Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૧૯૬ ઈચ્છતે ન હોય અને અસિદ્ધ રહેવા માંગતો હોય ? આને આંતરિક લક્ષ્ય અર્થ તે એ થયો કે જીવ રોગ માત્ર અંદરમાં સિદ્ધત્વનું જ વણાટ કરી રહ્યો છે. સર્વ કેઈ સર્વ પ્રકારની સર્વ સિદ્ધિને ઇરછે છે–સર્વસિદ્ધિ સિદ્ધ થયા વગર પ્રાપ્ત થવી શક્ય નથી વળી સિદ્ધ તે જ હોઈ શકે કે જેને કોઈ શત્રુ અર્થાતુ અરિ નથી. “એરિથી હણાયેલ અરિહંત છે જ્યારે “અરિને જેણે હણી નાખ્યાં છે તે “અરિહંત છે. પ્રશ્ન એ થાય કે શત્રુ કોણ? પુદ્ગલદ્રવ્ય આત્મદ્રવ્યથી વિરુદ્ધ ગુણધર્મવાળું છે. જે વિરુદ્ધ છે તે દુમન અર્થમાં છે, તે શત્રુ છે માટે પુદ્ગલ એ શત્રુ છે અરિ એવાં પુદ્ગલ દ્રવ્યના સંગ સંબંધને અભાવ કરવાનો છે એટલે કે દેહાતીત (અશરીરી) અને કમંતીત (કમરહિત નિરંજન) થવાનું છે. તે જ મુજબ પુદ્ગલસંગે પિતામાં રહેલ રાગ દ્વેષ આદિ પિતાના જ હોવા છતાં તે વડે પિતાને મલિન વિકૃત કરી રહ્યો છે તે પણ અરિ રૂપ છે. અને તેને પણ હણી નાંખવાના છે. આવા આ ઉભયપ્રકારના બહિરંગ (પુદ્ગલદ્રવ્ય) અને અંતરંગ (રાગદ્વેષ) અરિઓને જેણે હણી નાંખ્યાં છે તે અરિહંત છે. રાગને કારણે મેહ, માયા, મમતા, લેભની ઉત્પત્તિ છે અને રાગીને જ્યાં રાગ નથી ત્યાં શ્રેષ છે જેના કારણે માન અને ક્રોધની ઉત્પત્તિ છે. કેઈપણ એક સામાન્ય દેષમાંથી પણ સર્વદોષની ઉત્પત્તિની શકયતા છે. આજ અંદરના રાગ-દ્વેષ, ક્રોધ, માન, માયા મમતા, મેહ, લોભને કારણે બહારના બીજા જ સાથે અર્થાત્ પરસ્પર શત્રુતા છે તે બહારના શત્રુઓને હણ્યા વગર તેમને મિત્ર બનાવવા હોય અને અજાતશત્રુ અથત સર્વમિત્ર થવું હોય તે અંતરમાં અંતરના શત્રુઓને હણવા પડે અને “અરિહંત
