Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૧૮૬ અધિક હોય, તેમ તેના રક્ષણ કે જાળવણીનીય આવશ્યતા નહિ હોય. એ ત્રિકાળ એકરૂપ હોય, થયું તે છે કે જે થયાં પછી સ્થિર થઈ જાઈ સ્થાયી બની જાય, જેમાં આગળ થવાનું હોય અથવા કરવાનું બાકી હોય તેને અંતિમ કાર્ય ન કહેવાય.
કાર્ય–કારણની રૂપરેખા એ છે કે કયાં તે.
(૪) સંસારમાંથી સંસાર બનાવો અને કાર્ય-કારણની પરંપરા ચાલુ ને ચાલુ જ રાખવી સ્ટેશન પછી સ્ટેશન અને એક મુકામ પછી બીજા મુકામના ફેરા-ચક્કર ચાલુ જ રાખવા, કે જ્યાં મંઝિલ હોય જ નહિ.
અથવા તે...
(૧) સંસારમાંથી મોક્ષમાર્ગ કેરી કાઢવે અને સંસાર રહિત થઈ અંતિમ કાર્ય કરી સિદ્ધિ મેળવવી–મુક્તિ મેળ વવી અને આમાંથી પરમાત્મા બની જવું, જેથી કાર્યકારણની પરંપરા-ખલાને અંત આણું ચક્કરમાંથી છૂટી જઈ સાદિ-અનંત સ્થિર થઈ જવાય.
જ્યાં કાર્ય-કારણ હોય છે ત્યાં કર્તા-ભોક્તા ભાવ હોય છે. પ્રજન હોવાથી સુખ માને ભેસ્તાભાવ અને કાર્યું હોવાથી ત્યાં કર્તાભાવ આવે છે. પુરુષાર્થ એ કતભાવ છે. જયારે મોક્ષમાર્ગમાં મેહભાવને હણવારૂપ કર્તાભાવ હોય છે.
જે બની શકે એમ હોય તે કર્તવ્ય છે અને તે જ કાર્યરૂપ હોય છે. જે કાર્ય પછી નિત્યતાની પ્રાપ્તિ થાય તેને કાર્ય કહેવાય પગલદ્રવ્ય વિનાશી હોવાથી પારમાર્થિકતાએ તે.
