Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 03 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 740
________________

७२६
भगवतीस्त्रे भगवान् उत्तरयति-'गोयमा !' हे गौतम ! स णो तहा भावं' नो तथाभावं याथार्थेन 'जाणइ, पासइ' जानाति, पश्यति, अपि तु 'अण्णहाभावं' अन्यथा भावं तदविपरीतम् 'जाणइ, पासइ' जानाति, पश्यति, वाराणस्यां समवहतोऽनगारो राजगृहे स्थितः सन् वाराणसीगतविकुर्वितमनुष्यादिरूपाणि वैपरीत्येन पश्यति-'यदहं राजगृहे नगरे समवहतो वाराणस्यां स्थितः सन् राजगृह में बैठा हुआ वह अनगार कि जो वैक्रिय क्रियामें इस समय लगा हुआ है तथाभावसे-उन वाणारसी मनुष्यादि के रूपों को जानता हैं या अन्यथाभावसे उन वाराणसेय रूपों को जानता है ? जिस वस्तुका जो स्वरूप है उस वस्तुको उस स्वरूप से जानना देखना यह तथाभाषसे जानना देखना है तथा जिस वस्तुका जो स्वरूप है उस स्वरूप से जो विपरीत वस्तु के स्वरूप को जानना देखना हैं यह अन्यथाभावसे जानना देखना हैं। इसका उत्तर देते हुए प्रभु गौतम से कहते हैं कि 'गोयमा! हे गौतम ! 'णो तहाभाव जाणइ, पासइ, अण्णहाभाव जाणइ पासइ' वह तथाभावसे यथार्थरूपसे नहीं जानता देखता है । तात्पर्य इसका यह है कि उसने वाणारसी नगरीकी विकुर्वणा की है और राजगृह नगर में वह स्थित है ऐसी स्थिति में विकुर्वित हुई उस वाणारसी नगरीमें विकुर्वित मनुष्यादिरूपोंको वह विभंगज्ञानलब्धिवाला होने के कारण विपरीत रूपसे ही देखता है अर्थात् वह ऐसा विचार करता है कि मैंने राजगृह नगरमें स्थित સમયે પ્રવૃત્ત છે, તે તથાભાવથી તે વાણારસીનાં મનુષ્યાદિ રૂપને દેખે છે, કે અન્યથા ભાવથી તે રૂપને દેખે છે? વસ્તુનું જેવું સ્વરૂપ હોય એવા સ્વરૂપે વસ્તુને જેવી તેનું નામ તથાભાવથી જાણવું અથવા યથાર્થરૂપે જાણવું. કઈ પણ વસ્તુનું જે સ્વરૂપ હોય, તે સ્વરૂપથી વિપરીત ભાવે તેને જેવી તેનું નામ અન્યથાભાવથી–અથવા અયથાર્થ ભાવથી જોવું.
उत्तर- णो तहाभावं जाणइ, पासइ, अण्णहाभावं जाणइ पासइ' તે અણગાર તે રૂપને તથાભાવે યથાર્થરૂપે જાણતે, દેખતો નથી, પણ અન્યથા ભાવે (અયથાર્થરૂપે) જાણે, દેખે છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે તે રાજચંડ નગરમાં બેઠેલે છે, અને તેણે કઈ જગ્યાએ વારસી નગરીની વિદુર્વણુ કરી છે. આ પરિસ્થિતિમાં વિવિંત વાણુરસી નગરીમાં રહેલાં મનુષ્યાદિ વૈક્રિય રૂપને તે વિભંજ્ઞાન લબ્ધિવાળે હેવાને કારણે વિપરીત રીતે જ દેખે છે. એટલે કે તે એ વિચાર કરે છે કે “મેં
श्री भगवती सूत्र : 3


Page Navigation
1 ... 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933