Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shrii rUpAsena rAjakumAra kapitracAritra kartAH paM zrI jinasUragaNivaraH / zarmA anuparAma sadAziva shaastrii| ( 6 saMpAdaka: pUjyapAdAcArya zrI vijaya rAmacandrasUrIzvarANAm vineyaH muni zrI dharmatilakavijayaH 6 prakAzaka: zrI smRti mandira prakAzana : ahamadAbAda : / (rA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ SREREREREREREREREREDERERK // namonamaH zrI gururAmacandrasUraye // / zrI sUrimantrapaMcaprasthAnasamArAdhanagraMthazreNI-4 graMthAMka-4 / zrI rUpasenarAjakumAra - kUrmAputracaritre // namAmi vIraM girisAradhIram // (gadyabaddhe) katA paM. zrI jinasUragaNivara: / zarmA anuparAma sadAziva zAstrI / prerakA: saMpAdaka: jinazAsanabhAsanabhAskara-nirvANapadasamabhilASuka paramazraddheya- suvizAlagacchAdhipati-pUjyapAdAcArya bhagavadacchrImadvijayarAmacandrasUrIzvarANAM vineyaratna bhavavirahapadecchu munizrIdharmatilakavijayaH AzritagaNaparahitaciMtaka - asImopakAri-vAtsalyavAridhi pUjyapAdAcAryadeveza zrImad vijayanaracandrasUrIzvarAH sUrimantrapaMca prasthAnasamArAdhaka-pravacanaprabhAvaka pUjyapAdAcArya zrImad vijayazreyAMsaprabhasUrIzvarAzca prakAzaka: zrI smRtimandira prakAzana, amadAvAda For Personal & Private Use Only 'ARRERERERERERERERERERE "" airy.org.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1282828282828282828282828 graMtha - zrI rUpasena-kUrmaputra caritra gadya lAbhArthI * zeThazrI hasamukhalAla cunilAla modI TrasTa jJAnakhAtu, muMbaI prakAzana - zrI smRtimaMdira prakAzana, amadAvAda dvitIyAvRti - 1000 vi.saM. 2060 vai.su.9 saMpAdaka - muni zrI dharmatilaka vijayajI ma. prakAzana nimitta - prasiddhapravacanakAra pUjyapAda AcArya deveza zrImad vijaya zreyAMsaprabha sUrIzvarajI mahArAjanI zrI sUrimaMtra paMcaprasthAna ArAdhanAnI pUrNAhUti - zrI sUrimaMtra samApana samAroha zrI giradharanagara jaina saMgha, amadAvAda mUlya rUA. - rUA. 30/- (A prata vecANa mATe nathI.) mudraka - ema. bAbulAla prinTarI, elisabrija, amadAvAda-6 phona naM. 26576056, 98240 45722 1282828282828282828282828 sthaLa For Personal Private Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educati RERURYRERERERERERERERERE -: prApti sthAna : (1) smRtimandira prakAzana C/o. ramezabhAI dinezabhAI jaina svastika epArTamenTa, jaina derAsara sAme, zAMtinagara, Azrama roDa, amadAvAda-13 (2) dIpakabhAI. jI. dozI kApaDanA vahepArI-depALAvADa sAme, vaDhavANa sITI, saurASTra-363030 (4) praviNabhAI. sI. jhaverI kApaDanA vahepArI, kApaDa bajAra pAlitANA, saurASTra-364270 (3) amRtabhAI. ke. zeTha kaDiyAvAsa, rAdhanapura, ji. pATaNa-385340 (5) bharatabhAI. je. vorA (bhAbharavALA) sI/pareza, trIje mALe, posTa ophisa pAse, hanumAna cAra rastA, gopIpurA, surata noMdha - A prata jJAnakhAtAmAMthI chapAyela che. tethI zrI sAdhu/sAdhvIjI/jJAnabhaMDArone sAdara bheTa, gRhasthoe kiMmata jJAnakhAte jamA karAvIne mAlikI karavI, vAMcana mATe yogya nakaro jJAna khAte Apavo. * A prata posTathI maMgAvanAre vaDhavANanA aDresa para lakhavuM. For Personal & Private Use Only REREREREREREREREREDERERE " // jainelibrary.org
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ IPL prakAzakIya nivedanam | RXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX sUripremanA prathama paTTAlaMkAra bhAratavarSavibhUSaNa tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacandra sUrIzvarajI mahArAjAnI pAvanasmRtimAM vi.saM.2058nA smRtimaMdira pratiSThA aMjanazalAkA mahAmahotsava varSe saMsthApita zrI smRtimaMdira prakAzana uttarottara pragati sAdhatuM sAdhatuM vi.saM. 2060mAM vAtsalyavAridhi pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya naracaMdrasUrIzvarajI mahArAjanI pAvana nizrAmAM prasiddhapravacanakAra pUjyapAda AcArya deveza zrImad vijaya zreyAMsaprabha sUrIzvarajI mahArAjAe rAjanagara amadAvAdanA zrI giradharanagara jainasaMghamadhye Adarela 84 divasIya mauna tathA ekAMtavAsapUrvaka zrI sUrimaMtra paMcaprasthAna samApana samArohanA pAvana prasaMge ATha prakAzano paikInA zrI rUpasanarAjakumAra-kUmaputra atri gadha graMthanuM prakAzana karatA saMpAdaka pUjyazrIjInA upakArane tathA lAbhArthI tathA mudraNakartA mahAnubhAvonA hArdika svIkAra sAthe zrI jainasaMghanA caraNe A graMtha samarpita karatA amo dhanyatAnI lAgaNI anubhavIe chIe. li. smRtimaMdira prakAzana, amadAvAda. 2828282828282828282828285 munizrI dharmatilaka vijayajI ma. saMpAdita (1) zrI gautamapRcchA-gautamaaSTaka, saTIka, prata (2) zrI rUpasanarAjakumAra, kUrmaputra caritra, prata (3) paMcastotrANi (4) suSaDhacaritra, sAnuvAda pU. munizrI samyadarzana vijayajI ma. saMpAdita (1) ahaMdraabhiSekamahApUjana, prata (2) zrI zRMgAravairAgyataraMgiNI (3) sUrirAma sajajhAya saritA (4) sUrimaMtrapaMcaprasthAna sAdhanA ane sAdhaka - II For Personal Private Use Only by.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'RERERERERERERERERERERERE // ... // misiducation|| sutanA sahabhAgI parama zAsanaprabhAvaka mahArASTra dezoddhAraka vyAkhyAna vAcaspati suvizAla gacchAdhipati ratnatrayI pradAtA-mokSamArga mahAsArthavAha sva. pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA tathA teozrIjInA AjIvana annevAsI vAtsalyamahodadhi suvizAla gacchAdhipati sva. pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjAnA divya AzIrvAdathI prazamarasanidhi pravacanaprabhAvaka vartamAna gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya hemabhUSaNasUrIzvajI mahArAjAnA AjJAvartinI mAtRhRdayA pravartinI sva. pU.sA.zrI jayAzrIjI ma.sA.nA prathamAntavAsI pU.sA.zrI bhadrapUrNAzrIjI ma.sA.nA ziSyAo pU.sA.zrI sUryaprabhAzrIjI ma.sA., pU.sA.zrI puNyaprabhAzrIjI ma.sA.nA upadezathI zrI hasamukhalAla cunIlAla modI parivAra TrasTa dvArA svadravya nirmita zrI ajitanAtha svAmI prAsAda temaja sA.zrI sUryaprabhAzrIjI svAdhyAya maMdira kumudamenzana ane vijaya rAmacandrasUrIzvarajI sAdhanA maMdira loTasa hAusamAM thayela jJAnadravyanI upajamAMthI sUrirAmanA vineyaratna kalikAlanA dhannA aNagAra saccAritrapAtra vardhamAna taponidhi sva. pUjya paMnyAsa pravara zrI kAMtivijayajI gaNivaranA paTTadhararatna vAtsalyavAridhi zAsanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya naracaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA tathA zrutarakSaka pUjya munirAja zrI dharmatilaka vijayajI ma.nA upadezathI zrI rUpasenarAjakumAra- dhUmaputra caritra graMtha prakAzanano lAbha zrI hasamukhalAla cunIlAla modI ceriTebala TrasTa muMbaIe lIdhela che. te khUba AnaMdano viSaya che. AvA alabhya ne prAcIna graMthonA prakAzana karavA dvArA potAnI jJAnalakSmIne saphaLa banAve. - smRti maMdira prakAzana sukRtanA sahabhAgI kacchavAgaDa dezoddhAraka sva. pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya kanakasUrIzvarajI mahArAjAnA samudAyanA ane vartamAnamAM paramazAsanaprabhAvaka suvizAla gacchAdhipati pUjyapAda A.bha.zrI vijaya hemabhUSaNasUri ma.sA.nA AjJAvartinI pUjya mAtRhRdayA sA. zrI caraNazrIjI ma.sA.nA suziSyA AzritagaNahitaciMtikA vidUSIratnA pU.sA.zrI candrAnanAzrIjI ma.sA.nA upadezathI amadAvAdanA vividhaparAmAM thayela jJAnadravyanI upajamAMthI A graMtha prakAzana karavAmAM AvI rahyo che. jJAnabhaktinI amo bhUri bhUri anumodanA karIe chIe. - smRti maMdira prakAzana For Personal & Private Use Only REDEREREREDEREREDERERERY // ||
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthayutimatI pratiriyama...... 1282828282828282828282828 granthayutimatI pratiriyaM zubhamatipUritamanasAM muninAmantastalaM nijAnandakSIrasAgarapayo'bhiSekadvArA nitarAM nirmalayati / pratyAmetasyAM dve granthe samAvezite, prathamaM tAvad rupasenacaritram, jinAjAvAsitavRttibhiH zrImadbhirjinasUramunivaraiH praNItametaccaritraM kRtakarmaNAM vipAkabhISaNatAmalpasya cA'pi kRtasukRtasya phalAtizayatAM paricAyayati, vistRtaM kathAvastu kathAyA etasyAH, caritrAdhIzo rupasena: pUrvajanmani caturo vratAn gRhItavAn, prathamaM nizAbhojanapariharaNam, dvitIyaM bRhatkAya-jIvahiMsAtyajanam, tRtIyaM yAvacchakyaM supAtradAnavidhAnam, turIyaJca jinamandire'nizaM paramAtmadarzanaM tadvidhAya svastikapUraNaJca / caturNAM niyamAnAM prabhAvena so rupasenajanuSi kebhyazcid yogibhyazcamatkRtisamRddhAni catvAri vastuni lebhe, prathamaM tatra kanthA, yasyA vistaraNamapi kAJcanamudrANAM paJcazatIM dadAti, dvitIyaM tatra daMDaH, pratADanadvArA gataprANamapyasulAbhaM sa vizrANayati, tRtIyaM tatra pAtram, lakSasaM-khyakajanatodarapUraNaparyAptaM bhojanaM kevalayA prArthanayA tadarpayati, turyaM tatra pAdukA, manujastaddhAraNadvArA vihAyasAgantuM zaknuyAt, trijagajjantucamatkRtikarmANi 288888888888888888888888 Jain Educatio For Personal & Private Use Only w.jainelibrary.org
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28282828282828282828282 vastunyavApa sa rupasena:, evaM sukRtakarmaNAM phalaparicayaH / ___tathaiva sa rupasena: purA''yuSi vidyAbalena svazvasuraM tiryaJca rcyaamaas| dvAdazaghaTikA'vadhi tathAvasthameva taM vikarotisma / anena pragADhakarmaNA vartamAnajIvite vipacchRGkhalA jagAma, dvAdazavarSaparyantaM mAtA-pitroviyogaM sehe, prathamapariNayavikalatA''dhAtaM prApa, gRhapariharaNavelAJca nirakSata, evaM duSkRtakarmaNAM vipAkadAruNatAsaMstava:, karmabandhanakSaNa eva pratyekai: sAvadhAnairbhAvyamiti niSkarSabhUta upadeza etaccaritrasya, pUjyapAdasaMvegarasikamanasAM zrImadvidyArAjasUrIzvarANAM sAmrAjyavartibhyastacchisyapravarazrImachudhAbhUSaNagaNivarANAM vineyebhya: granthasyA'sya praNetRbhyaH saGkhyAtItamatra vande / dvitIyaM tAvatkUrmAputracaritram, nirmalacaraNadhanAnAM zrImatAM hemavimalasUrIzvarANAM vineyaralapAThakapravarazrIjinamANikyagaNivarasyAntiSadAnantahaMsamunivareNa viracitaprAkRtapadyAnusArata: kenacit paNDitapravareNa grathitamidaM caritaM vairAgyaguNamahimAnaM samIcinatayodAharati caritranetA'tra mahAbhAga: zrImAn kUrmAputraH / __gaNanAtItadhananidhanAyitadhanakuberaM parAbhUtazatakratvanta:puraM vipulabhogasAmagrIsamAkulaM kUrmAputraM munivezasya darzanamapi saMsArA'bdhe-nistArayati ekavArameva munidarzanamupalabhya sa dhUtakandarparajA anAsaktayoSidabhiSvaGgaratizca nirasasamagrasaMsAravAso babhUva rAgAdiva rAgatAmavalambinI tasyaitAdRzI parivartanayAtrA bhavanirvedasya 828282828282828282828282 // 7 // 7 // Jain E cht For Personal Private Use Only jainelibrary.org
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2828282828282828282828288 paramoccazikharamasprAkSIt bhavanirvedasya vipAkarupeNa sa zubhAdhyavasAya srotasi cetAMsi bhAvayan ghAtikarmANi dadAha, kevlaalokmaavirbhaavytism| tad dvArA ca svasyA'tmana: pratyekamapi pradezamanantaprakAzaughenojjvalayati sma, anantasaukhyenAndolayati sma, avyAbAdhasAmarthyenA'mRtyuM gamayati sma bhavanirvedo'styasya caritasya dhvanitArthaH / ___ evaM granthayutimatI pratiriyam, saMpAditA ca sA bahuladhAmabhirmunimatagajairdharmatilakavijayamahArAjaiH, eSA pratirbhAgadheyAnAM viSayA'bhilASaM vinAzayatI bhavanirvedaJcotsphArayatI jagati yAvaccandradivApatI nandatAditi kAmaye / - hitavardhanavijayo'muniH caitrazuklA pratipadA - 2060. sUryapurI (surata) 282828282828282828282828 // 8 // For Personal Private Use Only H isinelibrary.org
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain FREDERERERERERERERERERERE kyA, hare mananI vyathA munidharmatilaka vijaya anAdikALathI bhaTakatAM A jIve Aja sudhI aneka vezo-rUpo bhajavI nAMkhyA ane te rUpo bhajavAmAM ja AnaMda mAnato hovAthI mokSe javAnI IcchA ja na thaI. ane tethI te rUpo bhajavavA dvArA paraMparAe anaMta duHkhono bhoktA paNa te banyo. A rIte AvA anaMtAanaMta rUpo ApaNA jIve bhajavyA-anaMtAanaMta duHkho bhogavyA. have te rUponI vaNajhAramAMthI bahAra nIkaLavA mATe jainazAsanamAM cAra anuyoga batAvavAmAM AvyA che. temAM sahajane saraLa ane bAlabhogya hoya to 'dharmakathAnuyoga' che. dharmakathAnuyogamAM seMkaDo kathAo Ave che te paikInI ja A rUpasena rAjakumAra caritra svarUpa A kathA zrI manmatharAjAnA putrathI AraMbhAtI AraMbhAtI karmonA aTapaTA gaNito samajAtI AgaLa vadhatI vadhatI yAvat kanakapuranA rAjA kanakaprabhanI rAjakumArI kanakAvatI sudhI laMbAya che. temAM ghaNA utAra caDhAva AvavA pUrvaka pUrvajanmanA cAra niyamanA pratApe dunyavI dRSTie cAra amUlya vastuonI prApti thaI. gRhIta niyamo (1) dararoja jinadarzana karI sAthiyo karIza (2) moTA jIvono ghAta karIza nahi (3) yathAzakti supAtramAM dAna ApIza (4) rAtribhojana kadApi karIza nahi vastuprApti (1) pahoLI karavAthI 500 dInAra roja ApanArI kaMthA (2) nirjIvabhUta vastune tADana karavAthI sajIvana karanAra daMDa (3) lAkha manuSya yogya bhojana ApanAra pAtra (4) manovAMchita sthaLe laI janAra pAdukA For Personal & Private Use Only FRERERERERERERERERERERERY
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ *Y*XXYYRYYRYYRYNY RYNY. chatAM te badhAno tyAga karIne aMte samAdhipUrvaka mRtyu pAmIne devaloke tyAMthI anukrame mokSe jaze. atyaMta rocaka-ronaka pravAhitA zailImAM A kathAnA kartA pU.paM. zrI jinasUra gaNi che. be pramANabhUta graMthomAM ane A graMthanI samAptimAM paNa jinasUra evo nAmollekha hovAnA kAraNe amoe paNa te ja nAma rAkhyuM che. kartAnI guru prazasti zrI vIravibhunI 51mI pATe thayelA sahasrAvadhAnI pU.A.bha. zrI vijaya munisuMdarasUri ma.sA.nA ziSya pU.A.bha.zrI. vizAlarAjasUrIzanA ziSya paM. zrI sudhAbhUSaNa sadgurunA ziSya paM. jinasUra che. temaNe A graMtha uparAMta uvasaggahara stotra mahimA darzaka zrI priyaMkaranRpacaritra ane gautamapRcchAbAlAvabodha racavAno ullekha maLe che. pU.A.bha.zrI munisuMdara sU. ma.sA. vi.saM. 1503mAM svarge saMcaryA ane gautamapRcchA bAlAvabodha saM. 1505 AsapAsa ke 16mI sadI prAraMbhamAM banAvyo. AnA AdhAre paM. jinasUra gaNino samaya 15 sadInA uttarArdha ane 19mI sadIno pUrvArdha gaNI zakAya. A kathA upara ajJAtakartaka racanAomAM (1) rUpasena kanakAvatI caritra (2) rUpasena kathA, (3) rUpasena purANa vigere nAmo maLe che. (ji.2.ko. pR.333) jJAtakRtiomAM (1) 5. jinasUra gaNinI A gadya kRti (2) tapA. zrI harSasAgara gaNinA ziSya. rAjasAgarajInA ziSya zrI ravisAgarajI kRta rUpasenacaritra che. te vi.saM. 1636mAM racAyela che. (ji.2.ko. pR.68) (3) digaMbarIya dharmadevanI kRti paNa maLe che. jai.sA.kA.bu. Iti. bhAga-6 peja-323 A caritra kanakAvatI caritranA nAme paNa oLakhAya che. vi.saM. 1644mAM sA. hemazrIjI kRta kanakAvatI AkhyAna guja.mAM maLe che. (jai..kavi.bhA.2 5. 231) (1) (A) jana paraMparAno ItihAsa bhAga-3 paija-45mAM 5. jinamAliksasuMdara gaNinA vighAziSa paM. jinasUre vi.saM. 1961mAM priyaMkaranRpa ane rUpasena caritra banAvAnuM jaNAvyuM che ane tyAM paMDita tarIke batAvyA che. (B) jana gUrjara kavio bhAga-1 peja-93mAM sudhAbhUSaNa ziSya 5. jinasUra jaNAvyA che, (C) jaina sAhityakA bRhatuM ItihAsa bhAga-6 peja-32 3mAM AcArya jinasUri tarIke batAvyA che. (2) jinaratna koza pR. 2, 280 je.sA.bu.I-bhAga-6, 325 (3) je. gu.ka. bhA.1 peja.93 (*) tapA, paTTA. peja-194 (4) je.gu. kavi. bhAga-1 peja-93 RXRYRYNYRERERURYRURY*XXYS I bo || | 20 || Jain E cht For Personal & Private Use Only inelibrary.org
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 ?? 11 Jain Educatio RERERKAYRERERERERERERERY A kathA ThAmaThAma uddhRta zloko dvArA atyaMta rasALa banAvI che. keTalAka namUnAbhUtazloko kaMThastha karavA jevA che. (1) cennumUlAni du:ni, rasamUtAi vyAdhayaH somamUlAni pApAni, zrIpti tyavaktvA suzrI mava // rU2 // (2) jhITiva Asacita dhAnya, makSiAsacita madhu | rupa"; sacitA lakSmIcaistu rimute // 4 // (3) nidrA mUlamanaryAnAM, nidrA zreyovidhAtinI / nidrA pramAdbananI, nidrA saMsAravarSanI (4) manaH sthiraM yasya vinAvalambanaM dRSTiH sthirA yasya vinaiva darzanam / vapuH sthiraM yasya vinA prayatnaM sa eva yogI sa guruzca sevyaH // 167 // AvA to DhagalAbaMdha bodhadAyaka zlokono saMgraha AmA karAyo che. pahelI ja vAra munizrI muktipriyavijayajI ma.ne vaMcAvAnuM thayuM. pUitra caritra A caritranuM mULa sthAna to RSibhASita sUtramAM sAtamAM adhyayana tarIke che. temAM 207 gAthA che temAM 52, 111, 160 naMbaranA zloko saMskRtamAM che. 120, 121 naMbaranA zloko apabhraMzamAM che. be gadya peregrApha ardhamAgadhImAM che tenA AdhAre paMcAvanamI pATe thayelA zrI hemavimalasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSya upA. jinamANikyagaNie prAkRtamAM 185 zloka pramANa racela.... keTalAka vidvAnonA mate upA.zrI jinamANikya gaNinA ziSyazrIanantahaMsamahArAje A banAveluM che. (jai.sA.kA.bu.I. bhAga-6 peja-166) zrI upA. jinamANikya gaNinA ziSyaratna zrI anaMtahaMsa vijaya kRta zrI kUrmaputra caritranA AdhAre bhAvanagaranA zarmA anuparAma sadAziva zAstrIjIe bALabhogya saMskRta bhASAmAM A caritra banAvyuM che. anityabhAvanA dvArA gharamAM kevalajJAna pAmIne cha-cha mAsa sudhI gharamAM For Personal & Private Use Only CREDERERERERERERE DEDEDER || ?? || s) | anelbrary.org
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 2 // RRRRERERERERERERERERE rahyA. aMte dravyacAritrano svIkAra karyo. temanA upadezathI vidyAdharo paNa kevalajJAna pAmyA. aMte adhAtIkarmo khapAvI zAzvatapadane pAmyA. A ubhaya saMskRtagagha caritronuM phAInala prupha joI ApavAnI kRpA karanArA AzritagaNAhitaciMtaka vAtsalyavAridhi pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijayanaracandrasUrIzvarajIma.sA.nI asIma kRpAthI mArAdIkSAdAtA gurudeva AcAryadeva zrImad vijayazreyAMsaprabhasUrIzvarajIma.sA.nI sUrimaMtra paMcaprasthAna ArAdhanA prasaMgane pAmIne saMpAdana karavAno avasara maLyo. pravacanapaTu munirAja zrI hitavardhana vijayajIma. je saMskRtamAM prastAvanA lakhI ApIne graMthanA gauravano vadhAro karyo che to munizrI samyagdarzanavi.ma.nI satata vinaMtithI A kArya zIghra banyuM. saMpAdita A graMthamAM koIpaNa bhUla rahI gaI hoya to vAcakagaNane bhalAmaNa, te dhyAna dore. prAnte AvA graMthanA saMpAdana dvArA bhavaviraha padanI IcchA phaLIbhUta bane tevI paramAtmAne prArthanA. 13 2013 For Personal & Private Use Only FRERERERERERERERERERERERY // 2 //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM 11 Jain Educa EREREREREREREREREREDEREI // namAmi nityaM gururAmacandram // // namAmi vIraM girisAradhIram // // zrI gautamasvAmine namo namaH // vidvadvajjanavibhUSaNapaMNDitapravarazrIjinasUragaNivaraviracitam // zrIrUpasenacaritram // zrImantaM viduraM zAntaM / lakSmIrAjyajayapradaM / vIraM natvAdbhutAM puNya-kathAM kAMcillikhAmyahaM // 1 // ArogyabhAgyAbhyudayaprabhutvaM-sattvaM zarIre ca jane mahattvam / tattvaM ca citte sadane ca sampat, saMpadyate puNyavazena puMsAm // 2 // yathA zrImanmathanarendraputrarUpasenasya puNyaM phalitaM, tasya kathA ceyaM bharatakSetre magadhadeze rAjyagRhAkhyaM nagaramasti, tatra yAdavavaMzaratnaM zrImanmathAbhidho rAjA rAjyaM karoti, tasya ca madanAvalyabhidhAnA paTTarAjyAsIt, rAjA tu nyAyena prajAH pAlayati / athAnyadA tatra varSAkAlaH samAyAta:, tadA tatra nagarasImni zItajalAbhidhAnA nadI jalapUreNa paripUrNA vahati sma / atha tasminnavasare rAjA tatra krIDArthaM prAptaH / tatra ca tenaikA naurAnAyitA / tataH sa tAM nAvamupavizya tasyAM nadyAM krIDAM kartuM pravRttaH / tAvatA nadImadhye nadIpUrasaMmukhamekaM puruSaM For Personal & Private Use Only EDERERERERERERERERERERGI zrIrUpasena caritraM 11 w.jainelibrary.org
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 28282828282828282828282 divyAbharaNayutaM yAntaM rAjA dadarza, taM dRSTvA nRpo'pi tatpRSThe dhAvita: / tato yathA yathA nRpasya naustatpRSThe samAyAti tathA tathA sa puruSa: zIghramagrato yAti, tasya puruSasya ca jalopari kevalaM mastakameva rAjA vilokayati / atha rAjA manasi vismita: san vicArayAmAsa yannUnamayaM ko'pi divyAnubhAva: saMbhAvyate / atha kiyadUraM gatvA tanmastakaM jalopari sthiraM jAtaM, tadA rAjJA drutameva tatpazcAdgatvA tanmastake veNidaMDaM dhRtaM, yAvacca sa taduccairAkarSati tAvatkevalaM mastakameva taddhaste samAgataM / tato rAjA khrinna: san yAvatpunarnadImadhye vilokayati tAvattathaiva samastakaM tameva puruSaM nadIpravAhamadhye yAntaM pazyati / tadA vismitena rAjJA cintitaM nUnamiyaM kApi daivI zaktirasti / atha rAjJA tanmastakaM prati pRSTaM tvaM ko'si ? tenoktamahaM devo'smItyuktvA tena punarnRpaH pRSTastvaM ko'si ? nRpeNoktamahaM rAjAsmi, tadA zIrSaM prAha yadi tvaM rAjAsi tarhi vinA'nyAyaM cauravadveNidaMDe tvayAhaM kasmAddhRta: ? rAjA tu sarveSAM zaraNaM syAt, uktaM ca-durbalAnAmanAthAnAM, bAlavRddhatapasvinAm / paraistu paribhUtAnAM, sarveSAM pArthivo gatiH // 3 // paJcamo lokapAlo'si, kRpAla: pRthivIpate / parAbhavasi cettvaM mA-manyAya: kasya kathyate // 4 // X2828282828282828282828 2 // // Jain Educati For Personal Private Use Only Www.jainelibrary.org
