________________
वासुदेव चरित्र-लोभाकर अने लोभानंदीनी कथा रमणीय नगरी छे. ते नगरीमां वीरधवळ नामे राजा हतो. ते नगरीनी अंदर लोभानंदी अने लोभाकर नामे बे वणिक रहेता हता. तेमां जे लोभाकर हतो, तेने गुणवर्मा नामे सद्बुद्धिवाळो पुत्र हतो अने लोभनंदी पुत्र वगरनो हतो, तेथी लोकोमा ते दीन थई रहेतो हतो. एक वखते ते बंने वणिक हाटे बेठा हता, तेवामां भद्रिक आकृतिवाळो अने विवेकी कोई एक अजाण्यो पुरुष त्यां आवी चड्यो. ते पुरुषने तेजस्वी वगेरे सद्गुणोथी लक्ष्मीवान् जाणी ते बंने वणिकोए तेने अति-आदर आप्यो. "लक्ष्मीवान् कुत्र नार्च्यते" लक्ष्मीवान् पुरुष क्यां न पूजाय? ते पछी विश्वासपात्र बनेला ते पुरुषे कोईवार ते बंने वणिकोने कह्यु के, "मारुं आ तुंबडुं छे ते तमे यत्नथी तमारी पासे राखो. मारे आ नगरमां केटलाएक दिवस लागशे, ते पछी ज्यारे मारे अहिंथी कुशलताथी चालवानुं थशे, त्यारे हुं तमारी पासेथी ते तुंबडं पार्छ लईश." ते बंने वणिकोए ते तुंबडं लई तेने दोरीथी मजबूत बांधी दुकाननी वचमां स्वाभाविक रीते उंचे बांध्यु. ते तुंबडामांथी गळी गळीने रसनां बिंदुओ पडवा लाग्यां. तेथी नीचे पडेली लोढानी कुश (कोश) सुवर्णमय बनी गई, ते जोई ते बंने लुब्ध बनेला वणिकोए ते तुंबडाने गोपवी दीधुं. पछी ज्यारे ते पुरुष फरीवार मांगवा आव्यो, त्यारे तेमणे आ प्रमाणे उत्तर आप्यो, “अरे भाई, उंदरोए दोरीनो बंध करडी खाधो तेथी तमारं तुंबडु जमीन उपर पड्युं अने तेना सो कटका थई गया जे उत्पन्न थाय तेनो नाश ज थाय छे." तेमना आवां वचन सांभळी तेणे का, "जो तेम थयुं होय तो तमे तेना कटका बतावो के जेथी मारो संशय मटी जाय."ते पछी तेओए बीजुं तुंबडं लावी तेना कटका करी तेने बताव्या. ते जोई ते पुरुषे विचार्यु के, “आ बंने वणिको ते तुंबडामा रहेला सिद्धरसने जाणी गया, तेथी ते बंनेने लोभ थयो, ते उपरथी हमणां आ बंने लोभाकर अने लोभनंदी ए नामना अर्थथी सत्य थया लागे छे. जो हुं राजा आगळ फरीयाद करूं, तो ए राजा ज ते रस कबजे करी ले, तेथी आ बंनेने कहेवाथी वखते ते रस पाछो मळी शके." आ प्रमाणे चित्तमां विचारी तेणे का, “तमो बंने शा माटे खोटो जवाब आपो छो? मने मारूं तुंबडं तरत सौंपी द्यो जो कदि तमारा हृदयमां लोभ होय तो तेमांथी हुँ थोडो रस तमने आपं. मारे मारा नगरमां जवानुं छे जेम मारा बधा रसनो नाश करवो, ए मने मुश्केल छे, तेम तमने पण बधो रस पचावी पाडवो ए जरूर मुश्केल थशे, जरा हृदयमा विचार तो करो नीतिशास्त्रमा पण कर्तुं छे के, "अति लोभ करवो नहीं तेम तद्दन लोभने छोडी देवो नहिं. अति लोभथी पराभव पामेला माणसना मस्तक उपर चक्र भमे
श्री विमलनाथ चरित्र - चतुर्थ सर्ग
260
