Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૩૪૭
પ્રાપ્ત થવાનું નથી. એ માત્ર બાહ્ય દ્રશ્ય રૂપ ધર્મક્રિયા.. બની રહેશે. એનાથી ધમની પ્રાપ્તિ નહિ થશે,
સમિતિ-ગ્રાપ્તિમાં સમિતિના પાલનમાં મન–વચનકાયાના જે સક્રિય ભેગે છે તેની કિયામાં શુભાશુભન. વિવેક રાખવાનું છે. સાવદ્ય ક્રિયા છોડી નિરવદ્ય કિયા. કરવાની છે. જ્યાં સુધી ભેટ સ્વરૂપમાં છીએ ત્યાં સુધી સાધકે હેચ ઉપાદેયનો વિવેક કરી આચરણ કરવાની છે. હેય-ઉપાદેય કદી સમાન નથી. સિદ્ધ થયાં પછી હેયઉપાદેય અવસ્થાનું વિસર્જન છે. મનને અશુભ પ્રવૃત્તિથી નિવૃત્ત કરવું અને મનથી શુભ પ્રવૃત્તિ સહજ બની જવી જોઈએ. એમ થાય તે સાધકે તેટલી સાધના કરી ગણાય અભય–અખેદ-અદ્વેષ ગુણ જે છે તે મને પ્રાપ્ત કરવાના છે. ભય-ખેદ-દ્વેષ જ્યાં સુધી હોય ત્યાં સુધી અજ્ઞાનતાનું સામ્રાજ્ય સમજવું. ભય-ખેદ–ષ એ ભ્રમ અને ભૂલવાળી દશા છે. હું દેહ છું” એ ભ્રમ અને ભૂલ છે. તે અજ્ઞાનભયરૂપ છે. ભય-ખેદ–ષ સંસારમાં સહજ છે. અધ્યાત્મમાં તે અસહજ છે, મહાન ભૂલરૂપ છે
પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિ એ ચારિત્રાચાર છે જેને બળ આપનાર પાંચ મહાવ્રત છે : (૧) કેઈ પણ જીવની હિંસા નહિ કરવી (૨) અસત્ય બોલવું નહિ (૩) ચેરી. કરવી નહિ. આપ્યા વગર–આજ્ઞા વગર-મંજૂરી વગર કોઈનું કશું લેવું નહિ (૪) બ્રહ્મચર્યનું પાલન અને (૫) પરિગ્રહને ત્યાગ.
સંયમી સાધુ ભગવંતને પરિગ્રહ હતું જ નથી. એ. અપરિગ્રહી હોવાથી ચેરી, જઠ કે હિંસાને પ્રશ્ન ઉદ્ભવતે