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 28282828282828282828282 tena tvaM mAM muMca ! iti tenokte rAjJA mastakaM muktam / ita: sa devo jalamadhye hastirUpo jAtaH, tadA sa kautukI rAjApi nAvaM tyaktvA tasya gajasyopari caTitaH, tatkSaNaM sa gajoDapyAkAze samutpatitaH, evaM sa rAjA gajopaviSTo gaganamArge gacchan yAvatpRthvIgatanAnAkautukAni pazyati, tAvatsa gaja ekasmin vanamadhye gatvAkAzAtsamuttIrya zuNDAdaNDena taM rAjAnaM bhUmerupari muktavAn, tata: sa hastI tvadRzyo jAta:, atha kimidaM jAtamiti yAvatsa cintayati tAvatA tena tatra vanamadhye zrIdharmAcAryA guravo dRSTAH, tAn dRSTvA rAjA hRSTaH saMsteSAM vaMdanArthaM tatra prApta: / gurubhirapi tasya dharmopadezo dattaH, yathA he rAjaMstvaM viSAdaM mA kuru / dharmaviSaye pramAdaM ca muMca / yata:-mAnuSyamAryadezazca, jAti: sarvAkSapATavaM / Ayuzca prApyate tatra, kathaMcitkarmalAghavAt // 5 // prApteSu puNyatastatra, kathakazravaNeSvapi / tattvanizcayarUpaM tu, bodhiratnaM sudurlabham // 6 // ikkovi ya payAro, dhammarasa nisevio suratarubba / teNaMvi ya so pAvai, maNavaMchiyasivasukhAiM // 7 // sampado jalataraMgavilolA, yauvanaM tricaturANi dinAni / zAradAbhramiva caMcalamAyuH, kiM dhanaiH kuruta dharmamaniMdyam // 8 // ityAdi gurudattaM dharmopadezaM zrutvA rAjJaH pratibodho jAtaH, tena ca sa tatra jinadharmaM pratipannavAna, 188282828282828282828282 // 3 // Jain Educatu For Personal & Private Use Only Miw.jainelibrary.org
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM AEDURERERERERERERERERERE tato rAjA guruM prati pRcchati he bhagavan kaH sa devaH ? ko hastI ca ? yo mAmatra muktvA gataH, evaM yAvatsa pRcchati tAvatsa devo'pi tatrAgataH, atha gurubhiruktaM he rAjanneSa tava bAndhavo'sti, pUrvaM zrAddhadharmamArAdhya sa devo'bhUt, tatra cAvadhinA tvAM svabAndhavaM rAjyalolupaM jJAtvA tvatpratibodhAya tena hastirUpaM kRtvA tvamasmatpArzve samAnIto'si / tat zrutvA pramudito rAjA taM devaM prati jagau he bAMdhava ! adyatanaM dinaM saphalaM jAtaM yanmayA tvaM dRSTaH, dharmazca labdhaH, tadA devena taM pratyuktaM he bAMdhavAtaH paraM tvamekamanA jinadharmamArAdhaya / yena tava sarvaM bhavyaM bhaviSyati / tadA rAjJoktaM he deva ! putraM vinA dharme mamaikacittatA na bhavati, yato me putrA jAtA api karmayogato mRtAH, tatsaMbandhi me mAnase'tIvaduHkhaM vartate, yataH - bAlarasa mAyamaraNaM, bhajjAmaraNaM ca jubbaNAraMbhe / vuDDharasa puttamaraNaM, tinnivi guruAI dukhAI // 9 // putraM vinA hi dhanarAjyAdi sarvamapi vRthA, yataH vinA stambhaM yathA gehaM, yathA deho vinAtmanA / tarurvinA yathA mUlaM, vinA putraM kulaM tathA // |10|| aputrasya gRhaM zUnyaM, dizaH zUnyA abAndhavAH / mUrkhasya hRdayaM zUnyaM, sarvazUnyA daridratA // 11 // For Personal & Private Use Only REDERERERERERERERERERERY zrIrUpasena caritraM // 4 // www.jainlibrary.org
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // Jain Educati KERERERERERED FRERERE jihAM bAlaka tihAM pokhaNu, jyAM gorasa tyAM bhoga / mIThA bolA ThakkarA gAme vase bahu loka ||12|| tat zrutvA devenoktaM he rAjannatha dharmaprabhAvAttava cirAyuSaH putrA bhaviSyanti, nAtra saMzayaH, yataH - piyamahilAmuhakamalaM, bAlamuhaM dhUlidhUsaracchAyaM / sAmimuhaM supasannaM, tinnivi punnehiM pArvati // 13 // tat zrutvA hRSTo rAjA gurUn vanditvA tasyaiva devasya sAnnidhyena svanagaravane prAptaH, atha dharmapratipattisantuSTena tena devena tasmai rAjJe sarvarogaharaM suvarNakaccolakamekaM dattaM kathitaM cAtra nihitena pItena jalena sarve rogA yAsyantItyuktvA sa devaH svasthAne prAptaH / atha rAjAnaM punaH kuzalena svanagare samAgataM vilokya sarve'pi lokA harSitAH, rAjJApi lokAnAmagre taddevasvarUpaM svayaM svIkRtadharmapratipattisvarUpaM ca proktaM, tat zrutvA te sarve'pi lokA jainadharme sthirA jAtA: / yataH rAjJi dharmiNi dharmiSThAH pApe pApAH same samAH / rAjAnamanuvartante, yathA rAjA tathA prajAH || 14 || paTTarAjyapi jainadharmaM pratyapadyata yataH patikAryaratA nityaM, bhartuzcittAnuvartinI / yasyedRzI bhavedbhAryA, svargastasyeha vidyate // 15 // For Personal & Private Use Only RERERERERERERERERERERERY zrIrUpasena caritraM // 5 11 v.jainelibrary.org
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena-1 caritraM zrIrUpasena caritraM 0282828282828282828282828 svajane yA ca sasnehA, deve gurau ca sAdarA / atithAvAgate hRSTA, sA kulastrI zrutA jane // 16 // atha zrIdevapUjApaJcaparameSThidhyAnasupAtradAnAdipuNyakAryANi kurvatostayoH krameNa putrayugmaM jAtaM tadA tatsuvarNakaccolakanIraM tayoH pAyayitvA rAjJA mahotsava: kRtaH, dAnAdi dattAni, tata: kuTumbinAM bhojanavastrapAtrAdidAnamAnapUrvaM dattvA rAjJA tayo rUpaseno rUparAjazceti nAmanI datte / krameNa vardhamAnau tau sarveSAmapi vallabhau jAto, yata: eva ramya: putro yaH, kulameva na kevalaM / pituH kIrtiM ca dharmaM ca, guNAMzcApi vivardhayet // 17 // sorabhyAya bhavantyeke, candanA iva nandanAH / mUlocchityai kulasyAnye, vAlakA' iva bAlakAH // 18 // krameNa rAjJA tau paNDitapArzve cAdhyApitau, yata:prathame nArjitA vidyA, dvitIye nArjitaM dhanam / tRtIye nArjito dharma-zcaturthe kiM kariSyati // 19 // kiM kulena vizAlena, vidyAhInasya dehinaH / vidyAvAn pUjyate loke, 'nirvidyaH paribhUyate // 20 // evaM tau dvAvapi putrau krameNa zAstrakalApArINau jAtau / tathApi tau vidyAbhyAsaM na muMcata: sma, 0282828282828282828282824 1. kezA: 2. mUkhaH Jain Educal For Personal & Private Use Only w.jainelibrary.org
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 828282828282828282828282 yata:- saMtoSaritraSu kartavyaH, svadAre bhojane dhane / triSu caiva na kartavyo, dAne cAdhyayane 'tape // 21 // krameNa yauvanaM prAptau tau vinayavivekacAturyAdiguNaiH sarvatra prasiddhau jAtau; yata:guNeSu yatnaH kriyatAM, kimATopaiH prayojanam / vikrIyante na ghaNTAbhi-gargAvaH kSIravivarjitAH // 22 // atha rAjA tayoH pANigrahaNArthaM sarvatra kulaguNAdibhistadanurUpA: kanyA vilokayAmAsa / ___ itazca mAlavadeze dhArAnagaryAM pratApasiMhAkhyo rAjA rAjyaM kurute sma; tasya bahavaH putrA: santi / teSAmupari caikA putrI vartate / sA kanyA ca sarvazAstrakalAdiSu kuzalAsti, krameNa tAM yauvanavatIM dRSTvA rAjA tasyA anurUpavarArthaM gaveSaNAM karoti sma / yata: vibhUtirvinayazcApi, vidyA vittaM vapurvayaH / vijJAnaM yasya saptaite, vavA yogyo varaH sa hi // 23 // tathA ca-sukule yojayetkanyAM, vidyAM pAtre niyojayet / vyasane yojayecchatru-miSTaM dharme niyojayet // 24 // athaikadA tadarthaM rAjJA pRSTena maMtriNoktaM he svAmin ! manmatharAjAMgajau gajAviva skaMdhoddharau bAlAvapi bahuguNau zrUyamANau staH, yata:1. akArAntazabdo'yam / XAURRURERERERURURURLAVA Jain Educa For Personal & Private Use Only Jaw.jainelibrary.org
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM 8 // Jain Educatio REREREREREREREREDERERERE guNairuttamatAM yAti, bAlo na vayasA punaH / dvitIyAyAM zazI vandyaH, pUrNimAyAM tathA na hi ||25|| teneyaM rUpAdiguNazAlinI kanyA yadi svayaMvarA tatra preSyate tadA varaM, tat zrutvA nRpeNoktaM he maMtriMstvayA yuktamevoktam / tato rAjJA vivAhasya sakalasAmagrI vidhAya zamasAhasarUpakRpAdAkSiNyagAMbhIryAdiguNopetasya rUpasenakumArasya pANigrahaNArthaM maMtrIzvarAdiparivAreNa saha sA svayaMvarA kanyA tatra preSitA / krameNa sApi parivArayutA rAjagRhaparisaravane prAptA / tato nagaramadhye iti vArtA prasiddhAbhUdyadrUpasenakumArasya svayaMvarA kanyA samAgatAsti / atha prAtastenAgatena mantriNA manmathanRpasabhAyAM samAgatya rAjJaH prAbhRtaM kRtvA kanyApreSaNasvarUpaM kathitaM tadA hRSTena rAjJApi bahumAnapurassaraM teSAmAvAsottArakAdi kAritaM, atha rAjJA zuddhalagnagrahaNArthaM sarve'pi jyotiHzAstravidaH samAkAritAH, te'pi sabhAyAM prAptAH / nyAyo dharmA darzanAni tIrthAni sukhasampadaH / yasyAdhArAtprarvante sa jIyAtpRthivIpatiH // 26 // ityAzIrvAdaM dattvA te yathAsthAnamupaviSTAH / tato rAjJAdiSTAste varakanyayormelApakArthaM lagnaM vilokayantaH santaH parasparaM vicArayAmAsuH, tatastairyathAsthitaM vicAryaikAnte rAjJo jJApitaM he rAjendra ! For Personal & Private Use Only RERERERERERERERERERERERKI zrIrUpasena caritraM // 11 jainelibrary.org
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritra Jain Educat GREREREREDERERERERERERE K yadi rUpasenakumArasyaitayA kanyayA saha vivAhaH kariSyate tadA caturikAmadhye caturthe pherake kumArasya maraNaM bhaviSyati, nAtra saMdeha: / tat zrutvA rAjA kRSNamukho babhUva, harSasthAne tasya viSAdo jAta: / tato rAjJA mantriNaH pRSTAH, bho mantriNo'tha kiM kartavyaM ? svayaMvareyaM kanyA dhArAnagaryA rAjJA rUpasenaM yogyaM vijJAyAtra preSitAsti / yadi ca sA pazcAtpreSyate tadAvayordvayorapi mahattvaM kathaM tiSThet ? ato'trArthe kApi buddhiH kartavyA, yataH - yasya buddhirbalaM tasya, nirbuddhestu kuto balam / vane siMho madonmattaH, zazakena nipAtitaH // 27 // tadA maMtriNA svabuddhyA vicArya proktaM cedanayA kanyayA saha rUparAjakumArasya melApakaH syAttadA tayoreva vivAhaH kAryaH / tat zrutvA rAjJA rUparAjakumArasya viSaye pRSTAste daivajJA lagnazuddhigrahazuddhidinazuddhyAdi jJAtvA nRpasya kathayAmAsuH, he rAjendra tayA kanyayA saha rUparAjakumArasya samIcIno melApako'sti, tatastatsvarUpaM rAjJA dhArAnRpamantribhyo jJApitaM, tairapi ca vicArya rUparAjasya kanyAdAnaM svIkRtaM / yato yadbhAvyaM tadbhavatyeva / yataH - jar3a calai mandagiri, ahavA calanti sAyarA savve / dhruvacakkaM na ya calai, na calai pubvakayaM kammaM // 28 // For Personal & Private Use Only EREREREREREREREDERERERER zrIrUpasena caritraM 11 ww.jainlibrary.org
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 28282828282828282828282 tato rAjJA mahotsavapUrvakaM tayA kanyayA saha rUparAjakumArasya vivAhaH kRtaH / dhArAnagaramaMtryAdiparivArazca vastrAbhUSaNAdibhi: satkRtya visarjitaH / atha tatra rAjagRhe paurA: parasparamiti kathayituM lagnA yannRpasya rUparAjakumAra eva vallabho'sti, tena sa eva guNavAnapi saMbhavati, kiMca pitrostu sarve'pi putrA: samAnA: syuH / paraM rUpasenakumAre ko'pyavaguNa: saMbhavati / yena sa na pariNAyita:, yata: eka AMbA ne AkaDA, bihuM sarinAM phala hoya / paNa AkaDa avaguNabhoM, hAtha na jhAle koya // 29 // ityAdi lokavacanAni zrutvA rUpasenakumAro viSaNNa: san svamitrAgre kathayAmAsa, he mitra ! pitrA tvahaM mama hitakaraNAya tayA kanyayA saha na pariNAyita: / paraM lokAstvasamaMjasaM vadanti, tena me mAnasaM dunoti, tenAhaM lokAnAM zikSAM dAtumicchAmi, tadA mitreNoktaM he mitra ! lokai: saha kalikaraNaM te yuktaM na, yata:- [1. maMDala-suNa = zvA] jai 'maMDaleNa bhasiaM, hatyiM dadruNa rAyamagaMmi / tA kiM gayarasa juttaM, 'suNaheNa samaM kaliM kAuM // 30 // lokAnAM mukhAni kenApi baddhaM na zakyante, nIcA hi svakulAnusAreNa paradoSAn vadantyeva, yata: 28282828282828282828282 // 10 // // 10 // Jain Educatal For Personal Private Use Only w.jainelibrary.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrupasena caritraM zrIrUpasena caritraM YYYYYYYYY*XXXXX yadi kAko gajendrasya, viSTAM kurvIta mUrdhani / kulAnurUpaM tattasya, yo gajo gaja eva saH // 31 // jagati ye durjanA: santi teSAM paradoSagrahaNenaiva harSaH, yata:bajjhai vAri samuddaha, bajjhai paMjara siMha / paNa bAMdhI keNe kahI, durjaNakerI jIbha // 32 // parApavAdanirato, mAturapyadhikaH khalaH / mAtA malaM hi hastena / khalaH kSAlati jihvayA // 33 // taM natthi gharaM taM natthi, deulaM rAulaMpi taM natthi / jattha akAraNakuviyA, do tinni khalA na dIsaMti // 34 // ato he kumAra ! lokAnAM vacanaistvayA manasi kimapi nAneyaM, ityuktvA sa suhRtsvagRhe gataH / atha tena rUpasenakumAreNa cintitaM lokA alpaM mAM hasanti, kevalaM mama doSameva jalpanti, tanme'tra sthAtuM yuktaM na, mAnaM hi mahatAM dhanamiti hetorahamatra sarvathA na sthAsyAmi / athAha vividhadezAn vilokya svabhAgyapuNyaparIkSAM kariSyAmi, puNyaprasAdAtparadeze'pi mama sukhameva bhaviSyati, tena paradezagamanenaivottamAnAM mahattvaM syAt, yata: sarvatra vAyasA: kRSNAH, sarvatra haritAH zukAH / sarvatra suninAM zarma, duHkhaM sarvatra duHkhrinAm // 35 // haMsA mahImaMDalamaMDanAya, yatrApi tatrApi gatA bhavanti / hAnistu teSAM hi sarovarANAM, yeSAM marAlaiH saha biprayogaH // 36 // 128282828282828282828282 // 1 // For Personal Private Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM / / 12 / / Jain Educa EREREDEREREREREREREDEREI iti vicintya sa rAtrau gacchan pratolyAM dvArapAlena pRSTaH, bho kumArAdya rAtrau tvaM kva gacchasi ? gamanakAraNaM ca kathaya / nRpAdezaM vinA tvAM gantuM na dAsyAmi, yataH AjJAbhaMgo narendrANAM vRtticchedo dvijanmanAm / pRthak zayyA ca nArINA - mazastro vadha ucyate // 37 // tat zrutvA kumAreNaikaH svarNadInArastasmai dattaH, tadA hRSTena dvArapAlena sa kimapyanApRcchya pratolyA bahiSkRtaH, dravyeNa sarvaH ko'pi vazIbhavati, atha kumAro'pi pavanavegAzvArUDho'gre calito bahudUraM vanaM prAptaH, tatra ca tenaiko jinaprAsAdo dRSTaH, taM ca sa triH pradakSiNIkRtyAMtaH praviSTaH, tatra ca tena sarvavighnaharI sarvasaukhyakarI ca zrIpArzvaprabhormUrtirdRSTA / muditaH san sa tAM praNamya caityavaMdanaM kartuM lagnaH suprabhAta: sudivasa:, kalyANaM me'dya maMgalam / yadvItarAga ! dRSTo'si tvaM trailokyadivAkara ! ||38|| OM namaH pArzvanAthAya, vizvacintAmaNIyate / OM dharaNendravairoTyA - padmAdevIyutAya te // 39 // evaM zrIgurvAmnAyapUrvakaM mantrabIjayutaM zrIpArzvanAthastavaM kRtvA rUpasenastata: punaragre prasthitaH, evaM tena SoDazapraharAn yAvatturaMgArUDhena gamanaM kRtaM, tato'sau turaMgamaM zrAntaM vijJAya vane muktvA For Personal & Private Use Only PERERERERERERERERERERERE! zrIrUpasena caritraM // 12 // w.jainelibrary.org
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrupasena zrIrUpasenacaritraM carikhaM 282828282828282828282828 svayaM ca kSaNamekaM tuMgagirisamIpe sahakAravane vizrAntaH / ___ ito manmatharAjJA rUpasenakumAraM nagaramadhye'nAlokya tasya zuddhaye sarvatra paritaH svasevakA muktA:, tairapi gahanavanAdiSu vilokitaM, bahavaH pathikA: pRSTAH, paraM tasya kvApi zuddhirna labdhA / tataste pazcAnnivRttya bhUpaM kathayAmAsuH, he svAmin / kumArasya zuddhistvasmAbhiH kutrApi na prAptA / tadA viSAdapareNa rAjA nimittajJA AhUtA:, atha sadasi samAgatAste rAjJA pRSTA bho nimittaz2A ! rUpasenakumAra: kva gato'sti ? kadA ca sa miliSyatItyAdi samyagnimittaM vilokya yUyaM kathayata / iti nRpeNokte te svasvabuddhyanusAreNa vimarza kRtvA kimapi na kathayanti / tadA rAjJA puna: pRSTAste kathayAmAsuH, he svAmiMstatsarvaM vRttaM prAta: kathayiSyAma: / tato rAjJA visarjitAste prabhAte punarAgatya rAjAnaM kathayAmAsuH, he rAjan rUpasenakumArasambandhivRttAntaM kathayituM vayaM necchAmaH, tena bhavadbhirna pRSTavyaM, kathite ca bhavato mahaduHkhaM bhaviSyati, tat zrutvA rAjA mUrchitaH, kSaNAcca puna: sAvadhAno'bhUt / tato rAjA jainAcAryamAkArya tadviSaye pRSTavAn, taizca padmAvatIdevIsAnnidhyAdvilokya rAjJo'gre niveditaM, he rAjastadviSaye mayA pRSThayA padmAvatIdevyetyAkhyAtamasti, yathA 282828282828282828282828 // 13 // For Person Private Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 282828282828282828282828 manmatharAjJaH putraH, paradezagato'tra rUpasenAkhyaH / dvAdazavaSaireva hi, miliSyati zrIkalatrayutaH // 40 // etadviSaye ca sandeho nAsti, yato devabhASitamanyathA na bhavati, tat zrutvA rAjJo bhRzaM duHkhaM saMjAtaM, parivAro'pi sarva: sazoko'bhUt / rAjA sabhAyAmapi nopavizati, yatastena guNinA putreNa vinA sabhA na zobhate, yata: ekena vanavRkSaNa, puSpitena sugandhinA / vAsitaM tadanaM sarvaM, suputreNa kulaM yathA // 41 // ekena rAjahaMsena, yA zobhA saraso bhavet / na sA bakasahasreNa, suputreNa tathA kulam // 42 // aho tenaiva suputreNa mama kulasya khyAtirjAtAbhUt / atha rAjA punaH putrasya kuzalAgamanAya devAnAM pUjopahAradhUpabhogAdi manute / yata: ArtA devAnnamasyanti, tapaH kurvanti rogiNaH / nirdhanA vinayaM yAnti, vRddhAH syuH zIlazAlinaH // 43 // puna: sa nRpa: sarvadA tadviSaye zAstrajJAn vaidezikAMzca pRcchati, evaM sa rAjA rupasenakumAraM manasA manAgapi na vismarati, yata: 282828282828282828282828 // 14 // Jain Educati For Personal Private Use Only Jaw.jainelibrary.org
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasenacaritraM 0282828282828282828282828 guNiNo guNehiM dosehiM, dujjaNA siNeheNa sajjaNA ceva / desaMtaragayAvi hu tinnivi hiyae khaDakkaMti // 44 // atha kiyatsamayAnantaraM mantriprabhRtInAmAgraheNa rAjA zokaM nivArya sabhAyAmupavizan rAjyakAryANi karoti sma / ito rUpasena: kSaNaM tatra vane vizramya vanaphalAni bhakSayannagre calita:, tAvatA mArge tasyaikaH sthaviro brAhmaNo militaH, sa vRddho dvija: karagRhItayaSTiratyantaM gatadRSTitejA api lobhena bhikSAdyarthaM grAmaM grAma prati bhramati, yata: aMgaM galitaM palitaM muNDaM, jAtaM dazanavihInaM tuNDam / vRddho yAti gRhItvA daNDaM, tadapi na muMcatyAzApiNDam // 45 // atha taM dvijaM dRSTvA kumAreNa tasmai namaskAra: kRtaH, dvijenApi svasti bhavatviti kathayitvA tasya sanmukhaM vilokitaM, upalakSitazca tena yadayaM manmatha-nRpaputro rupaseno'stIti / yato dakSiNAgrahaNArthaM bahuvAraM manmathanRpasabhAgatena tena sa rUpasenakumAra: sabhAyAM dRSTo'bhUt / atha kumAreNa dvijaM prati proktaM bho bhUdevAsmin gahane vane kutastvadAgamanamabhUt ? dvijenoktaM bho 128282828282828282828282 Jain Educa For Personal & Private Use Only Tipw.jainelibrary.org
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // Jain Educati EDERERERERERERERERERERY kumAra ! caturthakaSAyodayena [ lobhodayena ] / yato manmatharAjJaH putrasya mayA vivAho jAyamAnaH zruto'sti tena tatra dakSiNArthaM gacchAmi / yataH modakA yatra labhyate, na dUre paMcayojanI / vaTakA yatra labhyante, na dUre dazayojanI // 46 // tat zrutvA kumAreNoktaM satyametattarhi tvaM tatra zIghraM gaccha dvijena pRSTaM bho kumArAsminnavasare gRhaM vimucya tvaM kva gacchasi ? kumAraH prAha paradezadidRkSayA / dvijenoktamatra kenApi kAraNena bhAvyaM kumAraH prAha kAraNaM tu karmaiva, yataH - kiM karoti na hi prAjJaH, preryamANazca karmabhiH / proktaiva hi manuSyANAM buddhiH karmAnusAriNI // 47 // tat zrutvA dvijenoktaM nUnaM tvaM gRhAtkruddhaH san gacchasi atastvaM pazcAdvalasva ! prAjJairjanaiH krodho na kAryaH, yataH - sarvopatApakRtkrodhaH, krodho vairasya kAraNam / durgatidAyakaH krodhaH krodhaH zamasukhArgalA // 48 // iti dvijeokte'pi yadA kumAraH pazcAdvalituM naicchattadA tena punaruktaM he kumAra videzA viSamAH tvaM ca saralaH sukumAro'si kumAraH prAha dhIrANAM kiM viSamaM ? yataH - santi, For Personal & Private Use Only EDEREREREREREREREREREREI zrIrUpasena caritraM .. // 16 // v.jainelibrary.org
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrupasena caritraM 2828282828282828282828288 ko'tibhAra: samarthAnAM, kiM dUraM vyavasAyinAM / ko videza: savidyAnAM, kaH paraH priyavAdinAM // 49 // tena bho dvija ! tvaM kanakapuranagarasya prAdhvaraM mArga me darzaya / yadahaM tatra gantumicchAmi / vipraH prAha bho kumAra ! sa mArgastvatyantaM viSamo'sti, tatra ca bhUri bhayaM vartate, tena tvaM tatra mA gaccha / kumAreNoktaM tasmin mArge kasya bhayaM vartate tanme kathaya / tenoktaM tarhi zRNu ? ito dUre mArge evaiko mahAna vaTo'sti, sa vaTavRkSazca zAkhAprazAkhApatrapuSpAdibhiralaMkRto'sti, kiMca tasyaikaikA zAkhA yojanapramANAsti, caturdikSu tAsu catasRSu zAkhAsu ca vidyAsiddhAzcatvAro yogino vasanti / teSAM caturNAM yoginAM dRSTau tvayA na gantavyaM, yataste manuSyANAmupadravakAriNa: santi, tena ca tvayAnyamArgeNAnyasminnagare gantavyaM, tat zrutvA kumAra: prAha bho dvija tasmin mArge gamane mama cetasi kiJcidapi bhayaM nAsti, yato me tu puNyameva zaraNamasti, uktaM ca vane raNe zatrujalAgnimadhye, mahArNave parvatamastake vA / suptaM pramattaM viSamasthitaM vA, rakSanti puNyAni purAkRtAni // 50 // jinairnirUpite dharme na calatyatra yanmanaH / zUrAsta eva teSAM ca, rakSAM kurvanti devatAH // 51 // 2828282828282828282828286 // 17 // For Person Private Use Only pmeibrary.org
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrupasena caritraM AXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX dvijenoktaM tarhi tvaM mArge sAvadhAno bhUyA:, ityuktvA tenAzIrvAdo dattaH, yathA tava vartmani vartatAM zivaM, punarasta tvaritaM samAgamaH / atha sAdhaya sAdhayepsitaM, smaraNIyAH samaye vayaM vayam // 52 // atha kumAro brAhmaNaM prati jagau bho dvija ! tvayA rAjagRhe kasyApyagre mama svarUpaM na kathanIyaM, ityuktvA tasmai dakSiNAM dattvA visRSTavAn / atha rUpasenakumAro manasi cintayati nUnaM sattvameva manuSyANAM zreyaskaraM, yata:sattvAddharSanti parjanyAH, sattvAtsiddhyanti devatAH / sattvena dhAryate pRthvI, sarvaM sattve pratiSThitam // 53 / / iti vicArya sa paJcaparameSThinamaskArameva hRdi dhyAyannagre calitaH, yata:namaskArasamo mantraH, zatruJjayasamo giriH / vItarAgasamo devo, na bhUto na bhaviSyati // 54 // iti dhyAyatastasyAgre gacchata: zubhAH zakunA jAtA:, yata:kAlu haraNa holAhIuM vAyasa kukkara mora / e lIjeM DAbAM bhalA, jethI nAve cora // 55 // jaMbUcAsavarakkhe, bhAraMDAe taheva nUle a / daMsaNameva pasatthaM, payAhiNe savvasaMpattI // 56 // 1282828282828282828282828 // 18 // // 18 // Jain Educat For Personal Private Use Only sine bary.org
