Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૧૮૭
કાર્યક્ષેત્ર નથી. આત્મક્ષેત્ર એવું છે કે જ્યાં અંતિમકાર્યની સિદ્ધિ થઈ શકે છે. માટે જ મેક્ષ એ કાર્ય છે અને તે અવશ્ય ભવ્યએ કરવા જેવું કર્તવ્ય છે, એ કર્તવ્યરૂપ છે. મેક્ષ પ્રાપ્ત થયા પછી કાંઈ કરવાપણું રહેતું નથી. તેથી તે કાર્ય થયું કહેવાય.
અજ્ઞાની ફળને ચાટે છે. પરંતુ તે ફળના મૂળકારણને જેતા જ નથી. એ ધાનવૃત્તિ છે. જ્યારે જ્ઞાની કાર્ય (ફળ)માં કરણને એટલે કે મૂળને જુએ છે અને કારણ અર્થાત્ કર્મબંધના સમયે તેના કાર્ય એટલે કે ફળને વિચાર કરે છે. એ સિંહવૃત્તિ છે.
અને પુણ્યદયમાં ફળને ચુંટે છે અને પુણ્યકર્મબંધ વેળાના શુભભાવને ભૂલે છે. જ્યારે પાપકર્મબંધ વેળા અજ્ઞાની તેના ફળ સ્વરૂપે આવી પડનાર દુઃખને વિચાર કરતે જ નથી.
અપરાકાર મોક્ષ પ્રાપ્તિ માટે જ્યાં સુધી ન મળેલ હોય ત્યાં સુધી પ્રધાન સમજવા અપેક્ષાકાર મળ્યા પછી દેવ-ગુરુધર્મ નિમિત્તકાર બળવાન લેખવા કે જેની પ્રાપ્તિથી જીવના પોતાના અસાધારણકરણ (ગુણ) અને ઉપાદાનકારણ (ગુણ) ધાતકર્મના ક્ષય અર્થાત્ મોક્ષ પ્રાપ્તિ માટે મહત્વના બની રહે છે.
નિમિત્તકરણને પ્રાપ્ત કરીને તેને સફળ કરવા માટેઅસાધારણ અને ઉપાદાન કરી આત્મપુરુષાર્થ કરીને તેજ. વંતુ બનાવવું જોઈએ. તે જ પરિણામે સ્વ સ્વરૂપને પમાય અને આત્માને નિરાવરણ બનાવાય.
