Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIvIranAthAya nmH| - jaina bhAratI - - - - - - lekhaka:pR0 guNabhUla jainuH kavirAna prakAzaka va mudraka. dulIcaMda paravAra, mAlika-jinavANI pracAraka kAryAlaya ne apane "javAhira presa 16111, harIsana roDa, kalakattA me chApakara prakAzita kiyaa| - - - Copy Right--Rcceried by Publisher prathamAvRtti } janavarI 1636 { sAdA 25 - -
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ mere do zukhada pAThaka gnn| Apake sAmane yaha jaina bhArato upasthita hai maine ise sundara aura sarala banAne kI ceSTA kI hai| isame mujhe kahA taka saphalatA prApta huI hai isakA nirNaya pAThakoM para chor3atA huuN| mitravara paMDita siddhasenajI sAhitya ratna eka bAra kalola (gujarAta) upadezArtha padhAre the unhoMne merA banAyA huA pradyumna carita dekhA / usa samaya Apane kahA ki koI aisA grantha banAiye jisase hama bhUta bhaviSya aura vartamAna ko sAmAjika paristhiti ko jAna sake, bhUta khaNDa Apa likhiye| vartamAna tathA bhaviSya khaNDa maiM pUrA kruuNgaa| idhara maiMne bhUta khaNDa pUrA kiyA parantu ve anavakAza ke kAraNa vartamAna khaNDa ko prArambha bhI nahIM kara sake vAda me unhone mujhe likhA ki ApahI isa kArya ko pUrA kIjiye aura sAthahI viSayoM kI sUcI banAkara bheja dI tadanusAra kArya mujhe hI karanA par3A, vartamAna pustaka ke nimitta ukta paNDitajI avazya hI dhanyavAda ke pAtra haiN| __isa pustaka ke prakAzakajIne aneka kaThinAiyo kA sAmanA karate huye bhI ise prakAzita karane kA kaSTa uThAyA hai ataeva ve bhI dhanyavAda ke yogya haiN| vinIta :guNabhadra jaina
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ jana bhAratI.. Poem wrot." .. * :- . E4 manasa SHRA MES 2 zrImAn dAnavIra zrImaMta seTha lakhamIcaMdajI, bhelasA Apane lAkhoM rupayA vidyA-dAna meM dekara jaina samAja kA mahAn upakAra kiyA hai|
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya sUcI -oroteo maMgalAcaraNa zAstra prastAvanA anekAMta ahiMsA samAnatA sArvadharma niSpakSatA occ 1 hamArA zraddhAna 1 hamArI ni.kAkSA 1 nirvicikitsA 2 amUDhadRSTi 3 upagRhuna 4 sthiti karaNa 4 vAtsalya 4 prabhAvanA 5 hamArI vidyA 6 zrutajJAna 6 hamAre zAstra 7 sUtra 10 nyAya adhyAtma grantha AcAra grantha 16 noti grantha 23 vyAkaraNa jina jaina pUrvaja bhogabhUmi prabhAva Adarza puruSa jaina striyA sItA
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( kha ) koSa purANa grantha cikitsA zAstra prAkRta bhASA kAvya citra vidyA kavi jinasenAcArya ravipaNAcArya samantabhadrAcArya siddhasena divAkara kuMda kuMdAcArya guNabhadrAcArya pranthakAroMkI namratA stotra 32 vairAgya 33 tapovana 34 akRtrimatA 34 zaktikA upayoga 35 hamArA sukha 36 grAmINa jIvana 37 nAgarika jIvana 37 cAritra 37 rAtri bhojana tyAga 38 jala gAlanA 38 maya mAMsa madhukA tyAga 36 zuddhi 36 tIrtha kSetra 36 sammeda zikhara 40 kailAza 40 giranAra 41 caMpApurI pAvApurI 43 vInAjI atizaya kSetra 45 kezariyAjI 46 grahasthAzrama meM 48 vizva sevA 46 vIra zAsanakA vIra maMtra 50 udAratA stutiyeM vIra purupa AcArya upAdhyAya munirAja mUrti pUjana vaktA zrotA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ga ) prema samAja pratijJA pAlana vyApAra prAta kAla adhyayana gurudeva vidyArthI madhyAnha saMdhyA samaya jinAlaya deva pratimA deva mandirame striyA 62 jAtiyoMkI utpatti 63 dharma guruokA anyAya 63 terahapantha, vImapanya EY aura bhI patana sAdhuokA balidAna atyAcAra avazeSa seTha bhAmAgAha vastupAla tejapAla paNDita gaNa saukhyalatA 67 striyoMme mUrkhatAkA praveza , - - bAlaka tapa vartamAnaH khaMDa vRtAmA mArthanA dAna maitrI pramoda kAruNya mAdhyastha hamArA patana zvetAmbara jaina hInAcAra lekhanI praveza 71 mAdhunika jainI parivartana jaina dharmakI prAcInatA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ (gha) deva roga daridratA 88 auSadhAlaya 61 pustakAlaya durbhikSa 13 kavitA vyabhicAra 65 jana saMkhyAkA hAsa 67 sabhAyeM aura kAryakartA hama va hamAre pUrvaja 18 upadezaka dharmakI duhAI RE brahmacArIgaNa gRha kalaha bhaTTAraka gRha svAmI 101 munigaNa mUrkhatA , paNDita zrImAna 1.3 bAbU loga zrImAnakI santAna dharmakI dazA hamArI zikSA 504 hamArI kAyaratA pratiSThAyeM aura pratiSThA kAraka 111 tIrthoke jhagar3e 11. mandiroMkA pUjana paJcAyateM 113 deva mandiroMkA hisAba vahiSkAra 115 nirmAlya vikraya bahiSkRta 126 jinavANIkI dazA samAcArapatra 118 striyAM sampAdaka .116 sukumAratA saMsthAyeM 120 putrAbhilASA brahmacaryAzrama 121 jhAtR lipsA vyAyAma zAlAyeM 122 sAseM pazca
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ solA (zodha) gRhaNI aura gahane vidhavAoMkI durdazA strI mahattva puruSoMkI mAnyatA hamArI bhUla jaina samAja asya zraddhA anamela vivAha malyA vikraya vala vivAha vRddha vivAha mRtaka bhoja antima dAna dekhA dekhI apavyaya mAtsarya svacchandatA novAjI sAhityakI avanati bhakti 116 bhUcicA khaMDa 160 161 ekatA madhura khAna 162 manokAmanA 165 uttejana 166 svAdhInatA " bhaviSya strI zikSA 567 sthitI pAlaka " sudhAraka " sAhasa 168 deva 169 satya 170 navayuvako " chAtragaNa ., jAticyuta 171 mukhiyA , vidhavA saMvodhana " vyarthajIvana 172 tyaagiyo| 172 dharma dhana 173 Adeza prArthanA 24 tIrthakarokI 167
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ dalane ko pAkhaNDa loka kA, karane ko jaga kA uddhAra pragaTa ho rahA / vizva-gagana meM, dinakara-sama yaha vIra kumAra vighaTa gaI hiMsA kI rajanI. gayA anekoM kA abhimAna huye sabhI hArSata tava isase, banI bhUmi yaha svarga-samAna (zrImAn vAbU choTelAlajI jaina ke saujanya se prApta)
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ _ { ; , { ; ; ; ; ; ; ; jiveeN ; ; bd-ctt # # flee ! uu ; } joo diool , sivi duu: SE l yuu ee ki , E niHjh FE 6
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ In 2 1 1 sd
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina-bhAratI hai maMgalAcaraNA / kAryake ArambhameM bhagavAnakI jaya boliye, antaHkaraNake dRr3ha kapAToMko sahaja hI kholiye| pratyeka hRdayoMmeM satata jagadIza hI rahane lageM, unake liye sadbhaktikI nadiyAM sarasa pahane lge| zAstra jisa sAMdratamapara sUryazazikI bhI nahIM calatImatI, he zArade ! palamAtrameM tU hI use sNhaartii|' jinarAja-nirmala-mRdusarovarakIalaukika padminI, hotA na kisakA cittaharSita dekha tava zobhA ghanI jo sAdhu sadupadeza rUpI megha barasAte yahA~ , jo bhavya rUpI cAtakoMko tuSTa karate haiM yahAM /
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna,tapa,saMyama,niyama jinako suhRd sukhakAra hai, una sAdhuoMkI pandanA karatA jagata zatabAra hai| prastAvanA hoMge sajaga sabahI manuja par3hakara hamArI bhAratI, pASANa bhI hogA dravita sunakara hamArI bhaartii| soye huye nirjIvase unako jagAyegI yahI, sanmArga vimukhoMko sadA pathameM lagAyegI yahI / jo sar3a rahe haiM khedase AlasyakI hI godameM, par3hakara ise ve nara sadA haMsate phireMge modameM / hogA isIse jJAta saba kyA 2 hamArA hogayA ? suvizAla isa bhaNDArameMse ratna kyA 2 kho gayA / yaha kAla vartana zIla hai yA phira na badalegA kise ? para kAlako detA badala jo 'vIra' kahate haiM use / nita daivako hI doSa denA kAyaroMkA kAma hai, yo zUla dhonese kabhI ugatAna sundara Ama hai| ravike nikalate hI manohara phailatA suprabhAta hai, chipatA pratApI sUrya jaba hotI bhayaMkara rAta hai| haiM Aja jo dhanavAna ve dhanavAna nita rahate nahIM, jo raMka hai ve sarvadA hI raMka to rahate nhiiN|
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai ThIka aisI hI dazA saMsArameM utthAnakI, pratyakSameM avalokate kitanI dazAeM bhAnukI ? he lekhanI ! likha de prathama kaise sukhI the hama sabhI, avanatahuye saMprati adhika, avazeSa avanati aura bhI jainadharmakI zreSThatA / my 00000000 anekAMta | saMsArase jisa dharmane ekAnta bAda haTA diyA, hai vastunitya- anitya yaha jagako pragaTa batalA diyA ajJAna hotA dUra saba isa dharmake hI nAdase, jIvita sadAse dharma yaha saMsAra meM syAdvAda se | bahu dharmavAlI vastu jisase kAma ho vaha mukhya hai, hama jainiyoMkA to sadA svAdvAda sundara tattva hai / basa, eka mAnavameM sadA putratva hai, pitRtva hai, jisa kAla jisase kAma ho rakhatA vahI pramukhatva hai /
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ -> ahiMsA | sabahI ahiMsA dharmako kalyANakArI mAnate, lekina na usake gUr3ha tattvAMko kabhA pahicAnate / jaisA ahiMsA dharmakA lakSaNa kahA isa dharmameM, vaisA alaukika lekha kyA, milatA kisI ke karmameM ? yaha dharmake bhI nAmapara AjJA na detA ghAtakI, vadhase durAzA mAtra hai sarvatra apane zAta 1 kI / hote na harSita devatA bhI jIva-jIvana tyAgase, ve to mudita hote sadA, bahu bhaktiguNa anurAgase / samAnatA / nita zakti sattAkI apekSA sarva jIva samAna haiM, nija AvaraNako dUrakara hote manuja bhagavAn haiM / sarveza honekI sabhIke antaraMgameM zakti hai, atihI kaThinatAse sadA vaha zakti hotI vyakti hai sArva dharma | isa dharmako tiryaMca taka bhI pAla sakate sarvadA, saca pUchiye yaha ekahI jagameM sabhIkI sampadA / 1 kalyANa /
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ m>> " isa dharmakA dhAraka adhama mAtaMga 1 bhI pAvana aho, apavitra, dharma vimukha manujayogI bhalehI kyoM na ho ! niSpakSatA / sarvajJa ho, nirdoSa ho, aviruddha ho anupama girA, ye tIna guNa jisameM pragara vaha deva hai, nahiM dUsarA | vaha buddha ho, zrIkRSNa ho yA zambhu ho zrIrAma ho, basa bhedabhAva vinA usekara jor3a nitya praNAma ho / sarvoca haiM siddhAnta sava niSpakSatAkI dRSTimeM, itihAsa ke panne ulaTiye Apa isakI puSTimeM / yaha ho cukA hai siddha jagameM jaina dharma anAdi hai, svIkAra karate zreSThatA jagara ko na vAda vivAda hai / 1 samyagdarzana sampannamapi, mAta dehajam / devA devaM vidurbhasma, gUDhAgArAntaraujasam / ( zrIsamantabhadrAcArya ) 2 bhAratake prasiddha saMskRtajJa vidvAna zrIbAlagaMgAdhara tilakakI sammati (dekho kesarI patra tA0 13 disambara 1904 ) " granthoM tathA sAmAjika vyAkhyAnoMse jAnA jAtA hai ki jaina dharma anAdi hai | yaha viSaya nirvivAda tathA matabheda rahita hai / sutarAM isa viSayameM itihAsa ke dRr3ha sabUta haiM aura nidAna IsvI sanse 526 varSa pahalekA to jaina dharma siddha hai hI" "mahAvIra svAmI jaina
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jin| mada,moha,zoka,kSudhA,tRSA ityAdi jinameM hai nahIM, sarvajJa rAga dveSa varjita,sarva zAstA 'jina' vhii| dikhatIM carAcara vastueM jinake alaukika jJAnameM, rahate surAsura magna nita unake sukhada gunngaanmeN| dhrm| jo prANiyoMkA dUra kara duHkha,saukhya detA hai ahA, dharmako puna. prakAzameM lAye isa vAtako Aja 2400 varSa vyatIta ho cuke haiN| bauddha dharmakI sthApanAke prathama jaina dharmakA prakAza phaila rahA thaa| yaha bAta vizvAsa karane yogya haiN| caubIsa tIrthakaroMmeM mahAvIra svAmI antima tIrtha kara the, isase bhI jaina dharmakI prAcInatA jAnI jAtI hai| bauddha dharma pIchese huA yaha vAta nizcita hai| (Mr T. W. Rhys Davids) mi. Ti0 DablyU rahiMsa DeviDa sAne ( Rincyclopaedra Biuttanica Vol XXIX nAmakI pustakoM likhA hai, "yaha bAta aba nizcaya hai ki jainamata ghauddhamatase ni sandeha bahuta purAnA hai aura buddha ke samakAlIna mahAvIra arthAt varddhamAna dvArA punaH sajIvita huA hai| aura yaha bAta bhI male prakAra nizcaya hai ki jaina matake mantavya bahuta jarUrI aura pauddha matake mantavyoMse vilakula viruddha haiN| ye donoM mata na ki zyamahIse svAdhIna haiM balki eka dUsarese vilakula nirAle haiN|
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ sat vijJa puruSoMne suhRdU vara dharma'1 usakohI kahA hagara jJAna zubha cAritrakA samudAya hI saddharma hai, hai mokSakA patha bhI yahI isameM bharA bahu marma hai| jaina puurvj| prAcIna puruSoMke guNoMko kauna kaha sakatA yahAM? sampUrNa sAgara nIra yo ghaTa madhya raha sakatA kahAM? hai jagata aba bhI RNI unake vipula upakArakA, unane par3hA thA pATha nita upakArakA upakArakA / ve vizva sevAke liye prastuta sadA rahate rahe, para hita anekoM kaSTa ve Anandase sahate rhe| maranA bhavana meM kAyaroM sama ati bhayaGkara pApa thA, ghanameM samarameM prANa tajate kucha na unako tApa thaa| ve rikta kara Ate yahAM,para rikta kara jAte na the, satkArya karane meM kabhI ve pUrvaja kAyara na the| jabataka yahAM jIte rahe adbhuta unheM kIrti milI, 1 saMsAra duHkhataH sattvAnyo dharatyuttame sukhe / (svAmI samaMtabhadra) 2 sadUraSTijJAnavRttAni dharma dharmezvarA viduH| (ratnakaraNDa) .
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. . pazcAt unako svargameM devezakI bhUti1 milii| AlasyameM jIvana vitAnA bhUlakara bhAyA nahIM, saMsArakA durbhAva unake cittameM AyA nhiiN| unake sarala vyavahArameM lavaleza bhI mAyA nahIM, nija satya hI jagameM rahe cAhe rahe kAyA nhiiN| AhAra karake miSTa, cAdara tAnakara sote na the, ve eka kSaNa bhI vyarthameM apanA kabhI khote nthe| ve saha na sakate the jagatameM dharmake apamAnako, zubhakArya hita ve tuccha ginate the sadA nija prANako una pUrva puruSoMse sadA mAtA kahAI sutavatI, ghasa, lokake kalyANameM tatpara rahI unakI matI / ve vizvake sevaka rahe, para vizva prabhu thA mAnatA, koI na thA aisA manuja unako na jo phicaantaa| apakAriyoMkA bhI aho! karate prathama upakAra the, nija zatruke bhI duHkhako karate mudita saMhAra the| lar3ate rahe madhyAhnameM ve to kaThina saMgrAmameM, milate rahe saMdhyA samaya saprema ripuse dhAmameM / thA dhairya unako ApadAmeM abhyudayameM thI kSamA, yo dekhakara bhISaNa samara utsAha nahiM unakA kamA / 1 vibhuuti| d
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ } niHzaMka ati nirbhIka hoke pariSadoM meM bolate, yazake liye unake kabhI bhI mana sumeru na Dolate / trailokyakI pA sampadA abhimAna ve karate na the, yamarAja se bhI dharma hita ve svapna meM Darate na the / jisa kAmako ve ThAna lete pUrNa karate the use, svapna meM bhI jAnate the patha patana kahate kise ? Adarza unake kAma the jisase abhItaka nAma hai, jIvita hamArA dharma unake kAryakA pariNAma hai / anyAyakArI aMga bhI apanA nahIM thA priya unheM, nija putrako bhI daNDa denA nyAya se thA priya unheM / nija dharmapara balidAna hote the aho ! haMsate huye, saba prANiyoMko Atmavat hI mAnate the ve hiye / le ke pratijJA tor3anA unako kabhI AtA na thA, unake vipula audAryakA koI patA pAtA na thA / saMsArameM rahate huye ve bhogiyoMmeM zreSTha the, paramArthameM rahate huye ve yogiyoMmeM jeSTha the / gRha zUra vana karake prathama tapa zUra banate the vahI, sahate upadrava the mudita vicalita na hote the kahIM / diviloka1 meM unake guNoMke gIta sura gAte rahe, 1 svarga /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 pratyeka kAmoM meM vijaya puruSArthase pAte rahe / abhimAna taja karake huye amarendra unake dAsa the, saMsArake sadguNa sabhI rahate unhIMke pAsa the / lakSmI sadA unake bhavana pAnI aho ! bharatI rahI, jihvAgrameM jaga bhAratI AvAsa nita karatI rhii| una pUrvajoMke sAmane manakI vyathA maratI rahI, avaloka unake tejako yoM ApadA DaratI rahI / bhogabhUmi ahA ! eka dina mRgarAja the nija krUratA chor3e huye, ve bhI hamAre kRtya se sambandha ye jor3e huye / zUlI na thI, phAMsI na thI, nahiM martya kArAgAra 1 the, yasa ! daMDa doSIke liye hA ! mA ! tathA dhikkAra the / jo sukha na thA divilokameM vaha saukhya thA bhUpara hameM, namate rahe sura premase sira, svargase Akara hameM / sura lokake surataru hamAre heta dharaNImeM rahe, abhilApa apanI pUrNa hama unase sadA karate rahe / cinnA na dhI, dukha, zoka, krodha virodha bhI raMcaka na thA AnandameM saba lIna the yamarAjakA bhI bhaya na thA / 1 jeTa |
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsArameM hI deva durlabha saukhya unako prApta the, isa lokake utkRSTa sukhase citta unake vyApta the| prbhaav| avaloka karake zAMti mudrA vaira tajate the sabhI, lar3atA nathA unake nikaTa ahise nakula lavaleza bhI mArjAra karatA thA kiloleM harSase hI zvAnase, pazu dekhate the saumya Anana sarvadA ati dhyaanse| banake hariNa manameM aho! ve sthANukIhI bhrAMtise, tanakI khujAte khAja the unase ragar3akara shaaNtise| siMhanI-zAvaka ahA ! gau-kSIra pItA thA yahAM, gau-vatsa nirbhaya siMhanIkA kSIra pItA thA yhaaN| kekI pagoMke pAsa hI niHzaMka viSadhara Dolate, ve bhUla karake bhI kabhI unase na kucha the bolte| Azcarya jaga bharako huA unakI alaukika zaktise, karate rahe guNagAna savinaya vizvajana bahu bhaktise Adarza puruss| Adarza hoM do cAra to unako ginAyeM hama yahA~, AkAzake tAre aho ! kisa vidhi ginAyeM hamayahAM AzcaryakArI lokako utkRSTa unake kRtya the,
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSamatA vipula samatA dayAse yukta unake citta the| dAnI nahIM zreyAMsa1 sA isa bhavya bhUtalapara huA, jJAnI kaho bharatezarasA kaba anya isa bhUpara huA dekho, dazAnana3 aura bAlI4se yahAM balavAna the, the pArtha se raNavIra bhaTa,jinake bhayaMkara vaannthe| 1 karmabhUmiko AdimeM zreyAnsa mahArAja dAna-tIya ke pravartaka hue haiN| inhone bhagavAna AdinAthako ikSurasakA dAna diyA thaa| dAna thor3A thA parantu pragAr3ha bhaktise diyA gayA thaa| jisase devoMne paMcAzcarya kiye the| 2 cakravartI bharata trailokya pati bhagavAna AdinAthake putra the| inheM sabhI sukha sulabha the| rAjya karate huye mahArAja bharata sadeva Atma kalyANapara vizeSa lakSya rakhate the| ve sAMsArika sukhoMmeM Asakta nahIM the / inako dIkSA lete hI kevalajJAna utpanna hogayA thaa| zAnana laDAkA cinzAlI adhipati thaa| usane apane parAkramase indrako (rAvaNake samayakA parAkramI vidyAdhara) jIva liyA thaa| bar3e 2 zUravIra isakA nAma sunakara kAMpa uThate the| isane apanI zakise parvatarAja kailAzako bhI hilA diyA thaa| vAlideva kiskinyA nagarake adhipati the| inheM saMsArase bairAgya ho gyaa| ye apane choTe bhAI sugrIvako rAjya dekara tapasyA karane lge| eka dina vAli deva kailAzagiripara dhyAnAlar3ha the| rAvaNa kahIM bhramaNA jA rahA thA, usakA vimAna vAlideva munirAja
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ *}... sukumAla 1 se sukumArase thI ekadina zobhita mahI, paryaGkako taja bhUlakara bhUpara diyA paga bhI nahIM / jaba ve tapovanameM gaye pagase rudhira dhArA bahI, nizcala rahe nija dhyAnameM tana gIdar3I khAtI rhii| ke Upara Ake aTaka gayA jisase laMkeza bahuta krodhita huA / "maiM isa bAlike sAtha 2 parvatako ukhAr3a karake samudrameM pheka dUMgA / " ityAdi kahatA huA parvatako hilAne lagA / vAlideva nispRhI the, unheM apanI kucha bhI cintA nahIM thI / "isa parvatapara aneka prAcIna caityAlaya hai ve saba naSTa ho jAyeMge tathA anya kitane hI muniyoMkA nAza hogA" yahI socakara unhoMne apane pagakA aMgUThA dhIrese nIce ko dabAyA jisase rAvaNakA garva kharna ho gayA / pazcAt rAvaNane apane duSkRtyakI kar3I AlocanA kI, aparAdha kSamA karAyA / 5 jaga prasiddha arjunakA vRttAnta kisase chipA huA hai? mahAbhArata ke andara zaurya dikhalA karake apanA rAjya punaH prApta kara liyA thA / 1 sukumAla bar3e hI sukumAra the, eka bAra rAjA inako dekhaneke liye AyA / usa samaya inakI mAtAne donoMkI AratI utArI jisase sukumAlakI AMkhoMmeM azru A gaye / rAjAne seThAnIse kahA, tumhAre putrako yaha kaunasI bImArI hai ? seThAnI- rAjan yaha koI vyAdhi nahIM hai, kintu yaha sadaiva ratnake prakAzako dekhatA hai, mAja dIpakake prakAzako dekhakara isakI AkhoMmeM Asu A gye| sukumAla svabhAvase hI dharmAtmA thA, seThAnIko sadA yaha rahatA thA ki yaha