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 3282828282828282828282828 atha tasya rUpasenakumArasya gacchato nakula: pradakSiNo jAtaH, evaM gacchan sa krameNa vanaparvatamAlAcollandhayAmAsa / atha madhyAhnasamaye tasyAtIvatRD lagnA, tena sa cintayAmAsAho videze mahAkaSTAni, vanaM raudraM bhayaM tIvra, tRSA mAM bAdhate'dhikam / pAdAbhyAM gamanaM kaSTaM, gantavyaM zatayojanIm // 57 // agre gacchan zrAntaH san sa ekasya nimbavRkSasya chAyAyAmupaviSTaH / tatra ca sa gatazrama: zItalAMgo jAtaH, tadA tena cintitamaho vidhAtrAyamapi vRkSo roganivAraNo nirmito'sti, yata: nimbo vAtahara: kalau surataruH zAkhAprazAkhAkulaH, pitana: kaphamArutavaNaharo drAkpAcaka: zodhakaH / kuSTacchardiviSApahaH kRmiharastApasya nirnAzako, bAlAnAM hitakArako vijayate nimbAya tasmai namaH // 5 // sAmAnyavRkSA api mArgasthA: pathikAnAmupakAriNo bhavanti, yata: varaM karIro marumArgavartI, samagralokaM kurute kRtArtham / kiM kalpavRkSaiH kanakAcalasthaiH, paropakArapratilambhaduHsthaiH // 59 // kSaNaM tatra sthitvA yAvatso'gre gacchati tAvannirmalazItalajalapUrNA nadyekA samAgatA / hRSTena SAABRURURU28282828RROR 19 // For Personal Private Use Only Hinww.jainelibrary.org
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM 20 // Jain Educati REREREREREKEKERERERERERE tena nadIto vastrapUtaM jalaM pItaM yataH satyapUtaM vadedvAkyaM, manaHpUtaM samAcaret / dRSTipUtaM nyasetpAdaM vastrapUtaM pibejjalam // 60 // pRthivyAM trINi ratnAni jalamannaM subhASitam / mUDhaiH pASANakhaMDeSu, ratnasaMjJAbhidhIyate // 61 // atha sa tastaM kanakapuraM prati gacchan dUrasthamuccaistaraM taM vaTavRkSaM dadarza, tataH sAvadhAnatayA yAvattasya vRkSasya samIpe sa yAti tAvattaizcaturbhiryogIndraiH sa mArge Agacchan dRSTaH, tadA te saMmIlya parasparaM kathayAmAsuraho'yaM samAgacchannaraH ko'pi mahApuruSo jJAyate iti vicArya te tasya sanmukhaM celuH / tato yadA te kumArasya dRkpathaM prAptAstadA tena cintitaM nUnamete ta eva yoginaH saMbhAvyante, ato'tra kApi buddhizcAlanIyA, yataH jyAM hoye sahI buddhiDI, na hoya tihAM viNAsa / sura sarve sevA kare, rahe Agala jima dAsa ||62|| atha tasya kumArasya pArzve paJca bANA abhavan / tanmadhyAttenaiko yogisamakSaM bhagnaH, tad dRSTvA tairyogibhistadbhagakAraNaM kumAraH pRSTaH, tadA kumAreNoktaM mayA prAgyUyaM paMca zrutA abhavan / tena ca mayA yuSmadvadhAya paMca bANA AnItA Asan, paraM sAmprataM tu mayA yUyaM catvAra eva For Personal & Private Use Only FRERERERERERERERERERERERE zrIrUpasena caritraM // 20 // jainelibrary.org
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // 21 Jain Educat GREREREREREREREREREREREI dRSTAH, tena ca mayaiko bANo bhagnaH, kiMca yuSmAkaM zuddhiM kurvato mamAtra vane bahUni dinAni jAtAni, adyaiva bhavanto te dRSTipathaM prAptAH, tat zrutvA yogibhizcintitaM nUnameSa ko'pi sattvavAn rUpavAn tejasvI puruSo dRzyate, tena kamapi buddhidambhaM kRttvAmuM pAze pAtayAma:, iti vicintya te kumAraM prati procuH, he satpuruSa ! tvAM tu sujanaM dRSTvA vayaM tava sanmukhamAgatAH smaH, tvaM cAsmAkamupari virUpaM cintayasi, vayaM tvevaM jAnImo yadbhavAdRzAnAM saMgatistu bhAgyenaiva labhyate, vayaM tu saMsArAdudvignA yoginaH smaH atra punarnirjane vane tvatsamAgamato'smanmanonivRttirjAtAsti, yataH - saMsArabhArakhinnAnAM, tisro vizrAmabhUmayaH / apatyaM sukalatraM ca satAM saMgatireva ca // 63 // tat zrutvA kumAreNApyuktaM bho yogino yuSmAbhiretatsatyamevoktaM yataH - saMsArakaTuvRkSasya dve phale amRtopame / subhASitarasAsvAdaH, saMgatiH sajjane jane // 64 // tato yogibhirbahumAnapurassaraM sa rUpasenakumAraH svavaTavRkSasyAdho nItaH, tatastaiH kumArasyAgre kapaTena vairAgyamayavArtAH kathitAH, tataH kumAreNa tebhyaH pRSTaM bho bho yogino yuSmAkaM vratagrahaNe sati kiyanti varSANi jAtAni ? tairuktamasmAkaM yogagrahaNe paJcazatAni varSANi jAtAni tat For Personal & Private Use Only GRERERERERERERERERERERES zrIrUpasena caritraM 11 21 w.jainelibrary.org
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM RRURXARXAYRLALARXAUR zrutvA kumAreNApyuktamaho tarhi tu purAtanAnAM yuSmAkaM yoginAM darzanena mamApi janma saphalaM jAtaM / evaMvidhairmiSTavacanaiH kumAro'pi tAn pramodayAmAsa / yata: priyavAkyaprasAdena, sarve tuSyanti jantavaH / tasmAttadeva vaktavyaM, vacane kA daridratA // 65 // atha taiH kumArAya vizvAsapratipAdanArthaM proktaM bho kumArAta:paraM tvamAtmIya evAsmAkamasi, nAparaH / tena tvadagre vayamasmAkaM guptavArtAmapi kathayAmastAM ca zRNu / asmAbhirasmin vaTe SaTvarSANi yAvadekamanasaikA devatArAdhitA / tatazca sAsmAkaM prati saMtuSTA jAtA, yata: calacittena yajjaptaM, japtaM yanmerulaMghanaiH / nakhAgreNa ca yajjaptaM, tajjaptaM niSphalaM bhavet // 66 // tataste devatAdhiSThitaM siddhaM vastucatuSTayaM tasmai kumArAya darzayitvA tatprabhAvaM cAkathayan / tatastairuktameSAM vastUnAM viSaye'smAkaM parasparaM vivAdo'sti, tatastvaM madhyasthIbhUyAsmAkaM vibhajya samarpaya / eSu madhye ca yA kanthAsti sA kRtavistArA pratidinaM paMcazatadInArAn yacchati / anena daNDena tADitaM vastu nirjIvamapi sajIvaM bhavati / pAtraM caitatsarvadA lakSamanuSyayogyaM bhojanaM dadAti / pAduke ceme manovAJchite sthAnake kSaNamadhye prApayataH / 282828282828282828282828 // 22 // Jain Educati For Personal & Private Use Only Mw.jainelibrary.org
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 8282828282828282828282828 dInArapaJcazatadAnaparA ca kanthA, nirjIvavastucirajIvitadazca daNDaH, pAtraM ca lakSajanabhojanadAyakaM hi, zrIpAduke ca paradezagatau samarthe // 67 // iti teSAM vastUnAM prabhAvaM zrutvA kumAreNoktaM bho yogino yadi yUyaM maduktaM kariSyatha, tadAhaM yuSmAkaM sarveSAmapi tulyameva samarpayiSyAmi, keSAmapi nAdhikaM na ca nyUnaM dAsyAmi, tadviSaye ca bhavadbhirmadvaddhirapi vilokanIyA / tat zrutvA tairyogibhiruktaM he kumArAsmAkaM tvatkRtaM pramANameva / atha kamAreNoktaM yayaM sarve catarSa dikSa duraM tiSThata, yasyAM dizi yadvastvahaM kSipAmi tadvastu tena grAhyaM, paraM yadAhaM samyagvibhajya tAlikAtrayaM pAtayAmi tadaiva bhavadbhiratrAgantavyaM, tatsamayAvadhi ca dUraM vRkSAntare pRSTi dattvA stheyaM, matsanmukhaM na vilokanIyaM / evamaritvatyuktvA te dUraM gatvA vicArayanti yatsamprati kumAro'yaM vizvasto jAto'sti, athAvasare cainamagnikuNDe kSiptvA suvarNapuruSaM vayaM niSpAdayiSyAmaH, etAvatAtra kumAreNa te pAduke svapAdayoH parihite, daNDazca haste dhRtaH, pAtrakanthI ca svapRSTau baddhe / tatastena pAduke prati proktaM bho pAduke ! yuvAM mAM kanakapure prApayataM / tatkSaNameva sa gagane samutpatito'nekAni kautukAni vilokayan 888888888888888888 23 // 82828 For Person Private Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM || Jain Educa GRERERERERERERERERERERE vimAnasthita iva gantuM lagnaH, tato gaganasthenaiva tena yoginaH prati kathitaM bho yogIndrA mayA yuSmAkaM sarveSAmapi yuktaM kRtamasti, atha bhavadbhirmanasi kimapi nAneyaM, yato mayA yUyaM sarve'pi kimapyanarpaNAttulyA eva kRtA: stha / evaM sa teSAM pratyakSaM tAlItrayaM dattvA vegena gagane gacchaMstaddRSTipathAtIto'bhUt / atha vilakSIbhUtAste vyacintayannaho tena dhUrtena vayaM pratyuta vaJcitAH uktaM ca anyathA cintitaM kAryaM, vidhinA kRtamanyathA / saro'mbhazcAtakenAttaM, galarandhreNa gacchati // 68 // abhinavasevakavinayaiH, prAghUrNoktairvilAsinIruditaiH / dhUrtajanavacananikarai - riha kazcidavaJcito nAsti // 69 // are tadvaJcanaM cintyamAnAH pratyuta vayameva vaJcitAH, evaM te viSaNNA yogino duHkhIbhUtAH santo vane bhramanti sma / grAme grAme ca bhikSAM mArgayanti sma, evaM tairihaloke'pi parahatyAcintanapApasya phalaM prAptaM, karmaNAM gatirviSamAsti, yataH kRtakarmakSayo nArita, kalpakoTizatairapi / avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham // 70 // atha te yoginazcirantanaM svavAsasthAnaM taM vaTaM muktvA paradeze prAptAH / itazca sa For Personal & Private Use Only EDERERERERERERERERERERE zrIrUpasena caritraM // 24 //
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 28282828282828282828282 rUpasenakumAra: puNyodayaprabhAveNa ralapurasimnyekAyAM zuSkavATikAyAM samuttIrNaH, tatra ca campakAdha:sthitazcintayati / yatpAdakayoH parIkSA tu jAtA, atha daNDaparIkSA karomIti vicintya tena sa zuSkacampakavRkSo daNDena vAratrayaM tADito drutameva pallavita:, puSpitazca, tad dRSTvA hRSTena tena kumAreNa vATikAgatA: sarve'pi zuSkavRkSA daNDena vAratrayaM tADitA navapallavA jAtA: / evaM sA samastApi zuSkA vATikA daNDaprabhAveNa praphullitA jAtA / atha tanmArgeNa gacchanto lokAstAM zuSkAmapi vATikAM kSaNato navapallavIbhUtAM vilokya vismitA: santastadvATikAyA: svAmine mAlikAya tadviSayAM vardhApanikAM prayacchanti, paraM sa mAlikastAM vArtAM na mAnayati, kiMtu manasi cintayati cetko'pi devastatrAgata: syAttadA taddevaprabhAveNaiva sA navapallavA syAt, nAnyathA, iti vicintya tena mAlikena tannizcayakaraNAya svapatnI mAlinI tatra preSitA, sApi tatrAgatya yAvatpazyati tAvallokoktaM tatsarvaM satyaM vilokayati sma / tata: sA vATikAmadhye gatvA yAvadvilokayati tAvattayA campakataroradhaH sa divyarUpaH kumAra: supto dRSTaH, taM vilokya mAlinyA cintitaM nUnamasya divyapuruSasya prabhAveNaiveyaM vATikA navapallavA 28282828282828282828282 // 25 // Jain For Personal & Private Use Only Iw.jainelibrary.org
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena-1 caritraM zrIrUpasena caritraM 282828282828282828282828 jAtAsti, tena cAyaM kumAro mahApuNyavAn dRzyate, yata: dharAntasthaM tarormUla-mucchrayeNAnumIyate / adRSTo'pi tathA prAcyo, dharmo jJAyeta sampadA // 71 // atha yenAnena puruSeNa madIyA vATikA navapallavA kRtAsti tasya bhaktiM kurve / iti vicintya sA vATikAto manoharasugandhipuSpANi gRhItvA teSAM ca catuHsaraM hAraM nirmAya jAgaraNAnantaraM kumArAya prAbhRtIcakAra / tadA kumAreNApyucitadAne tasyai suvarNaTaMka eko datta: / taM gRhItvA sA hRSTA mAlinI kumAraM prati jagAda, bho satpuruSa ! mama gRhe pAdAvavadhAraya tat zrutvA kumAreNa cintitaM nUnametaddhanadAnaphalamevAsti / tata: sA mAlinI taM rUpasenakumAraM sArthe samAdAya tatazcalitA svagRhadvAre taM saMsthApya svayaM ca gRhAntaraM gatvA taM gRhamadhye samAnayanAya svasvAminaM mAlikaM pratyapRcchat / tadA sa mAliko lakuTaM samAdAya dhAvitvA tAM kathayAmAsa, re raNDe ! yAdRzAMstAdRzAnajJAtAn kathaM tvaM gRhamadhye samAnayasi ? mAlinyA bhaNitaM svAmin tvaM kopaM mA karu ! evaMvidho'tithistu bhAgyenaiva labhyate, puruSANAM madhye'pyantaraM vartate, yata: vAjivAhanalohAnAM, kASThapASANavAsasAm / nArIpuruSatoyAnA-mantaraM mahadantaram // 72 // asyaiva hi puruSasya prabhAveNAsmAkaM vATikA navapallavA jAtAsti, iti kathayitvA tayA 28282828282828282828282 Jain Educa For Personal & Private Use Only Tw.jainelibrary.org
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM SURURURURURURURURURURURUn kumArArpito dInArastasmai darzita: / dInAraM dRSTvA tu dhanagrathila iva hRSTo mAlika: priyAM pratyuvAca, he priye ! etasya prAghUrNakasyAdarastu tvayA samIcIna: kartavya ityuktvA sa mAlika: svayameva bahirgatvA bahumAnapUrvakaM taM kumAraM svagRhamadhye samAnItavAn, kuzalapraznAdibhUrisatkAraM ca tasya kRtavAn, yata: ehayAgaccha samAviSAsanamidaM prIto'smi te darzanAta. kA vArtA puri durbalo'si ca kathaM kasmAccirAd dRzyase // ityevaM gRhamAgataM praNayinaM ye praznayantyAdarA, teSAM yuktamazaMkitena manasA gantaM gRhe sarvadA // 73 // paradeze prAptAnAmapi puNyavatAM janAnAM sarvatra bahumAnaM syAt / atha sa kumArastadgRhe koNaikamadhye svakanthAdivastucatuSTayasya granthi baddhavA mumoca, tato'sau nagaramadhye gatvA navanavAni kautukAni vilokayAmAsa, tatra sa nRpAvAsamahebhyamandirahaTTazreNicatuSpatharAjapathadevakulamaThalekhazAlAdIni dadarza / evaM sa nagaramadhye bhramana pratyahaM manoharANi sthAnAni vilokayana 0282828282828282828282828 // 27 // // 27 // Jain Educat For Personal Private Use Only Www.jainelibrary.org
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM *~* / Jain Educati GAGAGAGRERERERERERERERY vilasati sma / athaikadA kumAre bahirgate tayA mAlinyA sA kumArasatkavastugranthicchoTitA, tanmadhye ca yogijanayogyAni kanthAdivastUni dRSTvA sA manasi viSaNNA satI cintayAmAsa, nUnameSa kospi dhUrto yogI saMbhAvyate / vyavahAriveSeNa ca madgRhe tiSThati / nUnaM tena vaJcanArthameva me suvarNako datto'sti, evaM ca mAM vipratArya sa yadi madIyabAlakAnapaneSya haniSyati, tadAhaM kiM kariSyAmi ? mAyAvinAM hi sarvathA vizvAso na kAryaH / yataH tridazA api vaJcyante, dAmbhikaiH kiM punarnarAH / devI yakSazca vaNijA, lIlayA vaJcitAvaho // 74 // yathA devapure kulAnandamadanakalikAbhidhau dampatI aputrAvAstAM, tAbhyAM putrArthaM cAmuNDAyai dInAratrilakSI mAnitA, jAte putre ca pUrvapratipannaM lakSalakSamUlyaM puSpatrayaM ghaTayitvA sthAle ca kSiptvA sa cAmuNDAyA mandire samAgataH tebhya ekaM cAmuNDAyA bhAle zeSaM dvayaM ca tatkarayormuktvA praNAmaM ca vidhAya pazcAdgacchatA tenaikaM svasya kRte, dvitIyaM svapatnIkRte, tRtIyaM ca svaputrakRte, evaM tatpuSpatrayamapi tena zeSApade pazcAdgRhItaM, evaM ca tatpuSpatrayaM pazcAllAtvA sa svagRhaM yayau tadA khinnayA tayA cAmuNDAyA devyaikasya yakSasya svamitrasyAgre For Personal & Private Use Only REDEREREREREDERERE DERERE zrIrUpasena caritraM // 28 // jainelibrary.org
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 282828282828282828888888 sa vRttAnta: kathitaH, tadA sa yakSaH prAha he devi ! suSTu jAtaM yattvamakhaNDitA tasmAcchuTitA, ahaM tu tena vaNijA bahu kadarthito'smi, tavRttAntaM zRNu ! anena vaNijA pravahaNasaMkaTe mahyameko mahiSa: pratipanno'bhUta, Agate ca kSemeNa yAnapAtre sa ekaM mahiSamAnIya tadgalarajju madgale baddhdhyA yugapadvAdyAni vAdayAmAsa / tadA sa trasto mahiSo mAmapi mUlAdutpATya mayAM gharSayan dhAvituM lagnaH, tatastruTitarajjurahaM pathi patito lokairutpATya matsthAne sthApitaH, tadgharSaNakSatAni tvadyApi mAM bAdhayantItyuktvA tena devyA: svAMgagatagharSaNakSatAni darzitAni, tAni ca dRSTvA sA cAmuNDAdevyapi vilakSIbhUtA'kSatAMgaM svAtmAnaM dhanyaM manyamAnA maunaM vidhAya sthitA / ato'syApi dhUrtasya mana:pariNAmo mayA na jJAyate / atha yadA so'trAgamiSyati tadA taM gRhamadhye praveSTumapi na dAsyAmIti vicintya tayA kumArasatkAni tAni vastUni roSAd gRhapazcAdbhAgasthe vATake prakSiptAni / itastasyA mAlinyA: pArzve ekA prativezmikI mahilA samAgatA, tasyAH pArzve tayA tasya dhUrtasya svarUpaM proktaM, prAya: strINAM hRdaye vArtA na tiSThati, ita: sa rUpasenakumAro nagarakautukAni vilokya tasyA gRhe samAgataH, tadA sA mAlinI tena RSASASRSASRYASRSASRSASR // 29 // Inn Educa For Personal Private Use Only ebay.org
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // 30 // Jain Educatio ERERERERERERERERERERERE saha kalahaM kartuM pravRttA / tadA kumAreNoktaM he bhagini tvaM nirhetukaM vivAdaM kathaM karoSi ? yataH - vairavaizvAnaravyAdhi-vAdavyasanalakSaNAH / mahAnarthAya jAyante, vakArAH paJca vardhitA: / / 75 / / tenAhaM tvayA saha vAdaM na kariSyAmi, paraM tvaM kathaya tavAdya kiM saMjAtamasti ? evaMvidho nibiDasnehastava kva gataH ? uktaM ca pataMgaraMgavatprItiH, pAmarANAM kSaNaM bhavet / colamajjiSThavadyeSAM dhanyAste jagatItale // 76 // strIbhiH saha ye snehaM kurvanti te mUrkhA eva / iti kumAravacanAni zrutvA mAlinIM pratyUce, are mayA mugdhayAdyAvadhi tava dhUrtatvaM na jJAtaM, tvattulyena dhUrtapuruSeNa saha ye snehaM kurvanti ta eva mUrkhA:, yataH - abhracchAyA tRNAdagniH, khale prItiH sthale jalam / vezyArAgaH kumitraM ca SaDete kSudhitopamAH // 77 // tadA kumAraH prAha, he mAlini tvayAhaM dhUrtaH kathaM jJAta: ? yataH - mUkhaM padmadalAkAraM, vAcazcandanazItalAH / hRdayaM kartarItulyaM, trividhaM dhUrtalakSaNam // 77 // mayA tvaM kadA vaJcitA, tadA mAlinI prAha, bho dhUrta ! tvaM zRNu mayAdya tava granthicchoTayitvA For Personal & Private Use Only INDEREREREREREREREDERERE zrIrUpasena caritraM "I .. jainelibrary.org
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // Jain Educat CREDERERERERERERERERERY vilokitA, tadA tanmadhyAdyogiyogyavastUni vIkSya mayA tvatsvarUpaM jJAtaM yato dhUrtA IdRzA eva atastvaM tvannivAsakRte'nyatsthAnaM gaveSaya, ataH prabhRti tvayA madgRhe nAgantavyam / tat zrutvA syuH, kumAro'vadadare mAlini nUnaM tvaM mugdhAsi, kasyApi durjanasya vacane lagnAsi, tena cakalpavRkSaM karIro'yaM, jJAtveti mAM vimuJcasi / rAjahaMse sa kAko'yaM, kubuddhiH kathamIdRzI // 78 // bhavatu, mama sthAnAni bahUnyapi santi yataH - ayaM nijaH paro veti, gaNanA laghucetasAm / udAracaritAnAM tu, vasudhaiva kuTumbakam // 79 // tataH kumAreNa madhuravacasA tasyai kathitaM he bhagini ! tarhi madvastugranthi tvaM samarpaya ! tat zrutvA tayoktaM re dhUrta mayA tu tAni kanthApAtrAdIni vATake prakSiptAni / kumAraH prAha he mugdhe ! kutastvayA tAni majjIvitatulyAni vastUni vATake kSiptAni ? mayA tava kimaparAddhaM kRtamasti ? tatastayA tAni vastUni vATakAtsamAnIya tasmai samarpitAni / atha kumAreNoktaM bhobhaginyeSAM kanthAdivastUnAM mahimAnaM tvaM pazya ! tvayA tu ratnAnyetAni karkaradhiyA prakSiptAni, kAmakumbhastvayA mRnmayo ghaTo jJAtaH, pravAlaM guJjAdhiyA muktaM, parameSAM vastUnAM mahAprabhAvo'sti, For Personal & Private Use Only KAKAKAREREDEREREREDER zrIrUpasena caritraM // 31 // v.jainelibrary.org
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 282828282828282828282828 tat zrutvA vismitayA tayA proktaM tarhi tvaM tatprabhAvaM darzaya ! atha kumAreNa mantroccArapUrvakaM sA kanthA yAvadvistRtA tAvattasyA madhyAddInArANAM paJcazatI tatra nipatitA / tata: kumAreNa tasyai mAlinyai proktaM bho bhaginyathaitaddhanaM tvaM gRhANa ! yadiyanti dinAnyahaM tava gRhe samAdhinA sthito'bhUvam, atha vismitayA mAlinyA taddhanaM gRhItam / ita uttamamadhyamajanAnAmantaraM vilokya sA prAtivezmikI taM kumAraM kalpavRkSatulyaM jJAtvA prAha bho satpuruSa ! tvaM mama gRhe samAgaccha, sukhena ca cirakAlaM tiSTha, yadi bahUni bhAgyAni bhaveyustadaiva tvAdRzA atithayo gRhe samAgaccheyuH, tadA pazcAttApaM prAptayA tayA mAlinyA proktamare'yaM kumArastu madgRhe eva sthAsyati, mayaivAyaM vane gatvA madgRhe samAnIto'sti, kathaM tvaM kalahakaraNA) madgRhe samAgatAsi ? yAhi yAhi svagehaM ! evaM tayoranyonyaM vAda: samabhUt. tata: kumAreNaite ubhe api kalahakaraNato nivArite / atha kumAro mAlinI prati jagAda he mAlini ! tvayA tu mahyaM kathitamasti, yadbhavatA madgRhe na sthAtavyaM, tamudhunAnayA prAtivezmikyA saha tvaM kalahaM kathaM karoSi ? nUnamatra dhanameva kAraNamasti, yato yadA vanavAse gacchantau rAmalakSmaNau vaziSTaM guruM 282828282828282828282828 32 // // 32 // For Personal Private Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasenacaritraM 128282828282828282828282 vandituM tadAzrame gatau, tadA tau nirdhanau jJAtvA vaziSTenApi sampratyahaM dhyAne sthito'smIti svaziSyamukhena tAbhyAM jJApitaM, tatastau tamavanditvaivAgre vane gatau, tatastau laMkAyAM gatvA rAvaNaM ca vijitya bahuparivAraddhiyutau punarayodhyAyAmAgacchantau mArge tApasAzrame vaziSTaM vandanArthamAgato, tadA vaziSTo'pi tatsanmukhamAgato bahumAnaM tAbhyAM datte sma tayorbaharAdarasatkAra: kRtaH, tadA rAmeNa vaziSThaM prati proktaM sa evAhaM sa eva tvaM, sa evAyaM tvadAzramaH / gamanAvasare nAbhU-dadhunA tu kimAdaraH // 8 // vaziSTha uvAcasa evAhaM sa eva tvaM, sa evAyaM madAzramaH / tadA tvaM nirdhano rAma !, sAmprataM tu dhanezvaraH // 1 // tena ca-dhanamarjaya kAkustha !, dhanamUlamidaM jagat / antaraM naiva pazyAmi, nirdhanasya mRtasya ca // 2 // tathA bho mAlini tvamapi tAdRzyevAsi, kiMca yatra virAga utpadyate tatra tu kSaNamapi na stheyam / ityuktvA svakanthAdi gRhItvA rUpasenakumAro yAvattata uttiSThati, tAvattayA mAlinyA haThena taddhastAtkanthApAtrAdigranthirgRhItvA svagRhamadhye muktA / tatazca sA taM kSamayAmAsa, tadA kumAreNa 28282828282828282828282 // 33 // in Educatio For Personal Private Use Only w.jainelibrary.org
