Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Grebellite jaina graMthamALA dAdAsAheba, bhAvanagara, TaTahee-2eo : pke che 5A2A002 Y - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ harivalabhadAsa bALagoviMdadAsa pustakamALA. aMka 6 bhojana vyavahAratyAMkanyA vyavahAra roTI tyAM beTI, athavA, athavA, je je nAtene arasparasa bhANuM vyavahAra che te te nAtAmAM kanyA vyavahAra karavAnI agatya viSe nibaMdha, ka, kezavalAla motIlAla. buddhi ane rUDhInI kathA; tathA sthAnika svarAjyanA InAmI nibaMdha vigerene kartA, amadAvAda DIsTrIkaTa korTane vakIla, - tathA. na vizeSo'stivarNAnAm sarvaM brAhmamidaM jagat / / brahmaNA pUrva sRSTaM hi karmabhirvarNatAM gatam / / che mahAbhArata rAnti parva ma188 | artha -jAtino vastuta: bheda nathI. brahmAnI utpanna karelI A sRSTimAM sarva jagat brAhma che, temAM karmavaDe jAti thaI che. eka nAtamAM nAta, kaLiye bIjI kIdhI; grahastha bhikSuka jAta, dIkarIo navadIdhI. kRSNArAma amadAvAda chapAvI prasiddha karanAra, gujarAta varnAkyulara sesAiTI, saMvata 1949. sane 1893. mUlya 4 AnA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ amadAvAda "yuniyana" prinTiMga presamAM chapAvI prasiddha karyo. kAyadA pramANe rajIsTara karAvyo che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA. viSaya. prastAvanA. . . . . . . . . . 5. upadyAta. ... .. . . . .. ... ... 11. vibhAga 1 le. prAcIna kALa prakaraNa 19. asala AmAM varNabheda ane tenI utpatti. 1. prakaraNa 2che. bhinna bhinna varNomAM paraspara bhojana vyavahAra tathA kanyA vyavahAra. . * * * * 15. vibhAga rajo arvAcIna kALa. prakaraNa 1luM. hAlanI varNa-jJAtibhedanI sthiti. .. ... 24. prakaraNa rahyuM. jJAtionI utpattinAM aitihAsika ke saMbhavita kAraNe. . .. *** .. *** 34. prakaraNa 3ju. hAlanI bhinna bhinna nAtamAM arasparasa bhajana vyavahAra tathA kanyA vyavahArane saMbaMdha. ... ... 53. vibhAga 3je. prakaraNa 1luM. varNabhedanA vistArathI ane vizeSe karI kanyA vyavahAranA sakhata pratibaMdhathI nIpajatAM mAThAM pariNAma. 58. prakaraNa 2. bhAThAM pariNAma dUra karavAnA upAya. .. 71. vibhAga ko. prakaraNa 1luM bIjA dezamAM varNabheda, ane paraspara bhajana vyavahAra tathA kanyA vyavahAra. * * * 80. prakaraNa raju mukAbalo . . . . . . vibhAga 5 me. prakaraNa 1luM. hAlanI varNavyavasthA viSe abhiprAya.... ... 103. prakaraNa 2ju vinati. .. *** .. *** .. *** 11. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA, prAcIna ane arvAcIna vidyAnA prakAza tathA prasArathI dareka bAbatanI tapAsa karatAM ApaNe zIkhyA chIe. AthI hAlamAM keTalAMka varSothI ApaNI saMsArika, rAjakIya ne dhArmika sthiti viSe keTalAka mahAbhArata prazna utpanna thayA che, ne te upara carcA cAlI rahI che. evA prazna "sudhArAnA nAmathI ane te utpanna karanArA sudhArAvALA" nA nAmathI oLakhAyA. pazcimAtya keLavaNInA prasArathI hAlane sudhAre janma pAmyA ema kahIe to te khoTuM nathI. aMgrejI bhaNelAoe dezamAM keTaTalIka hAnikAraka ane duSTa rUDhIo dIThI. teo pe.sAnA bIjA badhuonI mAphaka paDele cIle AMkha mIcIne cAlavAne badale evI je rUDhIo hatI tene TALI kADhI tethI nipajatAM hAnikAraka pariNAma batAvavA lAgyA ne kahevA lAgyA ke ahIM sudhAro karavAnI jarUra che. e sudhArAne jhuMDe keTalAMka varSe te nirbhayatAthI ghumyA. emAMnA ghaNAka viSaye junA vicAranA lokone arUcikara lAgyA ne keTalAka te emanA dhArmika vicAronI ADe AvavA lAgyA, tethI teonI icchA A navuM AvatuM pUra rokavAnI hatI, paraMtu te pUra zI rIte rokavuM te temane mAlama nahatuM, te rokavAnI temanAmAM buddhi nahetI, ne te rokavAnI temanAmAM zakti paNa nahatI; tethI teo muMgA muMgA besI rahI sudhArAvALA je kare te joyA karatA hatA. alabata vakhate vakhate lAga Avye nAtanuM hathiyAra khaDu karI detA, ne sudhArAvALAne pajavatA, temane nAstika nAstika kahI temanI niMda karatA, ne saMsArika bAbatamAM temane bhAraboja paDavA detA nahetA, e Adi ghaNuM nIcA upAyo evA lake letA. ema karatAM sudhAre sthApana thayo ne tenI zikSApatrI utpanna thaI, paraMtu nAnA badhAraNa AgaLa, ne sAmAnya keLavaNI tathA strIkeLavaNInA abhAva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgaLa sudhArAvALAonA yatnanuM joIe teTaluM suteSakAraka phaLa AvyuM nahi. sudhArAvALAnA yatnanuM kaMI phaLa thayuM nathI ema jeo dhAratA haze teo moTI bhUla kare che. chokarA chokarIone keLavaNI ApavAnI bAbatamAM, bALalagnanI bAbatamAM ne evI evI ghaNI bAbatomAM sudhArAnA vicAra sarvamAnya thatA jAya che, e kaMI nAnuM sunu phaLa nathI. e sivAya sudhArAnA virUddha pakSIo Aje je utpanna thayA che te paNa sudhArAne ja pratApa che. kadApi e vAta amArA "rUDhI eja Izvara, rUDhI eja dharma, ne rUDhI eja sarvasva' evA AgrahI nyAyavALAone pasaMda nahi paDe. keTalAka aMgrejI bhaNelAone pitAne bApadAdAnA rivAje upara ane tene enA DahApaNa upara je dumalo thato te pasaMda na paDayuM, eTale teo navI paddhatie junI-kharekharI junI-prAcI--nahi paNa cAlatI-rUDhIono bacAva karavA nikaLyA, ne thoDe thoDe sudhArAnI vi rUddha bolavA lAgyA. saMsArika sudhArAmAM ekAda be bAbato evI hatI ke ethI svabhAvika rIte cAlatI rUDhIe vicAra karyA vinA cAlanArA mANaso uzkerAya. prathama AvA viSayonI virUddha avAja nikaLavA lAgyA. ema karatAM karatAM AvA igrejI bhaNelAonI saM khyA vadhI, ne temAM sudhAro jeTalA baLathI dAkhala karavAne yana karavAmAM Avyo hato, teTalA baLane pratyAdhAta thaye, ne eka virUddha pakSa badhAyo. baMne pakSamAM kaMIka kaMIka AgrahanuM jora vadhavA lAgyuM ne keTalAka durAgrahI paNa pAkavA lAgyA. dhime dhime e paNa va khata Avyo ke vidhavAone jIvatAM bALI mukavA jevo nirdaya, bhanuSyahArI, ne jaMgalI rivAja baMdha thaye e A dezanI durdazA thaI che ema kahenArA, ane cAlatI rUDhI sArI hoya ke naratI heya paNa te pALavI e dharma che ema kahenArA paNa nikaLI AvyA. vi. dhavAone jIvatI bALI mukavAne rivAjA baMdha karavAthI ApaNuM satyAnAza vaLI gayuM che, bAra varSanI aMdaranI bALakIone dhaNu pAse Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ). nahi mokalavAthI bhRNa hatyA coTaze ane pAchuM ethI adhika satyAnAza vaLaze evAM evAM vacane hajI ApaNuM kAnamAM gAjI rahyAM che. AvA vicAre janma pAme e paNa dezanA bhAgyodayanI ja vAta samajavI to AvA samayamAM "jyAM reTI tyAM beTI, kema nahi e agatyano prazna paNa utpanna karavAmAM Avyo che. e prazna kaMI thoDe mahatvanuM nathI. ne tenA nizcaya upara ApaNuM saMsAra-sukhano AdhAra ghaNe daraje che, mATe amArI sarva bhAione vinati che ke pakSA pakSa ne mithyA mamatA mamata bAju upara rAkhI zAMtapaNe A savAlane vicAra kare, e ApaNI pharaja che. ghaNe vakhate pitAnuM sArUM naratuM karavAnuM mANasanA hAthamAM hoya che, paraMtu mANasa aneka vRttiothI ADe raste dorAya che, ne tethI sukhano kharo mArga bAju upara rahI jAya che. ene upAya mananI zakti ane kharA khoTAnI tulanA karavAnI nirmaLa tathA niSpakSapAta buddhi che. dareka savAlane vicAra karatAM A rivAja juno che ke na che ema vicAravA karatAM A rivAjathI ApaNA dezane sAmAnya lAbha che ke geralAbha che ene vicAra karavo vadhAre ucita che. e pramANe A praznane paNa vicAra karavAne che. hAla to A praznanI ThAma ThAma carcA cAlI rahI che. hamaNuM ja jetapuranA vANIA mahAjane A praznanA saMbaMdhamAM judAM judAM mahAjane upara patra lakhI temanA abhiprAya mAgyA che. Ave vakhate jyAM roTI vyavahAra tyAM beTI vyavahAra,' na hovAthI ApaNane keTalI hAni thaI che ane evo vyavahAra karavAthI keTalo lAbha thavAne saMbhava che; vaLI e vyavahAra karavAmAM aDacaNe zI che, ne e vyavahAra karavAnA upAya zA che; evo vyavahAra ApaNA prAcInuM. zAsenI virUddha che ke kema e. Adi bAbatonI carcA karavI avasvanI che, ane evI carcA vadhAre vadhAre thatI jAya che tathA sarvanA manamAM evA pratibaMdhathI thatI hAni ane e pratibaMdha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) dUra karavAthI thatA lAbha utare evo na karavo joIe. AvA nibaMdho, e A bAbatanuM eka agatyanuM sAdhana che. gujarAta varnakayulara sosAyaTI'e potAnA hastakanAM aneka kaMDa paikI eka phaMDa mAMthI A nibaMdha gya prasaMge, yogya samaye, ne ghaNuM agatyanA viSaya upara lakhAvyuM che e mATe tene dhanyavAda ghaTe che. A nibaMdha taiyAra karavAmAM nice lakhelA graMthone Azraya levAmAM Avyo che, tethI te graMthakartAone upakAra mAnavAnI ame amArI pharaja samajIe chIe. graMthanAM nAma:- 1 "AryAvartanA lokonA mULa ane itihAsa viSe asala saMskRta vacananuM pustaka 1luM, nAte viSenuM, AvRtti bIjI, mI. je. mUra kRta. 2 prAcIna AryAvartanA sudhArAne itihAsanAM pustaka traNa, mI. rameza caMdradata kRta. 3 "jJAti nibaMdha, kavi dalapatarAma DAhyAbhAI kata. AvRti trIjI. 4 jAtibheda ane bhajana vicAra, karti zrI nArAyaNa hemacaMdra. 5 "nAta" viSe aMgrejI nibaMdha, prasiddha karanAra dha krizciyana varnAkyulara ejyukezana sosAyaTI, madrAsa. 6 "rAsamAlA" e. ke. phArmsa kRta, sane 1878nI navI AvRtti. 7 nAta sudhAra lakhanAra rA. haragoviMda dvArakAMdAsa kAMTAvALA. 8 gujarAta sarva saMgraha, kavi narmadAzaMkara lAlazaMkara kRta . he "cIpsa kema e jarmana varkazopanuM pustaka bIjuM, prephesara mekSamyulara ema. e. kRta. 10 kanyAnI achatane nibaMdhaka rA. sA. mayArAma zaMbhunAtha. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) 11 "manusmRtinuM bhASAMtara, ka rA. jhaverIlAla umIyAzaMkara yAjJika 12 " diti nirUpaNa, kartA rA. prANugAviMda rAjArAma. 13 satyArtha prakAza, zrImadayAnaMda sarasvatI svAmi viracita. 14 "siddhAMta sAra, janAra rA. maNilAla nabhubhAI dvivedI. 15 "sudarzanane vadhAre." e zivAya bIjA keTalAka grano Azraya tathA AdhAra lIdhe che. A pustaka sAruM karavA e pramANe banate zrama levAmAM A vyA che, te zrama keTale daraje pAra paDe che tenI tulanA karavAnuM vAMcanAra vidvAnone soMpIe chIe. chevaTa kahevAnuM e che ke A eka nibaMdhathI kaMI joIe teTaluM phaLa thavAnI AzA rAkhI zakatA nathI, paraMtu A nibaMdhathI A carcA utpanna thaze, bIjA nibaLe ane bhASaNe A bAbatamAM thaze ane je hetuthI A nibaMdha lakhavAmAM Ave che te hetu pAra paDavAmAM AthI kaMI paNa madada maLaze, te amArA yatnane badale vaLyo gaNuM ame saMtoSa mAnIzuM. amadAvAda, rAyapura, saMvata 194hanA ke phAgaNa zuda. kezavalAla motIlAla, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhejanavyavahAra tyAM kanyA vyavahAra athavA, je je nAtane arasparasa bhANA vyavahAra che te te nAtamAM kanyA vyavahAra karavAnI agatya viSe nibaMdha. ncovererer upadhAta. jyAM bhejana vyavahAra tyAM kanyA vyavahAra karavAmAM athavA jyAM rATI tyAM beTI,' evA vyavahAramAM ze bAdha che? e prazna hAlanA samayamAM ghaNe agatyanuM che. koI paNa prajAnA saMsArika sukhane A dhAra te prajAnI lagnanI rUDhIo upara che. je prajAnI lagnarUDhIo evI hoya ke ghaNuM jeDAM mana gamatAM baMdhAya, te prajAnuM saMsAra sukha sAruM hoya, ne je prajAnI lagnarUDhIo evI hoya ke ghaNAM joDAMnAM kajoDAM thAya, te prajAnA saMsAra-sukhanI hAni hoya che mATe dareka prajAe lagnarUDhIo mana gamatAM jeDAM bAMdhavAno adhika ane dhika saMbhava thAya evI svIkAravI joIe, ne je koI rUDhI evI na hoya te tene tyAga karavo joIe. aneka hAnikAraka rUDhIothI ApaNuM saMsAra-sukhanI ghaNe daraje hAni thaI che. bALalagna, kanyA, vikraya, sATAM, trekhaDAM Adi rUDhIothI ApaNuM saMsAra-sukha dahADe dahADe nAza pAmatuM jAya che, mATe evI rUDhIone jema ApaNe jaladI tyAga karIzuM tema ApaNuM hakamAM jaladI lAbha thaze evI duSTa rUDhIo tyAga karatAM je je kAraNe ADe AvatAM hoya te te kAraNene purNa vicAra kare ne pachI tene tyAga kare e ghaNuM A gatyanuM che. kanyA vyavahAranAM kSetre nAnAM nAnAM hovAthI bALalagnAdinI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) duSTa rUDhIone ghaNuM uttejana maLe che, ne kajoDAM ghaTavAne badale vadhavAne saMbhava rahe che. kanyA vyavahAranAM kSetra nAnAM nAnAM eTale mana gamatAM varakanyAnI pasaMdagI karavAnuM bane nahi tethI je kanyA - vahAranAM kSetra vizALa karavAmAM Ave to ghaNuM sAruM. Aje brAhmaNa, vANiyA, kaNabI Adi dareka vadhumAM evI bhinna bhinna ghaNu nAte che ke jeo arasparasa bhojana vyavahAra rAkhe che, jeo AcAra vicAramAM ne ujaLAmaNamAM sarakhI che, ne TuMkAmAM jeo saMsArika sthitimAM tamAma vAte sarakhI che, ema chatAM temAM kayA vyavahAra nathI. A pratibaMdha rAkhavAnuM kaMI sabaLa kAraNa jaNAtuM nathI. e pratibaMdha yuktithI mAnya thaI zake evo nathI, evA pratibaMdhane kaze AdhAra prAcIna zAstromAM maLatuM nathI, ne evA pratibaMdha pALavAnI kaMI agatya paNa jaNAtI nathI. ulaTuM evA pratibaMdhe ghaNuM nukazAnakAraka rUDhIone janma Ape che, ne ApaNuM saMsAra-maMDaLanI aneka prakAre hAni karI che. ApaNI saMsArika sthitinI avadazA thai che, ApaNuM dhArmika ane rAjakIya sthitinI paNa avadazA thaI che; ne TuMkAmAM ApaNe prajAnI eLamAMthI nIkaLI gayA chIe. have A hAni avadhie pahoMcI che, ne te dUra karavAnA upAya dezanA dareka zubhecchake yojavA joIe. e pratibaMdha dUra karatAM kaMI paNa jAtanI harakata jaNAtI