA' ityAdika cha jIva nikAyanA rakSaka pramukha AcArAMgAdika sUtrane viSe te utsargasUtra jANavU tathA cheda graMtha te pAyeM apavAda sUtra che athavA "na vA labhijA nivaNaM sahAya,guNAhiyaM vA guNao samaM vA / ikkovi pAvAiM vivajjayaMto,vihareja kAmmesu asajja mANo // 1 // " ityAdika apavAdasUtro jANavAM tathA jemA utsarga ane apavAda sAthe kahevAya te tadubhaya sUtra kahIyeM jema "aTTajmANAbhAve, samma ahiAsiyacao vAhi / tabbhAvami a vihiNA, paDiyArapavattaNaM ney||1||"ityaadik aneka prakAranAkhasamaya parasamaya nizcaya vyavahAra jJAna kriyAdika nAnAmakAreM naya matanA prakAzaka sUtranA je bheda te avivAdapaNe ke jemA jhagaDo na uThe e rIte svasthAnakeM arthathI joDAya // 11 // eha bheda jANyA vinA, kaMkhA moha lahaMta; ji0| bhaMgaMtara pramukhe karI, bhASyu bhagavaI taMta // ji. tujha0 12 // artha-to e pUrvokta meda jANyA vinA bhagatara pramukhe karIne kaMkhAmoha ke0 mithyAtva mohanIne lahaMta ke. vede ema bhagavatIsUtramA tata ke nice bhApyu che eTale e bhAva je sUtra to vividha AzyanA hoya te AzayanI jevAreM mAlama paDe tevAreM manamA zaMkA upaje ke A kharu ke A khalaM evI zaMkA thAya ane je zaMkA te mithyAkhamohanI yAya tathA coktaM bhagavatyage prathama zatake tRtIya uddezake "atthiNaM bhaMte ! samaNA niggaMthA kakhAmohanIja kamma
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ (68) vedaMti hetA atyi| kahaNaM bhaMte !samaNANiggaMthA kakhAmohanIjja kamma vedati ? goyamA! tehi vehiM nANaMtarehiM daMsaNaMtarehi caritaMtarehi liMgaMtarehi pavayaNaMtarehiM pAvayaNaMtarehi kappaMtarehi maggatarehi mataMtarehi bhaMgatarehi jayaMtarehi NiyamaMtarehiM pamANatareDiM saMkiyA kaMkhiyA vitigicchiyA bheyasamAvannA kalusamAvannA evaM khalu samaNA niggaMyA kaMkhAmohaNijna kammaM vedaMti" iti eno samAdhAna bhagavatInI vRttithI joi lejo te mATe TIkA pramukha artha jANyAthIja sarva samAdhAna thAya AmnAya pAmiye paNa kevala sUtreja na pAmiyeM ihAM bhagataramamukhe kayu te 'madhya grahaNe AyatayorgrahaNa' iti nyAyAt / 'gANaMtarehi' ityAdi pado paNa levA // 12 / / parivAsitavArI karI, lepana azana azeSa; ji0| kAraNathI ati AdasthA, paMcakalpa upadeza / ji0 tujha0 13 // artha-parivAsita ke0 rAtre vAsI rAkhaq te vArI karI ke vArIne eTale munine saMnighimAtre paNa rAkha te rAtre na ghaTe ehavaM aM te kahe che lepana ke0 vilepana athavA kusumavAsita tela pramukha ane azana ke0 AhAra tathA azepa zanheM pramukha levA te vArIne valI kAraNathI ati ke. atyaMta kAraNe AdarayAM ke0 te muniyeM aMgIkAra karayAM eTale vAsI rAkhavAnI munine AjJA karI te paMcakalpa graMthano upadeza che. upalakSaNathI nizIthane viSe paNa kahA~ che. yataH-" nanu opadhAdisaMnidhiH kriyate na vA? ucyate utsargeNa na kalpate kAraNetu bhavatyapi tathAhi-vocchinnamaMDavaM nAmajastha dujoyaNabhyaMtarao gAmaghosAi natthi tattha turie kaje na labbhai ao tattha vocchinnamaMDave osahagaNo parivAsijaI" iti nizIthe te mATe e kAraNAdika prakAra te TIkA pramukha vinA jaNAya nahIM // 13 // varSAgamana nivArIo, kAraNe bhASyu teha; ji0 / ThANAMge zramaNIta[, avalaMbAdika jeha / ji0 tujha0 14 // artha-varSAgamana ke comAsAne kAle vihAra karavA nivArayuM che. zrIgaNAMganA pAMcamA ThagaNAnA vIjA uddezA madhye yata:-"No kappai niggaMthANaM vA niggaMthINaM vA paDhamapAusami gAmANugAma ijittae" iti tathA kAraNe bhASyu teha ke teja varSAkAlamAM kAraNayI vihAra karavAnI AjJA karI te paNa ThANAMgasUtranA pAMcamA ThANAnA bInA uddezAmAM kadhuM che. yataH-"paMcahiM ThANehiM kappai taMjahA-bhayaMsi vA dubhikkhaMsi vA jAva mahatA vA aNAriehi" iti tathA tatraiva "vAsAvAsa panjosaviyANaM no kappai niggayANa vA niggaMthINa vAgAmANugAma duijjita e / paMcarhi ThANehi kappai tanahA-NANaThayAe dasaNaThayAe carittaThayAe AyariyauvajjhAe vA se visubhejjA AyariyajvajjhAyANaM vA vahitA veyAvaJcakaraNayAe" iti valI eja zrIgaNAMgane viSe zramaNI ke sAdhvIne avalaMvana ke AlaMbe to prabhunI AjhA atikrame nahIM. yata:"paMcahi ThANehi samaNe niggathe niggaMthi ginhamANevA avalaMbamANe vA NAikamai / taMjahA* abhayare pasajAie vA pakkhijAie vA ohAejjAtattha nigathe niggathi ginha
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANevA avalaMbamANevANAikamai / nigathe nigarthi duggaMsivA visamaMsi vApakkhalamANi vA pavaDamANivA ginhamANevA avalaMvamANevANAikkamai / niggathe niggaMthi seyaMsivA paMkasi vA paNagaMsivA udagaMsi vA ukkasamANi vA ujjamANivA ginhamANevA avalaMvamANe vaannaaikkmi| niggaMtheniggaMthiMNAvaM AruhamANe vA oruhamANe vA jAva NAikkamai / khettaitvaM jakkhaiThaM jAva bhattapANapaDiyAikkhitaM niggaMthe niggaMthi ginhamANe vAavalaMvamANe vA NAikamaI" / ityAdi e upalakSaNathI sAdhu sAdhvI eka sthAnake bhelA vase evA paNa AlAvA zrIThANAMgamadhye che te keTalA lakhAya ane valI navame ThANe brahmacerA kahyA temA strInA aMgopAMga jovA nahIM tathA bhItane AMtare vasavU nahIM ema kA te vAva to prasiddha che mATe pratipakSIAlAvo upAdhyAyajIyeM saMbhArayo nahIM tethI ame paNa lakhyo nahIM to vRttyAdika vinA kema vadha bese itibhAvaH // 24 // AdhAkarmAdika nahIM, baMdhataNo ekaMta; ji0 / suyagaDe te kama ghaTe, viNa vRtyAdika taMta // ji0 tujha0 15 // artha-ASAkarmI AhAra karavo te nahIM ke0 nathI kahyo vaidhataNo ekata ke0 karmabaMdhano ekAMta nathI eTale e bhAva je zrImuyaDAMgasUtra madhye ASAkarmI AhAra karatAM karma baMdhAya paNa kharaM ane valI navaMdhAya ema paNa kaDaM te kema ghaTe. yataH-"AhAkammANi bhujaMti, annamanne sakammuNA / uvalitte viyANajjA, aNuvalite ti vA puNo // 1 // eehiM dohiM ThANehi vavahAro Na vijjai, eehiM dohi ThANehiM / aNAyAraMtu jANae // 2 // " e muyagaDAMganA 21 mA adhyayane che mATe evI vAto te TIkA pramukha vinA sUtra kema spaSTa thAya. viharamAna gaNadhara pitA, jina janakAdika jeha; ji0 / krama valI AvazyakataNo, sUtra mAtra nahIM teha ||j.tujh016|| artha-valI viharamAna ke vicaratA vIsa tIrthaMkara tathA teonA gaNadhara ane teonA pitA upalakSaNathI mAtA laMchana nagarI vijaya parivAra kevalI pramukha te sUtramA jaDe nahIM. athavA jema vIsa viharamAnanA gaNadhara temaja upalakSaNathI RpabhAdikanA gaNadhara paNa sarva sUtramA nathI tathA gaNadharonA pitA pramukha sUtramAtre nathI tathA jina ke. covIsa tIrthakaranA janakAdi ke0 mAtApitA upalakSaNathI vIjo paNa parivAra te sarva sUtramA nathI te AvazyakAdika mAne toja jaDe valI Avazyaka je ubhayaTaka paDikamaNuM karatehano je krama ke anukrama te je amuka pachI amuka kahe, ityAdika sUtramAtre nahIM ke. mAtra ekalA sUtramA na lAbhe evI ghaNI vAto che te keTalI lakhAya paNa prakaraNa niyuktyAdika mAne to pAra paDe, nahIM to gothAja khAya // 16 // artha vinA kema pAmiye, bhAva sakala anibaddha; ji0| gurumukha vANi dhAratAM, hove sarva subaddha // ji. tujha0 17 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 70 ) artha - valI artha ke 0 TIkA pramukha vinA kema pAmiyeM sakala ke0 samasta anibaddha ke0 aNIbaMddha te ghurathI te cheDA lageM sarva vAta kema jaDe sUtramAM to lagAreka nAma mAtra kahe saMpUrNa to TIkA pramukhamA lAbhe athavA anivaddha ke0 sUtramAM nayI baMdhANA evA bhAva to ghaNA rahyA che, atyaMta thAvaramAMthI AvI jema marudevAjI mokSe gayAM ityAdika vagara bAMdhyA pAMcaso Adeza che te sarva kevala sUtreMja kevI rIte gamyamAna thAya te mATe guru AdikanA sukhI vANI sAMbhalIyeM je saMpradAyika hoya te dhAratAM thakAM hove, sarva subaddha ke sarva suvaddha thAya suyuktivaMta thAya // 17 // 7 pustaka artha paraMparA, saghalI jehane hAtha; ji0 / suvihita aNamAnatA, kema rahese nija Atha // ji0 tujha0 18 // artha-pustaka je aMgopAMgAdika akSara nyAsarUpa artha TIkA pramukha je guru saMpradAyanI paraMparA te sarva jene hAthe ke zvA je suvihita zuddha mArganA prarupanAra tehane aNamAnatAM eTale aMgIkAra karacA vinA kema raheze ? nija Atha ke0 potAnI samakritarUpa je lakSmI te zI rIte raheze // 18 // sadaguru pAse zikhatAM, artha na mAMhe virodhaH ji0 / hetu vAda AgamatrateM, jANe jeha suvodha || ji0 tujha0 19 // artha-te mATe svacchaMdapaNuM TAlIne sadguru pAse vinayAdikeM karIne sUtranA artha je TIkA mukha te dhAravA temAM kAMi virodha nathI paNa te mUrkhaloka ema jANe che je sUtramAM virodha nathI ane arthamA virodha che te khoDuM che. gurumukhe zIkhatAM thakAM kAMi virodha chena nahIM tathA e rIte guru pArse dhAratAM hetuvAda kahetAM kAraNa nimittavAda ehavo Agama je siddhAMta tene jANe je thakI suvodha ke0 bhalo vodha thAya // 19 // arthaM mata bhedAdike, jeha virodha gaNaMta; ji0 / te sUtre paNa dekhaze, jo hoze ekaMta // ji0 tujha0 20 // artha - valI artha ke 0 TIkA pramukhane viSe matabhedAdikeM ke0 koi matabhedeM koi vAcanAMtara bhede bhedapazuM dekhIne je virodha gaNe che ane kahe che je TIkA pramukha virodhI che malatI nayI to kema mAnIyeM tehane kahe che ke je prANI TIkA pramukhamAM viroghapaNuM joze te sUtramAM paNa virodhapaNuM dekhaze jo ekAMte nizcaye karI joze to sUtramAM paNa ghaNo virodha che te kema nayI jotA. iti bhAvaH // 20 // saMharatA jANe nahIM, vIra kahe ema kalpa; ji0 / saMharatA paNa nANano, prathama aMga che jalpa | ji0 tujha0 21 // 1
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-have teja sUtranA virodhIpaNAne dekhADe che je devAnaMdAnI kukhathI leine trisalAdevIne kukhe saMharatA ke0 saMharacA te saMharatAM vIrakhAmI jANyu nahIM ema zrIkalpasUtramA kabu che. yathA-"sAharijissAmitti jANai, sAharijamANe na jANai, sAhariemici jANaha" iti pAgat. tathA vIrakhAmIne haraNagameSIya saMharayA te avasare prathama aMga je zrIAcArAMga temAM jJAnano jalpa ke0 zabda che eTale e bhAva je saMharatA thakAM prabhuyeM jANyu ema kaDaM che tathA ca tatsUtra-"sAharijassAmitti jANai, sAhariemitti jANai, sAharijjamANevi jANai / samaNAuso" iti paMcadaze bhAvanAdhyayane iti virodhaH // 21 // RSabhakUTa aDajoyaNo, jaMbUpannatti sAra; ji0| bAra valI pAThAMtareM, mUla kahe vistAra // ji0 tujha0 22 // artha-valI RSabhakUTarnu ATha yojana mUla vistAra che ema jaMbUdvIpa panattisUtramA kabu che. yata:-"etthaNaM usamakUDe nagakUDe panate ajoyaNAI uhUM uccattaNa do joyaNAI uvveheNaM mUle aha joyaNAI vikkhameNaM majjhe cha joyaNAI vikkhameNa uparicattArijoyaNAI vikkhameNaM" ityAdika jaMbUdvIpa pannatino pATha che sAra ke pradhAna ehavI jaMbUdvIpa panati kahe che gAthAno artha anvaya karI kariye eTale eka pATha to e kayo valI eja jaMbUdvIpa pannattimAM pAgaMtare vIjo pATha che temAM vAra jojana mUleM vistAra kahyo che te kema male ekaja sUtramA ve pATha zA? sarvajJanA jJAnamAM phera nathIto saMdigdha vacana kema hoya itibhAvaH tathAca tatpAThaH "mUle vAra joyaNAI vikkhaMbheNaM majjJa aha joyaNAI vikkhaMbheNaM upari catvAri joyaNAI vikkhabheNaM" ityAdika pATha jojo kevala sUtra melavI Apajo // 22 // sattAvana saya malline, mana nANI samavAya; ji0 / ATha sayA jJAtA kahe, e to avara upAya | ji. tujha0 23 // artha-zrImallinAthasvAmIne sattAvanaso manaparyava jJAnI zrIsamavAyAMgasUtra madhye kayA che yata:-"mallissaNa arahao sattAvana maNapajjavabhANI sayA hotthA iti / " zrIjJAtAstra madhye mallinAthasvAmIneja AThaso manaparyava jJAnI kahyA che. yathA-"ahasayA maNapajjavanANINa" ema zrIsamavAyAMgasUtra tathA jJAtAsUtra malyuM nahIM e virodha e to avaraupAya ke0 e melavavAno upAya to anyaja che te to gItArthajJAnI jANe // 23 // uttarAdhyayane sthiti kahI, aMtaramuhUrta jaghanya; ji0 / vedanIyanI bAra te, pannavaNAmA anya // ji0 tujha0 24 // artha-tathA zrIuttarAdhyayanasUtra madhye vedanI karmanI sthiti jaghanya aMtaramuhUrta kahI che. yatA"udahisarinAmANaM tIsaI koDAkoDIo ukkosiyAThiI hoi, aMtomuhuca jahaniyA // 1 //
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvaraNinANaM duhapi, veyaNijje taheva yA aMtarAe ya kammami, ThiI esA viyAhiyA||2||" ityuttarAdhyayana adhyayana 33 mA madhye kayuM che. valI teja vedanI karmanI vAra muhUrta jadhanya sthiti zrIpanavaNAmUtra madhye kahI che. yathA-"sAyAveyaNijjassa iriyAvahiyavaMdhagaM paDucca jahannamaNukoseNaM do samayA, saMparAiyavaMdhagaM paDucca jahanneNaM vArasamuhuttA ukkoseNaM paNarasa saagrovmkoddaakoddiio|" ityAdika panavaNA madhye kar to ve uttarAdhyayananI sAthe malyu nahIM mAre virodha te to anya ke0 judIja vAta che // 24 // anuyogadAreM kahyA, jaghana nikhepA cAra; ji0 / jIvAdika to navi ghaTe, dravya bheda AdhAra jitujha025|| artha-valI zrIanuyogadvArasUtrane viSa ema ko che ke je vastunA jeTalA nikSepA karavAnI tArI buddhi thAya te vastunA teTalA nikSepAtu tihAM karaje paNa kadAcita ghaNA nikSepA tuM na jANe vihAM paNa cAra nikhepA to avazya karaje eTale ema Avyu je jaghanyathI cAra nikSepA to sarvatra karavA paNa cArathI ochA vo hoyaja nahIM 1 nAma 2 sthApanA 3 dravya 4 bhAva e cAra avazya karavA. yata:-"jatya yajaMjANijjA, nikkhe nikkhe nirvses| jatyavi ya na jANijA, caukkaya nikkheve tattha // 1 // " ityanuyogadvArasUtre. tevAre jivAdika gandanA nikSepA navi ghaTe ke0 ghaTe nahIM zAmATe je dravya nikSepo bheda AdhAra ke0 bhinna AdhAreM thAya khemake je bhAvanuM kAraNa te dravya te vAre jIvano dravya nikSepo kema thAya je bhAva jIva thavAnuM kAraNa hoya te dravyajIva kahevAya te to jJAnAdika guNe hINa to jIva hoya nahIM-"davaM pajjavavijutta, davavijuyAya panjavA natthi / " iti vacanAt te mATe maMDUkanI jaTAnA bhAranI peThe samasta dharma rahita koi padArthaja nathI to e dravyanikSepa jIvAdikamAM zUnya che Adi zabdayI vIjA paNa jIvAdika lIjIye jema dravyadeva manirAjane kahiye tema dravyajIva kone kahezo tenA samAdhAna to paMcAMgI pramukhathI nIkale atrArthe tatvArtha ci jojo // 25 // ema vahuvacana nayaMtareM, koi vAcanA bheda; ji0|| ema arthe paNa jANIyeM, navi dharIyeM mana kheda ||jintujh026|| artha-e rIte bahu ke0 ghaNA saikaDogame vacanavirodha alpabuddhivAlAne lAge evA pATha mUtra madhye che te koi sthAnakeM nayabheda bheTeM vyAkhyA hoya ane koi sthAnakeM vAcanAbheda ke. vallabhI tathA mathurI e ve vAcanA thai tethI bheda thayo ema upalakSaNathI matAMvara pramukha lipi dopa paNa laiye evI rIte jema mUtramA bheda che temaja artha ke0 TIkA pramukhane viSe paNa nayAMtare karI vAcanAMtare karI koi sthAnake bheda Ave te mATe TIkA pramukha dekhIne manamA kheda na dharI bhUtra tathA artha varAvara che // 26 //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ arathakArathI AjanA, adhikA zubha mati koNa; ji0 // tole amiyataNe nahi, Ave kahiye luNa / ji0 tujh27|| artha-arthakAra ke je niyuktikAra TIkAkAra te thakI AjanA je AdhunikamAM apikA zubhamatinA dhaNI koNa thayA eTale e bhAva je samudra jevI buddhinA dhaNI TIkAkAra tathA caudapUrvanA dhaNI niyuktikAra tethI zubhamati koNa thayA eTale zubhamati nahija thayA iti bhAvaH lokamAM ukhANoche je khAMDanA khAnAra te rItanA e zubhamati jANavA paNa koi kAle luNa je nimaka te amRtane tole Ave nahIM / / 27 / / rAjA sarikhaM sUtra che, maMtrI sarikho arthaH ji0 / emAM eka helIo, diye saMsAra anartha ||ji0 tujh028|| artha-te mATe rAjA sarikhaM ke0 cakravarti varAvara sUtra che ane maMtrI sarikho artha che eTale rAjAno Azaya maMtrI jANe tema sUtrano Azaya arthakAra kahe vIjo koi sUtrano Azaya jANe nahIM emAM ke0 e vehumAMthI eke helIo ke0 ekane niMdatAM thakAM diye saMsAra anarya ke0 saMsArano anartha Ape bhava paraMparA vadhAre // 28 // je samatoleM Acare, sUtra arthasuM prIti; ji0 / te tujha karuNAyeM vare, sukhajaza nirmala nIti | ji0 tujh029|| artha-mATe je AtmArthI prANI te sUtra tathA artha behune samatoleM sarikhI rIteM aMgokAra kare prIti rAkhe avajJA na kare tanmaya karI jANe te prANI he prabhu tamArI karuNAke0 dayAyeM karIne sukha te nirAvAdhapaNuM ane jazakIrti tathA nirmala je nIti ke. nyAya te vare ke0 pAme / / 29 // // dAla dshmii|| have dazamI DhAla kahe che tene navanI DhAla sAthai e saMbaMdha che je pUrva DhAlamA sUtra tathA arthamAM ekanI hIlanA kare to tene saMsAra vadhe ema kA te sUtra tathA artha to jJAna kharUpa che vAste e dazamI DhAlamA jJAnanuM varNana kare che. // Apa chaMde chavIlA chala vare-e dezI / / jJAnavinA je jIvanere, kriyAmA che doSare / karmavaMdha che tehathIre, nahi sama sukha saMtoSare // 1 //
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ (74) prabhu tujhavANI mIThaDIre, mujhamana seheja suhAyare / amIyasamI mana dhAratAre, pApa tApa savi jAyare / prabhu tujhavANI mIThaDIre e AMkaNI0 // 2 // artha - jJAnavinA je jIva kevala kriyAruciche temAM ghaNA dopanI utpatti che te ajJAna kriyAyI karmabaMdhana thAya che, paNa samamukha saMtoSa ke0 samatAnA sukha jemAM parabhAvanI IhA nahIM eDvo je saMtoSa te ajJAnI kriyA karato hoya tehane thato nathI. yataH--" nANaguNehi vihiNA, kiriyA saMsAravagNI bhaNiyA / dhammaruhapahavamittA, nANasameyA sayA hujjA // 1 // " e yoganI vIsI madhye kAM che mATe he svAmI tamArI vANI ghaNIja mIThI lAge che mArA manamAM seheja sohAya che paNa koinA valAtkArathI nahIM te amRtasarikhI tamArI vANIne manamAM dhAratAM thakAM pAparUpa tApa ke0 ugratA te sarva maTI jAya ne zItalatA thAya // 2 // lokapaMti kiriyA karere, mana mele annANare / bhavaicchAnA jorathIre, viNa zivasukha vinnAre // prabhu0 mujha0 3|| artha - lokapaMti ke0 lokanI hAramAM lokAnujAyI kriyA kare mana mele ke0 zuddha adhyavasAya vinA annANa ke0 ajJAnI jIva te bhava je saMsAra tenI icchAnA jora thakI eTale bahula saMsArI jIva che zivasukhanA vijJAna binA eTale je kriyA kare te paNa jJAna vinA jaza mAna pratiSThAne arthe kare // 3 // kAmakuMbhasama dharmanuMre, mUla karI ema tucchare / janaraMjana kevala lahere, na lahe zivataru gucchare // prabhu0 mujha04 // artha- kAmakuMbha sarikho mokSasukhano ApanAra evo je dharma tenuM yaza mAnAdika tuccha mUla karIne te bhANI kevala janaraMjana ke0 loka rIjhe eTaluMja phala pAme paNa ajJAna kriyAyI mokSarUpa je vRkSa teno guccha ke0 guccho upalakSaNathI phala laiyeM te na pAme ||4|| karuNA na kare honanIre, viNa paNihANa sanehare | dvepa dharatAM tehare, heThA Ave tehare | prabhu0 mujha0 5 // artha- have poDazakayAM pAMca guNa Azaya vizeSa dekhADyA che yathA tRtIya poDazake - " 1 praNidhi 2 pravRtti 3 vijaya 4 siddhi 5 viniyogabhedataH prAyaH / dharmajJairAkhyAtaH, zubhAzayaH paMcadhA'traM vidhau ||1||" A pAMca bheda anvaya rIteM zrIharibhadramUriye dekhADyA che te zrI anovijaya upAdhyAyajI vyatirekeM dekhADe che temAM prathama praNidhAnanAmA Azaya kahe che je hIna ke potAthakI hINa guNI che eTale hINa guNaThANe vartte tehanI karuNA na kare
