Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૨૪૫
જીવને સત્ય દૃષ્ટિ સમ્યગ્રદૃષ્ટિ આપવ: માટે અને સત્યપૂર્ણ જ્ઞાતા-દેષ્ટા બનવા માટે રચાાદ દશન છે.
જે જેવું છે, તે તેવું બતાવવુ એનુ નામ યાદ્વાદ. સ્યાદ્વાદમાં મૃદુભાવ છે-મુલાયમ ભાવ છે. એમાં કઠોર ભાવ નથી એ માધ્યસ્થ ભાવ માટે છે. દ્વાદ એ ગ્રાહકભાવ છે.
રચાાદ એટલે પ્રેમ. યાદ્વાદ એટલે સવ તેમુખી
દશ ન.
વિશ્વમાં રહેલ ભિન્ન-ભિન્ન પદાથેના અસ્તિત્વ, ગુણ અને શક્તિના તિરસ્કાર નહિં કરતાં વીકાર કરવા તેનુ જ નામ સ્યાદ્વાદ.
સવ દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવની અપેક્ષા ન હેાય ત્યાં યદ્વાદ હાવાને જ્યાં અદ્વૈત તત્ત્વ હાય છે એટલે કે અદ્વૈત ભાવ હોય છે ત્યાં યાદ્ નથી હેતુ'. જયાં દ્વૈત તત્ત્વ દ્વૈતભાવ હાય છે ત્યાં સ્યાદ્વાદ હેાય છે. ખડુલતાએ જીવ અને પુદ્ગલમિશ્રિત કે જનિત અવસ્થામાં સ્યાદ્ન રહેવાનું અને વિરુદ્ધ તત્ત્વ આવવાનું.
સ્યાદ્વાદ એટલે પૂર્ણ તત્ત્વની સાથે લઈને વિશ્વની અધી વ્યવસ્થા અને અવસ્થા તપાસવી.
શબ્દ અઘડા નહિ કરતાં એના ભાવ-આશય–લક્ષ્યાને વિચારી આત્મભાવ જાળવવા માટે જ સજ્ઞ ભગવતે સ્યાદ્વાદ દર્શન પ્રરૂપેલ છે.
મેક્ષ એકાન્ત છે, અદ્વૈત સ્વરૂપ છે. જયારે મોક્ષમાર્ગની સાધના સ્યાદ્વાદ દૃષ્ટિએ અનેકાન્ત માર્ગ છે. તેથી