nathI; ema karatAM dharmane kaMI bAdha naDato nathI, ne ema karavAmAM navA ne junA vicArene jhaghaDe ADe AvatA nathI. tyAre A agatyanI bAbatamAM pagaluM bharavAne ApaNe vilaMba zA mATe karavo joIe? e vAta kharI che ke e pagaluM cAlatI rUDhInI virUddha bharavAnuM che. koI paNa rUDhI rasthApita thayelI hoya, tyAre te choDavI AkarI paDe che, ne vagara kAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) raNe tathA vagara vicAre te choDavAnuM kahevuM e paNa vyAjabI nathI. te pramANe A rUDhI paNa vagara kAraNe ane vagara vicAre choDavAnuM kahevAmAM Ave to te kahevuM vajanadAra gaNAya nahi, ne loko te svIkAre nahi. paMratu jyAre koI rUDhI sthApita thaI gaI che, paNa te rUDhIthI saMsAra-maMDaLanI bahu prakAre hAni thatI hoya, tyAre te rUDhIne tyAga karavo ucita che. temAMya vaLI evI hAnikAraka rUDhIne te prajAnA prAcIna ane mAnya zAstrane Teke na hoya, tyAre to te tajavAmAM lagAra paNa AnAkAnI zA mATe karavI joIe? e nyAye vicAravAnuM eTaluM rahe che ke hAla ApaNAmAM kanyA vyavahArano jeje nAnAM nAnAM kSetro che, ne je je nAtane bhANa vyavahAra che te te nAtemAM paNa kanyA vyavahAra nathI evI je rUDhI che tethI ApaNuM saMsAra-maMDaLane hAni thaI che ne thAya che ke nahi, ne e rUDhI sayuktika ke sazAstra che ke nahi ? A graMthamAM ame batAvIzuM ke je je nAte saMsArika sthitimAM sarakhI che, ne jemane bhANuM vyavahAra che, te te nAtomAM kanyA vyavahArane pratibaMdha che tethI ApaNu saMsAra-maMDaLane ghaNuM hAni thaI che, ApaNuM saMsAra-sukha vaNasyuM che, ne ApaNe ghaNuka hAnikAraka rUDhIonA gulAma thaI gayA chIe; vaLI e pratibaMdha yuktika tathA sazAstra paNa nathI. e pratibaMdha teDavA zA zA upAyo javA joIe tene paNa vicAra karIzuM; vaLI AvA pratibaMdha pRthvI uparanI koIpaNa prajAmAM nathI te paNa batAvI ApIzuM. A badhI hakikata dhyAnamAM letAM A pratibaMdha teDavAnI agaya vize khAtrI thayA vinA raheze nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga 1 lo. prAcIna kALa. prakaraNa 1 luM. asala AmAM varNabheda ane tenI utpatti, asala AmAM koIpaNa prakAranuM varNabheda ke jAtibheda nahoto ema spaSTa jaNAya che. prAcIna zAstrothI nirvivAdapaNe ema zAbita thAya che ke prathama sarva manuSyanI eka jAti hatI, ane bhinna bhinna jAtinA lokomAM kaMi paNa svabhAvika bheda che, ema svikAravAmAM AvatuM nahotuM. hAlanI guMcavaNa bharelI varNavyavasthA ane tevAja jUdI jUdI jAtinA lokonA arasparasanA vyavahAra jotAM e siddhAMta keTalAkane bahu AzcaryakAraka lAgaze, paraMtu ekavAra punarUkti karavAnI rajA laIe chIe ke AryaprajAnA sudhArAnA ItihAsanA koIpaNa samayanAM zAstro tapAsIe athavA sauthI zreSTha AdhAravALA vedathI mAMDIne koIpaNa graMtha tapAsIe to e siddhAMtanI satyatA viSe bilakula zaka rahetuM nathI. navizeSo'sti varNAnAm sarva brAhmamidaM jagat / brahmaNA pUrva sRSTaM hi karmabhivarNatAMgatam // ! mahAmArata nA ra0 288nA artha-jAtine vastutaH bheda nathI. brahmAnI utpanna karelI A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ). sRSTimAM sarva jagata brAhma che, temAM kama vaDe jAti thaI che. A zlokathI evI sUcanA thAya che ke brahmAe utpanna karelAM sarva manuSyo sarakhAM che, ne temanAmAM kaze varNabheda nathI; varNabheda te mAtra karmavaDe ja utpanna thayo che. e uparathI spaSTa jaNAya che ke manuSya mAtranI eka jAti e svabhAvika sthiti ane tenI bhinna bhinna jAtio e manuSya kRta sthiti che ema Arya prajA mAnatI hatI, eTale varNabheda svabhAvathI ke janmathI nathI, Izvara data nathI, ne "A brAhmaNa, vANiyAnuM kheLIyuM Izvare ApyuM che, ema paNa nathI, paraMtu te te mAtra guNa karmanI anukuLatAthI janma pachI prApta thAya che. nayoni pi saMskAro na zrutaM naca santatiH / kAraNAni dvijatvasya vratamevatu kAraNam // ! mahAbhArata ratta parva che. artha-dvijava (brAhmaNapaNuM, kSatriyapaNuM ne vaizyapaNuM)prApta thavAnuM kAraNa ni (amuka nithI utpatti)nathI, saMskAra nathI, kRta (veda pATha) nathI, ne saMtati paNuM nathI, paraMtu te thavAnuM kAraNa te vrata (sadAcaraNa) che. janmanA jAyate zUdraH saMskArAd dvija ucyate // cApatana dharmasUtra | artha-janmathI zuddha janme che, ne saMskArathI dija (brAhmaNa, kSatriya ne vaizya) kahevAya che. yukti ane tarkathI vicArI jotAM manuSyanI je sthiti hovAnuM anumAna thAya che te ja sthiti ghaNuM pUrva kALamAM ApaNA dezamAM hatI. sRSTimAM manuSya prANInA vargamAM je svabhAvika bheda che te spaSTa rIte A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) paNa dhyAnamAM Ave che. strI ane purUSamAM ghaNIka svabhAvika bhinnatA dIThAmAM Ave che. tethI manuSya jAtamAM svabhAvathI ke janmathI to strI ane purUSa evA beja bheda che ema siddha thAya che. zuM strI ane purUSamAM jevA bheda jovAmAM Ave che tevA eka bIjAne oLakhI kADhavAne kaMI bheda eka brAhmaNa ke eka vANiyAmAM jovAmAM Ave che ? bilakula nahi. kaze paNa bheda kayAM che? tyAre brAhmaNanI ke vANiyAnI jAti sRSTinA sujAvanAre utpanna karI che athavA manuSyane janmathI prApta thAya che ema kahevAne paNa zo AdhAra ke pUrAvache? kaMIja nahi, ema kabula karyA sivAya chuTako nathI. e vAta kharI che ke manuSyanA ekAda moTA jathAmAM kALAMtare guNa karma ane evAM bIjAM kAraNothI bheda paDe che. maLatA guNanA ke maLatA karmanA mANase eka bIjAnA sahavAsamAM Ave che, tethI eka bIjAne oLakhANa thAya che. manuSya svabhAvika rIte saMsArika ke vyavahArika kAthI oLakhItAomAM pADe che. ema karatAM karatAM kALAMtare temane eka ja-varga-jAti-jJAti baMdhAya che. e niyama pramANe AryaprajAmAM bane e svabhAvika che. kALe karIne guNa karma uparathI temanAmAM varNabheda utpanna thayA. ema jaNAya che ke prathama AryaprajA jyAre A dezamAM AvI tyAre atrenA asalI rahIzo hatA temane varNa-raMga-Arya prajAnA varNaraMgathI jude, eTale prathama varNa-raMga-uparathI be bheda utpanna thayA, ne be varNa baMdhAI. eka varNa Arya prajAnI ne bIjI anArya prajAnI thaI. e anArya prajAmAMthI jeo Arya prajAnA saM. baMdhamAM AvyA teo zudra TharyA; ne guNa karmathI AryaprajAnA-ji 1 mI. datta kRta pustaka 3, pRSTha 308. muMbAI IlAkAne sane 1881 nI sAlanA vastipatrakane rIporTa, bhAga 1, pRSTa 143, 144. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) nA traNa vibhAga paDyA. temAMnA jeo uMca guNanA tathA vidyAne uce dhaMdho karanArA thayA teo brAhmaNu TharyA; jeo raiyatanuM rakSaNa karavAne-rAjya karavAne-dha dhe laI beThA teo kSatriya Tharyo, ne jeo vyApAra, rojagAra ne khetI karavA lAgyA, teo vaizya TharyA. e pramANe aMte cAra varga thayA. e vyavasthA pachI AryaprajAnA sudhArAnA badhA samayamAM cAlu rahI. AryaprajAnA sudhArAnA samayanA judA judA bhAga pADI zakAya che. prathama veda-zruti- samaya, pachI smRtione, ane tyAra pachI itihAso tathA purANene samaya Ave che. e sudhArAnA samayanA aneka graMtha-zAstra che. teonA samaya paNa eja anukrame che ema mAnavAmAM Ave che, ne temane caDAutarI AdhAra paNa eja krama pramANe gaNavAmAM Ave che; eTale sauthI prAcIna samaya ane zreSTa AdhAra, zrati-veda-saMhitA, brAhmaNa, araNyaka ne upaniSadano che; te pachIno samaya ne tethI utarato AdhAra smRtione; ane itihAsa tathA purANone samaya smRtionAya pachI ane AdhAra paNa temanAthI utarato gaNAya che. gurNa karma uparathI AryaprajAnA prathama cAra varga paDayA 1 "Arya kIrti nArAyaNa hemacandra kRta, pR 164. muMbAI IlAkAno upara kahela vastipatrakane rIporTa, bhAga 1 le, pRSTa 143. 2 mI. mUrakRtta AvRttanA lokonI utpatti ane itihAsanuM pustaka 1 luM, zoti viSenuM, pRSTa 1 thI 6. zruti smRti purANAnAM virodho yatra dazyate / tatra zrotaM pramANaMtu tayo dvaidhe smRtirvraa|| vyAsa 7, 4. artha-jyAM ti, smRti ane purANomAM virodha hoya, tyAM ti pramANa che; ane je smRti tathA purANomAM virodha hoya tyAM smRti pramANa che, ' AryakIrti," paNa 76, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ A te yiA kALamAM paDayA e mukarara karavuM muzkela che, paraMtu eTaluM to siddha thaI zake che ke vaidika samayanI zarUAtamAM varNabheda bilakula nahoto. prathama travedamAM nilakhelo purUSasUkta nAmane maMtra dekhAya che. brAhmaNosya mukhamAsIbAhU rAjanyaHkRtaH / urUtadasya yadvaizyaH padabhyAM zUdro ajAyata // Rgveda saMhitA, adhyAya 10, maMtra 90 nAme puruSa sUkta. | zabdArtha-brAhmaNa tenuM (purUSanuM) mAM che. rAjanya tenA hAtha che. vaizya tenI jaMgo che, ane zUdra tenA pagamAMthI nikaLyA che. A agatyanA maMtranA saMbaMdhamAM be bAbatono vicAra karavAno che; eka bAbata te e ke e maMtrane kALa nakkI karo, ne bIjI e ke tene artha nakkI karo. A banne bAbate viSe ghaNuM paMDitoe potAnA abhiprAyo kAraNo sahita ApyA che, temAMnA ghaNAkharAone abhiprAya evuM jaNAya che ke vedanA bIjA maMtra pachI seMkaDo varSe A maMtra racAelo hovo joIe; eTale vaidika samayanI za 1 mI. dattakRta prAcIna hiMdustAnanA sudhArAnA ItihAsanuM pustaka 1 luM pRSTa 87, 28, 22. "AryakIrti," nArAyaNa hemacadra kRta paNa, 165, 167, 168, 175. pro. mekSaeNlara kRta cIpsa kroma e jarmana varka zepa," pustaka 2 juM, pRSTa 307, 311. 2 (ka) mI. datta kRta upara lakhelAja pustakanA pRSTa 87 mAnI TIkA. vebara, mekSamUlara, sUra Adi paMDitane paNa eja abhiprAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUAtamAM koI paNa prakArane varNabheda nahete ne sarva AryaprajA ekaja varNa-ekaja nAtajAta hatI ema jaNAya che. have e maMtranA arthane prazna vicAravAno rahyo. eno zabdArtha to upara ApyA pramANe che; paraMtu ene kharo bhAvArtha ke hetu zuM che te nakkI thayA zivAya zabdArtha uparathI kazo khulAso thaI zake tema nathI. keTalAka zabdArthane vaLagI rahI ema kahe che ke brAhmaNa paramezvaranA meMmAMthI, kSatriya hAthamAMthI, visya jAMgamAMthI, ane zuddha pagamAMthI utpanna thayA che." bIjA keTalAka e artha mAnya rAkhatA nathI, ne kahe che ke A te eka rUpaka che. ene khare bhAvArtha e che ke zAstrano abhyAsa karavo e brAhmaNono parama dharma che ne te dharmanuM mukhya sthAna mukha che, mATe temane Izva (kha) mI. mUrakRta "AryAvRttanA lokonI utpatti ane ItihAsanuM pustaka 1 luM, jJAti viSenuM, pRSTa 11, 12. dA. hegane A bAbata virUddha abhiprAya che, eTale te kahe che ke e maMtra pAchaLathI thayelo mAnavAno saMtoSakAraka purAva nathI. mI. mare A matanuM khaMDana kare che. eja graMthanuM pRSTa 12. (ga) mI. kelabraka prophesara mekSamyulara, prephesara vebara, e vidvAne tenI bhASA, Dhabe Adi uparathI evAja abhiprAya Ape che. ejana, pRSTa 13, 14. (dha) "Arya kIrti, nArAyaNa hemacaMdra kRta, pRSTa, 165. * (1) paMDita dayAnaMda sarasvati kRta "satyArtha prakAza," pRSTa 87, 88. te vidvAna paMDita kahe che ke "mukha"nI peThe sarvamAM je uttama-mukhya-te brAhmaNa; "bA" pArve varuM vAdurve vArtha 'zatapatha" brAhmaNamAM e pramANe kahyuM che, eTale "bala" ke vIryanuM nAma bAhu che, tethI jenAmAM te mukhya che te kSatriya, ItyAdi. vaLI teo batAve che ke " zatapatha brAhmaNadi" mAM e maMtrane eja artha kayoche. yamAte mulyA tasmImuva toya hajyA jyA . artha-je. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) 2-zreSTha purUSanA mukhanI upamA ApI che. zastrane upayoga karavo e kSatriyone parama dharma che, ne te dharmanuM mukhya sthAna hAtha che, mATe temane tenA-zreSTha purUSanA hAthanI upamA ApI che; vaNaja ane khetI e vaizyanA parama dharma che ne tene AdhAra-tenuM mukhya sthAna-jAMga upara che, mATe temane tenI upamA ApI che. teja pramANe cAkarI karavI e zudrane parama dharma ke kartavya che, ne tenuM thI-mukhathI-e mukhya che, tethImukhathI-eo utpanna thayA kahevAya che. (3)- mI. mUrata AryavRttanA lekenI utpatti ane ItihAsa' nA prathama pustakamAM A viSayanuM bahu sArI rIte vivecana kareluM che. dAktara hoga nAmane vidvAna saMskRta paMDita kahe che ke "A alaMkArI lakhANa che ne tene bhAvArtha e che ke mukha, vAcAnuM sthAna che, tethI e bhAva nikaLe che ke manuSya jAtanA zikSaka ane vidhAdAtA brAhmaNa che, hAtha baLanuM sthAna che, tethI rAjyanuM rakSaNa karanAra kSatriyA che; zariranA nIcenA avayave khorAkanuM mukhya sAdhana che, tethI khorAka puro pADanAra vaizya che; paga jema AkhA zariranA badhA avayane AdhAra che eTale temanI cAkarI kare che tema cAkarI kare te dra. eja graMthanuM pR4 14-15. mI. mUra pote A bAbatamAM kaMI nizcayAtmaka abhiprAya Apato nathI. () kavIzvara dalapatarAma, emanA jJAti nibaMdhamAM eja pramANe kahe che. pRSTha 5 juo. (gha) mI. dattakRta "prAcIna hiMdustAnanA sudhArAnA itihAsa" nuM pustaka 1 luM, pRSTha 237. (3) Arya kIrti, nArAyaNa hemacaMdra kRta, pR 164, 16. (2) siddhAMta sAra, janAra maNilAla nabhubhAI dvivedI pRSTha 55. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) mukhya sthAna paga che mATe tene tenI upamA ApI che. Izvara nirAkAra che, ne vaidika samayamAM ene nirAkAra mAnavAmAM AvatA hato, to Izvara-eSTa purUSa-ne kharekhara meM, hAtha, urU ne paga hoya e mAnavuM asaMbhavita thAya che, ne tevA avayavavALA koI zreSTha prANunA AkArane saMbhava nathI te zabdArtha pramANe utpattine saMbhava kayAM rahe che ? mATe e maMtra alaMkArI che e pakSa mAnya karavA lA yaka che, ne tene bhAvArtha e matavALAe batAve che te kaMI che ema jaNAya che. vaLI e arthane satapatha brAhmaNamAM ApelA arthathI puSTI maLe che, eTale saMzayano mArga raheto nathI. yajurvedanA 31 mA adhyAyane 11 mo maMtra ene e ja che. te maja atharvavedamAM paNa e maMtra dekhA de che. eTale vaidika samayanA cheka chellA kALamAM jJAtionI utpattinuM-manuSya jAtanA vibhAga paDavAnuM-bIja ropAyuM; ne tema thavAnuM kAraNa kaMI ja nahi paNa manu Syane A saMsAramAMne dharma-tenuM karma-kartavya che. veda pachIno samaya ane tethI utarata AdhAra smRtione gaNAya che. smRtiothI paNa emaja jaNAya che ke te samayamAM cAra ja bheda rahyA ne tene AdhAra guNa karma upara ja raheto hato ne 1 satyArtha prakAza, pRSTha. 87. 2 hAla je sthitimAM cAre veda ApaNane maLyA che tevA koI graMthakAre ke graMthakAree eka ja samaye pustakonI mAphaka racyA haze ema vidvAne mAnatA nathI. te siddhAMta sthApita karavAno ane IrAdo nathI, ne jagA paNa nathI. paraMtu te vicAra svikAratAM amArA abhiprAyamAM phera paDato nathI, ema kahevAno matalaba che, mI. mUra na upara kahelA pustakamAM enuM paNa vivecana kareluM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) janma upara raheto nahoto.1 sauthI zreSTa AdhAravALI manusmRti gaNAya che. e smRtimAM jAtanI utpatti je pramANe vedamAM kahI che teja pramANe kahI che. lokAnAMtu viddhyarthaM mukhabAhU rupAdataH // brAhmaNaM kSatriyaM vaizyaM zUdraM ca niravatteyat // majurata ma1, 2?. artha -pRthvI upara lekanI vastI vadhavA sArU brahmAe brAhmaNa, kSatriya, vaizya, ane zudra eone anukrame potAnA meha, hAtha, jhAMdha, ane pagamAMthI banAvyA. manusmRtinA A kane khare artha zuM che tene have vivecana karavAnI agatya rahI nathI; je pramANe vedane evo ja maMtra alaMkArI che te ja pramANe A paNa alaMkArI che. smRtio pachInA samayanA tathA tethI utaratA A 1 mI. dattakRta ejana pustaka 3, pRTa 152, 153, 158. 2 manusmRti upara kulUkanI TIkA che, te ema kahe che ke - daivyA cazaktayA mukhAdibhyo brAhmaNAdinimANaM. brahmaNo na vizaGkanIyaM zrutisiddhatvAt / artha brahmAe potAnI IzvarI zaktithI brAhmaNa ane bIjI nAtA, pitAnA meha ane bIjA avayavomAMthI utpanna karI che e bAbata kaMi zaka levAnuM nathI, kemake vedathI e vAta sAbita thAya che. e pachI vedano "purUSasUkta" maMtra AdhAra sArU TAMkayo che. eTale kullaka bhaTTa pote game te artha kare, paraMtu tene AdhAra paNa purUSasUkta' maMtra upara ja che; ne e maMtranuM lakhANa alaMkArI che, te pachI manusmRtine A leka paNa alaMkArI ja kare che. "junuM eTaluM sAruM', e ja nyAyavALA hAla paNa keTalAka che, e varganA kulUka bhaTTa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) dhAravALA graMtho ItihAsa ane purANe Adi che te tapAsatAM paNa ema mAlama paDe che ke smRtikALanI varNavyavasthAmAM A samayamAM paNa jhAjho phera paDaye nathI. ekavarNa midaMpUrNa vizvamAsIt yudhiSThiraH / kakriyA vizeSeNa cAturvarNya pratiSThitaM // sarve vai yonijA manyAH sarve mUtra parISiNaH / ekendriyendriyAzci tasmAcchIla gunnairdvijH|| | || mahAmAta ! hevA joIe. teo ema kahe che ke amArA gharaDA kaMI gAMDA nahotA, ne ApaNe kaMI temanA karatAM vadhAre DAhyA nathI; vaLI je bAbatamAM ApaNane samajaNa na paDe te bAbata khoTI che ema kahevuM nA joIe, eTale izvaranA mukhamAMthI brAhmaNa zI rIte pedA thAya te ApaNI samajamAM na utare mATe te khoTuM na kahevuM joIe. e zuM vicitra-lejIkatarka nathI ? e nyAye sRSTimAM kazuM kharuM khoTuM kahI zakAya nahi paraMtu eka vAra e nyAyathI emanA siddhAMtanI tulanA karIe, topaNa zuM jaNAya che ? vAruM, amane samaja nathI paDatI to rahyuM, paraMtu jagatamAM koIne paNa samaja paDe evuM che ke nahi? je koIne paNa paDe evuM hoya to te zI rIte samajyo ne tenI zI rIte khAtrI thaI te jagatane batAve eTale basa che. pachI jagata tenI tUlanA karI leze. paraMtu manuSya jAtamAMnA koine paNa samaja na paDe evI vAta paNa mAnya karAvavA e dalIla vAparavAmAM AvatI hoya to te e buddhine bhrama che; ethI adhika zuM kahIe ! mATe bhale kakalada ema manAve, ne keTalAka ema mAne paNa kharA, paraMtu jagatamAM evuM manAvavAne yatna nabhanAra nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) arcanhe yudhiSThira, A vizva eka varSathI ja bhareluM hatuM; karma kriyAnI vizeSatAthI cAra varNa sthApita thayA. sarva kenithI utpanna thayA che, sarva mUtra purI karavA vALA che; eka ja prakAranI sarvanI idrie che, ne eka ja prakAranA viSaya che, tethI zIla ane guNathI bija thAya che. amarendra mayA buddhayA prajAH sRSTAstathA prabho / ekavaNoMH samabhASA ekarUpAzca srvshH|| tAsAM nAsti vizeSo hi darzane lakSaNe'pivA / tato'hamekAgramanAstAH prajAH samacintayam / / rAmAyaNa, 32is, 20 20, 20, 20. artha:-he devatAomAM zreSTha meM buddhi pramANe sarva prakAre eka varNavALI, sarakhI vANIvALI, ane sarakhA rUpavALI prajA sUjI che; teonA dekhAvamAM temaja lakSaNamAM kaMI pheraphAra nathI. pachI meM eka citta e prajA viSe vicAra karyo. Arya prajAmAM je bheda paDyA te oLakhavAne je zabda vaparAyA tenI vyutpatti jotAM paNa enA e ja matanI puSTi thAya che, "varNa" ne artha "raMga che, tethI ema jaNAya che ke prathama bheda mANasanA raMga uparathI thayA. Aryaloko A dezamAM vaidika samayamAM ke kadApi tenI paNa pUrve AvIne vasyA te vakhate A dezanA asalI vatanIo temanA jevA sudharelA nahetA, paNa jaMgalI avasthAmAM hatA, ne te mane varNa-raMga-AryaprajAnA je nahi tethI prathama bheda raMga uparathI paDe, ema anumAna thAya che. "jAti" zabada zAstramAM vAparelo 1 mI. datata eja pustaka 1 lAnuM pUruM 8. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) che, teno dhAtvArtha jotAM janmanA kAraNuthI utpanna thayelI jAtane te lagADyAnuM jaNAya che. manusmRtinA dazamA adhyAyamAM aneka halakI jAtenI utpatti batAvelI che. te cAre vaNInA ayogya mizraNathI utpanna thayAnuM jaNAvyuM che, ne temane mATe judAM judAM karma nirmANa karelAM che, te uparathI evuM anumAna thAya che ke halakA dhaMdhAdArIonI nAte, traNa uttama jAta tathA zako ane A dezanA mULa vatanI anarvikanA mizraNathI utpanna thaI haze. vyabhicAreNa varNAnAma vedyAvadhananeca // svakarmaNAMca tyAgena jAyaMte varNasaMkarAH // manubhUti, sa. 20, 24, artha-jUdI jUdI varNanAM strI purUSamAM vyabhicAra cAlyAthI, je strI sAthe paraNavAne adhikAra nathI tene paraNyAthI, ane potAnA dharma niyamane tyAga karavAthI varNasaMkara eTale jAtine bheLaseLa ke mizraNa thAya che. e pramANe halakI varNanA saMbaMdhamAM janmano AdhAra manusmRtimAM batAvyo che, paraMtu uMca varNone mATe tevuM kaMI jaNAtuM nathI. ulaTuM ema mAlama paDe che ke evI ekAda halakI varNamAMthI paNa kALe karIne mANasa uMca varNamAM AvI zakato. zUdrAyAM brAhmaNAjjAtaH zreyasAcetprajAyate // 1 jue manusmRti adhyAya 10. temAM evI aneka nAnAM nAmo ApyAM che, ne te dareka kevA kevA kAraNathI utpanna thAya che, te paNa batAvyuM che, tema te dareke kevA kevA dhaMdhA karavA te paNa batAvyuM che. laMbANa thAya mATe te kSe ko atre utAryA nathI. ' 2 prathama kahe vastipatrakane rIporTa, puSTa 144. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 13 ) azreyAn zreyasIjAtigacchatyAsaptamAyugAt // manusmRti, 5. 20, 64. artha-brAhmaNa varNathI zIne peTa je prajA utpanna thAya te prajAmAMnI strIonuM bIjA brAhmaNo sAthe lagna thAya te sAtamI peDhIe nIca varNa zreSTha varNanA padane pAme che. eTale uMca varSamAM janma upara karo AdhAra nahato. e "jAti" zabda uparathI "nAti" ke "nAta rAbdi sAdhita thayA hoya ema anumAna thAya che. hAla ApaNe vaLI "jJAti" zabda vAparIe chIe. e zabda prAcIna graMthomAM vaparAyo hoya ema jaNAtuM nathI. kadApi jAti zabda uparathI e zabda vaparAyo hoya. emAM "' dhAtu che, tene artha jANavuMeLakhavuM thAya che, te uparathI "jJAti' eTale oLakhItAo-eka dhaMdhAvALAo-nuM ToLuM-- maMDaLa evI sUcanA thAya che. jema zAstromAM cAra uMca varNa zivAya bIjI dhaMdhAdArIonI halakI jAtio batAvI che, tema vedamAM paNa che, eTale evI cheka halakI jAtio prathamathI cAlI Ave che. paraMtu ethI cAra uMca varNanI sthitimAM tathA te vize je kahevAmAM AvyuM che temAM kaMI phera paDato nathI. je bheda paDayA te batAvavAne je zabda vaparAyA che tenI vyutpatti evI che, eTaluM ja nahi paNa je varga thayA tenAM je nAme paDayAM te zabdonI vyutpatti uparathI paNa enuM eja anumAna thAya che. brAhmaNa zabdano artha brahmane jANanAra thAya che ne RvedamAM maMtra banAvanArAne e nAmathI aneka jagAe lakhyA che. kSatriya 1 mI. datakRta eja pustaka 1 lu, pRSTa 238. ejana pustaka 3 juM, puSTa 151, 152. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) zabda vedamAM vizeSaNa tarIke vAparelo che, ne tene artha majabuta" thAya che. te ja pramANe "vipa" zabda paNa vedamAM vizeSaNa tarIke vAparelo che, ne teno artha DAhyA thAya che vaizya zabdamAM viza dhAtu che, tene artha eDavuM thAya che ne "zudra eTale halakuM. A uparathI bhedenAM je nAmo paDayAM te paNa guNa karma uparathI paDayAnuM spaSTa jaNAya che. evI rIte zruti, smRti, itihAsa ke purANe je niSpakSapAta paNe zAntithI, ne nirmaLa manathI tapAsIe, ke yuktithI vicAra karIe, ke Arya prajAnA bheda batAvavAje zabda vaparAyA che temanI tathA e vargonAM je nAmo paDayAM te zabdonI vyutpatti dhyAnamAM laIe te ema ja jaNAI Ave che ke pUrve AryonI ekaja jAti hatI; ane pAchaLathI mAtra varNa tathA guNa karma vaDe tenA cAra vibhAga thayA, paNa kAMI janmanA kAraNathI thayA nahotA. 2 vaLI hAlanI guMcavaNa bharelI varNavyavasthAne koI paNa A dhAravALA gaNatA saMskRta grathane Teke nathI, e paNa nirvivAda paNe siddha thAya che, eTale hAlanI je varNavyavasthA che te Arya prajAnA sudhArAne samaya vityAbAda seMkaDo varSe baMdhAyAnuM anumAna thAya che. 1 mI. datta kRta eja pustaka 1 luM, pRSTa 88, 2 mI. datta kRta eja pustaka 1, pRSTa 235-236. 3 mI. dattakRta eja pustaka 1, pRSTha 237, 238. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga 1 lo. prAcIna kALa. prakaraNa 2 je. bhinna bhinna varSomAM paraspara bhajana 7yavahAra tathA kanyA vyavahAra pahelA prakaraNamAM batAvyA pramANe varNa tathA guNa karma uparathI AryaprajAnA cAra bheda utpanna thayAnuM jaNAya che. svabhAvika rIte evA bhedathI eka AryaprajAnI traNa ke cAra prajA thaI jAya e mAnavuM buddhithI virUddha che, ne zA jotAM tema thayuM paNa jaNAtuM nathI. evI vyavasthA cAlI jaNAya che ke guNakarmAnusAra bheda paDayA, paraMtu bhajanavyavahAra ke kanyAvyavahArane pratibaMdha thavo na joIe te pramANe thaye nahote. ghaNA kALe e vyavasthA kaMIka badalAI che, manuSya svabhAva pramANe je uMcA gaNAyA teo pachI potAnAthI jemane halakA gaNe temanI sAthe AvA vyavahAra pADatAM zaramAya che. sthiti uparathI kaMIka abhimAna utpanna thAya che; guNa karmane ane uMcA nIcA bheda raho, eTale raheNI karaNI, tathA rIta bhAtamAM paNa bheda paDe che ne e bhedathI nIcA gaNAtAone mATe eka jAtanI chITa dAkhala thAya che. A abhimAna ane chITa sacavAya evA niyama pAchalathI manusmRtinA samayamAM smRtikALamAM-baMdhAyAnuM jaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ) vaidika samayamAM e pratibaMdhane kaMI AdhAra jaNAto nathI tyArapachI smRtikALamAM paNa evo pratibaMdha sabaLa haze ema mAnavAne joIe tevAM kAraNa ke purAvA nathI. te kALamAM uMca varNane anukuLa Ave evA niyama kaMIka baMdhAyAnuM jaNAya che, paraMtu temAMya mAtra yogyayogyane vicAra che, kaMI pratibaMdha nathI. savarNAgre dvijAtInAM gazastA dArakarmANa / kAmatastu pravRttA nAmiyAH syuH kramazovarAH // 12 // zUdaiva bhAryA zUdrasya sAcasvA caviMzaHsmRte / tecasvA caivarAjJazva tAvasvA cAgra janmanaH // 13 // anukRti, 2, 22, rU artha-brAhmaNa, kSatriya ane vaizya prathama vivAha karatI veLA pitAnI jAtanI kanyA sAthe vivAha karavo e uttama pakSa che. bIjI vakhata je kAmavRttithI vivAha kare che tene te nIcenA krama pramANe vivAha karavo ghaTe che. zraddhathI zadra kanyA ja sAthe, vaizyathI vaizya tathA zadra kanyA sAthe, kSatriyathI potAnI jAtanI tathA vaizya ke zuddha kanyA sAthe, ane brAhmaNathI potAnI jAtinI tathA kSatriya, vaizya ke 1 jAtibheda ne bhojana vicAra, pRSTa 20, kartA zrI nArAyaNa hemacaMdra. mekSamyulara kRta "cIsa kAma e jarmana varka zepa' nAmanA graMthane pRSTa 311 me e vidvAna grahastha kahe che ke judI judI jAtanA lokone bhegA besI khAtAM pItAM. ke arasparasa kanyA ApatAM pratibaMdha naDe e kaMI AdhAra vedanA maMtromAM nathI. vaLI pRSTa 321jue. mI. datta kRta eja pustaka 1 luM, pRSTa 240. 1 mI. dasa kRta ejana pustaka 3juM, pRSTa 165. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) zuddha kanyA sAthe vivAha thaI zake che. matalaba ke utaratI varNanA purUSathI pitAthI caDhatI varNanI kanyA sAthe vivAha thaI zake nahi, paraMtu caDhatI vaNanAthI pitAthI utaratA vaNanI kanyA laI zakAya. e uparathI ema siddha thAya che ke uMca varNane mANasa pitAnI ke pitAthI utaratI jJAtinI kanyA paraNI zakatA hatA. evI jyAM kanyAnI chUTa hoya tyAM bhojana vyavahAranA pratibaMdhanI te AzA ja zI ? te nahato ema kahevAne AdhAra paNa che. manusmRtimAM konuM konuM anna na khAvuM te saMbaMdhI niyama nIce pramANe ApyA che - mattakruddhAturANAMcanabhuMjIta kadAcana // 207 // pUrvapAda stenagAyanayozcAnaMtakSNoTuiMbikasyaca // dIkSitasyakadaryasyabaddhasya nigahasyaca // 270 // cikitsakasyamRgayoH krUrasyocchiSTabhojinaH // ugrAnaMsUtikAnaMcaparyAcAMtamanirdazam // 272 // pizunAnRtinozcAnaMkratuvikrayiNastathA // zailUSatunnavAyAbaMkRtaghnasyAnamevaca // 274 // kArasyaniSAdasyaraMgAvatArakasyaca // suvarNakarturveNasyazastravikrayiNastathA // 275 // zvavatAMzauMDikAnAMca cailanirNejakasyaca // raMjakasyanRzaMsasyayasyacopapatigRhe // 276 // nAvAcchUdrasyapakAnavidvAnzrAdinodvijaH // 23 // pUrvapAda. manusmRti, adhyAya 4 ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) artha: madonmata thaI gaelA, krodhI, ane rAgI eTalAnA hAthanuM khAvuM nahi. 207 (pUrvapAda), gAnAranuM, sUtAranuM, vyAjakhorIAnuM, yata dIkSAvALA brAhmaNanuM, kRpaNanuM ane kedInuM anna khAvuM nahi. 210. vaidyanuM, pAradhInuM, karanuM, chAMDeluM khAnAranuM, phara karma karanAranuM, suvAvaDInA hAthanuM, paMktimAM joDe beThelo Acamana karI uThI jAya tenuM, tenA bhANAmAMnuM, ane sUtakInuM anna khAvuM nahi 21ra. cADIAnuM, juThAnuM, yajJa vecanAranuM (eTale mahArA yajJanuM phaLa tamane ApuM chuM ema kahI pitAnuM puNyaphaLa vecanAranuM), naTanuM, darajInuM, ane kRtagha purUSanuM anna na khAvuM. 214. luhAranuM, bhIlanuM, nATaka karanAranuM, sonInuM, vAMsa cIranAranuM, ane tIrakAmaThAM Adi zastra vecanAranuM anna khAvuM nahi. 215. kUtarAM pALanAranuM, kalAlanuM, bebInuM, raMgarejanuM, ghAtakInuM, je strInA gharamAM upapati eTale rAkhelo dhaNuM rahe che tenA hAthanuM anna levuM nahi. 216. paMDita brAhmaNe je zuddha zrAddha karatuM nathI tenuM rAMdheluM anna khAvuM nahi. 223. A pramANe je vargonI gaNatarI cAramAMthI eka vargamAM karI nathI ne jene ghaNuM halakA mAnyA che te varganuM anna khAvAne pratibaMdha karyo che, paraMtu koI ThekANe ema lakheluM jaNAtuM nathI ke brAhmaNa, kSatriya, vaizya ke zakanuM khAvuM nahi,ne kSatriya, vaizya ke zukanuM khAvuM nahi ne haiye zanuM khAvuM nahi. jyAre ATalA badhA halakA gaNelA vanuM anna khAvAne spaSTa pratibaMdha karyo che tyAre eTale pratibaMdha karatAM RtikArane ALasa thaI haze ema te kaIthI kahI zakAze nahi, ne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) ATalA badhAnA ane pratibaMdha karyo che, ne e pramANe pratibaMdha kare nathI eTale e pratibaMdha nahato ema siddha thAya che. ema bhinna bhinna varNamAM bhojana vyavahAra tathA kanyA vyavahArane kaMI pratibaMdha ke bAdha nahote, eTaluM ja nahi, paraMtu jJAtinA bhedane AdhAra kAma upara no, paraMtu guNakarma upara hato, eTale eka varNano mANasa pitAnA guNakarmavaDe bIjA varNamAM jaI zakti hatA. brAhmaNa pAnA nIca guNathI za tha ne ddha pitAnA uMcI guNathI brAhmaNa che. zUdrobrAhmaNatAmetibrAhmaNazcaitizUdratAm / kSatriAjhitivivAhaiyAvarA manu, 10,6pa. artha - brAhmaNatAne ane brAhmaNa zuddhatAne pAme che; e ja pramANe kSatriya tathA vairya vize paNa jANavuM eTale zudra kuLamAM upara thayA chatAM jo brAhmaNa, kSatriya ke vaizyanA jevA guNa, karma, ne svabhAva che. hoya te zudra, brAhmaNa, kSatriya ke vaizya thAya che. brAhmaNa, kSatriya ke stra kuLamAM utpanna thayA chatAM jenA guNa karma ane svabhAva zuddha jevAM hoya te zuddha thAya che. te ja pramANe kSatriya ke vaizyanA kuLamAM utpanna thayA chatAM je brAhmaNa ke zuddha samAna hoya te brAhmaNa ke zuddha thAya che; arthAta, cAre varSomAM je je varNanA samAna je je purUSa ke strI hoya te te varSamAM te purUSa ke strI gaNAya che. dharmacaryayAjaghanyovarNaHpUrvapUrvavarNamApadyatenAtiparivRttau // adharmacaryayApUrvovarNojaghanyaMjaghanyaMvarNamApadyatejAtiparivRttau // 2 // Apastamba sUtra. 1 siddhAMta sAra" pUcha 56. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) artha -dharmAcaraNathI yukta varNavALA manuSyane potAnAthI uttama uttama varNa prApta thAya che. ane te je je varNane yogya hoya te te varNamAM gaNAya che. teja pramANe adharmAcaraNathI yukta uttama varNavALA manuSyane pitAnAthI utaratI utaratI varNa prApta thAya che, ne te je je varNane gya heya te varNamAM gaNAya che. AvAM mAtra vacane ja che ema nahi, paraMtu e vacane pramANe halakA varNanA mANase UMca varNamAM pitAnA guNakarmathI gayelA, te varNamAM khapelA, ne moTA mAnane yogya thayelAnAM daSTAMta paNa maLI Ave che. jemake - janaka, kSatriya chatAM vidyAnA parAkramathI brAhmaNa thayA. (zatapatha brAhmaNa 11, , 2, 1) iluzAnA putra kavaza dAsI putra chatAM RSi thayA hatA. (aitareya brAhmaNa 2, 18) satyakAma jabAla dAsIputra chatAM brAhmaNa thayA hatA. (chAndogya upaniSad 4,4) eja upaniSamAM (42) eka bIjI vAta evI che ke reva nAmanA brAhmaNe jAna kRti putrAyana nAmanA zakane vidyA zIkhavADI ane tenI chokarIne pitAnI strI tarIke svikArI, vizvAmitra, brAhmaNa ke kSatriya na chatAM vedamAM Si gaNAyA che. zivAya iMgi RSi, mugalIthI, kauzika RSi, da"nA tRNamAMthI, zotama sasalAthI, vAlmika rAphaDAmAMthI, deNucArya paDImAMthI utpanna thayA evI e mahA RSionI utpatti ApelI che. AvI asaMbhavita utpatti uparathI jaNAya che ke e RSionAM mAbApa 1 siddhAMta sAra, pRSTha 57. 2 mI. dattakRta e ja purataka 1luM, pRSTa 241, 242, 245. 2 eja pustaka, pRSTha 2 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) koNa hatAM te mAlama paDayuM nahotuM. evI rIte gupta janmavALA paNa vidhAnA baLathI mahARSi thaI zake che. vaLI vyAsa muni, khalAsI AnI dIkarIne peTa, vaziSTa, vezyAne peTa, parAzara, caMDALaNune peTa, ne nArada dAsIne peTa jamyA chatAM moTA RSi thaI zakyA che. e daSTAMte jotAM cheka nIcamAM nIce paNa potAnA vidhAnA parAkramathI uMcAmAM uMca varSamAM gayAnuM jaNAya che. e badhA uparathI ema spaSTa jaNAya che ke smRti kALamAM je ke kaMIka kaIka bhinnatA utpanna thaI, paraMtu te bhinnatA kALe karIne je. TalI thavI joIe teTalI ja hatI ne te bilakula saMkhta nahotI. Ama chatAM ema kahevAnI rajA laIe chIe ke pAchaLathI ApaNI paDatInA samayamAM-avighAnA samayamAM-je asvabhAvika, hAnikAraka ane avikArI ke sthAyI bheda utpanna thayA tenuM kaMIka bIja e samayathI ropAyuM. smRtikALa pachInA samayamAM paNa enI e vyavasthA kAyama rahyAnuM jaNAya che.' nakulenanajAtyAvAkriyAbhiAhmaNobhavet / caMDAlo'pihivRtasthobrAhmaNAsayudhiSThiraH / / mahAbhArata. vaLI - zUdro'pizIlasampannoguNavAnbrAhmaNobhavet / brAhmaNo'pikriyAhInaHzUdrAtpratyavazebhavet // mahAmAta. 1 jJAti nibaMdha, puSTa 13, 14. 2 mI. dattakRta prAcIna hiMdustAnanA sudhArAnA itihAsanuM pustaka 2 juM, pRSTa 69. mI. mUrakRta agAu kaheluM pustaka. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ (22) artha -kula ke janma ke kriyAthI brAhmaNa thato nathI, caMDALa paNa je vRnavALe (utkRSTa guNavALo) hoya te, he yudhiSThira, te brAhmaNa che. guNavAna ane zIla saMpanna zuddha paNa brAhmaNa thAya che, ane kriyAhIna brAhmaNa zUdrathIe halako thAyache. paraMtu keTalAka ema paNa mAne che ke purANonA samayamAM varNavyathAnI sthiti kaMIka kaMIka badalAI haze, topaNa ema te kahI zakAya ke hAlanA jevI sthiti to te kALamAM paNa nahotI. e uparathI ema sthApita thAya che ke prAcIna samayamAM AryaprajAmAM je cAre bheda guNakarmAnusAra utpanna thayA hatA te bheda hAlanI jJAtio jevA asvabhAvika nahatA. ane tamAma varNamAM arasaparasa bhajana vyavahAra tathA kanyA vyavahAra hata; ane guNa karmavaDe manuSya eka va. mAMthI bIjA varNamAM jaI zakato, ane svabhAvika rIte je vyavasthA hevI joIe teja hatI. Arya prajAnA sudhArAnI sthiti dahADe dahADe utaratI gaI, ne purANanA samayamAM ne vedanA samayamAM ghaNo taphAvata pa. purANonA kALamAM jJAtibheda hAlanA jevo utpanna thaye naheto e vAta kharI, paraMtu te samayamAM kaMika zarUAta thavA mAMDI hatI. purANonA samaya karatAM paNa nabaLI sthiti jema jema thatI gaI tema tema kArya kAraNane vicAra bAju upara raho, ne laikika sthiti sthApita thaI gaI. AgaLa jatAM cheka avidhAno ne aMdhAdhuMdhIno va. khata Avye, sudharelI AryaprajA parataMtratAnI dhuMsarIe joDAI, ne 1 mI. dattakRta eja pustaka 1 luM, puSTa rahe, ejana pustaka 3, pRSTha 307, 2 ejana pustaka 3, pRSTa 15, 316. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (23) musalamAnonuM rAjya sthApana thayuM. e rAjyanI rAjyanIti ghaNI julamI ane svaghAtaka hatI. AvI rAjyanItie AryaprajAnI thatI jatI hAni vadhArI. AvA avidhAnA ne AvI rAjyanItinA samayamAM jAtonA tathA dhaMdhAdArInI nAtanA bheda sthApita thayA. ne hAlanI va. rNavyavasthAno pAyo naMkhAyo. e pAyA upara dhime dhime imArata caNAI ne Aje to eka heTI bhayaMkara, bhUla bhUlAmaNa vALI, agamya,ane ghaNIja hAnikAraka imArata-hAlanI varNavyavasthA-baMdhAi che. kyAM hAlanI nAtano bheda ane kyAM prAcIna kALanI varNavyavasthA ! baMnemAM asmAna ane jamIna jeTalo taphAvata che ! je kadApi koI RSi Aje pUrvanA jJAna sahita A dezamAM Ave, ne A dezanI hAlanI nAnI vyavasthA jue to tenA manamAM ema ja prazna utpanna thAya ke A prajA pUrvanI AryaprajAnI vaMzaja haze, ke koI bIjI prajA haze? ne te praznano uttara te te eja Ape ke huM deza bhUlela; A AryaprajA na hoya! 1 mI. dattakRta eja pustaka 3, pRSTa 307 ne te pachInAM paSTa. mI. datta kahe che ke - "The complete disintegration of the nation into numerous and distinct profession castes was sub sequent to the Moslem conquest of india and the national death of the Hindus." pR. 307 - bhASAMtara-AryaprajAnuM aikya tadana tuTayuM ane tenI agaNita tathA bhinna bhinna dhaMdhAdArInI nAte baMdhAI te musalamAna lokoe hiMdustAna jItI lIdhuM, tathA hiduonuM prajAvanAza pAmyuM tyArapachI thayuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga 2 je arvAcIna kALa. prakaraNa 1 luM hAlanI varNa-jJAti bhedanI sthiti. prAcIna kALamAM manuSya jAtanI prathama eka ja jJAti hatI eTale koI prakArane varNabheda nahe; tyArapachI be bheda varNane lIdhe ne chevaTa cAra bheda guNu kamAnusAra utpanna thayA che e batAvavAmAM AvyuM. e bhedane sAMdhe DhIlo DhIlo thato jAya evA evA niyamo dahADe dahADe thatA gayA. prathama lagna saMbaMdhInA pratibaMdhanA thoDAka niyamo thayA. UMcA vargavALAoe nIcA vargamAMthI kanyA lAvavAnI chaTa rAkhI, paNa ApavAne pratibaMdha karyo. ema karatAM karatAM khAdhA pIdhAnA ke AcAra vicAranA niyamo thayA ane prathama je bheda mAtra guNaka upara hatA te dahADe dahADe sthApita thatA gayA, ne kALe karIne varNavyavasthA tadana badalAI gaI. prathama jJAti bhedane A dhAra guNakarma upara hato tene badale have janma Upara che ema svIkArAyuM. cAra nAta hatI tene badale aneka nAte baMdhAI. "brAbhaNa vANiyAne avatAra ke kheLIyuM izvare ApyuM che," ema mane nAvA lAgyuM; ne dahADe dahADe e bheda eTalA baLavAna thayA ke pApa puNyane AdhAra, mokSane AdhAra ne A dunIAnA sarva vyavahArane AdhAra e bheda upara che ema manAvA lAgyuM. je koI brAhmaNane ghera janmelo paNa brAhANunA guNakarma vinAne mANasa vANiyAnuM khAya te vaTalAI jAya, pApiSTa thAya, izvarane gunhegAra thAya, ne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ nake jAya evuM mAnanArAnI kAMI khoTa nathI. eka khristi pAdarI kahe che ke bIjI prajAonA dharmanuM sthAna manuSyanuM mana che tyAre hiM. duonA dharmanuM sthAna tenuM peTa che. Aropa ghaNe gabhIra che, ne sAMbhaLI dezAbhimAnanI nasamAM lehI ukaLavA jAya che. paraMtu gusso karatA pahelAM e vacananI satyatA vize vicAra karavAnI jarUra che. pUrvanI varNa vyavasthA jotAM e Aropa akAraNu lAge che, paraMtu hAlanI jatAM te te sakAraNa che ema svIkAryA sivAya chuTako nathI. eka ja varganA hAthamAM vidyAne akhatyAra ho; eka ja varNa zivAya bIjAne vidhAnA sAdhana jANavA devAno pratibaMdha hata; vaLI evI varNana mANasenA gujarAnane AdhAra bIjI varNanA upara nAMkhavAmAM Avyo hata; e uparathI svabhAvika rIte pariNAma e thayuM ke bIjI vaNe vivAthI vimukha rahI, ne je vaNane adhikAra hatuM tene gujarAnanAM sAdhana nizcita hovAthI te vidyA tarapha bedarakAra thaI. kALe karIne avighAne vakhata Avyo; sarva sudhArAnI paDatI AvIne sarva bAbatamAM kArya kAraNane vicAra bAju para rahyo, ne sthApita niyamo-cIlA -rUDhIo baMdhAI ne te rUDhIone anusarIne eka mahAna paNa paDatImAM AvelI prajA AMkho mIMcIne cAlavA lAgI.avidyAnI asara darekabAba tamAM thaI temAMya dhArmika tathA saMsArikasthitimAM to hada vaLI gaI. parAkramanA abhAve anya prajAo caDhI AvI, ne eka vakhata sarva vAte zreSTha evI prajA parAdhinatAnI dhuMsarIe joDAI. ze camatkAra ! ze pheraphAra! dahADAnI rAta thaI ne te rAtaja che ema mAne evI buddhi paNa 1 krizciyana varnAkyulara ejyukezana sosAyaTIne jJAti viSene aMgrejI nibaMdha, pRSTha. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) prApta thaI ! ema karatAM karatAM e vakhata paNa Avyo ke e rAta nathI paNa dahADe che ema koie samajavAno prayatna na karavo jeIe ! kadApi prayatna karyo che te samaja pramANe bolavuM na joIe, ne bolyo te duniyAmAM duSTa, pApI, ne paMktisArU nAlAyaka gaNo joIe ! e pramANe avidhAne samaya ne paradezI prajAne prasaMga, temane julama, sattA, ne temanI rUDhI rIvAjonuM sakAraNa anusaraNa, vyavahAranA sAdhanonI anukuLatAnI khAmI, rAjyanI avyavasthA ne gera baMdobasta ane bhinna bhinna varNanI svabhAvika ISya Adi kAraNathI rUDhIo baLavattara thaI, aMtye sthApita thaI, eTale keTalIka bAbatomAM sthaLanA bhedane lIdhe ane keTalIka bAbatamAM dhaMdhAnA bhedane lIdhe tathA keTalIka bAbatamAM dharmanA bhedane lIdhe hAla je varNavyavasthA ApaNuM jovAmAM Ave che te vyavasthA baMdhAI hava hAlanI varNavyavasthA kevI che te jANavuM joIe. e vyavasthA ghaNI guMcavaNa bharelI che te jANavAne prathama te hAla keTalI jJAti che, tene tapAsa karavAnI jarUra che. judA judA vidvAnoe jJAtinI gaNatarI karavAno prayatna karela che, ne judI judI saMkhyA ApelI che, paraMtu amArA dhAravA pramANe e praznane khare javAba ApI zakAya tema nathI. ema kahevAya che ke hAla brAhmaNanI rAzI, ne vANiyAnI paNa corAzI nAta che, tathA te zivAya kaNabInI nAto che te ane bIjA dhaMdhAdArIonI nAto che te to judI. jyAre koI moTA zaheramAM tamAma jAtanA brAhmaNone jamADavAmAM Ave che, tyAre corAzI karI ka. hevAya che, eTale loko to brAhmaNonI rAzI nAto che ema mAne che. kavi dayArAme rAzI karatAM vadhAre nAte gaNAvI che, tyAra pachI mI, berADele sane 1827mAM ekalA suratamAM 207 nAto gaNI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) hatI. kavIzvara dalapatarAme sane 18paramAM 4 tinibaMdha e, temAM brAhmaNanI nA 84 che, ne temaja vANiyAnI paNa corAzI che ema lakhyuM che ne tenAM nAma paNa ApyAM che. mi. phArba "rAsamALA'mAM kahe che ke gujarAtamAM brAhmaNonI jeTalI nAto che teTalI bIjA bhAgamAM nathI. brAhmaNa vANiyAnI nAnI saMkhyA te pustakamAM paNa corAzI corAzI ApI che. kavi narmadAzaMkara gujarAta sarva saMgrahamAM kahe che ke sane 1872 mAM jyAre vastI patraka thayuM tyAre aMgrejI mulAka, kAThIAvADa kaccha, revAkAMThA, mahIkAMThA, khaMbhAta, vaDodarA, pAlaNapura ne bIjAM saMsthAnomAM thaIne brAhmaNanI 75 nAte gaNAI che, temAMthI dakSiNI brAhmaNanI pAMca ne hiMdustAnAnI cAra bAda karatAM gujarAtI brAhmaNonI 66 nAto che. ne temAMya 14 utaratI paMktinI manAya che. e puratakamAM te tamAma nAnAM nAma ApyAM che, tathA sane 1872 mAM te darekanI keTalI saMkhyA hatI te paNa ApI che.' paraMtu AmAMnI e ke kalpanA ke saMkhyAthI hAlanI varNavyavasthAnI vAstavika sthitino citAra maLatuM nathI. ema kahIe ke brAhmaNa ke vANiyAnI corAzI corAzI nAte to zuM, paNa corAzI corAzI 1 mI boDela kRta "jJAtionA dhArA nA pustako 2. 2 "jJAti nibaMdha" prakaraNa 4thuM tathA 10muM juo. AvRtti trIjI pRSTa 27, 28, 29 ne 57, 58, 58,60, 61. 3. sane 1878 nI AvRtti, pustaka, 4 thuM. prakaraNa 1 luM. pR. 534, tathA 537. 4. A pustaka keela kRta "gejITIyara" nAM pustako uparathI taiyAra karyuM che. ame e asala pustakone paNa Azraya lIdhe che. 5. gujarAta sarvasaMgraha, kavi narmadAzaMkara lAlazaMkara kRta, pRSTa 46-47. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28 rAma jeTalI nAto che te te bilakula atizayokti nathI. manuSya jAtanA cAra vibhAga paDayA, te cAranA pAchA aneka peTA vibhAga thayA, ne te aneka peTA vibhAga nA vibhAga, tenAya vaLI vibhAga ne chevaTa te vibhAgonAya vibhAgo thayA che. lakhavAne dIlagIra chIe ke A sthitinuM kharuM citra pADavAne bhASAmAM zabdo paNa jaDatA nathI. prathama mukhya cAra varga thayA e ApaNane mAlamache, ne hAlanI aneka varNanI vaheMcaNuM e cAra moTA vargomAM thaI zake kharI. e vaheMcaNI karavAmAM matabheda che. loko te mULanI be varNa-brAhmaNa tathA zukanI-hAlanA samayamAM rahI che, ne bIjI be-kSatriya tathA vaizyanIlaya pAmI che ema mAne che. teo kahe che ke hAlate "brAhmaNa tathA saidira" rahyA che. paraMtu A kaha5nA khoTI che ne hAla cAre varganA vaMzajo che ema ghaNI rIte zAbita thayuM che. eTale manuSya jAtanA prathama cAra moTA varga-brAhmaNa, kSatriya, vaizya, ne da-baMdhAyA te leIe, te hAlanA hiMduonI vaheMcaNa thaI zake che zaMkarAcAryanA vakhatamAM brAhmaNanA geDa ane drAviDa evA be vibhAga karavAmAM AvyA ne te ja vakhate geDanA pAMca nedrAviDanA paNa pAMca bheda pADavAmAM AvyA che. paraMtu e daza peTA bhAgathI aTakAyuM nahi. AgaLa jatAM aneka kAraNathI ba hmaNanI eka nAta tuTI 84 thaI hoya ema mA 1. kanyAonI achatano nibaMdha, kartA rA. sA. mayArAma zaMbhunAtha, pRSTa 6. 2. sane 1891 nI muMbaI ilAkAnI vasti patrakane rIporTa bhAga 1, pRSTa 144. InDiyana lo rIporTasa, muMbAI sIrIjha, pustaka 2. pRSTa 12-13 mAM nAgara vANIAne vaizya lakhyA che. rAsamALA. pRSTha 537. 3. sane 1881nI vastipatrakane rIporTa, bhAga 1lo.pR.143, 144. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) navAne joIe teTale purAvA . tyAra pachI keTalIka nAnI bhAgatI thaI temano laya thavAthI hAla vakhate corAzIthI ochA vibhAga haze. paraMtu e corAzI ke kaMIka ochA thAya te paNa zuM brAhmaNanI eTalI ja nAto che ema kahevuM vyAjabI gaNAze? eka nAgaranIja laIe. alabata sAdhAraNa rIte ema kahevAmAM Ave ke brAhmaNanIcorAzI nAtomAM nAgaronI eka nAta che, ke vakhate cha nAta che, paraMtu e zuM hAlanI kharI sthitinuM citra thayuM? nA nathI thayuM ema kahevuM joIe. nAgaranI cha nAtamAM eka vaDanagarA nAgaranI vAta che. e vaDanagarAmAM pAchA traNa bheda che 1 grahastha, 2 bhikSuka ne 3 DuMgarapurA ke gIrapurA. A traNe jJAti khAvA pIvAne vyavahAra rAkhe che, paraMtu kanyA ApavA levAne vyavahAra rAkhatA nathI, tyAre zuM Ate traNa nAte thaI ke eka thaI? kharuM jotAM traNa thaI. paraMtu hajI ahIM aTakavAnuM nathI amadAvAdanA nAgare potAnI kanyA bI je Ape nahi. sUratanA nAgare paNa tema kare, tyAre A te pAchA amadAvAdI grahastha nAgaranI eka nAta, suratanA grahastha nAgaranI eka nAta, kAThIyAvADI grahastha nAgaranI eka nAta, peTalAdI graharatha nAgaranI eka nAta ema judI judI nAte kanyA vyavahAranA saMbaMdhamAM thaI ke nA thaI? eja pramANe bhikSuka nAgara ne gIrapurA nAgaranuM samajavuM, ne bIjA nAganuM paNa samajavuM. tyAre have eka nAgaranI nAtanI che nAte thaI, cha nI ATha thai ne ATha nI koNa jANe keTalI thaI! e ja pramANe bIjA brAhmaNanuM paNa thayuM che. jemake dicanI nAta, amadAvAdanA audicane siddhapuranA audica ekaja nAtanA che, paraMtu temane kanyA vyavahAra nathI, tyAre te ekaja nAta rahI ke judI judI thaI ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 30 ) agamAM bIje daraje hAla vANiyAnI vAta Ave che. te paNa corAzI kahevAya che ke prathama corAzI bheda thayA haze ema jagya che. paraMtu e saMkhyA kharI nathI. vANiyAnI nAnAM nAma gaNatAM nAgara ke khaDAyatA gaNAvyA che eTale be nAto kahI ! paraMtu zuM nAgara ke khaDAyatA e eka ekaja nAta che ? ghaNuM karIne dareka vANiyAnI nAtamAM dazAvizAne bheda che. eTale bamaNuM saMkhyA te eja thaI. vaLI keTalIka nAtomAM dharmane lIdhe bheda paDayA che. zrImAlImAM mezrI zrImAlI tathA jaina zrImAlI; ne te darekamAM pAchA vizA dazA. e pramANe evI nAtenA e hisAbe cAra bheda thayA che. eTale bamaNA karatAM paNa vadhAre nAto te emaja thaI. vaLI dazAvizA zivAya pAMcA vANiyAnI nAta thaI che. paraMtu ema gaNatAM paNa pAra Ave ema nathI. eka khaDAyatAnI nAta leIe, te temAM vizA ne dazA evI be nAte che eTaluM kahevuM basa nathI. badhA dezamAM jeTalA vizA khaDAyatA che teTalA kaMI eka bIjAnI sAthe kanyA vyavahAra rAkhatA nathI. eTaluM ja nahi, paNa kanyA vyavahAraja na rAkhavA sArU tenA aneka bheda pADayA che ne kanyAnA pratibaMdhanA niyama rAkhyA che. amadAvAdanA khaDAyatA naDIyAdanA vizA khaDAyatAne kanyA ApI zake nahi, ne naDIAdanA amadAvAda ApI zake nahi ! tyAre Ate vizA khaDAyatAnI ekaja nAta ke judI judI nAte thaI! arere durbhAgye e vakhata Avyo che ke eka gAmanA eka nAtanA vANiyA paNa eka vAta nathI. naDIAdamAM vizA khaDAyatAnAM sAtameM ghara che. paraMtu temAM cAra ekaDA ke taDa che. eTale eka bIjA taDamAM kanyA vyavahAra nathI. tyAre e te cAra nAto thaI ke eka thaI? AvA eka nAtamAMthI je vibhAgo paDe che te eke,ekaDA, goLa, savA, saMbhA,vaga (varga uparathI) Adi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ (31 ) nAmathI oLakhAya che. je hetuthI evA ekaDA ke goLa bAMdhavAmAM AvyA che te hetu pAra na paDavAthI tathA aMdara aMdaranI IrSyAthI e ekaDA ke goLa paNa tuTatA jAya che ne tenAM taDa paDe che. e pramANe nAno saMce satata cAlu che, temAMthI dararoja nAte nikaLatI ja jAyache, ne saMkhyA vadhatI ja jAya che, tyAre have juo ke eka vizA khaDAyatAnI nAtanI keTalI nAte thai che ane hajI tenA keTalA bhAga paDaze te kahI zakAtuM nathI. je asara judI judI nAtethI thAya che tenI teja asara AvA ekaDAthI ne taDathI paNa thavAne saMbhava che. te te judI judI nAtaja che. amadAvAdane khaDAyate vANiye ne maDha vANiyo eka bIjAnuM jamI zakaze, paNa kanyA ApI nahi zake teja pramANe amadAvAdane vize khaDAyatane naDIAdane vize khaDAthato eka bIjAnuM jamI zakaze paNa kanyA ApI laI zakaze nahi, to pachI A be vANiyAne eka nAtanA kahevA ke judI judI nAtanA kahevA hAla kSatriya paNa che. brahma kSatriya ujaLI varNamAM che. temanAmAM paNa eka dazA kSatriyanI judI nAta thaI che. 1 brAhmaNa, vaizyanI A ghaTamALa zI rIte baMdhAi, ne e jAto tuTavAne krama zo che te batAvavAne nicenAM nAtanAM peDhInAmAM banAvyAM che. peDhInAmuM 1 luM. brAhmaNa. bhinna bhinna nAte. gAmavAra taDe ke ghoLa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ (32) e pachI kaNabIne meTa ja che. kaNabI mULa cha jAtanA hatA, paraMtu e chae jAtanA kaNabImAM levA ane kaIDavAne jo moTe ne agatyanuM che jemAM brAhmaNa vANiyAmAM kanyA ApavA levAnA kAraNasara eka nAtamAMthI aneka nAte utpanna thaI che tema kaNabImAM paNa banyuM che, ne temanI paNa ghaNI peTA nAte baMdhAI che, tathA dahADe dahADe baMdhAtI jAya che. kaNabIo prAcIna cAra varNa paikInI kaI varNanA vaMzajo haze te nakkI karavAnuM kAma kaMI saheluM nathI. temane uMce ane zAstrota khetIne tathA Dhera pALavAne dhaMdhe tathA temanI UjaLAmaNa upara vicAra karatAM anumAna evuM thAya che ke teo vaizya varganA vaMzajo hovA joIe. vaizyane mATe zAstramAM je kama mukarara karyo che tenA kALe karIne be varga paDI gayA hoya ema peDhInAmuM 2 ju. zya. vANiyA. kaNabI. vizA. dazA. cha nAte. pAMcA. . ekaDA,ghoLa ke taDa. nAte. nAto. mezrI. zrAvaka. mezrI. zrAvaka. taDake ekaDA. taDa ke ekaDA, taDa ke ekaDA, taDake ekaDA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ (33) lAge che, eTale eka vepArane ane bIjo khetIne tathA Dhera pALavAne. vai paikI vepAramAM je kAyA te dhaMdhA uparathI vANiyA kahevAyA ne jeo bIjA dhaMdhAmAM rokAyA teo temanA dhaMdhA uparathI ja kaNabI kahevAyA. vANiyAno dhaMdho ujaLAmaNane rahyo ne kaNabIne mahenata majurIne rahyA eTale baMnenA AcAra vicAramAM tathA raheNI karaNImAM kALe karIne ghaNe bheda paDI gayA, tethI e be varga tadana judA paDI gayA ne temanI vacce koIpaNa prakArane vyavahAra rahyo nahi. AgaLa jatAM vANiyA uMcA gaNAyA. Aje vANiyA, kaNabInuM khAtA nathI, paNa kaNabI, vANiyAnuM khAya che. e banAva vANiyAonA vibhAga paDatA pahelAM banyAnuM anumAna thAya che. have dhaMdhAdArI lokonI nAta rahI. sonA rUpAnuM kAma karanArA senI, pANInuM kAma karanArA ghAMcI, devAnuM kAma karanArA ghebI, lAkaDAM ghaDavAnuM kAma karanArA sutAra, lugaDAM zivavAnuM kAma karanArA darajI, raMgavAnuM kAma karanArA bhAvazAra, hajAmata karanArA hajAma Adi ghaNI nAte dhaMdhA uparathI baMdhAI che. e dareka nAtanA uMcI vaNanI nAnI mAphaka vibhAga paDatA jAya che eTale te dareka nAta mAtra eka ekaja nAta che ema kahI zakAya nahi. temanAmAMya vibhAga ne peTA vibhAga thayA che. sonImAM trAgaDa ane zrImALI che teo eka bIjAne kanyA ApatA letA nathI. te uparAMta vANiyA brAhmaNanI mAphaka temanA paNa gAmanA goLa ke ekaDA baMdhAyA che, eTale temanI nAtenI saMkhyA paNa mukarara karavI muzkela che. A sarva varganA loko zuddha vargamAMthI utpanna thayA hoya, agara manusmRtimAM je jAtio ApI che tenA vaMzajo hoya. zrImALI sonI, vANiyAmAMthI utpanna thayAnuM kahevAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) have kaho ke ame kahIe chIe ke nAtonI kharI saMkhyAnI gaNatarI karavI tathA te vyavasthAnuM kharuM citra pADavuM muzkela che, ne dareka nAtanA vibhAga, tenA peTA vibhAga, tenA pAchA vibhAga ne tenAya kaDakA ne vaLI kaDakAnA peTA kaDaka thai corAzI rAzI rAma jeTalI nA thaI che e kharuM che ke nahi ? vAMcanArA A praznane uttara potAnI meLeja Apaze. vibhAga 2 je. arvAcIna kALa. prakaraNa 2 je jJAtinI utpattinAM etihAsika ke saMbhavita kAraNe eka mahAna ane sudhArelI prajAnA kevA thaDe thoDe vibhAga paDatA gayA ane aMtye te prajAnI kevI rIte aneka nAte thaI e batAvavAmAM AvyuM. ema thavAnAM