Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૨૭૨
મારું ધેતિયું બળી ગયું” કે “મારી સાડી બળી ગઈ.” એ જ પ્રમાણે ખુરશીને એક પાયે ભાગી જતાં ખુશી ભાગી ગયાનું કહેવાય છે.
(૨) આપ નેગમ :- ઉપચારનગમ –
આજે દિવાળીના દિવસે તીર્થકર ભગવંત મહાવીર સ્વામી નિર્વાણ પામ્યા, અથવા આજે ચૈત્ર સુદી તેરસે ભગવાન મહાવીર જગ્યા એ કથતમાં વર્તમાન ઉપર ભૂતકને આરોપ ઉપચાર કરવામાં આવે છે. પ્રતિમાની અંજનશલાકા અર્થાત્ પ્રાણપ્રતિષ્ઠાએ પ્રતિમામાં પરમાત્મ ભગવંતને આરે –ઉપચાર છે. પ્રતિદિન પ્રભુ જન્મોત્સવની ઉજવણી તે સ્નાત્ર મહેસવ એ પણ ઉપચાર નિગમ નય છે.
જડ એવા શરીરને હું માનવું તે જડમાં ચેતનને આરોપ છે, આને દેહાત્મક બુદ્ધિ અર્થાત્ શરીરમાં આત્મબુદ્ધિ સચ્ચિદાનંદભાવ કર્યો કહેવાય. જેમ શરીરમાં આત્મબદ્ધિ જીવ કરે છે તેમ ભેગ-સામગ્રી–ધનાદિમાં પણ જીવ આત્મબુદ્ધિ કરે છે. આ જ કારણથી એટલે કે આ નયને અનુસરીને જ શરીરમાં આત્મબુદ્ધિ હોવાથી શરીરની હાનિ ને જીવહિંસા ગણાવેલ છે અને ભાગસામગ્રીમાની આત્મબુદ્ધિ ને કારણે ભેગસામગ્રી-ધનાદિના અપહરણને ચેરી ગણાવેલ છે.
જીવે જેમાં આત્મબુદ્ધિ કરી છે તેની હિંસા, ચેરી કરવા નહિ અને તે માટે થઈને જૂઠું બોલવું નહિ. હિંસા ચેરી-અસત્યાચરણ (જૂડું) કરવા નહિ ને તે માટે કરીને. પિતે કશાને પરિગ્રહ રાખે નહિ યા તે અ૮૫ ૨ ખવે તેમજ કશાની કામના–ઈરછા (મૈથુન) રાખવી નહિ.