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Scoom jina dIkSA le leve, ataeva apane ghara muniyoMkA AnA bhI banda kara diyA thaa| sukumAla battIsa striyoMke sAtha vattIsa khaNDavAle bhavaname apane sudina vitAne lge| deva yogase inake mahalake pIche vAle mandirameM koI muni cAturmAsa karaneke liye tthhre| eka samaya munirAja triloka prajJaptikA pATha kara rahe the| aura usakI AvAja sukumAlako pragaTa sunAI par3a rahI thii| usake sunanese sukumAlako jAti smaraNa humA tathA tatkAla vairAgya rasameM lIna ho gyaa| vAhara mAnekA koI upAya na dekhakara usane khir3akI (gavAkSa ) mese kapar3oM kI rassI banAkara laTakAI aura usake sahAre munike pAsa Ake dIkSA le lI / munine kahA ki tumhAro Ayuke tIna dina avazeSa haiN| sukumAra sukumAla muni tapa karane vanameM jA rahe ho usa samaya unake pagose raktakI dhArA vaha nikalI thI, sumana sukomala gAna sukumAlako isakI kucha bhI cintA nahIM thii| ve gahana vanameM zAntamanase tapasyA karane lge| azubha karmokA phala avazya hI bhoganA par3atA hai| itaneme hI eka zRgAlanI rudhira dhArAko cATatI 2 baco sahita munirAjake nikaTa A phuNcii| unako dekha karake gAlanIko bahuta kopa utpanna huaa| usane munikA hAtha khAnA prArambha kiyA tathA paJcAne paga sAnA zuru kiyA tIna dinataka vaha gIdar3I unake zarIrako bar3I hI nirdayatAle khAnI rahI / itanI ApadAme bhI munirAja sukumAla parvatarAjamama akampa ge, unhone isa dukhako dulahI nahIM mAnA,jyoM jyoM gIdar3I unako khAtI gaI tyotyo ve Atma dhyAnameM adhika lavalIna hote gye| aMtame sarvArthasiddhi vimAnama mahamida hue|
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28.00 zrIpArzva1 prabhupara daityane kitanA upadrava thA kiyA, sAkSAt hA! usane pralayakA dRzya thA dikhalA diyA nAcI pizAcanI bhIma vadanA meghase ole par3e, sahate huye upasarga saba kanakAdrizvat prabhu the khdd'e| yo dekha jIvaka3 ko vipinameM bolatI vidyAdharI, 'pANigrahaNa merA karo maiM hU~ alaukika sundrii'| usa kAla kyA uttara diyA pAThaka ! use suna lIjiye maiM to tumhArA bandhu sama bhaginI na icchA kIjiye 1 yadndurjitadhanaudha madabhramIma bhrazyattaDinmusalamAsalaghora dhAram / daityena muktamathadustaravAridhra, tenaiva tasya jinadustaravArikRtyam // 1 // dhvasto kezavikRtAkRtimaya'muNDa / mAlambabhRnyavaktraviniyaMdagniH / / pretatrajaH pratibhavantamapIrito yH| so'syA bhavatpratibhavaM bhavaduHkhahetuH // 2 // (zrIkalyANa mandira stotra ) 2 sumeru prvt| 3 jIvandhara kumAra kSatriya putra the| eka vaizyake yahAM pAlana poSaNa huA thaa| kumAra vAlyakAlase hI atyaMta tejasvI the| vidyAbhyAsa pUrNa honepara gurune inase kahA "tuma kSatriya vIra ho, tumhAre pitAko mAra karake kASTAMgArane rAjya le liyA hai| yaha
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Namo apane pitAke heta dekho bhISma ne tyAgA sabhI, kyA dUsarA duHsAdhya aisA kAryakara sakatA kabhI ? unasA na koI brahmacArI Aja AtA dRSTimeM, yaha deha to nazvara sadA guNa gUMjate haiM sRssttimeN| sunakara inake zarIrameM bhAgasI laga gaI, ye tatkAlahI use mAraneko prastuta huye, kintu gurune aisA karanese rokaa| tuma abhI bAlaka ho tumhAre pAsa sAdhana nahIM haiM jisase ki tuma usase abhI yuddha kro| dhairya rakho! eka varSa bAda tuma usase avazya rAjya leneme samartha hoge| kumAra ghara A gaye svayamvarame inhoMne gaMdhargadattAko jIta liyA, luTeroMko vazame kiyA, tathA eka dina kASThAgArakA hAthI chaTa gayA thA usako vazameM kiyA / ina saba kAryoMne kASThAMgArakI krodhAnalameM ghIkA kAma diyaa| usane kumArako pakar3a bulaayaa| zUlIpara rakhanekI AjJA dI, zUlIparase eka deva uThA le gyaa| pazcAt kumAra bhramaNa karate karate eka saghana vanameM aaye| thakAvaTa dUra karaneke liye eka vRkSake tale baiTha gye| vahIMkA eka vidyAdhara dampati ThaharA huA thA vidyAdhara pAnI lene gayA ki vidyAdharI inake pAsa Ake premakI prArthanA karane lgii| kumArane kahA ki tU merI bahina samAna hai| inakA vizepa hAla jAnaneke liye kSatracUDAmaNi yA jogaMdhara campU dekhanA caahiye| bhISma-pratijJA jaga jAhira hai, apane pitAke liye ye Ajanma grAmacArI rahe the|
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 akalaMka yutanikalaMkane vrata vAlyajIvanameM liyA, rahate huye nija prANa usakA aMtataka pAlana kiyaa| karane lage unake pitA taiyAriyAM utsAhase, bole tabhI ve vIra hamako kAma kyA isa vyAhase? dekho ! pitA sarvatrahI ajJAna tama ati chA rahA, prAcIna apanA dharma dina 2 hA / rasAtala jArahA / jIvana bitAUMgA pitA nija dharmake uddhAra meM, unnati na karate dharmakI ve bhAra haiM saMsArameM / ataeva apane putra ye dharmArtha aba arpaNa karo, hogA hamArA kyA akele yaha na tuma ciMtA kro| nakalaMka to haMsate huye balidAna sahasA hogaye, akalaMka apane jJAnase ajJAna tamako gho gaye / pAThaka ! yahAM balidAnakI kaisI bhayaMkara thI prathA, saba jAna lIje Apa usako para purANoMse tathA / zrIvIra prabhu hote na jo hiMsA kabhI rukatI nahIM, apane hitAhitako kabhI bhI yaha mahI lakhatI nahIM / Adeza pAlaka vIra the saMsAra meM magadheza 1 se, pAke pitA AjJA kaThina savinaya gaye jo dezase zrIrAma lakSmaNasA kisImeM prema kyA hogA hare ? 1 zreNika 2
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaha mAsataka nija bandhu zava le premase vyAkulaphire mAtaMga bhI dekho ahiMsA dharmakA dhArI huA, dhanadevasA kyA anya koI satya saMcArI huA ? vaha vAriSeNa stutya hai asteya vrata dhAro sadA, kitanA sudRr3ha thA zolapara vaha mInakenanara srvdaa| jayane kiyA parimANa jo usako kabhI chor3A nahIM, aghase kabhI sambandha usane svapnameM jor3A nhiiN| apanI parIkSAke samaya ve sarvathA nizcala rahe. upasarga jo A A par3e Anandase sahate rahe / unake caraNameM zIza apanA indrako jhukanA par3A, anyAya aura anItiko sarvatra hI rukanA pdd'aa| jisa ora uttejitacale usa ora sArA jagacalA, Adarza nara saMsArakA karate rahe nizidina bhlaa| zrI bAhuvalase eka dina uttama tapasvI the yahAM, zrIkRSNa yA baladevase uttama yazasvI the yahAM / unake guNoMko Aja bhI gAtA sakala saMsAra hai, guNagAnakA pratyeka narako sarvathA adhikAra hai| 1 caaddaal| 2 prdyumnkumaar| 3 jykumaar|
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16: jaina striyAM / the deva yadi isa dezake to nAriyAM thIM deviyAM, yoM kara na sakatIM thIM unheM pathase calita ApattiyAM avalA kahAke zIla-rakSaNameM sadA sabalA rahIM, vidyA tathA cAturyatAmeM ve sadA prabalA rahIM / prANezako taja anyako cAhA na unane svaprameM, tajanA prabhUko duHkhameM cAhA na unane svapna meM / rahakara svapati ke sAtha meM duHkhako na duHkha mAnA kabhI, prANeza sevAmeM sadA hI dharma nija jAnA sabhI / mRdudarbha zaiyyA thI unheM pati sAthameM sukhakara bar3I, unake birahameM puSpa- zaiyyA thI dharAse bhI kdd'ii| atizaya nipuNa thIM deviyAM apane bhavanake kAmameM, hotI na thI kiMcit kalaha unase kabhI bhI dhAmameM pati seva kahate haiM kise batalA diyA isa vizvako, sateja apane zIlakA jatalA diyA isa vizvako pati deva sevAmeM prathama mainA satI Adarza hai, pAvana huA sannAriyoMse bhavya bhAratavarSa hai / ativa hRdayoM ko palaTanekI unhIMmeM zakti thI. nija iSTadevoMke prati unakI satahI bhakti thii| una deviyoMse ekadina sundara-sadana zubhasvarga dhA,
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 unakI kRpAsehI sahaja sadhatA yahA~ apavarga thA / magadhAdhipati kisakI kRpAse bauddhase jainI vanA, AtA na vaha sanmArga para hotI nahIM yadi celanA 1 / 3 calanA mahArAja zreNikakI marddhAGginI thI, mahArAja bauddha dharmakA pAlaka thA aura mahArAnI jaina dharmakI saccI upAsikA thI / mahArAja rAnIko nijarUpa banAnA cAhate the aura rAnI mahArAjako jaina banAnA cAhatI thii| donoMme hI khUba vAda vivAda hotA thA mahArAjako usakI pravala yuktiyose nirUttara ho jAnA par3atA thA / eka dina mahArAjake prAsAdameM bauddha-guru Aye, ve mahArAnI celanA ko jaina dharmake viruddha upadeza dene lge| jaina-guru naMge rahate haiM unheM eka akSarakA bhI jJAna nahIM haiN| hama loga sarvajJa haiM ataeva kalase hamIko mAnanA cAhiye / rAnIne kahA, ThIka kalase meM Apako hI apanA guru maanuuNgii| dUsare dina ce sAdhu phira Aye, AhAra karaneke liye rAjamahalame baiThe ki itaneme hI rAnIne dAsI dvArA unakA eka jUtA maMgAkara auravArIka pIsa karake bhojaname parosa diyA / sAdhu loga nayA miSThAnna samajha kara bar3e Anandale use khA gaye / pazcAt ve loga maThameM jAne lage, apanA eka jUtA na dekhakara bar3e hI hairAna huye / tava rAnIne kahA "Apa loga to kala sarvajJa vanate the isa samaya tumhArI sarvajJatA kahAM calI gayI hai ? vastu tumhAre pAsa hI hai| ve lalita sAdhu cupacApa cale gaye / para isa apamAnase zreNikako bar3A hI duHkha huA vaha jaina
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00000 sahatIrahIdra padAtmajA duHkha nAtha saMga vanake sabhI, tajakara unheM cAhA na usane pitR-kulakA sukha kabhI Ajanmake bhI zIlavatako pAla sakatI thIM yahAM, brAhmI tathA sundarisahaza thIM pUjya bAlAyeM yahAM guruoMke apamAnakA avasara dekhane lgaa| daivavazAt eka dina , zikAra karate huye rAjAne digambara jaina muniko dekhA / use dekhakara krodhakA ThikAnA nahIM rahA / apane 500 zikArI kutte usane muni ke Upara chor3a diye, kintu ve zvAna munike pAsa jAte hI bilakula zAnta ho gye| mahArAjakA krodha aura bhI uttejita huA unhoMne marA huA sApa munike galemeM DAla diyaa| sAtaveM narakakI sthitikA baMdha kiyaa| ___ tIna dina bAda apanI pApa kathA rAnIko sunaaii| rAnIne rAjAko khUba hI dhikkArA! rAtameM ho rAjA rAnI munike pAsa gaye, muniko niSkampa dekha karake rAjAko bar3A hI Azcarya huaa| prAtaHkAla hote hI munine donoMko dharmavRddhi dii| jisase rAjAke manameM munike prati apUrNa zraddhA utpanna ho gii| __celanAke hI prabhAvase manirAjake darzana huye| vizeSa hAla jAnaneke liye zreNika carita yA mahArAnI celanA dekhanA caahiye| lekhk| 1 bAjhI aura sundarI bhagavAna AdinAthakI putriyAM thIM bhagavAnane svayaM inhe vidyAbhyAsa karAyA thaa| dono hI vAla prksscaarinniirhiiN|
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAnane saprema hI unako par3hAyA thA aho ! haa| kyA azikSita nAriyoMse bhI bhalA hotA kaho jIvanamayI ! aAginI! hRdayezvarI prANa-priye ! ye koSake mRduzabda savahI the sadA unake liye| hama mAnavoMke bhI hRdayameM nAriyoM kA mAna thA. hara eka bAtoM meM hameM unakA bar3A hI dhyAna thaa| gaMdharvadattA, aMjanA, zrIdevakI, suramaMjarI, . sItA, subhadrA, uttarA, nIlI tathA mndodrii| rAjula zivA zrI candanA kuntI tathA zIlAvatI, - vijayA,satI,damayanti brAhmI, sundrii,pdmaavtii| patidevake Age unheM priya putrakI cintA na thI. Apatti bhayakara zIlase apakAra kucha karatIna thI hAhA! satIkA eka bAlaka agnimeM thA gira par3A, yaha agni caMdana samahuI Azcarya yaha jagako pdd'aa| 1 eka rAtriko veSa badalakara dhArA nagarI ( rAjadhAnI ) ghamate huye rAjA bhojane dekhA-eka brAhmaNI apane patikI sevAmeM upasthita thii| anAyAsa usakA alpa vyaska bAlaka khelate 2 havana karaneke agnikuNDameM gira paDA, prAjhaNI yaha dekhakara bhI prasanna cittase pati kI sevAme tatpara rhii| usake isa patitrata dharmaka prabhAvase vAlakako amine kucha bhI hAni nahIM phuNcaayii| . - - - -
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ sItA / apanI parIkSAke samaya janakAtmajA bolI yahI, manase vacanase kAyase parako kabhI cAhA nahIM / yadi he anala ! mithyA bacana hoM bhasma kara denA mujhe, kaisI sadA meM vizvameM hU~ yaha batAnA hai tujhe ? for zIla sanmukha deviyoMko rAjya vaibhava tuccha thA, patiprANa thA patijJAna thA, pati dhyAna thA sarvoccathA / zikSita anekoM deviyoM hotIM rahIM jisa dezameM, basa Tika sakI hogI kahAM ajJAnatA usa dezameM / ima adbha uta aura apUrNa camatkArako dekhakara rAjA bhojane dUsare dina apane sabhA paNDitose yaha prazna ( samasyArUpa ) kiyA ki- " hutAzanazcandana paMkazItalA. ' kavi ziromaNi kAlIdAsane uttara diyA sutaM patataM prasamIkSya pAvake, navodhayAmAsa patiM pativRtA / pativratAzApabhayenapIDito, hutAzanaJcandana paGkazItala. ( kAvya prabhAkara ) hamArA zraddhAna | hove anala zItala kahI yogI calita hoM dhyAnase. hote na the vicalita kabhI hama dharmake zraddhAnase /
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ac sarvajJakA patha vizvameM mithyA kabhI hotA nahIM, aisA sudRr3ha zraddhAna kyA una pUrvajoM ko thA nahIM ? hama andha zraddhAlu na the nita mAnate the basa vahI, jisa bAtako saprema sAdara satya kahatI thI mahI / zraddhAnameM hI deva hai isa bAtakA vizvAsa thA, satyArtha vizvAsase pAtA na koI trAsa dhA / hamArI niHkAMkSA / karake alaukika kArya hama karate na the phala cAhanA, rahatI rahI jAgRta hRdayameM dharmakI sadbhAvanA | nija kAryakA pariNAma jagameM sarvadA milatA svayam, avalokakara Adityako paMkaja - vipinakhilatAna kim nirvicikitsA | dekha kara apavitratAko hama na karate the ghRNA, apane hRdayameM socate the, gAtra yaha kisase banA? taja na sakanI vastu apane bhAvako kiJcit kahIM, yo glAnikaranA vastuse sArthaka hamArA hai nahIM / mRr3ha dRSTi 1 namate na the mahamA kabhI bhI hama kisI ko bheSa1 se, 10 riyara paNDita banArasIdAsajI parI jova
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAtvako kaba mAnate the hama kisI bhI klezase kaba pUjate the hama kudevoM ko kuguruoM ko ahA, sabake hRdayameM satyakA hI dhyAna rahatA thA mhaa| upgRhn| nija dharmakI nindA hamAre kAna sunate the nahIM, uttara hamI denA kabhI bhI cUka sakate the nhiiN| karanA pragaTa avaguNa kisIkA dharma karatA hai mane, karate raho upakAra jagameM Apase jitanA bane / the| eka dina do muni mandirake dAlAnameM eka jharokhe ( gavAkSa } ke nikaTa baiThe huye the| kavivara usa bagIce, aura jharokheke samIpa khar3e ho gye| jaba kisI munikI dRSTi unakI ora AtI thI, taba ve aMgulI dikhAke use cir3hAte the| ve bhaktajanoMkI ora muMha karake bole, dekho to vAgameM koI kUkara Udhama macA rahA hai / logoMne dekhakara muniyoMse kahA. mahArAja! vahA aura to koI nahIM thA, hamAre yahAke supratiSThita paNDita vanArasIdAsajI the, yaha jAnakara ki yaha koI vidvAna parIkSaka thA, muniyoMko cintA huI, aura do cAra dina rahakara ve anyatra vihAra kara gye| kahate haiM ki kavivara parIkSA kara cukatepara phira muniyoMke darzanoMko nahIM gye| (vanArasI vilAsa)
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ .0 sthitikaraNa / mada,moha,tRSNAvaza manuja jo dharmase girate huye, hamahI unheM sanmArgameM sthita punaH karate huye| sthiti karaNahI deza athavA dharmakA priya aGga hai, isa aGga ghina sarvatra ho priya-dharma hotA bhaGga hai| vAtsalya / nija-baMdhuoMpara hI hamArA niSkapaTa ati pyAra thA, sukha duHkhameM nija dharmiyoMkAhI bar3A AdhAra thaa| unase satata milakara hameM Ananda hotA thA mahA, saMsArameM sAdharmiyoMkA prema milatA hai kahA~ ? prbhaavnaa| jina dharmakI mahimA pragaTa hama zaktibhara karate rahe, bahu mUr3ha usake tatva jagake sAmane dharate rhe| ADambaroMse dharmakI hotI na bar3havArI kabhI, ima yAtako acchI tarahase jAnate the hama mbhii| hamArI vidyaa| mAtA madA baha ganu hai parI janaka jagameM bahI,
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ santAnako jo prema vaza vidyA par3hAte hai nhiiN| yaha dhyAna meM rakhakara hamI vidyA par3hAle the yahAM, hamase prabala vidvAna the isa vizvameM bolo khaaN| vidyA hamArI thI sabhIko bodha dene ke liye, isase satata upakAra hamane vizvake kitane kiye| par3hakara ise AjIvikAkA lakSya rakhate the nahIM, AzA bharI mRdu dRSTise paramukha na lakhate the kahIM guru1 bhUla bhI batalA sakeM itanA yahAMpara jJAna thA, chaha mAsataka zAstrArthakara kisane bar3hAyA mAna thA? bhagavAna takakI bhI upAdhi vizvameM nita prApta thI, 'jihvAgrameM yaha zAradA rahatI sadA hI vyApta thii| shrutjnyaan| hai jJAta isa saMsArako kaise prathama jJAnI huye, hama ekase bar3hakara yahAMpara nitya vijJAnI huye| zrata kevalI sampUrNa vidyA pAragAmI the yahAM, sabodha jo karuNAsadana sarvatra dete the yhaaN| 1 akalaMka khAmIne vidyArthI avasthA bauddha-gurukI pustaka ThIka kI thii|
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ thI candra1, ravi prajJapti, jambUdvIpa prajJapti yahAM, thI dvIpa-sAgara 2 atigahana vyAkhyA suprajJapti yahAM mAyA3 gatA jala thalagatA ityAdi vidyAyeM rahIM, durbhAgyase aba grantha unake prApta hA! hote nhiiN| ve gUDha manakI bAta saba sad bhAMti batalAte rahe, ve bhUta aura bhaviSyako pratyakSa jatalAte rhe| saba vastuyeM dikhatI rahIM unake alaukika jJAnameM, ava Ana sakanA dhyAna bhI unakA kisIke dhyAnameM hamAre shaastr| savahI viSayake zAstra the zobhita yahAM bhaMDArameM, nahiM anya unakI jor3ake the grantha isa sNsaarmeN| nija 2 viSayameM ekase bar3hakara yahA~para grantha the, par3hakara unheM mAnava sadAho dekhate nija panya the| 1 candra prajJanimeM candramA samvandhI sUrya prajJaptimeM sUrya samvandhI vimAna, pUrNa gRhaNa, ardha gRhaNakA varNana hai| ra dvIpa sAgara pratimeM asaMkhyAna dvIpa aura samudrIkA varNana hai| 3 mAyA gAmeM indrajAla samvandhI varNana hai| 4jala gaThAmeM alagamana AdikA varNana hai| (gomanAra jIvakANDa)
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAnakI anupasthitimeM ve hameM bhagavAn the, unake mananasehI thane hama eka dina vidvAna the| saba prANiyoMkA netra adbhuta zAstra kahalAtA sahI, sampUrNa ghAtoM ko satata pratyakSa batalAtA vahIM / choTe hamAre sUtra haiM bhAvArtha atizaya hI bharA, yoM kara na sakatA artha jisakA svapnameM bhI duusraa| tatvArtha sUtra viloka lIje bhASya haiM usapara bar3e, adhunAna milate pUrNa hA ! hA!! baMdatAloMmeM pdd'e| tatvArtha raca AcAryane upakAra jagakA kara diyA, nija dakSatAse hI sahaja ghaTa madhya sAgara bhrdiyaa| nija-dharmake siddhAnta yo saMkSepameM saba A gaye,. dhanate rahe jisapara yahA~para zAstra nitya naye nye| nyaay| 'gaMdhahasti' jaise bhASya nija sattA yahA~ rakhate rahe, jisase sadA hama jIva pudgala bhedakolakhaterahe / zrIzlokavArtika granthakI kisase chipIprAcInatA ? kyA nyAyakumudodaya tathA mArtaDakIvistIrNatA? 1 gaMdhahasti mahAbhASya / 2 prmey-kml-maartnndd|
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ DOOON hote na yadi ye grantha to rahatte sabhI ajJAnameM, isa jIvakA AtA na lakSaNa bhI kisIke dhyaanseN| SaD dravya jagameM kaunase hama jAna sakate the nahIM, isa jIvakA astitva mAnava mAna sakate the nahIM adhyAtma grnth| adhyAtma vidyAke vipula sad grantha jitane haiM yahAM, ahA ! anyalogoMke yahAMpara grantha utane haiM kahAM? jabataka na apane rUpameM nallIna nara hotA nahIM, tabataka na vaha lavaleza bhI hA! karmaraja dhotA nahIM adhyAtma vidyAkA pracAraka grantha 'pravacanasAra hai, batalA diyA usane sakalamada, mohahI sasAra hai| karake jagatake kRtya nara par3atA svayaM jaMjAlameM haa| mAnatA hai dehako apanA yahAM trayakAlameM / praacaar-grnth| vistIrNa isa sAhityameM nahiM dharma-granthoM kI kamI, kalyANahita zubha zAntra kitane raca gaye haiM saMyamI, 'anagAra dharmAmRta'nayA sAgAra dharmAnta' aho ! 'zrI bhagavanI ArAdhanA se grantha haiM kisameM kaho ?
