Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૩૫૮
થવું તે ચારિત્રાચાર અને તપાચાર છે. સ્વરૂપ રમતા અને નીજગુણ સ્થિરતા તે સાધુપણુ-ચારિત્ર છે.
દશ`નાચારથી જ્ઞાનાચાર આવે છે. દેવ-ગુરુના દર્શને જતાં જતાં દેવ થકી શુરુ થકી જ્ઞાન પમાય છે જે જ્ઞાનાચાર છે. ચારિત્રાચાર તથા તપાચાર (સામાયિક, પૌષધ, યમ નિયમ વ્રત પચ્ચખ્ખાણ પ્રતિજ્ઞા અ)િ પણ ગુરુ પાસેથી મળે છે.
મહાપુરુષ થવાની ક્રિયા કર્માંચાંગની છે જે ક્રિયારૂપ છે. જ્યારે પુરુષાત્તમ થવાની ક્રિયા જ્ઞાન ધ્યાન ચાગથી અને ૫'ચાચારની પાલનાથી છે જે ક્રિયા અને ભાવ ઉભય સ્વરૂપ છે.
જ્ઞાનમાં સ્વયંને પરમાત્મ સ્વરૂપે છુ તેવા નિય કર્યાં બાદ ઉપયાગને યાગથી ભિન્ન કરવા રૂપ-દેહથી આત્માને ભિન્ન કરવા રૂપ પરમાત્મા બનવાની જે પ્રવૃત્તિ છે તે ચારિત્રાચાર અને તપાચાર છે. ચારિત્રાચાર અને તપાચારની સેવનાથી ‘હું સિદ્ધ સ્વરૂપી છુ” એવા જે નિય કર્યાં તે સિદ્ધ સ્વરૂપનું સ્વ આત્મક્ષેત્રે વેદન અનુભવન કરવાનું હોય છે. ‘પ્રજ્ઞાનમ્બાનમ્ વ્રહ્મ । ને અનુભવ કરવાના હાય છે.
જ્ઞાનાચાર ને દશ નાચારથી નિજ઼િત થયેલ પરમાત્મ સ્વરૂપ ઉપયાગની ધારાથી ચારિત્રાચાર-તપાચારમાં દેહથી આત્માને ભિન્ન કરવાની યાગક્રિયા કરવાની હાય છે. આમ જો જ્ઞાનાચાર-દ્રનાચાર એ ઉપયોગપ્રધાન છે તેા ચારિ. ત્રાચાર તપાચાર યોગપ્રધાન છે.
જીવનું સવસ્વ જે કાંઈ છે તે જ્ઞાન-દશ ન છે. એ જ્ઞાનદશ નના ભાગ ઉપયાગ–વેદન અનુભવન-રસાસ્વાદ ચારિત્ર અને