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrupasena caritraM 282828282828282828282828 cintitaM nUnameSa sarvo dAnamahimAsti, yata: yAcake kIrtipoSAya, snehapoSAya bandhuSu / supAtre puNyapoSAya, dAnaM kvApi na niSphalam // 3 // atha tayA hRSTayA mAlinyoktaM bho kumArAta:paraM tvaM me bAndhavo'si, atra ca paramapuruSa eva sAkSI / tata: kumAro'pi sukhenaiva tadgRhe sthita: ekadA ca tena taddaNDAdizeSavastutrayANAmapi prabhAvastasyA agre prakaTita: / zAstre niSiddhamapi tasyA agre svaguptavArtA tena prakaTitA, yata: strINAM guhyaM na vaktavyaM, prANaiH kaNThagatairapi / nIto hi pakSirAjena, padmarAgo yathA phaNI // 4 // tatastau bhaginIbAndhavau parasparaM nibiDasnehI jAtau / athaikadA tau svAvAsoparitanabhUmisthitau nagararacanAM pazyataH sma / ito nikaTe kumAreNaika: saptabhUmika AvAso dRSTaH, tadA tena mAlinyai pRSTaM, he bhagini eSa kasyAvAso dRzyate ? tayoktaM he bhrAtaridaM kanakapurAbhidhaM pattanamasti, atra ca kanakaprabhAkhyo rAjA rAjyaM karoti, tasya ca kanakamAlAbhidhAnA paTTarAjI vartate, tatkukSisambhavA kanakavatyabhidhAnA caikA putrI vidyate, sA kanakavatI vidyAdyanekaguNAlaMkRtA sAkSAt sarasvatIvAsti / kiMca sA sarvottamastrIlakSaNayutA catuHSaSThikalAnipuNAtrAvAse vasati / ahaM ca puSpANi gRhItvA 282828282828282828282828 // 34 // Jain Educat For Personal & Private Use Only ww .jainelibrary.org
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // 35 Jain Educat KERERERERERERERERERERERE tasyA arpaNArthaM sarvadA tatra yAmi / asyAvAsasya SaSTyadhikatrizatamitAni dvArANi santi, caturazItigavAkSAzca vatante, varSamadhye pratidinaM ca saikaikaM vArakeNa dvAramudghATayati, tena dvAreNa ca sA nagarakautukAni pazyati, rAjJa AdezaM vinA ca sA dRSTidoSabhayAdbahirna nissarati, tat zrutvA kumAreNa pRSTaM he bhaginIdamAtmagRhasanmukhaM tasya prAsAdasya dvAraM kasmin dine udghATiSyate ? sAvadattadahaM samyag na jAnAmi / athaivaM vArtAM kurvatostayoH kanakavatyA tadgRhasanmukhaM tadeva dvAramudghATitaM, tadA kumAro'pi hRSTaH, yata uttamAnAM manorathAstu cintitamAtrA eva siddhyanti / yataH - ramyeSu vastuSu manoharatAM gateSu re citta khedamupayAsi mudhA kimatra / puNyaM kuruSva yadi teSu tavAsti vAJchA, puNyairvinA na hi bhavanti samIhitArthAH // 85 // atha zubhapuNyakarmayogena bhavitavyatayA ca tasyAH kumAryA dRSTiH kumAropari patitA, tena kumArasyApi harSo jAtaH, atha tAM dRSTvA kumAreNa cintitamaho'syA rUpanirmANaM ! atha tayornetramilanataH parasparaM snehaH samutpannaH / atha kanakavatyA manasi cintitaM matpitA madarthaM sarvadA varaM gaveSayati, paraM tAdRzo yogyo varo na labhyate, paraM daivayogena cedasau mahApuruSo For Personal & Private Use Only EDERERERERERERERERERERES zrIrUpasena caritraM / / 35 / / jainelibrary.org
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena zrIrUpasena caritraM caritraM RURUKURUKURUKURUKURUKURUN mama vara: syAttadaiva me janma saphalam / mama manastvanenaivAdya hRtamasti, ato'smin janmani tu mamaiSa eva svAmI bhavat, anyathA mama maraNameva zaraNaM. atha mamainamabhilASamahaM kasyAgre kathayAmi ? yata: so kovi natthi sujaNo, jassa kahijjati hiyydurkkhaaii| hiyae uppaMti ukkaMThe, puNovi hiyae vilijaMti // 86 // tataH prAgbhavasnehanibandhanena kumArasya mAnase'pi tathaivAbhilASo jAtaH, yata:dRSTAzcitre'pi cetAMsi, haranti hariNIdRzaH / kiM punastA: smitasmera-vibhramabhramitekSaNAH // 8 // aho'syA dRgcAturI ! vidagdhavanitAyAzca, saMgamenApi yatsukham / kva tatprAkRtanArINAM, gADhAliMganacumbanaiH // 8 // arthatayordUrasthayorapi ravirAjIvayoriva parasparaM vilokayatoH ko'pi navya: snehaH prAdurbabhUva, yata:-dUrastho'pi na dUrastho, yo vai manasi vartate / hRdayAdapi niSkrAntaH, samIpastho'pi dUragaH // 89 / / atha kumAro dadhyau cedasyA: kanyAyA: pANigrahaNaM mayA saha syAttadA mama puNyodaya eva, #888888888888888AXARXA // 36 // JainEduce For Personal Private Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 8282828282828282828282828 kathamapyekavAramapi cettayA saha milanaM syAttadApi me bhAgyodayaH, paraM tatsarvaM me manovAJchitaM prAktanapuNyenaiva jinadharmaprasAdAcca bhaviSyati, yata:jinadharmaM vinA nRNAM, na syurvAJchitasiddhayaH / sUryaM vinA na ko'pi syA-drAjIvAnAM vikAsakaH // 10 // atha sA kanakavatI svamanasi cintayati, nUnamasya vaidezikasya vidyAvata: kApi kalA yadi bhaviSyati, tadA sa svayameva kayApi buddhyA kenApyupAyenAtra mama pArzve samAgamiSyatIti cintayantI sA cakravAkIva tameva dhyAyantI tasthau, atha rUpasenakumArastatsakalamapi dinamativAhya sAyaM sajjIbhUya lokapracArarahitAyAM rAtrau pAdukAprayogeNAkAzamArgeNa tasyA kanakavatyA mandire prApta: / tadA devakumArasadRzaM tameva tatrAgataM vilokya rAjakumArI sasambhramaM samutthitA, yata: sambhramaH snehamAkhyAti, dezamAkhyAti bhASitam / AcAra: kulamAkhyAti, vapurAkhyAti bhojanam // 11 // atha tasya rAjakumArasya darzanamAtratastasyA mana: praphullitam / tatastayA tasya varAsanadAnAdibhirbahumAna-purassaraM pratipattiH kRtA, tatastayoktaM he svAmin kathamatra bhavatAmAgamanaM jAtaM ? kA buddhirbhavatA viracitA ? yato'tra madAvAsarakSaNArthaM madIyapitrA sAyudhA: saptazataprAharikA 8282828282828282828282828 // 37 // Jain Educa For Personal & Private Use Only Paw.jainelibrary.org
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 28282828282828282828282 muktA: santi, ata: pratolImArgeNAtrAgamanaM prANinAM duSkaramevAsti, tat zrutvA rAjakumAraH prAha he kAminyahaM tu deva iva vidyAbalena sarvatrApi gacchAmi / atha tayA cintitaM nUnameSa sarvakalAvAn dRzyate, tato yatheSa me svAmI syAttadA tu mama puNyataru: phalita eva / iti vicArya tayoktaM he satpuruSAtha tvaM mama pANigrahaNaM kuru ! kumAreNoktaM he sundari ! tvaM tu vilAsavatI rAjakumAryasi, ahaM ca vaideziko'smi, tenAvayoH saMyoga: kathaM ghaTate ? kiMca yadi pratipannaM nirvAhitaM syAttadaiva kRta: sneho'pi sukhakaraH, yata: kajjeNa viNA neho, atyavihUNANa govaM loe / paDivanne nivvahaNaM, kuNaMti je te jae viralA // 12 // kanakavatyoktaM he svAminnataH paraM tu mama tvatpadakamalameva zaraNam, uktena bahunA kiM vA, kiM kRtaiH zapathairghanaiH / vadAmi satyamevaita-tyameva mama mAnase // 13 // atheti tasyA nizcayaM jJAtvA kumAreNApi taduktaM svIkRtam / atha sA tatra kalazacatuSTayena caturikAM vidhAya dIpasAkSikaM tasya rUpasenakumArasya pANigrahaNaM cakAra, tatastayA saha bhogavilAsaM vidhAya kRmAra: punarmAlinyA gRhe gatvA suptaH, evaM sa rUpasenakumAra: sarvadA pracchannarItyA tadAvAse 828282828282828282828282 // 38 // // 38 // Jain Eucal For Personal & Private Use Only How.jainelibrary.org
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrupasena caritraM 1282828282828282828282828 gamanAgamanaM karoti sma, tayA saha bhogasukhAnyanubhavati ca, evaM ca tayordampatyorvArtAvinodAdibhiH sukhamaya: kAlo gacchati / yata: gItazAstravinodena, kAlo gacchati dhImatAm / vyasanena hi mUrkhANAM, nidrayA kalahena vA // 14 // athaikadA tasyA dharmaparIkSArthaM kumAro jagAda aTTha muha nayaNa solasa, panarasa jIhA du calaNajualaM ca / dunni jIya dunni karayala, namAmi haM erisaM devaM // 15 // tayottaraM dattaM-zrIpArzvanAthaH / atha tayA pRSTaMuppannavimalanANaM, loyAloyappayAsadakkhovi / jaM kevalI na pAsai, taM diheM ajja rAie // 16 // kumAreNa pratyuttaraM dattaM 'svapnaM' / puna: kumAreNa pRSTaMkA civarANa pavarA, marudese kiM ca dullahaM hoi / kiM pavaNAo cavalaM, divasakayaM kiM harar3a pAvaM // 17 // tayoktaM 'paDikumaNaM / ' evaM samazyAsvapnazakunajyoti:zAstrAdivAAvinodaistayoH sukhalInayo: kAlo gacchati, yata: 0282828282828282828282828 // 39 // For Personal Private Use Only Homeibrary.org
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // 40 // Jain Educatio REREREREREREREREREREREREI kalAbhyAsairguNollAsai- 'renonAzaiH kathArasaiH / mithohAsairdinAnIha, yAnti bhAgyavatAM sadA // 98 // atha krameNodbhinnayauvanAM kumArI dRSTvA sarvA dAsyo bhItAH satyastadvRttAntaM paTTarAjyai jJApayAmAsuH, rAjJyA pRSTAstA jaguH, he svAmini vayametadviSaye kimapi na jAnImaH, paraM kumArImudbhinnayauvanAM vIkSya vayamityanumAnaM kurmahe, yatko'pi vidyAdharo bhUcaro vA'dRSTa eva puruSo nUnaM kumArIpArzve samAgatya tayA saha durAcAraM sevate, vayaM tvetannivedayAmaH, pazcAdasmAkamupari doSo na deyaH, atha viSaNNA rAjJI taM vRttAntaM nRpAya jagau tadA vismitena rAjJApi tadviSaye mantrIzvarAH pRSTAH, tadA tairuktaM he svAmistatra tu saptazatamitA ArakSakA rakSitAH santi, tanmadhyAttatra cetko'pi samAgacchati tadA tasya mahatsAhasaM nUnaM jJeyaM, paramatra ko'pi bhedo jJAyate, yataH bhedena durgA gRhyante, bhedAdrAjyaM vinazyati / bhedAd gRhe kalirbhedAd, dravyaM caurA haranti ca // 99 // tataH kruddhena nRpeNa te saptazatamitAH pratolIprAharikA: svasamIpe samAkAritAH, pRthakpRthak ca pRSTAste kathayAmAsuH / he rAjan vayaM tu tadvArtAmapi na vidmaH, rAjJoktaM re duSTA yUyaM tatrArakSakAH 1. pApanAzairiti / For Personal & Private Use Only RERERERERERERERERERERERY zrIrUpasena caritraM // // jainelibrary.org
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // 41 Jain Educ ERERERERERERERERERERERY santaH kathaM tadvArtAM nAdhigacchatha ? ko jIvitavyAdudvigno'sti ? kasya mamApi bhayaM nAsti ? ahaM yuSmAkaM sarveSAmapi zikSAM kariSyAmItyuktvA rAjJA talArakSakamAhUya teSAM sarveSAmapi cauradaNDakaraNAya samAdiSTam / yadi caite kumArikAprAsAdapraveSTAraM darzayanti tadaiva mocyAH, atha tArakSakeNApi vividhaprakAraiH pRSTA api te bhayena kampamAnAstadevAhu:, yad he svAminnatra viSaye vayaM kimapi na jAnImaH, tadA talArakSo nRpAdezena tAn sarvAnapi zUlAyAmAropaNArthaM catuSpathe samAnayAmAsa / tatra bahavaH pauralokA militAH, nagaramadhye mahAhAhAravo jAtaH, te ca kathayituM lagnAH, are sa ko'pi kiM nagare nAsti ? ya eteSAM maraNabhayaM nivArayati, atha tatra nagare vezyAnAM saptazatagRhANi santi, tAbhirvezyAbhirmilitvA teSAmArakSakANAM dayayeti rAjJe vijJaptaM, he svAmin kenApi dhUrtenAyamanyAyaH kRto'sti, ete ArakSakAstu mudhaiva mAryante, tena cAnyena pApaM kRtaM, tadarthaM cAnyeSAmayaM daNDo jAyamAno'sti, yathA duSTAzrayAdaduSTe'pi, daNDaH patati dAruNaH / matkuNAnAmadhiSThAnA-tkhaTvA daNDena tADyate ||100|| rAjJoktaM matkRtaM pApaM haThAtkasyApi na lagati, uktaM ca For Personal & Private Use Only GREREDERERERERERERERERE! zrIrUpasena caritraM // 41 // ww.jainelibrary.org
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM zrIrUpasena caritraM 28282828282828282828282 yo yatkarma karotyatra, tattadbhukte sa eva hi / na hyanyena viSe bhuMkte, mRtyuranyasya jAyate // 10 // vezyAbhiruktaM he svAmiMstatsarvaM satyaM, paraM mAsaikamadhye vayaM taM duSTAcAriNaM nUnaM zodhayitvA bhavate'rpayiSyAmaH, anyathA te ArakSakA vayaM ca sarvA api gRhasarvasvadaNDapUrvakaM bhavatA zUlAyAmAropaNIyAH / ato mAsaM yAvattebhyo'bhayadAnaM prayaccha / rAjJApi tAsAM vijJaptyA tatpratipannam / paurA api hRSTAH santastAsAM vezyAnAM sAdhukAramavadan / atha vezyAnAM sA pratijJApi sarvatra prasiddhAbhUt / tatastAsAM vezyAnAM madhye yA mukhyA vezyAsIttayA svabuddhyA sindUramAnAyya rAjakanyAyA: prAsAde tasyAH palyaMkasya paritaH sa sindUra: sarvato vikIrNaH, atha te prAharikA api sarve sAvadhAnA: santo rAtrau tatra rakSAM kurvanti sma / tata: saMdhyAyAM kumArastathaiva gaganamArgeNa tatra samAgataH, tadA kumAryA tasmai proktaM he svAminnadya tu rAjasabhAyAM vezyAbhirmilitvA bhavadgrahaNapratijJA kRtAsti / tat zrutvA kumAreNoktaM he priye tadviSaye tvayA manasi kimapi bhayaM nAneyaM, rAjakumArI punaruvAca he svAmiMstAbhiratredaM sindUrakapaTaM racitamasti, tena na jAne'tha kiM bhaviSyati ! atastvayApi sAvadhAnatayA stheyaM, kApi buddhizca cintanIyA / atha sa XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 42 // // 42 // Jain Educat For Personal Private Use Only Ljainelibrary.org
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM zrIrUpasena caritraM 282828282828282828282828 rUpasenakumArastatra kiyatI velAM sthitvA punarmAlinIgRhe ca samAgatya tAni sindUrakhaTitavastrANi tyaktvA snAnaM kRtvA navyavastrANi ca paridhAya vyavahAriveSeNa catuSpathe gato nAnAvidhAnyAzcaryANi pazyati sma, pauravArtA ca zRNoti sma, atha dvitIyadine kumAryAvAse sA mukhyA vezyA samAgatA santI sindUramadhye puruSapadAni vilokayAmAsa / tata: sA nagaramadhye bhramantI sindUrAktapAdasya tasya puruSasya gaveSaNaM cakAra, paraM tayA sa kvApi na labdhaH / kumArastu pratidinaM rAjakumAryA AvAse samAgatya viSayasukhaM tayA saha bhuMktvA tathaiva karoti, evaM caikonatriMzaddinAni jAtAni / tato vezyA api sarvAH kiMkartavyamUDhAH saMjAtA: satyazcintayAmAsuraho'smAkamapyetadriJchagrAhakapuruSasyeva saMjAtam / yathA rAjagRhavAsI ko'pi pumAn grAmAntaraM vyavasAyArthaM dhanaM gRhItvA mArge gacchannAsIt / evaM tasya vanamadhye gacchato mArge eko riJcho milita:, taM hantuM yAvatsa riJchastatpRSThe dhAvitastadA tatkSaNaM tena puMsA sa riJcha: karNayodhRtaH, atha yathA yathA sa riJchastaM hantumicchati, tathA tathA sa tasya ko bADhaM gRhaNAti, evaM ca kurvatastasya kaTita: sA dInAravaMzikA truTitA / tata: 128282828282828282828282 Jain Educat For Personal & Private Use Only Mw.jainelibrary.org
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 28282828282828282828282 kiyanto dInArAzca bhUmau patitAH, evaM ca tadvaMzikAta ekaiko dInAro bhUmau patati / itastatra ko'pIbhyastatra mArge samAgacchaMstaM tathA kurvantaM dRSTvApRcchadbho puruSa ! tvayaitatkiM kriyamANamasti ? tat zrutvA samutpannabuddhinA tenoktamasau riJcha: karNayormarcamAno dInArAn muJcati / tat zrutvA lobhAbhibhUta: sa ibhyo jagAda he satpuruSa ! tayenaM riJchaM mahyaM dehi yathAhamapi kiyato dInArAn samarjayAmi / tenoktamaho evaMvidho dhanaprado riJcho mayA tubhyaM kathaM dIyate ? ibhyenoktaM bho satpuruSa ! tvaM kRpAparo'si, tato mahyamasau rijcho dIyatAm ! evamabhyarthitena tena puMsApi tasyebhyasya hastayostasya riJchasya karNau dattau / ibhyenApi tatkI svahastAbhyAM bADhaM gRhItau / tata: sa pumAn bhUmipatitasvadInArAn gRhItvAgre calita: / ibhyo'pi dInAravAJchayA tasya rijchasya karNI bADhaM mardayAmAsa / atha dUraM gatvA tena puMsA tasyebhyasyoktaM bho mitra ! kiM tava dInAralAbho jAta: ? ibhyenoktaM he mitrAsau riJchastu mAM hantumicchati, tenoktaM tasyenaM muzcetyuktvA sa tu vegena tata: palAyitaH / atha sa ibhyo na ca taM rijchaM moktuM gRhItuM vA na zaknoti, evaM lobhAbhibhUtena tena parakIyaM duHkhaM svasyopari gRhItaM, tadvadasmAbhirapi kevalaM kIrtivAJchayaitanmaraNarUpaM 28282828282828282828288 Jain For Personal Private Use Only Minw.jainelibrary.org
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrupasena caritraM RURUKURURURURURURURURURU parakIyaM duHkhaM svAyattIkRtaM / atha rAjJaH sakAzAtkathaM chuTiSyate ? evaM te ArakSakAstA vezyAzca bhRzaM vilakSA jAtA: / atha rAjA tu kopAjjAjvalyamAnasvAnta: sAkSAtkRtAnta iva sabhAyAmAgatya tA vezyA: samAhUyovAca, are vezyA yuSmadbhirapyahaM mAsaM yAvadvipratArita:, atha pazyata matkopaphalam ! ityuktvA rAjA talArakSakamAkAryoktavAn, bho talArakSa ! etA: sarvA api vezyA: sarvAnArakSakAMzca puramadhye viDambya gRhasarvasvagrahaNapUrvakaM zUlAyAmAropaya ! athAtra viSaye'haM punarna praSTavyaH, rAjJa ityAdezaM zrutvA sabhAjanA api khedaM prAptAH santa iti cintayAmAsuH mAtA yadi viSaM dadyAt, pitA vikrayate sutam / rAjA harati sarvasvaM, pUtkartavyaM tataH kva ca // 103 // atha sA vArtA nagaramadhye'pi prasiddhA jAtA / lokA: parasparaM vadanti yadekena kenApi pApaM kRtaM, anarthastvayaM sarveSAmapyabhavat, tathA coktaM rAvaNena kRte pApe, rAkSasAnAM tu koTayaH / hatA: zrIrAmabhaktena, kupitena hanUmatA // 104 // atha mantribhI rAjJe vijJaptaM, he svAminnetAsAM vezyAnAM vadhakaraNe hi mahAn doSosti, zAstro'pi strINAM vadho niSiddho'sti, tathAhi YRYYRYYYYYYYYY // 55 // For Personal Private Use Only -pinelibrary.org
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // 46 Jain Educati DERERERERERERERERERERERE samaNA gAvo vesA, itthIo bAlarogibuDDhA ya / ee na hu haMtavvA, kayAvarAhAvi loevi / / 105 / / tat zrutvApi kupitena rAjJA mantrivaco na mAnitam, pratyuta karkazavacanaistena mantryapi tarjitaH / punarmantriNoktaM, he svAmin mayA tvetadbhavato hitArthamuktamasti, ato bhavatA mahyaM pratyuta karkazavacanaistarjanaM na yuktaM yataH virajyate parivAro, nityaM karkazabhASayA / parivAre virakte tu prabhutvaM hIyate nRNAm // 106 // itazcatuSpathamadhye mahAn kolAhalo jAtaH, bahavo lokAstatra militAH, bhayabhItAH parasparaM kathayanti, are eteSAM caurANAM samIpe sthAtumapi yuktaM na, yataH sarvathA caurasaMgo hi, vipade vratazAlinAm / jalahArighaTIpArzve, tADyate pazya jhallarI || 107 // tAvatA sa rUpasenakumAro'pi nagarakautukAni vilokayaMstatra samAgata:, lokAnAM hAhAkAraM zrutvA caturdazazatamanuSyANAM vadhaM ca vijJAya tasya manasi dayA samutpannA / yataHdharmo jIvadayAtulyo, na ko'pi jagatItale / tasmAt sarvaprayatnena, kAryA jIvadayA nRbhiH || 108 // ekasmin rakSite jIve, trailokyaM rakSitaM bhavet / ghAtite ghAtitaM taddhi tasmAjjIvAnna ghAtayet // 109 // For Personal & Private Use Only RERERERERERERERERERERERE zrIrUpasena caritraM // 46 // nelibrary.org
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 282828282828282828282828 na hiMsAsadRzaM pApaM, trailokye sacarAcare / hiMsako narakaM gacchet, svarga gacchedahiMsakaH // 110 // skandapurANe'pyuktaM iha catvAri dAnAni, proktAni paramarSibhiH / vicArya nAnAzAstrANi, zarmaNe'tra parastra ca // 111 // bhItebhyazcAbhayaM dAnaM, vyAdhite'bhyastathauSadham / deyA vidyArthinAM vidyA, deyamannaM kSudhAture // 112 / / jJAnavAn jJAnadAnena, nirbhayo'bhayadAnataH / annadAnAtsukhI nityaM, nirvyAdhirauSadhAdbhavet // 113 / / atha mamaikasyApyanyAyavata: kRte eteSAM sarveSAmapi maraNaM bhaviSyati, strIhatyApAtakaM ca lagiSyati, tadAnena jIvitenApi kiM ? yata: amedhyamadhye kITasya, surendrasya surAlaye / samAnA jIvitAkAMkSA, tulyaM mRtyubhayaM drayoH // 114 // athaiteSAM sarveSAmapi jIvAnAmahaM rakSAM karomi / yata: ikkassa kae niyajIvi-assa bahuAo jIvakoDIo // dukne ThavaMti je puNa tANa kiM sAsayaM jIaM // 115 / / RURSASANASANAYASASAYASAX // 47 // JninEduc i nal For Personal Private Use Only IMw.jainelibrary.org
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 282828282828282828282828 iti vicintya sa pApabhIrU rUpasenakumAra: svagRhe gatvA tAni sindUrakharaNTitAni vastrANi ca paridhAya sarveSu paureSu pazyatsu satsu nRpasabhAdvAre samAgataH, pratihAramukhena rAjAnaM ca nivedayAmAsa yadbhavatAM mukhakamaladarzanArthaM ko'pi vaidezika: samAgato'stIti / tato nRpAdezena pratihAreNa preSita: sa rAjasabhAyAM prApto rAjAnaM praNamya yogyasthAne samupAvizat / atha mahAtejasvinaM taM rUpasenakumAraM dRSTvA sabhyA vicArayAmAsuH, yatkimayaM devakumAro vA vidyAdharo vA sahasrakiraNo vA zIta-karo'sti ? tAvatA tatra sthitayA tayA mukhyayA vezyayA sindUrAruNAni tasya vastrAdIni vilokya rAjJe jJApitaM, he svAminneSa eva puruSa: kumAryA AvAse gatvA tayA sahAnAcAraM sevate / tat zrutvA vismitena rAjJA tasyai pRSTaM bho vezye tvayaitatkathaM jJAtaM ? tatastayA tasya sindUraliptavastrAdyabhijJAnaM darzitaM, atha rAjJA tadviSaye pRSTo rUpasenakumAra: prAha he svAmin vezyayoktaM sarvamapi satyamasti, etadrAjaviruddhaM karma mayaiva kRtamasti, ato mamaiva daMDa: kArya:, apare ceme sarve'pi mocanIyA:, eteSAM keSAmapyatra doSo nAsti, tadvacanAni zrutvA sarve'pi sabhAlokA vismitA: santazcintayAmAsuraho taile makSikAvadatra kutra samApatita: ? amuSya KYYYYYYYRYYRYYY // 48 // // 48 // JainEduo For Persona P e Use
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 282828282828282828282828 kIdRzaM sAhasamasti ? mukhe kASNyamapi nAsti, yata: santo na yAnti vaivarNya-mApatsu patitA api / dagdho'pi vahninA zaMkhaH, zubhratvaM naiva muJcati // 116 // tathA-vipadi dhairyamathAbhyudaye kSamA, sadasi vAkpaTutA yudhi vikramaH / yazasi cAbhirucirvyasanaM zrutau, prakRtisiddhamidaM hi mahAtmanAm // 117 / / atha rAjJoktaMdhRSTo duSTazca pApiSTo, nirlajjo nirdaya: kudhI: / niHzUkazca bhavetkrUra, etaccaurasya lakSaNaM // 118 // ata: sabhAyAM dhASyena vadannayameva nUnaM cauro jJAyate / tata: kupito nRpastalArakSamAkAryAdideza, bho talArakSa ! vilambaM vinainaM pApadhanaM catuSpatheSu viDambanApUrvakaM bhrAmayitvA zUlAyAmAropaya, evaM cAtraiva militaM tasya pApaphalaM lokAnAmapi darzaya / yata: duSTAnAM durjanAnAM ca, pApinAM krUrakarmaNAm / anAcArapravRttAnAM, pApaM phalati tadbhave // 119 / / talArakSeNoktaM he svAmin bhavata Adeza: pramANam / atha rUpasenakumAreNa rAjAnaM prati vijJaptaM, he rAjannathaitAsAM vezyAnAmeSAM cArakSakANAmabhayadAnaM dIyatAm ! tato rAjJA muktAste sarve'pi pramuditA nRpaM namaskRtya, svasvasthAnake gatAH / nagaramadhye'pi sarveSAM harSaH samutpanna: / paurAzca 1282828282828282828282828 // 49 // Jain Education For Personal Private Use Only Ww.jainelibrary.org
