Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૩૪૩
ત્રીજા ચારિત્રાચારની પ્રતિજ્ઞા એ છે કે....હું દેહ નથી’ અને તેના સકલ્પમાં આરંભ–પરિગ્રહના ત્યાગ છે. એની શરૂઆત સામાયિકત્રત્તથી થાય છે. પૂર્ણાહુતિ જિનકલ્પવ્રતમાં થાય છે, ફળસ્વરૂપ ચેાગાતીત સિદ્ધાવસ્થા કે જે પરમ સ્થિર અવસ્થા છે તેની પ્રાપ્તિ થવી તે શિખર છે.
આ આચારના પાલનથી અસદ્ આરંભ અને પરિગ્રહના પાપમાંથી મુક્તિ મળે છે. શરીરને ટકાવવા માટે, માત્ર દેહ— ધર્મ પૂરતાં જ ખાવાપીવા–પહેરવા તથા રહેવા જગા મેળવવી તે સયમ વિશેષ હાય તે અસયમ મનને જરૂર પૂરતાં સદ્દવિચારા હોય તે સંયમ બેટાં (કેાઈના અહિતને કરનારા તથા શરીર વિષેથી વિચારશ આત-રૌદ્ર ધ્યાન) અને નિર– કનકામા (જેનું પરિણામ નથી) વિચાર કરવા તે
અસંયમ.
મન-વચન-કાયાના ચેાગના ખપ પૂરતા જ ઉપયોગ કરવા તે સંચમ, વિશેષથી અસંયમ આને જત્રણ ગુપ્તિ કહી કે જે મનાગુપ્તિ, વચનગુપ્તિ ને કાયગુપ્તિ છે. મન-વચન-કાયાના યેાગને ગોપવવા-ગુપ્ત રાખવા અર્થાત્ શકય તેટલા ઓછા અનિવાય હાય ત્યારે જ ઉપયેગ કરવેા. સ યમધમ એટલે કે ચારિત્રાચારના પ્રાણ જ ગુપ્તિ છે.
✔
પ્રદેશ સ્થિરત્વ એ આત્માનું સ્વરૂપ છે. કાયાને આસનથી સ્થિર કરવી અને ત્યારબાદ આત્માએ પેાતાના ઉપ– ચાગને પેાતાના આત્મામાં સ્થિર કરવા. કારણકે જ્ઞાન ઉપચેાગને આત્મપ્રદેશેાએ સ્થાન આધાર આપેલ છે. આત્મપ્રદેશ એ ઉગમથાન આધારસ્થાન અર્થાત્ અધિષ્ઠાતા છે, જેવા મનેાયેાગ આત્મામાં સ્થિર થશે કે તેને અનુસરીનેમન-વચન
