Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૭૧.
પ્રાપ્ત થનાર છે અને આવ્યા બાદ જનાર નથી તેની પ્રાપ્તિ થાઓ. આમ જ્યાં ક્ષાપશમિક સમકિત જે અંતરના સમ્યગ ભાવે છે– સમ્યગ વૃત્તિ છે તેને પણ જે પરિહરવાની વાત અને વિધાન હોય તે બહારના ઉપકરણ અને કરણ દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ ભાવને કયાંથી દુરાગ્રહી બની પકડી રાખવાના હોય? એમાં અટકી જઈ એને આગ્રહ કેમ રખાય? તેમાં અંતિમ સત્ય અને સિદ્ધાંત સિદ્ધ કેમ કરાય?
ક્ષપકશ્રેણિ મંડાય, આઠમા-નવમાં દશમા બારમાં ગુણસ્થાનકે આરોહણ થાય ત્યારે નામ-લિંગ વેશને આગ્રહ નથી કે મહત્વ નથી. તો પછી ઉપકરણ અર્થાત્ સાધનનું મહત્વ કયાંથી રહે? એ વખતે સાધકને ચોક્કસ કયા ઉપકરણના ભેદ હોય ?
ક્ષપકણિ વખતે અસાધારણ કારણ અર્થાત્ ગુણઅને ઉપાદાન કારણ અર્થાત્ ગુણી અભેદ હોય છે. તે દ્રવ્યના ગુણ પર્યાયરૂપ છે. જ્યારે અપેક્ષા કારણ અને નિમિત્ત કારણ એ પર દ્રવ્ય રૂ૫ છે જે ભેદરૂપ છે અને જુદાં જુદાં છે એટલે કે ભિન્ન છે.
ઉપકરણ અને કરણને સાધનાના નિષેધાત્મક (Negative) અને અંતઃકરણને વિધેયાત્મક (Positive) સાધન સમજી તે અનુસાર તેનું મૂલ્યાંકન કરી સાધના. કરવી જોઈએ. ઉપકરણ અને કરણ સુધી તે વ્યવહાર સાધના હોય છે. નિશ્રય સાધનાની શરૂઆત તો અંતઃકરણથી જ થાય છે અને તેની શરૂઆત વીર્યશકિતને. ક્ષપશમથી થાય છે.