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM 11 Jain Educati RERERERERERERERERERERERE parasparaM kathayAmAsuH, yadetatsarvaM samIcInaM jAtaM yadrAjJazcaturdazazatamanuSyavadhapApaM na lagnaM, atha sa rUpasenakumArastalArakSeNa vadhabhUmiM prati nIyamAnaH krameNa catuSpathe samAgAt / tatra kecid dRDhaprahArivattasya nindAM kurvanti kecicca tasyopari dayAM kuvanti kecicca vadanti, yathAdIpe pataMgavajjAle, matsyavatkardame karI / pAze mRgastathA caiSa, saMkaTe patitaH katham // 120 // apare caivaM vadanti karmaNA prerito gacchet, svargaM vA zvabhrameva ca / yato janturanIzo'ya - mAtmanaH sukhaduHkhayoH // 121 // kumArastu paJcaparameSThidhyAnaparo'gre calitaH, athaivaM talArakSastaM sarvatra bhrAmayitvA sandhyAsamaye zUlAyAmAropayAmAsa / tataH sa talArakSo rAjJaH pArzve samAgatya kathayAmAsa, he rAjan mayA bhavadAdeza: kRto'sti / atha sA kumArazUlAropaNavArtA tayA mAlinyA jJAtA, tadA sA svamanasyatyantaM khedaM kartuM lagnA, hA daiva sa satpuruSo rAjJA mAritaH, iti vividhaM khedaM kurvantI sA tasya guNAn muhurmuhuH sasmAra, yataH kokilA sahakArasya, guNaM smarati nityazaH / kamalasya guNaM bhRGgo, rAjahaMsazca mAnasam ||122|| For Personal & Private Use Only DEREREREREREREREREDERERY zrIrUpasena caritraM 11 jainelibrary.org
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // 51 Jain Educati REREREREREREREREREREREREI atha tayA svabhartre mAlikAya jJApitaM, he svAminnanena kumAreNa dhanArpaNAdasmAkamupari bhUrirupakAraH kRto'sti, athAsminnavasare vayamapi tasyopari cetpratyupakAraM kurmahe tadaiva yogyaM kathyate / yataHdo purise dharau dharA, ahavA dohiM hi dhAriA puhavI / uvayAre jassa maNo, ubakariaM jo na visara || 123|| atra bahavo'pi dhanavantaH santi, paramudArA na santi, anena kumAreNa tu svaudAryaguNenAsmAkamupari bahurupakAraH kRto'sti, tena he svAmiMstvaM tatremaM daNDaM lAtvA gaccha / enaM paropakAriNaM kumAraM ca jIvApaya / rAtrisamayo jAto'sti, tena tatra gatvA vAstrayaM tvamanena daNDena tasya zarIraM zanaiH zanaistADaya / yathA sa sajIvo bhRtvA sukhI syAt / tathA coktaM padmapurANe'pi - paropakAraH kartavyaH, prANairapi dhanairapi / paropakArajaM puNyaM na syAdyajJazatairapi // 124 // paropakaraNaM yeSAM, jAgarti hRdaye santAm / nazyanti vipadasteSAM sampadaH syuH pade pade // 125 // tadA mAlikenoktaM he priye ! tvayA satyaM kathitaM paraM tvaM mugdhAsi, strINAM buddhiH pASNisthitA bhavati, cedahaM tatra gatvA tathA karomi, rAjA caitaccaramukhAjjAnAti, tadAhamapi tatra tathaiva dvitIyo bhavAmi, tena ca rAjaviruddhamahaM sarvathA na kariSye / tat zrutvA mAlinI prAha prazA For Personal & Private Use Ority REDERERERERERERERERERERER zrIrUpasena caritraM / / 51 / / jainelibrary.org
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 282828282828282828282824 tu paropakArakaraNAvasaro'sti, asya jIvitadAnopakArapuNyaM ca mahAphalAya bhaviSyati, yata: tIrthasnAnairna sA zuddhi-bahudAnairna tatphalam / tapobhirugraistannApya-mupakArAdyadApyate // 126 / / tena he svAmiMstvaM sAhasaM kRtvA tatra gaccha / nUnaM tava kAryasiddhirbhaviSyati, evaM tayA bahubhiH prakAraiH kathite'pi tenoktamahaM tu sarvathA tatra naiva yAsyAmi, yato mamApi jIvanecchA vartate, evaM tannizcayaM jJAtvA kRtajJA sA mAlinyuvAca he svAmiMstvaM tarhi gRhe tiSTha / ahameva tatra yAsyAmItyuktvA sA daNDaM gRhItvA tatra gatA / atha zUloparistha: sa kumArastayA bodhito'pi na vadati sma, tRSayA zuSkatAlukaNThauSTo mUrchita iva tayA sa jJAta: tatastayaikavAraM daNDena tADito'sau jRmbhAM kRtavAn. punastayetastato'valokya dvitIyavAraM tADitena tena nayane samudghATya tasyA: sanmukhaM vilokitaM, tadA hRSTA mAlinI taM tRtIyavAraM daNDena tADayAmAsa, tatkSaNaM sa sAvadhAno bhUtvA mAlinyai jotkAraM kRtavAn / tayApi tasyAzIrvAdo dattaH, kathitaM ca he bAndhava ! tava kiyaduHkhaM samutpannaM ? kumAraH prAha he bhagini ! mama tu nidrAgatAbhUt, tena mayA kimapi duHkhaM na jJAtamasti, tvayAyaM mamopari mahAnupakAra: kRto'sti, tatastau mAlinIkumArau kuzalena svagRhaM samAgatau / 282828282828282828282828 // 52 // Jain Educatch For Personal & Private Use Only v.jainelibrary.org
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena zrIrupasena caritraM caritraM 0282828282828282828282828 atha mAlinI kumAraM prati jagAda he bhrAtaratha tvayA viSAdo naiva kAryaH, yata: mAnapAto'pi tasya syA-dyasya bhAnonnati: kSitau / praNatiH pAdayoreva, nigaDo'pi punastayoH // 127 // atha mAliko'pi taM jIvantamAgataM dRSTvA hRSTaH san cintayAmAsa, nUnaM matstrIkRta udyamo'pi saphalo jAtaH, tato'sau rupasenaM prati jagAda, he kumAra tavApi mahadbhAgyaM yattvaM kaSTAcchuTitaH, kumAraH prAha yuSmatprasAdAt, ye bhavAdRzAH saMkaTe janoparyupakAraM kurvanti taireva janairiyaM pRthvyalaMkRtAsti uktaM ca vihalaM je avalaMbai, AvaipaDiyaMvi jo samuddharai / saraNAgayaM ca rakkhai, tehiM hi alaMkiyA puhavI // 128 // nirguNeSvapi sattveSu, dayAM kurvanti sAdhavaH / na hi saMharate jyotsnAM, candrazcANDAlavezmasu // 129 // mAlikenoktaM bho kumAra sarvo'pyayaM tava dharmamahimA phalito'sti / evaM vividhavArtA vidhAya sukhasuptAnAM teSAM rAtrirvyatikrAntA, prAta:kAlazca saMjAtaH, tata: kumAreNa mAlinI prati proktaM he bhaginyadya tvaM puSpaprAbhRtaM gRhItvA kumAryA AvAse gaccha / tatra gatvA ca tvayA kumAryA harSaviSAdaparIkSA kartavyA / sA yadi mamopari harSaM vahantI satI mamedRzaM duHkhaM jJAtvA duHkhrinI RSASRSASRSASASRSASASASAN For Personal & Private Use Only www. library.org
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 282828282828282828282828 syAttadA tvayA mahyaM kathanIyaM, cetsA madviSaye udvegaM kurvantI syAttadA sAyaM tatra gatvA tasyA ahaM harSamutpAdayiSyAmi / cenmadviSaye tasyA manasi manAgapi viSAdo na syAttadA tasyA gRhe gamanena kiM prayojanaM ? yato ni:snehe prItikaraNata: ko rasa: ? yata:. pAnIyasya rasa: zaityaM, bhojanasyAdaro rasa: / AnukUlyaM rasa: strINAM, zriyo dAnaM rasaH paraH // 130 // atha kumAreNetyuktA mAlinI puSpakaJcukaM grathayitvA tadAvAse prAptA / atha puSpakaJcukayutAM mAlinImAgatAM vilokya sA kanakavatI rAjakumArI jagAda he sakhyadya tvaM prAbhRtaM lAtvA kutaH samAgatAsi ? adya nAyaM prAbhRtagrahaNAvasaraH, yato'dya mama prANapriyapativiyogo jAto'sti, tena ca me manasi sAmprataM bhRzaM du:khaM vartate / kasyAgre caitanmama duHkhasvarUpaM kathayAmi ? tvamevaikA mama jIvanatulyA sakhI vartase, tena tavAgre'hametatsatyaM kathayAmi, yatpativiraho me viSatulya evAdhunA jAto'sti, athAhaM sarvathA naiva jIviSyAmi, atha samastAyAmapi nizAyAM mama nidrA nAgatAsti, nUnamathAhaM viSabhakSaNarajjupAzAdinA maraNaM sAdhayiSyAmi, adya tu daivaM mamoparyeva ruSTamasti, yena mama prANanAtharUpaM sarvasvaM saMhRtam / atha prANanAthaM vinA mama kSaNamapi ratirnAsti, ahaM tu 28282828282828282828282 54 // JainEducar For Personal Private Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIrUpasenacaritraM GAGAGAGAGAGAGAGRERERER taM kSaNamapi naiva vismarAmi, atha he sakhi tvayA mamAparAdhaH kSantavyaH, adya rAtrAvahaM prANatyAgaM kariSyAmi ityAdi kathayitvA sA pavanaM prati jagAda - pavana suNe eka vAtaDI, have hoisa huM chAra / tiNa dise uDADaje, jiNa disi hoya bharathAra // 131 // ityAdi pralapya sA svapatisnehena bADhaM vilapituM lagnA, yataH snehamUlAni duHkhAni, rasamUlAzca vyAdhayaH / lobhamUlAni pApAni, trINi tyaktvA sukhI bhava || 132 || ityAdi zrutvA sA mAlinI tAM kanakavatIM kumaraNAdvArayAmAsa, he sakhi ! yadi tvaM maduktaM kariSyasi tadAhaM te kathayAmi yattvayA maraNaM na cintyaM yato jIvannaro bhadrazatAni pazyati, nRpaparIkSitasnehagaMgApatimantrIzvaravat, tadyathA - kasyacinnRpasyaiko mantrIzvara AsIt, tasya mantrIzvarasya gaMgAbhidhAnA patnI babhUva, tayordampatyoranyonyaM mahAn sneho babhUva, tayostatsvarUpaM kenApi rAjJo'gre niveditam / ekadA tatparIkSAkaraNakautukinA rAjJA sa maMtrIzvaraH kaTake svasArdhaM gRhItaH, atha mantrI prayANe prayANe svapriyAyai gaMgAyai snehalekhAn preSayAmAsa / athaikadA rAjJA tatsnehaparIkSArthaM svasevakasArthe gaMgAyai For Personal & Private Use Only KAGREREREREDERERERERURY zrIrUpasena caritraM / / 55 / / w.jainelibrary.org
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 828282828282828282828282 lekha: preSitaH, gaMgayA ca sa lekho vAcita:, tanmadhye likhitamAsIdyanmantrIzvaro mRta iti, tadvAcayantyaiva tayA snehavazAtsvaprANAstyaktAH, atha tena sevakena pazcAdAgatya gaMgAyAstatsvarUpaM rAje niveditaM, tato rAjA mantrIzvarasyottArake gatvA tasyA maraNaM jJApitaM, tat zrutvaiva mantrIzvaro mUchita:, zItopacArairlabdhasaMjJa: sa AtmaghAtAya tatparo babhUva, paraM pazcAttApapareNa rAjJA tatsarvaM svarUpaM nivedya kSAmayitvA ca bahukathanapUrvakaM sa maraNAdrakSitaH, tato dvAdazavarSAnantaraM sa mantrIzvaraH svapatnyasthIni gRhItvA gaMgAyAM kSepaNArthaM gataH / tataH sa snAtvA tAnyasthIni yAvattannAmnA gaMgAyAM prakSipati tAvattatra vANArasInRpatiputrI sakhIyutA snAnArthamAgatA, tasyAzca pUrvabhavasambandhisvanAmAdi zrutvA tatkSaNaM jAtismaraNajJAnaM samutpannaM, tatkAlaM sA mUrchAmAsAdya bhUmau patitA / tadA vyAkulAbhi: sakhIbhistadvRttAnto rAjJe jJApita:, rAjApi tUrNaM tatra samAgataH, tadA sakhIbhiruktaM he svAminnanena vaidezikena kimapi mantrAdikaM bhaNitaM, tena cAsau kumArI bhUmau patitA / ita: zItopacAraiH sacetanIbhUtA kumArI jagau, he tAtAsya vaidezikasya yadi yUyaM kimapi virUpaM kariSyatha tadAhaM prANatyAgaM kariSye, tadAkarNya vismitena rAjA pRSTA sA kumArI sarvaM nijapUrvabhavavRttAntaM 282828282828282828282828 Jain Educa For Personal Private Use Only Mw.jainelibrary.org
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM Jain Educat EREREREREREREREREREREREK jagau, asAveva mantrIzvaro mama pUrvabhavabhartAsti, tenAnenaiva sArdhaM mama pANigrahaNaM kAraya ? anyathAhaM kASThabhakSaNaM kariSye, rAjApi tat zrutvA bhUrisanmAnapUrvakaM taM mantrIzvaraM svagRhe samAnIya tayA svaputryA saha tasya pANigrahaNaM kArayAmAsa / evaM jIvato mantriNaH saiva bhAryA prAptA / tathA tvamapi maraNaM mA cintaya ! yataH vipadyapi gatA: santa:, pApakarma na kurvate / haMsaH kurkuTavatkITA - natti kiM kSudhito'pi hi // 133 // evaMvidhAni mAlinyA vacanAni zrutvA tayA rAjakanyayoktaM he sakhi prANanAthena vinottamastrINAmavasthAnaM na yuktaM, patirahitA hi striya: sthAne sthAne parAbhavaM prApnuvanti, uktaM cavivAhe puNyakAryAdau, maMgalaM sadhavAH striyaH / vidhavA garhitA loke, prApnuvanti parAbhavam // 134 // atha mAlinyoktaM he sakhi ! tvaM viSAdaM mA kuru, tava bhartA kuzalena vartate, tat zrutvA sA prAha he sakhi sa mama patiryadi jIvati tarhi jagati ko'pi na mRtyuM prApnuyAt / tato mAlinyA tadviSaye'ke zapathAH kRtAH, uktaM ca he sakhi tvamadya sandhyAvadhi vilambasva ! cedadya sa prAktanavelAyAM tava pArzve na samAgacchettadA tvayA maraNaM cintyaM nUnaM maduktamanyathA naiva bhaviSyati / ityuktvA For Personal & Private Use Only EREREREREREREREREREREREI zrIrUpasena caritraM // 57 * w.jainelibrary.org
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM || Jain Educa RERERERERERERERERERERER mAlinI tasyai tatpuSpakaJcukaM samarpya svagRhe samAgatA / tatastayA kumArAya tasyAH sarvo'pi vRttAntaH kathitaH punaruktaM ca mayA sAdya sandhyAvadhi maraNAdrakSitAsti / tat zrutvA kumAro hRSTaH san varSasamAnaM taddinaM kathamapyativAhya rAtrau pAduke paridhAya tasyA AvAse prAptaH, tatastaM kumAraM samAgataM dRSTvA meghavRSTiM vilokya mayUrIva sAtIvapramodaM prAptA yataH amRtaM zizire vahni - smRtaM kSIrabhojanaM / amRtaM rAjasanmAna -mamRtaM priyadarzanam // 135 // tataH kumAreNoktaM he priye'thAtrAvasthAnaM na yuktamiti kathayitvA sa rUpasenakumAro mAlinIgRhAtsvavastugranthi samAdAya tAmakathayitvaiva priyAyutaH pAdukAprayogeNa tatraiva vaTavRkSe samAgata:, tatra vaTazAkhAyAM ca tAbhyAM rAtrau vizrAmo gRhItaH, tadA kanakavatI suptA, kumArazca jAgaruko'sthAt. yataH udyame nAsti dAridryaM japane nAsti pAtakam / maunena kalaho nAsti, nArita jAgarato bhayam // 136 // nirdhanA dhanavantazca nRpAstadadhikAriNaH / pravAsinazca vezyAzca, na svapanti kadAcana // 137 // athaitasminnavasare tatraiko yogyekA yoginI ca, tau dampatI kvApi gacchantau rAtrau vizrAmArthaM For Personal & Private Use Only REDERERERERERERERERERERE zrIrUpasena caritraM 58 // w.jainelibrary.org
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // RERERERERERERERERERERERE samAgatya tasyaiva vaTavRkSasyaikAyAM zAkhAyAM sthitau / itaH sa yogI tatsthAnaM dRSTvA bADhaM rudituM lagnaH yoginyA vArito'pi sa rudanato na tiSThati / tadA yoginyA pRSTaM he svAmiMstvamasyAM velAyAmetasmin raudre sthAnake kasmAdrudanaM karoSi ? tenoktaM he priye ! tvametad vRttAntaM zRNuasminneva vaTavRkSe vayaM catvAro yoginaH samasukhaduHkhAzcatuzatavarSANi yAvatsthitA / dhyAnatuSTadevatArpitakanthAdivastucatuSTayaprasAdAnmahAsukhaM cAnvabhavAma, paramekadA ko'pi dhUrto'tra samAgatyAsmAn vaJcayitvA mahAprabhAvayutaM tadvastucatuSTayaM ca gRhItvA palAyitaH, asmin sthAne cetyAdismaraNato mama rudanaM samAgatam / ato he priye jagati kasyApi vizvAsakaraNaM na yuktaM, yataH - na vizvasedamitrasya, mitrasyApi na vizvaset / kadAcitkupitaM mitraM sarvaM guhyaM prakAzayet // 138 // tena dhanAdhigamanAdahaM rodimi, tat zrutvA yoginyoktamathAraNyaruditena kiM syAt ? yataH bhavitavyaM bhavatyeva, karmaNAmIdRzI gatiH / vipattau kiM viSAdena, sampattau harSaNena kim // 139 // kiMca tadvastubhyo'pi kasyApyupakAra eva bhaviSyati, lakSmyAH phalamapyetadeva, no cedvinAzaH syAt, uktaM ca For Personal & Private Use Only REDEREREREDERERERERERERY zrIrUpasena caritraM / / 59 / / jainelibrary.org
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM || Jain Educat REDEREREREDEREREREREDERY dAnaM bhogo nAza - stisro gatayo bhavanti vittasya / yo na dadAti na bhuMkte, tasya tRtIyA gatirbhavati // 140 // yadi dhanaM nazyati putro'pi, vipadya kvApi gacchati / nahi zakyA gatirjJAtuM dhanasya nidhanasya ca // 141 // vanakusumaM kRpaNazrIH kUpacchAyA suraMgadhUlizca / tatraiva yAnti vilayaM, manorathA bhAgyahInAnAm || 142 // kITikAsaJcitaM dhAnyaM, makSikAsaJcitaM madhu / kRpaNaiH saJcitA lakSmIranyaistu paribhujyate // 143 // tena he svAmiMstvayA duHkhaM na karaNIyaM, punastayA yogI pRSTaH, he svAminniyanti varSANi yUyamatra sthitAstadAtra kApi mUlikA jaTikA vA bhavadbhirAzcaryakAriNI dRSTA na vA ? tadA yogI prAhAsmin pradeze caika evaMvidho vRkSo'sti yasyAghrAtayA mUlikayA manuSyo markaTo bhavet, tat zrutvA sA prAha he svAmin yayA mUlikayA manuSyo'pi pazutvaM prApnuyAttayA mUlikA kiM prayojanam ? punaryogI prAha he priye dvitIyApyatraikaivaMvidhA mUlikAsti yayA cAghrAtayA markaTospi manuSyaH syAt, tato yoginyA prerito yogI tanmUlikAdvayaM gRhItvA svapatnIyuto'nyatra yayau / athAyaM sarvo'pi vRttAnto jAgarukeNa rUpasenakumAreNa zruto dRSTazca / tato vismitena kumAreNApi For Personal & Private Use Only RERERERERERERERERERERERY zrIrUpasena caritraM // 60 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM zrIrUpasena caritraM YYYYYYYYYYYY tanmUlikAdvayaM gRhItaM / atha kanakavatI jAgRtA / kumArazca suptaH, kSaNena tasya nidrApi samAgatA / tata: kanakavatyA cintitametadgranthi vilokayAmIti, tato yAvattAM granthi choTayitvA sA vilokayati tAvattayA tanmadhye kanthApAtradaNDAdi dRSTaM, tad dRSTvA camatkRtA sA cintayAmAsa nUnamayaM ko'pi dhUrto yogI dRzyate, veSaparAvartanena dhUrtavidyayADambareNa cAhaM mugdhAneneyatkAlaM vipratAritAsmi, yata: prathamaM DambaraM dRSTvA, na pratIyAddhicakSaNaH / atyalpapaThitaM kIraM, mene va kuTTinI yathA // 144 // tathAhi-sindUrapure madanakAbhidho dhUrta eko vipra AsIt / tenaika: zukaH pAThayitumArebhe, paraM tasya zukasya tu kimapi nAyAti / tatastena zaThena 'vIse vIsA' ityekameva padaM sa pAThitaH, tatastaM sundarapaJjaramadhye saMsthApya catuSpathe tadvikrayArthaM sthitaH, ita ekA vezyA tatra samAyAtA, tayA vipraM prati pRSTaM bho viprAyaM zuka: kiM vetti ? vipraH prAhAyaM tu sarvamapi vetti, tvaM svayameva pRccha ! tatastayA zukaM prati pRSTa bho zuka ! tvaM mAtRkAM paThituM vetsi ? zukenoktaM 'vIse vIsA' tatastayA hRSTayA sa zuko brAhmaNaM prati bahudravyaM dattvA gRhItaH, gRhe samAgatya pRSTaH 028282828282828282828288 // 61 // For Personal Private Use Only Wrianelibrary.org
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM .. Jain Educati AKAGAGAUDERERERERERERERE sa zukastu tadeva padamAha / tatastayA jJAtamaho dhUrtena tena vipreNAhaM bADhaM vaJcitA, evamahamapyanena dhUrteneyatkAlaM vipratAritA / arere rAjakumAryA mamAnena yoginA saha saMyogo jAtaH, aho karmaNAM gatirvicitrAsti, yataH - aghaTitaghaTitAni ghaTayati, sughaTitaghaTitAni jarjarIkurute / vidhireva tAni ghaTayati, yAni pumAnnaiva cintayati // 145 // hAhA daivena durghaTaM ghaTitaM, aho nIcajAtIyajanasaMgAnmaraNameva zreyaskaram / atha tvahaM yadi pazcAdyAmi tadaiva varamiti vicintya sA tadvastucatuSTayaM gRhItvA pAdukAprayogeNa zIghraM svanagare svAvAse prAptA, kenApi ca tadgamanAgamanaM na jJAtaM, aho nirbuddhikatvena dRDhasnehAbhAvena ca sA mUrkhA taM cintAmaNitulyamapi tyaktvA gatA, yataH - anRtaM sAhasaM mAyA, mUrkhatvamatilobhatA / azocaM nirdayatvaM ca, strINAM doSAH svabhAvajAH // 146 // strINAM hi prAyo'vimRzyakAritvameva syAt / ito'tra kumAro jAgaritaH svapriyAmAlApayati, paraM ko'pyuttaraM na dadAti tadA tenAndhakAre jJAtaM yattasyA nidrA samAgatA bhaviSyati / tatastAM For Personal & Private Use Only RERERERERERERERERERERERY zrIrUpasena caritraM 11 // jainelibrary.org
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 8282828282828282828282828 sa jAgarayati-projjRmbhate parimala: kamalAvalInAM, zabdaM karoti ca tarUpari tAmracUDaH / zRGgaM pavitrayati merugirevivasvA-nutthIyatAM sunayane ! rajanI jagAma // 147 // tathApi sA na vadati / punaH kSaNaM pratIkSya sa svapriyAmuddizya babhASeete vrajanti hariNAstRNabhakSaNAya, cUNiM vidhAtumatha yAnti hi pakSiNo'pi / mArgastathA pathikalokagaNaprapUrNa, utthIyatAM sunayane rajanI jagAma // 14 // ityukte'pi kiJcidapyuttaramalabdhvA vismito rUpasenakumAro yAvatsAvadhAnatayA vilokayati tAvattatra svabhAryAM na pazyati sma, kanthAdivastucatuSTayamapi na vilokayati sma / aho mama nidrAmadhye idaM kiM jAtaM ? yata: nidrA mUlamanarthAnAM, nidrA zreyovighAtinI / nidrA pramAdajananI, nidrA saMsArakhardhanI // 149 // nUnaM manuSyANAM nidrayA hAnireva syAt, uktaM caAjanmopArjitaM dravyaM, nidrayA vyavahAriNAm / cauraistu gRhyate sarvaM, tasmAdetAM vivarjayet // 150 // tato'sAvutthAya tAM sarvatra vilokayAmAsa, paraM sA na labdhA. tataH sa manasi cintayatyaho 8882828282828282828282828 Jnin Educat For Personal Private Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM ! Jain Educat RERERERERERERERERERERE RY nUnaM sA mAtRpitRmilanamanorathA punaH svasthAnaka eva gatA saMbhAvyate, paraM sA mama divyavastugranthimapyAdAya yadgatA tadaitatkAryaM mama duHkhaM karoti, yataH - rAtrirgamiSyati bhaviSyati suprabhAtaM, bhAsvAnudeSyati hasiSyati paMkajaM ca / itthaM vicintayati kozagate dvirephe / hAM hanta hanta nalinIM gaja ujjahAra / / 151 / / tataH kumAreNa cintitaM nUnaM sApi mAlinIva mama yogisvarUpaM jJAtvA bhItA satI pazcAtsvagRhe gatA saMbhAvyate, mUrkhatvenautsukyatvena ca tayaivaM kRtaM jJAyate, yataH mUrkhasya pApasya na kiJcidantaraM, bAlasya vRddhasya na kiJcidantaraM / viSasya tailasya na kiJcidantaraM, mRtAmRtasyApi na kiJcidantaraM / / 152 / aho strINAM ye vizvAsaM kurvanti te mUrkhA eva yata: nadInArInarendrANAM nIcanAginIyoginAm / nakhinAM ca na vizvAsaH, kartavya: sumanasvinA || 153 / / tataH kumAro markaTamanuSyabhavanamUlikAdvayaM gRhItvA ekayA mUlikayA ca svayaM markaTIbhUya kiyadbhirdinaiH sa kanakapure tasyAmeva vATikAyAM gataH, tato'sau dvitIyAM mUlikAmAghrAya yathAsthitasvarUpo jAta: san campakavRkSatale suptaH / For Personal & Private Use Only REDGRURYRERERERERERERERY zrIrUpasena caritraM " * 11 v.jainelibrary.org