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ cikitsA shaastr| zrIpUjyapAdAcAryazkRta anupama cikitsA zAstra haiM, vAgbhaTTa jaise anya dharaNImeM adhika vikhyAta haiN| karate rahe saba hI cikitsA zAstrake anusAra hI, choTe. bar3e saba roga miTate the sadA soco yhii| hai vaidyagAhAra grantha adbhuta aura auSadha-kalpa hai, hamameM cikitsA zAstrakA sAhitya bhI kava alpa hai? usa kAla isa saMsArameM thI kauna sI aisI vyathA, jisapara hamArI auSadhI jAtIkadAcit ho vRthaa| praakRt-bhaassaa| kitane yahAMpara andha isake moda-prada upalabdha haiM, avaloka jisakI ramya racanA vijJa hote stabdha haiN| gomahasAra trilokasArAdika usIke ratna haiM, una pUrvajoMke hI sadA ye sarva yogya prayatna haiN| 1 rasa tantra, gadyakasAra saMgraha aura vaidyakayoga saMgraha ye tIna grantha ukta AcAryake banAye huye haiN| 2 yaha gUnya kundakundAcAryakA banAyA huA hai| 3 indranandimahAraka kRt|
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ B kaavy| sAre hamAre kAvya haiM paripUrNa bahu-pANDityase, saundarya maMDitarasa alaMkRta pada prabala laalityse| jisake paThanase nara-hRdaya hotA rahA harSita sadA, hai kAvya atizaya moda-prada sabako jagatameM srvdaa| sacamuca hamAre kAvya jaga-vizruta apUrva apAra haiM, nahiM anya kAvyoMkI taraha zRGgArake AgAra haiN| ina jaina kAvyoMmeM sadA nava rasa yathAsthala haiM ahA! para antameM pratyekake bairAgyakA sotA bahA / nahiM kAvya haiM utkRSTa jagameM mana lubhAneke liye, haiM kintu ve to puNyakI mahimA batAneke liye| avajJAta hotI hai use inameM vizeSa vizeSatA, niSpakSa ho sAhityakI hI dRSTise jo dekhtaa| hai gadyakI racanA alaukika vizvameM kAdambarI, vaha gadya cintAmaNi vipula pAMDityase pUrI bhrii| kyA hai na candraprabha-carita raghuvaMzakI hI jor3akA, hai grantha anyoMmeM kahAM purudeva campU jor3akA / usa abhyudayake sAmane kyA vastu kAvya kirAta hai? pada ramyatA,upamA tathA gurutA vipula vikhyAta hai|
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ m. uty campU sarIkhe kAvya to do cAra bhI hoMge nahIM, zRGgAra rasa bharapUra jo thor3e bahuta milate kahIM / pAMDitya darzaka dekhalo vaha kAvya dviHsandhAna haiM, jisako sakala sAhitya meM nita prApta ucca sthAna hai / pratyeka chandoMke aho ! cauvIsa hote artha haiM, aise gahana sad grantha hamameM hI sadaiva samartha haiM / citra vidyA / hama citra vidyAmeM parama naipuNya rakhate the yahAM, nija lekhanIke hI calAte citra lakhate the yahAM / aMguSThako avaloka kara sarvAGga aGkita kara sake, apanI kAlase vizva bharakA mana vimohita kara ske| dekho yazodhara granthameM mana mugdhakAro citra haiM. aGkata hamAre hI kiye milate yahA~ para citra haiM / avalokake A~kheM unheM cAheM punaH avalokanA, usa citrakArIkI na koI kara sakegA kalpanA / racatena nArada rukmiNIkA citra yadi jagameM kahIM, saMgrAma meM zizupAlakA saMhAra bhI hotA nahIM / birahI priyAkA citrakA lakhakara dhairya nita dharate rahe, hama citra anupama vizvameM aGkita sadA karate rahe /
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija granthake prArambhameM ve vAkya likhate the yahI. yasa zabda ekatrita kiye kucha bhI kiyA hamane nhiiN| stotr| kalyANamandirakI kaho mahimA chipI kyAApase ? pragaTita huI thI pArzva pratimA stotra satya pranApase / bhaktAmarAdika tejako saba loga abataka jAnate, haiM maMtra isameM bAta yaha vidvAna saba hI mAnate / kaise svayaMbhU stotrakA guNagAna nara mukhase kare ? usakI kathA isa vizvameM Azcaryako paidA kre| ve stotra kyA vasa maMtra thenijakArya hotAthAsamI, detena the jisake paThanase trAsa vyantara bhI kbhii| zrIvAdirAja praNIta 'ekIbhAva' bhaktImaya ahA! AcAryakA jisase kalevara kor3a sabajAnA rhaa| yadi bhakti bhAvoMse kareM hama devakI ArAdhanA, honI sahaja hI zodha pUrI cittakI zubhakAmanA / stutiyeN| saMkaTaharaNa vinnI labAlaba bhakti bhAvoMse bharI, mAnoM nanohara bhUpoMse yukta hI ho sundana /
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Creo vaha hI dukhita isacittako detI adhikatara zAMti hai, hote pragaTa bhagavAna manameM dUra hotI bhrAnti hai| viir-puruss| nija zaktise saMsArapara adhikAra jo karate rahe, avaloka jinakI vakra bhrakuTI zatru svddrterhe| lalakArase mAnI napati hote rahe vazameM sabhI, lenA na par3atI thI unheM talavAra bhI karameM kabhI / unake manohara cakSaoMmeM teja itanA thA bharA, abhimAnase UMcA na karatA thA kabhI sira duusraa| vana-keharIse saikar3oM mRga bhAga jAte haiM yathA, oha ! adbhuta vIrase saba zannu Darate the tathA / saMsArameM ve vIravara yamarAjale Darate na the, nija zaktikA vesvapnameM abhimAnapara karatena the| lAkhoM bhaToMkAthA aho! bala eka anupamavIrameM, hote nathe vyAkula kabhI bhI vIra atizaya piirmeN| the koTi-bhaTa zrIpAlase isa ramya dharaNIpara aho! jo tiragaye nija zaktise bhISaNa-dukhada sAgara aho karanA karIndroMko svavaza yaha tosadAkA khela thA, karake kaThina sagrAma bhI unake na manameM maila thaa|
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 pannaga tathA mRgarAjase bhI ve kabhI Darate na the| apane hRdayameM vyarthakI zaMkA kabhI karate na the| daityendrase karate samara hote na the bhayavAna vai. karate rahe nita dIna dukhiyoM kA adhikataratrANa the| unake alautika pUrNa balakA kauna pAnAthA patA? yaha deza pAkara vIra narako bhAgyathA nija maantaa| laMkezane kailAzako kaise aho! vicalita kiyA,? sacIratA kahate kise yaha bhImane vAlA diyaa| zrInemi prabhukI kRSNa bhI aMgulina Ter3hI kara sake, abhimanyuke vikarAla sarase droNa kaise the chake ! lava aura kuzakI dekhakara raNameM pravala yoM vIratA, kyA tuccha lagatI thI nahIM saumitrako nijshuurnaa| jisa yuddha meM ve nara gaye unako jaya-nIne varA, unakI alaukika vIratApara mugdha hotA duusraa| raNameM mareMge pAyeMge svargIya sukha siddhAnta thA, basa: bIra bhAvoMse bharA rahatA sadAhIsvAnna thaa| unake parama vIratvameM kiMcit nahIM thI karatA, saMgrAnameM thI zatrutA pannAt thI priya mitratA / chalase kisIko jItanA unane kabhI jAnA nahIM. vidhvaMsa karake nyAyakA, saMgrAmako manA nhiiN|
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ PORN jisako diyA Azraya prathama ve anta taka dete rahe, apane manujake tulya hI sudhi-budhimudita lete rhe| hone na pAve kaSTa kucha isakA bar3A hI dhyAna thA, nija AzritoMke bhI liye unake hRdaya meM mAna thaa| bhagate huoMpara bhUla karake vAra ve karate na the, vIratvake abhimAnameM para-sampadA harate na the| sampUrNa pRthivIpara sadAnizaMka nija zAsana kiyA, dI sampadA nita raMkako vidvAnako Asana diyaa| sukhazAntipUrvaka nItise jIvana bitAte the yahA~, tiryazca taka bhI kaSTa kiMcit tona pAte the yhaaN| sarvatra samatA rAjya thA, agha,bhaya, anaya saba dUra the, yama, niyama dvArA hA~ sabhI duSkarma karate dUra the| aacaary| AcArya kaise the hamAre dhyAnase suna lIjiye, phira pUjya puruSoM kA sadA guNagAna sAdara kiijiye| thI eka dina zobhita mahI AcArya nemIcandrase, siddhAntake jJAtA vikaTa AcArya amRtcndrse| unakI tapasyA sadA AzcaryakArI zakti thI, ihaloka viSayoM meM kabhI unakI nahIM Azakti thii|
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ karadI zilA kaMcanamayI nija pagatalekI dhUlase, AcArya zrIzubhacandrane cAhA na rasako bhUlase / kalyANa prada saMsArako unake alaukika kArya the, siddhAnta au sAhityake sampUrNataH AcArya the| kyA maMtrameM, kyA taMtrameM, kyA chandameM saMgItameM, kyA kAvyameM,itihAsameM kyA citra vidyA,nItimeM? tarka, jyotiSa vizvake the zAstra, hRdayAgArameM, unasA na thA vidvAna koI eka dina sNsaarmeN| unake vipula pAMDityakI nara kauna kaha sakatA kathA, ve zAstra vidyA pAragAmI vizvameM the sarvathA / atizaya nipuNa thesarvadAvaidyaka tathA AkhyAnameM, amRtavarasatAthAsahaja unake mRdula vyaakhyaanmeN| ve vAyu sama niHsaMga the sAgara-sadRza gambhIra the, zazitulya cittavizuddhathe girirAja samavedhIra the| pASANa bhI mRdu-mUrti lakhakara stabdha hotA thA aho, nirjIva hotA mugdha javastabdha mAnava kyoM na ho? unake virodhI bhI aho! usakAla kahate theyahI, inasA huA hogAna sAdhU aura aba hogA nhiiN| apane virodhI pratiyahAM kitanA sarala vyavahAra hai, ye martya hai yA deva haiM, thala svarga yA saMsAra hai /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 dIkSA tathA zikSA hameM dete sadA AcArya the, ve vizva bharake sadguNoM se sarvathA hI Arya the| dukhase bacAte the hameM upadeza de Adezase, kahate na the niSThura bacana ve to kisIse dvessse| ve mohake vazavatti hokarate na the laukika kriyA, sanmArga-parvatase kabhI bhI cyutana hotA thA hiyaa| sevA na apanI dUsaroM se ve karAnA cAhate, ve zatrukI nindA na karate, mitrako na sraahte| hai vRtti-bhikSAkI tathApi ve na karate yAcanA, devezake sAmrAjyakI bhI hai na manameM kAmanA / vidhisahita yadi lokane munirAja par3agAhana kiyA, tRSNA-rahita hoke khar3e AhAra kiMcit le liyaa| vaha bhI liyA nija hAthameM yadi doSakucha AyA kahIM, upavAsa karanese hRdaya unakA na akulAyA khiiN| upaadhyaay| par3hanA, par3hAnA ziSyako hI mukhya jinakA kAma hai, nigrantha jo munitulya haiM pAThaka unhIMkA nAma hai| the pUrvameM aise yahAM jo citta saMzaya hara sakeM, jo zAstra, tarka,pramANase mukha canda parakA kara skeN|
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ syAddhAdakI ve mUrti the pratimA gahana siddhAntakI, jinake udayase zIghra haTatI thI ghaTA ekaantkii| vyAkhyAna karate tattvakA mAnoM sumana bhUpara gire, jinake vacana sunakara pravala mithyAtviyoM ke mana phireM muniraaj| tilatuSa barAbara bhI parigraha nitya unako pApathA, sahate upadrava ghe kaThina manameM na para santApa thaa| saMmAra bhogoM se kabhI unako na koI kAma thA, priya-rAja mandira tyAgakara banako bnaayaadhaamthaa| nispRha aho ! munirAja ve upakAra karate the sadA, ripu, mitra, kacana, kAMcameM mamabhAva rakhate thesdaa| pIr3A na ho mujhase kisIko dhyAna rahatA thAyahI, Agya unake Aja taka pada pUjatI sArI mhii| jinake hRdaya jAgRta rahI kalyANakI hI bhAvanA, ina vyarthaka aihika mugvoMkI thI na unako caahnaa| apane mahazI prANiyoM ke prANa vedhe mAnate, upakAra karate lokakA upakAra apanA maante| pAThakAnogya thA unakojaganake tyAgameM, usasAkSAMza bhI rugvadhAna-anurAga
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ the rAja- mandira kaSTaprada kAnana suhAtA thA unheM, yo pUrvakA anumukta sukha nahi yAda AtA thA unheM / rahatI jahAMpara vyagratA sukha Tika na sakatA nAmako, dukha mAnate the sarvadA ve vizvake ArAmako / sundara, asundara bhAvako to dUrase hI taja diyA, zama, dasa, niyama ityAdise paripUrNa rahatA thA hiyA / jisa kAmake AdhIna haiM saMsArake mAnava sabhI, usa kAmakA munirAjapara calatA na thA cala bhI kabhI / para vastuoM se rAga athavA dveSa unako thA nahIM. ve zatruke saMyoga se vyAkula na hote the kahIM / mRgarAjake sanmukha RSI nirbhIka rahate the khar3e, atizAnta mudrA dekhakara mRgarAja unake paga par3e / yo citta - caMDa- vihaGgakA karate sadA avarodha jo, dete jagata bharako mudita niSkAma sukhaprada ghoSa jo / dhyAnAgnise hI karma vanako dagdha karanA hai jinheM, apanA prabala saMsArakA santApa haranA hai jinheM / jo sAdhu sadupadeza rUpI megha barasAte yahAM, jo bhavya rUpI cAtakoMko nita chakAte haiM yahAM / viMdhyAdri 1 jinakA hai nagara, parvata- guphA prAsAda 2 hai, 1 vidhyAcala parvata / 2 mahala |
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ POCOOR pASANa hI paryaka1 hai AtI na gharakI yAda hai| hai candramA dIpaka mRdula karuNA hRdayakI kAminI, kalyANa ve karate rahaiM sarvatrA hI saMyama-dhanI / mRdu-tUla zaiyApara prathama jinako vinolA thA gar3A, karkaza gharApara harSase unako aho ! sonA pdd'aa| yaha caMcalA lakSmI tajIpara jJAna lakSmIko nahIM, basa, Atma sAdhana iSTa hai mana-anya abhilASA nahIM muurtipuujn| javataka hamAre sAmane prabhu mUrti mRdu hogI nahIM, tabataka hRdayameM bhakti bhI utpanna yoM hogI nhiiN| prabhu tulya bananeke liye karate manuja ArAdhanA, Adarza bina manameM kaho utpanna ho kyA bhAvanA? hama bhaktajana prabhu mUrtiko nahiM mAnate pASANa haiM, hAM, mAnakara bhagavAna unakA nitya karate dhyAna haiN| jaise nRpatiko mUrtikA karanA avajJA pApa hai, pratimA anAdarase puruSa pAtA adhika santApa haiM / santAna Adika mAMganA usase nirarthaka hai sadA, detI nahIM nirjIva pratimA ApadA yA sampadA / 1 plNg|
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 sAkSAt Izvara bhI hameM suta pautra de sakatA nahIM, niSkAma hai vaha to sadA dhana dhAnya le sakatA nahIM / unake guNoM ke rAgase pariNAma hote zuddha haiM, phira pApa hote dUra taba saba kArya hote siddha haiM / yoM niSkapaTakara bhakti jo karate jagata sukha cAhanA, bhaTa pratiphalita hotI prabhUkI bhaktise vaha kAmanA / prabhu mUrti pUjAkA yahAM Adeza RSiyoM ne diyA, savinaya sakala saMsArane svIkAra usako thA kiyaa| jyoM citra hotA hameM hai jJAna usakI mUrtikA, bhagavAna- pratimA se hameM ho jJAna unakI mUrtikA / vaktA / vaktA jitendriya the yahA~ nirdoSa thI jinakI girA, zraddhAna thA prabhu mArgakA upadeza thA amRta bhraa| ve dhIra the, gaMbhIra the, atyanta pratibhAvAna the, ve sUryase tejasvi the guNavAna the, vidvAna the / unake hRdaya meM thI dayA, saMyama, niyama the pAlate, pASANa hRdayoM ko aho ! ve phUlasA kara DAlate / Agama-sahita jalase dhule unake hRdaya atisvacchathe, mAnasa sarovara meM na unake pApa rUpI maccha the / 4
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ .0. shrotaa| vidvAna puruSoM kA sadA karate rahe satkAra ve, nija zaktibhara isa lokakA karate rahe upakAra ve| jo kucha sunA usako mudita ho kAryameM pariNata kiyA, nija dharmake zraddhAnase Alipta thA unakA hiyaa| vairaagy| kRtrima na thA vairAgya, hama usameM sadAhI lIna the, vairAgya-vAridhikA hameM saba loga kahate mIna the| ucchiSTa sama jisa vastuko hamane mudita hotaja diyA, usake liye phira bhUlakara vyAkula na hotAthA hiyaa| karate huye gRhakArya saba unameM na mana Asakta thA, pApAcaraNa athavA kaSAyoMmeM na koI lita thaa| ve mAnate the vizva sukha saba sAnta karmAdhIna hai, AtmIka-sukha sarvatra hI avicala parama svAdhIna hai rahatA huA jalameM aho ! nirapekSa paMkaja hai yathA, anapekSa ina saMsAra-kAryAse hamI to the tthaa| Alipsa kIcar3ase kanaka jyoM zuddhatA tajatA nahIM, jJAnI puruSa taja zuddhatA tyo mohako bhajatA nhiiN| bhagavAna manameM thI yahI nirjana-vipina AgAra ho,
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ santoSadhana ho sannikaTa priyamitra sama saMsAra ho| manameM na ho durvAsanA tanapara na tilabhara vastra ho, nirbhIka ho yaha AtmA karameM na koI zastra ho / tapovana / yogIzvaroM ke vAsase zobhita tapovana the yahA~, saba duHkhale saMtapta mAnava zAnti pAte the vahAM / adhyAtma amRtakI vahAM dhArA barasatI thI aho, sundara tapovanameM kaho phira mugdha kisakA mana na ho nigraMtha RSiyoMke tapovana zAMtike zubhadhAma the, saMsAra tyAgI sAdhuvara ve sarvadA niSkAma the| amarendra-kAnanase adhika sukha zAMti thI udyAnameM, thA dekhate banatA RSIzvara lIna hoM jaba dhyaanmeN| akRtrimtaa| una pUrvajo ke citta-mandirameM na kRtrimatA rahI, cirakAla kRtrimatA jagatameM kyA kahoTikatI kahIM yo taja nahIM sakatI kadAcit vastu apane dharmako, kyA siMha,kahalAyA gadhA paridhAnakara tacarmako ? usa cakravartI se kahA thA divya-devoM ne yahI, 1 or3ha kara / 2 cakravartI sanatkumAra atyanta saundarya-zAlI the|
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 Dan svAbhAvikI vaha cArunA ina maMDanoM meM hai nhiiN| avalokiye korI banAvaTa vizvameM do dina rahe, haa| tuccha saritA grISma RtumeM sarvadA kaise vahe ? ve pUrva bhUpati lokameM sacamuca prajAke prANa the, ve mAnate nija priya-prajAko sarvadA santAna the| harate na the apanI prajAkA dravya ve anyAyase, mukha mor3a sakate the nahIM ve svapnameM bhI nyaayse| thA sarva bhAratavarSa sundara sarvadA adhikArameM, vikhyAta the apane guNoM se ve nRpati sNsaarmeN| jinakI mRdula-yazavallarI isa vizvameM thI chAgaI, una nyAyaniSTa nRpAlagaNase vaha mahIpAvana huii| jaba caMdragupta mahIpakA thA zAntipada zAsana yahAM. jIvana vitAtethe sabhI sukha zAMtise apanA yhaaN| karate rahe ve nyAyanita yoM pola kucha calatI nathI. hA / cApalUsIkI vahAMpara dAla kucha galatI na thii| karate huye zAsana unheM nija AtmahitakAdhyAna thA, hai rAjya-kSaNabhaMgura-sukhada isa ghAtakA bahujJAna thaa| avalokake avasara aho ! ve chor3a dete the sabhI, phira kAminI yA rAjyakI icchA na karate the kbhii| zrIbhadrabAhake padoMkA candra kitanA bhakta thA ?
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ GADEngs jinasena guru-pada-paMkajoM meM 'varSa1 mana anurakta thA bhadrezako zivakoTine kyA pUjyanija mAnA nahIM? guruvina kisIne bhI kabhI sanmArgakyA jAnA kahIM? yoM jo na vidhavA dravya2 lete the kabhI bhaMDArameM, jo sampadA karate rahe vyaya dharma, karma pracArameM / durvyasana3 prAyaH sabhI hI rAjyameMse dara the. unake bRhada sAmrAjyameM pApIna the nahiM kara the| unane ahiMsA dharmakI sarvatra phaharA dI dhvajA, pApI durAcArI narAdhama hiMsakoMko dI sajA / saMkaTa nivAraNake liye thIM dAna zAlAyeM4 khulI, zubhajJAna varddhana hetu hI to pAThazAlAyeM khulI / 1 zrIamoghavarNa / 2 kumArapAlane vidhavAoMkA dravya lenA pApa samajhA thA / 3 durvyasana lagabhaga dUra hI ho gaye the| 4 garIbokA dukha dUra karaneke liye kumArapAlane eka bar3I bhArI dAnazAlA khulavAI thI jisakA prabandhaka seTha neminAthakA suputra abhayakumAra zrImAlI" thaa| kumArapAla bahuta hI svadArasantoSI thA isaliye ise paradAra-sahodara, zaraNAgata vapaMjara. jIva dAvA Adi aneka padaviyAM prApta huI thiiN|
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zaktikA upyog| bala thA hamArA durbaloMkI dukha rakSAke liye, dhana thA hamArA dIna janako dAna deneke liye| karanA anugraha bhUlate the hama na jIvoM para kabhI, satkArya hita karate rahe tana,mana hamI arpaNa sbhii| unmArga poSaNake liye vaktRtva zakti thI nahIM, upakAra karaneke liye prabhukI na bhakti kI khiiN| jisa bhAMti hamako bhUla karake nija aniSTana iSTathA, ghasa! Atmavat siddhAnta thA detAna koI kssttthaa| hamArA sukh| avaloka karake sukha hamArA deva lalacAte rahe, nija kArya-par3hatAse jagatake saukhya hama pAte rhe| saya vastuyeM milatI rahI,sukha-zAntipUrNa subhikSathA, usakhargakA hI dRzya to digDatA yahA~ pratyakSa thaa| grAmINa jiivn| thA kaunasA hamako na mugva pahale yahAMpara grAmameM, nizcinna nina Agamase mote na the kyA dhAmameM? boyA yahAM jitanA aho! umase adhika paidA huA yogyase vyAkula kabhI hAM.pailataka miindimuaa|
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ saddarzanoM se zIghra hI miTatA hRdayakA kheda hai| vaha zailapati sacamuca aho kyA zAntikA AgAra hai ? yA pUrvajoM kI kIrtikA avicala-vRhad-AdhAra hai| nita pUjane lAyaka hRdayase zailakA pASANa hai, kyA lohako pArasamaNI karatI na heya samAna hai| pAyA vahAMse pUjya RSiyoM ne parama nirvANako, Azcarya apane sAtha hI pAvana kiyA sava sthAnako, shriikailaash| zrIAdi vibhu nirvANabhU vizruta vipula kailAza hai, svargIya zobhAkA aho! jo pUrNataH AvAsa hai| bana dRzya ati ramaNIka jisake, indrakA mana lobhate, aise hamAre tIrtha anupama loka bharameM zobhate / shriigirnaar| zrInemi prabhu pada-sparzase pAvana huA giranAra hai, savinaya satata usa bhUmiko bhI vandanA zatavAra hai| zrIkRSNa suta pradyumna, zaMbhU. vIravara aniruddha haiM, ityAdi agaNita muni vahAMse ho gayeprabhu siddha haiN| campApurI aura paavaapurii| haiM puNyadAtrI nagariyAM campApurI pAvApurI,
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ commanch vidhvaMsa karake yatra aghaziva-kAminI prabhune vrii| kyA na kahalAyI jagatakI surapurI campApurI, kisa bAtameM yoM kama rahI thI pUrvameM pAvApurI ? zrIbInAjI atizayakSetra / zrIkSetra atizaya ramya hai zubha grAma bInA atimahA, prati varSa melA hota haiM, yAtrI bahuta Ate vahAM / prAcIna mandira tIna haiM atihI vizAla suhAvane, zrIzAMti prabhukI bhavya mUrtike daraza sukha pAvane / keshriyaajii| mevAr3a prAntaragata birAjita zrIkezariyA kSetra hai, zrIAdi prabhukI bhavyamUrti darza sukhake hetu haiN| akhila bhAratavarSa meM yaha kSetra ati vikhyAta hai, batalA rahe haiM lekha bhI prAcI digaMbara khyAta hai| gRhsthaashrmmeN| svAdhyAya, pUjA, dAna, tapa, saMyama gRhasthI-kRtya the, kartavya apanA mAnakara unameM sabhI anurakta the| upakArakA jo pATha hamane bAlya-jIvanameM par3hA, 1 campApurIse vAsupUjya, pAvApurIse mahAvIra mokSa padhAre haiN|
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 caritArtha usako premase sammati hameM karanA par3A / hai mohakA jabataka udaya cAritra ghara sakate nahIM, pAMcoM aghoMkA pUrNa jabataka tyAgakara sakate nahIM / tavataka sadA zubhakAryameM jIvana bitAnA cAhiye, mAyA tathA durvAsanA se mana haTAnA cAhiye / kevala viraktoM se akele cala nahIM sakatI mahI, yaha socakara sampUrNa jagake kAma karate haiM gRhI / jisa vastukI icchA huI puruSArthase vaha prAptakI, ArAdhanA karate rahe sukha duHkhameM ve AptakI / marmajJa the, tattvajJa the, dAnI tathA niSpakSa the, ve durvyasana tyAgI mudrita nijakAryameM atidakSa the| the satyabhASI, vRddhasevI, dharmase anurAga thA, manase vacanase kAyase mithyAtvakA nita tyAga thA / sAgAra1 uttama the vahI saMsArake sadguNa rahe, anyArtha 2 unane harSase Aye huye sukha dukha sahe / nijagehameM rahate hue sukha thA unheM dukha thA nahIM, sahadharmiNI zrI zikSitA AjJAvimukha suna thA nahIM utpanna nita karate rahe ve sadguNI santAnako, phira prApta ve hote rahe nija Atmahita udyAnako / 1 gRhasya | 2 dUsaroMke liye /
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSuka sadanake dvArase yoM rikta jAtA thA nahIM, pAtAna thA yadi dravya to AhAra pAtA thA shii| vizva sevaa| / kI vizva-sevA kintu icchAkI na pratyupakArakI, sabakA sadA kahanA rahA sevA karo saMsArakI / isa vizvasevAmeM satata khargIya-sukha Ananda hai, satkArya karaneke liye saMsAra bhara svacchanda hai| saMsAra-sevAse sadA hotA adhika zItala hiyA, karake susevA lokakI zazine badana ujvlkiyaa| sevA karoge vizvakI mevA milegI Apako, jo dUra kara degI sahajahI cittake sntaapko| vIra zAsanakA vIra mNtr| zrIvIra zAsanake alaukika bodha-prada sadamaMtrase, sakSama hama Ate rahe yamarAjake bhI dntse| usakI prakharatara jyotise pardA haTA ajJAnakA, magaTina huA sapake hRdayameM sUrya samyagjJAnakA / hai maMtra zAsanakA yahI, mata satyakI hatyA karo, apanA hadaya pAvana kabhI mata duTa bhAvoMse bhro| 5saalii|
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ devAMganAoMpara kabhI bhI ve nahIM mohita huye, apane niyamase lokameM sarvatra hI zobhita huye| vyApAra / hai bAsa lakSmIkA sadA he pAThako ! vyApArameM, caritArtha karate the kabhI yaha bAta hama sNsaarmeN| dvIpAntaroM meM jA sadA sampatti hI lAye yahAM, karate huye vyApAra uttama hama na zaramAye yhaaN| vyApArake kAraNa hamArA deza sacamuca svarga thA, amarendrasA hI saukhya anupama bhogatA nara varga thA hasta gata karane ise saba loga lalanAte rahe, para bhAgya bina isako kabhI bhI ve nahIM pAte rhe| praat:kaal| pratyUSazmeM hamako jagAneke liye ghaNTI bajI. icchAmi hI kahate huye hamane sukhada nidrA tjii| jhara hAtha mukha dhokara punaH bhagavAnakI kI bandanA, hone lagI Ananda dhvanise moda dAtrI prArthanA / 1 gujarAtame jaganAi nAmakA eka baDA bhArI jaina seTa ho gayA hai| inakA phArasa aura arabastAnase vyApArika sambandha thaa| 2yada vidyArthI avasthAkA varNana hai|
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 000000 adhyyn| baiThe huye haiM zAnta nirjana prAntameM guruvara kahIM, karane lage vidyAdhyana A chAnna bAhirase vahIM / jinakI manohara ucca dhvanise gaMjatA thA bana aho, karake zravaNa usa nAdako kisakA hRdaya harSita na ho? gurudev| gurudeva ve niHzukla hI vidyA par3hAte the hameM, kalyANa-patha-para premale ve hI calAte the hmeN| sampUrNa zAstroMkA unheM thA jJAna,nahiM abhimAna thA, saMsAra unako saba kalAkA mAnatA vidvAna thaa| vidyaarthii| vinayI sadAcArI yahAMke pUrNataH saba chAtra the, ve durvyasanase dUra the saba bhAMti vidyA pAna the| par3hate rahe sAnanda nirbhaya zrAvakoM ke dAnase, karate rahe udyota vaza bhara tattvakA nija jnyaanse| mdhyaahn| madhyAhameM sabane mudita ho nitya sAmAyika kiyA, asamakSa tabahI bhaktise bhagavAnakA candana kiyaa|
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ COOS ve ho gaye phira lIna apane nityakehI kAryameM, Alasya thA unake na sannidhi dhyAna thA shubhkaarymeN| saMdhyA smy| saMdhyA samaya saba chAtragaNa mila ghUmane jAne lage, savahI paraspara premase nijakArya batalAne lge| chAyA timira saMsArameM java oTameM ravi ho gaye, dhArmika kathA karate huye taba chAtra sAre so gye| jinaaly| sacamuca hamAre deva-mandira zAntike AgAra haiM, savinaya prabhUko pUjate nita bhakta thArambAra haiN| utpanna hotI hai hameM usa devagRhameM bhAvanA hAM, karana sakatA saukhya koI bhakti rasakA sAmanA koI kahIM par3hate rahe pUjA manuja mRdu-gAnase, koI kahIM sunate rahe jina-zAstrako ati dhyaanse| yogIndra taTa dhaiThe huye haiM pUchate zrAvaka kahIM, mRdu zAnti prasarita horahI usa kAla cAroM orahI dev-prtimaa| jaimI hamArI deva-pratimAyeM manohara hai yahAM, anyatra basI ramyapratimAyeM bhalA rakagnI kahA~ ?
