________________
અસ્તિકાય અધ્યયન
૪૫
પ્ર.
ભંતે ! તો પછી ધર્માસ્તિકાય' કોને કહી શકાય ?
प. से किं खाइए णं भंते ! “धम्मऽत्थिकाए" त्ति वत्तव्वं
सिया? गोयमा! असंखेज्जा धम्मऽस्थिकाय-पदेसा, ते सब्वे कसिणा पडिपुण्णा, निरवसेसा एगग्गहण-गहिया,
एस णं गोयमा ! “धम्मऽत्थिकाए" त्ति वत्तव्वं सिया, एवं अधम्मत्थिकाए वि,
ગૌતમ ! ધર્માસ્તિકાયનાં અસંખ્યાત પ્રદેશ છે
જ્યારે તે કૃત્ન, પરિપૂર્ણ, નિરવશેષ એકનાં ગ્રહણથી બધા ગ્રહણ થઈ જાય. ત્યારે ગૌતમ ! તેને ધર્માસ્તિકાય” કહી શકાય છે. આ પ્રમાણે અધર્માસ્તિકાયનાં વિષયમાં જાણવું જોઈએ. આ પ્રમાણે આકાશાસ્તિકાય, જીવાસ્તિકાય અને પુદ્ગલાસ્તિકાયનાં વિષયમાં પણ જાણવું જોઈએ. વિશેષ : આ ત્રણ દ્રવ્યોના અનન્ત પ્રદેશ કહેવા જોઈએ. બાકી બધાનું વર્ણન પૂર્વવત સમજવું જોઈએ.
आगासस्थिकाय-जीवत्थिकाय।पोग्गलस्थिकाया वि एवं चेव, णवरं-पएसा अणंता भाणियब्वा,
सेसं तं चेव।
- વિયા, સ, ૨, ૩.૧ ૦, સુ. ૭-૮ ૨૨. પાOિાય પાસુ -સાર ઉવ-
1.
જે મંત ! |–ત્યિાથTUણે દ્વિ
૨. વં, ૨. વેસે, રૂ. ત્રાડું, ૪. વઢેસા, ५. उदाहु दव्वं च दव्वदेसे य, ६. उदाहु दवं च दव्वदेसा य, ७. उदाहु दव्वाइं च दव्वदेसे य. ८. उदाहु दव्वाइं च दव्वदेसा य,
૧૨. પુદગલાસ્તિકાયના પ્રદેશોમાં દ્રવ્ય, દ્રવ્યદેશાદિની
પ્રરૂપણા : પ્ર. ભંતે ! પુદ્ગલાસ્તિકાયનો એક પ્રદેશ અર્થાત
પરમાણું શું ? ૧. (એક) દ્રવ્ય છે, ૨. (એક) દ્રવ્યદેશ છે, ૩. (અનેક) દ્રવ્ય છે, ૪. (અનેક) દ્રવ્યદેશ છે. ૫. અથવા (એક) દ્રવ્ય અને (એક) દ્રવ્યદેશ છે. ૬. અથવા (એક) દ્રવ્ય અને (અનેક)દ્રવ્યદેશ છે. ૭. અથવા(અનેક) દ્રવ્ય અને (એક)દ્રવ્યદેશ છે. ૮. અથવા (અનેક) દ્રવ્ય અને (અનેક )
દ્રવ્યદેશ છે ? ઉ. ગૌતમ ! પરમાણુ કદાચ દ્રવ્ય છે, કદાચ દ્રવ્યદેશ
છે પણ (અનેક) દ્રવ્ય નથી (અનેક) દ્રવ્યદેશ નથી. (એક) દ્રવ્ય અને (એક) દ્રવ્યદેશ નથી -ચાવતુ
(અનેક) દ્રવ્ય અને (અનેક) દ્રવ્યદેશ નથી. પ્ર. ભંતે ! પુદ્ગલાસ્તિકાયના બે પ્રદેશ શું (એક) દ્રવ્ય
છે કે (એક) દ્રવ્યદેશ -યાવત- અથવા (અનેક)
દ્રવ્ય અને (અનેક) દ્રવ્યદેશ છે ? ઉ. ગૌતમ ! ૧. કદાચ (એક) દ્રવ્ય છે.
૨. કદાચ (એક) દ્રવ્યદેશ છે. ૩. કદાચ (અનેક) દ્રવ્ય છે.
उ. गोयमा ! सिय दवं, सिय दव्वदेसे, नो दव्वाइं, नो
दव्वदेसा, नो दव्वं च दबदेसे य -जाव- नो दवाई च
दव्वदेसा य। प. दो भंते ! पोग्गलत्थिकायपएसा किं दव्वं, दव्वदेसे
-ગાવ- ૩ઃાદુ વાડું વસા ?
૩. સોયમાં ! ૨. સિય ,
૨. સિય , . સિચ વડું,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