kAraNone paNa prasaMgopAta isAro karavAmAM AvyA che, paraMtu have te kAraNone kaMIka vistArathI vicAra karIzuM. prathama AryaprajA A dezamAM AvI tyAre temanAthI utaratI sthitinA loka A dezamAM vasatA hatA, temane jItIne aprajAe potAnuM rAjya sthApyuM; te vakhate Apaja vadhAre sudharelI hovAthI raMgamAM atrenA asalI rahIzo karatAM vadhAre suMdara hatI; eTale raMgano bheda, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) sudhArAnI sthitine bheda, ane rAjya prakaraNamAM AryaprajAne vijaya e kAraNethI prathama varNa-raMga-uparathI Arya ane anArya evA be bheda paDayA. Arya zabda "a" dhAtu uparathI thayo che, tethI tene artha khetI karanAra ne chevaTa te uparathI umadA evo thAya che. e zabdathI A dezamAM AvanArI prajAnA suMdara raMganI, tenI caDhatI vyavahArikakhetI-nI sthitinI, tenA raMganI tathA tenA rAjyakArI vijayanI sucanA thAya che. ethI ulaTu "anArya zabdathI asalI rahIzonA zyAmaLA raMganI, temanI utaratI vyavahArika sthitinI, ane temanA rAjya prakaraNa parAbhavanI sucanA thAya che. e anArya prajAne vedamAM "dA zabdathI varNavavAmAM AvI che. temanAmAMnA jeo AryaprajAnA saMsargamAM AvyA teo temanA dAsa, badAyU zabda uparathI kahevAyA, ne te zabdane artha "cAkarI karanAra thayo. chevaTa e varga bIjI vaheMcaNImAM "ka" nAmathI oLakhAya. benA cAra varga thavAnuM kAraNa guNa karma che e paNa batAvavAmAM AvyuM che. sudharelI prajAmAM vyavahArika kAyonA varga karavA ane te pramANe tenI vaheMcaNI karavI e sArvajanika lAbha sArU jarUranuM che. ekaja mANasa pitAne khAvAnuM anAja taiyAra kare, pachI tenI je vyavasthA karavAnI te kare; paheravAnAM lugaDAM sArU kAlAM vAve, te laNIne tene phele, pachI temAMthI rU loDhI kADhe, pachI tenuM sutara kAMte, tenAM lugaDAM vaNe, jarUra paDe to tene raMge, tathA tene sIvIne taiyAra kare; e badhu karavA bese; tathA evAM evAM dareka kAma karavA bese te eke kAma thaI zake nahi, ne eThe vastu barAbara utpanna thaI zake nahi. evAM evAM kAraNothI kAmanI vaheMcaNI jagatumAM thavI joie, te thaI paDyuM che. tamAma kAryonI vaheMcaNI AryaprajAe cAra vargamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI, vidyAbhyAsa karI lekone upadeza karavAnuM kAma, rAjya vyavasthA karavAnuM kAma, dagAnInI jarUrI vastuo upArjana karavAnuM tathA pUrI pADavAnuM kAma, ane chevaTe tamAma jAtanA halakA-cAkarInA-dhaMdhA karavAnuM kAma, e cAra varga pADayA; ne te dareka kAma karanAra varganuM judu judu nAma pADayuM; eTale brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra. "brAhmaNa zabdano artha dhAtu anvaye brahma-izvara-ne jANanAra thAya che, eTale vidhAnA sAdhanathI meLavelA jJAnavaDe jagakartAne kharI rIte jANanAra ane bIjAone oLakhANa karAvanArA te brAhmaNakSatriya zabdano artha "bAhuthI rakSaNa karanAra e thAya che, eTale raiyatanuM rakSaNa karavAne- rAjyane-dhaMdho karanArA te kSatriya, vaizyane artha grahastha thAya che, eTale grahasthAzramanA saMbaMdhanA dhaMdhA karanArA te vaizya; ane "zUdra ne artha halaku thAya che, eTale cAkarIne halako dhaMdho karanArA te zuddha TharyA. e pramANe guNa tathA karma-vyavahArika kAryane anusarI cAra bheda thayA. e vyavasthA AryaprajAnA sudhArAnA ghaNuM kALasudhI cAlu rahI. kALe karIne e cAra bheda sabaLa thatA gayA ne vyavahArika kA nAja hatA tene badale saMsArika sthitinA gaNAvA lAgyA. e arasAmAM judA judA vargonA kadara vinAnA mizraNathI keTalAka e cArathI halakA vargo utpanna thayA, ne teonI judI judI jAte baMdhAI. "jAti ke "jAta' zabdamAM janma dhAtu che, eTale e varge janmanA AdhArathI baMdhAyA jaNAya che. manusmRtimAM jAti zabda vAparelo che, ne cAra mukhya nA sivAya bIjI jAtio gaNAvelI che e ApaNe joyuM. brAhmaNa varga vidyAnA paribaLathI sauthI uMce ane mAnasika sattAdhArI gaNAvA lAge. kSatriyonA hAthamAM rAjyasattAnI dorI tethI teo vAstavika sattAdhArI thayA. e pramANe be sattAo judA judA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (37) vagonA hAthamAM hovAthI kALe karIne temanAmAM IrSo utpanna thaI, ne temanI vacce aneka yuddho thayAM. brAhmaNa varganA parazurAme e kavivAra "nakSatrI' pRthvI karyAnuM birUda meLavyuM. ema chatAM paNa kSatriyane varga kAyama rahyo che. jema jema avidhA ane paDatIne samaya AvI gayo tema tema prathama je bheda guNa karmanusAra hatA te sthApita thayA, ane varNa bhedane AdhAra janma che evuM je keTalAka halakA vargane ja mATe hatuM te have badhAne mATe che ema vikArAyuM. A mahAnuM prajAnI paDatInA samayamAM paDatIne amala jaladI tha, ane bhinnatAnAM mULa sajjaDa re pAyAM. paDatI ekaja bAbatamAM AvI nahi. teNe Arya prajAne tyAre pAsathI gherI lIdhI. vidyA khocaDe paDI. brAhmaNane mAtra bhaNavAno adhikAra Apela hatA. teone mATe bIjI pAsethI gujarAtanuM sAdhana hamezanuM taiyAra karI rAkhyuM hatuM, eTale teone te bhaNavAnI garaja rahI nahi. bIjI nAtane to bhaNavAno adhikAra nahe te eTale te to bhaNe ja zI rIte! Ama avidyAnuM rAjya sthApana thayuM. tenI asara dhime dhime badhI sthitimAM thaI. saMsArika sthiti bagaDI, dhArmika sthiti bagaDI, ane rAjya prakaraNa sthiti paNa bagaDI. paradezI loko caDhI AvyA, ne chevaTa parataMtratAnI dhuMsarIe joDAyA ! dhArmika sthitimAM kharA dharmane badale vahemone dharma sthApana thaze. je bhedo mAtra saMsArika sthitinA ke dhaMdhAnAja hatA temAM paNa dharma peThe. eka bIjAnuM khAvAthI vaTalAvAne dharma thayo. dharma pALavAne AdhAra, patita ke pApI ane puNyazALI thavAne AdhAra, tathA svarga narka javAno AdhAra khAvA pIvA upara che ema manAyuM ! evA samayamAM je bhede paDelA hatA te sajjaDa thavAnAM tathA vadhavAnAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) bIjAM kAraNo maLyAM. te kAraNenuM digadarzana amoe kareluM che. upara batAvyA pramANe jyAre ApaNuM upara paradezI prajAnuM rAjya thayuM, tyAre tenA prasaMgathI ane temanI sthiti tathA rAjanItithI je asara ApaNuM upara thavI joIe te thaI. paradezI prajA paradharmanI hatI ne tenAmAM matabhedanI sahanatAne agatyane, mahAnuM ane parepakArI guNa nahote ema ItihAsa uparathI jaNAya che. teo paradharmanA lokone sattAnA baLathI pajavatA. evI sthitimAM paDatI prajA vadhAre paDe emAM navAI nathI. dharmane mATe jaghaDA, laDhAIo, phATaphuTa, ane julamathI vaTalAvavAnI nItinuM avalaMbana karavAmAM Ave tyAre paradharmanI prajAnA sudhArAnI zI AzA ! je vibhAga paDI gayA hatA tenA mULa hetu vicAravAnI zakti rahI nahi, ne raMgasIA baLadanI mAphaka paDele cIle cAlavA lAgyA. evI paradezI-musalamAna-prajAnI sattA, julama ane prasaMganI asara thaI. keTalAka temanA rUDhI rivAjonuM ApaNe sakAraNa anukaraNa karyuM, tethI paNa mULa cIlo uDe thavAmAMja madada maLI. paradezI prajAnI moTAmAM moTI rUDhI ApaNe je svikArI te strIone paDade rAkhavAnI che. rAjyanuM baMdhAraNa eTaluM badhuM avyavasthita hatuM ke strIone bahAra nikaLavuM sahI salAmata gaNAtuM nahotuM. A duHkha nivAraNa karavAne bIje kaMI upAya nahato, ne rAja karanArI prajAmAM strIone ojhalamAM rAkhavAnI rIta hatI, tethI e rIta dA. khala karavAthI e dukha ochuM thaze ema svabhAvika rIte lAgyA vinA na rahe. ema e rIta peThI. paraMtu ethI pariNAma e thayuM ke - karIo ApavA levAnuM sthaLa jema pAse hoya tema sArUM e vicAra dAkhala thayo. temAM vaLI bIjAM evAM ja kAraNo AvI maLyAM. rAjyanI geravyavasthA hoya, tyAre jAna mAlanI salAmatI barAbara hotI nathI; Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) ne jAna mAlanI salAmatI na hoya te vyavahArika kAryo mana gamatAM zI rIte thAya ? paradeza jatAM rastAmAM bhaya rahe, julamanI bIka rahe, lUTAvAnI dhAstI rahe, vaTalAvI devAnI dahesata rahe ane vahU ke chokarI sAthe heya tenA upara julama thavAnI bIka rahe, tethI sau pota potAnA gAmamAM vyavahAra karavAnuM , emAM zuM Azcarya ! AvA aMdhAdhuMdhInA vakhatamAM vyavahArika kAryonA sAdhanonI anukuLatAnI paNa zI AzA ! te vakhate relave kyAM hatI, tAra kayAM hato, ane TapAlanI anukuLatA paNa kyAM hatI! gADAM javAM keTalAM muzkelI dIkarI ke va6 paragAma hoya to te jAya tyAre jAya ne Ave tyAre Ave ! bAkI sarasa deza zo! AvA samayamAM, AvI rAjanItimAM, ane AvI paradezanA vyavahAranI anukuLatAnI khAmImAM mANasa kuvAne deDako thaI jAya e svAbhAvika che. have gAmavAra ke prAMtavAra nAtane saMbhava . have keTalIka gAmavAra ane keTalIka prAMtavAra brAhmaNanI tathA vANiyAnI nAto baMdhAI ane enuM eja pariNAma anya varNomAM paNa AvyuM. brAhmaNa vANiyAnI hAlanI ghaNIkharI nAto sthaLanA bhedathI thaI che. eka moTA nagaranA rahIza brAhmaNo te nAgara brAhmaNa ane vANiyA te nAgara vANiyA thayA. evI rIte jagAonA bhedanA kAraNothI je je nAto thaI che temAMnI mukhya mukhyanI TuMkI vigata nice pramANe che. agaravALa:-brAhmaNa ane vANuA bane che. paMjAbamAM haripAnAnI sarahada upara agrehA gAma che. tyAMthI zAhabudIna gorInA mArathI nAzI AvyA teonuM e nAma paDayuM. anAvalA:-sUrata jIllAmAM anAvala gAma che, tyAMnA brAhmaNa te anAvalA brAhmaNa thayA. Adica -udIcI eTale uttara dizAmAMthI AvelA brAhmaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) audica nAmathI oLakhAyA. kapila -brAhmaNa che. kAvi gAma uparathI nAma paDayuM. khaDAyatA -brAhmaNa ane vANiyA bane che. amadAvAda jIllAmAM prAMtIja pAse khaDAla gAmache tyAM AgaLa prathama khaDAyata nAmanuM nagara hatuM tenA nAma uparathI tyAMnA brAhmaNa te khaDAyatA brAmaNa, ane vANiyA te khaDAyatA vANiyA kahevAyA. A varga vaLI prathama nAgaramAMthI utpanna thayAnuM pramANa maLe che. kheDAvALa -kheDA nAmanA nagara uparathI nAma paDyuM che. mAtra brAhmaNa che. jAMbu -brAhmaNa che, jaMbusara uparathI thayA che. dIMDuM-vANiyA che. mAravADamAM e nAmanuM eka gAma che tyAMthI 1 gujarAta sarva saMgrahamAM ema kahyuM che ke "khaDAyatA te prAMtIjanA khaDAla gAmanA; nAgara vANiyAmAMthI kaMTAyelA kahevAya che." pRSTa 82-83. paraMtu e barAbara nathI. prAMtIjathI traNa gAu upara sAbhramatIne kAMThe eka moTo Tekare che te jovAthI jaNAI Ave che ke e Tekare koI parvata ke svabhAvika TekarIne bhAga nathI, paraMtu eka mahAna pUrAtana zaheranA daTAvAthI thaelo che. TekarA upara caDhatAM ane upara caDhayA pachI amArI A kalpanA kharI hevAne joIe eTale purAvA maLe che. cheka uparanA bhAgamAM eka bAjue eka bhavya ane ghaNIja majabuta havelInuM khaMDera che, tathA eka mahAbhavya dIvAla che te jotAM e pAyamAla thaelA zaheranI jhAhejhalAlI viSe ApaNA manamAM kaMika kalpanA thAya che. e zahera dharatIkaMpathI nAza thayAne saMbhava vadhAre che, kAraNa ke je rIte tenI pAyamAlI thaelI jaNAya che te rIte bIjA koI kAraNathI thavAno saMbhava nathI. e zahera te "khaDAyata" ne te uparathI khaDAyatA." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (41) je vANiyA AvyA te dIMDuM kahevAyA. dIsAvALaH-brAhmaNa tathA vANiyA bane che. pAlaNapura pAsenA dIsA gAmanA brAhmaNa te dIsAvALa brAhmaNa ane vANiyA te dIsAvALa vANiyA TharyA. nAgara-brAhmaNa tathA vANiyA bane che. eka moTA nagaranA rahevAsI brAhmaNa te nagara kahevAyA ane vANiyA nAgara vANiyA TharyA. brAhmaNanA pAchA sthaLa uparathI peTA vibhAga thayA che; vaDanagarA, vaDanagara ke vRddhanagara uparathI; vilanagarA, visanagara u. parathI; sAThodrA, sAThoda uparathI; kRSNorA, kRSNanagara uparathI; praznorA, prakrinagara uparathI; ane citroDA, citrakuTa uparathI kahevAyA che. vaDanagarAmAM pAchA DuMgara para uparathI DuMgaraparAne eka bhAga che. nApALa:-brAhmaNa che. borasada tAlukAnA nApAla gAma uparathI kahevAyA. nAMderA-brAhmaNa ane vANiyA bane che. nAMdeda gAma uparathI nAma paDayuM. pADavALa:-zrImAla nagaranA e nAmanA parAnA nAma uparathI. zrImAlI, paDavALa vacce jhAjhe bheda nathI te kadApi A kAraNathI eTale baMne pAsa pAsenA vatanI tethI ema haze. bArasadA -kheDA jIllAnA berasada gAma uparathI kahevAyA che. brAhmaNa che. bhArgava -gu RSinA AzramanA te bhArgava kahevAyA. e paNa brAhmaNa che. mevADA brAhmaNa ane vANiyA bane che. mevADa dezathI AvelA mATe mevADA nAma paDyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ (42) meDha-brAhmaNa ane vANiyA bane che. moDherA gAma uparathI e nAma paDayuM. moDha brAhmaNa tathA vANiyA e baMnenI peTA nAto che te nAme paNa sthaLa uparathI paDayAM che. motALA:-brAhmaNa che. surata jIllAmAM motA gAma che te uparathI kahevAyA. lADa:-vANiyA che. narmadA nadInI dakSiNa gujarAtane je bhAga lATadeza kahevAya che te bhAganA rahIza vANiyAo e nAmathI oLakhAyA. vaDAdarA:-amadAvAda pAse vaDAda gAma che tyAMnA mULa vatanI brAhmaNe e nAmathI prasiddha thayA. vAyaDA - vANiyA che. pATaNa pAse vADa gAma che tyAMnA mATe vAyaDA kahevAyA. vAlama:-pATaNa tAlukAmAM vAlama nAmanuM gAma che tyAMnA brAhmaNonuM e nAma paDayuM. sajodarAH-brAhmaNa che. aMkalezvara pragaNAmAM sajoda gAmache te uparathI thayA. soraThiyA-vANiyA che. soraTha prAMtamAMthI AvelA mATe soraThiyA kahevAyA. zrImAlIH-pAlaNapuranI uttare moravADanA sIhI IlAkAmAM hAla bhinnamAla che tene zrImAla nagara kahetA tyAMthI brAhmaNa AvyA te zrImAlI brAhmaNa kahevAyA, ane vANiyA AvyA te zrImAlI vANiyA kahevAyA. ' haroLA:vANiyA che. harasoLa gAma uparathI. je zaheronA nAma uparathI judI judI nAto oLakhAI te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (43) paikI keTalAMkanI bhAgatI AvI, keTalAMka cheka nAnAM ane namAlAM thaI gayAM, keTalAMka pAyamAla thaI gayAM, tathA keTalAMka cheka nAza pAmyAM eTale tyAMnI nAta dezamAM jyAM gaI tyAM rahI; paraMtu bIjA gAmonI nAto sAthe paricaya nahi, tathA oLakhANa pALakhANa nahi, tethI navA AvanArA judAne judA rahyA ane navA gAmanA lokothI pitAne judA oLakhAvA mATe je gAmathI ke dezathI ke je dizAthI pote AvelA te gAmanA ke dezanA ke dizAnA nAma uparathI pitAnI nAtanuM navuM nAma rAkhyuM; athavA temanuM e nAma sahasA paDayuM. e pramANe gAma, deza, ke dizA uparathI eTale je je sthaLa choDI gujarAtamAM AvI vasyA che te sthaLa uparathI eka brAhmaNanI ane eka vANiyAnI aneka nAto thayAnuM jaNAya che. nAtenA bheda vadhavAnuM bIjuM kAraNa AcAra bheda che. brAhmomAM keTalAke rAjAnuM dAna levuM ucita nathI ema dhAryuM ne keTalAke dAna lIdhuM e kAraNathI bheda paDayA. gujarAtanA rAjA mULarAje' uttara hiMdustAnanA judA judA bhAgomAMthI keTalAka brAhmaNane belAvyA hatA teone dAna ApavA mAMDayuM te vakhate jeoe eka judI ToLI karI dAna na lIdhuM te ToLakiyA audica kahevAyA, ne jemaNe dAna lIdhuM te hajAra brAhmaNa hatA te uparathI teo audi cya sahastra kahevAyA. temAMnA je sihora ane tenI AsapAsanA gAmamAM vasyA te sihorA, ane siddhapura ne tenI AsapAsanA gAmemAM vasyA te siddhapurA kahevAyA. teja pramANe kheDAvALamAM jeo dA 1 mULarAje I. sa. 94rathI 487 sudhI rAjya karyuM che. rAsamALA, pRSTa 49. 