Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૩૦.
ઉપાસના તત્ત્વમાં હજી બહારનું અલખન છે જ્યારે ધ્યાન-સમાધિમાં મહારનું આલબને પશુ નથી. ધર્મ અનુષ્ઠાનેાની ક્રિયા કરતા કરતા સ્વરૂપમાં ઉપચેગ દૃષ્ટિ અંતરથી સ્થિર ક આત્મ-પ્રદેશે એ
દેહના સુખ-ભેગના પાયે કદી પણ આત્માનું મુખ નિરાવરણ થતુ નથી.
જ્ઞાન એ આત્મપ્રદેશના ઉપયેગના આધારે છે અને અશાવાવેદનીય ઉપયાગ અને આત્મપ્રદેશ ઉભયના આધારે રહે છે. અશાતાવેદનીય વખતે જીવ આત્મ-પ્રદેશે એ દુઃખ વેદે છે. એટલે અસહાય-હીન અશકત- નિળ અને છે. વિષય-કષાય પણ નિ` બને છે જેથી ભેગ-સુખ આદિ સુખેથી વેદી નથી શકત..
ધ્યાન કરતી વખતે સ્વદોષદ ન કરતાં શીખવુ જોઈએ. પેાતાના જ્ઞાનદર્શન ઉપયાગમાં વસ્તુ વ્યક્તિએ વિ કષાયનાં ચીતરામણ થતાં નથીને તે જોવુ જોઈએ.
ઉપયાગ-તત્ત્વ એ આદતત્ત્વ છે. વિધના પદાર્થ ભલે તેમાં પ્રતિષિ ષિત થાય પરંતુ ઉપયોગથી આપણે આપણા પ્રદેશમાં વસવુ જોઈએ, રમવુ જોઈએ, પ્રતિષિખ્ય પદાર્થાંમાં ન રમવું જોઈએ [૪૬-૪૭
ધ્યાનનું મહત્ત્વ જ્ઞાન માટે છે. જ્ઞાન ઉપયોગ આત્મ પ્રદેશેાએ સ્થિર થાય છે.
અધિકરણની અપેક્ષાએ ઉપકરણ ઊંચા છે. ઉપકરણ તમારી સામે છે. ઉપકરણ ઉપકરણની સામે નથી. તમે ઉપ કરણની સામે છે. તેમ તમે તમારી સાથે અથવા સામે છે,