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ .00 jinako viloke zIghra hI santApa hotA dUra hai, AtA hagoMmeM bhaktise harSAzruoMkA pUra hai / zrIvAhubalisI dIrgha pratimA hai na jagameM dUsarI, prAcInatAke sAtha jo patalA rahI kArIgarI / mRdu bhavyatAke sAtha racanA dIrgha duSkara kAma thA, vaha to hamAre ghora zrama yA bhaktikA pariNAma thaa| deva-mandirameM striyaaN| nUpura madhura jhaMkAra karatIM sIr3hiyAM car3hane lagI, ve manda svarameM bhaktise prabhu-saMstavana par3hane lgii| mAnoM prabhU pUjArtha bhUpara A gaI suranAriyAM, sAkSAt kinnara nAriyAM, zrI hI sakala sukumAriyAM sadya leke bhaktise kI IzakI arcA vahA~, pazcAt vidvattA bharI kI dharmakI carcA vahA~ / patiko prathama bhojana karA karake punaH bhojana kiyA, bhojana karAnese prathama kucha dAna pahale kara diyaa| baalk| vayase aho ! bAlaka rahe para jJAnase bAlakana the, nija dharmake pAlaka rahe para-dharmake pAlaka na the|
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ unane prabhU-pada-paMkajoMmeM zIza apanA dhara diyA, nara-bhava mudita pAvanakiyA pAvanakiyA! pAvanakiyA tp| honA na vazameM indriyoMke vaza unheM karanA ahA. tapa karmakSayakAraNa sadA hI zAstrakAroMne kahA / kartavya apanA mAnakara tapako hamIM tapate rahe, jisase hamAre sarvaguNa jagameM pragaTa hote rahe / daan| dete rahe hama dAna jagameM sarvadA nija zaktise, thor3A diyA AhAra hamane pAtrako sadbhattiAse / kucha dAna denA prati divasa pratyekakA kartavya thA, detAna thA jo dAna nara vaha zava samAna avazya thaa| thor3A diyA bhI dAna anupama saukhya detA thA kahIM. boyA gayA vaTa bIja kyA suvizAla taruhotAnahIM / milatA isIse mokSaphala yaha bAta jagavikhyAta hai, pAtA kRSakara jaba dhAnya taya bhUsA kaThina kyA bAta hai 1 pAtra dAne phalaM mukhyaM mokSa. sasyaM kRperiva / palAlamiva bhogAstu, phalaM syAdAnupaGgikaM // 2 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ REAST maitrii| saMsAra bharake prANiyoMse zrI hamArI mitratA, sadbhAMti yaha saba jAnate the 'kaSTaprada hai shtrutaa'| maranA sabhIko eka dina rahanA nahIM saMsArameM, kI jAya phira kyoM duSTatA ima lokake vyavahArameM? pramoda / hotA rahA pulakita sakalatanu sajanoMke darzase, sammAna saba karate rahe unakA hRdayake hrssse| thI dRSTi avaguNapara nahIM hama to guNoMko dekhate, karake ucita pratipatti unakI bhAgyathe nijalekhate kAruNya / karanA anugraha dInajana para yaha mahIkA kArya thA, jisake hRdaya karuNA nathI vaha Arya eka anArya thA dhanavAnase le raMkataka saMsArameM saba hI dukhI, rahatI yahI thI bhAvanA 'kaise jagata hove sukhI?' maadhysth| jo thA hamArA zatru bhI usase na hamako dvaiSa thA, 1 smmaan|
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ripukI vipulaajJAnatA lakha cittameM kucha kleza thaa| karake kRpA he Iza, aba savuddhi ripuko dIjiye, mohamada mAtsarya savakA dUra bhagavan kiijiye| hamArA ptn| isa bhAMti atizaya hI samunnatathe yahA~ prArambhameM, phaMsane lage phira vegase hama loga IrSyA dambhameM / jAne lagA saba jJAna hA ! Ane lagI ajJAnatA, gRha yuddha bhI aisA macA jisakA nahIM avaloM ptaa| pAvana hRdayameM svArthane hA! geha apanA kara liyA, kSaNa mAtrameM usane hamAre sadguNoMko hrliyaa| nija bandhuoMse hI aho! taba to ghRNA karane lage, satkarma karate bhI sakala hama lokase Darane lge| hama eka ho karake yahAMpara tIna teraha ho gaye, kSamazIlatA, upakAra, karuNA bhAva sAre so gye| itanI bar3hAI bhinnatA nija geha bhI nyArA kiyA, hamane na apane yandhuko dukhameM sahArA bhI diyaa| hA! uttarottara bhinnatA pratidina yahAM bar3hatI gaI, isa bhavya bhAratavarSa para saMkaTa latA car3hatI gii| hAvaTa gaye hama tosahaja hI phira aneka vibhAgameM, kyoM devane yoM likha diye durdina hamAre bhAgameM ?
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvetAmbara jain| usa eka hI saddharmameM do bheda durdinase par3e, phira ho gaye haiM bheda unameM bhI yahAM kitane khdd'e| dekho prabhedoMmeM sahaja hI bheda aba bhI ho rahe, avazeSa jo kucha ekatA usako sadAko kho rhe| hiinaacaar| satkAryameM bhI to yahAMpara phira zithilatA A gaI, basa mAnakI AMdhI yahAM sabake hRdayameM chA gii| yo mAna vazameM A tabhI sagrantha-guru banane lage, haa| haMsa bhI vidhi doSase mAnoM cane cugane lge| ina dharma guruoM kA yahAM pratirodha bhI jisane kiyA, unako gurUke bhakta gaNane nAstika batalA diyA / taba hI samAjoMmeM mudita baiThI aneka kurItiyAM, kahane lage unako sahaja hI pUrvajoMkI rItiyAM / jAtiyoMkI utpatti / apane vibhAgoM ke aho! ye nAma bhI dharane lage, do cAra jana milakarapramukha niyamAdi bhIracane lge| hoke niyamase baddha saba vyavahAra TolImeM kiyA, yoM dUsaroM kI avanati para dhyAna nahiM hamane diyaa|
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ carabeoben jisa saMghameM thor3e manuja the, naSTa sahasA ho gayA, lAcAra' hoke antameM yA dUsaroM meM mila gyaa| isa vizva vizruta varNako taba to kahIM mAnA nahIM, usase kabhI nija dharmakA kalyANa bhI jAnA nhiiN| ho saMghakI ati vRddhi nita utkaTa yaha icchA rahI. ataeva apanI vAlikA parako na dete the khiiN| vikhyAta honeke liye ila jAtikI racanA huI, para Aja vaha bahu ar3acanoMse hAya ! jAtI hai muii| dharma guruoMkA anyaay| - sagrantha guruoMkA yahA~ anyAya nitya analpa thA, para usa samaya zraddhAna bhI hamako na unameM alpa thA unake bacanako bhakta gaNa sarvajJa vANI mAnate, hA andha zraddhAmeM manuja apanA na hita phicaante| karate rahe ye taMga jagako paga pujAneke liye, dhanate rahe ye guru yahAM nRpasama kahAneke liye| jo bAta hAM hogI nahIM bhUpAlake daravArameM, vaha vAta thI ina bhraSTa guruoMke vipula drvaarmeN| teraha pantha aura vIsa pnth| taba to yahA~ racanA huI saprema teraha paMthakI,
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 mithyA guru inako kahA paMkti batA sad grnthkii| usa kAla pakSApakSameM do bheda sahasA par3a gaye , yoM eka hIreke yahAM do khaNDa yoMhI jar3a gaye / aura bhI ptn| yoto prathamase hI adhika hama ho rahe kamaz2ora the, tisapara vidharmI kara rahe anyAya hamapara ghora the| niHzeSa karanemeM ise kisa dharmane kI hai kamI, usa kAla bhAratameM vikaTa kaisI kaTAkaTa thI jamI? 8000 jaina sAdhunoMkA balidAna / hA ! dharmake hI nAmapara anyAya nita hote rahe, dharmiSTha mAnava dharma hita nija prANako khote rhe| dekho hamAre sAdhuoMko pela ghAnImeM diyA, dharmAndhatA vaza pApiyoM ne kyA nahIM unakA kiyA? haMsate huye sAnanda ve muni tIkSNa zUlIpara car3he, hA! cIthate the zvAna tanako para rahe avicala khdd'e| hai deha kSaNa bhaMgura niyama hai,dharma phira milatA nahIM, jo dharmapara rahatA aTala marakara sadA jItA vhii| aba bhI bhayaGkara citra ye mInAkSi mandirameM vane, 1 madurAkA mInAkSI mNdir|
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ java krUratAkA dRzya vaha AtA hagoMke sAmane / kahanA hameM par3atA yahI taba ve manuSya avazya the, para pAmaroMke rAkSasoMse bhI bar3e duSkRtya the| atyaacaar| kI anya logoM ne hamAre dharma prati ati dhRSTatA. lekina vidA nahiM ho sakI jina dharmakI utkRSTatA anyAya adhamoM ne kiye yoM oTa le paramArthakI, hA! rAkSasocita kAryadvArA pUrtikI nija svArthakI tur3avA hamAre deva-mandira ramya nija mandira kiye, vole kahIM mukhase bacana to zUlipara hI dhara diye| yadi jAna pAveM jaina haiM to mauta sirapara hI khar3I, kaise rahegA dharma bhUmeM thI hameM cintA bar3I ? usa kAla atyAcAriyoM se gupta hI rahanA par3A, apamAna pyAre dharmakA hamako duHkhita sahanA pdd'aa| prabhu-pUjya pratimAyeM hamAre sAmane tor3I gaI, athavA atala gambhIra jalameM nityako chor3I gii| ava bhI anekoM ThaurahA! hA! dekha bhagnAvazeSako, una pAmaroM ke kRtyase mana prApta hotA kleshko| hotA rahA kitanA yahAMpara nitya atyAcAra thA,
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ PO0000 jo dekhatA thA dRzyako detA vahI dhikAra thaa| hA! nara pizAcoM se hamAre grantha naSTa kiye gaye, yo zAstra jalavA kara yahAM AhAra banavAye gye| chaha mAsa taka unakI yahAM holI mudita hotI rahI, para pApiyoM ke bhArase pRthivI vyathita hotI rhii| pAyA jahAMpara grantha jo vaha agnimeM DAlA gayA. athavA nadIkI dhArameM hI dvaSa baza DAlA gayA / hA! ho cake kitane hamAre grantha jagatIse vidA, unako ginAne meM yahAM asamartha haiM hama sarvadA / avazeSa / jisa samaya dukhase hameM jIvana yahAM nija bhAra thA, balahIna the isase hameM saba kaha rahA saMsAra thaa| nirmala mukhoM para laga cukI thI pUrNataH taba kAlimA, vaha sUrya astAcala gayA to bhI pragaTa thI lAlimA / setth| sampatti rahatI hai jahAMpara zIla TikatA hI nahIM, yaha bAta prAyaH sarvadA mukhase kahA karatI mahI / lekina zudarzana seThane isa bAtako mithyA kiyA, dhanazIla donoM raha sake yaha vizvako vatalA diyaa|
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Gopastep COO. zrImAn mANikacandrajose dAnavIra suseTha the, vidyA tathA saujanyatAse lokameM jo zreSTha the| jAtrAlayoM ko dravya pUrvaka janma inane thA diyA, yaha sampadA rahate sabhIkA dIrgha hotA nahiM hiyaa| bhAmAzAha / phira bhI huye utpanna dAtA zUra bhAmAzAhase, dedI atula dhana rAzi jisane deza hita utsaahse| zrImAn rANAne use pAkara miTAyA klezako, sAnanda, harpita zIghrahI pAyA punaH nija deshko| vastupAla, tejpaal| sanmArga darzaka vastupAla madRzamaciva taya bhI huye, hA tejapAla samAna bhI dhIrAgraNI hamameM huye / jinane guNoM kA gAna sAdara zatru bhI karate rahe, pApI durAcArI nadrA hI nAma suna urate rhe| paNDita gnn| paNDina yahAM marmajJa the jayagandra bhUdhagdvAnase. zrImAn ToTagmalla. daulanagama, shriisnubdaamse| kayi bhI panAraminAma, yAnanase ye hamameM kabhI, gorAladAma sutrI parrayA viza nvAyana manI /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 77 jinake vipula pANDityase saba hI cakita hote huye, hama uTha par3e the ghora nidrAse aho ! sote huye / sadasatya kahane meM unheM saMsArakA kucha bhaya na thA, nija dharma hita ve bhoga sakatethe sabhIbhISaNa vythaa| saukhyalatA (vastupAlakI dharmapatnI) ye deviyAM hI to lagAtI thI prabhUko panthameM, inakI anekoM Aja bhI milatI kathAyeM granthameM / vaha sukhalatA jagameM huI patike liye sukhakI latA, jisane sahaja uddhArakA patha thA diyA patiko btaa| talavAra bhI kucha deviyAM dekho grahaNa karatI rahIM, nija zatruoM ke siMhanI lasa prANa ve haratI rhiiN| jisa ora ve saMgrAmameM sotsAha jAkarake lar3I. usa ora raNameM dekhalo ripu pakSakI lAzeM pdd'ii| . striyoMmeM mUrkhatAkA prvesh| ina deviyoM meM mUrkhatA usa kAla jo Ake jamI, unakI avidyAmeM sahAyaka sarvadA bhI the hmiiN| gRha-kAryake kAraNa unheM milatA nahIM avakAza thA, ataeva kucha dina viduSiyoM kAtoyahA~para hAsa thaa| OM bhUtakhaNDa samApta
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ vrtmaan-khnndd| -
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? Schete R likha cuke haiM Iza! kucha likhanA abhI avazeSa hai, likhate huye samprati-dazA hotA hRdayako kleza hai| he pUjyattama jinarAja mere cittameM jaba Apa ho, duHsAdhya aisA kAryakyA hai jona apane aapho| cAhaka-cakoroMke liye ho Apa anupama candramA, nirdoSa ho, guNakoSa ho, sarvajJa ho paramAtamA / utkRSTa ho, jagaiSTa ho, sabalokake bhagavAna ho, niSkAma ho, sukhadhAma ho, balavAna ho, vidvAna ho| saba vizva-jIvoM ko sadA sadbodhake dAtA tumhI, mada,moha, matsara,lobha,tRSNA, krodhake ghaataatumhiiN| hama ApakI santAna hokara Aja hA / kaisegire? zubha dina hamAre devase sarveza / kyoM aise phire? vaibhava gayA saba raMka haiM, vidyA gaI ajJAna haiN| hA!ho gayA sabahI vidArUkhA yahA~ abhimAna hai / hama Aja koI kAmake bhI yogya isa jagameM nahIM, svayameva rakSA kara sakeM itanA sughala tanameM nhiiN|
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 5 yaha manuja cAhe mare sabako par3I hai nija svArtha kI, koloM huI hai dUra hamase bAta aba paramArtha kI / prabhu ApahI batalAiye, hama duHkha kathA kisase kaheM, bAlaka pitAko chor3akara manakI vyathA kisase kaheM ? 6 44 kyoM Apane komalahRdayako kara liyAanizacakar3A ? he deva! kisa durbhAgya se aisA samaya lakhanA par3A / karate parizrama rAtadina milatAna zubha pariNAma hai. hA ! ho rahI bhISaNa adhogati nAma hai nahiM dhAma hai / 7 jaba bar3ha rahe saba loga jagameM taba hamArA hrAsa hai, hamako na apane bandhuoMkA hI rahA vizvAsa hai / mRdunA, saralatA, satyatA, maitrI, suzAnti thI jahAM, dekho kuTilatA, nIcanA, bhISaNa azAnti hai vahAM / k jo jo par3hAyA thA hameM vaha Aja saba vimarAdiyA, Adeza anupama ApakA sarveza ! hA ! ThukarA diyA | jisa mArgapara pahile calAyA hamanaaba usapara cale, caritArtha tatha kahata huI hama mUrkhanarase pazumale /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhanI | he lekhanI nirbhIka likha de aba hamArI durdazA, kaisA phaMsA ! pratyeka mAnava rUr3hiyoM ke jAlameM karanA par3egI bandhu kRtyoM kI tujhe AlocanA, priyavara ! hamAre kyA kaheMge yaha na manameM socanA / 1 10 priya - satya likhanemeM tujhe trailokya patikA Dara nahIM, jo satyase DaratA jagatameM nara nahIM, vaha nara nahIM / lajjA-vivaza yadi doSa hama kahate nahIM to bhUla hai, bhISaNa tanika sI bhUla vaha sarvatra avanati mUla hai / 11 jabataka na doSoMkI kar3I AlocanA kI jAyagI, tabataka na yaha nara jAti apane rUpako bhI pAyagI / kartavya vaza karanA par3e jo kArya isa saMsArameM, vaha kArya kara, AdhAra prabhu kartavya pArAvArameM / praveza / likhatI rahI jo lekhanI nija pUrvajoMkI guNa-kathA, vaha likha sake kaise hamAre durguNoMkI aba kathA | jisane likhA thA pUrvameM harSita hRdaya Anandako, likhane calI hai Aja vaha rokara aho ! dukha- dvandako / cre
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ utsAhase jisane anekoM pUrvameM bhUSaNa likhe, durbhAgyahI hai mukhya joisa bhAMti abadRSaNa likhe| jisane likhAthA svargapahile narkako likhane calI, jisane likhAthA dIrgha-sara vaha gartako likhane clii| Adhunika jainii| hai harSa itanA hI hameM kucha Aja hai jIvana yahA~, para zoka hotA hai pracura usameM na jainIpana yahAM / jIvana vinA mAnava jagatameM hai na koI kAmakA, jainatva bina jainI kahAnA raha gayA basa nAmakA / yoM to kahAneke liye hama Aja ghAraha lAkha haiM, sacce na bAraha bhI milegeM,basasamajha lorAkha haiN| kahate yahI saba loga sukhase dekhakara vyavahArako, kyA jainiyoMne hI samunnata thA kiyA saMsArako? para unnatIkA eka bhI dikhatA na unameM cinha hai, nija dharmase to sarvathA vyavahAra unakA bhinna hai| yadi pUrvake Adarza bhI aise rahe hoMge kahIM, to jainiyoMne vizvakI unnati na kI hogI khiiN|
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ hama pUrvajoM ke mArgapara jabataka mudita calate rahe, tabataka hamAre kArya saba saMsArameM phalate rahe / unako sahaja visarA diyA par3akara prabala ArAmameM, par3anA na cAheM saukhya taja saujanyatAke kAmameM / jinako gale pahile lagAyA Aja haiM ve zUlase, jinako sadA jagase bhagAyA Aja haiM ve phuulse| vaha sarva to mukharUpa sundara dharmakA bhI hai kahA~? jaba hama gireto dharmakaise hAya! Tika sakatA kahAM? IrSA,kalahakA Aja ghara gharavIja hA! boyA huA, ajJAnakI madirA piye pratyeka nara soyA huA / nija bandhuoM prati sarvadArahatA adhika kaluSita hiyA, karate mudita vaha kAryajo unakenapratipahile kiyaa| 20 hA ! jaina kahanemeM hameM AtI adhikatara lAja hai, aisI avasthA kaba huI jaisI avasthA Aja hai| yo jaina kahate haiM kise ? pUche kabhI yadi dUsarA, ghasa! paNDitoM se pUchiye mukhase nikalatI hai giraa|
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM 21 jaise huye jagameM patita hama dUsare vaise nahIM, avaloka kara aisI dazA yaha kyoM na phaTa jAtI mahI / aba anyako jainI banAnA sarvathA hI dUra hai, nija dharmakA zraddhAna hamase ho rahA ati dUra hai / 22 jinake hRdayameM thI yahA~para eka dina vistIrNanA, unake hRdayameM pUrNataH sthira huI saMkIrNatA / jisa dharmake dhAraka manuja sabako lagAte the gale, ve khA rahe haiM ThokareM ho Aja miTTIke Dale / 23 hA! hA! tanika sI bAtapara mithyA vacana bhI bolate, para kAminI yA dravyapara bhI to yahAM mana Dolate / jisa kRtyako saMsArameM hA! nara na kara sakate kabhI, nirbhIka hama nita pAzavika duSkRtya kara sakate sabhI 24 ajJAnatA priya mUrkhatAmeM Aja kaise heM par3e, hA ! khA rahe haiM lAta ghUse ho nahIM sakate khar3e / apane hitAhitakA yahA~se jJAna saba jAtA rahA, mada moha matsara droha hI aba Thaura pAtA hai ahA !