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 8282828282828282828282828 ita: sA mAlinyapi puSpagrahaNArthaM tatra samAyAtA, kumAraM ca dRSTvA hRSTA satyuvAca, bho bhrAtastvamiyanti dinAni kva gato'bhU: ? kena kAraNena kasmai lAbhAya kasya milanArthaM vA gata AsI: ? tat zrutvA rUpasenakumAreNoktaM he bhagini tvaM zRNu ! ityuktvA kumAreNa sakalamapi kanakavatyA: svarUpaM tasyA agre niveditam / tadA vismitayA tayA pRSTaM, he bhrAta: sA kanakavatI tvatraiva sthitAstyahaM tu sarvadA tasyAH pArzva gacchAmi / tenoktaM tasyAM rAtrau sA mayA sArdhaM samAgatAbhUta, paraM mayi nidrANe sA mama sarvasvaM lAtvAtrAgatAsti, evaM ca tayA mayA sArdhaM vizvAsaghAta: kRto'sti, tato'tha tasyAstadvizvAsaghAtaphaladarzanArthaM mamAbhilASo varttate / tat zrutvA mAlinyoktaM he bhrAtarabalopari ka: kopa: ? kITikopari ka: kaTakAkopa: ? kumAreNoktamathaikavAraM tasyA: samIpe gantuM mamecchA vartate, mAlinyoktaM tatra tu saptazatamitA ArakSakA: santi, tato vinA pAduke tatra gamanamazakyameva / kumAreNoktaM he bhagini tatra gamane mama pArzve ekA buddhivartate, tato yadi tvaM me kathitaM karoSi tadA tAM buddhimahaM kathayAmi / tavRttAntastu tvayA kasyApyane na kathanIyaH, yanmama strINAM vizvAso nAsti, strINAM hRdaye gAmbhIryaM na syAta, yata: 282828282828282828282828 65 Jain Educat For Personal & Private Use Only sow.jainelibrary.org
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 282828282828282828282829 apasetvavaTe nIraM, cAlinyAM sUkSmapiSTakam / strINAM ca hRdaye vArtA, na tiSThanti kadAcana // 154 // tenaiva hetunA tvAmahaM dRDhaM kathayannasmi / mAlinyoktaM he bAndhava tvamevaM puna: puna: kasmAdvadasi ? sarvA api striyastulyA na syuH, atastvaM me niHzaMkaM kathaya ? tadA kumAra: prAha he bhagini zRNu / ahaM kenApyupAyena markaTo bhaviSyAmi, tatazca tvayA markaTarUpaM mAmAdAyaikadA rAjakumAryA AvAse gantavyaM / tato yadA sA kumArI markaTarUpaM mAM krIDArthaM mArgayettadA tvayA sahasAhaM nArpaNIyaH, paraM yadyatyAgrahaM kuryAttadA tvayAhamarpaNIyaH, yathecchaM mUlyadravyaM ca gRhaNIyaM, evaM ca kRte tavApi lAbho mamApi ca kAryasiddhirbhaviSyati, tat zrutvA tayoktaM he bhrAtastvaduktaM mama pramANameva, ahamapi tathaiva kariSyAmi / tata: kumAro markaTarUpo jAta:, taM markaTaM ca lAtvA sA mAlinI svagRhe samAyAtA. tata: sA taM markaTaM kapardikAghughurikAvastrAdibhiralaMkRtya tena saha kanakavatyAH prAsAde gatA / tatra puSpAdiprAbhRtaM vidhAya praNAmaM kurvantI sA mAlinI kumAryA pRSTA, he sakhi eSa markaTastu sundaro dRzyamAno'sti, tasyenaM krIDAvinodArtha mahyaM samarpaya ! tat zrutvA mAlinI prAha, he svAmini sarvamapi tvadAyattamevAsti, paramayaM markaTastu mama vATikAyA 2U828282828282828AVAA For Personal Private Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // 67 Jain Educati AERGAGAGAGAGAGAGRERERERE rakSako'sti mama bharturapi sa prANapriyo'sti me bAlakA api caitena saha krIDAM kurvanti, tena satubhyaM kathamarpayituM zakyate / tadA kumArI prAha tvaM kimapi dravyaM gRhANa, paraM mamainaM markaTamarpaya / yena me dinAni sukhena yAnti / tataH kumAryA tasyai mAlinyai eko dInAra ekA ca varyA zATikA dattA, evamatIvAgrahato mAlinyApi tasyai markaTo dattaH tato mAlinI svamandire gatA, kumArI ca sakalaM dinaM yAvattena markaTena saha krIDAvinodaM cakAra / atha sandhyAsamaye yadA sarvo dAsyAdiparivAra: svasvasthAnake prAptastadA sa markaTo mUlikAmAghrAya yathAvasthitarUpo rUpasenakumAro jAtastaM vIkSya cakitayA kumAryA cintitamaho kimidamAzcaryaM ! kiM vendrajAlaM ! kiM vA ko'pi svapnabhramaH / tataH sA lajjAyA svavastrAMgasaMvaraNaM vidhAya devamivAgataM svapatiM jJAtvA tatpAdayoH patitA, kathayAmAsa ca he svAmin mamAparAdhaM tvaM kSamasva ! he prANanAtha ! tvameva mama jIvanaM gatizca / ajJAnAnmayA kRto'nyAyastvayA manasi nAneyaH, ekavAraM ca kSantavyaH, atha punarahamevaM naiva kariSyAmi / tat zrutvA kumAraH prAha, he priye bahukathanenAtha kiM syAt ? kRtrimasnehena manAgapi kAryasiddhirna bhavati, satyasneharaMgastu durlabhaH / yataH For Personal & Private Use Only REDEREREREDERERERERERER zrIrUpasena caritraM // 67 // jainelibrary.org
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrupasenacaritraM zrIrUpasena caritraM 282828282828282828282828 prAptuM pAramapArasya, pArAvArasya pAryate / strINAM prakRtivakrANAM, duzcaritrasya no punaH // 155 // kumitre nAsti vizvAsaH, kubhAryAtaH kutaH sukhaM / kurAjye nirvRtirnAsti, kudeze nAsti jIvitam // 156 // tat zrutvA rAjakumArI prAha he svAmin yuSmAdRzAH satpuruSAH kRtAparAdhe'pi jane na kupyanti, nUnaM mayA yuSmAkaM santApa: kRto'sti, tenAhamagnitulyA jAtAsmi, yUyaM ca candanasamA: stha, yata: sujano na yAti vikRti, parahitanirato vinAzakAle'pi // chinno'pi hi candanataruH, surabhayati mukhaM kuThArasya // 157 // athAhaM he svAmin yuSmatpAdayormuhurmuhuH praNipatya kathayAmi, yanmamAparAdha: kSantavyaH, ityAdIni kumArIvacanAni zrutvA rUpasenakumAreNoktaM, he priye'smin viSaye tava kazcidapyaparAdho nAsti, mama prAktanakarmaNa evAyaM doSo'sti, yata: udayati yadi bhAnuH pazcimAyAM dizAyAM, vikasati yadi padmaM parvatAgre zilAyAm / pracalati yadi meruH zItatAM yAti vahni-stadapi na calatIyaM bhAvinI karmarakhA // 158 // atha he priye yadi tvaM madAjJAvartinyasi tadA tvamenAmauSadhIM gRhANa / AghrAya ca vilokaya 282828282828282828282828 // 68 // For Personal Private Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM zrIrUpasenacaritraM 028282828282828282828282 yatkIdRzo'syA: parimalo'stIti, anayAghrAtayA ca yAvajjIvamAvayoH sneho bhaviSyati / tat zrutvA tayA mugdhayA ca tathaiva kRtaM, tatkSaNameva sA markaTIrUpA jAtA, tato rupasenakumAro markaTIrUpAM tAM stambhe baddhvA tadgRhamadhyasthApitatadvastucatuSTayaM ca lAtvA pAdukAprayogeNa drutaM mAlinyA gRhe gata:, prAtazca svakIyaM sarvavastusamUhaM gRhItvA sa vane prayAtaH, tatra ca gatvA sa svamanasi samyagvicintya yogIndrarUpaM vidhAya kanthAdi ca paridhAyAvadhUtaveSeNa sthitaH, yata: kvacidbhUmau zayyA kvacidapi ca paryaMkazayanaM, kvacicchAkAhAraH kvacidapi ca zAlyodanaruciH / kvacitkanyAdhArI kvacidapi ca divyAmbaradharo, manasvI kAryArthI na gaNayati duHkhaM na ca sukham // 159 // atha prAta: kumAryAH prAsAde yadA dAsya: samAgatAstadA kanakavatIsthAne baddhAM tAM markaTI vilokayanti sma / tAbhizca tatsvarUpaM nRpAya jJApitaM, he svAmiMstava putrI markaTIrUpA jAtAsti / rAjJApi tatrAgatya tadvilokitaM, tadA tasya manasi nedaH samutpannaH, tato'sau vicArayAmAsa kimayaM ko'pi dRSTidoSo'bhUt ? kiM vA ko'pi zAkinyAdicchalo jAto'sti ? vA kenApi zaptAsti ? athavA kenApi duSTena mantrazaktyA markaTI kRtAsti ? vA kenApi vairiNA sureNa sA markaTItvaM 028282828282828282828282 69 // // 69 // Jain Euca For Personal Private Use Only Ljainelibrary.org
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrupasena caritraM RUKURUKURUKUKURURURURURU prApitAsti ? tato rAjJA tA: sarvA api dAsya: pRSTAH, bho dAsya: kalye kiM ko'pyatrAgata AsIt ? tat zrutvA dAsIbhiruktaM he svAmin kalye mAlinI samAgatAbhUt, paraM sA tu sarvadAtra kumArIkAkRte puSpANi lAtvA samAyAti, kevalaM kalye tayA svasArdhameko markaTo'pi samAnIto'bhUt, tadvinAnyatkimapi vayaM na jAnIma: / tatazcintAturo rAjA svasabhAyAM samAgataH, buddhisAgaramantrIzvarAya ca kumAryAstatsvarUpaM jJApitaM, kathitaM ca mAlinyA kimapi kuTilaM kRtaM saMbhAvyate / tato rAjJA svasevakairAkAritA sA mAlinI bhayena kampamAnAMgI rAjasabhAyAM samAgatA, yata: panthasamA natthi jarA, dAriddasamo parAbhavo natthi / maraNasamaM natthi bhayaM, khuhAsamA veyaNA natthi // 160 // rAjAtha mama kiM kariSyati ? kimarthaM cAhaM tenAkAritAsmi ? iti bhRzaM cintAturA sA tatra sthitA / ita: krodhAtureNa rAjJA sAlApitA, are duSTamAlini ! nagaramadhye evaMvidhAni kUTAni tvayA kuta: kriyate ? anye janAstu tiSThantu, madgRhe eva tvayA kuTilaM kRtaM, bhayavihvalAMgI sA prAha he rAjendrAhaM tu kimapi na jAnAmi, rAjJoktaM re duSTe tvayA kalye kumAryai markaTa: samarpita AsIt, tadviSaye cemA dAsya: sAkSiNya: santi, mAlinyUce he svAmin mayA sa markaTastasyai 0282828282828282828282828 p melibrary.org
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // 71 // Jain Educati AGRERERERERERERERERERERX svayameva haThAnnArpito'sti paraM tayA bhRzaM mArgito'rpito'sti sa markaTazca mama vATikAyA rakSapAlo'bhUt. ekadA mama vATikAyAM bahavo yoginaH samuttaritA Asan, taiH sa markaTo mukto vismRto veti samyagahaM na jAnAmi / paraM kalye mayA kautukena sa kumAryA AvAse sArdhamAnIto'bhUt, tvatputryA ca dRSTo mArgitazca / tataH snehena mayApi tasyai samarpitaH, tat zrutvA rAjovAcAre duSTe matputrI tava pArzvanmarkaTaM kasmAtprArthayet ? nUnaM tvaM mRSAbhASiNI pApiSTA hRdi ca duSTA vartase, tava tu cauradaNDa eva yukto'sti / rAjJa iti vacanAni zrutvA duHkhArtA mAlinI cintayati, nUnamadya mamopari daivaM ruSTamasti / akRto'pi mama doSo lagnaH, yataH - jaM nayaNehiM na dIsai, hiyaeNavi jaM na ciMtiaM kahavi / taM taM sirammi nivaDai, narassa divve parAhUte // 1 // tato mantrIzena rAjJa uktaM he svAminnasyAH ko nAmAnyAya ? mudhA pApaM kasmAtkriyate ? pUrvamekasarvajIvarakSakakAruNyanidhAnavaidezikakumAramAraNarUpaM pApaM tu bhavatA kRtamasti, adhunedaM strIhatyApAtakaM ca mudhA kathaM gRhNAsi ? avismRSTakRtaM kAryaM nUnaM pazcAttApAya jAyate, tat For Personal & Private Use Only FREDEREREREREREREDERERY zrIrUpasena caritraM / / 71 / / jainelibrary.org
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena zrIrUpasena caritraM caritraM 928282828282828282828282 zrutvA rAjA prAha he mantristvaduktaM satyamasti, paraM yadA kumArI sajjIbhavettadaiva mama citte samAdhi: syAt, atastatkRte ko'pyupAyo vilokyatAm / mantrI prAha he svAmin mAlinyAnayA satyameva yogimuktakrIDAmarkaTasvarUpaM proktamasti, tatazca jJAyate yadevaMvidhakAryakAriNo yogina eva santi, te hi dhUrtA dezAntareSu bhramanti, mantratantrAdibhizca lokAn vipratArayanti, kiMca prAyaste'satyavAdina unmAdino mAMsAdinazca bhavanti, eSAM vizvAso naiva kArya: / tat zrutvA rAjJA nijasevakairdezavidezebhya: sahasrazo yoginastatrAhUtA:, samAgatAzca te sarve, rAjJA pazava iva vATake kSiptAH, tatrasthAste sarve cintayAmAsuraho'smAkaM nRpaH kiM prakAraM gauravaM vidhAsyati ? athAnyadA rAjA tAn yogina: prati kathayAmAsa, bho yogino yUyaM dezavidezabhramaNazIlA: kautukamantratantrAdivida: kalAkuzalA: stha, atastaM kamapyupAyaM kuruta yathA markaTIbhUtA matputrI sajjA bhavet, te procuH he rAjan vayaM tu bhikSayA nirvAhaM kurmaH, asmAkaM vRzcikottAraNamantro'pi nAyAti, cetkApi kalAsmAkamagre syAttadA tAM kuto bhavatAmagre na prakAzayAma: ? atha rAjJA svasevakA: pRSTAH, bho sevakA: kiM bhavadbhiH sarve'pi yogino'trAnItA: santi ? tairuktaM he svAminnekaM yogIndra vinA sarve'pi yogino'tra 128282828282828282828282 // 2 // Jain Educat For Personal Private Use Only ww.jainelibrary.org
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrupasena caritraM zrIrUpasenacaritraM 28888888888888888888888 samAgatAH santi, rAjA prAha tarhi sa yogIndra: kvAsti ? yo mayAhUto'pi nAyAta: ? tairuktaM he svAmin sa yogIndrastu kanthAM paridhAya catuSpathamadhye dhyAnaM kurvan sthito'sti, dInajanebhyazca dInArAn yacchati, bahavo janAstasya parita upaviSTA: santi / teSAmagre ca sa paropakAraviSayamupadezaM yacchati, yathA kastUrI pRSatAM radA: karaTinAM kRttiH pazUnAM payo, dhenUnAM chadamaNDalAni zikhrinAM romANyavInAmapi / pucchasnAyuvasAviSANanakharasvedAdikaM kiMcana. syAjjanmanyupakAri martyavapuSo nAmuSya kiMcitpunaH // 161 // [avIdheTI] svahastena ca yaddattaM, labhyate nAtra saMzayaH / parahastena yaddattaM, labhyate vA na labhyate // 162 // ityAdhupadezaM lokebhyo yacchan sa tatra sthito'sti, tat zrutvA kupito rAjA jagAdAre yo mamAjJAmapi na manyate sa cAyaM yogI mAraNIya eva / rAjJa iti vacanaM zrutvA mantrI jagAda he svAmiMstasya vidyAsiddhasya yogIndrasyopari bhavatAM kopakaraNaM yuktaM na, asadRzanareSu kopakaraNaM YAYAYAYYAXRYRYYYYY // 3 // For Personal Private Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM zrIrUpasena caritraM RXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX yuktaM na, yata:- yadyapi mRgapatipurato, virasaM rasatIha mattagomAyuH / tadapi na kupyati siMho, visadRzapuruSeSu kaH kopaH // 163 / / he svAmiMstvaM rAjAsi, eSa ca yogI vartate, rAjoktaM tarhi he mantristvaM tatra gatvA tasya yogina: svarUpaM vilokaya ! tato maMtrI stokaparivArayutastatra gataH, mantriNamAgacchantaM vilokya sa yogIndro'pi bahumAnapUrvakamabhyutthAnAdinA tasya pratipattiM cakAra / tadA mantriNoktaM he yogIndra ! yUyaM sarveSAmapi pUjyA: stha / tato mayi kRpAM vidhAya yuSmatsthAne upavizata / yoginoktaM he mantrIza ! yUyamapi rAjamAnyatvAtsatkArArhA eva stha. uktaM ca rAjamAnyaM dhanADhyaM ca, vidyAvantaM tapasvinam / raNe zUraM ca dAtAraM, kaniSThamapi jyeSThayet // 164 // tato mantrI smAha he yogirAja ! rAjJA yUyamAkAritA: stha, rAjA ca sarvadarzanAdhAro vartate, tena kRpAM vidhAya yUyaM rAjasabhAyAmAgatya kAmapi kalAM darzayata / tat zrutvA yogI prAha he mantrIndrAsmAdRzAM yoginAM rAjJa: kiM prayojanaM ? yata: bhuJjImahi vayaM bhikSA, jIrNaM vAso vasImahi / zayImahi mahIpIThe, kurvImahi kimIzvarIm // 164 // RSASRYAVASANAYASASASRYAN // 4 // Jain Educat For Personal Private Use Only Jw.jainelibrary.org
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM 11 Jain Educ ERERERERERERERERERERERE! kiMca bho mantrin rAjA tu sa eva kathyate yaH kasyApi nyAyamanyAyaM vA vetti, tatphalaM ca darzayati, tasya puNyamapi ca syAt uktaM ca prajAnAM dharmaSaDbhAgo, rAjJo bhavati rakSituH / adharmasyApi SaDbhAgo, jAyate yo na rakSati // 165 // aparaM ca - duSTasya daNDaH sujanasya pUjA, nyAyena kozasya ca saMpravRddhiH / apakSapAto viSayeSu rakSA, paJcaiva dharmAH kathitA nRpANAm // 166 // rAjalakSaNAni durlabhAni pApAni kurvantaM rAjAnaM cenmaMtrI na niSedhayati tadA mantriNo'pi doSaH syAt / nRpeNa hi kRtaM pApaM, mantriNo'pi lageddhruvam / guroH ziSyakRtaM pApaM, patnIpApaM ca bhartari // 166 // tat zrutvA mantriNA pRSTaM he yogIndra rAjJA tatkiM pApaM kRtamasti ? yoginoktaM he mantrin zRNu ! ye yoginaH pRthakpRthagdezeSu bhramanto bhikSayA nijAjIvikAM kurvanti, kasyApi ca nindAM na kurvanti, evaMvidhA apyete yogino rAjJA caurA iva kathamatra rakSitAH santi ? evaMvidhazca rAjJo'nyAyaH kathaM soDhuM zakyate ? atastvaM rAjJaH pArzve gatvA tAn vimocaya ! tato mantrI For Personal & Private Use Only RERERERERERERERERERERERE zrIrUpasena caritraM * // 75 ww.jainelibrary.org
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 28282828282828282828282 tata utthAya nRpapArzve gatvA tasya yogina: sarvaM svarUpaM kathayAmAsa / punarapi tena rAjJe kathitaM he svAminnasau yogI mahAvidvAn dAnezvarI kalAvAMzca dRzyate, tasya tu bahumAnadAnameva yuktaM, ete pUrvaM sthApitAzca yogino'tha drutaM mocyAH / iti zrutvA rAjJA mocitAste sarve'pi yoginastasyAzIrvAda dattvA vane gatAH, tato rAjJA yogIndramAkArayituM svAMgarakSakAstatra preSitAH, tAnAgacchato dRSTvA yoginoktaM ceyUyaM matsamIpamAgamiSyatha tarhi sarvAnapi bhavato'haM bhasmasAtkariSyAmi, tatastaiItairdUrasthaireva sa yogIndra AkAritaH, tadA yogIndreNoktaM yadi nRpasya kAryaM bhaviSyati tadA sa svayameva yAnaM lAtvAtrAgamiSyati, tatastaiH pazcAdalitA nRpAgre samAgatya yogiprokto vRttAnta: kathitaH, tadA saparivAro rAjApi yAnayutastatra samAgataH, mana: sthiraM yasya vinAvalambanaM, dRSTiH sthirA yasya vinaiva darzanam / vapuH sthiraM yasya vinA prayatnaM, sa eva yogI sa guruzca sevyaH // 167 // ityuktvA sa yogine praNAmamakarot, bahuvidhaM sanmAnaM ca dattavAn, yata:vidvattvaM ca nRpatvaM ca, naiva tulyaM kadAcana / svadeze pUjyate rAjA, vidvAn sarvatra pUjyate // 16 // 28282828282828282828282 Jnin Educa For Personal & Private Use Only Tww.jainelibrary.org
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM SURYAYAYAYRY RURYRYNY RURY paNDiteSu guNAH sarve, mUrkhe doSAstu kevalam / tasmAnmUrkhasahasreNa, prAjJa eko na labhyate // 169 // __he yogIndra tvaM vidvAnasi, tena ca sarvamAnyo'pyasi, ityAdIni rAjJo vacAMsi zrutvA yogI jagau, he rAjaMstvamapi paJcamalokapAlatvAnmAnArho'si, yata: vayovRddhAstapovRddhA, ye ca vRddhA bahuzrutAH / sarve te dhanavRddhAnAM, dvAre tiSThanti kiMkarAH // 170 // tato nRpeNa sa yogI bahusanmAnapUrvakaM yAnAruDha: svAvAse samAnItaH, tato rAjJA praNamya sa pRSTaH, he svAmin bhavatAM pArzve kApi kautukakAriNI vidyA jaTikA mUlikA vA vartate ? yoginoktaM guruprasAdAdastyeva, nRpaH provAca tarhi he yogIndra ! matputrI kenApi markaTIrUpA kRtAsti tAM tvaM sajjIkuru ! yoginoktaM cettAM sajjAM yathAsthitarUpAM ca karomi tarhi tvaM mahA kiM dAsyasi ? rAjJoktaM dInArapaJcazatIM grAmamekaM ca te dAsyAmi, yoginoktaM vayaM yogino dhanena grAmeNa ca kiM kurmahe ? cettayA kumAryA saha mama pANigrahaNaM kArayiSyasi tadaiva tAmahaM sajjAM kariSyAmi / tat zrutvA rAjA cintAturo jAtaH, itastaTI, itazca vyAghra iti nyAye patitazca, uktaM ca ekato hi gamanaM paradeze-'pyanyatazca pizunaiH saha saMgaH / 8282828282828282828282828 // 77 // // 77 // Jain Educati For Personal Private Use Only wjoinelibrary.org
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // 78 // Jain Educati KERERERERERERERERERERGRE pUrvameva hi kubhojanamAsI-nmakSikAnipatanaM ca tathAnyat // 171 // evaM caikato mama sutA markaTIbhUtA duHkhinyasti, anyatazcAyaM mantrAdivijJo yogI tadicchAM karotIti cintAtureNa rAjJA mantriNaM prati pRSTaM bho mantrinnatha kiM kartavyaM ? mantrI prAha he svAminnekavAraM tvevamapi mAnayitvA putrIM sajjAM kuruta / pazcAdyathocitaM vimRzya buddhibalena kariSyAmaH / tato rAjJApi tatsvIkRtaM, uktaM ca kumAryAH sajjIkaraNAnantaraM tvayA sArdhaM tasyAH pANigrahaNaM kArayiSyAmi / tato rAjA mantrI yogI ca trayo'pi kumAryA AvAsaM prati prasthitAH, mArge yoginA tAbhyAM proktaM cedicchA tarhi yuvAM samAgacchatAm / paraM tatra mayA paThyamAnaM mantraM yaH zravaNagocarIkariSyati, sa grathilIbhUya mUko bhaviSyati, tat zrutvA bhIto rAjA tu pazcAdgataH, paraM mantrI tu tena sahaiva calitaH, atha kumAryAvAsAgre samAgato mantrI yoginA proce, are mantristvaM tu mUrkho'si, yatastatra mantrAdi zRNvaMzcettvaM grathilIbhUya nizceSTo bhaviSyasi tadA tava kA gatiH ? mantrI prAha vajrAMgasya mama zarIre tu tatra kimapi na bhaviSyati, punarmantriNaM prati yoginoktamare mugdha mudhA martuM kathaM vAJchasi ? maNimantrauSadhInAM hyacintyo mahimAsti, cenna manyase taryekAM For Personal & Private Use Only REREREREREREDEREREREDERY: zrIrUpasena caritraM // 78 // v.jainelibrary.org
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM 11 Jain Edur KEREREREREREREREREREREREI mayA kathyamAnAM kathAM tvaM zRNu ? ekasmin grAme bhrAtRddhayaM vasati sma, tayozca putrapautrAdikaM bahulaM kuTumbamAsIt / tatra kuTuMbe'nyAnyakulasamAgataM vadhUvRndaM mithaH sarvadA bhRzaM kalahaM karoti sma / tatkalahaM dRSTvA tau dvAvapi bhrAtarau pRthagjAtau tayorvRddhabhrAturdhanaM puNyayogena vRddhiM prAptaM, laghostu pApodayena kSayaM gatam / tena sa laghubhrAtA pratidinaM kASThAdyarthaM vane yAti, evaM kASThAdi vikrIya sa sadA svanirvAhaM karoti / ekadA vanamadhye yAvatsa ekaM vRkSaM chinatti, tAvattatra vasan yakSaH prakaTIbhUya taM pratyuvAca he bhadra ! tvametanme nivAsasthAnaM mA chedaya / yatheSTaM ca prArthaya / tenoktaM he yakSAdhirAja ! tarhi matkuTumbAjIvikAyogyaM dhAnyAdi tvaM samarpaya ! yakSeNoktaM tatsarvamahaM tubhyaM tava gRhe sarvadArpayiSyAmi, tato hRSTaH sa laghubhrAtA gRhe samAgatya yAvadvilokayati tAvatsvakuTumbanirvAhayogyaM bhAjanasthaM dhAnyAdi vIkSya bhRzaM mumoda, evaM ca sa pratyahaM yakSeNa dattaM dhAnyAdi prApya sukhena svakuTumbanirvAhaM cakAra, evaM taM sukhena kuTumbanirvAhaM kurvantaM vilokya vRddhabhrAtRstriyA laghubhrAtRmahilAM prati tatkAraNaM pRSTaM, tayApi ca devatuSTyAdi tatsakalaM svarUpaM nigaditaM / tatastayA vRddhabhrAtRpatnyA sa sarvo'pi vRttAnto For Personal & Private Use Only PEREREREREREREREREREDERER zrIrUpasena caritraM // 79 11 w.jainelibrary.org
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM +8. // 80 // Jain Educ REREREREREDERERERERERERE nijabha kathitaH, tato bhAryayA preritaH so'pi skandhe kuThAramAdAya tameva vRkSaM vane yayau / tadanantaraM yAvatsa taM vRkSaM chettuM lagnastAvadyakSeNa tasya hastau baddhau / tasya zarIrAdau ca mahatI vyathA kRtA, evaM ca yakSeNa stambhito'sau tatra mahAkaruNasvaraM pUtkAraM kartuM lagnaH, tatra militairlokaistaM yathAvidhaM vIkSya tadbhAryAyai tasya svarUpaM kathitam / tadA bhayabhItA sApi tatrAgatya balikarmAdi kRttvA yakSaM prati provAca, he yakSAdhirAja ! kRpAM vidhAya mama patiM muJca ! yakSa Aha bho bhAmini tava gRhe nityaM yAvanmitaM mahiSINAM ghRtaM bhavati tatsarvaM tvayA mama devagRhe preSaNIyaM yadidaM svIkaroSi tadA tava svAminamahaM muJcAmi yasmiMzca divase tvaM madgRhe tatsarvaM ghRtaM na dAsyasi, tadA tavemaM bhartAraM punarapi tathaiva kariSyAmi / tatastayApi bhItayA tatsarvaM pratipannaM, tato yakSeNa mukto vRddhabhrAtA svagRhe gataH / tathA he mantristvamapi mayA vAryamANazcenna sthAsyasi tadA sa iva pazcAttApaM prayAsyasi / yoginetyukto mantryapi bhItaH pazcAtsvagRhe gataH / atha sa yogI hRSTaH sannekAkyeva kumAryA AvAsamadhye gataH, tatastena dAsIsamUhaM bahiSkRtya tasyA markaTikAyA agre mUlikA dhRtA, tatkSaNameva sA mUlasvarUpA jAtA / tatastayA kumAryAhUtA: For Personal & Private Use Only REDEREREREREREREREREDERE zrIrUpasena caritraM // 80 // ww.jainlibrary.org
