Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૨૨૯
સહાઓ ધમેએ અર્થમાં ધમી કહેલ છે જ્યારે બાકીના ચાર દશન, જ્ઞાન ચરિત્ર અને તપ એ ગુણ છે અથવા ધર્મ છે. એટલું જ નહિ પણ એમાં અરિહંત અને સિદ્ધ પરમાત્મા સાધ્ય સ્વરૂપ છે. જ્યારે આચાર્યો, ઉપાધ્યાય ને સાધુ સાધક સ્વરૂપ છે. તથા દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર ને તપ એ ચાર સ્વરૂપ ગુણ છે. એ ચાર જીવન શુદ્ધ સ્વરૂપગુણ છે તે અંશ રૂપે અથવા લક્ષણચિહ્નરૂપે જીવમાત્રમાં શ્રદ્ધા (વિશ્વાસ), બુદ્ધિ (જ્ઞાન), શ્રમ (વર્તન) અને તલપ (ઈચ્છા(૫) રૂપે અસ્તિત્વ ધરાવે છે જે સ્વમાં સત્તાગત અંશરૂપે પણ હોય તે જ પૂર્ણ સ્વરૂપે અશુદ્ધિ, આવરણ હડી જતાં પ્રગટે અર્થાત્ પ્રકાશમાં આવે. પર, કયારે ય સ્વ થાય નહિ. સત્તામાં રહેલ આ શ્રદ્ધા બુદ્ધિ, શ્રમ (વર્તાન) અને ઈચ્છાને સુધારવાના છે, અસદુ થયેલ છે. વિનાશી (સાદિ સાન્ત) બનેલ છે. તેને સદુ અવિનાશી બનાવવાના છે. સદ્ ઈરછા રાખી બુદ્ધિવાપરી સદ્ વર્તન આચરી સત્ એવા અવિનાશી પરમાત્મામાં શ્રદ્ધા-વિશ્વાસ રાખી તેમના આદર, બહુમાન, સન્માન, વંદન, પૂજન કરવા સહ સ્વયં પરમાત્મા બનવાનું છે અને આત્માને ચાર શુદ્ધ સ્વરૂપ ગુણ દર્શન (કેવલદર્શન), જ્ઞાન (કેવલજ્ઞાન), ચારિત્ર (યથાખ્યાત ચારિત્ર સહજાનંદ સ્વરૂપ) તપ (પૂર્ણકામ) છે. તેનું પ્રાગટય અશુદ્ધિ કપડળ હઠાવીને કરવાનું છે તે માટે શ્રદ્ધા–બુદ્ધિ શ્રમ અને ઈચ્છાને પરમાત્મતત્ત્વ સાથે જોડવાના છે અને મેક્ષ લક્ષ્ય સમ્યગ બનાવવાના છે ત્યાર બાદ દર્શનાચાર, જ્ઞાનાચાર, ચારિત્રાચાર તમાચાર એ પંચ આચાર–પંચાચારનું પાલન કરવાનું છે માટે જ પંચપરમેષ્ઠિ નમસ્કાર મહામંત્રના જાપ કરવાના છે અને સિદ્ધચક્ર મંત્રની નવપદજીની આરાધના કરવાની છે.