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ hama to svayaM hI mUrkha haiM para dUsarA hamase bane, jisameM sanA gRha pati yahAM parivAra bhI usameM sne| kucha bhI nahIM hai sannikaTa para indriyoMke dAsa haiM, sukha dhUlameM saba mila gaye dUne hamAre trAsa haiN| parivartana / yaha dekha parivartana vikaTa hotA bar3A Azcarya hai, he vIra santAno ! kahA~ jAke chupA aizvarya hai| hai hai kahAM samprati tumhArI dakSatA niSpakSatA, vyApArameM koI hamArI kara sakA samakakSatA ? he deva ! hama aise gire kisa pApakA pariNAma hai ? sukhakAsadana kisa pApavaza hA horahA dukha dhAma hai svargIya sukha jAtA rahA nArakIya hai ati yaMtraNA, jinake na vaibhavakA patA thA ve cabAte haiM canA / jinakI nikalatI thI savArI, Aja naGga pAMva haiM, jothe sazakta aroga atizaya,Aja tanameM ghAva haiN| the jisa sarovarameM kamala aba zeSa usameM paGka hai, ' jisake nikaTa thA indra-vaibhava hAya aba vaha raGka hai|
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina-dharmakI praaciintaa| isa dharmakI prAcInatAke cihna milate jA rahe, upalabdha mathurA-stUpa aru udayAgirI batalA rhe| prAcInatA isakI jagata bhara kara rahA svIkAra hai, isa dharmakA hI AjaloM dekho RNI saMsAra hai| hAM,java na pRthvI para kahIM bhI,bauddha.vaidika dharma the, kalyANa prada sarvatra tava isa dharmake zubha karma the| jitane purAne jaina-mandira Aja milate haiM yahAM, utane purAne anya dhauke bhalA milate kahAM ? 31 thA rASTra dharma kabhI yahI siddhAnta ati abhirAmathe, balavAna the, vikhyAta the,guNadhAma,the zivadhAma the| isa dharmakA hI mukhyataH nita kendra bhAratavarSa thA, kyA jJAnameM kyA dhyAnameM sabameM bar3hA utkarSa thaa| camakA na dharmAditya kevala sarva hindustAnameM, 1khaMDagirI udayAgirI kSetrapara 2500 varSakA mahArAjA khAravela ke samayakA prAcIna zilA lekha hai|
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0000. phailI prabhA cirakAla isakI eziyA, yUnAnameM / kArtheja, apharIkA,2 tathA vo mizraroma phinIziyA, jAke yahA~se bhI vahAMpara ghAsa jainoMne kiyaa| 1 "jaba bauddhamata aura hindU matake logoMmeM sAre hindustAnameM saMgrAma ho rahA thA, taba bauddhamata aura jainamatake loga yahAse nikala kara yUnAna kArtheja, phinIziyA, philastIna, roma aura mizra Adi dezoMmeM pahuMca kara AvAda huye|" ___ 2 aba hama dekhate haiM ki jaina dharma apharIkAmeM bhI phailA huA thA isake liye bhI "hindustAna kadIma" pustaka sAkSI hai| isake pRSTha 42 para isa prakAra likhA hai| jisa prakAra yUnAnameM hamane sAbita kiyA ki hindustAnake hamanAma zahara aura parvata vidyamAna hai usI prakAra mitra dezameM bhI jAnevAle bhAI apane pyAre vatanako nahIM bhUle , unhoMne vahAM eka vartamAna Merse (sumeru ra rakkhA / dUsare parvatakA nAma Caela (kailAsa) rkkhaa| eka sUvA guranA hai jisameM mandira aura mUrtiyAM giranAra jaisI Ajataka milatI haiM, jo avazya vahAMke hI (jainI) logoMne vasAyA hogA / ityAdi" (digambara jaina vIra sambat 2452 aGka 4) yUnAnake athensa nagarameM Aja bhI eka jaina zramaNakI samAdhi jaina dharmake prabhAvako pragaTa kara rahI hai| sIlonase (laMkA) meM bhI bhagavAna mahAvIrakA dharma pracalita huA thA, vaha vAta svayaM bauddha granthoMse pragaTa hai| vahAke prasiddha nagara anuruddhapurameM eka niramantha
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagake purAtana veda bhI astitva isakA mAnate, itihAsa vettA dharmakI pracInatAko jAnate / jo vauddha-matase jainiyoMkI mAnate utpattiko, niSpakSa ho dekheM tanika itihAsakI sampattiko / dridrtaa| kyoM hAya! isa dAridrane ava vAsaghara meM kiyA ? priyaprANiyoMkA prANadhana hAcisa savaisane liyaa| AnandameM jo lIna the ve Aja phAMke masta haiM, dhanake binA sabalogahA! hA trasta haiM ativyasta haiN| apane sadanakI hInatA bhI hama na kaha sakate kahIM, do-cAra paise bhI kisIse mAMga hama sakate nhiiN| rUkhA tathA sUkhA yahAM AhAra jo kucha pA liyA, karate hRdaya santApa adhikAdhika usehI khA liyaa| amaNokA mandira batalAyA gayA hai| (digamvarajaina vIra samvat 2456 aGka 1, 2) jainiyoMmeM eka kanaka muni san I0 se 20 varSa pahale ho gaye haiM unakA zikhara banda sundara mandira DAkTara phuhArane nepAlake himAlayakI taTakI ora nijalivA prAmameM dekhA hai| (digambarajaina)
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 iNaaNdd 36 yo kaunajana cAhe kaho saMsArake dukha bhoganA, para bhogane par3ate vivaza trayatApanita dhanake binaa| AbhUSaNoMse jo manuja dikhatA yahAMpara hai bar3A, usake bhavanameM bhI vikaTa dAridrayakA DerA pdd'aa| 37 hotI na pUrI Aja AzA eka bhI isa cittakI, hotI nahIM janapara kRpA hA ! hA ! kabhI bhI vittakI / bhAtI nahIM khAdI kabhI bArIka malamala cAhiye, paisA binA usake liye manameM sadA lalacAiye / 38 parivAra poSaNa bhI yahAM para ho rahA atibhAra hai, dhanake binA nissAra jIvana mRtyumeM hI sAra hai / karake kaThina dinabhara parizrama jo yahAM paidA kiyA, milakara use donoM janoMne prema pUrvaka khA liyA / 36 nidrA na AtI rAtameM kara yAda prAtaHkAlakI, hA ! svapnameM dikhatA use dAridrya bhISaNa pAtakI / apanI dazApara sarvadA rahate dukhita pariNAma haiM, una dIna dukhiyoMse kabhI hote na dhArmika kAma haiN|
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6.o. rakha dravyako AzA hRdaya jAte manuja paradezameM , parakyA kamAte haiM kaho rahakara kaThinatara klezameM / phirate rahe sAre divasa rakha zIzapara ve khomacA, jaba zAmako Aye sadana kucha bhI nahIM unakovacA / isa bhAMti kucha hI kAlameM paMjI sakala svAhA huI, usakAla unakI durdazAmRta-tulyasIhA! hA! huii| milatI na koI naukarI majadUriyAM karane lage, jaise banA taise aho| ve peTako bharane lge| Ate anekoM patra gRhiNIke mahAdukhake bhare, kharcA na bhejA Apane jAte yahAM bhUkhoM mre| hA ! sejapara pAlA par3I hai ghora daihika tApase, miya putra bhI kitane dinoM se nahiM milA hai vaapse| ranA sutAkI auSadhi paise binA kaise kareM, hA! hA! kSudhAtura lAla ye dhIraja kaho kaise dhreN| rahatI rahI pAkiTa sadA jinakI miThAIse bharI, AhAra aba unako kaThina ye bhAgyakI mhimaahrii|
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00000 jhaTa bhejiye kharcA nahIM to nAtha isa kSaNa Aiye, do cAra bar3hiyA sAr3iyAM bhI sAtha lete Aiye / taba duHkhaprada yaha patra par3ha do cAra AMsUpar3a gaye, hA ! dInatAkI vedanAse prANa sahasA ur3a gye| hA! eka to sarvatra hI isa dInatAkA rAja hai, taiyAra khetI para yahA~ par3atI bhayaMkara gAja hai| AtA nadIkA pUra bhI hamako satAneke liye, rote hueko aura bhI atizaya rulAneke liye| dhana-jana tathA pazcAdi usameM sarvadAko baha gaye, hama hAya, vichur3e vanahariNa samahI akele raha gye| milatA kaThina sArA parizrama Aja sahasA dhUlameM, kisa pApake pariNAmase aba daiva hai pratikUlameM / hotI kahIM ativRSTihai jisase bhayaMkara trAsa ho dhana nAza ho jana nAza ho, hA! sarvasatyAnAza ho| haa| tairane lagate manuja-zava nIrameM phuTavAlase, jo the badana suSamA bhare ve dIkhate vikarAlase / 47
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Orgam sUkhe hue sAre sarovara nIra Avazyaka jahAM, haa| daivake hI roSase hotI nahIM varSA vhaaN| tana dhAriyoMkA vizvameM jala-anna prANAdhAra hai, jisaThaura donoM hI nahIM usa aura kyA AhAra hai? hima santatisemlAna atizayadekha sundara kSetrako, atikaSTa kyA hogAnahIM bolo|kRsskke netrko| hA ! khetakehI sUkhate sUkhI hRdaya-AzA-latA, kahate nahIM banatI kabhI durdaivakI adayAlutA / lagatI kabhI sahasA bhayaMkara dukhadAI Aga hai, karanA tabhI par3atA vivaza ghara dvAra apanA tyaaghai| yoM bhasma kSaNabharameM huA sAmAna sArA AgameM, likhadI jagatakI ApadA kisane hamAre bhAgameM / tava ghara na ghAharake rahe pUre rajakake zvAna haiM, yasa tuccha bhikSApara yahAM Tikate hamAre prANa hai| phira dharmase nitake liye bhI vandanA karanA par3I, hama mila gaye pahinI jahAMpara sAntva vacanoMkI lar3I
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ ...ma Boo. durbhikSa / saba gairakA durbhikSa Akarake yahAMpara jama gayA, zama, dama, dayAke sAthameM dhana bhI yahAMkA saba gayA duSkAla pIr3ita mAnavoMkI dhyAnase suniye kathA, hA / cIra DAlegI hRdayako vegase unakI kthaa| hai na sundaratA tanika bhI kRSNa karkaza gAna hai, unake vandanapara jIrNa choTIsI laMgoTI mAtra hai| unakA parAI roTiyoMpara hI yahA~ gujarAna hai, hama kauna haiM kyA kara sakeM isakA na unako jJAna hai| hA / anna hA, hA, annakA rava kAna phor3e TAlatA, Dara jAyagA nara dUlarA unakI vilakha vikraaltaa| ve nara nahIM haiM kintu saca durbhikSake hI rUpa hai, rIle par3e unake udara jyoM nIra bina haa| kUpa haiN| jagadIza hI jAne kSudhAtura prANa kitane kho rahe, nija dharmase yA karmase bhI hAtha kitane dho rahe / nahiM dekhatA hai nara pipAsAkula rajakake ghATako, kaba chor3a sakatA hai kSudhAtura hAya / jUThe bhaatko|
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8.00 basa asthiyAM avazeSa haiM tanameM na kiJcit rakta hai, hA! jala rahI jaTharAgni andara peTa unakA rikta hai| AMkheM sahaja andara dhaMsI caharA huA kaGkAla hai, durbhikSa pIr3ita-mAnavoMkA vRtta ativikarAla hai| ID bhaaii| tumhArA ho bhalA cirakAlataka sukhase jiyo, tuma nIrake badale sadA hI kSIra yA amRta piyo| sukha ho yahAM dina rAta dUnA, ApakI santAnako, ucchiSTahI de dAna kucha rAkho hamAre prANako / saba kucha tumheM prabhune diyA hamako milI hai dInatA, karuNA kro| karuNA kro| avalokake yaha hInatA / aba na ThukarAo padoMse hama tumhAre dAsa haiM, saba jAnate haiM Apa kI AvAsa nahiM atitrAsa haiN| pIr3ita par3e haiM dIna sar3akoM para kahIM rote hue, __ hA ! rAjasevaka mArate manameM mudita hote hue| kisako sunAyeM ve vyathA unakA yahAM koI nahIM, durbhikSa pIr3ita mAnavoMse bhara gaI bhaart-mhii|
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 kaise bitAte dIna ve rajanI bhayaMkara phUsakI, ghasa, eka cithar3A aGgapara nahiM jhopar3I hai puuskii| sI-sI dukhita karate hue ve rAtabhara haiM jAgate, milatA na rakSaNa heta phaTA ve gharoghara mAMgate / jaba sUrya tapatA hai pracura nikaleM na koI dhAmase, hotI vyathA taba dInajanako peTase bhI ghAmase / pagameM nahIM haiM cappaleM, chattA nahIM haiM hAthameM, haa| phira rahe bhikSArtha ve prasveda bUdeM mAthameM / paDatA yahAM pAnI adhika ve vRkSake nIce par3e, zItala pavana AghAtase haiM roMgaTe unake khdd'e| asahAya ve nara sarvadA dhanahIna haiM tana kSINa haiM, hA gir3agir3Ate hI girAko bolate ve dIna haiM / vyabhicAra / rotI rahe cAhe nirantara gehameM nija sundarI, vArAGganAkI premase jAtI yahA~ thailI bhrii| jIvana mayI sukhadAyinI vezyA hRdayakI vallabhA, sahadharmiNI pAtI nahIM usake nakhosama bhI prbhaa|
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ c karate sabhI kucha zaktiyoM kA nAza usake hAthameM, hama sauMpa dete haiM sakala sampatti usake hAthameM / nija kAminIke AbharaNa dete use lA harSase, mAnoM yahAMpara A gaI hai apsarA hI svrgse| 65 khote pata mugdha dIpaka para huye nija prANako, hama rUpapara mohita huye khoke sakala sanmAnako / unakI kaTAkSoMmeM sadA dekho vikaTa jAdU bharA, jisako nihArA premase vaha to vyathita hoke mraa| ex zRGgAra kara apanI chatoMpara apsarAsI zobhatIM, saMketa karake jo vividha nita panthiyoM ko mohtiiN| hai svaccha vastrAcchana mAnoM eka viSThAkA ghar3A, vaha to apAvana ho gayA jo bhI tanika isase add'aa| 67 hote pramehAdika yahA~ vArAGganA-sahavAsase, nara chor3a dete prANa apane rogake hI trAsase / hotA na isase lAbha kucha apakIrti hotI hai ghanI, rahatA dukhI parivAra sava, mAtA, pitA priyakAminI /
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ booo ise phUTase hogA kadAcit hI bhavanaM koI bacA, isakI kRpAse kauravoM se pAMDavoM kA raNa macA / 80 lar3ate yahAM dekhA gayA hai putra apane vApase, vyAkulaM sadA rahate pitojI mAnasika sntaapse| isa gRha-kalaMhaseM Aja satyAnAza jaMgakA ho rahAM, hA! sadguNoMse hAtha apanA zIghra bhAratakhoM rhaa| do bandhuM bhI ArAmase ekatra raha sakate nahIM, ve dusarekA premase utthAna saha sakate nhiiN| jitane manuja ho gehameM utane yahAM cUlhe ghane, abhimAnameM Akara kisIko bhI nahIM kuchvegine| nija baMdhuoM ke sAtha dekho zatrusA vyavahAra hai, avaloka isa vyavahArako jaga de rahA dhikkAra hai / do baila bhI Anandase ekatra khA sakate yahAM, para eka thAlI meM yahA~ do bandhu khA sakate kahAM? / / 62 koI kalahase isa jagatameM miSTa phala kyA pAyagA, 'laMkezasA bhI rAjya bhUmeM zIghra hI mila jAyagA /
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ bana-phuTase to peTako milatI jarAsI zAnti hai, gRha-phUTase to lokameM macatI sadaiva azAMti hai| gRh-svaamii| AzcaryakArI Ajakala gRha-svAmiyoM kA hAla hai, nija preyasI anusArahI sampUrNa unakI cAla hai| sahavAsiyoMko ve samajhate garvavaza nija dAsahI,' parivAra pAlana rItiko ve jAna sakate haiM nhii| ve apaharaNa karate sahaja hI bandhuke adhikArako, hA! trAsa dene meM nahIM ve cUkate parivArako / saba loga jAveM bhAGameM basa, svArthase hI kAma hai, mukha dhAma aba aise naroM se bana rahA dukha-dhAma hai| ' muurkhtaa| sarvana hI kaisI samAI Aja yaha ajJAnatA, yoM khojanepara bhIna milatA hAya! vidyAkA ptaa| ajJAnatAkA.rAjya hI dikhatA yahAM cahuM ora hai, prAsAda yA banakI kudI koI na khAlI Thora hai|
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinakI sadA pratimA jagata-bhara pUjatAhai premase, tIrthaMkaroM ke nAma bhI nahiM bola sakate kssemse| hA ! jIva kahate haiM kise yaha bar3I hI bAta hai, nijadharmakA siddhAnta aba kucha bhInahamako jJAta hai| hA! zAstratakakA nAma bhI AtA nahamako bA~canA, AtAna hamako satya aura asatyakA bhiijaaNcnaa| tatvArtha sUtra apUrvako adhikAMza sUttarajI kaheM, ve dharmako bhIto aho! atha zuddha hA ! kaise kheN| vidvAna aura avijJako jaba eka dina maranA yahAM, rahatA nahIM koI amara tapa vyartha hai par3hanA yhaaN| azAniyoM ke kArya bhI saMsArameM rukate nahIM, manameM samajha karake yahI hama grantha par3ha sktenhiiN| jo janagaNa saMsArameM tatvAnveSI the khare, A~kheM upAho dekhalo ve Aja ajJAnI nire| poM eka dina mazAna sAgarameM mamIhI lIna the, mahiM dIna dhe viddhAna bhI kima bAtameM hama hIna /
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... zrImAn / svargIya sukhameM lIna sAre Adhunika zrImAn haiM, hoM mUrkhahI cAhe adhikapara vizvameM vidvAn haiM / cahuMora unake gehameM gadde tathA takiye par3e, hathiyAra sajjita dvArapara do cAra sevaka bhI khar3e | 62 dekho caMdobe rezamI phAnUsa jisameM jagamage, bAjA par3A hai pAsameM darpaNa vahAM agaNita TaMge / unake palaMgoMpara manohara eka macchara-dAna hai, bhUlokameM unakA aho ! svargIya sukha-sAmAna hai| 63 unake nikaTameM cApalUsoMkI viSama bharamAra hai, tAmbUla hukkeko liye naukara khar3A taiyAra hai / saMketa karate seThajIke kAma hoM pUre sabhI, nahi pahinanA par3atA aho ! nija bUTa bhI karase kabhI [ 64 bIbhatsa kitane hI TaMge haiM citra zayanAgArameM, yahate raheMge sarvadA zRGgAra rasakI 'dhaarmeN| cintA nahIM kucha bhI unheM koI mare athavA jiye, Alasya apanA pUrNataH adhikAra unapara hai kiye /
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija Thaurase Azraya binA kiMcit na hilasakate nahIM, moTara binA do cAra paga bhI vena cala sakate khiiN| nija deha bhI dekho kisIko ho rahA ati bhAra hai, zrImAn logoMkA yahAM aba dAsa hI AdhAra hai| AsAmiyoM para ve kRpA karanA kabhI nahiM jAnate, ve svArtha sAdhanakI kalAyeM sarvathA pahicAnate / hA! eka rupayA de sahaja jabataka na do leMge sahI,, nyAyAlayoMkA piNDa bhI tabataka na chor3eMge khiiN| deMge na pAI eka bhI zrImAn vidyA dAnameM, kyA bAMdhakara le jAyaMge sava sampadA zmasAnameM ? yadi jora dekarake kaho uttara kurA deMge yahI, zrama saMcitA yaha sampadA hamako luTAnA hai nhiiN| ve mAra dhakke bhikSukoMko dUra karate dvArase, dharmArtha denA pAI bhI jAnA na unane pyArase / lAkhoM ur3A deMge sahaja hI vyartha apane nAmako, ramaNIka kRtrima vastuse bharate raheMge dhAmako /
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ padavI mile kisa bhAMti hamako yatna ve karate raheM, ve sAhaboMke pada-kamalameM paeDiyA~ dharate rheN| nija bhakti dikhalAte huye yo gAraDana pArTI kareM, karate huye ye kRtya saba nahiM Izase manameM ddreN| 100 unake manohara kaNThameM maNi motiyoMkA hAra hai, sampattivAloMkA aho ! sAthI sakala saMsAra hai / kahate kise jAtIyatA hai dravyakA upayoga kyA ? paralokameM bhI jAyaMge ye bhoga yA upabhoga kyA ? 101 vaMsI bajAte haiM. yahAM ve sarvadA ArAmakI, koI nahIM maryAda unake dIrghatara vizrAmakI / niz2a kArya karanemeM unheM hotA pracura saMkoca hai, sampattivAloMkI dazApara Aja jagako soca hai| 102 cAheM kahIM zrImAna to ve kyA na kara sakate kaho? niz2a jAtikA dAridraya saba isa kAla hara sakate aho! para kauna jhaMjhaTameM par3e kisako yahAMpara kI par3I, unake nikaTameM to sadA ajJAnatA devI khdd'ii|
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImAna kI santAna / avaloka lIje ApahI daza bIsa durgaNa yuta nahIM, aise yahAM zrImAna suta hoMge aho! virale khiiN| ve jAna sakate haiM nahIM kyA vastu ziSTAcAra hai ? apane pitAke sAtha bhI unakA dukhita vyavahAra hai| 104 karanA avajJA pUjya puruSoMkI unheM maMjUra hai, vidyA, vinayake sAtha hI unase huI ati dUra hai! par3ake kusaMgatimeM kabhIve svAsthya dhana khote aho! ve pUrvake duSkRtya para, paryata para rote aho! saMsArameM yoM to sadA hI janma lete haiM sabhI, unasI zuzrUSA kyA karAtA vizvameM koI kamI! ve janmase hI kaSTa dete haiM sakala parivArako, hote bar3e hI bhUla jAte mAtR-RNake bhArako / 106 saba khelate hai khela apane sAthiyoM se modameM, lekina rahe udaNDatA zrImAna putra vinodmeN| ve pAlakoM meM jora dikhalAte adhika nija dravyakA, hA! bhAna kucha bhI hai nahIM apane parama krtvykaa|
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 thor3A parizrama bhI pitA unase karAte haiM nahIM, rakhate unheM ve lAise kiMcit DarAte haiM nhiiN| aparAdha sAre bAlakoM ke zIghra ha~sakara TAlate, zrImAn apane putra prati kartavyako kaba pAlate ? 108 phirate sadA svacchanda ve sarvatra sukhase dhamate, niHzaMka dekho raNDiyoM ke mukha-kamalako camate / avalokake sutakI dazAmAtA dukhI hA! hocalI, "aisI burI santAnase thI maiM sadApandhyA bhlii|" 106 pAtI sadana sambAda mAtA putrake duHkhase bhare, hA! socase usake acAnaka uSNa do AMsU gire| jaba vakra taruvara hogayAtava socase bhI kAmakyA, hotAazikSAkA nahIM bhISaNadukhada pariNAmakyA? dikhate unheM skUla borDiGga tIvra kArAgArase, hote dukhI atizaya kuMvara ve pustakoM ke maarse| nizcinta ho do cAra ghaNTe paiTha ve sakate nahIM, leTe vinA dinameM unheM ArAma mila sakatA nhiiN|
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ E0000 jyoM ve bar3e hone lage tyoM zauka bhI bar3hane lage, saMdhyA samaya bhramaNArtha moTara nitya hI car3hane lge| jAne lage daza pAMca anupama mitra bhI to sAthameM, Ananda AtA hai sadA daza pA~cake hI sAthameM.! mana mohate unakA adhika basa raMDiyoMke gIta hI, ijjata na jinakI hai kahIM do cAra aise mIta hii| rakhate sadA hI pAsameM nija dravya dekara pAlate, viparIta inake hI sadA duSkAma jo kara DAlate / adhyAtma vimAse inheM kucha pUrva bhavakA raira hai, basa , vAhanoMse bhUlakara nIce na par3atA paira hai / phaizana bar3hAyeMge sadA ve sAhaboMse bhI bar3I, takadIrakA hI khora hai lAina na iGgalizakI pdd'ii| gAlI binA ve zabda bhI mukhase nikAleMge nahIM, ' do cAra rupaye vyartha bhI unako na sAleMge khiiN| nija sAthiyoMko peTabhara modaka sadaiva khilAyeMge, , sarakasa tathA nATaka unheM saprema ve dikhlaayeNge|
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ HOME isa loka nindAkI unheM manameM na kucha paravAha hai, mAtA pitA nija bandhuoMkI bhI na unako cAha hai| ve masta rahate haiM prabala apane nirAle raMgameM, rahanA nahIM ve cAhate palabhara kabhI stsNgmeN| 116 nija peTa bhI ve bhara sakeM itanA na unameM jJAna hai, unake vacanameM dekha lo kitanA bharA abhimAna hai| hai dravya apane pAsameM lo cApalUsI yAra haiM, ve mitrako hI lUTaneko to sadA taiyAra haiN| hamArI shikssaa| usa pUrva zikSAkA jagatase nAma jabase uTha gayA, tabase hamArA dhArmika zraddhAna sArA haTa gyaa| vidyAsadana niHzulka bhI pratidina yahAMpara bar3ha rahe, rahakara jahAMpara chAtragaNa sotsAha vidyA,par3ha rhe| 118 aiuNaRlukaraTakara kisI vidhi pAsakara lI kaumudI tuma tira cuke sampUrNa mAnoM saMskRta vidyA ndii| daza sAla zrama karake kaThina hama nyAyatIrtha huye kahIM, cAlIsakI bhI naukarI DhUMDhe aho! milatI nhiiN|
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 vidyAlayoMse bhI nikalakara jAtihitakyA kara sake, adhyApakI karake vivaza yaha peTa pApI bhara ske| hA ! anyake AdhIna hI sacamuca hamArA prANa hai, isa dAsatAke sAmane rahatA kahAM abhimAna hai| 120 hA kheda vyAvahArika unheM zikSAnadIjAtIkahIM, priya svAvalambanapara kabhI dRSTi dI jAtI nhiiN| sevaka dhanAnA cAhate mAtA pitA santAnako, bhU meM milAnA cAhate kyoM pUrvajoMke mAnako ? saya sadguNoMke sAthameM yaha zilpa vidyA hai jahAM, jor3e huye kara-pallavoM ko prApta ho lakSmI yahA~ / aya lakSmisuta hama vaizya hI karane lage, naukarI, tosociye sevaka janoM ko kyA dazA hogI harI ? 122 hA! Adhunika jIvana hamArA sarvathA parataMtra hai, zikSA vinA parataMtratAkA A na sakatA anta hai| vidyAlayoMkI paddhati jayataka na badalI jAegI, tapatakapatitayaha jAti bhIutthAnako nahiM paaygii|
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ye loga lete lobhavaza zrImAnse ati dravyako, para kaba nibhAte haiM vahA~ sampUrNataH krtvyko| ve kharcase bhI to adhikaleM kharca apane seThase, ghara bAMdha le jAte migaI muphtameM hI pettse| saddharma-mUrti mAnavoMkA eka yaha vyavasAya hai, hotI ne pAI pAsako vyaya aura khAsI Aya hai| paJca / yoM nyAya karaneke liye banate sabhI hI paJca haiM, upakAra karuNA Adike nahiM bhAva unameM raMca haiN| vasa, rUr3hiyoMko puSTa karanA Aja unakA lakSya hai, hai mUrkhatAse hI bharA dekho yahAM adhyakSa hai| 126 nara AyumeM jitanA bar3A vaha paMca hai utanA ghar3A, unakA yahAM saba Thaura hI ajJAnase pAlA pdd'aa| rahate hajAroM koza ve to dUra sundara-nItise, dete nahIM haiM daNDa ve sambandhiyoMko priinise|
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 130 ina cAra bAtoMpara sadA inakA adhika adhikAra hai, AcAra hai, vyavahAra hai, vyApAra hai, AhAra hai / manake vicAroM para aho ! sattA jamAnA cAhate, apane purAne raGgakI saritA bahAnA cAhate / 131 zubha nyAyake hI heta paMcoMkI yahA~ sRSTi huI, pariNAma hai viparIta aba anyAyakI vRSTi huI / ye mAnavocita kArya meM bhI pApa batalAte hameM, hAM ! rAtameM bhI sUryakA santApa ghatalAte hameM / 132 karate huye bhI pApa inake sAthameM calate raho, ha~sate raho, milate raho, nita hAtha paga malate raho / yadi cApalUsImeM jarA bhI jAyaMgI raha galatiyAM, ur3a jAyaMgI tatkAla hI phira to tumhArI dhajjiyAM / paJcAyateM / koI divasa paMcAyatoM kA vizva bIca mahatva thA, taba mAnavoM meM bhI paraspara eka dina ekatva thA / ve na karatIM thIM kabhI bhI khUna vizruta satyakA, patha puSTa ve karatIM na thIM anyAya aura asatyakA / 8
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 134 hA ! Aja ina paMcAyatoM kI ho rahI hai durdazA, ina paMcarAjoMpara car3hA hai pakSa-madirAkA nazA / niSpakSa hoke nyAya karanA svapna meM AtA nahIM, hA ! dIna mAnava Aja inase nyAyako pAtA nahIM / 135 anyAya rUpI cakka hA ! hA ! yahA~ hama pisa rahe. hoke vyathita paMcAyatoM se bandhu kitane khasa rahe / basa, svArtha sAdhanake liye hotI sakala paMcAyateM, anyAya aura svapakSase pUrI akhila paMcAyateM / 136 jo kucha prathama milakara sadana do cArane nizcaya kiyA, unahI vicAroM ko aho ! paMcAyatoM meM ghara diyA / ve puSTa sahasA ho gaye sambandhiyoM kI rAyase, kRtkRtya nitako ho gaye paMcAyatoM ke nyAyase / 137 baca jAyagA jana vizvameM talavArakI bhI dhArase, hA ! baca na sakatA kintu vaha paMcAyatoM kI mArase / niSpakSatA to sarvathAko ho cukI unase bidA, jAneM prabho ! paMcAyatoM ke bhAgya meMhI kyA badA ?
