Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
पुनर्भू-पुत्र-दुहितृ-ननान्दुरनन्तरे ऽ ऽ ६१॥३९॥
પુનર્ની પુત્ર હિતુ અને રાષ્ટ્ર નામને અનન્તરાપત્યાથમાં (પુત્રામાં) મગ (1) પ્રત્યય થાય છે. પુનક્વોડનાર/પત્યમ્ ; પુત્રસ્થાનત્તરાય; दुहितुरनन्तरापत्यम् भने ननान्दुरनन्तरापत्यम् भा. मधमा आनु, पुनर्भू પુત્ર હિતૃ અને નાના નામને આ સૂત્રથી સન્ () પ્રત્યય વૃધિ:૦ ૭-૪-૬થી આદ્યસ્વર ૩ અને ૪ ને વૃદ્ધિ શી અને વા આદેશ.
વ. ૭-૪-૬૮' થી પુત્ર ના 1 નો લોપ. સ્વય૦ ૭-૪-૭૦” થી મેં ના 5 ને સવું આદેશ. વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે વીનર્મવ; વીત્ર; વીહિત્ર; અને નાનાઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- પુનર્જુનો પુત્ર-પુત્રનો પુત્ર. પુત્રીનો પુત્ર. નણદનો પુત્ર. અહીં યાદ રાખવું કે આ સૂત્રમાં [ નું ગ્રહણ ન કરતા સન્ નું ગ્રહણ કર્યું છે તેનું પ્રયોજન આ સૂત્રના વિષયમાં નથી. પરતુ ઉત્તરસૂત્રમાં છે. અર્થાત્ આ સૂત્રથી સન્ કે " નું વિધાન થાય તો તેમાં કોઈ વિશેષ નથી. ઈત્યાદિ બૃહદ્રવૃત્તિથી સમજી લેવું. રૂા ... .
परस्त्रियाः परशुचा 5 सावर्ये ६।१।४०॥
ઉપભોકતા પુરુષની જાતિથી ભિન્ન જાતીય પરસ્ત્રીવાચક પરસ્ત્રી નામને અનન્તરાપત્યાર્થમાં (1) પ્રત્યય થાય છે; અને ત્યારે પરસ્ત્રી નામને પરશુ આદેશ થાય છે. પત્રિયા મનત્તરપત્યમ્ આ અર્થમાં પરસ્ત્રી નામને આ સૂત્રથી સન્ પ્રત્યય અને પરસ્ત્રી નામને પરશુ આદેશ. પશુ ના આદ્યસ્વર ૩ ને વૃધિ:- ૭-૪-૧' થી વૃદ્ધિ ના આદેશ. ૩ ને સ્વય૦ ૭-૪-૭૦” થી નવું આદેશ... વગેરે કાર્ય થવાથી પરશવ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-(બ્રાહમણાદિ પુરુષથી થયેલ) વિજાતીય (બ્રાહ્મણાદિથી ઈતર) સ્ત્રીનો પુત્ર. સાવર્ણ તિ વિમ્ ?= આ સૂત્રથી
૨૩