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 75 ) viNa paNihANa sneha ke maNidhAnanAmA Azaya vizeSanA sneha vinA hInanI karuNA na kare valI hInaguNI upara dveSa karatAM thakAM je emAM zA guNa che ityAdika dveSa dharatAM te poteja ThA Ave // 5 // eka kAjamA navi dharere, viNa pravRtti thira bhAvare / jihAM hiAM mohoDhuM ghAlatAMre, dhAre Dhora khabhAvare || prabhu0 mujha06|| artha- have pravRttinAmA Azaya vakhANe che viNa pravRtti ke0 pravRttinAmAguNa vinA eka kAmAM ke 0 eka je dharmakArya mAMDyuM temAM navi ghare ke0 na rAkhe thira bhAva ke0 thiratA bhAva eTale eka kAmAM thira nahIM ane prAraMbhita kAryamAM tevo prayatna nahIM ema paNa samajavu jihAM hiAM mukha ghAlato eTale je dharmasthAnaka mAMDayuM che te sUkIne akAle phala vAMche ane ahi ho did tatvathI ArttadhyAna che te vAre jihAM tihAM mohoDaM ghAlatAM Dhorano svabhAva dhare che je khAvA mUkyuM hoya te mUkIne vIjAmAM mukha ghAle // 6 // vinA vighana jaya sAdhunera, navi avichinna prayANare / kiriyAthI zivapurI hoyare, kema jANe annANare || prabhu0 mujha07 // artha- have trIjo vijaya batAve che vighana ke0 aMtarAya teno jaya ke0 jItanuM te vighna jayanAmA guNa vinA sAdhune mAtra kriyAyeM karI avicchinna prayANa kema thAya eTale mokSamArga avicchinnapaNe kema sadhAye mATe vijaya vinA sAdhune kriyAthI avicchinna prayANe zivapura na hoya e vAto ajJAnI kema jANe have vighna tathA vinano jaya dekhADe che // 7 // zIta tApa mukha vighana chere, bAhera aMtara vyAdhire / mithyAdarzana ehanIre, mAtrA mRdu madhyAdhire // prabhu0 mujha0 8 // artha - vinA bheda traNa che 1 hIna vighna 2 madhyama vighna 3 utkRSTuM vighna emAM hIna vighna te jema dharma karatAM zIta ke0 TADha vAe tathA tApa ke0 taDako lAge te dharmamAM vighna che tathA vAdya vyAdhi ke0 roga jvarakAsa zvAsa pramukha je zarIranA roga te madhyama vighna kahiye je mATe vAhADa tathA taDakA karatAM zarIranA roga te vizeSa vighna kare tathA zrIjuM utkRSTuM vighna te aMtaravyAdhi mithyAdarzana ke0 mithyAtva mohanIya e utkRSTuM dharmamAM vighna ke je mATe dharma karatAM jo mithyAdarzanano udaya thai jAya to dharmamAM mahoduM vighna thAya A vighna pUrve jevina kAM te karatAM AkaruM vighna che mATe utkRSTuM vighna kathaM jema mArgamAM cAlatAM jaghanya madhyama ane utkRSTuM e traNa vighna che mArgamAM kAMTA lAge te jaghanya vighna, mArgamAM jvara mamukha te madhyamavighna, mArgamAM digmUDha thAya te utkRSTuM vighna tema dharmamAM paNa pUrvokta traNa vighna jANavAM tenI mAtrA ke0 pramANa kahe che mRdu ke hIna madhya ke0 madhyama ane adhi ke0 utkRSTuM ema anukrame joDavAM. e vino dekhADyAM have vighnajaya anukrameM dekhADe he // 8 //
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ : ( 76 ) Asana azana jayAdikeMre, guruyogeM jaya tAsare / vidhana jora e navi Talere, vagara jJAna abhyAsare // prabhu0 mujha09 // artha - Asana ke0 vIrAsanAdike karI pUrvokta zIta tApAdika vighnano jaya kare tathA guruyogeM karI pUrvokta mithyAdarzanarUpa vighnano jaya kare kemake guruyogeM samakita pAmeja e vighnanuM jora te jJAnAbhyAsa vinA Tale nahIM mATe jJAnAbhyAseM pariNAma dRDha rAkhe zIta tApa mukhama cale nahIM ane jvara pramukhamAM kRtakarma ahiyAse eTale ema jANe je mArAM udaye AvyAM karma bhoganuM huM tathA mithyAtvanuM jora chate jJAne ( jANe ) samyak jinavacana bhAve ||9|| vinaya adhika guNa sAdhunore, madhyamano upagArare / siddhivinA hove nahIM, kRpA hInanI sArare // prabhu0 mujha0 10 // artha- have siddhinAmA Azaya vakhANe che je potA thakI adhika guNavaMtA sAdhuno vinaya te siddhinAmA Azaya vizeSa AvyA vinA hoya nahIM tathA madhyama ke0 madhyama guNavaMtA hoya tene upakAra kare te paNa siddhiyoga binA hoya nahIM ane hInanI ke0 potAthI hInaguNI tenI sAra ke pradhAna kRpA ke0 dayA te paNa siddhiyoga vinA na hoya // 10 // viNa viniyoga na saMbhavere, parane dharme yogare / teha vinA janamAMtarere, nahi saMtati saMyogare || prabhu0 mujha0 11 // artha- have viniyoganAmA pAMcamo Azaya vakhANe che viniyoganAmAguNa vinA parajI dharme joDa te yoga na saMbhave ke0 na hoya te binA ke0 teha viniyoga vinA janamAMtareM ke0 parabhavane viSe saMtati ke0 paraMparAno saMyoga te nahIM ke0 na hoya eTale siddhanuM kArya te viniyoga che te yAvat sarvasaMvara thAya tihAM lage dharma paraMparA chUTe nahIM ane jo viniyoga nAmAguNa na thayo hoya to trUTI jAya e sarva guNa te jJAnavinA na hoya // 11 // kiriyAmAM khede karIre, dRDhatA mananI nAhire / mukhya hetu te dharmanore, jema pANI kRSimAMhire // prabhu mujh0|| artha- have paramezvaranI vANI mIThI che te vANI stavanAdvAreM prabhunI stavanA kare te prabhunI stavanA to prabhujItuM dhyAna kariyeM eTale te vItarAganI stavanAja thai te prabhUnuM dhyAna ve bhede che eka sAlaMbana vIjuM nirAlaMbana temAM sAlaMvana te cakSu pramukha karI jinapratimAdikanuM AlaMbana karIne samavasaraNastha jinaskharUpantuM dhyAna karavuM te tathA vItarAganA zuddha nirAvarNa , Atmapradeza samudAyane kevala jJAnAdika svabhAvanuM dhyAna karavuM te nirAlaMbana dhyAna kahiyeM. 'zuddha paramAtmaguNa dhyAnaM nirAlaMbanaM' iti vacanAt. have ihAM to sAlaMbana dhyAnanI bAta che . sAlaMbana kema thAya te kahe che je judA judA jIvanI apekSAyeM ATha cicano tyAga karethake
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ (77) dhyAna thAya te ATha cittanA nAma kahe che. yaduktaM caturdaze poDazake-"1 khedora dvega 3 kSepo 4 sthAna 5 bhrAMtya 6 nyamu 7 drugA 8 saMgaiH / yuktAni hi cittAni pravaMdhato varjayenmatimAn // 1 // " A ATha cittane doSe karIne dhyAna karI zake nahIM temAM prathama khedanAmA doSa kahe che kheda ke0 thAka jema paMthe hiMDatAM thAke tenI pere kheda doSe karI kriyAmAM mananI dRDhatA ke0 ekAgrapaNuM te na hoya eTale kriyAmA praNidhAna na rahe ane je maNidhAna te dharma no mukhya hetu che jema karazaNa (khetI)mAM pANI te mukhya hetu che tema kriyAmAM praNidhAna te mukhya hetu che / / 12 / / veThA paNa je upajere, kiriyAmAM udvegare / yogadveSathI te kriyAre, rAjaveThasama vegare // prabhu0 muj013|| artha-have udveganAmA vIjo dopa vakhANe che khedavinA paNa veThAM thakA udvega thAya venI pere udvegadopamAM paNa jANa. veThAM thakAM paNa je kriyA kare temAM udvega upaje to te kriyA karatAM te prANIne mukha je cicanI prasannatA te kema upaje je vAre kriyAmAM udvega thayo te vAre dvepa upano te dvepathI rAjAnI veThanI peThe kathaMcit kriyA kare vega ke0 utAvalo kare evI rIteM rAjaveThanI peThe kare tene janmAMtare yogInA kulane viSe janma paNa na hoya e artha poDazakamAM joi levo // 13 // bhramathI jeha na sAMbharere, kAMi akRta kRta kAjare / tehathI zubha kiriyAthakAra, artha virodhiiakaajre||prbhu0 muj014|| artha-have yadyapi poDazakamAM bhrAMtinAmA pAMcamo doSa kahyo che tathApi upAdhyAyajIyeM ihAM trIjo bhrAMtinAmA dopa varNavyo cheema anAnupUrvI paNa vyAkhyAnatuM aMga che have mrAMtino artha kahe che bhrAMti ke0 vastu anya hoya vihAM anya jANe jema zuktikA (chIpa)ne viSe rajatanI bhrAMti thAya tadvat bhrame karI je vastu sAMbhare nahIM je meM dharmakRtya karyu athavA nathI karyu upalakSaNathI meM pATha uccoM ke nathI uccaryoM ityAdi te zubha "kriyA thakI paNa artha virodhI e je akAja ke0 iSTaphalarUpa je kArya te na thAya tene akAja kahiye // 14 // zAMta vAhitA viNa hovere, je yoge utthaanre| tyAga yogache tehathIre, aNachaMDAtuMdhyAnare / prabhu0 muja015 // artha-have utthAnanAmA cotho dopa varNave che utthAna ke cittanI aprazAMtatA tathA mana pramukhanI utsukatA thakI jema koika puruSa madirA pramukheM karI madAvaSTabdha thayo hoya tenI peThe je yogane utthAnadoSe karIne zAMtavAhirtA viNa hoya ke zAMtavAhitA na hoya eTale je kriyA kare temA udvega rahe paNa TharaNa na hoya te kriyA kevI che ke tyAgayoga ke. tyAgavA yogya che paNa tehathI ke0 te tyAgayoga kriyAthI aNachaMDAtuM dhyAna ke0 chaMDAtuM
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ (78) jAtuM nayI evaM dhyAna che jema koika mANIyeM dIkSA lIdhI hoya ane sarvathA mUlottaraguNa nirvAha karavA asamartha che te pANIne vidhipUrvaka jema zrAvakAcAra grahavAno upadeza ApIyete liMga tyajavAyogya che paNa lokanI niMdA pramukhe aNachaMDAtuM che uktaM ca upadezamAlAyAM-"jai na tarasi dhAreja, mUlaguNabharaM saucaraguNaM ca / muttUrNato vibhUmi, musAvagattaM varatarAgaM // 1 // " vice vice bIjA kAjamAre, jAe mana te khepare / UkhaNatAM jima zAlinure, phala nahIM tihAM nirlepare ||prbhu muja016|| artha-have pAMcamo kSepanAmA doSa kahe che. je kriyA mAMDI hoya te kriyAmAM bacce bacce vIjA kAryamAM mana jAya te khepa kahiyeM UkhaNatAM ke vAraMvAra upADelI evI je zAli tenuM nirlepa ke0 cokTuM phala nahIM ke0 na thAya eTale e bhAva je ekavAra zAli ukheDIne vAce to phala thAya paNa vAraMvAra ukheDIne vAve to phala na thAya tema ihAM vAraMvAra mAraMbhita kriyA mUkIne anya kriyAmA mana jAya te phala na pAme // 16 // ekaja ThAmeM raMgathIre, kiriyAmAM AsaMgare / tehaja guNaThANe thitire, tehathI phala nahIM caMgare ||prbhumuj017|| artha-have AsaMganAmA chaTo doSa kahe che. AsaMga ke je kriyA karato hoya temA ida mevasuMdara eDavo je raMga te AsaMganAmA doSa kahIyeM jo paNa te anuSThAna zAstrokta che topaNa temAM raMganuM je ghara che te doparUpa che vehaja guNaThANe thiti ke0 tevene teveja guNagaNe rahe paNa Agala guNaThANo vadhe nahIM jema zrImahAvIra upara gautamakhAmIne bhaktirAga hato tethI teja guNaThANe sthiti rahI paNa mohanIkarmarnu unmUlana karIne kevalajJAnarUpa ne phala te caMga ke0 manohara na thayu mATe AsaMga te doSatA jANavI e artha poDazakavRttimAM jojo // 17 // mAMDI kiriyA avagaNore, bIje ThAme hrssre| iSTa arthamAM jANIye re, aMgArAno varSare // prabhu0 muja0 18 // artha-have anyamuddanAmA sAtamo doSa kahe che. je prAramita kAryathakI anya sthAnakeM have te anyamud dopa je mAMDI kiriyA ke je kriyA kare che te avagaNI ke0 teno Adara mUkIne vIje ThagameM harSa ke. vIjI kriyAmA harSa rAkhe eTale caityavaMdana karato hoya ne sAmAyakamAM harSa kare te mANIne iSTa artha ke0 vAMchita arthamAM aMgArAno varSa ke aMgArAno varasAda varase che eTale mAMDelI kriyAmAM je anAdara che te sarvadoparnu mUla che // 28 // roga hoe samajaNavinAre, poDA bhaMga surUpare / zuddha kriyA ucchedathIre, teha vaMdhya phala rUpare ||prbhu0 muj019|| artha-have AThamo roganAmA doSa kahe che te pIDA bhaMga surUpa ke0 pIDA murUpa athavA
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ (108) bhaMga surUpa ema samajaNavinA je pada che te zuddha kriyAne joDIyeM tevAre evo artha thAya ne samajaNavinA zuddha kriyAno uccheda kare paNa azuddha kriyA kare kharo tevAre zuddha kriyAne pIDA thayI athavA zuddha kriyAno bhaMga thayo e ve artha roganA thayA eTale roga doSayake zuddha kriyAno uccheda te vinAza kare te vaMdhyaphala ke0 te azuddha kriyA vAMziyA phalarUpa thAya // 19 // mAnahAnIthI duHkha diere, aMgavinA jema bhogare / zAMtodAttapaNAvinAre, tema kiriyAno yogare // prabhu0 mujha020 // artha - e upara kahyA AThe doSa rahita je hoya tene zAMtAdika guNa Ave mATe eka zAMta vIjo udAca e ve guNa vakhANe che te mAnI puruSane jema mAnanI hANI thAya eTale duHkha upaje tathA aMgavinA ke0 aMgopAMge hIna hoya ane bhoganI sAmagrI strI pramukha malI hoya te je cittane duHkha Ape athavA jema bhoganI sAmagrI malI hoya topaNa mAna hAnIthI ke0 pramANahIna adhikA ochA bhogave to duHkha Ape tathA aMgavinA paNa duHkha thAya tema zAMta ane udAtta e ve guNa AvyA vinA kriyAno yoga paNa evo jANavo // 20 // zAMta te kaSAya abhAvathIre, je udAtta te gaMbhIrare / . kiriyA doSa tyajI lahere, te sukhajaza bhara dhIrare // prabhu0 mujha0 21 // artha - zAMta te kahiye je kapAyano abhAva bhane udAtta te gaMbhIra hoya evA prANI je hoya te kriyAmAM lAgatA dopa tyajIne lahe ke0 pAme te dhIra ke0 dhIrapuruSa sukhano ane yazano bhara ke0 samUha pAme // 21 // // DhALa gyAramI // have dazamA DhAlamA zAMta tathA udAtta guNa vakhANyA te zAMta udAtta guNa to dharmarUpa che te dharmarUpa ratnanI yogyatA kone hoya te duhAmAM kahe che. // dohA // ekavIsa guNa pariName. jAsa citta nitameva / dharama ratananI yogyatA, tAsa kahe tuM deva // 1 // artha - jenA cittamAM nitameva ke0 niraMtara ekavIsa guNa pariNamyA hoya te jIvane dharma je dezavirati sarva viratirUpa ratna tenI yogyatA hoya ema he deva tame kaho cho je ekavIsa guNadravya zrAvakanA che te saMkSepe kahe che - vistAreM Agala kaheze . 1 khudda nahIM 2 vali rUpanidhi, 3 somma 4 janapriyaja dhanya / 5 krUra nahIM 6 bhIruvalI, 7 asaTha 8 sAra dakhinna // 2 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ (80) artha-1 kSudra mati na hoya eTale gaMbhIra hoya 2 rUpano nidhAna hoya eTale paMceMdriya spaSTa hoya 3 somma eTale saumya hoya te svabhAveM apApakarmI hoya 4 janamiyaja ke lokane vallabha hoya te sadA sarvadA sadAcArI hoya dhanya ke0 prazaMsA karavA yogya che 5 krUra nahIM ke0 akliSTacitta hoya eTale saMklezapariNAmI na hoya 6 Aloka paralokanA apAyathI bhIra ke0 vIhIto rahe 7 asaTha eTale parane Thage nahIM 8 sAra ke pradhAna dakhima ke0 dAkSiNya guNavaMta hoya eTale paranI prArthanAno bhaMga na kare // 2 // 9 lajjAluo 10 dayAluo, 11 somadihi majaththa / 12 guNarAgI 13 satakatha 14 supakhkha 15 dIraghadarazi aththa // 3 // artha-9 lajjAluo ke0 svakulAdikanI lajjAvaMta eTale akAryavarjaka 10 dayAluo ke0 prANImAtranI anukaMpAvaMta 11 somyadRSTi te yathAvasthita vicAranI dRSTi che ane dUra dezatyAgI te saumyadRSTi kahiye teja majjhatya ke0 madhyastha rAga dveSa rahita eTale saumyadRSTi ane madhyastha e pade ekaja guNa kahiye 12 guNarAgI te guNI jIvano pakSapAtI hoya 13 satakatha te bhalI kathAno kahenAra eTale dharmakathA vAhAlI che jene 14 supakkha ke0 suzIla anukUla parivArayukta hoya 15 dIraghadarasI ke0 anAgatakAla vicArIne pariNAme suMdara kAryakArI hoya atya ke0 e artha che. 16 vizeSajJa 17 vRddhAnugata, 18 vinayavaMta 19 kRtajANa | 20 parahitakArI 21 labdhalakhkha, guNa ekavIsa pramANa // 4 // artha-16 vizeSajJa ke0 pakSapAta rahitapaNe guNadoSa vizepano jANa 17 vRddhAnugata ke0 pariNatamati puruSane sevanAro hoya 18 vinayavaMta ke0 guNAdhika purupane viSe gauravakoM 19 kRtajANa ke0 karyA guNano jANa 20 parahitakArI ke0 nirlobhIthako paropakAra kare eTale je dAkSiNya guNa te parano pAryo upakAra kare ane parahitakArI te potAthI upakAra kare eTalaM AThamA guNathI vIsamA guNamA vizeSa jANavU 21 labdhalakSa guNa te dharmAdhikArI tehano bhAvArtha-'landhamiva labdhaM lakSya zikSaNIyaM dharmAnuSThAnaM yena sa labdhalakSyaH muzikSa:muzikSaNIyaH' iti e ekavIsa guNasaMpanna je jIva te dharmaratnane yogya hoya // 4 // khuda nahIM te jeha mane, ati gaMbhIra udAra / na kare jana utAvalo, nija parano upagAra // 5 // artha-have e ekavIsa guNa artha vistAreM kahe che khudda nahIM te ke0 akSudra tene kahiye jenuM mana ati gaMbhIra hoya udAra hoya tuccha na hoya kemake je utAvalo manuSya hoya te potAne tathA parane upakAra karI zake nahIM eTale gaMbhIra hoya te potAne tathA parane upakAra kare paNa utAvalo hoya te na karI zake e prathama akSudra guNa // 5 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ (81) zubha saMghayaNI rUpanidhi, pUraNa aMga upaMga | te samaratha sejeM dhare, dharma prabhAvana caMga // 6 // artha- zubha ke0 uttama saMghayaNavaMta hoya rUpanuM nidhAna hoya saMpUrNa aMgopAMga hoya paMceMdriya pUrNa hoya te dharmakaraNI karavAne seheje samartha hoya, te dharmanI prabhAvanA kare. ihAM naMdikheNa tathA harikezI pramukha sAthe virodha na gaNavo kemake te paNa saMpUrNa avayavavaMta hatA tathA A vacana te prAyika che. jo vizeSa vIjA guNayukta hoya to rUpanuM prayojana nayI // 6 // pApa karme varate nahIM, prakRti somya jaga mitta | sevanIka hove sukhe, parane prazama nimitta // 7 // artha - pApa karma te Akroza vadha hiMsA corI pramukhane viSe na pravartte AjIvikA pramukha kAraNa TAlIne seheje saumyabhAva avIhAmaNo sarva jagatane viSe mitratA hoya evA puruSane sukhe loka sevI zake parane prazama ke0 samatAnuM kAraNa hoya e bIjo guNa thayo // 7 // jana viruddha seve nahIM, janapriya dharme sUra | malina bhAva manathI tajI, karI zake akrUra // 8 // artha- jana gande loka kahiyeM te lokamAM ihaloka tathA paraloka ane ubhayaloka paNa Ave eTale e bhAva je ihaloka viruddha na seve. - yaduktaM " savcassa ceva niMdA, visesao tahaya guNasamiddhANaM / ujudhammakaraNahasaNaM, rIDhA jaNapUyaNijjANaM // 1 // bahujaNaviruddha saMgo, desAcAralaMghaNaM taha ya / uvvaNabhogo ya tahA, 'dANAivi payaDamaneo || 2 || sAhuvasami toso sar3a sAmatthaMma apaDiAro a / emAiyAI itthaM, logaviruddhAI neyAI || 3 || " tathA paraloka viruddha je khara karmAdi te pannara karmAdika tathA ubhayaloka viruddha dyUtAdika sAta vyasana na seve toja janapriya ke0 lokane priya tathA dharme mUra ke0 dharmano adhikArI hoya e cotho guNa ko malinabhAva manathI tajIne dharma karI gake eTalaM dharmapada bahArathI le te akrUra kahiyeM kemake. lokapriya tathA akrUraguNanuM lakSaNa dharmaratnamakaraNa madhye emaja bakhAyuM che. yathA - " iha paraloyaviruddhaM, na sevae dANaviNayazIlaDo / loyappio jaNANaM, jaNei dhammaMmi vahumANaM // 1 // kUro kilihabhAvo, sammaM dhammaM na sAhilaM taraha / iha so na ittha jogo, jogo puNa hoi akkUro || 2 ||" e gAthAne anusAreM artha karayo che valI buddhi aviruddhapaNe je to vizeSa karajo e pAMcamo guNa // 8 // iha paraloka apAyathI, vIhe bhIruka jeha / apayazathI valI dharmano adhikArI che teha // 9 // {. artha - Aloka tathA paraloknA apAyathI ke0 kaSTathI vIhe tathA apayazathI bIhe ve bhIruka kahiye te puruSa dharmano adhikArI jANavo e chaThThI guNa kahyo // 9 // -
