Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૧૩૨ સંયમલક્ષી, સમ્યગદષ્ટિ શ્રાવકે સમજણથી દષ્ટિમાંથી દેહભાવ-દેહમમત્વ ત્યાગેલ છે અને દેહભાન ભૂલી વિદેહી, દેહાતીત થવાની ઈચ્છાવાળે છે તથા અંશે પણ ત્યાગી છે તેથી એ અપેક્ષાએ દેહત્યાગી છે. જ્યારે સમ્યગદષ્ટિ અવિરતિ માત્ર જ્ઞાનથી મંતવ્યથી દેહત્યાગી છે. તેની સામે સાધુ ભગવંતે જ્ઞાન અને કિયા ઉભયથી દેહત્યાગી છે.
દેહ અન્નમાંથી બનેલ છે અને અન વડે તે પોષાય છે, ટકે છે અને વૃદ્ધિ પામે છે-(વિકસે છે.)
પુદ્ગલમાં શીત-ઉષ્ણ ગુણ હોવાથી પુદ્ગલના બનેલા દેહને વસ્ત્રોની આવશ્યક્તા રહે છે અને એથી જ શીત ઉષ્ણ, (ખાણું–પીણ) ખેરાકની પણ જરૂર પડે છે. - જઠરની શીત–ઉષ્ણતાની અસર આખાય શરીર ઉપર પડે છે. વળી બહારના શીત કે ઉણ એવા ઉષ્ણતામાનની અસર પણ દેહ ઉપર પડે છે. તેથી વસતિ એટલે કે રહેઠાણ અને વસ્ત્ર એટલે કે કપડાની આવશ્યકતા દેહધારીને રહે છે. એજ શીત–ઉણની વિષમતા અંદરમાંના કફ-પિત્ત વાયુની વિષમતાનું કારણ બને છે જેને સમ (સરખાં) રાખવા ઔષધિની ગરજ પડે છે.
આવાં દેહ પુદ્ગલને બનેલ હોવાથી અને પુદ્ગલ વડે ટકતે હોવાના કારણે અન–આચ્છાદાન (વસ્ત્ર)–આશ્રય (રહેઠાણ) અને ઔષધિની દેહ ટકાવવા દેહ હોય છે ત્યાં સુધી ઓછેવત્તે અંશે ગરજ પડે છે. માટે જ સાધુ-સંન્યાસીને આવશ્યકતાની ભિક્ષાને હક છે અને એનું દાન કરવું એ. આપણું કર્તવ્ય છે.
(૧૨) અન્ય સંગી જ્યાં લગી આત્મા રે સંસારી
