Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૩૨૪
છે અને જ્ઞાન વિશેષ છે અને એ તે. સમાન્ય સિદ્ધાંત છે કે સામાન્ય વિશેષમાં સમાય.
નિશ્ચય ‘ચારિત્ર’ એ જ્ઞાનનુ સતત વહેણ છે જેન અંગ્રેજીમાં ‘Continuity' અર્થાત્ સાતત્ય કહે છે. ઉદાહરણ તરીકે સાકરના ગળપણ ગુણમાં એવું નથી હાતુ` કે વચ્ચેના અમુક સમયકાળમાં ગળપણ આવે જાય સાકરના ગળપણ. (મીઠાશ) ગુણ સાકરમાં સતત રહે છે. એમ જીવમાં જ્ઞાન ગુણનું સતત વહેણ છે.
તે જ પ્રમાણે ‘તપ’ શબ્દના લક્ષ્યાર્થ તલપાપડતા અથવા તલપ છે આ તલપ જીવને શેની છે? જીવ માત્રને સતત અનુકૂળતાવેદનની (સુખ-આનંદવેદનની) તલપ છે. કારણકે જીવનુ' લક્ષણ જેમ એક બાજુથી સાયકભાવ છે તેમ ખીજી બાજુથી વેદકભાવ પણ જીવનું લક્ષણ છે.
જીવને દુધપાક યા શ્રીખંડની ઈચ્છા કે અનિચ્છા. થઈ શકે છે. જયારે દુધપાક, શ્રીખંડ, બાસુદી ઈત્યાદિ મીષ્ટ પદાર્થોના ઉપયેગ દ્વારા અનુકૂળતાવેદનની ઈચ્છા અવશ્ય. છે. જે કાંઈ જોઈએ છે તે સઘળામાં સુખની અનુકુળતા વેદનની ઈચ્છાનેા તંતુ સતત ચાલુ છે. માળામાં મકા ૧૦૮ જુદા જુદા છે. પરંતુ તે સઘળા મણકાને મધના સૂત્ર માળાના દારા એક જ છે.
હવે જે સુખની ઇચ્છા છે તે શબ્દાર્થની પૂર્તિ માટે માટે નીચે જણાવ્યા મુજબની પદ્ધતિ વિધિ છે. (ð) ઈચ્છા—પ્રવૃતિ-પ્રાપ્તિ-તૃપ્તિ (ઘ) ઈચ્છા-રાગ–લાભ
(T) ઈચ્છા-મમત્વ-આસક્તિ