2. jJAti nibaMdha, pRSTa 30, 31, 32. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44) nanA vAMdhAthI mULanagara cheDI bahAra nikaLyA, te bAhya ke bAja, ane jeo nagaramAM rahyA te AkhyAntara ke bhitarA kahevAyA. vaLI brAhmaNonI judI judI vAtomAM jeoe dAna na lIdhuM teo grahastha kahevAyA, ane jeoe dAna lIdhuM teo bhikSuka TharyA. keTalAka brAhmaNo pitAnA sattAvALA yajamAnanI sAthe khAvA vyavahAra rAkhavA lAgyA, ane keTalAke halakI varNanA yajamAnanA nAtara Adi rivAje grahaNa karyA tethI evA leka khAhmaNothI tadana judA paDyA, ane halakI paMktine brAhmaNe thayA. rAjagora, tA. dhana Adi evA che. Aje paNa bIjA brAhmaNo temanI sAthe bhANuM vyavahAra rAkhatA nathI. sivAya keTalAka ekaja halakI kriyAo karAvavA lAgyA teo paNa judA paDI gayA, evA vargamAM kAraTiyA Ave che. vANiyAomAM paNa AcAra vicArathI ane vakhate rakatanA mizraNathI vizA, dazA, ane pAMcA evA bheda paDayA che. vANiyAmAM kapoLa sivAya dareka nAtamAM vizA ane dazAnA bheda che, e uparathI ema jaNAya che ke vAsyAnI judI judI nAto thatA pahelAM ne jaina dharmanuM prabaLa thatAMya pahelAM e varga paDyA hovA joie. e saMbaMdhI laikika kAraNa evuM kahevAmAM Ave che ke jyArathI vANiyAne varga utpanna thayo tyArathI ja e bheda baMdhAyA che. eka ja mULa vANiyA bApane be dikarA hatA, temAM eka sAlasa ne vizI hato ne bIje lagAra kaparo hato, ethI pelo viza vazAne, ane bIje daza vazAno kahevAya. emanI prajA thaI te pachI vizA ne dazAnA nAmathI oLakhAvA lAgI. Aje paNa loko kahe che ke bhAI, vizA dazA te be bhAI thAya, eka bApanA dikarA, eka maganI be phADo che. sAmA nya rIte svabhAva, rIta bhAta joIe te lokika matta sakAraNu lAge Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (45) che. AgaLa jatAM keTalAka vANiyAo halakI jAtanI kanyAo lAvI judA paDayA te pAMcA kahevAyA. eonI sAthe Aje paNa bIjA dazA vizA vANiyAo bhANa vyavahAra rAkhatA nathI. e pramANe AcAra vicAranA bhedathI paNa brAhmaNa vANiyAnI nAtenI saMkhyA vadhI che. nAtAnI saMkhyA vadhavAnuM trIjuM kAraNa dhaMdhAno bheda che. khetI karavI, Dhora pALavAM, tathA vyApArAdi karavo e mULa vaizya prajAnAM kartavya nirmANa karelAM che. patu hAla to khetI karanAra ne Dhera pALa nAra tathA vyApAra karanAranA judA judA varga jevAmAM Ave che; eTale vaizya prajAne mATe nirmANa karelAM karmanA be meTA vibhAga paDI ga yAnuM jaNAya che. khetI karanArA ne Dhora pALanArA dhaMdhA uparathI ka bI TharyA, ane vyApAra karanArA vANiyA TharyA. vakhata jatAM dhaMdhAnI ujaLAmaNanA bhedane lIdhe tathA raheNI karaNIne lIdhe baMne varga tadana judA paDI gayA, te eTale sudhI ke eka bIjAne bhANuM vyava 1 gujarAta sarva saMgrahamAM dazA vizAnA bheda viSe ema lakhyuM che ke, "jyAre mULa jJAtimAMthI keTalAke phaTAI navAM kuLa sthApyAM, tyAre junAM kuLe pitAne vizA vize vasA zuddha) ne navAne ochA zuddha gaNuM dazA kahyA. vaLI vizAmAMthI ke dazAmAMthI kaMTAI thoDAka ja judo paDayo te pAMcA kahevAyA. vANiyAnI bIjI badhI jJAtimAM dazA vizA che, paNa kapoLamAM nathI." pRSTa 82-83. sane 1881nA vastipatrakanA rIporTamAM ema lakhyuM che ke "je zuddha kuLanA te vizA, ne jeemAM bIjI jJAtinA raktanuM mizraNa thayuM te dazA thayA." bhAga 1 le, pRSTa 144. 2 gujarAta sarva saMgraha', pRSTa 82-83. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAra paNa na rahyo. A bheda vANiyA ke kaNabInI koIpaNa piTA nAta thatA pahelAM paDayA haze ema anumAna thAya che. vaLI vANiyAne varga jude paDyA pachI ne temanA keTalAka vibhAga thayA pachI paNa dhaMdhAne lIdhe vANiyAmAMnA keTalAka judA paDyA ne temanI judI judI nAto thaI che. zrImAlImAMthI jeo sonuM rUpu ghaDavAne dha dha karavA lAgyA te judA paDyA te zrImALI sonI TharyA. e dhaMdho je brAhmaNe karavA lAgyA ne joI rAkhavA lAgyA teo brAhmaNothI judA paDyA ne trAgaDa sonI TharyA. moDhAmAMthI jeo ghAMcIne dha dhe karavA lAgyA te moDha dhAMcI thayA ne mULa nAtathI judA paDyA. hAlanI nAtanI utpattinuM cothuM kAraNa dharmabheda che. Ama badhI pAsathI avadazA beThI hatI ne nAto ghaDAvAne dezI sa ca cAlate hatuM, tevAmAM mahA munI buddhino avatAra . e mahAtmAe brAhmaNanA dharmanI sAme jabarI bakarI bAMdhI, ne nAtenI sAme po. tAne mata pradarzita karyo. e buddhanA matane maLato jaina mata thaye, te paNa brAhmaNa dharmane virodhI; eTale brAhmaNoe pAyo nAMkhI nA. tonI je imArata bAMdhelI ne pAchaLathI aneka kAraNathI jeNe bhavya rUpa pakaDeluM te ImArata DolavA lAgI. eve samaye brAhmaNa dharmanA rakSaka zaMkarAcArya thayA, temaNe A goTALe che. teo A gara baDATa joI binyA ne brAhmaNanI sthiti joI gabharAyA. temaNe nAtAne ThekANe pADavAne prayana karyo, ne paDI bhAgatI ImAratane jabarA TekA lagAvyA. vaLI pAchI nA ThekANe AvI; ne svabhAvika rIte te sthApita karavA vadhAre sakhtAIthI paLAvA lAgI. nAtonI dharma sAthenI sagAI vadhI. khAvA pIvAmAM ane nAta bheda upara dharmane AdhAra 1 mI datta kRta pustaka 2juM, pUSTa 70 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 ) che ema manAyu. ethI nAtAnA bheda avikArI thayA. zaMkarAcArye brAhmAnA prathama e meTA vibhAga, ne te darekanA pAMca pAMca maLI daza vibhAga karyA, te pachI te dezanA rAjanItinAM tathA khIjA kAraNeAthI aneka peTAbhAga thayA jaina matathI thoDAja brAhmaNeA vaTalyA, te dUra ' thayA, ne bejaka kahevAyA. paraMtu vANiyAmAM ema na banyu. e matane phelAveA keTalIka jAtanA vANiyAmAM thayeA, ne temAM mezrI ane zrAvaka ke jaina e e bheda dharmanA kAraNathI paDI gayA. pAchaLathI zakarAcAryanA nAte!nA sa MrakSaNanA prayatnanI asara vANiyAo upara paNa thaI, ne jaina thaelA vANiyAomAM paNa jInA dazA vizAnA bheda tathA judI judI nAteA prathamathI gAma ke deza paratve thaelI te kAyama rahI, te Aje jaina matanA anuyAyIomAM nAteAnA bheda mezrI vANiyA jevA che. krUra eTalA ke jainanI nAteAtheDI che, ne mezrInI khadU che. jainamAM ozavALa, zrImAlI, pAravADa ane nImA e mukhya che. AvAM AvAM kAraNeAnI asara musalamAna rAjakartAonI jIlamI rAjanItine lIdhe tathA avidhAne lIdhe ghaNI thai, te dahADe dahADe nAteAnA bheda vadhatAja gayA tathA te bhedo sajaDa thatA gayA. e pramANe sthaLabheda, AcAra vicAranA bheda, dhaMdhAnA bheda, tathA dharmanA bhedathI hAla varNavyavasthAnI je sthiti ApaNe joie chIe te thai che. je je kAraNeAthI brAhmaNa vANiyAnI mukhya nAteAnA bhedo paDyA ane aneka nAtA badhAI tenAM teja kAraNAthI dhanAdArInI ane bIjI nAteAnA paNa bhedA paDyA che ne tenAteAnI sakhyA paNa vadhI che. je je sthaLeAnA nAma uparathI hAlanI nAtenAM nAma paDayAM che te te sthaLAnA itihAsa tapAsavAthI tathA bIjAM je je kAraNeAthI bhinna bhinna nAtA baMdhAI che te te kAraNeAneA saMbaMdha tathA dhRtihAsa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) jovAthI hAlanI nAte keTalAM varSathI thai haze tenI kaMika kalpanA thaI zake che. badhAM kAraNo ekaMdara rIte dhyAnamAM letAM nAtonA kaDakA thavAnuM hajAreka varSa upara zarU thayuM haze ema lAge che. pachI jema jema navAM navAM kAraNo utpanna thatAM gayAM tema tema navI navI vAto baMdhAtI gaI. jyAre nAtonI utpattinA kALano nirNaya karavAnI vAta karIe, tyAre keTalIka nAtonI utpatti skaMdha purANamAM che e vAtane paNa vicAra karavo joIe. e purANanA kALano nirNaya karavAnuM A sthaLa nathI, paraMtu e purANanI asala sthiti kevI haze te vicAravA jevuM che. je A purANu junuM hoya to temAM mULarAjanA vakhatamAM banelI hakikata Ave nahi, ne te temAM che mATe e mULarAja nA kALa pachInuM hevAnuM anumAna thaI zake; athavA te samaya pahelonuM mAnIe to mULarAjanA samayavALI ane evI bIjI nAtonI utpattine itihAsa temAM pAchaLathI ghocI ghAlelo hovo joIe.' evI rIte mULanI cAra nAtanA kaDakA thaI aneka bhinna bhinna nAto utpanna thai che. A asala utpatti jotAM hAlanI nAtene zAstrano AdhAra nathI tathA te baMdhAvAmAM dharmano kaMI saMbaMdha nathI ema paNa ApaNuM khAtrI thAya che. prathama ame kahyuM che tema nAte gayA saikA sudhI dezI saMcAthI ghaDAtI hatI, paNa have to nAto ghaDAvAno vilAyatI saMce cAle che, ne tethI ghaNuM karIne dararoja navI navI nAto ghaDAIne bahAra paDatI ja jAya che ! cAra nAtenI vadhAre nAte, ne te nAtonA pAchA peTA vibhAga zA kAraNathI thayA te batAvavAmAM AvyuM. have e pachI pAchA te 1 prathama kahelo sudarzanane vadhAra', pRSTa 11. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) piTA vibhAganA peTAvibhAga ane vaLI tenA kaDakA zA zA kAraNothI thayA te tapAsIe. gujarAtamAM eka kahevata che ke "nagare vasatA devatA, gAme vasaMtA mAnavI, ne vagaDe vasatA rAkSasa." e pramANe moTA zaheranI raheNI karaNI gAmaDAnI raheNI karaNI karatAM sArI hoya che tethI zahera sarvane sAruM lAge che. AvAM kAraNethI dareka nAtamAM zaheranA rahIza kulIna gaNavA lAgyA. gAmaDAnA loko zaheramAM cAIne dIkarIo ApavA lAgyA. paraMtu zaheranA loko zaheramAM ucharelI pitAnI dI. karIne gAmaDe ApavAnuM pasaMda kare nahi, tethI teo paNa zaheramAM ne zaheramAM potAnI dIkarIo nAMkhavA lAgyA. AthI pariNAma e thayuM ke zaheranA lokone be be cAra cAra bAyaDIo maLavA lAgI, ne zaherI varanAM uparA uparI mAgAM thavA lAgyAM; eTale zaheranA lokoe varanA bhAva kADhayA, ne varanI prathama kismata le tyAre kanyA paraNavAnuM kabula kare ema thayuM. e bhAva keTalIka mudata pASA paNa kharo, ne varonI kismata sArI upajavA lAgI. zaherIo to vAyare caDhayA ne chApare jaI beThA. e to betamA thayA. vahevAI va. boTane pajavavA lAgyA; gAmaDAnI vahuone duHkha devA lAgyA, ne ghaNa rIte abhimAnane lIdhe anyAyathI vartavA lAgyA. gAmaDAnA loko apamAna sahana kare, betamA5NuM sahana kare, paisA Ape, ne puSkaLa kharca, te paNa cheDIne te sukha nahi, eTaluM ja nahi paNa je kara kriyAvaramAM ke pAMmAM ke bIje kaMIpaNa nacha vAMdha paDe te pAdharIka zoka lAvIne besADe ! kALe karIne A anItinI avadhI AvI, gAmaDAnA lokone lAgaNuM utpanna thaI. temAM vaLI zaheramAM kanyAo ghasaDAI javAthI gAmaDAmAM sArAM sArAM gharanA vara paNa kuMvArA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) rahevA lAgyA, eTale te gAmaDAnA lokonI AMkha kharekharI ughaDI. temaNe e duHkhane upAya zodhavA mAMDe, ne e upAya te ekaDA ke gaLa karavAne sujha. amuka pAse pAsenA gAmonA eka nAtanA lokoe kanyA mukarara karelAM gAmamAM mukarara karelAM gharamAMja ApavA levAne vyavahAra rAkha, ne potAnI nAtane hoya to paNa je ekaDAmAM ke goLamAM na hoya tene kanyA ApavI nahi, e baMdha bAMdhavAmAM Ave te eka ke goLa ke evA bIjA nAmathI oLakhAya che. ghaNI nAtamAM have evA ekaDA baMdhAyA, ekale eka nAtanA aneka ekaDA thayA. A bAbatanuM spaSTIkaraNa karavA eka daSTAMta vizA khaDAyatAnI nAtanuM leie. e nAtanA ekaDA ke taDanAM nAma: amadAvAda, surata, naDiyAdanAM cAra taDa, umareTha, nAMdoda, kaThalAla, kAnama, bhAdaravA, joDa, moDAsA, haLadaravAsa, chatrI, vaTavA, Adi che. vakhate emAM koI nAma rahI jatuM paNa haze. e ekaDAne artha e thAya che ke naDiyAdanA ekaDAvALo potAnA ja ekaDAnA lokomAM kanyA ApavA baMdhAyelo che, tenAthI umareThanA ekaDAvALAne kanyA apAze nahi. have khAdhA khavarAvyA sivAya naDiyAdanA vizA khaDAyatAmAM ane umareThanA vizA khaDAyatAmAM aikyanuM kAraNa zuM rahyuM? mAtra bhANuM vyavahAra ke bIjuM kaMI ? vANiyAnI anya nAte sAthe paNa eja vyavahAra, ne potAnI nAtanA para ekaDAvALA sAthe paNa