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ (82) asaTha na vace paraMprateM, lahe kIrci vizvAsa / bhAva sAra udyama kare, dharma ThAma te khAsa // 10 // artha-asaTha ke0 mAyAvI nahIM evo guNavaMta te parane vace ke0 Thage nahIM tivAre lokamAM kIrti pAme prazaMsavA yogya hoya ane loka paNa teno vizvAsa kare valI bhAva sAra ke0 potAnuM cica rImave paNa paratuM citta rIjhavavA mATe udyama na kare tathA cokta-"bhUyAMso bhUrilokasya, camatkArakarA narAH / raMjayaMti sacittaM ye, bhUtale te tu paMcapAH // 1 // " ityAdika tathA dharmAmane viSe khAsa ke0 ruDo udyama kare e sAtamo guNa // 10 // nija kArya choDI karI, kare anya upakAra / sudakhinna jana sarvane, upAdeya vyavahAra // 11 // artha-valI je potArnu kArya choDI eTale paDatuM mUkIne paNa paraupakAra kare je je ihaloka paralokane viSe hitakArI che tevA upakAra kare paNa pApa hetuyeM na pravate te sudAziNyanAmA AThamo guNa kahiye te jana0 sarva lokane upAdeya vyavahAra ke Adeya vAkya (jetuM kahevU vaghA mAne evoM) hoya vyavahAra te vAkya vyavahAra // 11 // aMgIkRta na tyaje tyaje, lajjAluo akAja / dhare dayAlu dharmanI, dayA mUlanI lAja // 12 // artha-dharma kArya je aMgIkAra kaya hoya te na tyaje ane akAla ke0je akArya hoya te tyaje tene lajjAlu nAmeM navamo guNa kahiye tathA dasamo dayAlu tene kahiye je dayA mUladharma che tenI lAja ghare eTale dayA mUla dharma na lope // 12 // dharma marma avitatya lahe, somadiSTi majjhattha / guNasaMyoga kare sadA, varaje doSa aNattha // 13 // artha-have madhyastha somadRSTinAmA agyAramo guNa vakhANe che madhyastha te koi darzana upara pakSapAta nathI tathA somadihI ke dveSa rahita dRSTi darzana cha jene te madhyastha somadRSTi kahiye tathA dharmano je marma te avitatya ke yathArtha lahe jANe eTaLe sadguNa nirguNa alpaguNa bahuguNa tathA sarva pAkhaMDI nirupita je dharma ke kanaka parIkSaka puruSanI peThe jANe ane je jJAnAdika guNa teno sadA saMbaMdha karato rahe tathA anarthanA karanArA doSa te sarva varje te agyAramo guNa // 13 // __ . guNa rAgI guNa saMgrahe, ise na guNa anaMta / avekhe niryaNa sadA, bahu mAne guNavaMta // 14 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-guNano rAgI hoya dharma upara rAga dhare tathA guNano saMgraha phare navA guNa aMge ANe guNa anaMta ke0 ghaNA guNavaMtane dUse na ke0 duHkhave nahIM eTale e bhAva je guNa ghaNA hoya ane kadAcit koika dopa hoya topaNa tene duHkhave nahIM. yata:-"bhUriguNA virala ciya, ikaguNo vi hujaNo na savatya / nidosANa vi bhaI, pasaMsimo thovadosevi // // " ityAdi tathA nirguNane uvekhe ke0 dukhave nahIM temaja stave paNa nahIM ane guNavaMta je dezavirati sarva virativaMta teno bahumAna kare je dhanya eno avatAra ityAdika guNarAgInAmA te vAramo guNa thayo / // 14 // azubha kathA kaluSita mati, nAse ratana viveka / dharmArthI satakathA hue, dharmanidAna viveka // 15 // artha-azubha kayA je strIAdikanI kathA teNe karIne kallupita mati yayI che jehanI te mANIne vivekarUpa rana sadasadvastunu je parijJAna tadrUpa rana nAse te mATe dharmArthIthako satkathaka hoya tIrthaMkara gaNadhara maharSi mamukhanA caritra kahe je dharmArthI te dharmano arthIyako e satkathAja dharma nidAna che viveka ke vibhAga che je azubha kathAno tyAga ane zubhakathA karavI e teramo guNa // 15 // dharmazIla anukUla yaza, sadAcAra parivAra / dharma supakkha vighane rahita, karI zake tesAra // 16 // artha-have supakSayuktanAmA caudamo guNa kahe che te jeno parivAra te dharmazIla ke0 dharma karavAnA AcAravAlI che anukUla ke0 dharmamA vighna na kare tevo tathA yazavaMta ane sadAcArI parivAra hoya evo mupaksa ke0 mupakSa guNavaMta vighne rahita hoya te puruSa sAra ke0 pradhAna evo je dharma te bhate karI zake // 16 // mAMDe savi pariNAma hita, dIraghadarzI kAma / lahe guNa doSa vastunA, vizeSajJa guNadhAma // 17 // artha-have dIrghadarzInAmA pancaramo guNa kahe che te je kAma ke kArya mAMDe te pariNAme hitakArIja hoya upalakSaNayI temAM lAbha ghaNo hoya ane kleza alpa hoya bahu lokane parzasanIka hoya. yata:-" ADhavai dIhadasI, sayalaM pariNAmasuMdaraM kajaM / bahulAmamappakesa, salAhaNijja bahujaNANaM // 1 // " iti dharmaranamakaraNe. have vizeSajJanAmA solamo guNa vakhANe che je lahe ke0 jANe vastunA guNa doSa eTale e artha je pakSapAta vinA vastunA guNa doSa sarvane jANe jo pakSapAta hoya to guNamAM dopa kADhe ane doSamAM guNa kADhe paNa madhyastha budine yathAsthita bhAse evo vizeSajJa te guNarnu dhAma ke0 ghara hoya // 17 //
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 84 ) vRddhAnugata susaMgate, hove pariNata buddhi / vinayavaMta niyamA kare, jJAnAdikanI zuddhi // 18 // artha- have vRddhAnugatanAmA santaramo guNa kahe che te je pariNata buddhivAn paripakka buddhino dhaNI hoya te pApanA AcArane viSe naja pravartte ane guNavaMta je vRddha hoya tene anugata ke0 anujAyIyeM pravartte eTale bRddhanI saMgata karavI te susaMgata kahiyeM te musaMgate karI pote paNa pariNata buddhivAlo thAya pariSeka buddhivAn yAya. yataH - " buDo pariNayabuddhI, pAvAyAre pavacaI neva / buTTANugovi eva, saMsaggikayA guNA jeNa // 1 // " iti / hve vinayanAmA aDhAramo guNa kahe che te vinayavaMta prANI niyamA ke0 niyeM jJAnAdikanI zuddhi kare eTale e bhAva je sarva jJAnAdika guNanuM tathA mokSanuM mUla te vinaya che mATe vinayaguNa joiye. yataH- "ciNao savvaguNANaM, mUlaM sannANadaMsaNAINaM / sukkhassa ya te mUlaM, teNa viNao iha patha // 1 // " // 18 // guNa joDe guru AdareM, tattvabuddhi kRtajANa / parahitakArI paramateM, thApe mArga sujANa // 19 // artha - have kRtajJanAmA ogaNIsamo guNa kahe che te je guNane viSe tathA dharmane viSe vIjAne joDhe tathA dharma guru upara ghaNo Adara kare tathA jene tatva grahaNanI buddhi hoya tene kRtajANa ke0 kRtajJa kahiyeM. have vIsamo parahitakArI nAmA guNa kaheche je para marte dharmamArga thApe ane sujANa ke 0 DAhyA hoya valI jene dharmamArga jANyo che eTale gItArtha che kemake jo agItArtha hoya ane te parane hita karavA cAhe topaNa ahita thAya. yataH - " kiM ittokanuyaraM, jaM saMgamanAyasamayasambhAvo / annaM tu desaNAe, kaThThayarAgaMmi pADei // 1 // " // 19 // zIkhe lakhe sukheM sakala, labdhalakSa zubhakAja / ema ekavIsa puNe varyo, lahe dharmanuM rAja // 20 // artha - have labdhalakSanAmA ekavIsamo guNa kahe che te je zIkhe ke0 thoDA kalAkamAM AgamAdika bhaNe tathA lakhe ke0 jANe sukheM ke0 anAyAseM bagaramayAseM sakala ke0 samasta zubhakAja je dharmanA kArya tene labdhalakSa kahiyeM. yataH - "lakkhei laddhalakkhoM, suheNa sayalaMpi dhammakaraNijja / kkho susAsaNijjo, turiyaM ca susikkhio hoi // 1 // " iti dharmaratnaprakaraNe. erIte ekavIsa guNe karI virAjita hoya te dharmanuM rAjya lahe ke0 pAme. iti // 20 // pUraNa guNa uttama kahyo, madhyama pAdeM hIna / arddhahIna jaghanya jana, apara daridrI dIna // 21 // artha - e pUrNa ekavIsaguNe sahita hoya te uttama kahiyeM ane pAdeM ke0 cothe bhAgeM hIna -
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 85 ) hoya te madhyama kahiye tathA arddhaguNe hIna hoya te jaghanya kahiyeM apara ke0 e arddha thakI hInaguNI hoya ne daridrI dIna jANatrA kemake daridrI hoya te potAnA udara bharavAnI ciMtAyeM vyAkulapaNe karI gnanA krayavikrayanI ciMtA na karI zake tema hInaguNo te dharmaratnano manoratha paNa na karI zake. yataH - pAyaddha guNavihiNA, eesa majjhimAdhvarA neyA / itto pareNa TINA. pAyA muNeyavvA // 1 // // 21 // araje varajI pApane. ha dharma sAmAnya | prabhu tujha bhakti jagalahe, taha hoe jana mAnya // 22 // artha- je pApane varjine e sAmAnya dharma je zrAvakadharma tene araje ke0 upArje te prANI he prabhu nAgarI bhakti karIne jagalahe ke jaga pratiSThA pAye paDale gavA guNavaMta hoya tetArI bhakti kareM nayA ne prANI sarva lokane mAnya hoya / / 22 / / C // dAla vAramI // uu Taylor ekavIsa guNe sahina hoya te bhAvavAcakapaNuM pAme mAne bhAvabhAvanA guNa varNavAne vAmI kahe hai. // copAnI dezI // ekavIsa guNa jeNe lahyA, je nija maryAdAmA rahyA / neha bhAvAvanA lahe. tasa lakSaNa e tuM prabhu kahe // 1 // artha-e ekavIsa guNane je pAmyA hoya valI je potAnI maryAdAmAM rahyA hoya AcAra: mAM hoya teja mANI bhAvavAcakapaNuM pAye guTale e bhAva je pUrva dravyabhAvaka thayIne, uttarakAle bhAvAvaka thAya te bhAvazrAvakanA lakSaNa e pramANe he prabhu vItarAga paramezvaru tase kAM ne pramANe Agala kahiye ye // 1 // kRta vrata karmA zolAdhAra, guNavaMto ne Rju vyavahAra | guru sevIne pravacana dakSa, zrAvaka bhAveM e pratyakSa // 2 // artha- hAM mArgAnusArInA pAMtrIsa guNa jJAnavimalamurIyeM lakhyA che paNa vizeSa zAdikamAM prayojana nathI tathA etuM mUla dharmaratnamakaraNamAM kahAM che temAM paNa nathI kathA mATe, ame lakhyA nathI 1 karyu le vratarUpa kArya jeNe taM kRtavratakarmA kahiyeM 2 zIlavaMta hoya 3 vivakSita guNavaMta hoya 4 Rju vyavahAra eTale sarala mana hoya 5 gurunI zuzrUSA eTale sevA kare 6 pravacana ke0 AgamamAM kuzala hoya DAdyo hoya e cha lakSaNa jemAM hoya teH
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyakSapaNe bhAvabhAvaka kahiye. yataH-"kayavayakammo taha, zIlavaMca guNavaMca ujuvabahArI / gurumusmuso payavaNakusalo balu sAvago bhAve // 1 // " // 2 // zravaNa jANaNA grahaNa udAra, paDisevA e cAra prakAra / prathama bhedanA mana dhArI, artha tAsa ima avatArIyeM // 3 // artha-have uparanA cha lakSaNamAMyI mathama kRtavratakA nAmeM lakSaNanA cAra bheda cha-1 avaNa ke0 sAMbhala- 2 jANaNA ke0 jANavu 3 grahaNa ke0 aMgIkAra kara udAra ke visvArapaNe 4 paDisevA ke0 samyak pAlaghu e vAra meda je kRtavratakarmA nAma tenA avadhArIye nAma ke tenA artha ema avavArIye ke0 unArI // 3 // vahumAne nisuNe gIyastha, pAse bhaMgAdika bahu atya / jANaguru pAseM vrata Ahe, pAle upasargAdika sahe // 4 // artha-dahA bahumAna kayu paNa vinaya nayA bahumAna bane ThevAM. yana:-"viNaya bahumANasAraM, gIyatyAo kareMDa bayasavaNaM / " iti vacanAt . gIyatya pAme ke0 gItArya pAsayI je nimuNe ke0 mAMbhaLe te vinaya kyA bahumAna sahita sAMbhaLe iTAM cobhaMgI kaha -1 koDaka dhartamAM baMdanAdika vAya vinaya to hoya paNa gurukarmA ke0 bhArIkarmI mA bahumAna aMtaramIti na hoya 2 koikamA bahumAna hoya paNa vinaya kagvAnI zakti na hoya te glAnAdika jANatrA 3 koDaka AsannasiddhiyA jIvamA vinaya nayA bahumAna behu hoya 4 koika AkarA pApakarmImAM vinaya vayAbahumAna eka na hoya ihAM brata sAMbhalavAne kayu. paNa upalakSaNayI marve bhAbamAmale mRtrane gIta ana tenuM vyAkhyAna te artha ane jamatra nayA arthasahita te gItArya. yataH-"gIyaM bhannar3a mRta,atyAtassava hoDa vakkhANaM gIpaNa yaatyeNa ya.saMjuttA hoi gIyatyo ||sh paTale gItArya pAse sAMgalIne e pahelo bheda bhaMgAdika bahuartha jANe ke vatanA bhAMgA pramukha bahu artha samaje jema paJcakkhANanA 49bhAMgAne trikAlanA gaNiye te vAre 147bhAMgA yAya balI vratAzrI gaNiye te vAre ekavate 6 vevrate 48 traNa vrate 342 ityAdikayAvada bAra te 13841287200 mAMgA thAya. yatra gAyA-"terasa koDisayAI. culasIkoDIu pArasaya lakkhAsagasIi sahasado saya. sancaggaM chakkabhaMgIe // 1 // " navabhagIyeM eka te 9 ve vrate 99 yAvat vAra vrate 999999999999 ane ekavIsa maMgI kariye te vAre vAre vrate 12855002631049215 thAya. 49 maMgevArene 2441406249999999999 99 mAMgA thAya.147mAMgAbAre vrate 1104434607719611533356957695 mAMgA yAya. sarva akSara saMcAraNAyeM jANavA. ityAdika mAMgAnujAna kare,Adi zabda pravanA avicAra jANe, e vIjA meda vistAre dharmaranapakaraNayI jANavo. pachI guru pAseyI bra aMgIkAra kare. ANaMdAdika zrAvakanI peThe ilara te caumAsA pramukhanA athavA yAvakayika te bhAvajIvanA etrIjI meTa yayo, ane pAle ke0 samyak pAle tayA upasargAdika Ave
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ te sarva kAmadeva zrAvakanI peThe sahe, e coyo bheda . kaho. e kRtavratakarmAnA cAra bheda vakhANyA // 4 // seve AyataNA uddeza, paragRha taje annubbhddves| vacana vikAra tyaje zizulIla, madhura bhaNe e SaTa vidhazIla // 5 // artha-have vIjA zIlavatanAmA lakSaNanA cha bheda kaheche. seve AyataNA ke sAdharmikane malavAnuM sthAna seve. yata:-"jattha sAhammiyA vahave, sIlavatA bahumuyA / carittAyArasaMpannA, AyayaNaM taM viyANAhi // 1 // " tevo uddeza ke0 sthAnaka seve paNa milanI pAlI pramukha seve nahIM, e pahelo bheda. valI paragRha taje ke0 pArakA gharamA pesato naphare, kemake kAi vastu khovAya tyAre tenA upara zaMkA Ave paNa kAraNe koinA gharamAM jAya te vAta jUdI che, e bIjo bheda. tathA aNubbhaDavesa ke0 udbhaTa vepa na pahere je thakI lAMThIA TholIA AdamImAM gaNAya te na kare, e trIjo bheda. valI vacanavikAra tyaje ke0 je thakI rAgadveSa vaghe evA vikAranAM vacana vole nahIM, e cotho meda. ane zizulIla ke. vAlakrIDA, jugahu~ ramavU ityAdika tyaje, e pAMcamo bheda. valI madhura bhaNe ke0 mITuvole gametevu kArya paDe topaNa he saumya, he suMdara, A kAma karazo ema kahe e cha bheda zIlavaMtanAmA guNanA jANavA // 5 // have eja cha bheda vistArI dekhADe che. Ayatana seve guNa poSa, paragRha gamane vAdhe doSa / udbhaTa veSa na zobhA lAga / vacana vikAreM jAge rAga // 6 // artha-Ayatana ke. je sAdharminAM sthAnaka te sevatAMthakA guNanI puSTi thAya gAthA-"AyayaNa sevaNAo, dosA chijjavi vigunnoho|" itivacanAt. palI paragRhagamane ke0 pArake ghera jAta vAdhe dopa ke dopa vadhe. yatA-"paragiha gamaNapi kalaMkapaMkamUlaM musIlANaM / " ivi vacanAt. valI udbhaTa vepa te zobhAlAyaka nahIM. gAthA-"sahai pasaMto dhammI, unbhaDaveso na suMdaro tassa / " iti vacanAt. sahai ke0 zome pasaMta pammI ke0prazAMta dharmI udbhaTaveSa tene muMdara nayI iti. tathA vacananA vikAre karIne rAga jAge mATe vikAranAM vacana kahe nahIM. yataH-"sapiyArajaMpiyAI, nRNamuIraMti raaggi|" iti vAkyAt. te mATe na kahe. yata:muNamANassa kaha, muThThayaraM jalai mANase mynno| samaNeNa sAvaraNa vi na sA kahA hoi kahiyanvA // 1 // " iti vacanAt // 6 // mohataNo zizulIlA liMga, anartha daMDa ache e caMga / kaThina vacananuM jalpana jeha, dharmine nahi sammata teha // 7 // artha-je zizulIlA ke0 bAlakrIDA te mohavaNo ke moha liMga che valI kevI ke anartha daMDa che te jIvane caMga ke manohara lAge che. yataH-" bAlisajaNakIlA vihu,
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ * (ice) mUlaM mohassa. tthadaMDAo / " iti vacanAt. have. chaTTho bheda kahe che te kaThina vacananuM je bola te ghamma jIvane sammata ke0 mAnya nahIM. yataH - "parusavayaNAbhiyogo na sammao suddha dhammANaM // " iti vacanAt. e cha bhede karI bIjo zIlavaMtanAmA bheda saMpUrNa thayo ||7|| udyama kare sadA sajjhAya, karaNa vinayamAM sarva upAya / 'anabhinivezI ruci jina ANa, ghare paMcaguNa eha pramANa // 8 // artha- have guNavaMtanAmA bhAvabhAvakanuM trIjuM lakSaNa kahe che temAM yadyapi audArya dhairya gAMbhIrya priya bolavu ityAdika aneka guNa che topaNa pAMcaguNe karI guNavaMta gItArtha kahyAche 1 sajjhAya ke0 bhaNavA vAMcavA pRcchanAdikano udyama kare 2 karaNa ke0 anuSThAna kriyA kare 3 vinayamAM ke0 guru Adika Ave abhyutthAnAdika kare sadA ujamAlathako je je vinayanA prakAra che te te sarva kare 4 anabhinivezI ke0 kadAgrahI na hoya ihaloka sAdhavAmAM kadAgraha na kare 5 ruci ke0 AkarI zraddhA jinaANa ke0 jainAgamane viSe hoya e pAMcaguNa ghare te guNavaMta kahiye te pramANa ke0 mAnya che // 8 // sajhAyeM dhAre vairAga, tapa niyamAdika karaNe rAga / vinaya prayuje guNanidhitaNo, jema mana vAdhe Adara ghaNo // 9 // artha- have e pAMcenAM phala kahe che. prathama sajjhAya karatAM jIvane vairAga vadhe tathA anuThAnamAM sAvadhAna thako jIva tapa tathA niyamamAM udyamavaMta hoya je tapa te vArabhede prasiddha che ane' niyama 'te sAdhune vizrAmaNa uttarapAraNaloca karAvyo hoya tene ghRtapramukhatuM dAna denuM. yataH - "pahasaMtagilANesu ya, AgamagAhisu taha ya kayaloe / uttarapAraNagaMmi ya, dArNa subahuphalaM hoi // 1 // " iti tathA guruvaMdanA caityavaMdanA pUjA pramukha paNa e guNamAM levAM 3 tathA guNano nighAna je puruSa teno vinaya prayuMje ke0 kare. guNavaMta Ave te vAre ubho thAya, sAmo jAya, mastake aMjalI kare, Asana Ape, guru veThA pachI bese, sevA kare, jAya tyAre bolAvA jAya ityAdika vinaya kare te vinayavaMta dekhIne tenA upara guruno ghaNo Adara ad AmnAyAdika guru ne Ape // 9 // anabhinivezI avitattha gaNe, gItAratha bhASIta je suNe / saddahaNAyeM suNavA cAha, samakitano moTo ucchAha // 10 // artha - anabhinivezI je hoya tene avitattha ke0 yathArtha mAne ane gItArtha je vole gItArtha kahe te yathArtha jANe tathA gItArtha pAse sAMbhaLe zraddhApUrvaka sAMbhalavAne bAMche upalakSaNI zraddhAyeM icchApUrvaka anuSThAna kare evI zraddhA vinA samakitanI zuddhi kyAMthI thAya. yataH-- "savaNakaraNesu icchA, hoi ruI sahahANasaMjuttA / eIi viNA katto; muddhI sammattarayaNassa // 1 // " iti e samaketano mohoTo ucchAha ke0 harSa che // 10 //
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ (81) avitatha kathana avaMcaka kriyA, pAtika prakaTana maitriipriyaa| vodha vIja sadbhAveM sAra, cAra bheda e Rju vavahAra // 11 // artha-hace bhAvabhAvakanuM cothu RjunyavahAranAmA lakSaNa cAra bhede karI kahe che. 1 avivatha kathana te yathArtha bole dharma vyavahAramA parane ThagavAne mATe dharmane adharma na kahe adharmane dharma na kahe kraya vikraya vyavahAramA leve deve jUTuM na bole tathA sAkSI vyavahAramA rAjadaravAre paNa khoTI sAhedI na pUre tathA dharmanI hAMsI thAya evu paNa na vole e prathama bheda.2 avaMcakakriyA ke0 vIjAne kaSTa upaje evI kriyA na kare sArI vastumAM kharAba vastu bhelI na Ape athavA tAkaDI pramukha tolamAM adhikuM orcha ApI leine parane Thage nahIM tathA A bhavamA paNa vaMcanakriyA te kevala pApaja che ema dekhato parane ugavAthI nivarne yadyapi avacakakriyA te potAno AtmA ThagAya nahIM IhAM yogaavaMcaka kriyAavaMcaka phalaavaMcaka ityAdika pUrvanA TavAmAM artha lakhyo che paNa dharmarata graMthamAM e rIte nathI mATe ame nathI lakhyo. 3 koDaka pApa karato hoya tene prakaTana ke0 apAya kahI dekhADe je he bhadre pApa karatAM anartha thAya ityAdika kahe paNa tene uvakhe nahIM. 4 maitrImiyA ke0 niSkapaTapaNe mitrAi kare te sAce bhAve kare paNa khoTe bhAve na kare mATe ema kaI je sAra voSavIja pAme. e cAra meM karI Rju ke0 saralatAno vyavahAra kahiye ane e cAre volayI viparIta kare to bodhavIja jAya ema dharmaranaprakaraNamAM kA che // 11 // guru sevI caTaviha sevanA, kAraNa saMpAdana bhaavnaa| seve avasare gurune teha, dhyAnayogano na kare cheha // 12 // artha-have bhAvabhAvakanuM pAMcasu lakSaNa guruzuzrUpA nAme kahe che te gurusevA cauviha ke. cAra prakAre che. 1 gurunI sevanA kare 2 kAraNa ke0 vIjA pAse gurunI sevA karAve 3 saMpAdana ke0 gurvAdikane aupadhAdikanuM devU kare 4 bhAvanA ke0 gurvAdikano bahumAna kare tathA gurunA parivArano bahumAna kare ihAM guru te dharmaguru levA paNa mAtApitAdika guru na levA. yata:-"dharmajJo dharmakartA ca sadA dharmapravakaH / satvebhyo dharmazAstrANAM dezako gururucyate // 1 // " have e cAre medano artha kahe che. 1 avasara pAmIne gurunI sevA kare paNa vagara avasareM na kare te kahe che je dhyAna ke0 dharmedhyAnAdika yoga te pratyupekSaNA AvazyakAdika teno na kare cheha ke cheda na kare eTale jIrNazeThanI peThe vyAghAta na kare // 12 // tihAM pravAve paraprateM, guruguNa bhASe nija para chateM / saMpAde auSadha mukha valI, gurubhAveM cAle avicalI // 13 // arya-2 valI te paramateM ke. vIjAne gurusevAne viSa prapave tenA Agala guruguNa bhApI ke0 varNana karIne eTale e bhAva je pote gurSAdikamA guNa varNana kare tethI mAdI