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 138 aha keza kartanapara yahA~ paMcAyateM hotIM kahIM, sukha zAntike dinameM aho dukha bIja vessottiikhiiN| paMcAyateM to Aja kalakI mAnyatAko kho cukIM, apane hRdayase sarvathA saujanyatAko dho cukiiN| bhisskaar| ina paMcarAjo ke nikaTa apamAna hI hathiyAra hai, lekina samayake sAmane vaha zastra bhI bekAra hai / pApI jinheM kahate abhI dharmiSTha ve kahalAyaMge, una pApiyoM kI dhArameM savahI sahaja vaha jAyaMge / 140 aparAdha bina bhI bandhu kitane jAti cyuta hote yahA~, apamAnase hoke dukhita ve pApa rata hote yahAM / bichur3e huye nija bandhuoM ko phira milA sakate nahIM, upadeza dhArA bhUla karake hama pilA sakate nhiiN| prati varSa kitane hI manuja rote hamAre trAsase, hote vidharmI premase jAke hamAre pAsase / 1 vAla bnvaanepr|
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA! hA! jarA sI bAtase vyavahAra hotA banda hai, jo mAnavoMkI dRSTi kyA pazu dRSTise bhI nindha hai| 142 bhUdevapake bhI hAthakA AhAra tumane kara liyA, mAnoM bhayaMkara ghora pApAcAra tumane kara liyaa| vasa, jor3a kara donoM karoM ko daNDa lenA cAhiye, Ajanma, nahiM to vandhaoM se dUra rahanA cAhiye / yadi rAtameM kucha khAliyA bhAgI huye tuma pApake, mandira tumhArA banda.kyA prabhu bhI kisIke vaapke| jabataka na mIThe modakoM se peTa inakA bhara sako, tabataka jinAlayameM na apanA eka paga bhI dhara sako bhisskRt| jinako nikAlA dharmase unakI kathA kahanA hameM, hA! hA vahiSkRta bandhuoM kA kaSTa bhI sahanA hmeN| unakA nahIM kucha bhI gayA ve dUsaroM meM mila gaye. / murajhe huye paMkaja-hRdaya tatkAla unake khila gye| 1mA
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ porani hA~ ! mAnavoMkA to yahAMpara khUnataka bhI mApha hai, para auratoMkA sUkSmataH hotA yahA~ insApha hai / ina dharma bhraSTA nAriyoMkI jo vikaTa hotI dazA, yoM likha na sakatI lekhanI jI dhAma karake durdshaa| duSkarma karaneke liye karate vivaza mAnava unheM, puruSatvase ve dUra, kahanA cAhiye dAnava unheM / vezyA banAte nAriyoM ko hama nijI adhikArase, karate pRthaka unako jarAsI ghAtapara AgAra se / 147 hA jAticyuta nija jAtise karane lagesavahI dhRNA, nirvAha kyA hotAna unakA isa jagatameM hama pinA? taiyAra rahate dUsare unako milAneke liye, saprema apane sAthameM unako khilAneke liye| 1 vartamAnameM paJcAyatoMkA anyAya jo jora-zora para hai| ce dina nikaTa hI hai jaya phi inako apane duratyaupara paravAnA hogaa| jo dazA madhyAhake sUryaphI hotI hai vahI dagA inakI bhI hogii| manuSya nyAyakA sApIhe anyAyakA ndii|
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAcAra-patra / hA, kara rahe kAle yahA~ kAgaja calAkara lekhanI, dveSAgni bar3hatI Aja patroMse yahAMpara caugunI / hote na yadi ye patra to itanI kalaha bar3hatI nahIM, yaha jAti pakSApakSake bhI pAThako par3hatI nhiiN| 146 hotA nahIM matabheda itanA Aja jitanA dikha rahA, zAstrokta likhatA eka to para anya kuchahI likha rahA sAhityakA rahatA nahIM hai lekha unameM nAmako, hote dukhI grAhaka inhIMmeM DAlakarake daamko| ghasa, basa, hRdayake durvicAroMkI adhikatara puSTi hai, apane prayojana-siddhi-hita inakI huI aba sRSTi hai| nija dharma sevAkA prathama Adeza honA cAhiye, kaTu zabda likha vidvoSakA kyA bIja bonA cAhiye ? AcArya vacanoMkA ulaMghana ava kiyA jAtA yahAM, viparIta unakA artha bhI samajhA diyA jAtA yhaaN| se ke kisI bhI paMktiko svayameva lar3ane laga gaye, apazabdakA upayoga karake aura bar3hane laga gye| .
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 152 jo A gayA nija cittameM tatkAla likha DAlA vahIM, kAgaja, kalama, masipAtra apane hAthake, parake nahIM / phailA vitaMDAvAda isase Aja jaina samAjameM, hA, zAnti bhI to ro rahI hai zAntitAke rAjameM / 153 utpanna hote patra nUtana, jIrNa tajate prANako, thor3e divasa jIkara yahAM ve prApta hoM avasAna 1 ko / niSpakSa likhanA to kisIne Ajataka sIkhA nahIM, niSpakSatA bina lokameM yaha satya bhI dekhA nahIM / 154 nijadveSa dikhalAte huye likhate kabhI nAstika jinheM, ve bhI kar3e ho dharma-ThekedAra likhate haiM unheM / icchA yahI hai tIvratara saMsAra meM sanmAna ho, priyadharmakA apamAna ho yA jAtikA avasAna ho / sampAdaka / bhASA na AtI zuddha likhanA patra sampAdaka bane, basa, pUrNata: ve jAtimeM saMkleza utpAdaka bane / 1 anta /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 nijamAna hita saMsArameM kyA kyA nahIM karanA par3e, lekhaka, kavi, kavirAja, bhI sevaka kabhIbananA pdd'e| sNsthaayeN| haiM jaina saMsthAyeM yahAM para pUrvajoM ke bhAgyase, milate nahIM haiM kAryakartA yogya hA, durbhAgyase / saubhAgyase yadi kArya-vAhaka yogya mAnava hai jahAM, vaha kyA akelA kara sakegAdravyakI kmtiivhaaN| 157 zrImAn logoMkA na inakI ora kiMcit lakSya hai, karatA nirIkSaNataka nahIM jo ki banA adhyakSa hai / ghasa, mukhyakartAkI vahAM calatI nirantara pola hai vAhara dikhAvaTa dekha lo, kyA riktahI yaha Dhola hai| 158 hai dravyakI kamatI ghar3I akhabArameM chapavAyeMge, janatA samakSa na kArya karake bhI kabhI btlaayeNge| kyA abhrabhedI vilDiMgoMse saMsthAkA nAma hai, priya hai na kRtrimatA tanika pyArA jagatako kAma hai|
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 0000 Doo. 156 AtA pracura ronA hameM vidyAlayoM ke kAma para, hote dukhIvahuchAtra hA, AjIvikA pina dhaampr| paMDita nikalate jA rahe para hai jagaha khAlI kahAM, nijapeTa bharanA bhI unheM hA! ho rahA muzkila mhaa| brahmacaryAzrama / aba AzramoMkI bhI dazAkoApakucha avalokiye, dhanavAna putroMkI nahIM sattA vahAM para dekhiye| vaha pUrva-zikSA pUrNataH durbhAgyameM milatI nahIM, murajhI huI manakI kalI unakI kabhI khilatI nhiiN| haiM Aja bhI do cAra yoM to brahmacaryAzrama yahAM, para chAtra par3hane ke liye pUre aho ! milate kahAM / santAna kevala raha gaI hai aba sagAIke liye, hama bheja sakate AzramoM meM kara par3hAI ke liye| priya brahmacaryA bhAvameM kitanI kaThinatA prApta hai, 1 pracAryA bhAvase, kaisA humA kurA gAtha / makkhiyAM phaise unheM 1 uThate nahIM haiM hAtha / / -maithilIzaraNa gupt|
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 000 hAya, asamayameM yahAM jIvana sadaiva samApta hai| cazmA binA hama pAsakI bhI vastu lakha sakate nahIM, AdhAra bina dazapAMca paga svayameva cala sakate nhiiN| 163 dekho javAnImeM yahAM kaisA vur3hApA A gayA, aba to hagoM ke sAmane kaisA aMdherA chA gayA / sarvAMgameM nizidina yahAM hotI bhayaMkara vedanA, . jo duHkha hoM thor3e sabhI hI eka zaktike binaa| vyAyAma shaalaayeN| vyAyAmazAlAyeM aho, astitva nija rakhatI yahAM vyAyAma karaneke liye ghara kauna jAtA hai vahAM / Arogya rahanA sarvadA yaha bAlakoM kA karma hai, vyAyAma karanemeM gRhasthoM ko bar3I hI zarma hai| 165 sAmAna le do pAMva bhI calanA kaThinatara ho gayA, yoM jaga rahI hai klIvatA1bala vIrya sArAso gyaa| java lAjameM Ake sakala vyAyAma hamane taja diyA, taba dekhakara avakAza manameM bhIratAne ghara kiyaa| 1 -1 npuNsktaa| - --
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 Goocy hama Atma rakSA kara sakeM itanA na tanameM bala kahIM, muradAra caharoM para tanika bhI vIratAkAjala nhiiN| hama dekha karake corako jagate huye so jAyeMge, hallA kareMge jorakA sarvasva jaba le jaayeNge| anyAyiyoM ke sAmane hama kAMpate haiM tUlase, sukumAra atizaya ho rahe dekho, sukomala phuulse| aha, sahana sakate haiM kabhI madhyAhnake bhI ghAmako, tAMge vinA jAte nahIM dUkAnase bhI dhaamko| 168 phira bhI na lAyeMge yadi vyAyAmako upayogameM. Ajanma hI sar3ate raheMge hama bhayaMkara rogareM / vyAyAmazAlAjAtanika isa dehakosugaThita karo, sukha-zAMtike hita vizvameM vyAyAmako niyamitakaro __ auSadhAlaya / haiM auSadhAlaya bhI yahAM upacAra karaneke liye, jar3ase na satyAnAza koI roga jAte haiM kiye|
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ savahI svadezI auSadhIkA DhoMga ve phailAyeMge, pracchanna1 kitanI hI davAyeM DAkTaroM se laayeNge| 170 unakI davAse peTakA bhI roga miTa sakatA nahIM, bImAra-mAnava bhI aho cirakAla Tika sakatA nhiiN| vijJApanoM ko dekhakara tArIpha jo jAte vahAM, kucha kAlameM paisA luTAkara lauTa Ate haiM ahA ! pustkaaly| hai pustakAlaya bhI sabhIko jJAnake dAtA sadA, svAdhyAya karanese vahAM kalyANa hotA sarvadA / Adhunika-granthAlayoMmeM grantha jaise cAhiye, ati yatna karane para na unameM anya vaise paaiye| 172 nATaka, sinemA ghara yahAM aise mileMge Apako, jo zAntike badale yadAyeM cittake santApako / hai ekakI unameM kathA yasa | Apa par3hate jAiye. yaha darakapAjI sIgviye dina 2 bigar3ate jaaiye|
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 kavitA | yaha jAnate haiM nahIM kahate gaNAgaNa bhI kise ? karane lage kavitA, jagata phira kyoM na kavitA para haMse ? piMgala par3hA nahiM nAmako tukabanda korA chaMda hai, harigItikAmeM gItikA calatA sadA svacchaMda hai / 174 hogI na sundara ukti usameM padalalita hoMge nahIM, TUTe huye akSara bhalA kyA zobha sakate haiM khiiN| hai artha sAdhAraNa sadA saba hI purAnA bhAva hai, nija nAma ho jAve jagatameM yaha hRdayakI cAva hai / janasaMkhyAkA hrAsa | hA ! dharmase dhanase tathA janase hamArA hrAsa hai, avaloka karake nAza nija hotA na kisako trAsa hai / jaba hama na hoMge lokameM taba dharma bhI hogA nahIM, AdhAra bina Adheya bhI palabhara na raha sakatA kahIM / 176 isa hAsakI bhI ora kyA jAtA kisIkA dhyAna hai ! jana-nAzahI sabake liye atizaya bhayaMkara vANa hai|
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ikkIsa1 pratidina ghaTa rahe haiM dekha lo jainI yahAM, kyoM cala rahI hai kAlakI hamapara kaThina cheniiyhaaN| 177 eka dina saMsArameM sarvatra the hama hI hamI, para Aja sabase bhI adhika hotI hamArI hI kmii| samrATa akabarake samaya hama eka koTi rahe yahA~ ve dharma-bandhu chor3a hamako hAya, Aja gaye kahA~ ? 178 hA, dekhakara ghaTatI vikaTa bahatA hagoMse nIra hai, jisake hRdaya hotI vyathA hotI usIko pIra hai| astitvakyA uTha jAyagA ava socahotA hai yahI, kyA anya logoMkI taraha hamase rahita hogI mhii| 16 bhUgarbha sthita mUrtiyAM astitva phira batalAyeMgI, thA jaina dharma kabhI yahAMpara vAta ye prgttaayeNgii| hoMge hamAre deva mandira dUsaroM ke hAthameM, vicarA kareMge hama kahIMpara dUsaroM ke saathmeN| 1 tIsa varSa meM jaina samAjake do lAkha bhAdamI kama ho gye|
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 162 rahate yahAM vyAkhyAna sAre sAmayika nindA bhare, upadezakoMse piNDa chuTegA hamArA kava hre| dasa pAMca rupaye phIsake ve to sahaja hI mAMgate, apanI duraMgI cAlako ve svapnameM kaba tyAgate ? parako lubhAneke liye ce DhoMga kyA karate nahIM, apavAda athavA pApase manameM tanika Darate nhiiN| zrImAn logoMkI bar3AIkA vipula pula bAMdhanA, AtA inheM acchI tarahase svArtha korA sAdhanA / upadezakoM kI dekhalo cahuMora hI bharamAra hai, kyA jAti athavA dharmakA inase huA upakAra hai ? ye to paraspara dveSakA durvIja conA jAnate, parakI bhalAImeM nahIM apanI bhalAI jaante| 15 isa peTa poSaNake liye karane par3eM upadeza sava, isake liye saMsArameM dharane par3eM durveza sava / sunate rahe zrotA prathama upadezako jisa bhAvase, sunate nahIM haiM Aja ve usakokabhI nijcaavse|
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai he sajjano, karake kRpA aba Apa AlU chor3iye, nija pUrvajoMkI rItiyoMko svapnameM nahiM tor3iye / khAte svayaM AlU tathA hA! anya bhakSyAbhakSya ve, apane vacana Upara kabhI dete nahIM haiM lakSya the| brhmcaariignn| patnI nahIM hai gehameM isa dehameM pala bhI nahIM, pANigrahaNa bhI dUsarA aba ho nahIM sktaakhiiN| jo kara nahIM sakate tanika bhI lokameM puruSArthako, ve bana rahe haiM brahmacArI siddha karane svArthako / 168 basa, loka pUjA cAhiye nija dharmase kyA kAma hai, haiM brahmacArI para hRdayameM kAminIkA nAma hai| cintA na hai unake hRdayameM leza bhI paramArthako, mara jAMya cAhe dusarA unako par3I hai svArthakI, / 164 AhAra sundara miSTa athavA pauSTika hotA jahAM, manameM mudita hote hue ve jImane jAte vhaaN| haiM brahmacArI dUsaroMko hI dikhAneke liye, Upara raMge haiM, vastra lekina zyAma hai unake hiye|
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 karate hue jisa kRtyako zrAvaka-hRdaya zaramAyeMge, upadeza dekara dUsaroMse ve use krvaayeNge| hA. hA. lajAte Ajakala saba brahmacArI veSako, nita zAntike hI nAmapara paidA kareMge klezako / 201 thoM bana gaye haiM brahmacArI karmako jAnA nahIM, jisa dharmake pAlaka svayaM sacA use mAnA nhiiN| jo A gayA isa cittameM upadeza vaha dene lage, vAgvIra dhana karake kalahake bIjako dhone lge| 202 haiM brahmacArI aura yaha yauvana bharA hai gAtameM, avalokane nija-kAminIko ve andherI raatmeN| rahate vyathita atyanta hI hA, mArakI duArase, pracchanna taba ve jor3ate sambandha isa saMsArale / bhttttaark| eka dina akalakase vidvAn bhaTTAraka huye. nija zaktise jo lokameM prabhu-dharma sNcaalkhuye| aha, Aja mahAraka yahAM rakhate parigraha bhArako, bhagarAjakI upamA alaukika mila rhiimaariko|
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 204 aba nAma bhahAraka yahAM saba kRtya unake nIca haiM, jo the sarovarake kamala ve ho gaye aba kIca haiM / hA, jAna kucha par3atA nahIM yaha kAlakA hI doSa hai, athavA hamAre dharmapara vidhine kiyA ati roSa hai| 205 aba dharma rakSaka nAmapara ye dharma bhakSaka bana rahe, saMsArake ADambaroM meM yoM adhikatara sana rahe / haiM vastra inake dekha lo raMgIna rezamake bane, pIchI kamaMDalu bhI aho, inake sadA mana mohate / 206 gadda tathA takiye bhare rahate sukomala tulase, sAdA nahIM AhAra karate haiM kabhI bhI bhUla se / pasa. puSTa, miSTa gariSTahI inakA sadA AhAra hai, par3atI bhayaMkara rAtako inapara madanakI mAra hai / 207 pratyeka bhahAraka yahAM para dharmakA AcArya hai, para dharmake anurUpa to hotA na koI kArya hai / kitanI likhI rahatI ghar3I zubha padaviyA~ caparAsameM, rakhate parigraha sarvadA saMsAra bharakA pAsameM /
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 pAkhaMDiyoMko bhUpasama sAmAna sArA cAhiye, bhagavAna-pratimA sAmane takiyA sahArA caahiye| pUjeM kudevoMko aho, nija mArgameM zraddhA nahIM, aise kuguruoMse jagatakA kyAbhalA hogA kahIM ? sagrantha ye pApI bar3e nirgranthase pujate yahAM, hA! svArtha sAdhanake liye savaDhauMga bhI racate yhaaN| paranAriyoMke hAthako lete aho ! nija hAthameM, avakAza pA kara baiThate anyAya unake sAthI / 210 muni dharmakA bhI svAMga dharanA premase AtA inheM, ullU banAnA zrAvakoM ko bhI sadA AtA inheM / nija yaMtra mantroMse DarAnA dUsaroM ko jAnate, hA ! dharmakehI nAmapara ye pApa kitanA tthaante| 211 haiM bhakta inake Aja bhI bAgar3a tathA gujarAtameM, kara paiThate prabhukI avajJA A inhIMkI vaatmeN| he Avako! hote hue haga tuma-nahIM andhe dhano, Ake kisIkI yAtameM agha-pakSa meM mata tuma sno|
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 kara preraNA atyanta hI pUjA karAyeMge kabhI, niHzaMka taba nirmAlya apanAhI banAyeMge sbhii| pUjA pratiSThA eka bhI hotI nahIM inake vinA, hotI bar3I hI ThATase inakI manohara bhAvanA1 / 213 daza pAMca naukara to gurU, rakhate sadA hI saMgameM, hA, hA, raMge rahate alaukika hI nirAle rNgmeN| ye zrAvakoM ko de sakege hAya kArAgAra bhI, prabhune inheM kyA de diyA hai vizvakA adhikAra bhii| girate kueM meM to svayaM para anyako leke gireM, jaba haiM yahAMpara bhaktagaNa taba kyoM akelehI mreN| apane kukarmoMse sahaja pAtAlameM ye jAyeMge, sahane par3eMgI vedanA taba to adhika pchtaayeNge| munignn| jinasAdhuoMkA Ajakala hamako adhikatara mAna hai, 1ye (bhaTTAraka) jisake ghara bhAvanA (AhAra ) karate haiN| usakA to divAlAsA nikala jAtA hai| kabhI kabhI do do tIna tIna sau rupayA kharca par3a jAtA hai|
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 unakI dazAko dekhakara hotA hRdaya kyoM mlAna hai / ve sAdhu haiM lekina hRdayameM sAdhutA thor3I nahIM, tana vastra-tyAgA kintu mamatAkI latA tor3I nahIM / 216 aba bhI aho! unake hRdaya aihika-viSayakI cAha hai, nirvANa sukhasiddhayartha kyAlavaleza bhI utsAha hai ve mAna yA apamAnakA rakhate bar3A hI dhyAna haiM, mada,moha,mamatA, pakSatA, unake pravala mahamAna haiN| yahamArga yadyapihai sugamatI bhI kaThina isakI kriyA, para Aja to yasa mAnameM munivrata yahAM jAtA liyA ve mUla guNa bhI pAlanemeM sarvathA asamartha haiM, asamarthatA vaza sAdhu gaNa karate aneka anartha haiN| 218 ho dUra ve nija gehase phaMsate jagatake jAlameM, saubhAgyase milate kahIM sacce gurU klikaalmeN| tanapara kabhI rakhate nahIM nila tupa parApara cela1ko, para kauna kaha makatAmanuja unake hRdymlko|
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ GODROOF *004 219 sira keza-luMcanake liye jAtA yahAM melA bharA, vijJApanoM se vyApta hotI hai sakala vizvambharA / chayAlIsa doSoMko kaho kaba pUrNataH ve TAlate, docAra bAteM chor3a,kyA zAstrokta vidhi ve paalte| 220 pUjA tathA abhimAnameM unakA hRdaya Asakta haiM, tapa,jJAna,saMyamase tarala1 mana sarvadA hI rikta hai| A mAnameM dhAraNa kareM ye zreSTha saMyamakI dhurA, para antameM avalokiye pariNAma AtA hai buraa| ___ 221 AdhIna nahiM haiM indriyeM saba indriyoMke dAsa haiM, hA! vyartha hI nija dehako yoM de rahe ati trAsa haiN| mArjAra sama lajA janaka saMsArameM inakI kathA, zItoSNakI kiMcit kabhI bhI saha nahIM sakate vyathA 222 jaga citta-raMjanase inheM gurutA huI ava prApta hai, saMsAra-cintAse hRdaya vismaya! adhikatara vyApta hai| 1 cNcl|
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ dukhameM sahaja hI chor3a dete Aja kala muni dhairyako, yoM cAhane lagate vyathita saMsArake aishvryko| 223 cintA unheM rahatI vikaTa nita ziSya gaNake vRddhikI, icchA nahIM paramArthakI abhilASa laukika siddhikI ajJAna rUpI vyAdha dina 2 kara rahA hA! ghAta hai. Adarza sundara sAdhuoM kA ho rahA kyoM pAta hai ? 224 koI munI nija nAmase cande yahAM kara vAyaMge, nija nAmakI koI aho! chatarI yahAM bnvaayNge| ve gupta bAtoM ko kaheMge bhaktajanake kAnameM, ne khinna pramudita hoM yahAMpara mAna yA apmaanmeN| priddt| jina paNDitoM kA eka dina saMsArameM sanmAna thA, nija dharmake utthAnakA jinako bar3A hI dhyAna thaa| karate rahe jagameM prakAzita dharmako nija jJAnase, hA! Aja una vidyArNavoMkA vyAsamana abhimAnase ra stUpa vagairaha smAraka cih| -
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 dekho ! parasparakI kalahameM Aja unakA dharma hai, aba uTha gayA unake hRdayase dharmakA saba marma hai| niSpakSa hoke vastu nirNayakI unheM saugandha hai, kahate prathamase rUr3hiyoM kA dharmase sambandha hai| 227 zubha jJAnake badale hameM ajJAna dhArA de rahe, uddeza bina ye loga yoM hI dharma naukA khe rahe / kacarA haTAne meM tanika aba ye samajhate pApa haiM, Azcarya kArI paNDitoM ke Aja kArya-kalApa haiN| 228 haTha bhUtake AdhIna hokara satyakI corI kareM, hA! satyameM bhI vyarthakI ye loga muMha jorI kreN| nindA tathA bakavAdase kucha kAma calatA hai nahIM, he paNDito! tuma satya bolo satyakI sArI mhii| bAbU log| ina bAvuoMne bhI yahAM kaisI macAI krAnti hai, jisase samAjoMmeM vipula sarvatra krUra azAnti hai| sabako miTA karake aho / ye eka karanA cAhate, the nindha bAteM bhI bahuta sI hAya Aja sraahte|
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 anmaan 00000 238 siddhAntake jo gUr3ha bhAvoMko jarA samajhA nahIM, apane nirAle paMthakI kara DAlatA racanA vhiiN| kitanoM vibhAgoMmeM aho ! yaha dharma dina 2 vaTa rahA, ataeva isakA vAstavika bhI rUpa isase haTa rhaa| 236 pyArA ahiMsA dharma to hai Aja granthoMmeM yahAM, apanA likhAnA cAhate haiM nAma santoM meM yhaaN| vaha sArca bhaumikatA kahAMpara chipa rahI hai dharmakI, karatA rahA jagabhara prazaMsA dharmake stkrmkii| 240 uttama kSamA, mArdava, prabhRti to Ajakala duSkarma haiM, mithyA vacana, parivAda, hiMsA nityake saddharma haiN| duSkRtya bar3hate jA rahe saddharmake hI rUpameM, kyA lIna ho jAtA nahIM pASANa nirmala kUpameM ? 241 anyAya pakSoMko aho ! dharmAndhatAvaza khIMcate, hote hue bhI netra donoM Aja unako mIMcate / kaisI macI bhISaNa kalaha sarvatra prabhu santAnameM, hama mauna haiM saMsArameM nija dharmake apmaanmeN|
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 hama dharmako tajane lage vaha hogayA hamase vidA, aba dharma hai satkarma hai kevala hamArI sampadA / yoM kara liyA karate kabhI hama vaMdanA jinarAjakI, kaise likhe yaha lekhanI dhArmika avasthA aajkii| hA! ghUmatA hai dharma pyArA kaunase udyAnameM, jAtA yahA~ jIvana hamArA bhI kisIke dhyAna meM / jisa dharmakI utkRSTatAse jJAta the jagajana kabhI, siddhAnta usake uccatara ajJAnase soye sbhii| 244 jo jainamata saMsAra dharmAkA subhagasira maura thA, isa dharmakA dhAraka na ho aisA na koI Thaura thaa| vaha ho rahA hai saMkucita vidhikI kRpAse hI yahAM, thor3e yahAM haiM vaizya hI isa dharmake pAlaka yhaaN| hamArI kaayrtaa| rahanA na cAheM hama kabhI vaMcita jagata ArAmale, taba kyA bhalAI kara sakeMge hama kisIkI kaamse| yo hAya, nasa nasameM hamAre krUra kAyaratA bharI, ojasvinI vaha pUrvajoMkI zakti hA, kisane harI ?
