Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૩૦૭ વસતાં ઘરમાં વસવું જોઈએ, તે માટે ધ્યાન આદિ સાધના છે. મંદિર મૂર્તિમાં ભગવાન સમક્ષ ધ્યાન કરીને પરિણામરૂપે પિતાના આતમ-પ્રદેશમાં ધ્યાન કરવાનું છે. આત્માના પ્રદેશ ઉપર મનને સ્થિર કરવાનું છે.
આપણું અરૂપી સ્વરૂપ જે જ્ઞાન-દર્શન શક્તિ છે તેના પ્રતીકરૂપે ચર્મચક્ષુ મળી છે.
જ્ઞાન-દર્શન ઉપયોગને સ્થિર કરે સ્થિર કયાં કરાય? અસ્થિર-અનિત્યમાં કે રિથર-નિત્ય એવા આમતત્ત્વ માટે? આત્મ–પ્રદેશમાં ઉપગને સ્થિર કરવાનું છે જેથી સ્વમાં લીન થયા પછી વિષય-કષાય-રૂપ કેઈ સાધન ઉપગને રમવા માટે નહિ મળે. .
જે જ પિતાના આત્મપ્રદેશ ઉપર દષ્ટિ નથી રાખતા, પિતાનામાં ઉપગ સ્થિર નથી કરતા અને બહારની વસ્તુમાં-વ્યક્તિઓમાં સુખબુદ્ધિથી ઉપગથી રમણતા કરે છે તે જીવો માટે કુદરત શિક્ષા ઊભી કરે છે, અશાતાવેદનીયન ઉદયને પામે છે. જેથી આમ–પ્રદેશોએ દરખ ભયંકર વેદે છે અને વિષય-કષાય ભેગવવા માટે દીન - અશકતત્વહીન બની જાય છે.
વસ્તુઓ અને વ્યક્તિઓ બહાર છે. વિષય અને કષાયના પદાર્થો પણ બહાર છે. આત્મ-પ્રદેશમાં આ નથી છતાં ત્યાં આ ચિત્રામણ કરે છે અને જીવ દુઃખી થાય છે. સ્વઆત્મ-પ્રદેશમાંથી તે માત્ર જ્ઞાન અને આનંદ નીકળે છે. આત્મ-પ્રદેશેએ ઉપગ જે સ્થિર કરશું તે જ્ઞાન અને આનંદને વેદાશે.
