Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 03 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 914

भगवतीम्रो यमविमानार्थों द्वितीयोद्देशकः, वैश्रवणविमानार्थः तृतीयोद्देशकः, वरुणविमा नार्थश्चतुर्थों देशको बोध्यः 'पलियमहावञ्चदेवाणं' पल्योपमं यथापत्यदेवानाम् पुत्रस्थानीयदेवानाम् एकपल्यापमं स्थितिः प्रज्ञप्ता ॥ सू० १॥
सोमादिलोकपालानां राजधानीवक्तव्यताप्रस्तावः मूलम्-'रायहाणीसु चत्तारि उदेसा भाणियबा, जाव-महिड्ढीए, जाव-वरुणे महाराया' ॥ सू०२ ॥
॥चउत्थे सए पंचम छट्र सत्त अट्ठमा उदेसा समत्ता ॥
छाया-राजधानीषु अपि चत्वारः उद्देशकाः भणितव्याः, यावत्-महर्दिकः, यावत् वरुणो महाराजः ॥ मू०२॥
और वरुणकी तृतीयभाग अधिक दो पल्योपमकी है । इस कारण यहांपर स्थितिकी अपेक्षा विशेषता प्रकटकी गई है । इस तरह सोमके विमानरूप अर्थवाला प्रथम उद्देशक, यमके विमानरूप अर्थवाला द्वितीयोदेशक, वैश्रमणके विमानरूप अर्थवाला तीसरा उद्देशक और वरुणके विमानरूप अर्थवाला चौथा उद्देशक होता है ऐसा जानना चाहिये । 'पलियमहावच्चदेवाणं' तथा ईशानेन्द्रके लोकपालोंके जी अपत्यभूत पुत्रस्थानीय देव हैं उन सबकी स्थिति एक पल्योपमकी है ॥सू.१॥
सोमादिक लोकपालोंकी राजधानीकी वक्तव्यता'रायहाणीसु चत्तारी' इत्यादि ।
सूत्रार्थ-(रायाणीसु) राजधानीयोंकी वक्तव्यतामें चार उद्देशक છે. પરતુ ઈશાનેન્દ્રના સેમ અને યમ નામના લોકપાલોની સ્થિતિ ત્રિભાગન્યૂન એક પલ્યોપમની, વૈશ્રમણની બે પલ્યોપમની, અને વરુણની સ્થિતિ ત્રિભાગ સહિત બે પલ્યોપમની છે. તે કારણે અહીં સ્થિતિની અપેક્ષાએ ભિન્નતા કહેલી છે, આ રીતે સોમના વિમાનનું વર્ણન કરતાં પહેલે ઉદ્દેશક, યમના વિમાનનું વર્ણન કરતે બીજે ઉદ્દેશક, વૈશ્રવણના વિમાનનું વર્ણન કરતો ત્રીજો ઉદ્દેશક અને વરુણના વિમાનનું વર્ણન उरते। यो देश सभात थाय छे. 'पलिय महावच्चदेवाणं' शानेन्द्रनासालाना અત્યભૂત (પુત્ર સ્થાનીય) જે દેવે છે, એ સૌની સ્થિતિ એક પત્યેામની છેશાસૂમ ના
સેમ આદિ લોકપાલની રાજધાનીઓનું વર્ણન'रायहाणीसु चत्तारि' त्याहसूत्रा- (रायहाणीसु) २४पानीमान वर्णन ४२di या२ श सभा
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૩