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Program 246 hama to kahAneke liye aba IzakI santAna haiM, saprANa mukhamaMDala sabhIke zava sadRzakyoMmlAna hai| yadi ina hamArI nAr3iyoM meM pUrvajoM kA rakta hai, to zuratA, gaMbhIratAse kyoM hRdaya yaha rikta hai| zrIrAma soco saha sake kaba jAnakI-apamAnako ? ve zAnta sthira the huye harakara dazAnanake praannko| bhArI sabhAmeM kauravoM ne kaSTa kRSNAko diyA, hoke dukhI taba pAMDavoM ne naSTa unako kara diyaa| 248 guNDe hamArI bhaganiyoM kI kara rahe gheijjatI, ina pApiyoMkI bar3ha rahI dekho yahAM dUnI gtii| kucha daMDa unako de sakeM itanA na tanameM jora hai, aparAdha hInAke prati anarIti hotI ghora hai| 244 apane bhavanameM nAriyoM ko hI satAneke liye, saMgrAma vIroMse adhika uddIta hote haiM hiye / hA, dekhate locana abhAge nAriyoM kI durdazA, paMDhtva Akarake kahAMse isa taraha manameM ghasA /
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 Poon hA! tor3ate lucce laphaMge deva-pratimAyeM yahAM, avaloka karake dRzya bhISaNa bhIrUtA chor3I khaaN| isakA namUnA dekhiye bahu dUra to kur3acI nahIM, jAne hamArA bhAra kaise maha rahI hai yaha mahI ? 251 hotA hamAre utsavoM para ghora pattharapAta hai, kyA vaha sahAranapura-kahAnI Apako ajJAta hai ? nara-rAkSasoMne gehinIkA zIla dhana kaise harA, aGkita rahegI cittameM ghaTanA huI jo godharA / rokI gaI ratha-yAtrAyeM vizvameM kisakI kaho, . uttara milegA sarvadA ina jainiyoMkI hI aho / sammukha bayAnA kAMDa hai hA! aura zivahArA yahA~, apamAna jainoM kA jagatameM Aja hotA hai mhaa| 253 cupacApa baiThe dekha lo khAkara tamAcA gAlapara, ha~sate jagatake loga isa AzcaryakArI hAlapara / hamane ahiMsA zabdakA aba artha kAyarapana kiyA, apanA hamIMse to kabhI jAtA nahIM rakSaNa kiyaa|
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokokti gur3a gIlA yathA vaniyA rahe DhIlA tathA, nija kAryase isa bAtako hama kara rahe haiM sarvathA / kevala tarAjUmeM hamArI Aja sArI zakti hai, utthAnakI cintA nahIM hai sampadAmeM bhakti hai / hotI nahIM apanI vasUlI bhI paThAnoMke binA, SaMDhatva vaha vAkI rahA jisakI na bhI thI kalpanA / aba nAmake hI haiM puruSa hamameM na kucha puruSatva hai, saMsArameM manujatva vina niSkAma hI astitva hai, tIrthoM ke jhgdd'e| bhagavAna sama hI pUjate haiM bhakta tIrtha sthAnako, pAyA vahA~se Izane anupama sukhada nirvANako / una tIrtha kSetroM meM sadAsukha zAnti milatI hai bar3I jAtI vikhara pala mAtrameM sampUrNa pApoMkI ldd'ii| aba tIrtha kSetroM ke liye bar3hatA sadA hI baira hai, karanA par3e unake liye ava kauMsiloM kI saira hai / yaha jAti hA,hA, vizvameM zubha zaktiyoM se bhraSTa hai, jo zakti kucha avazeSa hai usakA miTAnA iSTa hai|
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArjAra-dvayakA dekha lo kyA nyAya bandarane kiyA, AhAra unakA dakSatAse zIghra usane hara liyaa| lar3ate jahAM ghara do manuja hotA vahAM parakA bhalA, jayacandrake hI dvaSase to rAjya yavanoM ko milaa| saprIti hama to dharma sAdhana taka nahIM aba jAnate, bhUle ahiMsA tatvako usako na kucha phicaante| 263 jisakAla sAre vizvameM bar3hatI dikhAtI ekatA, usa kAla hamameM bar3ha rahI hai mUrkhatA, avivektaa| sabahI digambara aura zvetAmbara prabhUke putra haiM, kyoM bana rahe haiM Aja ve hI tIrtha kAraNa zatru haiM ? ye tIrtha jagameM haiM sabhIko tAraneke hI liye, saMgrAma kSetra banA rahe nara mAraneke hI liye| hAhA! nihatthoMpara kaThina par3atI pulisakI mAra hai, isa pAmarocita kAryako jaga de rahA dhikkAra hai| __mandiroMkA puujn| yoM ho rahA hai dUra hamase Aja pUjA-pATha saba, hA! bar3ha rahA dekho vilAsoM kA nayAhIgATha ava /
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjA kareM bhagavAnakI itanA kahAM avakAza hai, satkRtyakA pratidina yahAMpara horahA atihAsa hai| 266 sarveza-pUjanake liye milate pujArI bhI yahAM, ve zuddha pUjA bola leM, hai jJAna itanA bhI kahA~ ? ve dravya pA bharapUra bhI kartavyako kaba pAlate, ati saukhyaprada isa kAryakI begArasI ve ttaalte| 267 jo jAnate taka haiM nahIM pUjana prayojanako jarA, anta:karaNa jinakA sadA hI kSudrabhAvoM se bhraa| tIrthaMkaroM ke nAmataka pUre jinheM Ate nahIM, saMsArameM jo dUsarA bhI kArya kara pAte nhiiN| 265 ve dvija apar3ha aba to yahAM banate pujArI sarvathA, kaise likhe aba lekhanI isa durdazAkI saba kathA? hai aura kI to bAta kyA yaha AratI AtI nahIM, unakI kriyAoM ko kahIM bhI pUchane vAlA nhiiN| 266 sundara prasUnoM se prabhUkI mUrti DhaMka dete yahA~, sarvAGgameM bhagavAnake kezara car3hA dete yahA~ /
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnoM prabhUko bhI abhI saMsAra duHkha avazeSa hai, unakI avasthApara vicAroM ko bar3A hI kleza hai / 270 zrImAn logoM ne sadanase dravya kucha bhijavA diyA, dhoke pujArIne use sarveza-pUjana kara liyA / baiThe hue apane bhavanameM puNya unako mila gayA, jagakarma sabazubharUpa hokyoMki vahAM shriikiidyaa| deva mandiroMkA hisAva / devAlayoMke dravyakI bhI avyavasthA ho rahI, jisake nikaTa yaha dravya hai yasa pAsa usahIke rhii| jo bApa dAdoMko diyA thA dravya unake sAtha hai, kyoM dAnakA deM dravya yoM aba to hamArA hAtha hai| 272 vizvAsase jisake yahA~ rupayA jamA jAte kiye, prastuta punaH hote nahIM ve zIghra deneke liye| devAlayoMkA dravya to jagameM sadA bhagavAnakA, dAtA sabhIkA hai vahI,vAveM na kyoM dhanavAnakA / lakSmI! -
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ unake hRdayameM Ajakala atizaya avidyA rAjya hai, pIhara sukhoM ke sAmane prANeza bhI hA! tyAjya hai| ve patra patikA par3ha sakaM itanA nahIM unane par3hA, mAtA-pitAoMpara yahAM ajJAna bhUta ahA! cddh'aa| ina bAlikAoM ko par3hAkara kyA karAnA naukarI, vidyA par3e vina pAlikA jAtI nahIM bhUkhoM mrii| yaha to parAI vastu hai isase hameM kyA kAma hai, thor3e dinoM ke hI liye isakA yahAM yaha dhAma hai| 287 karake sutAkA vyAha hama nizcinta nita hote ahA! para bAlikAke nAmapara parijana sabhI rote ahA ! gRha kArya karanA bhI unheM acchI taraha AtA nahIM, hRdayeza bhI pAkara unheM ArAmako pAtA nahIM / 288 nija gurujanoM kI to vinaya unake hRdayase dUra hai, yasa! mUrkhatA, ajJAnatA, avivekatA bharapUra hai| nija sAsako denA vikaTa uttara nahIM ve bhUlatI, ve jAna karake hI hRdayameM vAkya-bhAlA huultiiN|
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 prANezako denA nahIM ve jAnatI haiM sAntvanA, pUrI na kara sakatI kabhI unake hRdayakI bhaavnaa| pratyeka bAtoM para unheM AlA bar3A hI rUTanA, aparAdha karane para suttoM ko khUba hI to piittnaa| 260 chor3eM na apanI haTha prabala AjAya paramezvara kahIM, nija pUjya puruSoM kA tanika unake hRdayameM Dara nhiiN| kara baiThatI haiM roSavaza do cAra dinakI laMghaneM, AhAra sundara chor3a karake ve cabAyeMgI caneM / 261 jAne valA unakI sabhI priya pati mare athavA jiye, prANezake bhI kaSTameM rahate mudita unake hiye| pahilI sarIsI deviyoM kA aba na inameM bhAva hai, hA, par3a rahA hai jannase hI Aja anya svabhAva hai| 262 samucita na kara sakatIMkabhI pAlana nijI santAnakA, aba dhyAna bhI unako nahIM hai mAna yA apmaankaa| Ake jagatakI bhIrutA unake hRdaya meM usa gaI, gRhadeviyoMse ramya bhavanoMmeM kalaha hI basa gii|
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 sukumAratA / dekho akelI ve kabhI gRhase nikala sakatI nahIM. moTara tathA tAMge binA do pAMva cala sakatI nahIM, / unake bhavanake kAma sAre dAsa yA dAsI kareM, ve kAma kara sakatIM nahIM patideva taka pAnI bhreN| 264 dvijarAja sevaka haiM bhavana- bhojana banAneke liye, do cAra sundara dAsiyA~ haiM tana sajAneke liye / panideva sevAke liye unake na komala hAtha haiM, zrImAn satiyoM ke yahAM basa dAsa sama hI nAtha haiN| 265 hai kauna aisA kAma jo inako nahIM nija-kAminI Adeza pAneke liye unake suputroM ko yahApara dhAyagaNa hI ye phaizanoMmeM lIna haiM sutapara na dRSTI putrAbhilASA / karanA par3e, rahate khar3e / pAlatIM, DAlatIM / putrAbhilApAse yahAMkI nAriyAM karatI na kyA ? sAdara kudevoM ke caraNameM zIza nija dharatIM na kyA / vijJApanoM kI kaunasI zubha auSadhI inase bace, sutaheta jagakA nitya ani duSkRtya bhI inako ruce
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Poot jo nAriyAM jitanA bar3A dhaMghaTa sadaiva nikAlatI, utanA adhika prANeza prati kartavya apanA paaltiiN| isa rAkSasI pardA-prathAse Atma bala jAtA rahA. hamameM nahIM jababala aho, tonAriyoMmeM ho khaaN| calatI huI ve mArgameM khAtI anekoM ThokareM, samathala na honese kahIM ve hAya, oMdhe mukha gireN| khasatA sarasa aMcala kahIM par3atA aho, nUpura kahIM, una banda nayanoM se nikaTakI vastulakha sktiinhiiN| solA (zodha) he pAThako, suna lIjiye solA prathAko bhI kahA, sunakara yahI kahanA par3egA yaha prathA bilkula vRthA / ati zuddhatAke heta hI solA yahAM jAtA kiyA, para zuddhatApara to sadAhI dhyAna kama jAtA diyaa| mailIkucailI dhotiyoMko anya yadi cha le kahIM, tava to rasoIke jarA bhI kAmakI rahatI nhiiN| bhojana-bhavanakI dhotiyoMmeM maila rahatA hai chavA, solA binA para chuna sakatI ve rasoIkA tvaa|
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 161 313 ve vana gIlA pahira karake kAma kara sakatI sabhI, para sApha dhotIko nahIM ve pahira sakatI haiM kbhii| aha, poMchatI jAtI usI meM hAtha ATA dAlake, AyA tathA ghI lipta dhutiyA kAma aatiikaalshke| 314 hAM,yadi adhika unase kaho uttara yahI deMgI hameM. hama nAriyoMke kAmameM kyA bolakara karanA tumheM ! tuma bhRSTa ho chUte phiro saba jAtiko bAjArameM, yo cala nahIM sakatI tumhArI bhRSTatA aahaarmeN| tuma kyA mujhe samajhA rahe ho zuddhatA maiM chor3a dUM, Ake tumhAre bAtameM tolA prathA kyA tor3a duuN| apavitra yaha AhAra aba mujhase nakhAyA jAyagA, bAjAra meM bhI bIsiyoM 2kA bhAta tumako bhaaygaa| gRhiNI aura ghne| hove na rahaneke liye cAhe nikaTa meM jhoMpar3I, para deviyoMko to sadA AbhUSaNoM kI hI pdd'ii| 1 dUsarA din| 2 yAsA, athavA hottl|
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 AbhUSaNoM ko hI aho, ve Aja bhUSaNa mAnatIM, hA, kheda hai ve deviyAM guNasena sajanA jaantii| nita cAhiye pagame yahAM tor3e bar3e priya paijanA, sUnA dikhAtA pAMva to bhI pAyajevoM ke binA / patalI kamarameM ho na jabataka sau rupebhara karadhanI, rUThI rahe tabataka bhavana meM prANa pyArI bhaaminii| 318 ina nAriyoM kA Ajakala to maNDanoMmeM mAna hai, apane sadanakI Ayapara jAtA na inakA dhyAna hai| hoMge bhavana bhUSaNa amita to bhI sadA lalacAyeMgI. AbhUSaNoM ke heta patise nitya kalaha mcaayeNgii| vidhavAoMkI durdshaa| jabahata hRdaya karatA kabhI vaidhavya dukhakI kalpanA, taba torahA jAtA nahIM usase kabhI roye vinA / hA ! bAla athavA vRddha lagnoM kA yahAMpara jora hai, ataeva vidhavAvRndakA bhI Atarava ghanaghora hai| pASANa bhI inakI vyathAko dekhakara rote aho, tanadhAriyoMkA citta kyA phira duHkhase vyAkula na ho
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 332 jo kokilAse bhI madhuravANI sukhada nita bolatI, jo karNa puTameM premase pIyUSa mAnoM gholatI / mRdu- phUlakI mAlA sadRza komala manohara deha hai, sarvAGga sundaratA bharA lAvaNyatAkA geha hai / puruSoMkI mAnyatA / sAdhana samajhate haiM striyoMko nija viSayakI pUrtikA, apamAna karate isa taraha hama deviyoM kI mUrtikA / aba to samajhate hama unheM apanI purAnI jUtiya, para deva hamako mAnatI haiM Aja bhI ve deviyAM / hamArI bhUla / jo haiM azikSita nAriyAM isameM hamArI bhUla hai, parivAra hI sArA yahAMkA jJAnake pratikUla hai / hama doSa deM kisako adhika nahiM daivakI hamapara kRpA, nija vAlikAoMke par3hAnemeM hameM AtI napA 1 / jaina samAja | hA, Aja jaina samAja jagameM zava sahazahI jI rahA, pIyUSa taja karake sukhada ajJAna dhArA pI rhaa| 1 kajA /
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ mana bheda hA, hA, par3a rahA hai Ajakala dUnA yahA~, hA, ho rahA nandana vipinahI to sukhada sUnA yhaaN| andha shrddhaa| isa andha zraddhAkA ThikAnA bhI hamArA hai kahIM ? apanA hitAhita socaleM itanI rahI mati bhI nhiiN| pariNAmako hI soca pUrvaja kArya karate the bar3e, para hama yahAMpara rUr3hiyoM ke bana gaye pAlaka kdd'e| anamela vivAha / villI sadRza choTI bahU bara-rAja vRddha kramela 1 haiM, isa Adhunika saMsArako pANi grahaNa to khela hai| parayogya guNazubhahoMna hoM,para riddhi siddhi samRddha ho kanyA use milatI bhale vaha sau gharasakA vRddha ho| kanyA-vikraya / aise narAdhama bhI yahAM haiM vecate jo bAlikA, usa dravyase bharate satata jo garta apane peTakA / nija bAlikAkA mUlya le kitane divasanara khAyagA, aghake udayase naSTa dhanake sAtha tana ho jaaygaa| 1uuNtt|
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ santAna vikratA prathama usake liye dekheM kuA, kyA bAlikAkA janma vikrayake liye bhUpara huaa| santAna vikratA lanuja saMsAra bharameM nIca hai, vaha nida yI,rAkSasa, narAdhama, pApa rUpI kIca hai| 340 sampatti lipsAse sutAko jo manuja de vRddhako, kor3hI,apAhija,nIca,lale durgaNI atiRddharako / isa lokameM pratyakSa hI pariNAma milatA hai unheM, marakara yahAMse zIghahI yamadhAma milatA hai unheN| baal-vivaah| kaisA bhayaMkara dekhiye yaha Aja pAla vivAha hai, santAnako jhaTa bhasma karaneke liye yaha dAha hai| hama ardhavikasita puSpakohokara atizaya tor3ate. asahAya eka garISapara kyoM bhAra jagakA chodd'te| 1 phanyAM yacchati vRddhAya, nIcAya dhana limsyaa| kurUpAya, mugolAya, sameto jAyate naraH / / ( mahAtmA skanda) --sampatti vaalaa|
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 Bagrane 342 patnI patike bhAvo bhI jo samajha sakate nahIM, nirdoSa ke bAlaka vadhU yuta dekha lIjegA yahIM / alpAyumeM hI lokase ati rUgNa ho hote vidA, Ajanma unake nAmako rotI rahe nArI tadA / vRddha-vivAha | / saba ho gaye haiM keza kAle zubhra sundara tUlase, pANigrahaNakA nAma suna ve vRddha phUleM phUlase / bahu vIryavarddhaka auSadhi khAkara baneMge puSTa hA, sampattike hI jorapara pUrA kareMge iSTa hA / 344 sukumAra komala bAlikA ati yAtanA pAve kar3I, para vRddha puruSoko sadA hI nija prayojanakI pdd'ii| rahate huye bhI nAtiyoM ke vyAha ke apanA kareM, saMzaya rahita a nIca nita bhaNDAra pApoM se bhreN| 345 kahate hue AtI na lajjA tana huA bUr3hA sahI, ar bhAMti komala citta abataka to huA bUr3hA nhiiN| hA chIna lete dravyake balapara yuvaka adhikArako, batalA rahe haiM sUrkhatA apanI sakala saMsArako /
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 - terai ( mRtaka bhoja ) hA, eka ora vilokiye parivArake jana se rahe, khAke vahIM modaka mudita hA! hAtha koI dho rahe / isase mRtaka yA geha mAlikako milI kyA sAntvanA, kevala durAzA mAtra hai isase praNayakI kalpanA | 347 aise jimAnese kabhI hotA pragaTa kyA neha hai, hAM, mitratA bhI aho, par3atA prabala sandeha hai / kisa zAstrameM isakI kathA yaha kaunasA satkarma hai, bhArI hamArI bhUlase anarIti Aja sudharma hai / antima dAna | jaba dravyako ve bAMdhakara le jA na sakate sAthameM, antima samaya kucha dAna de taba puNya lete hAthameM / rahate huye jIvana kabhI denA na jAnA dAnako, ve nitya apanAte rahe abhimAnako ajJAnako / dekhA dekhI / aba anukaraNa priya ho rahe haiM hama adhikatarahI yahAM, basa durguNoM ko sIkhate sIkheM na suguNoM ko yahA~ / bharapUra karate kharca hama pAI bacAyeMge nahIM, pratyeka utsava mudita gaNikA nacAyeMge sahI /
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 171 "00000 apvyy| dekho apavyayakA yahAMpara roga kaisA hai ahA, dhana tuccha kAmomeM sadA pAnI sahaza jAtA pahA / saukI jagaha hama cAra sau bhI kharca karate haiM vRthA, satkarmameM to dravya denekI na karate haiM kathA / kyoM dUsaroM se vyartha vyaya thor3A yahAM jAve kiyA, jaise use prabhune diyA vaise hama bhI to diyA / yadi truTi zobhA vahAM thI toyahAM hogI nahIM, ghasa nAmahita nija geha bhI sAnanda veceMge shii| maatsry| 'aba to hRdayameM Thasakarake bhara liyA mAtsarya hai, hotA kahA~ hamako sahana parakA vipula aizvarya hai| tatpara sadA rahate aho ! parako girAneke liye, haiM dakSa saba hI dvaSako dUnA karAneke liye| svcchndtaa| pratidina pragatise bar3ha rahI hai dekha lo svacchandatA, hama dhArmika satkAryoMko kaha rahe haiM andhtaa| kahate purANoMko gapor3e bAta kitane zokakI, karate avajJA IzakI nahiM bhIti hai prlokkii|
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 358 sabakI calI thI lekhanI nita zAstra ke anukUla hI, para Adhunika likhkhAr3a likhate zAstra ke pratikUla hI kahate bhalA kyA naSTa kara de cittakI svAdhInatA, haMsatA sakala saMsAra aba avaloka jJAna vihInatA / nazebAjI / yo dekhiye sarvatra ghIr3I Ajakala AhArameM bAjAra meM, dUkAna meM dahI gharoMmeM bhI kahIM baiThe nikAleMge dhuAM, tana sarva roga nivAriNI saMcAra bIr3IkA huA / 356 una sAhavoM ko dekha karake cAya hama pIne lage, AhArako tajakara aho ! Upara adhika jIne lage / hotA na koI kAma aba to hAya ! lipTanahI piye. unake sahAre Aja hamase kAma jAte haiM kiye / sAhityakI avanati / hama ucca granthoM kA kabhI adhyayana karate nahIM, siddhAnta apane dUsaroM ke sAmane dharate nahIM / aba to hamArA jJAna sAga hI parIkSAmeM rahA. dekho parIkSA yAda vaha phira grantha bhAtA hai kahA~ ? saMsAra meM, AgAra meM /
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 HEAL bhkti| haiM dUra hI to Aja hama apane sadAke kRtyase, hama kaunasA satkarma karate haiM jagatameM cittase / pratyeka narakI Ajakala durlakSyameM anurakti hai, nija dhyeyaprati zraddhA nahIMprabhumeM kahA~ sadbhakti hai? 356 par3hate sadA hI jorase hama to prabhuke saMsvatana, phira bhI nahIM vidhvaMsa hotA hai hamArA bhavavipina / sirake paTakanese kabhI hotA nahIM kalyANa hai, sadbhakti bhAvoM se sadA hotA pragaTa bhagavAna hai / dekhA jagatpati mUrtiko upadeza bhI bahudhA sunA, kyA kAryavaha upadeza karatAbhakti bhAvoMke vinaa| bhAvoM binA hotI nahIM hai phalavatI jagameM kriyA, prabhubhakti bhI tobana rahI hai aba dikhAkTakI kriyaa| 1 AkarNito'pi mahito'pi nirIkSito'pi / nUnaM na cetasi mayAvidhRtosi bhakyA / / jAto'smitena jagavAMdhava / duHkhapAtra / yasmAninyAH patiphalaMti na bhaavshuunyaaH|| -zrIsUrisiddhasena divAkara / OM vartamAna khaNDa samAsa 161 - --
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekatA bhuudhrtaan| hote huye itanA sabhI hamameM abhI kucha zvAsa hai. hama kara sakeMge sarva-unnati yaha aTala vizvAsa hai| sabase prathama hamako jagatameM eka honA cAhiye, apane parAyekA hRdayase bhAva khonA caahiye| ati niSkapaTa saccA sadA rahatA jahAMpara prema hai, saba siddhiyoM ke sAtha hI rahatI vahA~para kSema hai / ataeva praNayI bndhuo| tumapremakA pyAlA piyo, AnandameM ho magnanita cirakAla taka sukhase jiyo| saMcita huye tRNa tuccha hI yoM bAMdhate gajarAjako. dRr3ha ekatA karatI alaMkRta vizva bIca samAjako / yoM Der3ha cAvalako pRthak khicar3I sadApakatI jahAM, unnati vicArI gholiye kisa bhAMti raha sakatIvahAM jIvana sagarameM premahI jayako tumheM dilavAyagA, AtA huA saMkaTavikaTa Darakara svayaM ttljaaygaa| pazu-pakSi bhI hote vimohita premake sambandhase, hotA nahIM kyAmugdha madhuliha1 bhI sumanakI gaMdhase? - bhrmr|
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvissy-khnndd|
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 mnokaamnaa| phirase prabho! yaha dharma taka madhyAhnakA mArtaDara ho. terI dayAse lokakA dukha dUra sava pAkhaMDa ho / ajJAna-tamake gartameM jo zIghra ucAsIna ho, duSkarmale saba hIna ho satkarmameM manalIna hoN| avaloka karake ar3acaneM sAhasa kabhI hAreM nahIM. upakAra karanemeM kabhI Alaza tanika dhAreM nhiiN| 'satveSu maitrI' bhatrakA saprema ArAdhana kareM. nizcinta hI niSkAma saba nita dharmakA sAdhana kreN| pIr3ita janoM para cittase hove vipula saccI dayA, agha kRtya karanemeM hameM AtI sadA hI ho dayA ! yo sAzruharpita hI alaukika gurujanoMmeM bhakti ho, para kaSTa mocanake liye pragaTita hamArI bhakti ho| Aye hamArI sampadA zubha kRtya jagake dAnameM. jihA vikaTa tallInahoprabhuke vipulgunngaanmeN| 2 suury|
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ FOct dekhA kareM pratimA nayana avirAma hI bhagavAnakI, cintA hRdayameM ho kabhI to vaha svapara utthAnakI / sunakara kaThina apazabda durjanake na manameM kSobhaho, nija dharma rakSAke liye nahiM deha takakA lobha ho / nirmala hRdaya ho zazi sadRza sAdA hamArA veza ho, atizIghra hI dhana dhAnyase paripUrNa pyArA deza ho| uttejn| hone lagA hai ramya prAtaHkAla nidrAko tajo, durguNa jagatake chor3ake anupama guNoMse aba sjo| manase bacanase kAyase aba rUr3hiyoMko chor3a do, phailA huA hai jAla cAroM ora usako tor3a do| he bandhuoM jo pUrvaja the Aja tuma bhI ho vahI, aisA karo satkArya jisase zIghra apanAye mho| Alasya yA mada mohameM kabataka rahoge tuma par3e, agha to hamArI unnatIke aGga sAre hI sdd'e| saMsArameM sanmArga hI atyanta durgama hai sadA, usa mArgameM calate huye AtI anekoM aapdaa| 12
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 "Rames zreyAMsi bahu vighnAni yaha pUrvajoM kI nIti hai, kevala acala vizvAsase milatI sadAhI jIta hai| jabataka manuja janabhItise Age kabhI AtA nahIM, tabataka na apane rUpako koI kahIM pAtA nhiiN| Aditya yadi tamabhItise saMsArameM pragaTita naho, to eka kSaNabharake liye bhI sAndratama2 vighaTitanaho ve vIravara sAnanda saSa upasarga yadi sahate nahIM, to Ajataka unake yahAMpara nAma bhI rahate nahIM / sukha duHkhato sabakejagatameM abhUsamacaMcala ahA, inakI na cintA hai jise vaha hI kahAtA hai mhaa| svaadhiintaa| cAroM taraphaabhinyAsa ho phirase sukhada svAdhInatA, chipatI phire aba jaMgaloMmeM hInatA, durdInatA / parataMtra rahakara dUdha roTI bhI kisIko iSTa kyA ? parataMtratAmeM zUravIroM ko nahIM hai kaSTa kyA ? 1sUrya / 2 syn|
