Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૨૦૨
કેવલજ્ઞાન મહાસાગરરૂપ છે. જ્યારે આચાર્યાં, ઉપાધ્યાય, સાધુભગવંતા અધ્યવસાય સ્થાનકરૂપી શ્રતનદીઓ છે. શ્રુતજ્ઞાન સિરતા છે જે મહાસાગરમાંથી નીકળે છે અને મહાસાગરમાં ભળે છે. સુંદર સુંદર ભાવે. અધ્યવસાયરૂપ નદીઓ છે.
'
અરિહંત સિદ્ધ પદ એ નિવિકલ્પ દશા, નિવિકલ્પ એધ છે જે નિરપેક્ષી શુદ્ધ સ્વરૂપ સહાવસ્થા છે સ`કલ્પ-વિકલ્પ રહિત એવી નિવિકલ્પ સહજાત્મ સ્વરૂપ ન દાવસ્થા એટલે અરિહંત અને સિદ્ધની અવસ્થા, એ સાધકનું સાધ્ય છે, ધ્યેય છે, સાધ્યની અવસ્થા છે, સાધ્યનુ સ્વરૂપ છે, જ્યારે આચાર્ય -ઉપાધ્યાય-સાધુપદ એ સાધ્યના લક્ષ્ય સાધકની સાધકાવસ્થા છે સાધ્યના સ્વરૂપને સાધનામાં ઉતારી તે મુજખ જવવું તે જ સાધકની સાધના છે. માટે જ જેટલું નિવિકલ્પદશામાં અર્થાત્ સ્વભાવ દશામાં જીવી શકાય તેટલુ તેટલું નિશ્ચયથી સાધુપણું છે. બાહ્ય ચારિત્ર પાલનના આ જ મહત્વના ભેદ ભિવ અને અભિવ વચ્ચે છે.
પાંચપરમેષ્ઠિનું સ્વરૂપ એ પ્રત્યેક જીવનુ સ્વ સ્વરૂપ છે એટલે કે સ્વ ગુણપર્યાય છે. જ્યારે પંચપરમેડિ વ્યક્તિએ સજાતિય પર દ્રવ્ય છે. પાંચપરમેષ્ઠિના શબ્દાર્થ એ જ જગતમાં સત્યજીવન છે. વિરોધી પદાર્થના સ યેાગના નાશ કરવા અથવા પદ્ગલથી સર્વથા જુદાં પડવું' તેનું જ નામ અરિહુંત’ અને ફરી પાછા પુદ્ગલસંગી (દેહરૂપી પુદ્ગલાવરણને ન ધારણ કરવા) ન બનવું તેનું નામ ‘સિદ્ધ' સિદ્ધ જ સાચા દિગંબર છે કેમકે એમને દેહાંખર પણ નથી.
અંતિમ સિદ્ધને કાર્યંસિદ્ધ કહેવાય. સિદ્ધ પરમાત્માને સિદ્ધ એટલા માટે કહેલ છે કે ત્યાં આત્યંતિક એવી અંતિમ
