________________
(३८ }
महामहोपाध्याय श्री यशोविजयजी कृत.
कह्यो. वली एज प्रमाणे तेना सातसे शिष्योनो अधिकार जाणवो. ते कहिए छैए- "ते णं परिव्वायगा के० ते परिव्राजक, वहुई भत्ताए अणसणाई छेदित्ता के घणा भात अणशणे छेदीने, आलोइयपडिकंता के० आलोइ पडिकमीने, समाहिपता के समाधि पाम्या थका, कालमासे काल किवा के काल अवसरे काल करीने, बंभलोए कप्पे के० पांचमा ब्रह्मदेवलोकने विषे. देवत्ताए उबवन्ना के० देवतापणे सघलाए उपन्या. तेहिं के० ते देवलोकने विषे, तेसिं के० ते देवताओनी, दस सागरोवमाई ठिई के० दश सागरोपमनी स्थिति छे. परलोगस्स आराहगा के परलोकना सहुए आराधक छे. सेसं तं चेव के० शेष वीजो सर्व पाठ अंबडनी परे कहेवो ॥२॥
हवे ते मूर्खलोक, चैत्य शब्दनो अर्थ फेरवे छे. ते उपर आगली गाथा कहे छे. चैत्य शब्द तणो अरथ ते । प्रतिमा नहि कोइ बोजोरे ॥ जेह देखी गुण चिंतिए | तेहज चैत्य पतीजोरे ॥ शा० ॥ ३ ॥
·
छे
अर्थ - चैत्य शब्दनो अर्थ ते प्रतिमा छे, पण नहीं कोई बीजो के० वीजो कोइ अर्थ नथी. ‘चैत्यं जिनौकस्तद्विषं ।' इति अनेक ार्य संग्रहवचनात् वली आवश्यक चूर्णिमध्ये पण कं छे जे - "सव्वलोए सिद्धाई अरिहंत चेइआई तेर्सि चेव पडिमाओ, चित्तिसज्ञाने संज्ञानमुत्पाद्यते काष्टकर्मादिषु प्रतिमां दृष्ट्वा ॥" चैत्य शब्दनो ज्ञान एवो अर्थ कोइ पण ठेकाणे नी. नहींतर || 'केवलवरनाणदंसणं समुपजइ ॥' एहवा पाठ सिद्धांतमां छे. तेम ॥ 'केवलवरचेइयदंसणे ॥' एवो पाठ पण होय तथा जेह देखी गुण के० जे देखीने गुण ते परमात्माना गुण अथवा पोताना ज्ञानादिक गुण, चितिए के प्रतीतमां आणीए. तेहज चैत्य पतीजो के ० तेमने चैत्य प्रतीतमां आणो. इति गाथार्थ ॥ ३ ॥ अने चैत्य कहेतां ज्ञान कहीए तो अन्य तीर्थीए ग्रधुं जे अरिहंतनुं ज्ञान ते केम संभवे ? तथा ज्ञान एक अने चैत्य अनेक छे ॥ चेइयाई | ए ठामे बहुवचन छे. इत्यादिक शब्दार्थनी वातो मूर्ख शुं जाणे ? व्याकरणादिक बिना व्युत्पत्ति शुं जाणे ? अने ज्यां शब्दशुद्धि न होय वो, ते विना वीजुं महाव्रत न आराधे. श्रीमनव्याकरणांगमां कहुं छे के - "नामरकाय-निवाय - उवस्लग्ग - तद्धिय-समास - संधि - पय हेउ - जोगिय - उणाइ - किरिया विहाण - धातु - सर - विभतिवनजुत्तं-तिकलं । दसविहंपि सच्चं जह भणियं तह कम्पुणा होइ दुवालस बिहाई वि होइ भासावणं पिय होड सोलसविहं एवं अरिहंतमणुन्नायं समिरिकयं संजएण कालंमि वत्तव्वं ॥" अर्थ - नाम ते देव, घट, वृक्ष इत्यादिक विभक्ति रहित शब्द ते नाम कहीए. आख्यात ते क्रियापद, जेम भवति, करोति, तनोवि, पचति, पठति इत्यादिक, निपात ते अनेक अर्थने विषे पडे, यथा-च, वा, खल, अहो, एव, एवं, नूनं, विना इत्यादिक. उपसर्ग ते उपसमीपे धातुने करीए ते उपसर्ग. प्र, परा, अप, से, अब, निर्, दुर्, वि, आङ्, अघि, अभि इत्यादिक. तद्धित तेने हित ते तद्धित यथा नाभेरपत्यं नाभेयः तव इदं तावकं मम इदं