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ (90) hoya te paNa gurusevAmA pravaH itibhAvaH 3 tathA nija ke0 potAthI ane para chateM ke0 parayakI saMpAde ke Ape apAce auSadhamukhavalI ke0 auSadhapramukha temAM eka dravya ve auSadha athavA vAhyaupayogI te auSadha ane aneka dravyasaMyoga athavA zarIramA bhogavavA yogya te bhaiSaja valI pramukhazabdaM je saMyamopakAri vastu joiye te Ape athavA apAve 4 gurubhAveM cAle ke0 gurune abhiprAyeM cAle guruno bahumAna kare tathA gurune anujAyI cAle avicalI ke0 avicala thako // 13 // sUtra artha ussaggavavAya, bhAve vyavahAre sopAya / nipuNapaNuM pAmyo che jeha, pravacanadakSa kahije teha // 14 // artha-have bhAvAvakarnu pravacanadakSanAmA chaTuM lakSaNa vakhANe che te cha bhede che te mATe zrAvaka paNa cha mede jANavo te kahe che 1 sUtrane viSe kuzala 2 arthane viSe kuzala 3 utsagane viSe te sAmAnya sUtrane viSe kuzala 4 avavAya ke. apavAda eTale vizeSa mUtrane viSe kuzala 5 bhAveM ke0 vidhipUrvaka dharmAnuSThAnane viSe kuzala 6 vyavahAreM ke0 gItArthanI AcaraNArUpa je jItavyavahAra tene viSe kuzala sopAya ke0 udyama sahita nipuNapaNuM ke kuzalapaNu pAmyo che evo je purupa tene pravacanadakSa kahiyeM // 14 // ucita sUtra guru pAseM bhaNe, artha sutIrthe tehano sunne| viSaya vibhAga lahe avivAda, valI utsarga tathA apavAda // 15 // artha-Ive e cha bheda vistArI kahe che. 1 ucita sUtra ke zrAvakane yogya sUtra causaraNAdika pravacanamAtAthI mAMDIne cha jIvaNIyA adhyayanaparyaMta bhaNe. uktaMca-"pavayaNamAI chajIvaNiyaMtA umaovi iyarassa ||asyaarthH-grhnn zikSA vatra prakRtA, ubhayataH sUtrato arthatathetarasya zrAvakasyeti / " e rIte sUtra bhaNe upalakSaNathI paMcasaMgraha karmapayaDIpramukha graMthanA samUha te potAnI buddhine anusAre bhaNe. 2 artha ke0 te sUtrano artha te mutIya ke0 saMvijJa guru' pAseyI sAMbhale 3-4 ive utsarga tathA apavAda e ve meda sAye kahe che. avivAda ke0 vivAda rahitapaNe viSayavibhAga lahe ke0 potapotAne ThekANe jANe utsargane utsarga ThAme jANe apavAdane apavAdaThAme jANe paNa ekalo utsargaja na AlaMbe athavA ekalo apavAdaja ' na AlaMve je avasare je karavaM ghaTe te kare eTaLe lAmAlAbha joi kArya kare, e sarva cAra bheda kahyA // 15 // pakSabhAva vidhimAhe dhare, dezakAla mukha jema anusre| jANe gItAratha vyavahAra, tema savi pravacana kuzala udAra // 16 // artha-5 devavaMdanAdika vidhine viSe pakSabhAva ke0 bahumAna hoya tathA bIjo koi . vipi karato hoya tehano paNa vahumAna kare vidhi sAmagrInA abhAve paNa vidhi ArAghavAno
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 91 ) manoratha mUke nahIM ityAdika upalakSaNathI jANavuM. 6 have vyavahArakuzalanAmA chaThTho bheda khANe che te jema dezakAla pramukha hoya tene anusare. eTale e bhAva. je deza te susthita dusthitAdi tathA kAla te sukAla duSkAlAdika pramukhazabde dravya sulabha durlabhAdi bhAvathI hRSTa lAnAdika te sarvane potapotAnI hade jANe gItArthano vyavahAra sarva pote jANe eTale e bhAva je utsarga apavAdanA jANa je gItArtha teNe Acarayo je vyavahAra te potAnI mate dukhave nahIM paNa te sarva vyavahAra temaja aMgIkAra kare. e cha prakArano pravacanakuzala te udAra ke 10 pradhAna kahiyeM. e cha lakSaNa bhAvazrAvakanAM jANavAM // 16 // kiriyAgata e SaTavidha liMga, bhASe tuM jinarAja abhaMga / e vidhi zrAvaka je Acare, sukha jaza lIlA te Adare // 17 // artha- paTavidha liMga ke0 e chakAranA liMga te kiriyAgata ke0 kriyAthI olakhAya je dhUmrI ani olakhAya tenI peThe ema he jinarAja sAmAnya kevalImAM rAjA sarikhA tuM bhASe ke0 kahe che abhaMga ke0 samastapaNe e vidhi je zrAvaka Acare te sukha tathA yaza tenI je lIlA tene Adare ke0 pAye // 17 // // DhAla teramI // ihAM zipya prazna pUche che je he svAmI vIjA valI kAMi liMga che ke tame e cha liMga kriyAgata kalAM teTalAMja che. tene guru uttara Ape che je bhAvagata liMga jUdAM che te teramI DhAlamAM kahe che e saMbaMdhe AvI DhAla te kahe che. // chaThThI bhAvanA mana dharo-e dezI // . bhAva zrAvakanAM bhAviyeM, have sattara bhAva gata tehore / nehore, prabhu tujha vacane avicala hojo e // 1 // artha-have bhAva zrAvakanA liMga gaNatrIyeM sattara che te bhAvagata che te kahiyeM chaiyeM, mATe he prabhu he svayaMbuddha tArA vacanane viSe cale nahIM evo mujhane sneha hojo // 1 // itthI caMcala cittatho, je vATa narakanI moTIre / khoTIre, chAMDe e guNa dhureM gaNo e // 2 // artha - yataH 1 ithi 2 diya 3 ttha 4 saMsAra 5 visaya 6 AraMbha 7 geha 8 daMsaNao, 9 gaDarigAipavAhe / 10 purassaraM AgamapavittI // 1 // 11 dANAi jahAsattI, pavattagaM 12 vihi 13 aratadudveya / 14 majjhattha 15 masaMbaddhe, 16 paratthakAmovabhogI ya // 2 //
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 92 ) 17 vesA iva gihavAsaM, pAlai sattarasapayanibaddhaM tu / bhAvagayabhAvasAvagalakhaNameyaM samAse || 3 ||" e satara guNa kahyA temAM pahelaM lakSaNa kahe che uhAM icchA caMcala cittathI evaM lipidoSe ghaNI matomA lakhAyuM che tethI pUrva TavAkAreM icchA evo artha karayo che paNa nirmUla ke mATe vekhyo che atrAyeM dharmaratna graMtha jor3ane nizcaya karavo. itthI ke strI kevI che je cittI caMcala ke0 capala che eTale anya anya puruSanI icchA karanArI che valI vATa narakanI moTI ke0 moTI narakanI vATa che eTale narake javAno mArga he te khoTIre ke0 sita che mATe khIne evI jANIne mUke e guNa ghureM gaNo ke pahelo saMkhyAmAM gaNo // 2 // . iMdriya capala turaMgane, je ruMdhe jJAnanI rAzere / pAseMre, te bIjo guNa zrAvaka dhare e // 3 // artha - have iMdriya je pAMca zAstrokta svarUpa tadrUpa je capala ke0 zIghragAmIpaNA mATe durgatine sanmukha cAlatA ehavA je turaMga ke0 ghoDA tene je jJAnarUpa rAroM ke0 rAsaDIyeM karIne ruMdhe ke0 rokI rAkhe e bIjo guNa te zrAvaka potA pAse ghare. yataH - " iMdiyacavalaturaMge, duggaimaggANudhAvire nizcaM / bhAviyabhavassarUvo, ruMbhai sannANarassIhiM // 1 // " // 3 // klezaNuM kAraNa ghaNuM, je artha asAraja jANere / ANere, te trIjo guNa nija saMnidhi e // 4 // artha-je ghaNuM ke0 atyaMta klezanuM kAraNa evo je artha ke0 dravya tene asAraja jANe e jo guNa nijasaMnidhi ke0 potAnI pAse ANe ke0 lAve / 4 // bhavaviDaMbanAmaya ache, valI duHkharUpI duHkha hetore / cetore, ema cotho guNa aMgI kare e // 5 // artha-bhava ke0 je saMsAra te kevo che je viTaMbanAmayI che valI janma, jarA, maraNa, roga, zokAdika du kharUpI che valI janmAMtare narakAdika duHkhano hetu che ema duHkhanIja paraMparA Ape te ceto ke0 jANo e cotho guNa zrAvaka aMgIkAra kare // 5 // khoNa sukha viSaya viSopamA, ema jANI navI bahu ihere / bIhere, tethI paMcama guNa vargoM e // 6 // : artha- have viSaya kevA che je kSaNika sukha che te paNa viSopamA ke0 kAlakUTa sarikhA che pariNAme dAruNa che evA viSaya jANIne tene vahu ke0 atyaMtapaNe navI ihe ke0 na vAMche ane te viSayane asAra jANe che mATe tethI vIhe ke0 vIto rahe e paMcamaguNane varayothako zobhe // 6 //
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 93 ) tIvAraMbha taje sadA, guNa chaThAno saMbhAgIre / rAgIre, nirAraMbha janano ghaNuM e // 7 // artha-have tIvrAraMbha ke0 ghaNA pANIne pIDAkArI je gvara karmAdika vyApAra tene sadA taje kadAcit kare to magokayako kare paNa ni gokathako na kare te chahA guNano saMbhAgI ke0 bhajanAro yAya yadyapi paNa aNacAlate kAMDaka AraMbha pote sazokathako kare che paNa rAgI to nirAraMbha ke0 AraMbharahita je jana ke0 loka te munirAjano hoya ghaNo ke0 atyaMta hoya // 7 // mAne sattama guNa baryo, jana pAsa sadRza gRhvaasaare| abhyAsore, moha jitavAno kare e // 8 // artha-Dave sAtamo gehanAmA guNa vakhANe che te sAtamo guNa varayothako mAne ke jANe te jana ke0 prANI gharavAsane pAsa sadRza ke baMdhana sarikho mAne jema pakSI pAsamA paDyo uDI na zake ane potAnA AtmAne duHkhI mAne ema gRha mAtApitAdika saMbaMdhe dIkSA leDa na zake paNa duHkha mAne ane te pANI abhyAsa to mohane jitavAnoja kare / / 8 / / aTTama IsaNa guNabhayoM, bahu bhAMteM kare guru bhaktire / zaktire, nija saddahaNAnI phorave e // 9 // artha-AThamo darzananAmA guNe bharyo yako guru je dharmAcArya jenAthI samakita pAmyo te gurunI bhakti bahubhAMta kare ane potAnI zraddhAnI zakti phorave eTale e bhAva je AstikyabhAva sahina ane aticArarahita darzanane dharato zaktiyeM prabhAvanA tathA varNavAda buddhivaMta kare. yata:-" anthikkabhAvakalio, pabhAvaNAvannavAyamAIhiM / gurubhattijuo dhImaM, dharei iya desaNaM vimalaM // 1 // " // 9 // lokasannAhavi parihare, jANe gADario paravAhore / lAhore, ema navamA guNano saMpaje e // 10 // artha-have gADarIka pravAhanAmA navamo bheda bakhANe che te lokasannAha ke avicArita ramaNIka tene parihare ke0 tyaje ane lokanI cAla te gADariA pravAha jevI che jema eka gADaranI pachavADe vIju gADara cAle upalakSaNayakI kIDIno maMkoDAno pravAha paNa kaDevo te jema avicArita che tema lokamavAha paNa tevo che te mATe varje ema navamA guNano lAho nIpaje // 10 // AgamaneM Agala kare, te viNa kuNa mAraga sAkhIre / bhApIre, ema kiriyA dazamA guNa thakIe // 11 //
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 94 ) artha- have dazamo AgamanAmA bheda vakhANe che je kArya kare te Agamane Agala karIne. kare ema vicAreje Agama vinA je paraloka sAdhavAno mArga teno koNa sAkhI eTale vItarAganA AgamamAMja evA mArga hoya bhASI ke0 evaM kahIne e rItanI kriyA kare eTale e bhAva je devavaMdana guruvaMdana pratyAkhyAna pratikramaNAdirUpa kriyA jinAgama tathya jANIne Agamokta kriyA kare e devavaMdanAdika kriyAno vistAra dharmaratnamAM jor3a levo e dazamA guNa thakI kriyA pAme // 11 // Apa abAdhAyeM kare, dAnAdika cAra zaktire / vyaktire, ema Ave guNa igyAramo e // 12 // artha- have dAnAdika yathAzaktiyeM kare e agyAramo bheda kahe he Apa abAdhAyeM ke0 potAne pIDA na upaje tema dAnAdika cAre kare jo dravyapAtra hoya to deto thako thAkeja nahIM ane jo alpa dravyavAna hoya to ati udAra na thAya. uktaMca - " lAbhociyadANe, lAbhociyabhogaNe / lAbhociyaparibhAve, lAbhociyanihikare siyA // 1 // " ityAdika ema thoDe kALe ghaNuM Apa zake temaja gIla tapa bhAvanAne viSe paNa yathAzakti pravarteM ema vyakti ke0 pragaTapaNe agyAramo guNa zrAvakane Ave // 12 // ciMtAmaNi sarikho lahI, navi mugdha hasyo paNa lAjere / gAjare, nija dharme e guNa bAramo e // 13 // artha-ve nihIka nAmA vAramo guNa kahe che. ciMtAmaNiratna sarikho potAno dharma lar3I ke0 pAmIne je mugdha ke0 mUrkha loka teNe hasyo thako paNa naci lAje ke0 na lAje eTale dharaNI karato lAje nahIM gAjere ke utsuka hoya harpavaMta hoya nija dharmoM ke0 potAnA affar arrat guNa jANavo yadyapi dharmaratnagraMthamAM ciMtAmaNiratnasarikhI kriyA karato na lAje ema kartuM che to ihAM ciMtAmaNiratnasarikho dharma kahyo temAM kAMha viruddha nayI kemake kriyA ne dharma kAMha jUdAM nayI // 13 // dhana bhavanAvika bhAvamAM, jema navi rAgI navi dveSIre / samapeSI re, te bilase guNa terame e // 14 // artha- ve teramo araktadviSTa nAmA bheda bakhANe che. zarIranI sthiti hetu che dhana bhavana Adi zabdayI vajana, AhAra, ghara, kSetra, kalatra, vastra, zastra, yAna, vAhanaM ityAdika levAM. te padArthamAM rahato thako paNa navi rAgI navi dveSI ke0 rAga dveSa rahitanI peThe hoya eTale maMda Adara hoya anyathA rAga dveSa rahita to upale guNaThANe hoya te ihAM kema ghaTe ane samapeSI ke0 madhyabhAvano jonAro hoya je mATe bhAvabhAvaka ema bhAve. yataH - "naya atthi koi sayaNo, na zarIraM naiva bhogauvabhogA / jIvo annabhavagaI, gaccha savvaMpi suttUrNaM // 1 // "
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 95 ) ityAdi avinita loka upara dveSa paNa na kare te zrAvaka teramA guNane vilaMse // 14 // rAga dveSa madhyasthano, samaguNa caudame na bAdhere / sAdhere, te haTha chAMDI mAraga bhalo e // 15 // . artha- have caudamo madhyastha nAmA guNa vakhANe che. rAga dveSa madhyasthano ke0rAga dveSamAM taNAya nahIM temAM madhyasthapaNuM rAkhe e rAga dveSa madhyasthano samaguNa kahiye eTale e bhAva je paramArtha vicAra kare je meM mata lIdho te kema mukuM athavA amuka mAro mata khaMDeche tene khaMDa evA rAga dveSa na kare te prANI caudamA guNane viSe vAdhA na pAme eTale samaguNI pIDAya nahIM te pANI potAno haTha ke0 kadAgraha chAMDIne bhalo mArga sAdhe eTale parane tathA potAne eia dive thako kadAgraha sUkI madhyastha gItArtha gurune vacane pradezI rAjAnI peThe pravarttaM eTale teramA guNamAM dhana bhavanAdikamAM maMda Adara hoya ane caudamA guNamAM dharmamAM kadAgraha muke samyak aMgIkAra kare // 15 // kSaNabhaMguratA bhAvato, guNa pannarame sevaMtore / saMtore, na dhanAdi saMgati kare e // 16 // artha- have asaMbaMdha nAmA panaramo bheda vakhANe che. kSaNabhaMguratA bhAvato ke0 sarva padArtha kSaNabhaMgura che anitya che tana mana svajana jIvita dravya pramukha e sarva anitya che ema vicArato paMnaraMmA guNane viSe saMto ke0 sajjana puruSone seto ke0 seve na dhanAdi saMgati kare ke0 dhana pramukhanI saMgata na kare ema vicAre. yataH - " ciccA dupayaM cauppayaM ca khittaM gIhaM dhaNadhannaM ca savvaM / sa kammappavIo avaso payAi, paraM bhavaM suMdara pAvagaM vA // 1 // " // 16 // bhAva virati seve maneM, bhAgAdika para anurodhere / bodhere, ema use guNa solameM e // 17 // artha - have solamo parArthakAma bhogopabhogI nAmA bheda kahe che. bhava je saMsArane viSe virakta mana thako bhogAdikane seve te paNa paraanurodhe ke0 paranA dAkSiNyAdirke seve bodhere ke0 evAudAsIna jJAne karI solamo guNa ullAsa pAye // 17 // Aja kAla e chAMDisa, ema vezyApareM nisanehore / gehore, para mAne guNa sattarameM e // 18 // artha- have sattaramo vezyAnI peThe gharavAsa pAle e bheda bakhANe che. je e gharavAsa che te Aja chAMDiyuM athavA kAle chAMDibhuM ema vezyAnI peThe nisnehI rahe jema vezyA nirdhana dekhI vicAre je have Aja athavA kAle chAhuM huM ema vicAre tema gRhastha paNa AsthA pramukha vinA gharamAM base paNa gharane para karI mAne e sattarame guNe dezaviratinA aneka bheda che mAre nAnAbhiprAyavaMta hoya te mATe punarukta doSa koi bhedamAM na jANo // 18 //
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ e guNavRMde je bharyA, te zrAvaka kahiye bhAre / pAvare, sujazapUra tujha bhaktithI e // 19 // artha-e guNanA Ida ke0 samUha teNe karI je bharayA che te bhAveM ke bhAvathI zrAvaka kahiye. yataH-" iya sattarasaguNajuco, jiNAgame bhAvasAvago bhnniyo|" iti vacanAt. te pAve ke0 pAme mujaza pUra ke0 bhalA jazano pUra pAme tujha bhaktithI ke0 he vItarAga he cidAnaMdasvarUpI vArI bhakti thakI pAme eTale tArI:AjJAyeM bhASazrAvakapaNuM pAlavU te tArI bhakija che / / 19 // // DhALa cjdmii|| teramI DhAla madhye bhAvazrAvakalakSaNa kA te bhAvazrAvaka je hoya te dranyasAdhu kahiye ane je dravyasAdhu hoya te bhAva sAdhupaNuM pAme te mATe have bhAvasAdhunAM lakSaNa caudamI DAlamAM kahe che. te bhAvasAdhupaNuM lahe, je bhAvabhAvaka sAra; tehanAM lakSaNa sAta ch| savi jANe ho tuM guNabhaMDAra, sAhevajI sAcI tAharI vANI // 1 // artha-je sAra ke pradhAnabhAva zrAvaka pUrva kahyA te bhAva sAdhupaNu pAme tenAM valI sAta lakSaNa che te he jJAna darzana cAritra vIrya mukha dAna lAbha bhoga upabhogAdika guNanA bhaMDAra evA he paramezvara tame sarva jANo cho kevalajJAna kevaladarzane karI paDhdravya bhAsana thAya che te mATe he sAhevajI tamArI vANI te sAcI che satya che eTale e bhAva je AcArya paraMparA tayA jItAcAra tathA prakaraNAdikamAM je bhAva kahA che te tamArIja vANI che paNa koinI kalpita nayI // 1 // kiriyA mAraga anusAraNI, zraddhA pravara avivAda, rujubhAve pannavaNijjatA / kiriyAmAM ho nitye apramAda // sA0 // 2 // arya-have sAta lakSaNa kahe che sarva kriyA pratyupekSaNAdi te mArgAnusAraNI je mokSamArgane anujAyI ceSTA hoya te prathama lakSaNa tyA dharmane viSe zraddhA ke0 karavAnI icchA pravara ke pradhAna avivAda ke vivAdarahita te vIjuM lakSaNa ane panavaNijjatA ke0 prajJApanIyapaNu eTale parupaNA karavI te RjubhAne ke sarala bhAveM eTale tenI parupaNA te asadabhiniveza kadAgaheM na hoya e trIju lakSaNa valI kriyA je zubhahita anuSThAna tene viSe niraMtara apamAdI hoya paNa zithila na hoya e cothu lakSaNa // 2 //
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ (67) nija zakti sAraM kAjano, AraMbha guNa anurAga; ArAdhanA 'guru ANanI / jehathI lahiye ho bhavajala tAga / / sA0 // 3 // __ artha-tathA potAnI zakti pramANe tapa saMyamAdika kAryano prAraMbha kare paNa zaktine olaMghI tapasyA pramukha na kare e pAMcamuM lakSaNa ane guNa anurAga ke0 guNIno pakSapAta hoya e chaTuM lakSaNa tathA guruAjJAnu ArAdhaq tathA gurunA Adeze vartavu gurunI ANAthI saMsArasamudrano pAra lahiye ke0 pAmiyeM e sAtamu lakSaNa // 3 // mArga samayanI thiti tathA, saMvijJa budhanI nIti / e doI anusAreM kriyA, je pAle hote na lahe nIti sA // artha-have upara kahelA sAta bhedamAMthI mArgAnusAriNI kriyA nAmeM prathama bheda vakhANe ke mArga ke0 samayanI sthiti eTale AgamanI maryAdA te Agama kene kahiyeM. uktaMca"AgamohyAptavacanamAptaM dopkssyaadviduH| vItarAgo'nRtaM vAkyaM, na brUyA tvasaMbhavAt // 1 // " te AgamanI sthiti utsarga apavAdarUpa zuddha saMyamano upAya te mArga kahiyeM athavA je saMvijJa vudhanI nIti ke0 saMvijJa je mokSAbhilApI ane budha te gItArtha ihAM bahupada adhika kahiye te vAre ema kahevu je saMvijJa vahugItArthanI nIti ke je AcaraNa kriyArUpa tene paNa mArga kahiyeM e doI ke0 ve artha mArganA kahyA tevA mArgane anusAriNI je kriyA AgamanI a'vAghAyeM saMvijJa vyavahArarUpa te mArgAnusAriNI kriyA kahiyeM evI kriyA je pAle tene bhIvi ke saMsAranI vIka na lahe ke0 kadApi na pAme. iti gAthArya have saMvijJa gItArthanI nIti 'enA padaccheda kariyeM chaiyeM saMvijJa pada kayu te 'asaMvijJapaNuM TAlavA mATe'kA to te ghaNA asaMvijJa malIne je Acaratho hoya vopaNa pramANa na thAya yadyavahAra:-"ja jIyamasohikara, pAsatyapamattasaMjayAIhiM / bahuehi vi AyariyaM, na pamANaM muddhacaraNANaM // 1 // " ihAM bahu * gItArtha pada mUkyu tetuM kAraNa e je eka gItArthe Acaryu hoya te kadAcit anAbhogeM anava bodhAdika kAraNe viparItapaNe Acaryu hoya te paNa pramANa na thAya te mATe bahu gItArthapada mRtyu to te vahu gItArtha je Acare te avitatha hoya ihAM koI prazna kare je AgamamArga kahevo te to yukta che paNa bahujanAcaraNa kahe, yukta nathI kemake ghaNA lokoyeM to laukika mArga Acarayo hoya mATe Agama te to pramANa paNa ghaNA lokonuM AcaraNa pramANa nahIM valI Agama te jyeSTha che bahujana AcaraNa te anujyeSTha che ane laukikamAMpaNa jyeSThane mUkI anujyeSTha pUjana yukta nathI temaja Agama to kevalI paNa apramANa nakare. yava:-"AhAma,ovautto, muanANIjaivi gigrahai asuddhaM / taM kevalIvijhuMjai, apamANaM mujhaM bhave iharA // 1 // " 'tathA.pAgama chatAM jo AcaraNA-pramANa kariyeM to AgamanI laghutA thAya have guru uttara kahe che je saMvijJa gItArtha che te AgamanI apekSA vinA Acareja nahIM te zuM Acare nahIM tathA zuM Acare te kahe che.. yata:-" dosA jeNa nirujjhati, jeNa khijjati pundhkmmaaii|
