Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૧૧૬
એને ભેગવટો હું કરીશ. આવા આ તામસ અને રાજસભાવ. જે દુર્ભાવ છે. એમાંથી બહાર નીકળી આત્મા બીજાને પણ વિચાર કરતે થાય છે. અન્યના દુઃખને પણ ખ્યાલ કરે છે અને ત્યારે પોતાના હકને પણ બીજાના દુઃખ દૂર કરવા અને બીજાને સુખી કરવા ત્યાગ કરે છે જે જીવને સાત્વિક ભાવ છે એ ભાવમાં “તારુ તે તારું જ છે પણ “મા” જે છે એને ખપ હોય તે જા લઈ જા એ “તારું” જ છે એવી ત્યાગવૃત્તિ હોય છે. આ આ સાત્વિક ભાવ તામસ અને રાજસને દબાવે છે અને છેવટે એને નાશ કરે છે. છતાં એ પહેલું મિથ્યાત્વ ગુણસ્થાનક જ હોય છે. ત્યાં કષાયની મંદતા હોય છે. જેને લઈને તેને મંદ મિથ્યાત્વ કહે છે. અહીં દોષ પ્રતિ દોષ દષ્ટિ હોય છે અને ગુણને ખપ હોય છે. દયા, દાન, સેવા, પરોપકાર, ત્યાગ, અહિંસા, ક્ષમા, સંતોષ, સહિષ્ણુતાના ગુણ હોય છે. ત્યાં તેજે, પદ્મ અને શુકલ રૂપ શુભ લેશ્યા હોય છે. (લેશ્યા એટલે આત્માના અધ્યવસાયના સારા નરસા રંગ જેમ પૃગલના સારા નરસા રંગ હોય છે એમ અધ્યવસાયના–ભાવના પણ રંગ હોય છે જે આજનું વિજ્ઞાન પણ માન્ય રાખે છે.) આ અધ્યાત્મનું સંધિ સ્થાન છે છતાં ય ત્યાં આત્માના સ્વરૂપનું અજ્ઞાન હોય છે. સ્વરૂપ અભાનદશા હોય છે. પરંતુ શુભસાત્વિક ભાવ હોય છે. જેના સથવારે સત્સંગથી સ. વાચનથી કે ચિંતન-મનન મંથનથી ઉઘાડ થાય છે અને જગત મિથ્યા બ્રહ્મ સત્યનું અર્થાત્ સંસારની અસારતાનું ભાન થાય છે. નિત્યાનિત્ય, ભેદભેદ, તાતને વિચાર આવે છે. આત્માની અવિનાશીતા અને દેહની ક્ષણભંગુરતાનું ભાન થાય છે. દેહાત્મબુદ્ધિમાંથી દેહ અને આત્માની
