Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૭૩
અધિકરણનું ઉત્પાદન કરીને એ ઉત્પાદિત સામગ્રીને ભાગ પણ નિદ્રામાં નથી કરી શકતા. જાગૃતાવસ્થામાં જ એ ઉત્પાદિત સામગ્રીને ભેગા કરી શકાય છે. એ આપણા સહુના અનુભવની વાત છે.
-જેના પરથી સાધકે વિચાર કરવાને છે કે-ઉપકર યુત કરણ વડે અંતઃકરણની જાગૃતિ સિવાય આત્મસુખ શી રીતે પ્રાપ્ત થશે ? આત્મા ત્યારે જ મળે જ્યારે આત્માને સંભાળીએ. શાસ્ત્રો ભણવા છતાં જે આત્માને સંભાળવામાં ન આવે તે આત્માને નિરાવરણ નથી કરી શકતે એથી વિપરીત, શાસ્ત્ર નહિ ભણવા છતાં ય જે આત્મા પ્રત્યે જાગૃતિ રાખીશું તે સકામ નિર્જરા કરી શકીશું મા, માતુપ મુનનું દષ્ટાંત આપણી પાસે મેજુદ છે.
અધિકરણની અપેક્ષાએ ઉપકરણ અને કરણની ખૂબ કિંમત છે. એમાં સાધકે જાગૃત રહેવાનું છે. અંધકરણ અગર ઉપકરણ પુગલના બનેલા હોય છે જે નાશવંત હોય છે. એનાં જે પણ બદલાતાં રહે છે, નિત્ય નથી. ઉપકરણ (સાઘન) સાધકને સાધનામાં આવશ્યક છે અને અનુકૂળ છે. પરંતુ ઉપકરણ અમુક જ જોઈએ અને અમુક ઉપકરણ, હેય તો જ સિદ્ધિ વિરે એ આગ્રહ ન હવે જોઈએ. આની સામે અંતઃકરણ અથાત્ મામદ અર્ધાતુ ઉપર. એ નિત્ય છે–શાશ્ચત છે-અવિનાશી છે. આત્મા અંતઃકરણ જ સાધનાની સિદ્ધિરૂપે પરમાત્મા બને છે. સાચા સાધકે અને જ્ઞાની પુરુષે કદી બહારનાં ઉપકરણે ના ઝઘડા કરે નહિ. જે કરે તે જ્ઞાની નહિ. જેનું ઉપકરણ હોય તેનું તે પી દેવું જોઈએ. આપણે આપણું ઉપકરણ
