Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૧૧૪ કરવું તે સત્યાગ્રહ છે. એ દુર્જનમાંથી જ બને છે, અને જનમાંથી સજજન બને છે. આગળ વધે છે. સાધુ થાય છે. સંત-મુનિ–મહાત્મા-ધર્મામા બને છે. એથીય આગળ વિકાસ સાધતે નિર્ચથ. જીતેનિદ્રય, અણગાર થઈ અંતે પોતાના પરમ આત્મસ્વરૂપનું પ્રાગટીકરણ કરી પરમાત્મા બની કૃતકૃત્ય થાય છે.
જેમ પુગલના સૂક્ષ્મ અને બાદર એવા બે ભેદ છે તેમ પુગલના સચિત એટલે કે જીવયુક્ત પુદ્ગલ અને અચિત એટલે કે જીવ રહિત પુદ્ગલ એવા બે ભેદ છે. એ જ પ્રમાણે જીવના સંસારી અને સિદ્ધ એવા બે ભેદ છે. સંસારી જીવે છે તે પુગલ સહિતના દેહધારી જીવે છે જ્યારે સિદ્ધના જ પુદ્ગલ રહિત. પુદ્ગલમુક્ત એવી શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપી, સિદ્ધ સ્વરૂપી અરૂપી જીવે છે. જેઓ સહજાનંદી અને
ગાતીત છે. તેઓ દેહાતીત એવા અદહી, અશરીરી, અક્રિય, પિતાના પરમ સ્થિરત્વને પ્રાપ્ત કરી ચૂકેલ પરમાત્મા છે. એવાં આ પરમાત્મા પોતાના અદેહી પણાને પ્રાપ્ત કરવા અગાઉ દેહધારી હોય છે અને ભૂમિતલ ઉપર, ભવ્યજીવે પર યોગાનુયોગ ઉપકાર કરતાં વિચરતાં હોય છે. એવા પરમાત્મા જેઓ તીર્થની સ્થાપના કરનારા છે તે તીર્થકર પરમાત્મા અથવા આરિહંત પરમાત્મા તરીકે ઓળખાય છે. અને જેઓ તીર્થની સ્થાપના નથી કરતાં એ સામાન્ય કેવલિ ભગવંત તરીકે ઓળખાય છે. ઉભય દેહધારી હોય છે. તેઓ વીતરાગ, સર્વજ્ઞ અને નિર્વિકલ્પક હોય છે. દેહ હેિવાના કારણે અને વ્યાપાર હેવાથી તેઓ સંગી કેવલિ કહેવાય છે. અને યોગ સક્રિય હોય છે. જૈન દર્શનના સાધના એપાન જે ગુણસ્થાનક કહેવાય છે તેની
