________________
જીવ અધ્યયન
૧૪૭
प. पुरिसे णं भंते ! ते अंतरे हत्थेण वा, पाएण वा, પ્ર. અંતે ! કોઈ પુરૂષ (તે કાચબા આદિના ખંડોના अंगुलियाए वा, सलागाए वा, कटेण वा, किलिंचेण
વચ્ચે ના ભાગને) હાથથી, પગથી, આંગળાથી, वा, आमुसमाणे वा, सम्मुसमाणे वा, आलिहमाणे
શલાકા (શળી)થી, કાષ્ઠથી યા લાકડીના નાના वा, विलिहमाणे वा, अन्नयरेण वा तिक्खेणं
ટુકડાથી થોડો સ્પર્શ કરે, વિશેષ સ્પર્શ કરે, થોડ सत्थजाएणं आच्छिदेमाणे वा, विच्छिदेमाणे वा,
ખેંચે અથવા વધારે ખેચે અથવા કોઈ તીક્ષ્ણ अगणिकाएणं वा समोडहमाणे तेसिं जीवपएसाणं
શસ્ત્રો દ્વારા થોડા છે અથવા વધારે છેદે
અથવા અગ્નિકાયથી તેને બાળે તો શું તે किंचि आबाहं वा, वाबाहं वा, उप्पाएइ? छविच्छेदं
જીવપ્રદેશોની થોડી અથવા વિશેષ પીડા ઉત્પન્ન वा करेइ ?
થાય છે અથવા તેના કોઈપણ અંગનું છેદન
થાય છે ? उ. गोयमा ! णो इणढे समढे, नो खलु तत्थ सत्थं
ગૌતમ ! આ અર્થ સમર્થ નથી (અર્થાતુ થોડી संकमइ।
પણ પીડા નહીં પહોંચાડી શકે અને ન - વિચા. સ. ૮, ૩. ૩, સુ. ૬
છેદન-ભેદન કરી શકે) કેમકે- તે જીવ પ્રદેશો
ઉપર શસ્ત્ર (આદિ)નો પ્રભાવ થતો નથી. ૨૨. ગોળ નવા યુવા ભાવ પૂજવા સરીર ૧૧. ઓદન આદિ જવાની પૂર્વ પશ્ચાતુ ભાવ પ્રજ્ઞાપનાથી परूवणं
શરીરની પ્રરૂપણા : प. अह णं भंते ! ओदणे, कुम्मासे, सुरा एए णं किं પ્ર. ભંતે ! ભાત, અડદ, મદિરા આ ત્રણે દ્રવ્યોને सरीरा ति वत्तब्वयं सिया?
ક્યા જીવોના શરીર કહેવા જોઈએ ? उ. गोयमा ! ओदणे, कुम्मासे, सुराए य जे घणे दब्वे
ગૌતમ ! ભાત, અડદ અને મદિરામાં જે ગાઢ एएणं पुब्वभावपण्णवणं पडुच्च वणस्सइजीवसरीरा,
દ્રવ્ય છે, તે પૂર્વભાવ પ્રજ્ઞાપનાની અપેક્ષાથી तओ पच्छा सत्थातीया, सत्थपरिणामिया
વનસ્પતિ જીવના શરીર છે. એના પછી જ્યારે अगणिज्झामिया अगणिज्झुसिया अगणिप
તે ભાત આદિ દ્રવ્ય શસ્ત્રાતીત થઈ જાય છે, रिणामिया अगणिजीवसरीरा त्ति वत्तव्वं सिया।
શસ્ત્ર પરિણત થઈ જાય છે, અગ્નિથી બળેલો, અગ્નિથી સેવાયેલ (અગ્નિસેવિત) અને અગ્નિરૂપે પરિણામ પમાડેલ થઈ જાય છે, ત્યારે તે દ્રવ્ય
અગ્નિના શરીરવાળા થઈ જાય છે. सुराए य जे दब्वे एए णं पुव्वभाव पण्णवणं पडुच्च
મદિરામાં. જો તરલ દ્રવ્ય (પદાર્થ) છે તે आउजीवसरीरा, तओ पच्छा सत्थातीया -जाव
પૂર્વભાવ પ્રજ્ઞાપનાની અપેક્ષાએ અષ્કાયિક अगणिसरीरा त्ति वत्तव्वं सिया ॥
જીવોના શરીર છે, ત્યાર પછી શસ્ત્રાતીત - વિચા. સ. ૬, ૩. ૨, મુ. ૨૪
-વાવ- (અગ્નિ પરિણમિત થઈ જાય છે)
ત્યારે તે અગ્નિકાય શરીર કહી શકાય છે. १२. अयाइ जीवाणं सरीर परूवणं
૧૨. લોખંડ આદિના જીવોના શરીરનું પ્રરૂપણ : g, મદ ઇ મેતે ! અરે, તંવે, તU, સીસ, ૩વર્તે, પ્ર. ભંતે ! લોખંડ, તાંબુ, કલઈ, સીસુ,ઉપલ, कसट्टिया एए णं किं सरीरा ति वत्तव्वं सिया ?
પત્થર અને કસોટ્ટીનો પત્થર આ બધાં દ્રવ્ય
ક્યા જીવોના શરીર કહેવાય છે ? ૩. યમ! મg, તંવે. તરૂપ, રીસU૩, સક્રિય
ગૌતમ ! લોખંડ, તાંબુ, કલઈ, સીસુ, ઉપલ एएणं पुब्वभावपण्णवणं पडुच्च पुढविजीवसरीरा,
અને લોખંડનો કાટ આ બધાં દ્રવ્ય પૂર્વ પ્રજ્ઞાપનાની અપેક્ષાથી પૃથ્વીકાયિક જીવોના શરીર કહી શકાય છે,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