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrupasena caritraM zrIrUpasena caritraM 828282828282828282828282 sarvA api dAsyastatra samAgatAH, tA api kumArI svarUpasthAM vilokyAtIvahRSTA: satya: procuH, he sakhi markaTIbhUtA tvamanena satpuruSeNa nRpAdezAtsajjIkRtAsi, kumAryApyuktamaho'sya paropakAritvaM / yata:- viralA parakajjakarA, viralA pAlaMti laddhanehaM ca / viralA paradukkhneThThiyA, paradukkhne dukkhiyA viralA // 172 // ___ tato dAsyastA: sarvA api rAjJo vardhApanikAM dAtuM gatAH / tadA tayA kanakavatyA rAjakumAryA yogivezadhAriNaM kumAraM pratyuktaM he svAminnatha mAM prati saumyadRSTyA vilokaya / ityAdivacanairbahuvijJapto'pi kumArastasyAH sanmukhamapi na pazyati sma / atha dAsIbhirvardhApito rAjA harSaviSAdAbhyAM samamevAliMgita: kumAryAvAse samAgataH / tadA yogIndreNoktaM he rAjanmayA tava putrI sajjIkRtAsti, tat zrutvA bhRzaM cintAturo rAjA svamanasi cintayAmAsAho eSa yogI tvajJAtakula: ko'pi vaideziko vartate, tena tasyeyaM kanyA kathaM dIyate ? tato rAjJA prerito mantrI taM yoginaM pratyAha he yogirAja bhavatAM kutra vAsa: ? kA jAti: ? kiM kulaM ? ko dharma: ? asmin vayasi ca yogagrahaNe kiM kAraNaM ? yogI prAha he mantrIndra ! jAtikulAdipraznaistava kiM prayojanaM ? rAjJA pUrvaM yatkanyAdAnaM 828282828282828282828282 // 8 // For Personal Private Use Only Mw.jainelibrary.org
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM SRX RX RX REDERERERERERERE RE pratizrutamasti tadevAhamapyarthayAmi yataH satAM vacanamanyathA na bhavati, tat zrutvA mantriNA proktaM he yogIndra ! yUyaM tUttamA: paropakAriNo guNajJA guNavantazca stha, yataH - na bUte paradUSaNaM paraguNaM vaktyalpamapyanvahaM santoSaM vahate pararddhiSu parAbAdhAsu dhatte zucam / svazlAghAM na karoti nojjhati nayaM naucityamullaGghaya-tyukto'pyapriyamakSamAM na racayatyetaccaritraM satAm // 173 // tena he yogIndra bhavadguNairevAsmAbhirbhavato jAtyAdi sarvamapi zubhaM jJAtaM yataHAkArairiMgitairgatyA, ceSTayA bhASaNena ca / netravaktravikAraizca, lakSyate'ntargataM manaH // 174 // tathApi he yogIndra kRpAM vidhAya rAjJo manaH zAntyarthaM yUyaM satyaM svajAtikulAdi kathayata / tat zrutvA sa yogIndravezadhArI rAjakumAraH prAha he mantrIndra tava madhuravacanaiH santuSTo'haM mama satyaM vRttAntaM tavAgre kathayiSyAmi / yataH - na tathA zazI na salilaM, na candanaM nApi zItalacchAyA / AhlAdayanti puruSaM, yathA hi madhurAkSarA vANI // 175 // tataH kumAreNa mantriNo'gre yathAsthitaH svavRttAntaH prokto yathA - manmathanRpaputro rUpasenAbhidho'haM For Personal & Private Use Only FRYRYDEREREREDERERERERERE zrIrUpasena caritraM / / 82 / / ainelibrary.org
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM // Jain Educatio RERERERERERERERERERERERE kumAro'smi / tat zrutvA nRpamantriprabhRtisarvo'pi parivAraH paramAnandaM prAptavAn / tatkAlaM rAjJA daivajJA AkAritAH, zubhaM lagnaM ca gRhItvA tena saha sA kanakavatI putrI rAjJA samahotsavaM pariNAyitA, hastamocanAvasare ca rAjJA karituragavastradravyAdi kumArAya dattaM / tato rUpasenakumAraH kiyaddanAni taMtra sthitvA saparivAraH kanakavatyA yutaH svanagaraM prati prasthitaH, kiyadbhirdinaiH zubhazakunaiH prerita: sa rAjagRhanagare prAptaH, svamAtApitrozca militaH, tAvapi putraM kuzalena samAgataM dRSTvAtIvahRSTau, paurAzca rAjJo vardhApanikAM yacchanti sma evaM rAjagRhe nagare mahAmahotsavaH saMjAta:, rAjJA ca dInayAcakebhyo bahUni dAnAni dattAni / evaM padmAvatIsahAyato jainAcAryakathanAnusAreNa sa rUpasenakumAraH svakalatrayutaH samRddhyA saha dvAdazavarSaistatrAgataH / yataH - amoghA vAsare vidyu-damoghaM nizigarjitam / amoghA devatAvANI, amoghaM munibhASitam // 176 // ito vanamadhye zrIjainAcAryAH samavasRtAH, tadA manmatharAjAtIvahRSTaH san parivArayutasteSAM vandanArthaM vanamadhye gataH / gurubhirapyupadezo dattaH, yathA - durlabhaM mAnuSaM janma, durlabhaM zrAvakaM kulam / durlabhA dharmasAmagrI, durlabhA dharmavAsanA ||177 // For Personal & Private Use Only REDERERERERERERERERERERE zrIrUpasena caritraM // 83 // jainelibrary.org
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena caritraM zrIrUpasena caritraM 8282828282828282888888888 kiM ca he rAjan saMsArasamudratAriNI zrIzatruJjayatIrthayAtrApi durlabhAsti / yata:ekaikasmin pade datte zatruJjayagiriM prati / bhavakoTIsahasrANAM, pAtakAni prayAnti hi // 178 // zrI tIrthapAntharajasA virajIbhavanti, tIrtheSu bambhamaNato na bhave bhramanti / tIrthavyayAdiha narAH sthirasampadaH syuH-stIrthArcanAdiha punarjagadarcanIyAH // 179 // sadA zubhadhyAnamasAralakSmyA:, phalaM caturdhA sukRtAptiruccaiH / tIrthonnatistIrthakRtAM padApti-rguNA hi yAtrAkaraNe syurete // 180 // ityAdi gurupadezaM zrutvA sattvAdhiko rAjA hRSTa: san kathayAmAsa, he bhagavannata: paraM zatruJjayatIrthayAtrAM kRttvaivAhaM dugdhadadhyAdi bhokSye, ityabhigrahaM gRhItvA sa gurun vanditvA gRhe gataH / tata: sa manmatharAjA parivAreNa saha mahA tIrthayAtrAyai calita:, sthAne sthAne ca jinapUjAdimahotsavaM kurvan krameNa sa zatruJjayagirau prAptaH, tatra parivArayuto mahatADambareNa taM tIrthAdhirAjaM tri:pradakSiNIkRtya zrIyugAdijinamandire snAtrAdipUrvakamaSTAhinakAmahotsavaM kRtavAn / tatastena tatra bhojanavastrAdidAnapurassaraM zrI caturvidhasaGghasya bhaktirmahatADambareNa kRtA / itastatra 828282828282828282828282 Jain Educat For Personal Private Use Only nw.jainelibrary.org
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM Jain Educa REREREREREREREREREDERERE zrImanmatharAjJo hRdaye'kasmAt zUlamutpannaM tena ca zubhabhAvanAM bhAvayan tIrthadhyAnaM ca kurvan tatraiva siddhakSetre kAlaM kRtvA saudharmadevaloke sa samutpannaH / tato rUpasenakumArAdiparivArastasyottarakriyAM vidhAya tataH pazcAdbalitvA saGghayutaH svanagare prAptaH / tatra ca zubhe muhUrte pradhAnAdibhi: sa rUpasenakumAro rAjye'bhiSiktaH, aneke ca bhUpAlAstasya turaMgamAdInAM prAbhRtaM cakruH / evaM sa rUpasenarAjA nyAyena svaprajAH pAlayati sma / athaikadA tatra lIlAvane zrImanto jainaguravaH samavasRtAH, tadA hRSTo rAjA saparivArastAn vandituM tatra yayau / gurubhizca dezanA dattA, yathA bhavakoTIduH prApA-mavApya nRpatvAdisakalasAmagrIm / bhavajaladhiyAnapAtre, dharme yatnaH sadA kAryaH // 181 // dezanAnte rAjJA zrIguravaH pRSTAH / he bhagavan ! kena karmaNA mama dvAdazavarSANi yAvanmAtApitrorviyogo jAta: ? kena karmaNA cApUrvANi catvAri divyavastUni mayA prAptAni ? kena karmaNA ca paradeze'pi mama dhanamahattvAdiprAptirabhUt ? kena karmaNA caivaM duHkhasukhe mayA prApte ? tatsarvaM mayi kRpAM vidhAya yUyaM kathayata / tadA tairjJAnibhirgurubhiH proktaM he rAjan ! tvaM tava pUrvabhavaM zRNu - purA tilakapure sundarAbhidhaH kauTumbikastvamAsIH, tasya mArutAbhidhAnA ca For Personal & Private Use Only REREREREREREREREAGAGAGALI zrIrUpasena caritraM / / 85 wjainelibrary.org
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM .. Jain Educati AGAGAGAGREREREREREREREREI bhAryA babhUva, tau putrapautrAdiyutau kRSikarma kurutaH sma / ekadA tava kSetrasImAyAM sahakAravRkSatale kazcit siddhanaraH samAgatya sthitaH, tvayA ca sa mAsaM yAvat sevitaH, tadA santuSTena tena tubhyaM rUpaparAvartinI vidyA samarpitA / tadvidyAbalena ca tvaM sarvANi kAryANi kRtavAn, dInAdInAM ca tvayA bhUri dAnaM dattaM, anyadA tava kSetrasamIpavane jainamunayaH prAptAH, tadA tvamapi saparivAro bhadrakapariNAmasteSAM samIpe dharmaM zrotuM samupaviSTaH / gurubhirapi tubhyaM dayAdAnAdirUpo dharmopadezo dattaH kathitaM ca he bhadra ! kSetrAdyArambhakaraNAdiha pApaM bhavati, tvayoktaM he svAmin mama bahukuTumbapazugokulAdiparivAro'sti / tena ca kSetraM vinA mama nirvAhaH kathaM syAt ? gurubhiruktaM tathApi he bhadra tvaM kamapi niyamaM gRhANa, yena tava bahu phalaM syAt, yataH stoko'pi niyamo yena pAlyate sa parabhave bahusamRddhiyuto bhavati / tat zrutvA tvayA proktaM, he svAmin tarhi (1) ataH paramahaM sarvadA jinadarzanaM vidhAya jinamandire svastikaM kariSyAmi / (2) yathAzakti supAtre dAnaM dAsyAmi, (3) mahajjIvAnAM ghAtaM na kariSyAmi, (4) rAtrau ca bhojanaM na vidhAsye / tadA gurubhirapi tubhyaM te niyamA dattAH kathitaM ca he bhadra eteSAM niyamAnAM pAlanena tavAtra For Personal & Private Use Only REDERERERERERERERERERERY zrIrUpasena caritra 11 11 jainelibrary.org
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasena zrIrUpasena caritraM caritraM 282828282828282828282828 paratra ca sukhaM bhaviSyati, yata: akSatAn Dhaukayedyo'tra, devAgre bhaktipUrvakam / akhaNDasukhamApnoti, strIputradhanasaMyutam // 182 // saiva bhUmistadevAmbhaH, pazya pAtravizeSata: / Ame madhuratA yAti, kaTutvaM nimbapAdape // 183 // yAvanti romakUpANi, pazugAtreSu bhArata ! / tAvaddharSasahasrANi, pacyante pazughAtakAH // 184 // catvAro narakaddhArAH, prathamaM rAtribhojanam / parastrIgamanaM caiva, sandhAnAnantakAyike // 185 // iti zrutvA pApabhIruNA tvayApi te catvAro niyamA: samyakpAlitAH / ekadA ca mArge gacchata: sAdhostvayA bhAvapUrvakaM ghRtaguDamizrA: pUpakA: pratilAbhitAH, tathaiva tasya supAtradAnasya tvayAnumodanApi kRtA / uktaM ca AnandAzrUNi romAJco, bahumAnaM priyaM vacaH / kiJcAnumodanA pAtre, dAnabhUSaNapaJcakam // 186 // dAne caitAni dUSaNAnianAdaro vilambazca, vaimukhyaM vipriyaM vacaH / pazcAttApazca paJcAmI, saddAnaM dUSayanti hi // 187 // ekadA tava zvazurastvatpatnyA AnayanArthaM tava gRhe samAgataH, tadA tvayoktamahaM tAM naiva 282828282828282828282828 Jain Educat For Personal Private Use Only winnebay.org
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrupasena caritraM zrIrUpasenacatriM 282828282828282828282824 preSayiSyAmi, tava patnyA coktamahaM bahudinAnyatra sthitAsmi, tena stokaM kAlamatha pitRhe'pi yAsyAmIti tayA kadAgraho maNDitaH, vAryamANApi sA tasmAtkadAgrahAnna tiSThati, tadA tvayA ruSTena rUpaparAvartinyA vidyayA tatpitA vatsarupaH kRtaH, dvAdazaghaTIryAvacca kIlake baddhaH, tvaM ca svayaM kSetre gataH, tato gRhAgatasya tava palyA pRSTaM he svAmin mama pitA kva gata: ? tvayoktaM sa tu nijagRhe gataH, tat zrutvA khinnayA tayA tvAM pratyuktaM he svAmin mAM mama pitRrgRhe preSaya / anyathAhaM bhojanaM na kariSye / evaM tayA muharmuhaH kathite sati tvayA vidyAbalena sa tatpitA yathAsthitasvarUpaH kRtaH, svapatnI ca tena saha preSitA / tvayA dInAdInAM dAnaM dattaM, sAdhuprazaMsA kRtA, paropakArasatrAgArAdipuNyAni ca kRtAni, tata: kAlaM kRtvA tvaM manmathanRpagRhe putro'bhUH / tvatpanyapi puNyAdi vidhAya kanakaprabhanRpagRhe iyaM kanakavatI putrI jAtA, prAgbhavasnehAcca yuvayoH parasparaM prItirbabhUva, tasyA dvAdazaghaTikAvadhi piturviyogakaraNena tavApi dvAdazavarSAvadhi piturviyogo'bhUt, caturniyamapAlanAttavApUrvavastucatuSTayaprAptizcAbhUt, sAdhUnAM pUpakAdidAnAttava strIdhanamahattvAdi prAptirjAtA / iti zrutvA sa rUpasenarAjA gurupAce zrAddhadharmaM svIkRtya tAneva caturniyamAna gRhItvA gRhe gato dharmaparazca rAjyaM pAlayati sma / 2URVASAUR828282828282828 // 8 // // 8 // For Personal Private Use Only Www.jpinelibrary.org
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrUpasenacaritraM / / 89 / / Jain Educati RERERERERERERERERERERERE , athaikadA tasya viSamajvaravyAdhirutpannA, bahuvaidyairupacAraH kRtaH paraM tasya guNo na jAtaH, ita eko vaideziko mahAvaidyastrikAlavittasyAgre samAyAtaH, tena rAjAnaM vilokya kathitaM he rAjan ! tavAyaM devakRto vyAdhirutpanno'sti, tatastasmai devAya balidAnaM dattvA tanmAMsazeSAM tvaM bhakSaya / yena tava jvaro yAsyati, anyathA naiva yAsyati / tat zrutvA rAjJA proktaM he vaidyAhaM prANAnte'pi mama niyamabhaGgaM naiva kariSyAmi / iti tannizcayaM jJAtvA sa devaH pratyakSIbhUya provAca / he rAjanniyamapAlane tavendreNa devasabhAyAM prazaMsA kRtAsIt / mayA ca tadviSayA taveyaM parIkSA kRtA, paraM tvaM niyamAdacalanAddhanyo'si, paramatha pakSAnte tava nAgAnmaraNamastItyuktvA sa devaH svasthAne gataH / athoktadine gajArUDho gacchan sa tena pAtito mRtvA saddhyAnAddevo jAtaH / evaM sarvairapi bhavyai rUpasenavatsvaniyamAH pAlanIyAH, yenAtra paratra ca sukhameva syAt / yataH - ye pAlayanti niyamAn paripUrNAn rUpasenanRpatiriva / te sukhalakSmIbhAjaH, pade pade syurjanazlAghyA: // 188 // vizAlarAjasUrIza-sudhAbhUSaNasadguroH / ziSyeNa jinasUreNa, sukRtAya kRtA kathA / / 189 / / // iti niyamapAlane manmathanRpaputra zrIrUpasenanRpaticaritraM samAptam / / For Personal & Private Use Only RERERERERERERERERERERERY zrIrUpasena caritraM // / 89 / / jainelibrary.org
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ - kUrmAputracaritraM // zrIkUrmAputracaritraM prArabhyate / / kUrmAputra caritraM 282828RXAXXRXARX282828 surAsuranataM devaM, vardhamAnaM jinezvaram / natvA saMkSepato vacmi, kUrmAputracaritrakam // 1 // asminbharatakSetre rAjagRhAkhyaM nagaramasti / tatra samagrA janA nyAyaikaniSThA abhUvan / ekadA tatratye guNarAzAviva guNazAlAkhye caitye zrIvardhamAnasvAmI samavasRtaH, tasmin samaye devairmaNisuvarNa-rupyAdikhacitaprakAraiH pApakarmakSayakaraM samavasaraNaM racitam / tatra sthita: svarNakAnti: samudragambhIra: bhagavAn zrImahAvIrasvAmI dAnAdicaturbhedaviziSTaM manoramaM dharmopadezaM dAtumArebhe, yathA dharmasya dAnazIlatapo bhAvAzceti catvAro bhedA: vartante, teSvagaNyamahimA bhAvadharmo viziSyate / sa hi bhavasAgarataraNe naurUpaH, svargamokSanagarayorgamanamArgaH bhavyajanacintitadAne cintAmaNisamAnazca vidyate, tattvajJaH kUrmAputro dravyacAritramagRhItvA'pi gRhastha: san bhAvadharmaprabhAveNa kevalajJAnamalabhata / asmin samaya indrabhUtinAmA gaNadharo bhagavato mahAvIrasya paTTaziSyaH gautamagotrotpannazcaturastra 282828282828282828282828 // 10 // JainEducafa For Personal & Private Use Only Miw.jainelibrary.org
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputracaritraM // 91 // Jain Educat RERERERERERERERERERERERE: zobhitavapuSmAn kaSapaTTapatitasvarNarekheva dedIpyamAnazarIrakAntiH - dIptenogreNa ca tapasA yukta:ugrabahmacaryavAn -snAnAdyakaraNena zarIre'pi nirmama:- tejelezyAdilabdhimAn caturdazapUrvavidyApAraMgata:munipaJcazatIsevitaH-SaSThASTamatapazcaraNakarmaThazcAbhUt / sa utthAya triH pradakSiNIkRttya bhagavantaM zrImahAvIraM papraccha, bho bhagavan ! sa kUrmAputraH ko'bhUt ? kena vA prakAreNa zubhaM bhAvayan anantamuttamaMnirvyAghAtaM-nirAvaNaM-samagraM paripUrNaJca kevalajJAnaM kathamutpAdayAmAsa / tat kRpAM vidhAya bhavAn kathayatu / tacchrutvA zramaNabhagavAn zrImahAvIro yojanagAminyA'mRtavarSiNyA vANyA vadati sma / bho gautama ! tvamAzcaryakaraM kUrmAputracaritaM sAvadhAnamanAH zRNu, astyasmin jambUdvIpAntarvartini bharatakSetre durgamapuraM nAma nagaram / tatra svapratApatApitatapano droNo nAma rAjA rAjyaM karoti sma / zaGkarasya pArvatIva vAsudevasya lakSmIriva tasya drumasya droNA nAmnI paTTarAjyAsIt / dampatyostayormanohararUpajitamanobhUragaNyaguNanidhiH, sakalajanAdhArabhUto durlabhAkhyaH putro'bhavat / tataH krameNAtikrAntabAlabhAvaH sa durlabhaH madavardhakaM yauvanaM rAjyaJca labdhvA kandukAnivAnyAn bAlakAnAkAze kSiptvA cikrIDa / ekadA tatra nagaropAntasthe durgilAkhya udyAne sulocano nAma For Personal & Private Use Only REDERERERERERERERERERERE! kUrmAputra caritraM // 91 // v.jainelibrary.org
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputracaritraM // // Jain Educatio AGREREREREREDERERERERERE: kevalI samavasRtaH, tatrodyAne kAcidbhadramukhI nAmnI yakSiNI nirantaraM cirAnyavasat / tayA zAlmavRkSANAM vaTavRkSANAJcAdha: pAtAle bhavyabhavane nivAsasthAnamakAriSata / sA yakSiNI kevalajJAnavibhUSitaM sarvasaMzayocchettAraM sulocanaM nAma guruM dRSTvA natvA ca bho pUjyAhaM pUrvabhave mAnavata nAmnI mAnuSI sulocanAkhyasya velandharadevasya priyapatnyabhavam AyuSaH kSaye tatratazcyutvA'sminvane yakSiNIrUpAhamavatIrNA'smi, paraM sa me vallabhaH kutrAvartINa iti na pArayAmi [ jAnAmi ] tadbhavAn kRpAM vidhAya kathayatviti papraccha / tacchrutvA sulocanAkhyaH kevalI prabhuH sa eva te vallabho durlabho'sminnagare droNasya rAjJaH putratvenotpanno'stIti madhurayA vANyA kathayAmAsa / tacchrutvA mAnuSaM dehamAzritya yakSiNI tataH / kumArAbhimukhaM gatvA provAca madhuraM vacaH ||2|| kSiptvA'rbhakAn te gagane kathannu vinodamApnoti cirAya cetaH / kutuhalaJcedyadi darzane vA'nugamyatAM sArdhamaho mayA vA // 3 // tadanantaramasau kumAraH kutUhalAkrAntamanAzcetobhUpriyAnukAriNyA yakSiNyA sArdhaM gacchan zAlmavaTavRkSANAmadhastanabhuvi pAtAle devabhavanamiva yakSabhavanamadrAkSIt / tadeva vizinaSTi - For Personal & Private Use Only REDEREREREREDEREREREDERE: kUrmAputra caritraM / / 92 / / jainelibrary.org
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputracaritraM / / 93 / / Jain Educa RERERERERERERERERERERERE ratnabhAbhAsuraistambhai rvyAptamadhyaM maNimayai- storaNairaJjitaM dvAri citritaM citrakairapi // 4 // stambhAntazcitritAbhizca puttalikAbhirAgatAn / janAn kAmavaze kurvatsundaraM saudhamadbhutam ||5|| dRSTvA kimidamindrajAlaM vA svapnaM vA satyaM veti mohamupagataM kumAraM sA yakSiNI paryaGkamupavizya vijJApayAmAsa yathA - svAmin ! saumyabuddhe ! bahoH kAlAdadya me cAtakyA meghadarzanamiva bhavaddarzanaM saMjAtamasti / surabhiNyasminvane devabhavane matkAryasAdhanAya bhavAnAnIto'sti adyaiva me manorathakalpadrumaH saphalo jAtaH, yena puNyaprAgbhArodayena bhavanmelanaM saJjAtam / tadanantaramevaMvidhAni rAjIvanetrAyA vacAMsi zrutvA jAtapUrvabhavasnehavikAsasya kumArasyAho mameyaM kvaciddRSTA paricitA vA saMbhAvyata iti manasi vimRzatastasya jAtismaraNamutpannam / tena pUrvabhavavRttAnto'khilo'vedi priyAyai kathitazca / tataH sA devI taccharIrAdazubhAni pundralAni dUrIkRtya zubhAni pundralAni nikSipya ca lajjAdikaM vihAya sukhena viSayopabhogamupabhuktavatI / sthAnAGgasUtre devAnAM bhogo yathA (1) kazciddevo devyA saha (2) kazciddevazchavyA saha (3) kazcicchavI devyA saha (4) kazcicchavI chavyA saheti caturvidhaM kAmabhogamupabhuGkte // For Personal & Private Use Only PERERERERERERERERERERERE: kUrmAputra caritraM 11 93 11 ww.jainelibrary.org
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputra caritraM kUrmAputra caritraM 282828282828282828282828 [1. audArIkazarIrA manuSyAstiryaJcazca chavIzabdenAbhidhIyante. 2. atra devAnAM bhogenAnumIyate yathA te hyaudArikazarIraM pravizya vikuLa vA viSayasukhamAsvAdanta iti] itastasya kumArasya pitarau putravirahavidhurau sarvAsu dikSu gaveSya kutrApyalabdhavantau duHkhinAvabhUtAm / athavAnalpazaktidevamuSitaM svalpazaktirmAnuSaH kathaM labheta, tadanantaraM tAvekadA kaJcit kevalinaM papracchatuH, bhagavannasmatsUnuH kutra gato vA kena gRhIta iti kRpAlunA bhagavatA kathayitavyam / tadA taM kAcit vyantaradevI kadAcijjahAreti vadati kevalini vismayAkrAntau tau paJcacatvAriMzallakSayojana- vistAridurgandhavatyasminmanuSyaloke jinezvarANAM paJcakalyANakasthAnAt vA maharSestapaH prabhAvAt vA pUrvabhavasnehAdRte devA nabhaso nAvatarantIti jinAgameSu zrUyate tarhi mAnuSamasmatputraM sA vyantaradevI kathaM hRtavatIti kathayAmAsatuH, tacchratvA sa kevalI prabhustayoH vyantarIkumArayoH pUrvajanmavRttAntamudAjahAra / punarapi tau papracchatuH bhagavan ! karmaparipAkA hyatIva balavanta: santi, tena mAnuSairasaMbhAvitamapi saMbhavati / uktaJca yathA avazyabhavyeSvanavagrahagrahA, yayA dizA dhAvati vedhasaH spRhA / tRNena vAtyeva tayAnugamyate, janasya cittena bhRzAvazAtmanA // 6 // 282828282828RRURER8282% Jnin Educatie For Personal Private Use Only ( MUw.jainelibrary.org
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputra kUrmAputra caritraM caritraM 282828282828282828282828 tathApi bhagavan ! punastasya samAgamo bhaviSyati naveti kathayatu bhavAn / tato yadA punaratra madAgamanaM bhaviSyati tadA tatsaMgamo'pi bhaviSyatIti vadati kevalini saMjAtavairAgyAvAtmakaniSThaputrAya rAjyaM datvA cAritryamaGgIcakratuH / tadanantaraM duSkarantapastapantau nirdoSAhArabhakSaNasAvadhAnau ni:saMgamanaskau triguptiparAyaNau tau guruNA saha vijahRtuH / grAmAt grAmAntaraM viharantaste sarve'pi punastasmindurgilAkhya udyAne samAjagmuH / tadA yakSiNyA'pi nijapate: kumArasyAlpAyurjJAtvA bhaktyA natakandharayAgatya guru: pRSTaH / bhagavan kenApyupAyenAlpatvamAyuSo vardhyate navA ? / tadA kevalajJAnajJAtAtItAnAgatavartamAnavastusvarUpa: kevalI tAmAbabhASe / bho mahAnubhAve ! truTitasyAyuSa: saMdhAne na tIrthakarA na gaNadharA na cakravartino na baladevA na vAsudevA navAnye prabhavanti // uktaJca yata:"pitA mAtA baMdhuH svajanadhanaputrAdikamapi, surendro vA rakSa:patiratibalaM vA matirapi / na saMdhatte vIryaM vipulataravIryauSadhamapi, vivRdhyai vijJAnaM kSayamupagatasyAyuSa iti" // 7 // evaMvidhAni tasya kevalino vacanAni zrutvA vinaSTasarvasveva sA svasvAnte viSaNNA nijAvAsamAgatA, kumAreNa priye ? kathante vadanaM viSaNNaM paridRzyate ? kiM kenApi kRtAvajJAsi ? 282828282828282828282828 // 15 // Jain Education For Personal Private Use Only w .jainelibrary.org
