________________
दान ऊपर-रत्नचूडकुमारनी कथा ते केटलेक आगळ चाल्यो तेवामां कोई धूर्तबुद्धिवाळो काणो जुगारी तेनी पासे आवी आ प्रमाणे बोल्यो. "कुमार, मारी हकीकत सांभळ. पूर्वे तारो पिता अहिं आव्यो हतो. ते वखते हुं जुगारमा एक हजार सो नैया हारी गयो. ते समये जेम दिवसे कागडाओ घुडने घेरीने पजवे, तेम बधा जुगारीओ मळी मारी आसपास एकठा थई कडवां वचनोथी मने पजववा लाग्या. त्यारे तारा पितानी पासे आवीने में द्रव्यनी मागणी करी. तारा पिताए मने कह्यु के, "काई पण चीज घराणे मूकीने घणुं द्रव्य लई जा." में तेमने पुनः कां के, "जुगारना व्यसनथी घर, सुवर्ण अने ढोर वगेरे बधुं में गुमाव्युं छे तो हवे तमने हुं शुं आपी शकुं?" तारा पिताए कडं, "जो एम होय तो चाल्यो जा, हुं तने कांई पण आपीश नहीं." पछी पेला जुगारीओ मने मारवा लाग्या. ते वखते में विचायु के, "आ जुगारीओ मने मारी नाखशे. तेथी मारा शरीरमांथी कोई पण अंग घराणे मूकीने हुं ते उपर द्रव्य लडं. बे पग अने बे हाथ सिवाय तो कांई पण काम थाय नही." एवं विचारी में मारी एक आंख घराणे मूकी. अने तारा पिता पासेथी द्रव्य लीधुं. ते शेठ ज्यां सुधी आ नगरमा रह्या, त्यां सुधीमां मने द्रव्य मन्यु नहीं. पछी तारा पिता मारी एक आंख लईने पोताने वतन चाल्या गया, हवे मारी पासे द्रव्य थयुं छे. तो ते द्रव्य लई मने मारु नेत्र सत्वर सोंपी दे, कारण के एक नेत्र विना मारु मुख शोभतुं नथी." ते धूर्त्तना आवां वचन सांभळी रत्नचूडे पोताना मनमां आ प्रमाणे चिंतव्यु-"आ माणसे जे का, तेवू में कदि पण सांभन्युं नथी, तो हवे शुं करवं? अथवा आवी चिंता शा माटे करवी? जे भावी हशे ते थशे. हमणां प्राप्त थयेलुं आ द्रव्य शा माटे छोडी देवू जोईए?" आq मनमां चिंतवी तेणे ते द्रव्य ग्रहण करी पेला धुताराने का के, "काले सवारे तमारे मारे उतारे आवq."
ते पछी रत्नचूड कुमार चौटामां फरतो हतो, तेने जोई बीजा चार धूर्त वणिको आ प्रमाणे वाद-विवाद करवा लाग्या. तेओमां एके का के, "समुद्रनुं जळ अने गंगानदीनी वेळु मापी शकाय छे पण स्त्रीचें चरित्र मापी शकातुं नथी." बीजाए कडं, "हे मित्र, एम न बोलवू. जेवू स्त्रीचरित्र मापी शकाय तेवू नथी, तेवू ज समुद्रनुं जळ अने गंगानदीनी रेती पण मापी शकाय तेम नथी." त्रीजाए का, "अरे! आम उच्छृखळपणे केम बोले छे? तुं प्राचीन विद्वानोना करेला सुभाषितो जाणतो नथी. कर्वा छे के, "जेओ सुख, दुःख, जय, पराजय, जीवित अने मरण जाणी शके छे, तेवा तत्त्ववेत्ताओ पण स्त्रीना चरित्रनी अंदर जरूर मुंझाई जाय छे. अपार समुद्रनो पार मेळवी शकाय छे, पण स्वभावे वक्र एवी
श्री विमलनाथ चरित्र - प्रथम सर्ग
52
