Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૧૯
વીંતરાગવા આવે તેા અને આવે ત્યારે જ પરમાત્મા અનાય. માટે જે જે સાધન સાધનામાં અપનાવીએ તે દ્વારા વીતરાગતા આવવી જોઈએ. તે જ તે અપનાવેલ સાધન સાચા અને સાધના સાચી.
પુણ્ય–પાપ કર્મોના અંધ કે ઉભય પુણ્ય-પાપકમ નિરા જીવના પેાતાના આશય-લક્ષ્ય-ઉદ્દેશ અને ભાવ ઉપર અવલ'એ છે. એ મધ યા નિજ રાને સામી પ્રતિપક્ષી વ્યક્તિના ભાવ સાથે કેાઈ સંખંધ કે લેવા-દેવા નથી.
સાધનાના એ પ્રકાર છે. (અ) પરમાત્મ ભક્તિ અને (૫) ત્યાગ.
પરમાત્માની સાધના ભક્તિ ઉપાસના જેની આપણે ચર્ચા કરી રહ્યાં છીએ તે ચાર નિક્ષેપાથી બતાડેલ છે. જ્યારે સાધનાના બીજો પ્રકાર આપણા પોતાના જીવનમાં ઉતારવા માટે છે. જે ત્યાગથી થતી સાધના છે, એ ત્યાગધમ ના ચાર પ્રકાર દાનશીલ-તપ અને ભાવ છે જે ત્યાગધર્મથી સ્વરૂપ અર્થાત્ સ્વભાવને પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. સાધકે દાનશીલ-તપ-ભાવની ત્યાગરૂપ સાધના કરવાની છે અને પવિત્ર સંયમી જીવન જીવવાનુ' છે. એમાં ભાવ એટલે મનઇચ્છાના ત્યાગ અને પરમભાવરૂપ પરમાતત્વની પ્રાપ્તિની સાધના નામ-સ્થાપના—દ્રવ્ય-ભાવ એ ચાર નિક્ષેપાથી કરવાની છે અને સ્વય'ના પૂર્ણ ભાવને-પરમભાવ અર્થાત્ સ્વભાવને પ્રાપ્ત કરવાના છે. વાસ્તવિક તે તે પ્રાપ્તની પ્રાપ્તિ છે. માટે તેને સ્વભાવનું પ્રાગટીકરણ કહેવું યથાર્થ ઠરશે.
સાધકે પાતે પેાતાના નામ-સ્થાપના દ્રવ્ય અને ભાવ નિક્ષેપાને છેડી દઈ એના બદલામાં પરમાત્માના નામ