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputracaritraM / / 96 Jain Educ EREREREREREREREREREREREI vA kenacinmamAparAdhena viSaNNAsIti komalena vacasA pRSTA'pi viSAdamudritavadanA na kiJcidUce punarapi sa svazapathaM pRSTA satI bho svAmin ! kevalibhASitavacanena bhavadAyuSo'lpatvaM jJAtvA bhavadviyogavidhuritamAnasA vAme vidhau kimahaM kariSyAmItyuvAca / tacchrutvA kumAraH kathayatikhedaM mA kuru vAmAkSi ! caJcalasyAyuSaH kRte / naya mAM zrIguroH pArzve yadAtmAnaM prasAdhaye // 8 // tacchrutvA sA'pi taM tatra guroH pArzve samAnayat / vanditvA so'pi taM tatra yogyAsanamupAvizat // 9 // tadA tatra sthitau gRhItamuniveSau taM dRSTvA snehoditAzrunetrau rurudatuH / tadA muniH prAha bho kumAra ? atrasthitau munI te mAtApitarau varttete, tau vandasva / tacchrutvA kumAraH pRcchati prabho ! tAbhyAM vrataM kathaM svIcakre / tadA kevalinA putraviyogAdike sarvodante kathite sati meghaM dRSTvA mayUra iva, candraM dRSTvA cakora iva, sUryaM dRSTvA cakravAka iva gAM dRSTvA vatsa iva, manoharaM vasantartuM dRSTvA kokila iva, sa kumAro harSAnvito'bhavat / tadvazAcca tasyAGgAni romAJcitAni saMjAtAni tadanantaraM 'pitroH kaNThe lagitvA rodanaM kurvatastasyAzrUNi madhureNa vacasA 1. niamAyatAyamuNINa kaMThammi vilaggiUNa royaMtI.... / / 64 / / For Personal & Private Use Only ERERERERERERERERERERERES kUrmAputra caritraM // 96 // ww.jainelibrary.org
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputra caritraM kUrmAputra caritraM 128282828282828282828282 zokAnnivArayantI sA yakSiNI vastrAJcalena prAJchivatI, aho ? kIdRzaM mohavilasitam / tadanantaramenaM pitRdarzanajanyaharSamApUrNaM sA yakSiNI kevaliprabhoH pArzva upanItavatI / tadA kevaliprabhuH sarvopakAriNyA sudhAsamarasastrAviNyA vANyA dharmadezanAM dAtuM samArebhe / tadyathA bho bhavyA: ! ye janA atidurlabhaM nRbhavaM prApyApi dharmaM na kurvanti te taM cintAmaNiratnaM samudra iva duSkarmodadhau nikSipya zocanti / tadupari dRSTAnto yathA kasmiMzcinnagare ko'pi kalAkalApapAragAmI vaNigadhivasati sma / sa guruprAsAdAdratnaparIkSAkaraNo-payogino granthAnadhItavAn / sa saugandhika-karketana-rakta-gomeda-indranIla-jalakAntasUryakAnta-yamasAra-garbhAGka-sphaTikAdiratnAnAm lakSaNaguNavarNanAmagotrAdikaM sarvamavagatavAn ratnaparIkSAnipuNazca saJjAtaH, ekadA sa vAJchitasiddhidazcintAmaNireva mayArjanIya: kimanyairalpaguNai ratnairiti manasA dhyAtvA khanI: khanitraiH khanayAmAsa, tathApi tatratastaM na labdhavAn, tadA kenApi puruSeNA'kathi bho vaNig ! naukAyAmupAvizya ratnadvIpaM gaccha / tatra AzApurI nAmnI devI vartate, sA te vAJchitaM pUrayiSyati / tacchratvA so'pi ratnadvIpaM gatvA ekaviMzatyupavAsairjapAdikarmaNA XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 17 // // 7 // For Personal Private Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputra / / 98 / / Jain Educat AGAGAGAGAGRERERERERERERE ca devIM tutoSa / sA'pi tuSTA satI bho bhadra ! kasmAnmAmArAdhayasIti babhASe / vaNigAhabho mAtazcintAmaNiratnaprAptyarthaM / devyuvAca - bhadra ! na te tathAvidhaM bhAgyaM, sarve janA bhAgyAnusAreNa prApnuvanti na tasya [tasmin ] devA anye vA pakSapAtaM kurvanti / vaNigvadati - yadi mama na tathAvidhaM daivamabhavattadAhamatrAgatya tvAM kathamupAsayeyam, yadi ca mayopAsanA'kAri / tatphalaM cintAmaNiratnamavazyaM tvayA deyamiti haThAdvijJaptA sA taddatvA'ntardadhe / so'pi tallAtvA naukAyAmAruhya madhye samudraM yAvatA gacchati, tAvatA rAkApUrNacandrodaya: samajani / taddRSTvA maNicandrayormadhye kasyAdhikataraM teja iti jijJAsunA tena tanmaNiratnaM haste dhRtvopadRSTaM, tayostejonikaraM vAraM vAraM pazyatastasya karAbhraSTaM tanmaNiratnaM samudre patitaM, tadA tenAtizokAkulena samudre patitvA gaveSitamapi hastalagnaM nAbhavat / atha kadAcidapi sa durbhAgI punastanmaNiratnaM prApnuyAt ? naiva prApnuyAditi niSkarSa:, tathaiva zatazo bhavabhramaNaM kRtvA mahAprayalalabdhaM manuSyatvaM labdhvApi pramAdavazago jIvaH kSaNAdvinAzayati, tasya punaH kadAcidapi prAptirna sulabhA / kintu nRbhavaM prApya ye jinadharmamArAdhayanti ta eva dhanyAsta eva guNavantasteSAmeva manuSyatvaM saphalam, For Personal & Private Use Only GRERERERERERERERERERERY! kUrmAputra caritraM / / 98 / / wjainelibrary.org
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputracaritraM kUrmAputracaritraM 9282828282828282828282828 loke ta eva zlAghyA: kathyante / iti dharmadezanAM zrutvA kumAreNa guroH sakAzAtsarvasaMnyAsapUrva' cAritramaGgikRtam / yakSiNyApi samyaktvaM gRhItam / tadanantaraM sa kumAra: sthavirasAdhoH pArthAccaturdazapUrvANyadhItavAn, duSkarAM tapazcaryAMcca kurvan mAtApitRbhyAM saha vijahAra / evaM te trayo'pi ciraM cAritraM prapAlya mahAzukrAkhye saptame devaloke mandiranAmni vimAne devatvenotpannAH / ita: sA yakSiNI mRtvA vaizAlyAM nagaryAM bhramAkhyasya rAjJa: kamalAbhidhAnA satyadharmaparAyaNA bhAryA babhUva / kramAttau dampatyapi jinadharmaM gRhItvAnte zubhadhyAnena kAlaM kSapayitvA tasminneva mahAzukrAkhye devaloke mandiravimAna eva zreSThadevatvenotpannau / asmin jambUdvIpe dedIpyamAnanItimandiramiva dhanadhAnyAdisakalasamRddhisaMbhRtaM sakalalokaprasiddha rAjagRhaM nAma nagaramasti / tatra mahendrasiMho nAmA rAjA rAjyamakarot / ya: sarvazatrugajakuMbhavidalanaharirivA'bhUt / yasya nAmasmaraNamAtreNaiva raNe pratibhaTA: palAyAJcakruH / tasya rUpasaMpattyA'parA zrIriva kUrmAdevI nAmnI rAjyAsIt / sA ca vinayavivekavicArAdiguNAbharaNabhUSitA babhUva / (1) sarvatyAgapUrvakeNa (2) siMhaH 8282828282828282828282828 Jain E cate For Personal & Private Use Only jainelibrary.org
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputracaritraM // 100 // Jain Educati ERERERERERERERERERERERE: dampatyostayo ratikAmayoriva ratisukhaM bhuJjAnayoH sukhena kAlo nigarcchati / ekadA sA nidrAnimIlitanayanA svapne'tyAzcaryakaraM manoharaM devavimAnaM dRSTavatI / prAtarutthAya sA svAmine'kathayadyanmayA devabhavanaM dRSTamiti / tacchrutvA harSito rAjA yathAmati tatphalamakathayat / bho rAjJi ! susvapnenaitena tvamitaH saptadinAdhike navame mAsi sampUrNe jananetrAnandakaraM sarvalakSaNopetaM putraM janayiSyasi / sA'pi svAmivacanaM zrutvA jAtaharSollAsA svAvAsamalaJcakAra / tadanantaraM puNyazAlino durlabhakumArasya jIvo devAyuH kSapayitvA tasyA udare praviSTaH / ratnai ratnAkara iva, durlabhAzApannasatvA sA puNyaprabhAvigarbhaprabhAvAcchAstrazravaNarUpaM dohadamAcakAGkSe / rAjA'pi tanmanorathapUtyarthaM nagarAt SaDdarzanajJAninaH paNDitAnAkArayAmAsa / te'pi rAjAjJayA jAtollAsA: snAnAdikaM vidhAya karadhRtapustakA rAjasabhAyAmAgatya dattAzIrvAdA yogyAsanamupavizya dharmaM varNayAmAsuH / tatra kutraciddhiMsAdikaM zrutvA jinadharmalInA sA pratyuta khedamupagatavatI / yata uktaJca, yathA-vividhaprakAraM dAnaM vedAbhyAsaH satataM maunaM devatAdhyAnaM sarvametaddayAdharmaM vinA niSphalam / iti dhyAtvA dayAdharmaprapAlakAn jinAgamamarmajJAn paMDitAnAcAryAnAkArya zuddhadharmaM papraccha / te'pyAcAryavaryA For Personal & Private Use Only REDEREREREREREDERERERERY kUrmAtra caritraM // 100 // jainelibrary.org
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputracaritraM // 101 // * Jain Educat ERERERERERERERERERERERY SaDjIvanikAyAnAM samyak pAlanameva prathamo dharma iti kathayAmAsuH / yataH sarveSvapi mahAvrateSvahiMsApAlanameva mukhyaM vrataM / dazavaikAlikasUtre zramaNabhagavAn zrImahAvIrasvAmI sarvajIveSu vizeSato dayAlutvameva mukhyo dharma iti kathayAmAsa / upadezamAlAyAmapi rahitaSaNNikAyadayaH puruSo na cAritrI navA gRhasthaH / api ca yatirdhamAbhraSTaH puruSo gArhyasthAdapi bhraSTo bhavati / iti meghagarjitAnukulavatIM vANIM zrutvA rAjJyA manomayUra ullalAsa / tadanantaraM dohadasya pUrNatvena saMpUrNasarvAGgasundaraM bAlaM zubhadine sA suSuve / divi devagaNAdhipAgrahAdamarINAmiva vAdyapUrvakam / bhuvi nRtyavidhiM samAcaratsuSamAzAlivilAsinIjanaH ||10|| caturacittacamatkRtimAdadhat sumanasAM samitAviva saMstavam / alapadAracitA'laghuniH svanaM nRpasabhAntarapi kila pAThakaH || 11|| tadanantaramasya pitRbhyAM dohadAnusmaraNapUrvakaM kumArasya dharmadeva iti nAma nirmame / tathaivAparaM kUrmAdeva iti nAmA'pi nAmakaraNasaMskArAvasare nirmitavantau etAvubhe tasya nAmnI sArthake prasiddhi For Personal & Private Use Only FREREREREREREREREREREREI kUrmAputra caritraM // 101 // ww.jainelibrary.org
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputracaritraM // 102 // DERERERERERERERERERERE RE gate / sa kumAro dhAtrIbhirupalAlitaH sarvajanapriyo'bhavat / pUrvajanmakRtA'nyabAlakAkAzaprakSepaNakarmavazAd dvihasta pramANo vAmanarUpeNaiva tasthau / tataH sa yuvatijanamanoharaM rUpaM babhAra / yauvane kila sarveSAmapi jantUnAM prAyeNa viSayavikArAH samutpadyante, paramasya manastu te tasminnapi vayasi tattvavivekakSAlitatvAnna malinIcakruH / brahmAdyA devA api yasya vazamupayAnti tasyApi manobhuvo jetA'yameva dhanyaH / tena pUrvajanmani niraticAraM cAritramapAli, tasmAdasya yuvAvasthAyAmapi viSayaviratirunmIlayAmAsa / ekadA tasya kasyApi munermukhAd gaNyamAnaM zrutaM zrutvA jAtismaraNamutpannam / tena saMsArAsAratAM buddhvA, vardhitazubhabhAvanAbalAd kSapakazreNAvAruroha / tatra ca zubhadhyAnaM kurvatastasya dhyAnAgninA duSkarmendhaneSu dagdheSu satsUjjvalaM kevalajJAnaM samutpannam / anantaraM sa kUrmAputro yadyahaM cAritraM grahISyAmi tarhi madviyogasaMjAtazokau pitarAvavazyaM mariSyata eveti vicArya kevalajJAnaviziSTo'pi 'pitRsnehavazAdbhAvacAritreNaiva sukhena gRhavAsamabhajat / aho jagati mAtApitRcaraNabhaktaH kUrmAputrasadRzaH kaH syAdyaH kevalajJAnavAnapi tau pratibodhanAyAjJAnIva gRhe vaset / gRhe (1) upacAreNetthamuktaM, yataH kevalini snehAbhAvo vartate / For Personal & Private Use Only REREREREREREDERERERERERI kUrmAputra caritraM // 102 // anelibrary.org
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputra caritraM kUrmAputra caritraM 282828282828282828282828 vasato'pi tasya kevalajJAnamutpannaM yattacchubhadhyAnenaiva / tathaiva bharatacakravartyapi manohare'tyuttame'ntaHpure nivasan satatazubhadhyAnayogata: kadAcidarisAbhuvane, ilAputrazva vaMzAgre nRtyan gocaracaryAM carato munedarzanAtkevalajJAnamalabhata / evamASADhabhUtirgRhastho'pi kadAcidbharatacakravartino nATakaM kurvannarisAbhuvanaveSAvasare zubhadhyAnayogata: kevalI saMjAta: / yata: sarSapameruparvatayoriva dravyabhAvakriyayormahadantaraM vartate / dravyastavArAdhayitA khalu acyutadevalokAvadhi gacchati, paraM bhAvastavaprabhAvAddhi kSaNAnmokSamadhi-gacchati nAtra kazcitsaMdehaH / asminmanuSyakSetre (sArdhadvIpaddhaye) paJcamahAvidehakSetrANi vartante / tatra pratividehaM dvAtriMzadvAtriMzaddhijayA: santi, te hi vijayA: paJcaguNitA: santa: SaSThyuttarazata (160) saMkhyAkA bhavanti / tatrA'pi paJcabharatakSetrANi paJcairAvatakSetrANi ca santi, teSAM melane saptatyuttarazata (170) saMkhyAkAni kSetrANi bhavanti / teSu sarveSu kSetreSuttamakAle pRthak tIrthaMkarA vicaranti, tena tIrthaMkarA api saptatyuttarazatamitA: samakAla eva labhante / idaM hi prAsaDikamuktam, prakRtamanusarAma: mahAvidehe maMgalAvatyAkhyAyAM prasiddhavijayAyAM dhanadhAnyaparipUrNA ratnasaMcayA nAmnI nagaryAsIt / tatra nijapratApajitasUrya: catuSSaSThisahastra (64000) strIsvAmI devAdityAkhyazcakravartI YUXURYNY RYNXXXXXXXXXXX // 103 // // 103 // For Person Private Use Only Hw.jainelibrary.org
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputracaritra // 104 // Jain Educati RERERERERERERERERERERERE babhUva / ekadA jagaduttamAkhyastIrthaMkaro viharan tatra ghanavRkSamaMDita udyAne samavasRtaH / tadA vaimAnikA jyotiSikA bhavanapatidevAzca ratnasuvarNarUpyAdibhistribhiH prakAraiH samavasaraNaracanAmakArSuH / sUryAgamena cakravAka iva jinAgamena cakravartyallalAsa, saparivAro vandanArthamAyAtazca / zrI jinezvaraM triH pradakSiNIkRtya savidhivandanaM kRtvA yogyAsanamalaJcakAra / tadanantaraM bhavyebhyo'pArasaMsArasamudrataraNAdvitIyayAnapAtranibhayA vANyA sa prabhurdharmadezanAmadAt / cattAri paramaMgANi, dullahANIha jantuNo / mANussantaM sui saddhA, saMjamammi ya vIriyaM // (uttarA. a. 3/1) bho bhavyAH ! nigodanivAsI jIvastatrato niHsRtya bhavabhramaNaGkurvan bahupuNyena manuSyatvamadhigacchati / tallabdhvApyAryakSetramuttamakulaprasUtatvamatIva durlabham / yat prAyazo bahuzo jIvAH pATaccarAdijAtiSvanAryakSetreSUtpadyante / AryakSetraM manuSyatvaM labdhvApi paJcaindriyANAmavikalatvamArogyaJcAtidurlabham / yataH prAyeNa kasyApi janasya zarIraM rogarahitaM na dRzyate / indriyANAM saundaryamArogyatAM ca labdhvA jinadharmasAmagryatIva durlabhA / yata uttamaguNaviziSTAH sAdhavaH For Personal & Private Use Only REDERERERERERERERERERERY kUrmAputra caritraM // 104 // . v.jainelibrary.org
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputra kUrmAputra caritraM caritraM *Y2YYYYYYYYYYY sarvatra na dRzyante / guruprApte sati dharmazravaNaM durlabham / yato bahazo janA viSayarasanimagnA eva bhavanti / jinavacanazraddhAyAM satyAmapi taduktakriyAkaraNamatIva durlabham / yatastAmapi pramAdazatru: paribhAvayati / uktaJca, yata: 'pramAda: prANinAM zatra-maktiparIpravArakaH / pramAdo narakasthAnaM tasmAttaM parivarjayeta // 12 // ye janA: pUrvoktAM sAmagrI labdhvA pramAdaJca tyaktvA cAritriNo bhavanti, ta eva dhanyAsta eva puNyavantasta eva mokSamApnuvanti / evaMvidhaM jinezvarabhASitaM dharmopadezaM zrutvA prabuddhAH kecijjanAzcAritramaGgIcakruH, kecijjanA dezaviratiJca jagRhuH kecijjanA: samyaktvamagRhNata, / asminnavasare kamalA-bhramara-droNa-drumAnAM jIvA ye prathamaM mahAzukradevaloke utpannA Asan / te tatazcyutvA bharatakSetre vaitADhyaparvate vidyAdharA abhavan / tadanantaraM cAraNamunipAveM dIkSAM gRhItvA viharanta: santo yatra zrImattIrthaMkaro dharmadezanAM dadati tatra samAjagmuH / tIrthaMkaraM vanditvopaviSTAn tAn dRSTvA cakravartI jinezvaraM papraccha / bhagavan ! ete munivarA: ke ? kuta: samAgatA: ? tat kathayatu bhavAn, tadA jinezvareNA'bhANi-rAjan ! zRNu, ime catvAro'pi munayo madvandanArthaM 8282828282828282828282828 // 105 // // 105 // Jain Educal For Personal Private Use Only Hinw.jainelibrary.org
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ || kUrmAputracaritraM Jain Educ RERERERERERERERERERERERx bharatakSetrAntarvatino vaitADhyaparvatAdihAgatAH santi / rAjA prAha-bhagavan ! tasmin vaitADhyaparvate'dhunA ko'pi cakravartI vA kevalI vartate navA ?, jinezvaraH kathayati / he rAjan ! adhunA bharatakSetre ko'pi cakravartI nAsti / parantu gRhavAsasthitaH kUrmAputranAmA ekaH kevalI vartate / iti zrutvA jAtasandeho rAjA puna: papraccha / bhagavan ! kevalI sannapi gRhavAse tiSThati kimu ? | bhagavAn uvAca - rAjan ! kurmAputraH kevalI tu svamAtRpitRpratibodhahetave gRhavAse vartate / tadA cAraNamunaya UcuH bhagavan asmAkamapi kadApi kevalajJAnaM bhaviSyati navA ? prabhuNA'bhANi - yuSmAkaMsvalpakAlAnantaraM kevalajJAnaM samutpatsyate he svAmin he zivagAmin ! asmAkaM kadA bhaviSyati kevalajJAnam ? iti kathite sati jagaduttamanAmajinezvara avocata / yadA kUrmAputra yuSmAkaM - mahAzukravimAnakathAM svayaM kathayiSyati tadA bhoH vidyAdharAH ! kevalaM bhaviSyati / sarvepi cAraNamunayo jinezvaraM natvA kUrmAputrakevalinamupajagmuH / tadA kUrmAputraH svayameva bho munayaH pUrvaM vayaM mahAzukrAkhyadevalokavimAne evaMvidhaM sukhamAsvadayAmAsuriti kathayati sati tadvarNanazrutamAtreNaiva samutpannajAtismaraNAste pUrvabhavaM smRtavanto'nantaraM kSapakazreNAvAruruhuH / For Personal & Private Use Only REDEREREREREREREREDERERY kUrmAputra caritraM // 106 // w.jainelibrary.org
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputracaritraM kUrmAputracaritraM 8282828282828282828282828 kSapaNazreNikramastvitthaMbhUtaH-prathamamanantAnubandhinazcatvAraH kaSAyAH / tadanantaraM mithyAtvamohanIyamizramohanIya-samyaktvamohanIyanAM saptaprakRtayazca santi / etAnsarvAn kSapayitvA krameNa pratyAkhyAnA'pratyAkhyAnayorddhayoraSTau kaSAyau napuMsakaveda-strIvedau hAsyAdiSaTkaM puruSavedaM saMjvalanakrodhAdikaJca kSapayati / aSTakaSAyakSapaNamantarA narakagatiM narakAnupUrvI tiryaggati tiryazcAnupUrvImekendriyajAti dvIndriyajAti trIndriyajAtiM caturindriyajAtimAtapamudyotaM sthAvaranAmakarma sUkSma sAdhAraNaM aparyAptaM nidrAnidre pracalA pracalApracalA styAnaddhiM ca kSapayati / tato'STakaSAyazeSAMzaM kSapayati / anantaraM vizrAnto bhUtvA kevalajJAnaprAptimantarA-nidrAM pracalAM nAmakarmaNAM ca devagati-devAnupUrvIvaikriyazarIranAmakarmadvitIyAdipaJcasaMghayaNA: svetarA: paJcasaMkhyAnA-stIrthaMkaranAmakarma AhArazarIranAmakarma ca etA: paJcadaza prakRtI: kSapayati / tathaivAnte jJAnAvaraNasya paJca prakRtIdarzanAvaraNasya catasraH (1) aparyAptaM nAmakarma caturdazame guNasthAne dvicaramAvasare kSapaNIyamiti karmagranthe kathitam, tathaiva SoDazaprakRtIrapi pratyAkhyAnapratyAkhyAnakaSAyayormadhye kSapaNIyA ityuktamasti. (2) etAsu pazavazaprakRtiSu madhye caturdazanAmakarmaprakRtI: catudazarmaguNasthAne dvicaramasamaye kSapayatIti, tathA ca jinanAma caramasamaya kSapayatIti, karmagrantha uktam 3282838383838383838383838 // 107 // // 107 // For Personal Private Use Only jainelibrary.org
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputracaritraM // 108 // Jain Educat RRRRREREDERERERERER KI prakRtIrantarAyakarmaNo'pi paJca prakRtIriti caturdaza prakRtIH kSapayitvA kevalI bhavati / itthante catvAro'pi munayaH kSapaNaka zreNi labdhvA kevalino'bhUvan / anantaraM jinezvarasya pArzve gatvA parSadyupAvizan / tadA tatrasthitenendreNe jagaduttamAkhyo jinezvaraH pRSTaH / bhagavannetairmunibhiryUyaM kathaM na vanditAH / prabhuNA'kathi - etairmunibhiH kUrmAputrasakAzAt kevalajJAnaM labdhamiti hetorna vandayAmAsuH / punarapIndraH papraccha, bhagavan ! sa kUrmAputraH kadA dIkSito bhaviSyati / bhagavAnAha adyatanAddivasAt saptame divase tRtIyaprahare sa cAritraM gRhISyati / ityuktvA'khilasabhyAnAM saMzayAn chindan jagaduttamajinezvaro virarAma / tadanantaraM sUrya iva janAnAM mohAndhakAraM vidalayan asminbhUtale vicacAra / tadanantaraM saptamadine mahAsattvavAn kUrmAputraH gRhasthaveSaM tyaktvA muniveSamaGgIkRtavAn, tato nirlepacittena tena suvarNakamala upavizya bhavyapratibodhAyopadezo dattaH / yathA bhavya ! dharmasya dAnaM tapaH zIlaM bhAvazceti catvAro bhedAH santi, teSvazubhakarmaroganivAraNapaTurbhAvadharma eva pradhAnaH / tathA sarveSu dAneSvabhayadAnaM sarveSu jJAneSu kevalajJAnaM, sarveSu dhyAneSu zukladhyAnaM, tathaiva sarveSu dharmeSu bhAvadharmo viziSyate, yato gRhavAsasthitA api bhavyAH zubhabhAvanayA kevalajJAnaM labhante / 1. svayaM kRtakRtyatvAd tatra gamanAsaMbhavaH kevalInAM, tataH saMbhAvyate devaiH sabahumAnapUrvakaM pranItAH / For Personal & Private Use Only RERERERERERERERERERERERE! kUrmAputra caritraM // 108 // jainelibrary.org
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUrmAputracaritraM kUrmAputra caritraM 8888888888888888888888888 atrAhameva nidarzanam / evaM dharmopadezaM zrutvA tanmAtApitarAvapi tattvaM buddhvA cAritramaGgIkRtavantau tathaiva zreSThasattvena taccAritraM pAlayitvAnta uttamagatimIyatuH / anye'pi bhavyA kevalivacAMsi zrutvA pratibuddhAH / teSu kecit samyaktvam, keciccAritraGkeciddezaviratimaGgIcakruH / evamanekAn bhavyAn pratibodhyayitvA cirakAlAnantaraM so'pi mokSaM jagAma / ye bhavyA vairAgyajanakamidaM kUrmAputracaritraM zRNvanti te niSpApA: santo'nantasya mokSasukhasya pAtrANi bhavantIti-zam jinazAsanabhAsana- bhAskarAcAryavaryazrIhemavimalasUrIzvaravineyaratnazrIjinamANikyaziSyarAjena viracitaprAkRtakUrmAputra- caritrAnusAreNasaMskRtagadyabaddhe kUrmAputracaritre'nAbhogena yatkiJcijjinAjJAviruddhaM syAt tadvidvajjanA mayi kRpAM vidhAya zodhanIyamiti vijJapayAmi / / // samAptamidaM kUrmAputracaritram // AYYYYYYYYYYYS // 109 // // 109 // Jain Educati For Personal & Private Use Only Mw.jainelibrary.org
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Personal & Private Use Only www.inneby.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Personal & Private Use Only www.anelibrary.org