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 98 ) so so mukkhAbAo, rogAvasthAsu samaNaM va // 1||" ityAdika Agama bacana saMbhArI dravya kSetra kAla bhAva purupAdika ucita jor3a saMyamane vRddhikArIja Acare te vIjA saMvijJa gItArtha paNa aMgIkAra kare te mArga kahiye ane vIjA vahu loke Acaryu te to asaMvijJa agItArya mAMTa apramANa che valI AcaraNA pramANa karatAM Agama to atyaMta pratiSThA pAye che zrIThANAMga mUtramAM pAMca prakAranA vyavahAra prarupyA che. uktaM ca- "paMcavihe vabahAre pannate taMjahA - AgamaREETre suyavahAre ANAvavahAre dhAraNAbavahAre jIyavavahAre" ihAM jIta ane AcaraNA te eka artha che te mATe AcaraNA mAnatAM atyaMtapaNe Agama mAnyuM to Agama avirodha je AcaraNA te pramANaja che // 4 // sUtre nayuM paNa anyathA, jUrduja bahuguNa jANa / saMvijJa vibudhe Acarya, kAMr3a dije ho kAlAdi pramANa || sA0 ||5|| artha- valI eja bAta kahe te mutre bhaNyaM ke0 Agamane viSe kAM che topaNa anyathA ke0 heraphera karIne bahuguNa jANa ke0 temAM ghaNo guNa jANIne saMvijJa gItArtha loke je AcaraNa tevI keTalI bAto dIse che paNa te zuM jANI Acaryu te kaDe che je kAlAdi pramANa ke0 duHkhamAdi kAla pramukhatuM pramANa vicArIne Acaryu // 5 // kalpanuM dhara jholikA, jAjane davaraka dAna | tithi pajUsaNanI pAlaTI, jojana vidhi ho ityAdi pramANa // sA0 6 // artha - valI teja dekhADe he kalpanuM dharayuM ke0 pUrve kalpa je kapaDo te kAraNe oDhatA tathA gocarI pramukhane viSe bAlIne khaMdhe mUkI cAlatA e AgamanA AcAra hato ane have tAM gocarI pramukhane viSe pAMgarIne jAnuM tathA colapaTTa pramukha paNa samajavA pUrve kuNIyeM rAkhatA hamaNA kaMdore rAkhiyeM yeM tathA pUrve jholikA ke0 jhAMlI muThIyeM jhAlA graMthI kuNIyeM kaDI bAMdhatA ane hamaNAM hAthamAM jhAliye che upalakSaNathI upagrahaka kaTAsaM saMthArIo daMDAsaNAdika levAM tathA tarapaNI pramukhane viSe dorA levA ema sIkI dorAno jholInA AdhAra vizeSa ityAdika valI pAtre lepa devA tathA pajUsaNanI tithi je pAMcama tenI cotha karI upalakSaNathI comAsA punamanAM TAlI caudaganA karayAM tathA bhojanavidhi pramukha zAstrokta binA paNa Acarita pramANa ke bhojanavidhi te mAMDalIyeM besavuM veMcI devaM ityAdika tathA ca vyavahAra bhAye - "satyaparinA chakkAya saMyamo piMDa uttarajjhAe / rukkhe 'basa he gove, johe sohI ya kkhariNI // 1 // " eno legathI artha kare che je pUrve zAstraparijJA adhyayana sUtrArtha bhaNe ke. sAdhune uThAvaNA karatA hatA ane hamaNAM dazavaikAlikanuM cothuM adhyayana bhaNe thake ThANA thAya che tathA pUrve piMDepaNAdhyayana bhaNyA pachI uttarAdhyayana bhaNAvatA hamaNAM vagara bhaNe paNa bhaNAvi chaiye tihAM dRSTAMta kahe che pUrve kalpavRkSa hatA hamaNAM AMbA pramukhe kAma cAleche pUrva atulya bala dhavala hRpabha hatA hamaNAM dhusareMja kAma cAle che pUrvai gopa je karapaNI
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 99 ) te cakravarttine teja divase dhAnya nIpajAvI detA hatA Aja te vinA paNa kAma cAle che tathA pUrve sahastrayodhI hatA hamaNA alpa parAkramI subhaToyI paNa zatruno parAjaya karI rAjya pAle che tema sAdhu hamaNAM jItavyavahAre paNa saMyama pAche che tathA paTamAsatuM prAyazcitta hoya tene hamaNAM pAMca upavAsa kalA che tathA pUrve mahoTI puSkariNIo hatI hamaNAM nAnI che tethI kAma cAle che ityAdika dRSTAMta jItavyavahAra paNa jANavo athavA kiM bahunA "jaM savvahA na sutte, paDisiddhaM neva jIvavahaheu / taM savvaMpi pamANaM, cAritaghaNANaM bhaNidhaM ca // 1 // avalaMciUNa kajjaM, jaM kiMci samAyaraMti gIyatthA / thovAvarAhabahuguNaM, savvesiM taM pamANaM tu // 2 // |" ityAdika jema AryarakSitajIyeM Acaryu te durbalikA puSpamitrajIyeM aMgIkAra kartuM temaja suvihIte je Acaryu te sarva kabUla kare // 6 // / vyavahAra pAMce jASIyA, anukrameM jeha pradhAna | Aja to temAM jIta che, te tajiyeM ho kema vagara nidAna // sA0 ||7|| artha - te mATeja kahe che je pAMca vyavahAra kahyA che tathA anukrameM je pradhAna hoya te Adaravo. yaduktaM - "kaiviNaM bhaMte ! vabahAre paNatte! goyamA ! paMcavihe vabahAre pannate taMjahA - Agame sue ANA dhAraNA jIe, jahA se tattha Agame siyA AgameNaM vavahAraM paThavejjA | goya se tattha Agame siyA, jahA se tattha sue siyA sueNaM vavahAraM paThavejjA 2 | Noya se tattha sue siyA, jahA se tattha ANA siyA ANAe bavahAraM paThThavejjA 3 / goya se tattha ANA siyA, jahA se tantha dhAraNA siyA dhAraNAe vavahAraM paThavejjA 4 | Noya se tattha dhAraNA siyA, jahA se tattha jIe siyA jINaM vavahAraM paTTavejjA 5 / iccetehiM paMcahiM bavahAraM paThavejjA taMjahA - AgameNaM suraNaM ANAe dhAraNAe jIeNaM / jahA jahA se Agame sue ANA dhAraNA jIe tahA tahA bavahAraM paDhavejjA | se kimAhu bhaMte ! AgamavaliyA samaNA niggaMthA iceyaM paMcavihaM bavahAraM jadA jadA jihiM tahA tahA tarhi tarhi aNisitovassayaM samaM vavahAramANe NiggaMthe ANAe ArAhae bhava" iti bhagavatisUtre zataka AThame uddeze AThameM kahuM che. Aja to ve pAMca vyavahAramAM jItavyavahAra mukhya che jItavyavahAreja kAma cAleche te jIta vyavahAra vagara nidAna ke0 koi paNa kAraNa vinA ma tyajiyeM eTale jIvavyavahAra je AcArye bAMdhyo te pramANa he // 7 // zrAvaka mamatva azuddha valI, upakaraNa vasati AhAra | sukha zIla je jana te Acare, navi dhariyeM ho citta lagAra // sA0 8 // artha- have evI AcaraNA te apramANa che kemake siddhAMtamAM nA kahI che je zrAvakanuM mamatva na karavuM. yataH- "gAme vA kule vA nagare vA dese vA mamattaM bhAvaM na kahiMci kujjA" ityAdi zrAvanuM mamatva kare te apramANa che tathA azuddhamAna upagaraNa vasati AhAra pramukha levAnI AgamamAM nA kahI che ane jo lIye to te AcAra apramANaM che. yataH Agame - " piMDa sijjaM ca vatthaM ca cakhatthaM pAya meva ya / akappiyaM na icchijjA, paDigA hejja kappiyaM // 1 // ", , 1
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) iti upalakSaNayI basna pAtrAdika paNa ema jANavA mATe mukhazIla loke je Acarya eTale. potAnA zarIranI zomAne arthe je AcarayA te apramANa vAkI durbhikSAdika kAraNe to kAi, azuddha lIyeM topaNa nirdopa che. yataH piMDaniyuktau-"eso AhAravihI, jaha bhaNio sanca, bhAvadaMsIDi / dhammAvassagajogA / jeNa na hAyaMti taM kujA // 1 // " tathA "kAraNapaDisevA. puNa, bhAveNAsevaNaci dahavvA / ANAitIDa bhAve, so suddho mukkhaheutti // 2 // " ityAdi. valI uccavAisUtre zuddhasaNIe evA abhigraha muniyeM karayA tethI jANIye chaiye je pUrva azuddha paNa koika kAraNe letA dIse che e apavAda to pramANa che paNa muzIla loke je Acaryu-te cittamA lagAra paNa na dhariyeM eTale e bhAva je duppasaha AcArya lageM to cAritra siddhAMtamAM, sAMbhaliyeM chaiye ane jo mArgAnusArI kriyA kahI te rIte yatna karatA hoya tene cAritrIyA. na mAniyeM to ethI vIjA cAritrIyA to dekhAtA nathI te vAre cAritra viccheda gayo ema Thayu to te cAritra vinA tIrtha paNa viccheda gayu ema Thayu ema karatAM to Agama viruddha thAya che. yataH vyavahArabhASye-"jo bhaNai natthi dhammI, naya sAmAiyaM na ceva ya vyaaii| so samaNa. saMghavajho, kAyanyo samaNasaMpeNa // 1 // " ityAdi vacane to mArgAnusArI kriyAno karanAra te bhAvasAdhu che ema Tharyu e prathama kriyAnAmA bheda thayo // 8 // vidhi sevanA avitRpti zunna, dezanA khalita vizuddhi / zraddhA dharma icchA ghaNI, cau nedeM ho ema jANe subuddhi ||sA0 // 9 // artha-have vIjuM liMga zraddhAmavaranAmA kahe che tenA bheda cAra che te kahe che-1 vidhisevanA 2 avivRpti ke. atRpti 3 zubhadezanA ke0 zuddha dezanA 4 khalita parizuddhinAmA, co) liMga. te zraddhApavarano artha kahe che zraddhA ke0 dharmanI icchA ghaNI ke0 atyaMta hoya. paNa vAlakane ratna grahavAnI abhilApAnI peThe sAmAnyapaNe vipayaprati bhAsa mAtra na hoyate ema upara kahelA cAra bhede e liMga hoya te mubuddhi ke buddhivaMta hoya te jANe // 9 // dRDha rAgAche zujanojyamAM; jema sevatAyeM viruddha / ApadAmA rasajANane, tema munine ho caraNa te shudhdh|saa0 // 10 // artha-have e zraddhApavaranA cAra bhedamA prathama viSisevanA nAme bheda olakhAve ke je zaktivata hoya te zraddhAvaMta thako vidhi pradhAna zaktivaMta pratyupekSaNAdika kriyA kare ane je zaktirahita hoya te dravya kSetra kAla tathA bhAve karI jo tAdRza kriyA karI na zake topaNa pratibaMdha te vidhi anuSThAnane viSeja hoya. yataH-"vihisAraM ciya sevai, saddhAlU sattima aNuThANaM / davvAidosanihaovi, pakkhavAyaM vahai tami // 1 // " ihAM koDa pUche je zaktirahitaje hoya te anuSThAna na kare ane vidhi anuSThAnamA pakSapAti kema hoya tene-anvaya sahita, gAthAnA arthathI kahe che. jema koika puruSa hoya te dukAla athavA daridrapaNuM pAmyo vo te- - puruSa gavAra araNIpatra tathA vRkSanI chAla pramukha khAine divasa vyavikrame paNa tevA bhojanamA
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ (101:) lapaTAya nahIM kemake pote uttama AhArano svAda jANe he tethI teno rAga to uttama bhojanamAMja hoya che je uttama bhojana kyAre malage ne mala to vAvariye evo atyaMta rAga hoya. have akSarArtha kahe ke je zubha bhojyamA dRDha rAga che tathA rasanA jANa te kama je pUrva paTarasA vAvaravA che ne svAdano jANa cha ne ApaDhAmAM ke0 dukAlAdika ApadAmAM viruddha sevato eTale kudhAnya khAto thakA paNa neno gaga mudhAnyamAM hoya e dRSTAMne munine paNa cAritranI zuddhi jANavI eTale yadyapi dravya kSetrAdika kAraNa pAmIna viruddha seve topaNa zuddha cAritranA rasio ke nethI bhAvacAritrane olaMge nahIM tene bhAvathI cAritrIyAja saMgamAcAryanI peThe kahiye ityAdika bahu vaktavyatA cha iti prathama bheTaH // 10 // jema tRpti jaga pAme nahIM. dhanahIna leto ratna | tapa vinaya yAvacca pramukha, tema karato ho munivara vahu yatna / sA011 / / artha-havaM atRptinAmA vIju lakSaNa kaI cha ma dhanahIna ke0 daridrI hoya tene ratnano. Dhagalo malyo nevAreM ne rana letAM jaganamA vRpti ke0 gatopa pAmeja nahIM tema muni paNa tapa vinaya vaiyAvaca tathA pramukha gajAna cAritra tehane viSe vaNo yatna kare yatna karato yAkeja nahIM tRpti pAmeja nahIM tamAM napa karatAMthakAM to nirjarA thAya tathA sana dIpe te prasiddha cha tayA vinayano adhikAra uttarAdhyayananA pahelA adhyayanathI jANo ane vaiyAvaca paNa nirjarAne arthe aneka prakAraceM kare ne prazna vyAkaraNamRtradhI jojo tathA jJAna bhaNatAM paNa navanatro vairAga upaje. yataH-"jaha jaha muyamavagADa, aisayarasapasarasaMjuyamaucvaM / taha taha palhADa muNI, navanavasaMvegasaddhAe // 1 // " ityAdi tathA cAritramA paNa vizuddha vizuddhatarasaMyama sthAnaka pAmavAne sarva anuSThAna kare uttarottara saMyama kaMDaka AgehatAM apramAdapaNe kevalanAnanA lAbhamaNI thAya. yataH-"joge joge jiNasAsaNaMmi, dukkhakkhayA pati / ikimi aNaMtA, baTuMtA kevalI nAyA // 1 // " ityAdi bIjo bheDha karo // 11 // gurunI anujJA leine, jANato pAtra kupAtra / tema dezanAzuddhi die, jema dIpe ho nija saMyama gaatr|saa0||12|| artha-ve zuddha dezanAnAmA trIjuM lakSaNa kahe che gurunI anujJA ke0 AjJA lei-temaja zuddha dezanA Ape te paNa pAtra kupAtrane jAgano yakA jema saMyamarUpa gAtra ke zarIra te? dIpe.ke. gome nija ke0 ponArnu saMyamarUpa gAtra gobhe ityakSarArtha. eTale e bhAva je sada-, guru pAsethI-siddhAMtano sAra jANI gItArtha yayA hoya topaNa gurunI AnA leine-paNa po- . tAnI mele nahIM. pote dhanyayako madhyasthapaNe sadbhUta dezanA Ape paNa pAtra kupAtrAolakhIne deganA Ape te pAtranA traNa bheda che. 1 vAla 2 madhyama 3 buddha. yata:-"vAlaH pshyti| liMga, madhyamavuddhirvicArayet vRttaM / Agama tatvaM tu buddhaH, parIkSate sarva yatnena // 1 // n. ityAdika-tenI deganAno vivi vIjA poDazakayakI jANavI DahAM vistAra thAya mATe nayI:
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ (102) lakhatA te mAre je pAtrane jema upagAra thAya tema te pAtrane dezanA Ape anyathA saMsAra vadhAre ityAdika trIju lakSaNa. e trIjA lakSaNamA pAtrApAtra vicAra pramukhanI carcA ghaNI che te dharmarana graMthathI jojo jema potA saMyamagAtra zobhe // 12 // je kadAcita lAge vrateM, aticAra paMka kalaMka / AloyaNe te zodhatAM, muni dhare hozraddhA niHzaMka | saa0|| 13 // arya-have khalita parizuddhinAmA codhu lakSaNa kahe che te je kadAcita vrata pAlatAMthakA koi aticArarUpa paMka ke. kacaro tadrUpa kalaMka jo vratane viSe anAbhoge karI aticAra lAge te paNa 1 pramAda 2 darpa 3 kalpa e traNa rIte lAge ane cotho AkuTTiye to mAya cAritrIyAne saMbhaveja nahIM te AkuTTi pramukhanu svarUpa kahe che. yata:-" AuTTiyA u tivvA, dappo puNa hoi vggnnaaiio| vigahAio pamAo, kappo puNa kAraNe karaNaM // 1 // " upalakSagayI aneka prakAranI pratisevA che te sarva emAM samAya te prAyazcittAdika leine zuddha thAya e rIte karato munirAja nizaMkapaNe zraddhA dhAre e cotho meda thayo // 13 // zraddhA thakI je sarva lahe, gaMjIra Agama nAva / guruvacane pannavaNija te, ArAdhaka ho hove sarala khannAva saa014|| artha-have vIjA lakSaNano upasaMhAra karatAM zrIju lakSaNa kahe che AkhI gAyAno artha bhelo lakhiye chaiye 1 vidhi 2 udyama 3 bhaya 4 varNava 5 utsarga 6 apavAda 7 tadubhaya ityAdika AgamanA je gaMbhIra bhAva che te zraddhAthakI sarva jANe jo e sarva bhAva na jANe to jamAlInI peThe mithyAtvI thai jAya e vIjA lakSaNano upasaMhAra thayo. have trIju lakSaNa kahe che je evA mAvano jANa hoya te gurune vacane pannavaNija ke0 prajJApanIya eTale parupavA yogya padArthano sarala svabhAve upadeza karato thako ArAdhaka hoya e trIju lakSaNa // SaTakAya ghAta pramattane, paDilehaNAdika yoga / jANIpamAdInavi hoe, kiriyAmA homuni shunsNyog||saa015|| artha-have kriyAne viSe apramAdanAmA cothu lakSaNa kahe ke pramatta ke pramAdone paDichehaNAdika yogavaMtane pRthivyAdika chakAyano ghAta thAya che eTale e bhAva je upayogavinA pramAdI yako paDilehaNAdika karato chakAyano virAdhaka thAya ane upayoga kare to ArAdhaka yAya. yataH-"pahilehaNaM kuNato, miho kahaM kuNai jaNavayakahaM vA / deI va paccakkhANaM, vAei saya paDicchai vA // 1 // puDhavIbAukAe, teU vAU vaNassaitasANaM / pahichehaNApamatto, chanhaMpi virAho hoI // 2 // puDhavIArakAe, teU vAU vaNassaitasANaM / paDichehaNAbAutto, chandapi ArAhao hoi // 3 // " ityuttarAdhyayananA chavIsameM adhyayane mATe evaM jANI padilehaNAdika yogamA pramAdI na hoya pramAda karatAM jaina dikSAvaMta paNa Arya
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 103 ) bhaMgunI peThe saMsAra bhame mATe kriyAmAM munirAja te zubha saMyoga ke0 bhalA yogavaMta hoya bhalI kriyAnI saMyoga kare AgamamAM aneka prakAranI kriyA kahIche te sarva bhalI rIte kare e cothuM liMga // 15 // jema guru Arya mahAgiri, tema ujame balavaMta / bala avipaya navI ujameM, zivabhUti ho jema taru hIlaMta // sA0 // 16 // artha- have zakti anuSThAnanAmA pAMcamuM lakSaNa kaDeche te jema guru zrIArya mahAgirijIyeM udyama karaco te vaLavaMta dhako ujamaM0 ke0 ujamAla thAya eTale e bhAva je saMghayaNa dhRti mamANe niravAhI zake te kriyAneja musAdhu prAraMbhe paNa pratijJA bhaMga thAya tenuM prAraMbha nahIM vala ani 0 je kriyAmAM potAnuM vala na cAle nemA udyama na kare ane kare to ulaTI khoTa Aye. yataH - "so hu tavo kAyavvI, jeNa maNI maMgulaM na ciMteI / jeNa na iMdiyahANI jeNa ya jogA na hAyaMti // 1 // " iti jema zivabhUtiyeM zakti ullaMghana karI guruvacana lopIne gurunI niMdA karavA lAgyo te rIte uttama sAdhu na kare ihAM AryamahAgiri tathA vibhUtino adhikAra dharmaratna graMthamAM lakhyo che tethI jANavo // 16 // guNavaMtanI saMgati kare, citta dharata rAga anurAga / guNaleza paNa paranuM thuNe, nija dekhe ho avaguNa vaDabhAga // sA0 // 17 // 66 artha- have chahaM guNAnurAganAmA bhAvasAdhunuM liMga kaDe le je evA cAritrIyA hoya te guNavaMtanIja saMgata kare ane potAnA cittane viSe guNanoja anurAga ke0 rAga dhare. yataHvayasamaNadhammasaMyamayAvacaM ca vaMbhaguttIo / nANAitiyaM tavakohaniggahAIcaraNameyaM // 1 // " e caraNasittarI kahI tathA fishesohI samaI, bhAvaNapaDimA ya iMdriyaniroho / paDihattIo, abhiggahA ceva karaNaM tu // 1 // " e kararNAsattarI ityAdika guNano rAga ghare ane zrIkRSNe jema kAlA kutarAnA dAMta vakhANyA tenI peThe bIjAmAM guNano leza hoya te paNa staMve tathA nija ke0 potAnA avaguNa dekhe vaDabhAga ke0 mohoTA bhAgano ghaNI jema ve zrAvaka kAlA deherAmAM peThA tema potAnA avaguNa dekhe || 17 // guru caraNa sevA rata hoi, ArAdhato guru Ae / AcAra sarvanA mUla guru, te jANe ho catura sujANa // sA0 // 18 // artha- have guruANA ArAdhananAmA sAtasuM lakSaNa kache ihAM koI pUche je bhAvasAdhunAM liMga zAkhAMtaramAM to cha kahAM che. yataH - " maggANusArI saddho, pannavaNijjo kiriyAvaro caiva / guNarAgI sakAraMbha saMgao tahaya cAritI // 1 // " e cha guNa kayA che to tame sAtamo guNa kyAMthI kaho cho tene uttara kahe che je caudaseM cumAlIsa prakaraNarUpa prasAdane viSe sUtradhAra sarikhA zrIharibhadrasUri teNe upadezapadanAmA graMthane viSe sAtasuM liMga paNa kahuM che. tathA ca
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ (204) "tatsUtra-"eyaM ca asthi lakkhaNamimassa nisesa meva dhanassa | taha guruyANAsaMpADhaNacagamaga iha liMga // 1 // " ityalaM vistareNa mATe sAta kahiyeM chaiye have sAtamA lakSaNa svarUpa kahe che guru je chatrIsa chatrIsI guNe virAjamAna tenA caraNanI sevAne viSerakta hoya tathA guru AdikanI AjJA ArAghato thako valI te sAdhu ema jANe je sarva AcArarnu mUla te guru che guruthI sarva pragaTa thAya te caturasujANa ema jANe e sAtamo guNa kahyo / / 18 // e sAta guNa lakSaNa varyo, je jAvasAdhu udAra | te ghare sukhajaza saMpadA, tujacaraNe ho jaza nakti apAra // saa0||13|| artha-e sAta lakSaNane guNe karI varayo thako evo je bhAvasAghu udAra ke pradhAna ve "mukha jazanI saMpadAMne vare ke0 pAme eTale utkRSTa je mokSamukha tene to te bare je he sarvajJa kevalajJAna bhAskara tamArA caraNane viSe jaza ke jene apAra bhakti hoya te bare // 19 // // DhAla pnrmii|| caudamI DhAlamA prathamathI mAMDIne jeTalI vAta lakhI cha 'te'sarva dharmaranamUtra vRttiyI lekhI che paNa te graMthamA vistAra ghaNo che te joi lejo e caudamI DhAlamAM sAdhunAM lakSaNa 'kayAM te lakSaNa kahetAM munirAja upara bahumAna uparnu te bahumAnanA harSe karI patnaramI DhAla madhye sAdhunA guNa varNana kare che e saMbaMdhe panaramI DhAla kahe che. // Aja mAre ekAdazIre, naNadala mauna karI mukha rahIyeM-e deshii.|| dhanya te munivarAre, je cAle samajAveM | "navasAyara lIlAe utare, saMyama kiriyA nAveM // dhny01|| artha-je munimA pradhAna sarikhA samabhAve cAlanArA rAga dveSa rahitapaNe vicare te muni'rAjane dhanya che te muni saMyama je cAritra tenI je kriyA tadrUpa nAveM ke nAvAyeM karIne bhavasAyara ke0 saMsArasamudrano lIlAyeM ke0 sehejamAM pAra utare che / / 1 / / loga paMka tajI upara beThA, paMkaja pareM je nyaaraa|| 'siMhapareM nija vikrama zUrA, tribhuvana jana AgArA || dhny02|| artha-bhoga je paMceMdrInA vipaya tadrUpa je paMka ke0 kacaro te tajIne upara beThA ke alagA rahyA ane paMkaja ke kamalanI peThe je nyArA che eTale kamala, te kacarAthI upano ane kacarAthI nyAro rahe tema munirAja paNa bhogarUpa kacarAmA upanA ane te bhoga chAMDIne alagA rahA itibhAvaH valI siMhanI peThe potAno vikrama ke0 parAkrama phoravavAne zUravIra chevalI svarga mRtyu ne pAtAlarUpa je traNabhuvananA lokane AdhArarUpa che // 2 //
