________________
दान ऊपर-रत्नचूडकुमारनी कथा, सुबुद्धिनी कथा
गामो अने कस्बाओमां फरवा लाग्यो. एक वखते ते कोई नगरमां गयो. त्यां जीर्णवस्त्र धरनार अने दुर्बळ शरीरवाळा मोटो राजकुमारने देखी ते सुखी तथा दुःखी बनी गयो. ते कुमार पण तेने जोई लज्जाथी नम्रमुख थई गयो. पछी सुबुद्धिमंत्री तेनी पासे आवीने बोल्यो, "हे राजपुत्र, तमारी आवी दुरावस्था केम थई गई?" ते बोल्यो, "दैवयोगे मारी बुद्धि मूढ बनी गई अने तेथी में बीजा बधां काम छोडी शिकारीनुं काम करवा मांड्यु. दैव घणु बळवान् छे. तेमां पण हूं हमेशां दिवसे एक जीव मारुं छु, बीजो जीव मारतो नथी. ते कर्मथी मारी आवी विषम दुरावस्था थई छे. पछी बीजे दिवसे मंत्री सुबुद्धि तेनी साथे बहार गयो. तेवामां ते राजकुमार एक ससलाने जोई तेनी उपर बाण छोडवाने तैयार थयो. मंत्रीए तेने अटकाव्यो. तेवामां अति प्रौढ एवा हरिण वगेरे तेना जोवामां आव्या, एटले पुनः तेमने मारवाने ते तैयार थयो. मंत्रीए तेने फरी पण अटकाव्यो. एवी रीते ज्यारे ज्यारे ते हिंसा करवा तैयार थतो, त्यारे त्यारे मंत्रीए तेने अटकाव्यो. एम करतां संध्याकाळ थयो. एटले त्यां एक हाथीओनुं युथ (टोळु) आवी चड्यु. ते जोई सुबुद्धि मंत्रीए तेने कर्वा के, "आ हाथीओमां जे वृद्ध हाथी होय, तेने पाडी दे." तेणे पोताना 'अमोघ बाणथी प्रथम ते वृद्ध हस्तीने मारी नांख्यो. पछी ते हाथीना कुंभस्थळमांथी मुक्ताफळ लई ते बने घेर आव्या. सुबुद्धि मंत्रीए ते मुक्ताफळोमांथी एक मुक्ताफळ वेच्युं अने तेना द्रव्यथी सारुं भोजन अने वस्त्रो खरीद कां. बीजे दिवसे पण ते राजकुमारे अगाउनी जेम वृद्ध हाथीने मारी नाख्यो. पछी सुबुद्धि मंत्रीए कां, "हे वत्स, हुं तारा बंधुने शोधवा शहेर वगेरेमा जाउं छु, त्यारे अहिं रहीने हमेशा तेवा हाथीनो शिकार करी निर्वाह करवो."
. पछी सुबुद्धि मंत्री पृथ्वीमां फरवा लाग्यो. त्यां कोई नगरमा साथे एक बळद राखी घासने माटे जतां रस्तामां पेला बीजा राजकुमारने जोयो. ते पछी विधिपूर्वक परस्पर वार्तालाप करी-ओळखी घेर जई सुबुद्धि मंत्रीए तेने आदरथी आ प्रमाणे कडं, "वत्स, आ बळदने वेची तेना द्रव्यथी घेबर सहित भात-दाळ वगेरे सारं भोजन घरमां लावो." मंत्री- आ वचन सांभळी राजकुमारे पोताना हृदयमां आ प्रमाणे विचार्य. "आ मंत्री उंची जातनं भोजन खाईने क्यांय चाल्यो जशे पण बळद वगर मारे शिर बोजो उपाडवानुं आवी पडशे. महेमानो पारकी पीडा जाणता नथी. ए सत्य छे. का छे के, "चोर, बाळको, दुर्जन, वैद्य, 1. कदि खाली न जाय तेवू. श्री विमलनाथ चरित्र - प्रथम सर्ग
63