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 parataMtra hokara svapnameM cAho na siMhAsana kabhI, svAdhIna sukhamaya hai jagatameM dIna jIvanasI sbhii| svAdhInatAke heta hama cirakAla vana vanameM phireM, rahate hue nija prANa nahiM parataMtratA svIkRta kreN| jisakA sadA parake sahAre peTa jAtA hai bharA, jItA huA bhI lokameM vaha nara kahAtA hai mraa| svAdhInatA bina Ajakala hama to kahAte zvAnase, hA ! hAtha dho baiThe kabhIke uccatara sanmAnase / bhaviSya / AzA sadA karate yuvaka saMsArameM zu bhaviSyakI, bAteM kiyA karate purAne loga bIte dRzyakI / avalokake bhISaNa dazA kartavya pAleMge nahIM, to hai avazya patana nikaTa manakosabhAleMge nhiiN| striishikssaa| jabataka na mahilA-jAti anupama sadguNoM sampannaho, kaise vahAM balavAna bhI sannAna taba utpanna ho / sabase prathama unako yahAM viduSI banAnA cAhiye, nija aGgake anurUpa hI unako banAnA caahiye|
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 20 isa vizva nabhakhagake sadA strI-puruSa do paMkha haiM, apane surakSita paMkhase ur3ate vihaga nizaGka haiM / gArhastha- gAr3I ke aho ! strI puruSa haiM do cake, basa ! samacakoMse hI sadA nirvighna gAr3I cala ske| 21 jaise satata unake hRdayapara ApakA adhikAra hai, ThIka usI bhAMti unakA Apa para adhikAra hai| samo kabhI mata nAriyoMko nija bhavanakIsvAminI, kintu unako mAniye basa nija hRdaya adhikAriNI / 22 gRhiNI gRham hi ucyate na tu kASThasaMgrahako kahIM, zikSita priyA bina leza bhI santAnakI unnati nahIM, zikSita banAnA nAriko atyanta Avazyaka sadA, hA ! mUrkha nArIse sadanameM kleza bar3hatA sarvadA / 23 zikSita yahAM para eka dina sampUrNa nAri samAja thA, jagadhIca zreSTha samAja yaha hama mAnavoMkA tAja thA / thA arddha siMhAsana sadA patidevakA unake liye, hI una deviyoMse the adhika jAte kiye|
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Domaddy hama Aja apane aGgako bekAra rakhanA cAhate, AkhoM binAhI lokake saba dRzya lakhanA cAhate / avaloka unakI mUrkhatA manako vyathA hogI nahIM ? kara kaSTase pIr3ita manuja, sarvAGga kyA rogI nahIM ? yaha prANadAtri-samAja aba phirase bane vidyAvatI, sarvatra hI saMsArameM inakI kathA ho gUMjatI / akalaGkase dharmiSTa nara unase satata utpanna hoM, ve vIra ho, gambhIra hoM, raNadhIra aura prasanna hoN| 26 kara prApta viduSI pAlikA pratyeka nara kRtkRtya ho, una nAriyoMse bhUmimeM bhI svarga sukhakA nRtya ho / gRha svAminIke sAthahI phirase yane mana-svAminI, ve zIla-taskarake liye hoveM bhayaMkara daaminii| karane lageM ve maMtriyoM kA kAma patike kAmameM, ve saukhyakI saritA bahA deM zIghU donoM dhaammeN| ho eka mana kevala kathanakehI liye do gAtra hoM, hRdayezvarIke premake sampUrNataH nara pAtra hoN|
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 28 santAna paidAkA na unako yaMtra jaga jAnA kare, anyAya atyAcAra koI bhI nahIM ThAnA kare / phira soca lIje ApahI pariNAma jaisA AyagA, saMsArakA trayatApa saba kSaNamAtrameM miTa jAyagA / sthiti pAlaka / pIte rahoge Apa kabataka hAya khAre nIrako, pITA karoge Apa kabataka ninyavaka lakIrako / hA ! dharmake hI nAma para kaise karAte pApa ho, satkarma meM bhI agha dikhAkara kyoM DarAte Apaho / 30 lar3ane lar3Anese kisIko bhI milA ArAma kyA ? yoM IMTa gAreke binA jagameM banA hai dhAma kyA ? pArisparika ke dveSase milatA kisIko sukha nahIM, dveSAnise hI kauravoMkA antakA jagameM nahIM ? 31 kara lo hRdaya komala ki jisase dUra sArI bhrAMti ho, aisA karo satkArya jisase loka bharameM zAMti ho / AcArya kRta zubhagrantha par3hakara kAmameM lAte nahIM, unakI kisIko gUr3ha bAteM Apa batalAte nahIM /
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 PROON vaha sArvabhaumikatA kahAM hai Aja pyAre dharmakI, hatyA karo mata bhUla karake saddharmake zubha mmkii| naiyA tumhAre hAtha hai usako DubA doge kahIM, mukha bhI dikhAne yogya phira jagameM rahoge tuma nhiiN| siddhAntako karate pragaTa hotA tumheM saMkoca hai, soco vicAroApahI vaha anyavat kava poca hai ? utsAhase unako kaho kyoM tejameM lAte nahIM, tuma pUrvajoMkI nItiko kyoM Aja bisarAte shii| he vijJa! tuma saMsAra bharameM zAstrake vidvAna ho, phira kyoM na tumako jAtike hitakA ahitakA jJAnaho isa dveSa taruvarapara sadA aise viSama phala AyeMge, jisako tumhAre dharma-bhAI khA svayaM mara jaayeNge| sudhaark| sudharo svayaM nija bandhuoMko Apa zIghra sudhAra do. abhimAna atyAcArako tuma khojake saMhAra do| nija bandhuoMse hI kabhI kalyANa lar3anene nahI. saMsArameM kucha lAbha tumako vyartha ar3anemeM nhiiN|
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 4 likhate kisIko Apa gAlI ve tumheM likha DAlate, isa bhAMti donoM hI aho kartavya kaba nija pAlate / yaha varNa avasara vyarthahI dekho calA jo jAyagA, taba hAya pachatAnA hamAre hAthameM raha jAyagA / raha nahiM naSTa karanA cAhiye bhagavAnake Adezako. apane karoMse nahiM car3hAnA cAhiye nija klezako / janaka na kAlA mukha maroge duHkha r3hAI svArthakA, tataka na tuma upadeza doge leza vastu yathArthakA / 38 jina DAlapara baiThe hue usa TAlako phATo nahIM, tuma nIra jisakA pI rahe usa kRpako pATo nahIM / kyA dharma nindAse tumhArI unnatI hogI kabhI. isa cAnako bhI Apane manameM vibhAga deza bhI / 36 duSkarma meM dene mudita ho Aja zAtra pramANa tuma, hamase jaganA kara sakoge le jyAkaraNa tuma / sApaka, dina rAta yo mama pApa apane lI /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ he baMdhuo milakara paraspara kAma karanA sIkhiye, phira ApahI nija kAryake pariNAmako to dekhiye| duSkara na koI kArya hai yaha saMgha zakti hai jahAM, nita hAtha jor3eM RddhiyAM yA siddhiyAM aatiivhaaN| saahs| kartavya karaneke liye bananA par3egA sAhasI, ' nija kArya pUrA kara sakeM haiM lokameM kaba aalsii| sacce puruSa haiM Aja hama yaha kAryase batalAiye, khoye hue nija ucca padako zIghra phirase pAiye / puruSArtha bina dekho hamArA deva bhI phalatA nahIM, yoM vAyu bina vaha tuccha pattA bhI kabhI hilatA nhiiN| vidhike bharosepara aho kabataka rahoge tuma par3e, apane pagoM ke jorapara kyA aba na hoge tuma khdd'e| saba daivahI detA hameM yaha bAta basa kAyara kaheM, nara-vIra jagameM sarvadA puruSArtha para avicala rheN| acchA burA hI kRtya mAnavakA kahAtA daiva hai, pariNAma apane kRtyake anusAra prApta sadaiva hai|
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 satya / yaha satya hI jagameM rahegA nitya jItA jAgatA, mithyAtvakA kAlA badana nijasatya sanmukha bhAgatA / zubha satyake hI jorapara to Tika rahI hai yaha mahI, usakI vipula mahimAna hamase Aja jAtI hai kahI / 45 lokokti kitanI ramya hai nita sAMcako bhI AMca kyA, maNimola bika sakatA jagatameM ekadina bhI kAMcakyA ? avalokate haiM netra sanmukha dRzya pratidina satyake, phira kyoM na parivartita karoge bhAva apane cittake / 46 nita satyakI hI jIta hotI pUrvajoMkA vAkya hai, sabase prathama saba mAnavoMko satyahI ArAdhya hai / jisake hRdaya meM satya hai sumahatva bhI rahatA nahIM, hAM, kATakI hAMr3I na dUjI bAra car3hatI hai kahIM / navayuvako / muradAra jIvanameM tanika aba zaktiko saMcArado, mada. moha matsarako hRdayase zIghra avasaMhAra do / dikhalAiye DhIlI nasoMneM bhI abhI kucha rakta hai, saccA, hRdaya una vIra prabhukI vIratAkA bhakta hai /
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 48 nijAtike vizvAsapara hI adha vijaya pAnA tumheM, manmArga sapase prathama nizaGka bhI jAnA tumheM / upakAra karaneke liye hI janma jagatImeM huA, nija peTabhara karake kaho nahi kauna isa bhUmeM muA ? 46 tuma kinake bhaya dikhAnese na DaranA cAhiye, vasotsAha jagameM nitya karanA cAhiye / ghojI tumhAre mArga meM ror3A tanika aTakAyeMge, me Apa hI una pattharoMmeM daivavaza gira jAyeMge / 50 huA saMdhyA samaya Ave kahIM, nA bhUlA kahAnA hai kahIM / mope nahIM kahalAyeMge, pA huA maya paayeNge| 1
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaatrgnn| chAtro tumhIM para dharmakI unnati sadA nirbhara rahI, bhUlI nahIM upakAra avataka bhItumhArA yaha mhii| hosAhasI ati svAvalambI chAtragaNa jisa dezameM, kyA nAmako bhI raha sakegI mUrkhatA usa dezameM / tumaho hamAre dezakI anupama atula priya sampadA, utthAna ava tumahI karo AzA hamArI srvdaa| nija zaktiyoMko puSTa karaneke liye ye dinamile, kaMcana-sadRza yadi dina tumhAre vyarthahI jaavecle| phira hAthameM kevala tumhAre soca hI raha jAyagA, kara aMjulIgata nIragata jIvana sahaja vaha jaaygaa| hotI nahIM saMsAramaM zikSA iti zrI bhI kabhI, koI manuja AkAzakA bhI pAra kyA pAtA kbhii| kI cano mana pustakoMka buddhiko vikasina kage, yo giriyo lobhase yAda jIyana mana kro| saMmArameM napakAla nA lakSya nita mA~ga ho, komala hRdaya maryagrahI durbhAya varjita svandha ho|
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Msa abhyAsa tumako sadguNoMkA zIghra karanA cAhiye, sahapAThiyoMkA yanale santApa haranA caahiye| jisa ora apane cittako isa kAla tuma le jAoge, ghasa isa avasthAse saphalatA zIghra Age paaoge| jaaticyut| hoke hamAre bandhu hI hamase alaga tuma ho gaye, hote nahIM haiM bhAva kyA hamameM na milaneke nye| aba Arahe haiM svaccha dina hamameM punaH milajAoge, nirbhIka dhArmika kRtya zubha sarvana karane pooge| saddharmapara adhikAra to sabakA sadaiva samAna hai, jo vighna karate dharmameM unakA bar3A ajJAna hai| kyA pApiyoMne dharmako saMsArameM pAlA nahIM, unakA hRdaya yo sarvadA hI to rahA kaalaanhiiN| mukhiyA / mukhiyo| hamArI jAtike soco vicAro Apaaba, nija bandhuoM pratibhUla karake mata karoyo pApa ath| yo svArtha sAdhanake liye unakona aba tumantrAsa do, jisase tumhArI jAtikA pratidina adhikatara hAsaho
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ dekho ! tumhAre daNDase hotA na koI zuddha hai. anyAyase hoke dukhI hotA sadA vaha kuddha hai| kahate kise sthitikaraNa yaha Aja sarvabhulA diyA, vAtsalyatAkA to anAdara hI yahAM jAtA kiyaa| hai Aja upagRhana kahA~ nindA chipAneke liye, saba hI hue haiM dakSa hA ! durguNa batAneke liye| nArada bane haiM ! Aja mukhiyA hI lar3Aneke liye, vidvaSa aura anItikI pustaka par3hAneke liye| aba to khar3e ho vegase sArI kurItoMko hano, nyAyI sadAcArI tathA niSkAmapara sevI bno| rakkho sajaga jagameM sadA mukhiyApanekI lAjako, tuma jAna karake mata girAo jAti aura smaajko| sabahI sudharate jA rahe yadi Apa sudharoge nahIM, thor3e divasameM dekha lenA nAma bhI hoMge nhiiN| isa vizvake anusArahI tumako palaTanA cAhiye, nimala Agrahapara kabhI tumako na DaTanA caahiye|
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ avayaha na samajho cittameM sanmukha nahIM Adarza hai, . una vIra puruSoMse kabhI khAlI na bhAratavarSa hai| una pUrvajoMsA vIra milanA to sadA dusAdhya hai, sundara prasUnA bhAvameM aba gaMdha hI ArAdhya hai| jo jisa viSayameM nara yahAMpara sarvadA asamAnya hai, isa lokako vaha usa viSaya meM sarvadAhI mAnya hai| saMmRti-janoM meM sarvadA guNa doSa donoM hoM sahI, guNa vijJajana karate grahaNa lavaleza doSoMko nhiiN| zrIzAntisAgarase vipula aba bhI tapakhI hai yahAM, zrImAn campatarAyase uttama manasvI haiM yahAM / paMDita gaNezIlAla nyAyAcArya sevaka Aja haiM, sAhitya-ratna sadRza aho nirbhIka lekhaka Aja haiN| zrIdevakInandana sadRza vidvAna TIkAkAra haiM, prAcIna granthoMkA sahaja hI kara rahe uddhAra haiN| vidvAn haiM siddhAntake zrImAna mANikacandase, hai dAnake dAtA yahAM para seTha hukmiicndse|
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 Ta jinakI kalamase gUDha nekoM grantha anuvAdita hue, tattvArtha vArtika aura gommaTasAra saMpAdita hue / una nyAyatIrtha vizeSa jJAnI zrIgajAgharalAlakA, upakAra zubha kyoMkara bhulAyA jAya unnata bhAlakA / vidhavA samvodhana / bahino ! tumheM nija cittameM vyAkula na honA cAhiye. prANeza smRti kara naI dukhase na ronA cAhiye / pariNAma yaha tumako milA hai pUrvake duSkarmakA, aba to jarA pAlana karo nizcinta ho nija dharmakA / 70 hai dharma hI sabakA sahAyaka sarvadA dukha zokameM, ina prANiyoMke sAtha bhI jAtA yahI paralokameM / jitane jagatameM jIva haiM yaha dharma unakA mitra hai, hotA isase jIva pApI bhI sadaiva pavitra hai / bahAnese adhika nI nahIM sanI thA. karanA sarvA hI thaa| wang adbhuta tumhArI zrInAkA yaha parIkSA kAla hai, vikI kRpAse ho tumhArA rikta sahasA bhAla hai /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 163 agar Ka pratyUSa-saMdhyAkAla sama sukha-dukha huA karate yahAM, aprAkRtika sukha duHkhameM harSita mudita honA kahAM / saprema utsAhita sadA gRha kAryameM tuma rata raho, cintA - citA meM vyartha hI komala na isa tanako daho / 73 zobhA nahIM kucha bhI tumhArI vyarthake zRGgArameM, koI nahIM aba to rijhAneke liye saMsArameM / durvAsanAkA dAsa ho rahanA kisIko iSTa kaba, yasa ! cAhiye sahanA sadA vaidhavyakA ati kaSTa aba / 74 zuddhAcaraNameM hI tumhArA bhaganiyo ! kalyANa hai, sacamuca anAthoMkA yahAM para nAtha vaha bhagavAn hai / nirbhIka ho tuma to hRdayase loka sevA Adaro, unmArga meM tuma bhUla karake bhI kabhI mata paga dharo / 75 unmArga meM calakara kisIko kyA jagatameM sukha milA, goM agrika saMsargase polo na kisakA tana jalA / manmArgameM calakara manuja pAtA sadA hI zAnti hai, saba zaktiyoM ke sAtha hI yar3hatI hRdayakI kAnti hai| '
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ FREE yaha to sabhI hI jAnate haiM vizvameM dukha ghora hai, para duHkha sahaneke liye bhI citta vana kaThora hai| jisa bhAMti atiha~sate huye jaga-saukhyako bhogA yahAM usa bhAMti aghatoduHkhako bhI cAhiye sahanA yhaaN| tuma zIlake taskara-badana para do tamAcA khIMcake, jo jA vase yamalokameM apane dRgoM ko miiNcke| kara gupta pApoM ko bar3hAo mata kabhI bhUbhArako, antaH karaNa majabUta hai dikhalAiye saMsArako / 78 kyA saukhya milatA hai manujako tIbra viSayAzaktise, dhonAna par3atA hAtha unako kyA alaukika shktise| soco vicAro Apa hI jagakI dukhada durvAsanA, trailokyatInoM kAlameM bhI hai na sukhakI saadhnaa| vaha nara nahIM hai deva hai isa lokakA ArAdhya hai, jisakA yahAMpara sarvadA paramArtha-sukha hI sAdhya hai? nijadharma sAdhanahI tumhArArahagayA aba kArya hai, mAtA-pitAse bhI tumhArA kaSTa yaha anivArya hai|
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 aba mAnase apamAnase khedita na honA cAhiye, yo vyartha bAtoMmeM na apanA kAla khonA caahiye| avasara milA ataeva aba to dharmakA sAdhana karo, pAI huI paryAyako zubha kRtya kara pAvana kro| vyartha-jIvana / jo hai na vidyAvAna nara dharmI nahIM dAnI nahIM, satkarmakA kartA nahIM guNavAna bhI jJAnI nhiiN| vaha nara sadA saMsArameM basa ! bhUmikA hI bhAra hai, nara rUpameM pragaTita huA sugakA vikaTa avatAra hai| zubha zaktike rahate hue upakAra nahiM jisane kiyA, hote hue bhI sampadA nahiM dAna dInoMko diyaa| suna AtavANI vandhukI jisakA nahIM pighalA hiyA, sevA na kI yadi lokakI to vyartha vaha jagameM jiyA maiM kauna hUM ? guNa kauna mere aura kyA aba prApta hai| kisa kAryahita mAnava huAmaiM kauna macA Apta hai, 1 yeSAm na vidyA na tapo na dAnama, jJAnaM na zIlaM na guNo na dharmaH te mRtyu loke bhuvi bhArabhUtA, manuSya rUpeNa mRgAzcaranti /
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 hai vizva sevA vastu kyA jisane vicAra kiyA nahIM, hoke manuja bhIlokameM vaha hAya hAya ! jiyA nhiiN| AhAra yA ArAma hI jisako sadA atiiSTa hai, gaurava svayaM hI hAthase karatA aho vaha naSTa hai| Aye yahAM jaise aho vaise cale ve jAyaMge, apakIrtikI hI poTarI nija zIzapara le jaayNge| tyaagiyo| yaha veza dharakarake tanika upakAra nija parakA karo, upadeza dekara jAtikI ajJAnatAko tuma hro| sarmakI mahimA kRpAkara Apa aba batalAiye, sanmArga vimukhoMko sahaja sanmArga meM bhI laaiye| ava nAma tyAgI ho na kevala bhAva tyAgI hujiye, nija sAdhutAse zIghra hI kalyANa jagakA kiijiye| jisa jAtikA khAte jarA usa jAtikI rakSA karo, yadi yaha nahIM svIkArato apanI prathaka mikSA kro| dhrm-dhn| jaya dharmameM Asakta thI sampUrNa yaha bhArata mahI. dugdha zoka koI bhUla karake bhI na pAtA thA kbhii|
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 satkarmako hama chor3akara duSkarmameM jatha par3a gaye, duSkarmake hI gartameM tava aGga sAre sar3a gye| aadesh| saMsArameM Ake tumheM satkarma karanA cAhiye, parakI vyathA saprema sAdara zIghra haranA caahiye| yaha zubha azubhahI karma to rahatA sadA hai sAthameM, paralokameM jAtA yahI jAtA na kucha bhI sAtha meM / prArthanA bhagavAna aadinaath| heAdiprabhukaruNAkaro! karuNAkaro karuNAkaro! bhavavedanA satvara hamArI nAtha agha Ake hro| sarvAGga atizaya jala rahA hai ghora bhavaAtApase, tuma ho dayAlU isaliye karate vinaya hama aapse| zrI ajitanAtha / jo nara hRdaya meM Apake sadguNa tanika dhAraNa kare, kalimala use avaloka karake dUrase atishyddre| prabhu ApakI divyadhvanI karatI jagana bharako sukhI, karake zravaNa ghanagarjanA hotAna kyA kekI sukhii|
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 zrIsaMbhavanAtha / sukha prApti AzAse prabho ! maiM to yahAM phiratArahA, basa ! ThokareM khA pApakI dukha kUpameM giratA rhaa| karake kRpA ava lIjiye yaha hAtha apane hAthameM, yoM chor3akara tumako kaho kisako banAU nAtha maiN| __ zrIabhinandana / he nAtha ! abhinandana yahI hai kAmanA merI sadA, tumameM rahe avicala aTala sadbhakti merI srvdaa| jisake hRdayameM Apa hounako na dukha hotA kahIM, Adityake sanmukha aMdherA Thahara sakatA hI nhiiN| ra sumatinAtha / jItA prabho tumane sahaja madamoha kAma krodhako, dete rahe saMtapta janako Apa hI sadbodhako / hesumatinAtha! jinendra ava sabuddhido!saddhido! kartavyaniSThA bala susAhasameM hameM tuma vRddhido| shriipdmprbhu| he Arya : padmaprabha ! jagatameM Apa sarvottama sadA. lakSmI aho rahatI tumhAre pAda-paMkajama sadA / maiM vandanA karatA tumhArI sarvadA trayayogase, aba muktakara dIje hameM he nAtha ! aihika rogase /
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 203 00000 he nAtha! kahate haiM sabhI hI dharmakI pratimA tumheM, hama socate milatI nahIM jo Aja deM upamA tumheN| hai, hai, dayAsindho, kaThina hama yAtanA pAte yahA~, uddhAra karaneke liye svAmI na kyoM Ate yahA~ ? shriishaantinaath| he zAntinAtha,jinendra tava antaHkaraNameM zAMtithI, parapaudgalika isa dehameM bhI toalaukika kaaNtithii| hote na the dRgatRsa janake rUpako avalokake, prabhu Apase sundara kahAM the sura aho / suralokake / sabatyAga dInI-sampadA phira bhI atula aizvaryathA, avaloka karake dRzya yaha sabako bar3A Azcarya thaa| tripureza ! tumato bAhya-abhyantara vibhUtIyukta the, Azcarya hotA thA yahI tuma vasnase bhI mukta the| shriikunthunaath| ho! cakravartI Apane nirbhIka nija zAsana kiyA, nija putra sama sArI prajAko premase pAlana kiyaa| nazvara samajha kara rAjya vaibhava premase tumane tajA, prastuta huye utsAhase taba karmako dene sajA /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 115 jisa bhAMti pahale rAjya meM vidhvaMsa ripuoMkA kiyA, aba karma ripuoMkA hRdayase nAza vaise hI kiyA / karate huye bhI kRtya yaha unameM na rAga dveSa thA, mamatA na thI, cintA na thI, nahiM kopa bhI to leza thaa| zrIcaranAtha / aranAtha ! Apa sadaiva hI isa vizvake netA rahe, nija zaktise hI lokake mithyAtvake jetA rahe / basa! ApakA hI sarvathA nija para prakAzaka jJAna thA, tapa rAzi teja nidhAna mahimAdhAna tU bhagavAn haiM / 117 nahiM kheda kucha manameM huA khargIya sukhako chor3ate, sahajA lalita lalanAGganAo se badanako mor3ate / bhavabhogako sukha mAnatA, samajhe na vastu svarUpako, viSa mAnatA nara bhogako jaba jAnatA nija ruupko| zrImallinAtha / he mallinAtha ! jinendra jo karatA tumhArI bandanA, karanA na par3atA phira use aihika dukhoM kA sAmanA | prabhu ApakI divya dhvani par3a jAya kAno meM kahIM, mada, moha, matsara cittameM palamAtra raha sakate nahIM /
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6000 nija vIratAse mohakI saSa sainya dI tUne bhagA, kalyANa karaneke liye nizidina rahAprabhuvara jgaa| guNa sindha,jagavAndhava,akAraNa sarvadA niSpApa hai, kRtkRtya jagase ho cuke bAkI na kArya kalApa hai| shriimunisuvrtnaath| prabhu! ApakA yaza phailatA hai Aja bhI saMsArameM, hotI nahIM hai kauna sI zubha zakti bhI upkaarmeN| nija nAtha mAnA thA jagatake pUjya muniyoMne tumheM, tabase jagata kahane lagA anagArakA nAyaka tumheN| avicala,avAdhita,jaga divAkara ApahI amlAna ho, ho tattvarUpa, dayAniketana Apa sarva pramANa ho| cintAmaNI cinmaya tumhIM cAritrake AgAra ho, ho kaSTake hartA tumhI hI sarvadA avikAra ho| shriinminaath| naminAtha! nirmala ApakI vANI sadAnirdoSa hai, terA hRdaya hI lokameM anupama guNoMkA koSa hai| aparAgatA pratimA tumhArI hI svayaM karatA pragaTa, nirbhIka hokyoMki nahIM hai zastrabhIttaya snniktt|
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 guNagAna sunakarake kisIse tuma mudita hote nahIM, nijavAcyatAse bhI kabhI tumato dukhita hote nhiiN| ina karma ripuoM ne prabho svAtaMtrya merA hara liyA, rakSA karo! rakSA kro| inase ahita jAtA kiyaa| zrInaminAtha / he neminAtha, pavitra tuma sampUrNa garva vihIna ho, saMsArako sadbodha denemeM atIva pravIna ho| aba to tumhArI ora hI yaha jhuka rahA antaHkaraNa, lAke dayA apane hRdayameM meTiyegA bhava-bhramaNa / 125 jisase na jagameM ghUmanA ho yukti vaha patalAiye, yaha mohakA pardA hamArA Apa zIghra haTAiye / hote huye bhI netrake hama Aja andhe bana rahe, sanmArgako hama chor3akara unmArga hImeM cala rahe / zrIpArzvanAtha / jisa zaktise daityendrakA upasarga prabhu tumane sahA, pharaphe dayA yaha zakti kucha bhI dIjiye hamako ahA! yaha vizvameM vikhyAta hai hama to tumhAre dAma hai, phira bhI apAra ananta bhIpaNa sAha rahe kyoM nAsa haiM?
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
_