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ (105) jJAnavaMta jJAnIzuM maLatA, tana mana vacane sAcA / dravya nAva sudhA je nApe, sAcI jinanI vAcA // dhanya0 3 // . artha-have syAvAda zailI dekhADatAM dhakAM munirAjanuM varNana kare che. pote jJAnavaMta che tathA jJAnI purupa sAye maLI rahe che paNa kheda dharatA nathI. valI tana ke0 kAyA ane mana tathA vacane karI sAcA che paNa jUThI pravRtti nathI. valI je muni dravyathI tathA bhAvathI sudhA bhASe ke0 satya bole eTale dravya te paT dravyAdika ane bhAva te tenA paryAya athavA dravyathI bAba vastu ane bhAvadhI abhyaMtara vastu te satya kahe. ityAdika aneka makAre te jinezvaranI vANI kahiye tene sAcI kaDe eTale zuddha parupaka hoya. itibhAvaH // 3 // mUla uttara guNa saMgraha karatA, tajatA bhikSA dosso| ' paga paga vrata dRSaNa pariharatA, karatA saMyama popo // dhny04|| artha-mUlaguNa je paMca mahAvratAdika ane uttaraguNa piMDavizuddhayAdika teno saMgraha karatA ke0 rAkhatA. balI bhikSA je gocarI tenA tAlIza dopa tene tajatA ke0 chAMDatA. paga paga ke0kSaNe kSaNe vratanAM dupaNa je aticAra tene pariharatAthakA e rIte saMyamane poSe ke0 puSTa karatA rahe che // 4 // moha prateM haNatA nita Agama, bhaNatA sadguru pAseM / dRpama kAle paNa guNavaMtA, varate zubha abhyAseM // dhanya0 5 // artha-tathA zubha adhyavasAya karI moharUpa zatrune haNatA tathA nita ke niraMtara A. gama ke siddhAMnane sadguru pAsathI bhaNatA evA vipama kALe paMcama Are paNa guNavaMtA purupa che te ruDhe abhyAse varteche eTale pUrvAddhamAM jAna kartuM ane pazcimAImA kriyA kahI / / 5 / / chaTuM guNaThANaM bhava aDavI, ulaMghaNa jeNe lahiu~ / tasa sobhAga sakala mukha eke, kema kari jAe kahiuM // dhny06|| artha-pramattanAmA chaThe guNaThANuM te kevu cha ? je bhavaaTavI ulaMghaNa ke0 saMsArarUpa 'aTavIno pAra pamADanAruM che te jeNe lahiraM ke0 puruSe pAmyu. yata:-"bhavATavIlaMghanatulyametata, pramattanAma kriyayAsametam / guNagaNasthAnamasaMkhyaddhayA, pramAdahAnaiH pravaraM pramAptyA // 1 // " te munirAjanuM samasta saubhAgya te eke mukhe zI rIte kayu jAya // 6 // guNaThANAnI pariNati jehanI, na chIpe bhava jNjaale| rahe zelaDI DhAMkI rAkhI, keto kAla parAleM // dhny07|| artha-je purupane guNaThANAnI pariNati thai hoya eTale guNagaNuM paragamyu hoya venI
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 106 ) pariNati bhava jaMjALa ke0 saMsAra viTaMbanAmAM chIpe nahIM ke0 chAnI rahe nahIM. te puruSa saMsAramAM rahyothako paNa udAsInaja dekhAya kenI peThe jema zelaDIne parAle karI DhAMkI rAkhI hoya te keTaloka kALa rahe. AgaLa jatAM aMkurA phUTe tyAre pragaTa thAya paNa chAnI na rahe // 8 // tehavA guNa dharavA aNadhIrA, jo paNa sUdhuM bhASI / jinazAsana zobhAve te paNa, sudhA saMvega pAkhI // dhanya0 8 // artha-te munirAjanA pUrvokta guNa dharavAne je aNadhIrA ke0 asamartha hoya eTale evA guNa je sAdhu gharI zake nahIM topaNa sUdhuM bhASI ke zuddha parupaka hoya ane dezanA pramukha guNe karIne jinazAsanane zobhAve tene paNa sudhA ke zuddha saMvegapakSI kahIyeM yataH - "saMviggapavitrayANaM, lakkhaNameyaM samAsao bhaNiaM / osannacaraNakaraNAvi, jeNa kammaM visorhati // 1 // suddhaM sAdhammaM, kaha niMdara ya niyayamAyAraM / sutavassiyANa purao, hoi savvomarAiNio ||2||" ityupadezamAlAyAM // 8 // sahahaNA anumodana kAraNa, guNathI saMyama kiriyA / vyavahAreM rahiyA te pharase, je nizcaya naya dariyA // dhanya0 9 // artha - saddahaNA ke0 tatvazraddhA anumodana ke0 guNavaMtanI prazaMsA karavI tathA kAraNa ke0 mokSa sAdhyanAM sAdhana ityAdika guNathI ke0 pUrvokta guNe karIne je vyavahAramArge rahyA evA je puruSa teNe pharase ke0 saMyamakriyA pharasIja ema jANavuM kemake te nizcayanayarUpa matanA samudra che. yataH - " saddahaNAnANaNaNu moyaNakAraNaguNA paresiM je || NicchayavavahAraviU, tesiM kiriyA bhave bhAvA // 1 // " iti saMmativRttau // 9 // duHkarakArathakI paNa adhikA, jJAna guNe ima teho / dharmadAsa gaNI vacane lahiyeM, jehane pravacana neho // dhanya0 10 // artha - duHkarakArathakI ke0 dukha thAya evA kaSTanA karanArA hoya ane alpa AgamanA ghaNI hoya to zA kAma Ave tathA kaSTAdika thoDaM oluM hoya ane jJAnI puruSa hoya to te jJAna guNe karI kaSTanA karanArathI adhikA kahyA che ema dharmadAsa gaNIe upadezamAlA madhye ka che yataH - " nANAhio varataraM, hINoci hu pavayaNaM pabhAvaMto / naya dukaraM karaMto suchuvi appAgamo puriso // 1 // " // iti vacanAt. te dharmadAsagaNI kevA . jene pravacana ke0 Agamane viSe ghaNo sneha hato // 10 // * suvihita gaccha kiriyAno dhorI, zrI haribhadra kahAya / eha bhAva dharato te kAraNa, mujha mana teha suhAya // dhanya0 11 // artha-suvihita ke0 bhalA AcAravaMta gaccha ke jehano valI kriyAvaMtamAM ghorI samAna evA zrI haribhadrasUri 9444 graMthanA karttA zAkhakAre kalA che te eha bhAva ke e saMvega
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ (107) pakSInA bhAvane dharanAra hatA te kAraNe mArA cittamAM paNa ne suhAya cha game che eTale te saMvegapakSI zuddhaparupapha yathAzaktiye kriyAvaMta hatA mATe mArA manamAM ne ghaNA gamache // 11 // saMyamaThANa vicArI jotA, jo na lahe nija sAkheM / / to juhUM volIne duramatI, zuM sAdhe guNa pAkhe || dhanya0 12 / / artha-calI maMyamaThANa ke saMyamanAM sthAnaka asaMkhyAtA che te vicArI jotAM ke vicAratAM jo potAnI sAkheM na lahe ke na dekhe saMyamanI bAta to mohoTI che te Agamane meTe jue to potAmAM kyAMdhI dekha vo juThaM volIne saMyama vinA saMyamI nAma dharAvIne duramati ke0 he duSTamatinA dhaNI guNapAkhe ke0 guNa vinA zuM sAye che TAlI mahenata kyA kare he. yana:-"amaMjae saMjayamaNNamANe, pAvasamaNeni bucaTa" / ityuttarAdhyayana vacanAt // 12 // navi mAyA dharme navi kahe, parajananI anuvRtti / dharma vacana AgamamAM kahiye, kapaTa rahita mana vRtti // dhny013|| artha-navi mAyAdharme ke0 dharmane vipe mAyA nathI eTalaM mAyA karatAM dharma na hoya balo parajananI anuvRtti ke0 paranA anujAyIpaNe athavA parane Avarjanaartha navi ka. kadhamaMdaganA pramukha dharmavacana na kahag ema Agama je upadezamAlA temA kahiya ke0 vakroktiye kahiye ye eTale RNu che. yataH-"dhammami natyi mAyA, naya kavaDaM ANuvattibhaNiyaM vaa| phuDapAgaDamakuDillaM, dhammavayaNamujuyaM jANa // 1 // " ityupaTezamAlAyAM. te dharmavacana kaI che je kapaTarahina sarala mananI vRtti hoya e rIne dharmavacana kahe // 13 // saMyama viNa saMyatatA thApe, pApa zramaNa te bhaassyo| uttarAdhyayane sarala svabhAve, zuddha parupaka dAkhyo / dhanya0 14 // artha-calI potAmAM saMyama na hoya ane saMyamatA yApe eTale sAdhupaNuM TherAve je ame sAdhu chaiye te munine pApa sAdhu ko he temATe sarala ke. rujukhabhAvano dhaNI te rujusvabhAve karIne zuddha prarupaka kayA che eTale sarala svabhAvI hoya te zuddha kahe mATe hoya tevuja kahavaM. yata:-"sammamANi pANANi, cIyANi hariyANi ya / asaMjae saMjayamantramANe, pAvasamaNe ti buccaDa / / 1 / / " ityunarAdhyayane satarame adhyayane // 14 // eka vAla paNa kiriyAnaye te, jJAna naye navi vAlA / sevA yogya susaMyatane te, vole upadeza mAlA // dhanya0 15 // artha-eka bAla ke0 koDaka vAla che paNa kiriyAnayeM ke kriyAmA zithila che eTale kriyAnaye cAla che paNa jAnanayanI apekSAyeM to vAla nathI ke0 gItArtha zuddha bhApI che te gItArtha musaMyata ke0 bhalA kriyAvaMta sAdhune paNa sekvA yogya che eTale kriyAvaMta muni te
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ (108) kriyA rahita gItArthano vaiyAvacca kare ema upadezamAlA madhye kadhUche. yataH-"hINassavi muddhaparuvagassa, nANAhiyassa kAyavvaM / jaNacittaggahaNatya, kariti liMgAvasesevi // 1 // // 15 // kiriyAnaye paNa eka bAlate, je liMgI muni rAgI / jJAnayogamA jasa mana varate, te kiriyA sobhAgI // dhanya0 16 // artha-je kriyAnayanI apekSAyeM bAla che eTale kriyAvaMta nathI zithila kriyAvaMta che evA ne liMgI ke. kevala sAdhu liMga mAtra rAkhe che paNa jo muni rAgI ke0 guNavaMta muninA rAgI che eTale pote guNavaMta nayI paNa guNInA rAgI che te pote paNa jJAnI thAya te mATe kahe che je jJAnayogamA jasa mana varate ke0 e rIte jetuM mana jJAnayogamAM varte che tenI alpa kriyA paNa sobhAgI ke0 sobhAgyavaMta jANavI. ihAM alpa kriyA evo artha kariyeM to pUrvApara saMbaMdha maleM eTale e bhAva je pote alpa kriyAvaMta hoya paNa sunino rAgI che to e rIte jJAnayogamA varcatAM alpakriyA paNa saubhAgyavaMtI jANavI // 16 / / bAlAdika anukUla kriyAthI, ApeM.icchA yogI / adhyAtma mukha yoga abhyAseM, kema navi kahiyeM yogI ||dhny0 17 // artha-A ke pote icchAyogIthako rahe eTale yoga traNa makAranA kahyA che 1 icchA yoga 2 zAstrayoga 3 sAmarthyayoga tathA punaH "1 zraddhAnAvikalo 2 vAkyAvikalaM 3 zaktyanatikrama" iti yoganirNaye. e traNa yogamA prathama icchAyoga te zraddhA avikalathakAM A ke0 pote zraddhAvaMta ane kriyAvaMta hoya to te kriyAthI vAlAdika anukUla ke bAlajIva mArganA rAgI thAya eTalAmAM evaDo guNa che to adhyAtmamukha ke0 adhyAtmamamukha yogasAdhananA graMthono abhyAsa kare eTale ahorAtrI adhyAtmamAM mAna rahe te puruSane yogIzvara kema na kahiyeM eTale zraddhAvaMtathako kriyA karato bAlajIvane upakArI thAya che ane sAdhu kahevAya che to adhyAtmamAM magna rahetAM sAdhusunine yogI kema na kahIyeM // 17 // ucita kriyA nija zakti chADi, je ati vege cddhto| te bhavathiti paripAka thayA viNa, jagA dise pddto||dhny018|| artha-valI adhyAtmamArga paNa potAnI ucita zaktiye kriyA karato sAdhe ane yathAzakti kriyA mUkIne zakti ullaMghana kare to tene guNa na thAya mATe jeTalI potAnI zakti hoya teTalIja kriyA karavI ejeM nAma ucita kriyA kahiye te rIte na kare ane je ati vege caDhato ke zaktiyI adhika kare eTale e bhAva je zaktine abhAveM upavAsa kare chaTha pramukha kare athavA AvApanA leve ityAdika kAma karato te prANI paNa bhavasthiti paripAka thayA vinA jagatamAM paDatA dekhIyeM chaiye eTale e bhAva je zakti ulaMghana karIne adhika ka
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 109 ) ravA jAya ane bhavasthiti pAkI nathI tethI tene zukamAlikA pramukhanI peThe pariNAma Takeja nahIM pariNAma paDatAja hoya. itibhAvaH // 18 // mAce moTAimAM je muni, calave DAkaDamAlA / zuddha parupaNa guNa viNa na ghaTe, tasa bhava arahaTamAlA // dhanya0 19 // artha- valI je muni potAnI moTA mAM mAce ke0 rIjha pAye eTale thoDI kriyA pramukha AvaDI hoya temAM magna rahe je ase samaju chaiyeM tathA DAkaDamAla calAve eTale lokamAM ADaMbara ghaNo dekhAThe paNa zuddha parupaka guNa vinA tenI bhava ke0 saMsArarUpa arahaTanI mAlA te ghaTe nahIM ochI dhAya nahIM eTale zuddhaparupaka guNa vinA saMsAra ocho na thAya // 19 // nija gaNa saMce mana navi khaMce, graMtha bhaNI jana vaMce / luMce keza na muMce mAyA, to vrata na rahe paMce // dhanya0 20 // artha - nijagaNa ke0 potAno je gaccha samudAya tene saMce ke0 bhelA kare je amArA zrAvaka zrAvikA sAdhu sAdhvI ityAdika upara mamatva kare mana navI khaMce ke0 potAnuM mana aNI vRttiyI kheMcI rAkheja nahIM graMthabhaNI ke dravyane arthe janavaMce ke0 lokane Thage athavA graMtha ke0 siddhAMtazAstra bhaNI ke0 adhyayana karIne lokane Thage utsUtra parupaNA karI lokane durgatiyeM leDa jAya e rIte je luMce keza ke0 mastake kezanuM loca kare ane na muMce mAyA ke0 kapaTa ke nahIM to te prANInA pAMca mahAvratamAM eke na rahe // 20 // yoga graMthanA bhAva na jANe, jANe to na prakAze / phokaTa moTAi mana rAkhe, tasa guNa dareM nAse // dhanya0 21 // artha - je kI AtmasvarUpa sadhAya evA je yoga graMtha ke0 paramArthanA zAstra tenA bhAva ke0 rahasyane na jANe ke0 olakhe nahIM samaje nahIM ane kadAcit jANe to prakAze nahIM bhavyajIvane te graMthonI vAto kahe nahIM kAraNa ke jo tevI vAto kahe to potAne temaja karavRM paDhe valI phokaTa moTAi ke0 mithyA abhimAna rAkhe je ame moTA chaiyeM amArA jevo koi nathI evo ahaMkAra rAkhe tasa guNa ke0 te prANImAM jo koi guNa hoya to te paNa dUra nAzI jAya. ema chatA guNa paNa jAya to aNachatAnuM kahevuja // 21 // mele vezeM mahiyala mhAle, baka pareM nIMco cAle / jJAna vinA jaga dhaMdhe ghAle, te kema mAraga cAle // dhanya0 22 // artha-mele veroM ke0 vastrAdika malina rAkhe ane mahiyala ke0 pRthvIne viSe mhAle malapatAM phare valI bagalAnI peThe nIcuM joine cAle jethI loka jANe IrSyA jUve che evA
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ (190) hoya ane jo jJAnI hoya to sarva lekhe che paNa jJAna vinA eTale anAnIthakA jagatane dhaMdhe ke0 klezamAM ghAlatA phare evI kaprakriyA karanAranAM vacana loka mAne ane te pote to jJAna vinAnoche mATe azuddha prarupe te vAre lokane paNa ajJAna upadeza lAge mATe jagatane.kadAgraha rUpa klezamA nAtyuMja. itibhAva. to evA ajJAnIthakI jainamArga kema cAle yata:-"mAsemAse ya jo vAlo, kusaggeNaM tu jhuMjae / na so muakkhAyadhammassa, kaliM agghaDa solasi // 1 // " vayA "annANI kiM kAhi" ityAdi uttarAdhyayana navama adhyayana vacanAt / / 22 // para pariNati potAnI mAne, varate Arata dhyaane| baMdha mokSa kAraNa na pIchAne, te pahile guNaThANe // dhanya0 23 // artha-para pariNati ke pArakI samajaNa te povAnI karI mAne eTale para ajJAnInI mate cAle athavA para pariNati ke pudgala zarIra vastrapAtrAdikanA je pariNamana te ajJAne karIne tanmayapaNe pariNamato sarva potAnIja pariNati mAne athavA para je svavyatirikta lokanAM ghara venA ke pariNamana ke0 ghara vyApAracaM citavaq te povArnu karI mAne ane tethI ArtadhyAnano vikalpa kare yataH-"sayaM gehaM paricanja, paragehaMsi vAvaDe / " ityuttarAdhyayana vacanAt. mATe potAnuM para mukI paragharanI citA kare to pApazramaNa kayoche itibhaavH| ane baMdha mola kAraNa ke baMdhanAM kAraNa je mithyAla avirati kapAya yoga pramAda pramukha je baMdhanA hetu te na pIchAne ke0 na jANe mokSanAM kAraNa je kapAyAdikano abhAva athavA jJAnakriyA pramukha eTale 'nANakiriyA mukkho' iti vacanAt / / ityAdika mokSanA hetu che te paNa na pIchAne ke0 na jANe evA ajJAnI pANI te game teTalA kaSTAdika kare vopaNa ajJAnI che mATe pahele guNaThANe jANavA. yaduktaM " nANeNa viNA caraNaM, paDhamaguNahANapuhikaraM / " ityupadezamAlAvRttau // 23 // kiriyA lava paNa je jJAnIno, dRSTi thirAdika laage| tethI sujaza lahijeM sAhiba, sImaMdhara tujha rAge // dhanya0 24 // artha-te mAre jJAnIno ke jJAnavaMtano kriyAno lava ke eka aMzamAtra paNa je pAMcamI thirAnAmA dRSTi tihAM lAgato hoya eTale samyakta sahita hoya Adi zabdayI kAMtA prabhA parA e praNa dRSTi lar3aye tethI ke0 te jJAnasahita kriyAnA aMzathI he sAheva mujaza lahije ke0 bhalo jaza pAmiyeM mokSarUpa utkRSTo jaza pAmiye paNa te he zrImaMdhara paramAtmA tujha rAge ke tAre snehe karIne pAmiyeM // 24 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ : (111 ) // DhAla solamI // -2999 e panaramI DhAlanI koika gAthAmAM jJAnanI mukhyatA karI koika gAthAmAM cAritranI mukhyatA karI tathA koika gAthAmAM behuno syAdvAda ko te sAMbhalI koika ziSyane vyAmoha upaje je vAre sthitapakSa te zo haze te zaMkA TAlavAne solamI DhAlamAM syAdvAda mArgano sthitapakSa dekhADe che // // saphala saMsAra avatAra e huM gaNuM // e dezI // svAmI sImaMdharA tuM bhale dhyAiyeM, ApaNo AtamA jema prakaTa pAiyeM / dravyaguNapajjavA tujha yathA nirmalA, tema mujha zaktithI jaivi bhava sAmalA 1 artha - he, sImaMdharasAheva tujhane manamAM dhyAiyeM eja bhale ke0 bhaluMche jema tamArA dhyAnathI ApaNo ke0 potAno AtmA te pragaTa pAmiye tamArA dhyAnathI jJAnI thaiyeM te jJAne potAno AtmA AvaraNarahita thayo tevAre AtmabhAva pAmyAja iti bhAvaH / tevAre yathA ke0 jema 1 dravya 2 guNa 3 paryAya te tujha ke0 tamArA nirmala che e traNanAM lakSaNa kahe che. yathA "guNANamAsao davvaM, egadavvassiyA guNA / lakkhaNaM pajjavANaMtu, ubhao nissiyA bhave || 1 ||" ityuttarAdhyayane 28 mokSamArgAdhyayane. athavA guNaparyAyanuM bhAjana te dravya sahabhAvI dharma te guNa kramabhAvI te paryAya ityAdika vyAkhyAna graMthAMtarathI jANavuM. e rIte jema tamAruM Atmadravya asaMkhyAta pradezarUpa tathA tamArA jJAna darzana cAritrAdika anaMta guNa temAM samaya samaya utpAda vyayapaNAnuM paraNamanuM tathA anaMta aguru laghu prasukha je paryAya te sarva nirmala thayA nirAvaraNa thayA te rIte mAre paNa zaktithI ke0 ( yadyapi vyaktithI nathI topaNa ) zaktiye che te 'jaivi ke0 yadyapi bhavake0 saMsArane viSe sAmalA ke0 melA che eTale AvaraNa sahita che eTalo phera che // 1 // cAra che cetanAnI dazA avitathA, bahuzayana zayana jAgaraNa cothI tathA / miccha avirata suyata terameM tehanI, Adi guNaThANe nayacakra mAMhe muNI // 2 // artha - te mATe cetanAnI avasthA varNave che cetanAnI avitathA ke0 sAcIdazA cAra che te dekhA che 1 vahu zayana ke0 ghora nidrArUpa te pahelI 2 zayana ke0 cakSu micavArUpa vIjI 3 jAgaraNa ke0 kAMika jAgavArUpa trIjI 4 cothI tathA ke0 pUrve kahI temaja eTale bahu jAgaraNarUpa itibhAvaH / have e cAra avasthAne guNaThANe phalAve ke Adi guNaThANe e pada sarvatra joDiyeM eTale bahu zayananI Adi miccha ke0 mithyAtva guNaThANo ane bIjI
