Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૩૨૫
(૬) ઇચ્છા-પ્રવૃત્તિ-પ્રાપ્તિ-તૃપ્તિ :
આ શબ્દોની ખૂબી અને ભંગજાળ એવી છે કે જે વસ્તુની આપણને ઈચ્છા હાય તેના પ્રથમ તેા અભાવ સિદ્ધ થાય અને એ અભાવની પૂર્તિ કરવાના પણ સમાવેશ થાય. તેથી પૂર્તિ કરવા માટે પ્રવૃત્તિ આવશ્યક છે. ને પ્રવૃત્તિનું ફળ પ્રાપ્તિ આવશ્યક છે. વળી પ્રાપ્તિ કર્યાં બાદ જ ભાગ કરી શકાય અને સતાષ માણી શકાય. એનું જ નામ તૃપ્તિ ! આ રીતે ઇચ્છા-પ્રવૃત્તિ-પ્રાપ્તિને તૃપ્તિને ક્રમ એ જીવ માત્રનું અનુભૂત જીવન છે. એ સ્વાનુભવની વાત છે. સાંસારિક-ભૌતિક પદાર્થાની ઈચ્છા-પ્રવૃત્તિ-પ્રાપ્તિના અ ંતે થતી તૃપ્તિ ક્ષણિક હાય છે. એમાંથી નવી નવી ઈચ્છાની ઉત્પત્તિ થાય છે. એક માત્ર સ્વ સ્વરૂપ-પરમાત્મ સ્વરૂપમેાક્ષ મુક્તિની પ્રાપ્તિમાંથી નીપજતી તૃપ્તિ જ શાશ્ર્વત હાય છે જે પૂર્ણ કામ અવસ્થા છે.
(વ) ઇચ્છા-ગ-લાભ :
ઇચ્છા-રામ અને લાભ કદી જુદા પડતાં નથી. (૧) ઈચ્છા એટલે જોઈએ છે. (૨) રાગ એટલે ગમે છે અને (૩) લેાભ એટલે મેળવવુ છે.
હવે જરા વિચાર કરી જુએ કે કેઇ એમ કહી શકે કે (૧) જે જોઈએ છે તે ગમતી નથી અને મેળવવી નથી. (૨) જે ગમે છે તે જોઈતી નથી અને મેળવવી નથી. (૩) અને મેળવવી છે તે ગમતી નથી અને જોઈતી નથી. (7) ઈચ્છા-મમત્વ-આસકિત :
ઇચ્છા-મમત્વ અને આસક્તિની ખૂબીએ છે કે જેમ ઈચ્છાએ અભાવને સિદ્ધ કરે છે તેમ અભાવની પૂર્તિ
