________________
જીવ અધ્યયન
૧૪૩
૪. ટ્વેિતપુત્રે ત્રાપા નવન-મરો પુત્ત ૪. દષ્ટાંત પૂર્વક લોકના પ્રદેશમાં જીવના જન્મ મરણ દ્વારા परूवणं
સ્પર્શત્વનું પ્રરૂપણ : प. एयंसि णं भंते ! एमहालयंसि लोगंसि अस्थि केइ પ્ર. ભંતે ! આટલા મોટા લોકમાં શું કોઈ પરમાણુ परमाणुपोग्गलमेत्ते वि पएसे जत्थ णं अयं जीवे न
પુદ્ગલ જેટલા પણ આકાશપ્રદેશ એવા છે, जाए वा, न मए वा वि ?
જ્યાં આ જીવે જન્મ મરણ ન કર્યા હોય ? गोयमा ! नो इणठे समठे।
ઉ. ગૌતમ ! આ અર્થ સમર્થ નથી. प. सेकेणठे णं भंते ! एवं वुच्चइ
પ્ર. ભંતે ! શા માટે એવું કહેવાય છે કે – 'एयंसिणं एमहालयंसि लोगंसि नस्थि केइ परमाणु
આટલા મોટા લોકમાં પરમાણુ પુદ્ગલ જેટલા पोग्गलमत्ते विपएसे जत्थ णं अयं जीवे न जाए वा
કોઈ પણ આકાશ પ્રદેશ એવા નથી, જ્યાં આ ન મ વ વિ?
જીવે જન્મ-મરણ ન કર્યા હોય ?” ગાયમા ! સેનાનામ છે પુર પ્રયાસયસ
ઉ. ગૌતમ ! જેમ કોઈ પુરુષ સ બકરિયો માટ महं अयावयं करेज्जा,
એક મોટો બકરીયોનો વાડો બનાવે. से णं तत्थ जहन्नेणं एक्कं वा, दो वा, तिण्णि वा,
એમાં તે એક બે અથવા ત્રણ અને વધારેમાં उक्कोसेणं अयासहस्सं पक्खिवेज्जा,
વધારે એક હજાર બકરિયોને રાખે. ताओ णं तत्थ पउरगोयराओ, पउरपाणियाओ,
ત્યાં તેમના માટે ઘાસ-ચારો ચરવાની વિશાળ
જગ્યા અને પાણીની વ્યવસ્થા હોય. जहन्नेणं एगाहं वा, याहं वा. तियाहंवा उक्कोसेणं
જો તે બકરિયો ત્યાં ઓછામાં ઓછી એક, બે छम्मासे परिवसेज्जा,
કે ત્રણ દિવસ અને વધારેમાં વધારે છ મહિના
સુધી રહે તોअत्थि णं गोयमा ! तस्स अयावयस्स केइ
હે ગૌતમ ! શું તે બકરિયોનો વાડામાં કોઈપણ परमाणुपोग्गलमेत्ते वि पएसे जे णं तासिं अयाणं
પરમાણુ પુદગલ જેટલા પ્રદેશ એવી રીતે રહી उच्चारेण वा, पासवणेण वा, खेलेण वा, सिंघाणएण
શકે છે જો તે બકરિયોના મલ, મૂત્ર, શ્લેષ્મ (કફ) वा, वंतेण वा, पित्तेण वा, पूएण वा, सुक्केण वा,
નાકનો મેલ (સેડા), ઉલટી, પિત્ત, શુક્ર, રુધિર, सोणिएण वा, चम्मेहि वा, रोमेहि वा, सिंगेहि वा,
ચર્મ, રોમ, સીંગ, પૂર (પગની ખરી) અને खुरेहि वा, नहेहिं वा अणोक्कंतपुब्वे भवइ ?
નખોથી સ્પર્શત ન થયા હોય ? (ગૌતમ ! णो इणठे समठे,
અંતે !) આ અર્થ સમર્થ નથી, होज्जा वि णं गोयमा ! तस्स अयावयस्स केइ
(ભગવાને કહ્યું) હે ગૌતમ ! ક્યારેક તે વાડામાં परमाणुपोग्गलमेत्ते वि पएसे जे णं तासिं अयाणं
કોઈ એક પરમાણુ પુદ્ગલ જેટલા પ્રદેશ પણ उच्चारेण वा -जाव- नहेहिं वा अणोक्कंतपुब्वे,
રહી શકે છે જે તે બકરિયોના મળ, મૂત્ર
-વાવ- નખોથી સ્પર્શિત ન થયો હોય ? नो चेव णं एयंसि एमहालयंसि लोगंसि लोगस्स य
પણ આટલા મોટા આ લોકમાં લોકના सासयभाव संसारस्स य अणादिभावं जीवस्स य
શાશ્વતભાવની દષ્ટિથી સંસારના અનાદિ निच्चभावं कम्मबहुत्तं जम्मण मरणाबाहुल्लं च
હોવાના કારણે જીવની નિત્યતા, કર્મ-બહુલતા पडुच्च नत्थि केइ परमाणुपोग्गलमेत्ते वि पएसे
તથા જન્મ-મરણની બહુલતાની અપેક્ષાએ કોઈ जत्थ णं अयं जीवे न जाए वा, न मए वा वि।
પરમાણુ પુદ્ગલ જેટલા પ્રદેશ પણ એવા નથી
જ્યાં આ જીવે જન્મ - મરણ નહી કર્યા હોય. से तेणठेणं गोयमा ! एवं वुच्चइ -
માટે ગૌતમ ! એવું કહેવાય છે કે –
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
