Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૩૫૯
તપથી છે. જ્ઞાન-દશ ન જીવના સ્વર્ગુણ છે. સ્વગુણનુ લક્ષણ એ છેકેતે ગુણ લક્ષણરૂપે અંશે પણ જીવની સ` નિકૃષ્ટ કે ઉત્કૃષ્ટ અવસ્થામાં કાર્યાન્વિત હાય. અર્થાત્ લક્ષણ, ચિહન રૂપે વ્યવહારમાં તે ગુણુ સક્રિય હાય. લક્ષણ જાતિ મૂલક છે. આચાર સંજ્ઞા મૂલક છે અને ગુણ વિકાસમૂલક છે. જાણવાનુ ચાલુ રહેવું તે આત્માના જ્ઞાનગુણ છે. જાવાનું સદંતર મધ થઈ જાય તે! આત્મા, આત્મા મટી અનાત્મા મની જાય. જીવ મટી જડ થઈ જાય. પ્રત્યેક ગુણ સ્વક્રિયાવંત હાય, સ્વક્રિયા અભેદ હાય.
૫'ચાચાની પાલના જેટલી ઓછી થાય તેટલે વાસ્તવિક લાભાંતરાય સમજવે. આપણે ભૌતિક સુખસામગ્રી નહિ મળે તેને લાભાંતરાય સમજીએ છીએ જે સાંસારિક ક્ષેત્રે છે. આધ્યાત્મિક ક્ષેત્રે તે આત્માની જે અનંતશક્તિ છે, આત્માનું જે અભ્યામાય સુખ છે તે ભાગવી શકાતું નથી તે જ વાસ્તવિક લાભાંતરાય છે. પંચાચારની પાલના કરનારા સાધુ ભગવતા સ્વયં પંચાચારમાં આગળ વધે નહિ તે તેમના લાલાંતરાય અને તેઓ અન્ય પેાતાના સપર્કમાં આવનારા જીવાને જ્ઞાન–ઉપદેશ આપે નહિ તે તે તેમને દાનાંતરાય છે. રત્નત્રયીની આરાધનામાં પંચાચારની પાલનામાં શક્તિ ન ફારવવી તે તેમને વીર્યાં તરાય છે અને આત્મગુણાની અનુભૂતિ ન થવી, પંચાચાર પાલનાના રસાસ્વાદ ન થવા તે ભાગેાપભાગાંતરાય છે:
જ્ઞાનથી ધ્યાનમાં જવાનુ છે અને ધ્યાનથી સમાધિમાં જવાનુ` છે. અંતે સમાધિમાંથી સમત્વમાં-સ્વભાવમાં-સ્વરૂપમાં જવાનું છે, જ્ઞાનથી હૈય-જ્ઞેય અને ઉપાદેયની સમજ આવે