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ (112) zayana avasthAnI Adi te avirati samyakdRSTi guNaThANo tathA trIjI jAgaraNa avasthAnI Adi te suyata ke0 apramatta sAtamo guNaThANo 4 vahu jAgaraNa avasthAnI Adi te sayogI kevalInAmA teramo guNaThANo che tehanI ke0 te avasthAnA Adi guNaThANA te prathama dhura guNaThANA e rIte joDajo eTale e artha je bahuzayana dazA te 1-2-3 guNaThANe kahevI ane zayana dazA te 4-5-6 e traNa guNaThANe kahevI ane jAgaraNa dazA te7-8-9-10-11 -12 e cha guNaThANe kahevI ane bahu jAgaraNa te 13-14 e ve guNaThANe kahevI e rIte amane mujyo tevo artha lakhyo valI je bahuzruta hoya jeNe nayacakra graMtha joyI yathArtha kakhaM stavanakarcAe to nayacakramAM muNI ke0 nayacakramA guNaThANAnI Adi jANI ema kayu ve nayacakra graMtha hamaNAM amArI pAse nayI mATe vicArajo // 2 // bhAva saMyogajA karma udayAgatA, karama navi jIva navi mUlate navi chtaa| khaDIyathI bhittimAM jema hoe zvetatA, bhitti navi khaDIya naviteha bhramasaMgatA // 3 // artha-bhAvapadArtha je saMyoga saMbaMdhayI upanA karmane udaye AvyA te bhAva karma nathI jIva nathI mUlathI te chatApaNe nathI jema mici ke0 bhItamAhe khaDIya ke0 khaDIthI zvetavA dhavalatA thAya che vo te dhavalavAmAM bhIta nathI ane khaDI paNa nathI anyonye bhinna che paNa bhrame karI saMgatI jaikyatA malati thAya che // 3 // A gAthAno artha jJAnavimalasarinA TavA uparathI lakhyo che // 3 // deha navi vacana navi jIva navi cittache, karma navi rAga navi dveSa na vicittche| pudgalI bhAva pudgalapaNe pariNameM, dravya navi jUuM jUuM eka hove kime // 4 // artha-deha ke zarIra nathI aukyatApaNe vacana vAcika yoga nayI jIva nayI citta nathI karma nayI rAga nathI dveSa nathI vicitta che ke0 vicitratA aneka jAti che e sarva pugalika bhAva che te pudgalapaNe pariName.kemake pudalanu aneka prakAre pariNamana dharma ke 'pUraNagalaNadharmANaH' pugalanu ra lakSaNa che te mATe jIvAdika je dravya che te sarvathakI jUdojUdo che te eka kema hoya ? upacAre eka kahiyeM // 4 // A gAthAno artha jJAnavimala sUrinA TavAthI lakhyo che // 4 // paMthI jana luMTatAM corane jema bhaNe, vATe ko luTiye temaja mUDho giNe / eka kSetre malyA aNutaNI . . dekhato, vikRtie jIvanI prakRti uvekhato // 5 //
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 113 ) artha - je paMthI lokane luTatAMthakAM corane koi ke0 koika puruSa ema kahe je luMTe che paNa te cora vATane luMTatA nathI paNa vATe ke0 vATa je mArga tene viSa rahyA je loka te luTAya che paNa lakSaNe ema kahe che je vATa luMTI. temaja mUMDho ke0 mUrkha te zarIra tathA AtmA pramukhane eka karI gaNe che zA mATe je eka kSetre malyA ke0 je kSetre AtmA teja AkAza pradeze malyA paraspara saMbaMdha thayo eMvA je aNutaNI ke0 paramANunI vikRti ke vikArane dekhato ke0 dekhIne mUrkha ema gaNe che. ane jIvanI prakRti je khabhAva tene uvekhato ke0 lekhAMmAM aNagaNato thako jIva tathA zarIrAdikane ekapaNe gaNe che paNa ema jANatAM nathI je pudgala ne jaDa che acetana che, ane AtmA to jJAnasvarupI che te eka kema thAya. itibhAvaH // 5 // dehaM karmAdi savikAja puhalataNAM, jIvanA teha vyavahAra mAne ghaNAM / sayala guNaThANa jIaThANa saMyogathI, zuddha pariNAma viNa jIva kAraya nathI // 6 // 10 artha - te mA deha ke0 zarIra tathA jJAnAvaraNAdi karma ane Adi zabdayI gharavAra pramukha e sarva pudgalanAM kArya ke pudgalathI nIpanAM che te pudgalanAM kAryane jIvanAM kArya kahI bolAve che te vyavahAra mAne ghaNAM ke0 te vyavahAra nayathI jIvanAM kArya kahIyeM paNa nivaya naye to sarva pudgalasvarUpa che. sayala guNaThANa ke samasta midhyAlAdika guNasthAnaka tathA jI ThANa ke samasta ekeMdriyAdika jIvasthAnaka ityAdika sarva prakAra te saMyogathI ke0 puMgala karmATikanA saMyogathI jANavA paNa e AtmasvarUpa nahIM kemake zuddha pariNAma ke0 samasta upAdhi rahita jenA pradezane viSe eka aNumAtra paNa bhela nathI evaM je zuddha svarUpa vinA jIva kAraya nathI ke0 jIvarUpa kArya nathI // 6 // nANadaMsaNa caraNa zuddha pariNAma je, taMta jotA na che jIvathI bhinna te / ratna jeMma jyotithI kAja kAraNa paNe, rahita ema ekatA sahaja nANI muNe // 7 // artha - jJAna darzanaM tathA cAritra ityAdika anaMta je zuddha AtmAnA pariNAma che te taMta niyatapaNAthI jor3a to kAMi jIva thakI bhinna nathI kemake jJAnAdika guNa jo bhinna hoya to AtmA nirguNa jaDapaNe mAnavo joiyeM te to nathI mATe jIvayI jJAnAdika guNa bhinna nathI, jema sphaTika ratna pramukha potAnI jyotithI bhinna nathI. zA mATe je kAja kAraNapaNe kahetAM kAM pUravanuM nathI kemake jo ratnathI jyoti yaha ema kahiyeM to jyoti vinA ratna hatuMja nahIM mATe ratnathI jyoti thai ema kahevAya nahIM. tathA jyotithI rana thayuM ema paNa
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ na kahevAya kemake rana vinA jyoti paNa kyA hatI te mATe kArya kAraNapaNe rahita che. ema ke0 e rIte AtmA tathA AtmaguNa te bhinna nathI sahaja ke sahaja svabhAve abheda che baikyatA che e vAta nANI muNe ke0 je jJAnI hoya te jANe paNa mUrkha samaje nahIM // 7 // aMza paNa navi ghaTe pUraNa dravyanA, dravya paNa kema kahuM dravyanA guNa vinA / akala ne alakha ema jIva ati taMtathI, prathama aMge vaMdiuM apadane pada nathI // 8 // artha-saMpUrNa dravyanA je aMza kahevA te paNa yukta nathI kemake je vAreM aMza kahIyeM te vAreM dravya paNa zA. " ega nicaM niravayavaM, akkiyaM savvagaM ca sAmana" iti mahAbhASya vacanAta. je dravya te sAmAnya che ane je sAmAnya te niravayava che tathA dravya paNa kema kahuM dravyanA guNa vinA ke dravya saMbaMdhI je guNa te vinA dravya paNa kema kahevAya ? kAraNa ke "guNANamAsao davaM." ityuttarAdhyayane 28 me adhyayane dravya lakSaNaM. tathA "guNa paryAya badravya" iti tatvArthavacanAt tathA paryAya nayavAlAnI yuktiyeM to dravya cheja nahIM paramArtha paryAyaja svataMtra che yathA utphaNa viphaNAdika dravya nA kahevAya te mATe dravya nathI vo dravyanA guNa kyAthI hoya jema gAma na hoya to te gAmanI sIma kyAthI. ityAdivat mahA bhASyamAM jojo eTale e bhAva je aMza paNa na kahuM ane dravya paNa na kahevAya yuktiye to ema Avyu ane AgamamA vo aMza sahita paNa dravya kahiyeM ema che guNa paryAyavat danyaM e vacana sucave che te mATe akala ke0 kalyo na jAya ane alakha ke lakhyo na jAya e rItano jIva0 ke0 AtmA te ati taMtathI ke0 atyaMtapaNe nizcayathakI jANavo eTale kAi kahevAya nahIM. yataH-"vikkhAtarae savve sarA niyati, takA jattha vija i maI tattha na gahiyA oe appaichANassa kheyane se Na dIhe Na hasse na baTTe na taMse na cauraMse na parimaMDalena kinhe na nIle na lohie na hAlidde na mukille na surabhigaMdhe na durabhigaMdhe na titte na kahue na kasAe na avile na mahure na kakkhaDe na maue na garue na lahue na sIe na unhe na niddhe na lukkhe na kAo na rUhe na saMge na itthI na purise na anahA parine sanne uvamA na vijae . arUvI sacA apayassa payaM natyi" // ityAdika AcArAMga paMcamAdhyayane chaThe uddeze kA che te mAMhelA viSama padono artha kariye chai-- vikkhAta ke0 mokSa tene viSe rae ke rAtA sace sarA ke0 te mokSa svarUpa ke che te kahe che sarva svara nivRtyA che eTale koi zabda vAcya nayI takA ke0 vicAra je Ama haze ke Ama haze te kaDevAya nahIM mati je autpAtakI pramukha teno graha jene viSe nathI te paNa oe ke ekalu che paNa karma kalaMka sahita nathI appaiThANassa ke0 udArikAdika zarIracaM pratiSThAna nayI tathA kheanne ke0 lokAlo karnu jJAyaka che tathA na kAo ke0 kAya nayI na rUhe ke0 saMsAramA ugavu nathI anahA - ke napuMsaka nayI parine ke samasta prakAre jANa che sanne ke0 samyak jANe che tathA a
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ (115) payassa payaM natthi ke0 avasthA vizepa je pada te nathI jene te apada kahiye eTale apada te siddhane pada ke. je abhidhAna te nathI eTale siddhane koi nAme kahI bolAvI te nathI. iti bhAvaH // 8 // zuddhatA dhyAna ema nizcayeM Apanu, tujha samApatti auSadha sakala pAparnu / dravya anuyoga saMmati pramukhathI lahI, bhakti vairAgyane jJAna dhariye sahI // 9 // artha-zuddhatA ke0 zuddha svarUpa je dhyAna tehija potAnu nizcayarUpeM jANavU. mATe he prabhu sarva pAparnu samApatti auSadha sarva dopa nAzana rasAyana te ekahija che je zuddha upayoga. lakSaNa te. ane paTa dravyanI vicAraNA rUpa anuyoga saMmatimahAvAdi graMthathakI jANIne sAhivanI vidhi sevA pUrvaka nirAzaMsatArUpa bhakti vairAga ke viSaya vimukhatA jJAna te zundra upayoga nizcayathakI ehIna cittamAM dharIya kArya sAdhakatA ehija che eTale bhakti dazA, baigagyadazA, jAnadazA e traNa kArya sAdhakatA che vihAM cotho guNaThANo bhakti mukhye pAMcamI chaTo guNaThANo vairAgyadazA mukhye kSINamohAdika guNaThANo jJAnadazA mukhye ityAdi dravyabhAveM sarva jANavI. mukhyatA guNatAyeM ekeM traNe eka ityAdi vyaktatA graMthAMtarathI jANavI // 9 // mA gAthAno artha jJAnavimala marinA TavA uparathI lakhyo che, // 9 // jeha ahaMkAra mamakAranuM baMdhanaM, zuddha naya te dahe dahana jema iMdhanaM / zuddha naya dIpikA mukti mAraga bhaNI, zuddha naya Athi che sAdhune ApaNI // 10 // artha-je ahaMkAra ke0 mAna mamakAra ke0 mamakha tenuM baMdhanaM ke0 kAraNa eTale ahaMkAra tathA mamakAranu mUla rAga dvepa che te rAga dvepathI ahaMkAra tathA mamakAra hoya te rAga dvepane dahana jema iMdhana ke0 jema ani lAkaDAMne pAlI nAkhe tenI pe zuddha naya ke0 Atmatata ciMtanarUpa dhyAna te dahe ke vAle eTale zuddha dhyAnayI rAga dveSa valI bhasma thAya. zuddha naya ke nizcaya naya te mokSamArgano dIvo che kemake mokSamArge gamana karatAM ajavAla kare mATe je zuddhanaya teja sAdhune ApaNI ke0 potAnI AthI ke0 saMpatti che. yataH-"dIpikA khalu nirvANe, nirvANapathadarzinI / zuddhAtmacetanA yA ca, sAdhUnAmakSayo nidhiH||1||" iti yoganirNaye // 10 // sakala gaNI piTakanuM sAra jeNe laghu, tehane paNa parama sAra ehaja kahyu / oghaniyuktimA eha viNa navi miTe, duHkha savi vacana e prathama aMge ghaTe // 11 //
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ (. 196.) artha-gaNI ke0 AcArya tenA sakala ke0 samagra guNarUpa ratnanI piTaka ke0 peTI eTa dvAdazAMgIrUpa je gaNInI peTI teno sAra ke0 prAdhAnyapaNuM te jeNe lA ke0 jANyu che ehavA samasta dvAdazAMgInA jANane paNa parama sAra ke pradhAna rahasya parama sAra te eja zuddha naya pariNamanarUpa kayuM che e dvAdazAMgInA jANane paNa nizcaya nayaja sAra kalyaM che to bIjAnI zI vAta ema zrI oghaniyuktimadhye kayu che. yata:-" paramarahassamisINaM, samatagaNipiDagajhariyasArANaM / pariNAmiyaM pamANaM nicchayamavalaMvamANANaM // 1 // " iti. to eha viNa ke0 e nizcayanaya samajyA vinA duHkha ke0 pApa te navi miTe ke na Tale tathA koika pratamA eha viNa na ghaTe ema lakhyu che te navi ghaTe ke0 duHkha ochu na thAya mATe behuno bhAvArtha ekaja che e sarva vacana prathama aMge ghaTe ke zrI AcArAMga sUtramA ghaTamAna che yukta che 'je egaM jANai se savvaM jANai je savvaM jANai se egaM jANaDa' ityAdi pAThagat // 11 // zuddha naya dhyAna tehane sadA pariName, jehane zuddha vyavahAra hIyaDe rame // malina vastre yathA rAga kuMkumataNo, hIna vyavahAra citta ehathI navi guNo // 12 // artha-eTalIvAra zuddhanayanI mukhyatAyeM bAta kahI have koika ema sAMbhalIne ekAMta . nizcayanayaja aMgIkAra kare ane vyavahAranaya lekhAmAM gaNeja nahIM tene zikSA kare che je pUrvokta prakAre zuddhanayatuM je dhyAna teto te mANIne sadA niraMtara pariName je mANIne zuddha vyavahAra saMyamAnuSThAna pravRttirUpa hIyaDe rame ke0 hRdayane viSe rame tenA upara dRSTAMta kahe che jema melA vastrane viSe kaMkuno athavA kesarano raMga na lAge temaja hINA vyavahAravaMtanAcitane navi guNo ke0 guNa na hoya eTale vyavahAra vinA nizcaya pariName nahIM // 12 // - jeha vyavahAra seDhI prathama chAMDatA, eka e Adare - Apa mata mAMDatAM / tAsa utAvale navi Tale ApadA, kSudhita icchAyeM uMbara na pAce kadA // 13 // artha-je pANI vyavahAra zreNIrUpa je anukrama te to prathama chAMDe che tathA eka e Adare ke ekalo e nizcaya nayaja Adare che Apa mata mAMDatA ke0 potAnuM mata dRDha karavAM eka bhavasthiti upara dRDha thayA che paNa udhama karatA nathI to tenI utAvaLe ApadA Tale nahIM eTale ekalo nizcaya pokAravAthI saMsAra paribhramaNarUpa ApadA Tale nahIM jema kSuSita ke. bhUkhyAnI icchAyeM varanA phala kadApi na pAke eTale uMbaraphala te jalasevAdika kriyAye pAke paNa icchA mAtra na pAke. itibhAvaH // 13 //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ (197) bhAva lava jeha vyavahAra guNathI bhale, zuddha naya bhAvanA tehathI navi cale / zuddha vyavahAra guruyoga pari NatapaNuM, teha viNa zuddha nayamAM nahi te ghaNuM // 14 // artha-bhAva ke0 ruDA adhyavasAyano lava ke0 aMza te paNa vyavahAra paranAlikArUpa guNathI bhalato hoya eTale vyavahArasahita hoya to zuddha nayabhAvanA ke zubha adhyavasAyanI je bhAvanA gholanA te te pANIthI navi cale ke0 khase nahIM eTale zuddha nayanI bhAvanA ve to tevAre sthira thAya ke jo vyavahArayukta hoya. anyathA kSaNa tolo kSaNa mAso thAya te zuddha vyavahAra to guruyoga ke0 gurunA saMyoge eTale gurukulavAseM nirmala vyavahAra thAya te zuddha vyavahArathI pariNatapaNuM ke0 paripakapaNuM hoya eTale zuddha nayamAM paripakka to je zudra vyavahAravaMta hoya tehala thAya anyathA zudra vyavahAravinA zuddha naya TherI zake nahIM. ane teha viNa ke0 te guruyoga zuddha vyavahAravinA zuddha nayamAM ke0 adhyAtmamAM nahIM te yaNaM ke0 te je pariNitapaNuM te ghaNuM na hoya eTale gurukulavAse zuddha vyavahAra ane zuddhavyavahAre paripakapaNuM niyamAM nizcalapaNuM hoya iti. eTale jo guruyoga vyavahAra zuddha hoya to zuddha nayamAM paripakanA hoya / / 14 / / kei navi bheda jANe apariNatamati, zuddha naya atihi gaMbhIra che te vtii| bheda lava jANatAM kei mAraga taje, hoya ati pariNati parasamaya sthiti bhaje // 15 // artha-e rIte keTalApha prANI apariNatamati ke0 apariNAmI tene navi bheda jANe ke0 aneka prakAranI khabara na paDhe ihAM bheda te apavAda utsarga nizcaya vyavahAra pramukha jANavA te na jANe apariNatamati gaddhe vyavahAranayavAlA lIjiye te kema na jANe je zuddhanaya atihi gaMbhIra cha ke0 upalA naya te atyaMta gaMbhIra che eTale e bhAva je AgalA 1 naigama 2 saMgraha 3 vyavahAra e traNa naya yadyapi apariNatamati jANe paNa nizcaya naya to ati gaMbhIra upayogarUpa nayamA khavara na paDhe. iti bhAvaH / eTale je vyavahAra naya ekalo mAne tene Thapako dIyo have ekalo nizcayanaya mAne tene upako de che. keTalAka prANI bheda lava jANatAM ke0 bhedano aMzamAtra jANatAM mArgane vaje ke0 chAMDI de eTale aMzamAtra kAika zikhyuM sAMbhalyu che te vacana jANe tethI mahA ahaMkAra dharatA ema jANe je nizcaya kharUpanI vAto ApaNe jANiye chaiyeM evI vIjo koNa jANe che ane ApaNe AtmasvarUpa jANyu eTale kriyA | kAma che kriyA to jJAnanI dAsI che ityAdika vacana volI kriyA na kare ane mArga chAMDe evI rIte je ati pariNAmi thAya te zuM kare teM kahe che.je samaya je sidAMta tenI para. ke0 utkRSTa sthiti te maryAdA tene bhaje eTale siddhAMtamA utkRSTI sthiti
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) ne nizcayanayanI vAtI karavI te bhaje ke kare athavA parasamayasthiti bhaje ke anyadarzananI sthiti bhaje eTale ekAMta nizcaya nayavAdI digaMvarAdika te paradarzanI kahiye te vAre paNa paradarzanI sthici bhajI. iti bhAvaH // 15 // teha kAraNa thakI sarva naya navi kahyA, kAlikazruta mAMheM tIna prAyeM lhyaa| dekhI AvazyakeM zuddha naya dhureM bhaNI, jANiye ulaTI rItiboTikataNI // 16 // artha-te kAraNathakI nizcaya pariNAmI te ekalI pariNAmanI vAto karIne mArga upADI nAMkhaze evujANIne 1 naigama 2 saMgraha 3 vyavahAra 4 rUjusUtra 5 zabda 6 samabhirUDha 7 evaMbhUta e sarva naya nathI kahyA, kema nathI kahyA te kahe che kAlikazruta mAhe ke0 AcArAMgAdika kAlikazrutane viSe tIna pAyeM lahyA ke0 bahulatAyeM 1 naigama 2 saMgraha 3 vyavahAra e traNa naya lakhyA che. e vAta graMthakAra ziSyane kahe che je dekhI Avazyake ke Avazyaka niyuktimA dekhajo eTale kAlikazrutamAM mAye traNa naya kayA che ema Avazyaka niyuktimAM kaDaM che. yatA-" eehi dihivAe, paruvaNA muttaatthakahaNAe / iha puNa aNabhuvagamo, ahigAro tIhiM osanna ||1||paayN saMvavahAro, vavahAraM tehiM vihiM ujaloe, neNaM parikammaNatthaM kAliyamune vadahigAro // 2 // " ityAvazyake. erItato zvetAMvara pakSe che. je pUrva vyavahAra samajAvIne pache nizcayanI vAta samajAve iti. tathA have digaMvaranI prakriyA dUkhave che je zuddha naya dhUreM ke nizcaya naya dhUre che te mATe voTika ke digaMvaranI rIti te ulaTI ke viparIta jANIyeM je mATe pahelAMthI nizcaya naya samajAve eTale vyavahAramA dRSTi Thareja nahIM mATe viparIta kahi. iti bhAvaH // 16 // zuddha vyavahAra che gaccha kiriyA thiti, duppasaha jAva tIratha kathu che nIti // teha saMvijJa gItArthathI saMbhave, avara eraMDa sama koNa jaga lekhave / / 17 // artha-te mATe vyavahAra te pradhAna che te zuddha vyavahAra to suvihita gaccha je sAdhusamudAya tenI kriyAnI je sthiti temA che eTale zuddhavyavahAra te suvihita gacchamAM hoya dummasahanAmA AcArya je pAMcamA jhArAne cheDe thaze jAva ke tihAM lageM nIti ke niraMtara tIrtha kayuM che. yataH-" iya savvodayayugapavarasUriNo caraNasaMjue vaMde / cauruttaradusahassa, duppasahate muhammAi // 1 // " iti dusama saMgha stotre tathA "vAsANa vIsasahasA, navasaya ti mAsa paMca diNa paharA |ikaa ghaDiyA do pala, aksaraiguAla ninndhmmo||1||" iti dIvAlI kalpe // te tIrtha to gItAratha saMvijJa hoya tethIja saMbhave eTale "nANakiriyAhi mukkho" ||iti bhAjya vacanAt. eTaLe jJAnakriyAthI mokSa te jJAnakriyA to guNa che ane je guNa che te guNIthI
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ (119) abhedarUpa le mATa saMvijJa zabda kriyAvaMta AnyA ane gItArtha zabde jJAnavaMta AvyA te . saMvijJa gItArthathI je vIjA te eraMDA sarikhA jANavA tene jagatane viSe koNa lekhAmAM gaNe // 17 // zAstra anusAra je navi haThe tANiyeM, nIti tapagacchanI te bhalI jANiyeM // jIta dAkhe jihAM samaya sAru budhA, nAmane ThAma kumate nahIM jasa mudhA // 18 // artha-te saMvijJa gItArtha paramAya to tene kahiye je zAstrane anusAre iThe tANe nahIM bhAvanA akSara dekha eTale potAno kadAgraha mUkI Ape evI rItI to tapa gacchanI bhalI ke0 ghaNI uttama cha eTale tapa gacchamAM paMcAMgI prakaraNAdika je muvihitanA karathA graMtha te sarva pramANa cha ema jANiya iti bhAvaH / jihAM ke0 je tapa gacchane vipe budhA ke0 paMDita loka te samaya sAru ke siddhAMta pramANe jIta dAkhe ke vartamAna kAlano jIta dekhADe he je tapa gacchanAM nAma ane ThAma ke sthAnaka te kumate ke0 kadAgrahe sudhA ke0 phokaTa jasa ke. jenA nahIM ka. nathI eTale e tapa gacchanAM je nAma ThAma te sarva guNa niSpanna cha / // 18 // nAma nitha che prathama ehanuM kaDaM, prathama aDapATa lageM guru guNe saMgrA | maMtra koTI japI navama pATe yadA, teha kAraNa thayuM nAma koTika tadA // 19 // artha-have tapa gacchanAM nAma dhurathakI anukrame nippana che te kahe che mathama zrI sudharmAkhAmIthI nigraMtha ehacuM nAma mathama kayaM te prathamanA ATha pATa lage guru guNe ke0 mohoTe guNe nispRhatArUpa guNe karI saMgrA ke grAM che pache navame pATe susthita mumativaddha AcArya koTIvAra marimaMtra japIne rahyA vIjA AcArya te cAralAkha tathA savAlAkha maMtra jape eTale marimaMtra purI thayo ane e ve AcArya koTIvAra japyo te kAraNa ke0 te hetuyeM nevAre koTIka nAma kahevANuM eTale e nAma paNa guNa niSpanna che paNa koi mata kadAgrahe natho // 19 // paMnarame pATeM zrI caMdrasUre kahyu, caMdra gaccha nAma nirmalapaNe vistayuM / solame pATa vanavAsa nirmama mati, nAma vanavAsI sAmaMtabhadro yati // 20 // artha-te koTika gaccha cauda pATa lageM cAlyuM te cAra pachI pannarame pATeM zrI vajasenAcAryanA zipya cAra thayA te lakSamUlanI hAMDI nyavahArIyAne ghare caDI tevAre vIje dine
