Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
अमेयचन्द्रिकाटीका श.३ उ.३ सू.५ प्रमत्ताममत्तसंयतवक्तव्यतानिरूपणम् ५८५ भदन्त ! इति भगवान् गौतमो मण्डितपुत्रः अनगारः श्रमणं भगवन्तं महावीरं वन्दते, नमस्यति, वन्दित्वा, नमस्यित्वा, संयमेन तपसा आत्मानं भावयन् विहति ॥सू०५॥
टीका-'श्रमणानां प्रमादप्रत्यया क्रिया भवति इति पूर्व यदुक्तम् तत्र संयतस्य श्रमणादेः प्रमादपरत्वम् , तद्वैपरीत्याद् अप्रमादपरत्वञ्च कालापेक्षया निरूपयितुं प्रस्तौति-पमत्तसंजयस्स ण' इत्यादि । मण्डितपुत्रो भगवन्तं पृच्छति तथा नानाजीवों की अपेक्षा लेकर सर्वकाल है । (सेवं भंते ! ति भगवं गोयमे मंडियपुत्ते अणगारे समणं भगवं महावीर वंदइ नम. सइ-वंदित्ता नमंसित्ता संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ) हे भदन्त ! जैसा आपने कहा है वह ऐसा ही है-हे भदंत ! वह ऐसा ही है-इस प्रकार कह कर भगवान् गौतम मण्डितपुत्र अनगारने श्रमण भगवान महावीर को वंदना को-नमस्कार किया, वंदना नमस्कार कर वे संयम ओर तपसे अपनी आत्माको भावित करते हुए अपने स्थान पर बैठ गये ।।
टीकार्थ-'श्रमणजनों के प्रमादप्रत्यय-प्रमाद है कारण जिसका ऐसी क्रिया होती है । यह बात पहिले जो कही जा चुकी है सो उससे यह बात सिद्ध हो जाती है कि प्रमत्त संयत से प्रमाद होता है और अप्रमत्त संयत के प्रमत से विपरीत होने के कारण प्रमाद होता नहीं है । इसी बातको कालकी अपेक्षा लेकर सूत्रकार इस सूत्रद्वारा પક્ષાએ અપ્રમત્ત સંયમને કાળ ઓછામાં ઓછો અન્તર્મુહૂર્તને અને વધારેમાં વધારે शान टिना छ. तथा विविध वानी अपेक्षा मा छे. ( सेवं भंते ! सेवं भते ! भगवं गोयमे मंडियपुत्ते अणगारे समणं भगवं महावीरं वंदइ नमंसद - वंदित्ता नमंसित्ता संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ) હે ભદન્ત ! આપે જે વિષય પ્રતિપાદિત કર્યો, તે યથાર્થ છે. હે ભદન્ત ! આપની વાત સાચી છે. આ પ્રમાણે કહીને મંડિતપુત્ર અણગારે મહાવીર પ્રભુને વંદણ કરી, નમસ્કાર કર્યા. વંદણ નમસ્કાર કરીને સંયમ અને તપથી આત્માને ભાવિત કરતા તે મંડિતપુત્ર તેમને સ્થાને બેસી ગયાં.
ટીકાથ–એ વાત તે પહેલા બતાવવામાં આવી છે કે “શ્રમણામાં પણ પ્રમાદ હોય છે, કારણ કે તેમના દ્વારા એવી ક્રિયા થતી હોય છે, એ રીતે એ વાત તે સિદ્ધ થાય છે કે પ્રમત્ત સંયતમાં પ્રમાદ હોય છે. અપ્રમત્ત સંયતમાં પ્રમાદ હેતે નથી કારણ કે તે પ્રમત્તસયતથી વિપરીત સ્વભાવવાળ હોય છે. એ જ વાતની કાળની
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૩
