Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
૯૭
કોઈપણ જીવને જડતા–પરાધીનતા અનિત્યતા (વિનાશીતા) અને દુઃખ ઈચ્છનીય નથી. જીવ માત્રને પૂછીશું' કે ઈચ્છા શાની છે? તેા જવાઞ સહુને એ જ મળશે કે સુખની કચ્છા છે. દુઃખની કોઈ ઈચ્છા કરતુ નથી અને દુઃખ કોઈને ગમતુ નથી. જ્ઞાન (જીવ) સુખનુ` વેદન ઇચ્છે છે.
દૂધપાક-શ્રીખંડ આદિ ઈષ્ટ પદાથ કેમ ઈચ્છીએ છીએ ? કારણ એમાં આપણને સુખ લાગે છે. કોઈને દૂધપાકની મીઠાશ ઇષ્ટ હાય, કાઈને શ્રીખંડની મધુરી ખટાશ ઇષ્ટ હોય, ઈષ્ટ છે એમાં સુખ છે. પછી તે દૂધપાક હાય, શ્રીખંડ હાય કે અન્ય પદાર્થ હોય. ઈષ્ટ રસ કેાને કહેવાય ? જીભને જે ઇષ્ટ લાગે તે ઈષ્ટ રસ, ઇન્દ્રિયોના વિષયે! સારા કયારે ? જે વિષય ઇન્દ્રિયને સુખવેદન કરાવે તે સારા. પાંચમાંની કેાઈપણ ઇન્દ્રિયના ભાગ વિષે વિચારીશું. તે જણાશે કે અંતે તેનું વેઇનમાં રૂપાંતર થશે અને એ વેદન સુખરૂપ હશે તે ગમશે અને દુઃખરૂપ હશે તેા કઠશે.
આપણને સુખ કયું ગમે ? સ્વાધીન કે પરાધીન ? પૂર્ણ કે અપૂર્ણ? શુદ્ધ-અવિકારી કે અશુદ્ધ-વિકારી ? વિનાશી કે અવિનાશી ?
દૂધપાક કે શ્રીખંડ એક ચમચી માત્ર આપે તે આપણુ સુખ અપૂરું-અપૂર્ણ, દૂધપાક ઢાળી નાખે અને ચાટવાનું કહે અથવા તે ભેળસેળિયા આપે-સી‘ગાડાના લેટમિશ્રિત શ્રીખંડ આપે તેા તે વિકારી થયેલ ન ગમે. દૂધપાક હાથમાં આપે, કલઈ વગરના વાસણમાં આપે અને રૂપાંતરમાં ફાટી જાય કે બગડી જાય તે તેવા વિનાશી નહિ ગમે. દૂધપાક હાથમાં રાખી માત્ર બતાડે પશુ આપે નહિ તેા તેવા પરા
७