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ (120) muphAla thaze eNma kahI jIvADyA te vyavahArIyeM tathA tenA cAraputre upakAra jANI cAritra lIdhu te cAra ziSyanAM nAma 1 nAgeMdra 2 caMdra 3 vidyAdhara 4 nivRtti e cAra thayA te cAre AcArya pada pAmyA temAM caMdranAmA AcArya panarame pATe thayA teothI nojo caMdragaccha evaM nAma nirmalapaNe vistAra pAmyu te paNa guNa niSpanna thayu paNa mata kadAgrahe thayu nathI. pache solame pATe vanamA vasyA mamakharahita jenI mati iti evA AcArya thayA mATe vanavAsI nAma cothu kahevANuM te AcAryatuM nAma sAmaMtabhadra yati ke jiteMdriya hatuM // 20 // pATa chatrIsameM sarvadevAbhidhA, sUri vaDaMga tihA nAma zravaNe sudhA / vaDatale sUripada ApIuM te vatI valIya tasa bahu guNe jeha vAdhyA yati // 21 // artha-tathA chatrIzame pATe sarvadevAbhidha nAme sUri thakI vaDanA jhADataleM saripada Apyu mATe vaDa gaccha viruda thayu te zravaNane viSe sudhA ke. amRtasamAna jANavaM eTale vaDanA jhADa he AcAryapada Apyu mATe vaDa gaccha ane valI te AcAryane guNavana yatino samudIya bahu vRddhi pAmyo eTaLe sAdhuno samudAya te vaDanI peThe vistAra pAmyo tethI vaMDagacchaM kahevANo e nAma paNa guNa niSpanna che te mATe vaDa gaccha nAma thayu // 21 // sUri jagacaMda jaga samaraMsa caMdramA, jeha guru pATe carDa adhika cAlIsamAM // tehaM pAmyu tapA nAma bahu tapa karI, pragaTa AghATa purI vijayakamalA varI // 22 // artha-pache jagavacaMdrasari je jagatane viSe upazama rase karI caMdramA sarikhA thayA eTale caMdramA amRtarase bharatho tema AcArya te samatArase bharelA moTA pATanA dhaNI ca adhika cAlIsamAM ke0 cummAlIsame pATe thayA teNe zrI AMvila varddhamAnAdika bahutapa karIne magaTapaNe AghATa ke udayapura (cIcoDa)ne viSe rANojI hastI upara caDhI AvatA hatA tevAreM zrI jagaccaMdra sUri varddhamAna tapa lAgaTa karatA durvala zarIranA dhaNI sanmukha AvatA hatA tyAre rANe pradhAnane pUchayuM je e koNa Ave che pradhAne kayuM he mahArAja ghaNA mohoTA tapanA karanAra AcArya Ave che tyAre rANojI hasti uparathI heThA utarI namaskAra karIne mahAtapA evaM viruda dIdhuM tyAre madhAne kadhu mahArAja mahApada kADI nAkho nahItara loka mahA tapAne ThekANe mahAtmA kaheze te mAre mahA pada na kaho te sAMbhalI rANAjIyeM tapA nAma dIdhu e paNa guNa nippanna chaTuM nAma thayu paNa tapA evaM nAma kadAgrahathI thayuM nathI. tathA vijaya kamalA varI ke0 rANAjInI sabhAmAM caurayAsI vAdIyone jItIne jaya lakSmI varathA tyAre rANe hIralA jagaccaMdra sUri kahI volAnyA // 22 //
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 121 ) eha SaTa nAma guNa ThAma tapa gaNatayA, zuddha sadahaNa guNa rayaNa mAM ghaNA // eha anugata paraMpara bhaNI sevatA, jJAnayogI vibudha pragaTa jaga devatA || 23 // artha - e ghaTa nAma ke0 e pUrvokta cha nAma te kevAM ke je guNanAM sthAnaka che te tapa gaNa taNA ke0 tapagacchanA jANavA zuddha saddahaNA ke0 zuddha zraddhAvaMta guNarayaNa ke0 guNarUpa ratna te e tapa gacchamAM ghaNA ke eTale zraddhAvaMta guNavaMta ghaNA ke e anugata paraMpara ke0 svataMtra paraMparA AvI eTale jenI paraMparAmAM truTa paDI nathI tenuM nAma anugata paraMparA kahiyeM tebhaNI ke0 te mATe sevatAM ke0 sevA karatA evA koNa che je jJAnayogI vibudha ke0 jJAna saMyogavaMtA paMDita anugata paraMparAnI sevA kare che. iti yogaH / pragaTa jaga devatA ke0 e jagatane viSe pragaTapaNe devatAja che eTale paMDita loka zuddha paraMparAnIja sevA kare // 23 // koI kahe mukti che viNatAM citharAM, koi kahe sahaja jamatAM ghara dahitharAM // mUDha e doya tasa bheda jANe nahI, jJAna yoge kriyA sAdhatAM te sahI // 24 // artha- have sarva adhikAra kahIne cheDe nizraya tathA vyavahAra naya phalAvavA te phalAve che. aise vyavahAra naya vAdI kahe che je viNatAM citharAM ke0 paDilehaNA paDikamaNAdika tathA phATAM tuTAM vastrAdika paratAM ityAdika kaSTa karatAM mukti ke ke0 mukti pAmiyeM tathA koika nizrayavAdI ema kahe che je seheja rIte gharane viSe dahitharAM jamatAM upalakSaNathI pravara modaka pramukha levA eTale nizcaya nayavAlA kahe che je kaSTa kare zuM thAya khuba khAnuM pIvuM paNa tatva jJAna payuM eTale siddhi jANavI. ebI jUdI jUdI rItanA bolanArA te behu mUDha ke sUrkha che eTale te mokSa sAdhavAno bheda ke0 prakAra jANatA nayI kemake jJAnane saMyoge kriyA sAsahI ke0 te mukti satya che. yataH- " nANakiriyAhiM mukkho" iti vacanAt tathA"hayaM nANaM kiyAhiNaM, hayA annANao kiyA // pAsaMto paMgulo daTTo, dhAvamANo a aMghao // 1 // evaM savve vinayA, micchAdiThThI sapakkhapaDivaddhA || annonnanissiyA uNa, havaMti te caiva sammattaM // 2 // ityAdika Avazyaka niryukti vacanAt // 24 // 0 sarala bhAveM prabho zuddha ema jANatAM huM huM sujaza, tujha vacana mana ANatAM // pUrva suvihitatathA graMtha jANI karI, mujha hojo tujha kRpA java payonidhi tarI // 25 // - yA he bhI ema ke0 e rIteM sarala svabhAveM karI behu naye siddhi ke e rIte
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ (122) jANatAM paNa kapaTe nahIM je kahe eka ane cittamAM vIjeM hoya ema kapaTasahita nahIM tathA tujha vacana mana ANatAM ke pUrva jJAnakriyAbhyAM mokSaH ema jANatAM tathA mana ANatAM ke0 mavita karatA thakAM mujaza ke0 bhalo je jaza te huM pAsu eTale sunirAja pramukha muvihita loka bhalo jaza vole evI syAdvAdadRSTi kema thayI te kahe je je pUrva suvihitataNA ke0 pUrvAcArya zrI haribhadrasari tathA dharmadAsagaNI bhASyakArajI umAkhAti vAcaka pramukhanA je graMtha te jANI karIne samyak jJAne karI syAdvAdadRSTi thayI te evI dRSTito prabhukRpAthI thAya te mATe mana pAse mArthanA kare che je bhava payonidhi ke je saMsArasamudra tene viSe tujha kRpA ke tamArI dayA tadrUpa tarI ke0 jahAja te mujha hojo ke mAre thajo eTale saMsArasamudramA tamArI kRpArUpa jahAja mAre thajo // 25 // Press // DhAla strmii|| e solamI DhAlane aMte syAdvAdadRSTinI siddhi kahI evI dRSTi potAnI thayI tethI upano je harSa te harSe karI sataramI DhAlamA vole che. // kahakhAnI deshii|| Aja jinarAja muja kAja siddhAM save, vinati mAharI citta dhArI // mArga jo meM lahyo tujha kRpA rasathakI // to hui saMpadA pragaTa sArI // Aja0 // 1 // artha-he jinarAja Aja ke. je divase syAdvAdadRSTiyeM bholakhANa thayuM te divase kavizvaratuM vartamAna che te mAre Aja kahiye te Aje mArAM je kArya te sarva siddha thayAM zA mATe je mArI vinati cittamAM paramezvare dhArI yadyapi paramezvara to vItarAga che koinI vinati cicamAM gharatA nayI topaNa paramezvaranI bhaktija nija kArya bhakta lokane thayu mATe kAraNe kAryopacAra karIne kaheche ke jo tuja kRpArUpa rasathakI meM mArga layo ke hu~ mArga lahyo ke hu~ mArga pAmyo ane te mArga rUpa sArI ke0 manohara saMpadA mAhare pragaTa thayI // 1 // vegalo mata huje deva mujha mana thakI, kamalanA vana thako jema parAgo / camakapASANa jema lohane kheMcase, muktine seheja tujha nktiraago| Aja0 // 2 //
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ (123) artha-mATe mArA manathakI vegalA mata thajo eTale ghaTamAM rahejo jema kamalanA vanathakI parAgo ke0 vAsanA dUra rahetI nayI eTale jema kamalanI vAsanA te kamalanA vanamAM rahe tema tame mArA cittamAM rahejo camaka jAtIno koi patthara vizeSa te jema lohane kheMcase ke. jema loDhAne kheMce eTale e pattharano evo seheja khabhAvache je loDaM vegalaM hoya topaNa tihAthI potAnI mele AvIne pattharane valage te rIte tamArA upara mAharo je bhaktirAga ke te khabhAve muktine kheMcaze // 2 // tuM vase jo prabho harpanara hIyaDale, to sakala pApanA baMdha tUTe // ugate gagana sUrayataNe maMDale, daha dizi jema timira paDala phuutte||aa0||3|| artha-he prabho harpa bharyu je mArUM hIyuM tene viSe jo tuM vase to samasta je bhavAMtare pApanA baMdha karayA che te tUTI jAya. tihAM dRSTAMta kahe che je gagana ke0 AkAzaneviSe sUryanA vimAnana maMDala te uge thake dahadizi ke0 daze dizAne viSe jema timira ke0 aMdhakAra ne paDala ne samUha te phUTe ke nAga pAme tadvat pApa paDala tUTe / / 3 / / sIMcaje tuM sadA vipula karuNArase, mujha mane zuddhamati klpvelii| nANa dasaNa kusuma caraNa varamaMjarI, mukti phala Apaze te ekeliiaamaa4|| artha-vipula karuNA raseM ke vistAravAna karuNArUpa raseM karIne mAhArA manane viSe zuddha matirUpa kalpavRkSanI velI te he svAmI tuM siMcaje iti bhAvaH / te siMcyA thakA jJAna darzanarUpato phUla Avaze tathA pradhAna cAritrarUpa maMjarI ke0 mAMjara lAgaze tevAra pache mutirUpa phalane Apaze te ekalI ke0 te zuddha matirUpa kalpa velaDI ekalI Apaze // 4 // loka sannAthakI loka bahu vAulo, rAulo dAsa te savi uvekhe / eka tujha ANasuMjeharAtArahe, tehane eha nija mitra dekhe // aaj0||5|| ___ artha-lokasaMjJA je gADariyo pravAha te thakI loka bahu pAulo ke0 ghaNo loka ghelo thayo che paNa rAulo dAsa ke0 rAjAno dAsa eTale tamAro dAsa evo je huM te sarva gADariyA pravAhane ukhu chu eTale gaNatarImA ANato nathI mAtra eka advitiya tujha ANI je rAtA rahe ke tamArI AjJAthI je raMgANA che tene e mAro AtmA te potAno mitra karI jANe che eTale tamArI ANAthI je vAhya che tene uvekhu cha paNa tamArI AjJAvaMtane sAtharmika saMbaMdhapaNA mATe mitra karI jANuM chu. iti bhAvaH // 5 // ANa jina nANa tujha eka huM zira dharUM, avaranI vANI navikAne sunniyeN| sarva darzana taNuMmUla tujha zAsanaM, teNa te eka suviveka thunniyeN| aaj0||6||
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-he jina ke0 sAmAnya kevalImAM bhANa ke0 sUrya sarikhA tArI eka advitIya AjJA te hu~ mastake dharuM ane avara ke0 vIjAnI vANI te kAne sAMbhaliye nahIM eTale vItarAganI AjJA AdarIye paNa avara je rAnI dveSI tenAM vacana kAnena pariyeM. iti bhaavH|| sarva darzana ke0 samyakta kemake sakala naya zraddhAyeM samyakta. yaduktaM mahAbhASye-"yAvaiyA vayaNapahA, tAvaiyA vA nayA vissdaao| te ceva ya parasamayA, sammataM samudiyA sanve // 1 // " iti vacanAt. te mATe samakita mUla te tujha zAsana ke tamArI AjJA che athavA paTadarzananuM mUla te tujha zAsana eTale sarva darzana te tamArA darzananA aMza che te mATe tamArI AjJA veja eka advitIya bhalA viveke karI svaviyeM chaiyeM eTale sarva darzananuM mUla chAMDI avaranI stavanA koNa kare. iti bhAvaH // 6 // tujha vacana rAga sukhasAgara hu~ gaeM, sakala sura manuja sukha eka biMdu / sAra karajo sadA deva sevakataNI,tuMsumati kamalinI vana dirNidu |aa7|| artha-tamArA vacana upara meM rAga eTale jainAgamano je rAga tadrUpa ne mukha samudranA samUha te Agala samasta devatA tathA samasta manuSya cakravAdikanAM sukha te eka vidu samAna hu~ gaNuM ke hu~ mAnu cha te mATe he deva sadA sarvadA tamAro hu~ sevaka chu tenI sAra ke0 saMbhAla karajo eTale tamArA sarikho karajo tame mumatirUpa je kamalinI teju je vana tene vipe diNiMdu ke0 sUrya sarikhA cho eTale sUrya jema kamalinIne vikavara kare tema mumatirUpa kamalinIne tame vikakhara karo eTale tamArAyI mumati Ave. iti bhAvaH / / jJAna yoge dharI tRpti navi lAjiyeM, gAjiyeM eka tujha vacana raageN| zakti ullAsa adhiko huse tujhathakI, tuMsadA sakala sukha heta jAge|AlAvA ___ artha-jJAnayogamAM kRpti dharIne eTale jJAnamAM mama rahIne kriyAnuSThAna karatA lAjiye nahIM paNa sAvadhAna thayIne eka tamArA vacanane rAgeM karI gAjiyeM eTale koika jJAnavAdI kriyAnuSThAna sthApato hoya tene Agama vacane karI gAjIne javAva ApiyeM e rIte prava tAM tujha thakI ke0 tamArA vacana thakI eTale namArI AjJA thakI zaktino ullAsa paNa adhiko thaze paNa galiyAM thayIne vezI rahetAM vIryollAsa nahi vAghe ulaTuM Alasa vadhase. iti bhaavH| evI rIte prarvatana karatAM kAraNadvAre kartAne phala dekhADe che tuM sadA sakala ke0 tame sadA niraMtara samasta mukha je siddhinAM mukha teno hetu ke0 kAraNa te jAge ke0 jAgatoche eTale 'jJAnakriyAbhyAM mokSa' e prabhunu vacana che te vacana thakI bhavyaprANI ajarAmara mukha, bhAjana thAya te mATe siddhino hetu paNa tuMhija thayo. iti bhAvaH // 8 // vaDa tapAgaccha naMdanavane surataru, hIravijayo jayo sUrirAyA / tAsa pATeM vijayasena sUrisarU, nita name narapati jAsa paayaa| A0||9||
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-zrI jagacaMdrasariyeM tapA viruda dharAnyu e mohoTo napa gaccha tadrUpa naMdanavanane viSe murataru ke0 kalpakSa samAna zrI hIravijayasari jayo ke0 jayavaMto vaH sarirAyA ke. vIjA AcAryamAM rAjA sarikhA thayA tehane pATeM zrI vijayasenasUri sarva AcAryomA Izvara tulya thayA jemanA caraNakamalane narapati ke0 pAdazAha te niraMtara namaskAra karatA havA. eTale e bhAva je pAdazAha zahAMgIre paTadarzana parIkSAne arthe sarva darzanIne teDAvyA temAM jaina darzana mAMhelA zrI vijayasenasUri gayA hatA temaNe sarva darzanano parAjaya karyo tevAreM pAdazAhe kayuM je zrI hIravijaya te guru ane tame savAi guru thayA iti bhAvaH // 9 // tAsa pATe vijayadeva sUrisarU, pATa tasa guru vijayasiMha dhorI | jAsa hita sIkhathI mArga e anusakho, jehathI savi TalI kumati corI // Aja0 // 10 // artha-tene pATe zrI vijayadevasUri thayA tathA temanA pATeM zrI vijayasiMhasari te gachano bhAra vehevAne tRpabha samAna dhorI thayA jemanI hIca sIkha ke0 meM e saMvegamArga Adarayo eTale e bhAva je zrI yazovijayajI upAdhyAyeM paNa enI AjJA pAmIne kriyAuddhAra karayo tathA zrI vijayasiMhasarinA ziSya aneka hatA temAM sattara ziSya sarakhati viruda dhArI hatA te sarvamAM mohoTA ziSya paMDita zrI satyavijaya gaNI hatA temaNe zrIpUjyanI AjJA pAmI kriyAuddhAra kIdho te mATe kayuM je mArga e anusarayo ke0 e saMvega mArga Adarayo je AdaravA thakI tIrthakara adatta guru adaca ityAdika kumati kadAgraharUpa corI TalI gayI e zrI tapagacchanA AcAryonI paraMparA kahI // 10 // hIra guru zIsa avataMsa moTo huo, vAcakAM rAja kalyANa vijayo / hema guru samavaDe zabda anuzAsane, zIsa tasa vibudha vara lAbha vijayo // Aja0 // 11 // artha-have upAdhyAyajI potAnI paraMparA kahe che te pUrva kahyA zrI vijayahIrasari tenA ziSya samudAyamAM avataMsa ke0 mukuTa samAna mahoTA thayA vAcakAM rAja ke0 upAdhyAyomA rAjA sarikhA evA zrI kalyANavijaya upAdhyAya thayA te zabda anuzAsane ke0 vyAkaraNa zAstramA to hema guru samavaDe ke0 zrI hemAcArya sarikhA thayA valI temanA ziSya vivadhavara ke0 sarva paMDitamAM ziromaNi evA zrI lAmavijaya gaNI thayA // 11 // zisa tasa jitavijayo jayo vibudha vara, nayavijaya vibu dha tasa guru bhAyA / / rahia kAzI maneM jehathI meM bhaleM, nyAya darzana vipula bhAva pAyA || Aja0 // 12 //
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-valI temanA ziSya eka zrI jitavijayajI jayavaMtA paMDitomA pradhAna sarikhA tathA bIjA zrI nayavijayajI paMDita pradhAna thayA te zrI jitavijayajInA ruDA gurumAija thayA jehathI ke behu gurunA pasAyathI hu~ rahia kAzI maneM ke0 kAzInA maThane viSe rahIne bhalI rIte nyAya darzana ke0 nyAya zAstranA bhAva te vipula ke0 vistAra paNe pAmyo / // 12 // jehathI zuddha lahiyeM sakala naya nipuNa, siddhasanAdi kRta zAstra bhAvA // teha e suguru karuNAprabho tujha su guNa, vayaNa rayaNAyarI mujha nAvA || Aja0 // 13 // artha-je gurunA prasAda thakI zrI siddhasena divAkara tathA Adi zabdayI haribhadrasari umAkhAti vAcaka pramukha paMDitonAM karelA je zAstra temAM kahA je bhAva tenA zuddha lahiyeM ke0 zuddha rahasya pAmiye te bhAva kevA che je sayala naya nipuNa ke samasta je nyAya temA nipuNa athavA samasta jainAgamAdika naya temAM nipuNa evA je saMmati tatvArtha, SaDdarzanasamucaya, nayacakrasAra, dharmasaMgrahaNI, anekAMtajayapatAkA pramukha graMthonA bhAva tenA zuddha rahasyane hu~ pAmyo mATe e gurvAdikanI je karuNA ke0 kRpA te kevI che je he prabho tujha ke tamAru muguNa vayaNa ke0 guNavaMta je vacana tadrUpa rayaNA yarI ke0 samudrane viSe nAvA ke0 jahAja sarikhI che eTale e bhAva je jo gurvAdiphanI karuNArUpa nAvA hoya to tamArA vacanarUpa samudrano pAra te pAmiye, te mArA gurunI kRpArUpa nAvA mAre thaI // 13 // // kalasa / / ima sakala sukhakara durita bhayahara khAmI sImaMdhara tnnii| e vinatI je suNe bhAveM te lahe lIlA ghnnii|| zrI nayavijaya budha caraNa sevaka jasavijaya budha ApaNI / ruci zakti sAru pragaTa kIdhI zAstra maryAdA bhaNI // 1 // // iti zrI somaMdhara jina vijJaptiH saMpUrNA // , artha-have jema navo mAsAda karAve tene mAthe kalaza caDhAve te vAre saMpUrNa thAya tema A stavanarUpa prAsAdanIparnu te saMpUrNa karavA mATe kalaza kahe che e rIte sakala mukhanA karanArA tathA durita ke0 pApacaM je bhaya tenA haravAvAlA evA khAmI ke0 nAyaka zrI sImaMdhara prabhunI ame vinati kahI te je prANI bhaktibhAveM karI sAMbhale te pANI ghaNI mukha lIlA pAme. e rIte zrI nayavijayajI paMDitanA caraNakamaLanI sevanA karanAra zrI yazo
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ (127 ) vijayajI paMDita temaNe potAnI zakti pramANe zraddhAbhAvanI je ruci hatI eTale syAdvAda mArganI ruci je potAnA cittamAM hatI te zAkhanI maryAdAe pragaTa karI kahI dekhADI iti // 1 // // iti zrI sImaMdharajinastavana TavAryaH samAptaH // kkedaM karturvacaH zastaM, nAnAzAstrArthagarbhitaM / va me'lpaviSayA prajJA, ghusalA gopamA khalu // 1 // yadatra citathaM proktaM, maMdabuddhayAdihetunA / taddhIdhanaiH kRpAM kRtvA, mayi zodhyamamatsaraiH // 2 // zrImadvijayasiMhAvhaH, mUrirAivijiteMdriyaH / tasyAMtevAsI satyAdivijayaH sAnvayaH sudhIH // 3 // karpUravijayastasya, ziSyo guNagaNairyutaH / tasyApi kSamayA yuktaH, kSamAvijaya ityabhUt ||4|| jinAdivijayastasya, ziSyobhUd bhUriziSyakaH / zAstrajJaH sajjano dhImAn, karmaTho dharmakarmaNi // |5|| uttamAdijayastasya, ziSyaH ziSyaiaughasattamaH / sarvottamaguNairvyAptaH, karmazAstrakuzAgradhIH ||6|| tasyAMhipaMkaje padmavijayo bhramaropamaH / namAnivacaMdrende 1830, tenedaM vArtikaM kRtaM // 7 // iti zrIsImaMdhara jina stavana kavi mahopAdhyAya zrIyazovijayajI kRta zArddhatrizata gAthA prabaMdhe tasya kavi zrIpadmavijaya gaNI kRta bAlAvavodhaH samAptaH //
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
_