Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 03 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 569
________________

ममेयचन्द्रिका टीका श.३. उ.३ सू०३ जीवानां एजनादिक्रियानिरूपणम् ५५५ वानाह - नो इयणढे समह ' नायमर्थः समर्थः नैवं भवितुमर्हति, ‘से केणटेणं एवं वुच्चइ' तत् केनार्थेन केन हेतुना एवम् उच्यते- 'जावं च णं से है कि नहीं ? इसका उत्तर देते हुए प्रभु मंडितपुत्र से कहते हैं कि 'णो इणढे सम?' हे मंडितपुत्र ! ऐसा मत समझना कि संयोगी जीव एजनादिक क्रियाविशिष्ट बना रहे और उसकी अन्त में मुक्ति हो जावे । क्यों कि ये एजनादिक क्रियाएँ उसकी मुक्ति प्राप्ति में उसे बाधक कारण हैं । इनका आचरण करनेवाला जीव आरंभ आदि में प्रवृत्तिशील रहता है। अतः अन्त में भी वह इन क्रियाओं से रहित नहीं बन सकता । यहां पर ऐसी आशंका नहीं करनी चाहिये कि 'ये एजनादिक क्रियाएँ जिस भव में यह जीव वर्तमान था उस भव से संबंधित थीं और जब वह भव उसका छूट गया. तो ये एजनादिक क्रियाएँ भी अन्तमें उससे छूट गई अतः उन एजनादिक क्रियाओं से छूटा हुआ वह व्यक्ति अन्त में मुक्ति को प्राप्त क्यों नहीं करेगा 'अवश्य करलेगा' क्यों कि इन क्रियाओं का संबंध विवक्षित भव से नहीं है, किन्तु मनवचन कायरूप योग से है। जब तक कोई भी योग जीव के साथ रहेगा तबतक उसकी सकलकर्मक्षयरूप मुक्ति नहीं हो सकती है। इसी बात को प्रभु से
ક્ષયરૂપ મેક્ષ પ્રાપ્ત કરી શકે છે ખરે? એટલે કે ઐજનાદિ કિયાથી યુક્ત જીવ અને મુક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે કે નહીં? મહાવીર પ્રભુ તેમના આ પ્રશ્નનને આ પ્રમાણે જવાબ मापे छ-'णो इण समटे । भतिY मे मन नथी. सयो ७१ - નાદિક ક્રિયાઓ કર્યા જ કરે અને અને તેને મુકિત મળી જાય, એવું બની શકતું નથી. કારણ કે તે અજનાદિક ક્રિયાઓ જ મોક્ષ પ્રાપ્તિમાં નડતર રૂપ બને છે. તે ક્રિયાઓ કરતે જીવ આરંભ આદિમાં પ્રવૃત્ત રહ્યા કરે છે. તેથી અન્ત (મરણકાળે) તે એ ક્ષિાઓથી રહિત બની શકતું નથી. અહીં એવી શંકા ન કરવી જોઈએ કે “એ અજનાદિક ક્રિયાઓ, જે ભવમાં તે જીવ રહેલો હતે એજ ભવ સાથે સંબંધિત હતી, અને જ્યારે તેને તે ભવ પુરે થઈ ગયે ત્યારે તે અજનાદિક યાઓ પણ છૂટી ગઈ. તેથી તે ક્રિયાઓથી રહિત બનેલે જીવ અને (મરણકાળે) મુકિત કેમ પ્રાપ્ત ન કરે?” તે તે શંકાનું નીચે પ્રમાણે સમાધાન કરી શકાય–તે ક્રિયાઓને સંબંધ ચાલુ ભવ સાથે નથી પણ મન, વચન અને કાયરૂપ વેગે સાથે છે. જ્યાં સુધી કઈ પણ વેગ જીવની સાથે રહેશે ત્યાં સુધી સમસ્ત કર્મના ક્ષયરૂપમુકિતની પ્રાપ્તિ તે કરી શકશે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૩


Page Navigation
1 ... 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933