Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti


Previous | Next

Page 679
________________

प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ३ उ. ४ सू. ५ अणगार विकुर्वण । निरूपणम्
६६५
7
माह - 'अमाईणं' इत्यादि । अमायी अप्रमत्तः खलु 'तस्स ठाणस्स' तस्य स्थानस्य पूर्वोक्तलक्षणस्य ' आलोइअप डिकंते ' आलोचित - प्रतिक्रान्तः कृतालोचन - प्रति क्रमणः 'कालं करेइ' कालं करोति म्रियते अतः ' अस्थितरस आराहागा अस्ति तस्यालोचितमतिक्रान्तस्य मरणधर्ममुपगतस्यानगारस्य आराधना, पूर्व मायिकता प्रमत्तत्वेन वैक्रियरूपं प्रणीतभोजनं वा कृतवान् पश्चात्तु कृतपश्चात्तापोऽमायी अप्रमत्तः सन् तस्मात् स्थानात् कालं करोति तस्मात्तस्याराधनेति भावः । गौतमः पर्यवसाने उपर्युक्त भगवद्वचनं प्रामाणिकतया है - इसे 'अमाई णं तस्स ठाणस्स आलोइय पडिक्कते काल करेइ' इस सूत्र पाठ द्वारा प्रकट करते हुए सूत्रकार कहते है कि हे गौतम ! मायी की जितनी भी प्रवृत्ति होती है उससे विपरीत प्रवृत्ति अमायी की होती है वह अप्रमत्त होता है, अपनीरूक्ष भोजन करने रूप प्रवृत्ति की आलोचना करता है, लगे हुए दोषोंका प्रतिक्रमण करता है । इस तरह आलोचना और प्रतिक्रमण करके वह कालकरता है-इस कारण हे गौतम ! वह अमायी अनगार आराधना शाली माना जाता है | श्रुतचारित्ररूप धर्मका विराधक न होकर वह उसका आराधक ही होता है । तात्पर्य इसका यह है कि पहिले उसने मायी होने के कारण प्रमादी होने से भोजन को वैक्रियरूप किया था अथवा प्रणीत भोजन किया था । बाद में पश्चात्ताप करके वह अमायी बना और अप्रमत्त होकर वह इसीरूप में उस स्थान से मरा - इस कारण उसके आराधना कही गई है । और वह आराधक होय छे ते सूत्रार मतावे छे- 'अमाइणं तस्स ठाणस्स आलोइयपडिक्कंते कालं करेइ' हे गौतम! सभायी - अप्रमत्त गुगारी समस्त प्रवृत्तियो भायी भगुगारनी પ્રવૃત્તિયેાથી વિપરીત હોય છે. તે અપ્રમત્ત હોય છે તે રૂક્ષ ભાજન કરવારૂપ તેની પ્રવૃત્તિની આલેચના કરે છે, અને તેને જે જે દોષા લાગ્યા હોય છે તેનું પ્રતિક્રમણ કરે છે. આ રીતે આલેાચના અને પ્રતિક્રમણ કરીને તે કાળધર્મ પામે છે. હે ગૌતમ ! તે કારણે તે અનાથી અણુગાર આરાધક હોય છે—વિરાધક હોતો નથી. શ્રુતચરિત્રરૂપ ધર્માંના વિરાધક નથી હોતા, તે તેના આરાધક જ હોય છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે પહેલાં માર્યા હોવાને કારણે પ્રમાદી હોવાથી તેને પ્રણીત ભેાજન ગ્રહણ કર્યું હતું. ત્યાર બાદ પાશ્ચાત્તાપ કરીને તે અમાયી બન્યા, અને અપ્રમત્ત બનીને, મરન્ત અપ્રમત્ત રહીને, ધર્માંની આરાધના કરતા કરતા જ તેનું મૃત્યુ થાય છે. તે કારણને તેને આરાધક કહ્યો છે. પ્રભુના મુખારવિન્દથી ઉપર્યુકત વચને શ્રવણ કરીને ગૌતમ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૩

Loading...

Page Navigation
1 ... 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933