eja, tyAre have naDiyAdanA vizA khaDAyatAnI ane umareThanA vizA khaDAyatAnI eka vAta kema kahevAya ! e pramANe ekalA vizA khaDAyatAnI eka nAta tuTIne nAnI nAnI ghaNI nAta thaI che. amadAvAdanI se gharanI nAta, suratanI pacAza gharanI nAta, naDiyAdanI deDha doDhaso gharanI cAra nAte. e pramANe jeTalA ekkA eTalI nAte thaI. hajI A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Tale aTakatuM nathI. emAMnA ekAda ekaDAmAM 8Te paDe ne taDa paDe to pAchI e ekanI be nAto thaI ema paNa banyuM che, ne banatuM jAya che ! AvA ekaDA ke goLa ghaNI nAtamAM baMdhAyA che, jemAM nathI temAM dahADe dahADe baMdhAtA jAya che. brAhmaNa, vANiyA ane anya varNamAM eTale tamAma nAtanA judA judA ekaDA thaI kaDakA thayA che ne thatA jAya che ne nAtonI saMkhyA sumAra vinAnI vacce ja jAya che. A hAnikAraka paddhatinI zarUAta phakta Asare soeka varSathI thaelI che, ema lAge che, kemake evI nAtemAM gAmaDAnI prathamanI zaheramAM ApelI cheDIo athavA gAmaDAnA lokonI zaheranA loko sAthenI bena bhANejAnI sagAI hajI paNa jovAmAM Ave che. have ApaNane hAlanI varNavyavasthA zAM zAM kAraNethI baMdhAI tenuM kaMIka bhAna thAya che; ne nA ghaDAvAne vilAyatI sa satat cAlu che ema paNa samajAya cheApaNe e paNa joyuM ke nAtAnA judA jUdA bhedane ane dharmane kaMi ja saMbaMdha nathI! je kAraNothI AvI varNavyavasthA baMdhAI che te kAraNe hAla rahyAM nathI. hAla rAjanItine julama nathI, hAla paradezanA vyavahAranI svamAmAM paNa na Ave eTalI badhI anukuLatA thaI che, hAla zaheranA ane gAmaDAnA lokonA AcAra vicAra badalAI gayA che, hAla samayAnusAra lokonA dhaMdhA paNuM badalAtA jAya che, eTale have kyAM sabaLa kAraNe upara bhedane AdhAra ApaNe rAkhI zakIe ema che? bahu te mAtra dharmanuM kAraNa hajI rahyuM che ema gaNuM zakAya; e zi. vAyanAM tamAma kAraNe nAbuda thayAM che; eTaluM ja nahi paNa have pAchAM navAM navAM kAraNo utpanna thatAM jAya che, temAMnuM eka to e ke keLavaNIne prasAra kaMI nAtavAra ke zaheravAra thato nathI. zahera ke gAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ (52) maDAne, A nAtane ke pelI nAtane, ema jene anukuLa Ave te keLavaNIne lAbha le che. evA keLavaNI pAmelAnI raheNI karaNI pharI jAyache, ne temanI tathA vagara keLavAyelAnI vacce eka moTo khADa paDe che. be varga judA paDe che, ne baMnene ekabIjAnI sAthe saMbaMdha pAlavato nathI. na pAlave e svabhAvika che. ghaNuMkharI nAtamAM Ama thayuM che ne hajI bIjImAM thatuM jAya che. have Ane upAya thavAnI jarUra che. e vAta baMne vargonA lAbhanI che. vaLI keTalIka nAtamAM kanyAnI puSkaLa chata, tyAre bIjI keTalIkamAM puSkaLa achata heya che. tethI evI badhI chatavALI ane achatavALI nAtenA lokone saMsAra sudharatuM nathI. evI nAtamAM je bhANa vyavahAravALI nAte hoya temAM je kanya vyavahAra karavAmAM Ave to e badhI ane DacaNa dura thAya. vAMcanAra ! A kAraNene vicAra karo ke tamArI khAtrI thAya ke hAla jyAM bhANuM vyavahAra che tyAM kanyA vyavahAra nathI e rIvAja kaMI sakAraNa nathI, ane kanyA vyavahAranA saMbaMdhamAM je aneka bheda paDyA che te mAtra vakhate vakhate samayane anusarIne tathA rAjanItinI anukuLatA ke pratikuLatA pramANe paDayA che; hAla te kAraNenuM astitva rahyuM nathI, ane hAla je vyavasthA baMdhAI che te hAnikAraka che te jyAM raTI vyavahAra che tyAM beTI vyavahAra karavA tatpara thaI jAo evI amArI vinati che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga 2 jo. avAcIna kALa. prakaraNa 3 . hAlanI bhinna bhinna nAteAmAM asparasa bhAjana trya vahAra tathA kanyA vyavahAranA sabadha. eka nAtamAM nAta, kaLiye khIjI kIdhI; grahastha bhikSuka jAta, dIkarIe nava dIdhI, kaLikALanuM varNana--kRSNArAma. jJAtinA keTalA badhA vibhAga paDyA che te batAvavAmAM Avyu tema e pramANe thavAnAM kAraNeA zAM zAM che tenA paNa vicAra karavAmAM AvyeA. have e bheda kei kei bAbatemAM pALavAmAM Ave che tene vicAra karIzuM. bhinna bhinna nAtAmAM arasparasanA bhojana vyavahAranA tathA kanyA vyavahAranA bheda eka sarakhA nathI. bheAjana vyavahAranI vAta karatAM AryaprajA-hiMduenA jhAjhA bheda pADavAnI kaMI agatya nathI. gujarAtI hiMduonA bhAjana vyavahAranA saMbaMdhamAM nAgara, brAhmaNA, mezrI vANiyA, zrAvakra vANiyA, pAMcA vANiyA, kSatriya, kaNabI, rajaputa, sAnI, mUtAra, darajI, mALI, mAcI, hajAma, kuMbhAra, bhAvasAra, Adi dhaMdhAdArAnI nAtA eTalA bheda pADI zakAya. brA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54) hmaNomAMthI badhI jAtanA nAgaro, bAyaDa nAgare, vaTalAvavAthI ke bIjuM kAraNethI brAhmaNamAMthI utpanna thaelI halakI varNa-tapodhana kAraTIA, rAjagora, bhojaka, Adi-bAda karatAM bAkI rahelA tamAma jAtanA gujarAtI brAhmaNe ghaNuM karIne eka bIjAnI sAthe khAvA vyava hAra rAkhe che teo eka bIjAnuM khAtAM ke pANuM pItAM vaTalAtA nathI. paraMtu kanyA vyavahAranI bAbatamAM tema nathI. teo eka bIjAnI sAthe kanyA vyavahAra rAkhatA nathI. kanyA vyavahAra pita pitAnI ja nAtamAM ane keTalIka nAtemAM te potAnI nAtanA paNa badhA mANase sAthe nahi paNa mAtra potAnA ekaDAmAM ja rAkhavAmAM Ave che. nAgaramAM, vaDanagarA keinuM khAtA nathI. eTale temane eka varga jude paDe che. temanAmAM grahastha, DuMgarapurA ane bhikSuka evA traNa bheda che; teo arasparasa bhejana vyavahAra rAkhe che, paNa kanyA vyavahAra rAkhatA nathI. vaLI dezamAM jeTalA vaDanagarA nAgara che teTalA badhA bhojana vyavahAra rAkhe che, paNa kanyA vyavahAra rAkhatA nathI. eTale bhojana vyavahAranA saMbaMdhamAM vaDanagarA nAgarone eka varga che ema kahI zakAya, paNa kanyA vyavahAranA saMbaMdhamAM tenA ghaNA varga che. prathama to traNa meTA vibhAga gaNAvyA che, ane vadhArAmAM gAmavAra jeTalA thAya te kharA. visalanagarA, sAdrA Adi nAgare bIjA brAhmaNanuM khAtA nathI, paNa vaDanagarA nAgaronuM khAya che, paNa kanyA vyavahAra te pota potAmAM ja rAkhe che, ne temAMya kanyA vyavahAranA saMbaMdhamAM gAmavAra jathA paDI gayA che te bheda to judA. dareka nAgaranI nAtanA saMbaMdhamAM bAyaDa nAgaranI nAta hoya che. je je nAgaramAMthI teo nikaLyA che temanI sAthe ke bIjA brAhma nI sAthe teone bhojana vyavahAra nathI, tema kanyA vyavahAra paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 55 ) nathI. badhI jAtanA bAyaDe arasparasa paNa kanyA vyavahAra rAkhatA nathI. te to dareka bAyaDa pota potAmAM ja karI zake che. brAhmaNonI halakI nAtemAM paNa bhojana vyavahAra tathA kanyA vyavahAra potapotAnI nAtamAM ja che; anya vaNe sAthe arasparasa vyavahAra nathI. e uparathI sAra e nikaLe che ke bhojana vyavahArano saMbaMdha leI brAhmaNanA varga pADIe to te ochA thAya che. nAgaranA judA judA vargo, bAyaDanAganA vargo, keTalIka halakI varyuM ane pachI ekaMdara brAhmaNone eka varga, eTale lagabhaga vizeka bheda thaze. 5raMtu kanyA vyavahAranuM tema nathI te saMbaMdhamAM to jeTalI nAtonI saMkhyA ame batAvI che teTalA bheda che, eTale e bheda eTalA badhA che ne vaLI vadhatA jAya che ke tenI yathArtha saMkhyA ApI zakAtI nathI. vANiyAmAM methI vANiyAne eka moTo varga che. temAMthI vizA nAgara vANiyA, pAMcA, ane kanyAnI achatathI utpanna thaelI keTalIka nAta bAda karatAM bAkInI tamAma mezrI vANiyAnI nAtemAM arasparasa bhejana vyavahAra che, paNa kanyA vyavahAra bilakula nathI. vANiyAne bIje varga zrAvakone che. teonI judI judI nAtemAM ane rasparasa bhojana vyavahAra che, ne kaMI kaMI kanyA vyavahAra paNa jevAmAM Ave che. vANiyAomAM piravADa, zrImAlI ane nImA vANiyAonI hakikata kaMIka judI che. e traNe nAtemAM methI ane zrAvaka baMne jAta hoya che. e badhA dharmano bheda rAkhyA vinA kanyA vyavahAra paNa karatA hatA. hAlamAM dhime dhime e lAbhakArI vahivaTa baMdha thato jAya che, ne have methI mezrI mAM ane zrAvaka zrAvakamAMja kanyA vyavahAra rAkhe che. jemAM evo baMdobasta hajI nahi thayo hoya teShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56) emAM dinapara dina thato jAya che. jyAre kanyAo ApavAmAM AvatI tyAre kanyAne potAnA sasarAnA gharano dharma svikAra paDato; eTale jo mezrI kanyA hoya ne zrAvakamAM ApI hoya to te sAsare jaI kaMThI toDI nAMkhe, ane zrAvaka kanyA mezrImAM ApI hoya te sAsare jaI kaMThI bAMdhe, ema cAlatuM. Aje e nAtamAM ghaNAya evAM kuTuMba che ke zrAvakanuM meza La methIne ghera hoya ane mezrInuM me.zALa zrAvakane ghera hoya che. e pramANe ekaja nAtamAM eTale zrImAlI, zrImAlImAM ane piravADa piravADamAM dharmabheda chatAM kanyA ApatA letA eTaluM ja nahi, paNa piravADa, zrImAlImAM kanyA ApatA letA ane zrImAlI, poravADamAM kanyA ApatA letA hatA. kAThIAvADamAM zrImAlI tathA piravADane mATe ja che, teo arasparasa kanyA vyavahAra rAkhe che, ne gujarAtamAM hajIpaNu vakhate vakhate e be nAtemAM arasparasa kanyA ane pAya levAya che. paraMtu gujarAtamAM dahADe dahADe e vahivaTanI virUddha valaNa thatuM jAya che. kSatriyonA vargamAMthI rajaputa, kAThI Adi bAda karIe te pachI temanA jhAjhA bheda rahetA nathI. rajaputAdi kSatriyothI tadana judA paDI gayA che, ne temanAmAM paNa kanyA vyavahAranA saMbaMdhamAM aneka bheda kuLAdi kAraNene lIdhe paDyA che. kaNabI ane bIjA dhaMdhAdArIonI nAtenI paNa eja vyavasthA che. eTale ekaja nAtanA loka peTA nAto chatAM arasparasa khAdhA khavarAvyAne vyavahAra rAkhe che kharA, paNa peTA nAtemAM arasparasa kanyA vyavahAra nathI. keTalIka brAhmaNanI ane keTalIka vANiyAnI nAtomAM, temaja dhaMdhAdArInI nAtemAM paNa goLa, saMbhA ke ekaDA baMdhAyA che. temAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 ) ekAda gALa, sabhA ke ekaDAvALA potAnI nAtanA para ekaDAvALAnI sAthe bheAjana vyavahAra rAkhe che kharA, paraMtu kanyA vyavahAra peAtAnI nAtanA leAkeA hAya pazu jo te para ekaDAnA hrAya te temanI sAthe paNa rAkhatA nathI; mAtra peAtAnA ekaDAmAM ja rAkhe che. bheAjana vyahAranA sabaMdhamAM vizeSya jANavAnuM e che ke enA nirNayasArU caDhatA uttaratI varga gaNAya che. vaDanagarA, anya nAgare, brAhmaNeA, vANiyA ke kSatriya, ane pachI kaNabI tathA khIccha nAte e anukrama caDhatA utaratI darajjAne che; eTale samajavAnu e che ke caDhatA gaNAtA vargALAnuM utaratA utaratA gaNAtA vargavALA khAya che, paraMtu utaratA gaNAtA vargavALAnuM caDhatA gaNAtA vargavALA khAtA nathI; vaDanagarAnuM badhAya khAya, paNa teo keAnuM khAya nahiM, visalanagarA ke sADAdrA, vaDanagarAnuM khAya, paNa bIjA kAinuM khAya nahi. tyAra pachI yAhyA gaNAya che, te nAgarenuM khAya che, paNa vANiyA, kSatriya ke tethI utaratA gaNAtA vargavALAnuM khAtA nathI; vANiyA, nAgarA tathA brAhmaNNAnuM khAya, paNa kSatriya, kaNabI ke bIjI nAJanuM na khAya; kSatriya, paNa nAgaro tathA brAhmaNAnuM khAya, paNa vANiyA ane tethI utaratI nAtenuM khAya nahi. tyAra pachInI nAtAvALA eTale kaNabI ane jI nAtenA leAkeA nAgarathI mAMDIne peAtAnAthI caDhatA gaNAtA badhA vargavALAnuM khAya che. dhaMdhAdArInI tamAma nAtenA lekApaNu arasparasa bhejana vyavahAra rAkhatA nathI. teo caDhatA vargavALAnuM khAya, paNa potAnA jevI nAtAvALA sAthe te uMcA niyAne bheda rAkhe che, A badhI vyavasthA eTalI te guMcavaNa bharelI che ke tenuM kharUM citra pADI zakAya ema nathI, ane te saMpUrNa abhyAsa vinA samajAya ema paNa nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat * www.umaragyanbhandar.com
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ (58) upara pramANe tapAsatAM ema mAlama paDe che ke bhojana vyavahArane mATe je bheda paDyA che tenI saMkhyA nAnI che, paraMtu kanyA vyavahArane mATe je bheda paDyA che tenI saMkhyA ghaNI ja moTI che. nAtonI saMkhyA vize lakhatAM amoe batAvyuM che ke e saMkhyAnI nizcita gaNatarI karavI muzkela che, eTaluM ja nahi paNa tenI kalpanA sarakhI vAstavika rIte thaI zake nahi; kemake dahADe dahADe e saM. khyA vadhatI ja jAya che.1 brAhmaNa, vANiyA, dhaMdhAdArI ane kSatriyAdinI tamAma judI judI nAtonI saMkhyA hajAra uparAMtanI kahI te te bilakula atizayokti nahi kahevAya. nAtenA bhedane AdhAra janma upara che ema kahevAmAM Ave che, paraMtu have ekalA janma upara che ema kahevuM yathArtha nathI, tene AdhAra janma upara tathA kanyA vyavahAra upara che ema have spaSTa samajAyuM haze. guNa kama korANe rahyAM, dhaMdhA paNa korANe rahyA, ne nAta judAja pAyA upara baMdhAI gaI. A vyavasthAnA kevAM hAnikAraka pariNAma thayAM ane tenA upAya javAnI keTalI agatya che e bAbatane vicAra have karIzuM. 1 siddhAMta sAra"mAM mI. maNilAla kahe che ke "cAlatA kaLikALanI ghera anItimAM, e jAtio haju keTalI vadhaze, ne kayAM sudhI ApaNane ardhagatie utAraze, te kaNa kahI zake ema che!" pRSTha 57. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga 3 je. prakaraNa 1 luM. varNabhedanA vistArathI ane vizeSe karI kanyA vyavahAranA sakhata pratibaMdhathI nIpajatAM mAThAM pariNAma ApaNe joyuM ke varNabhedanA vistArane kai pAra rahyo nathI. ne amane bhaya rahe che ke AnI A vyavasthA cAlu rahI te hajI kahapanAmAM paNa na Ave eTalo vistAra vadhaze ghaNIka nAte TuMkI TuMkI thatAM thatAM laya pAmI che, keTalIka laya pAmavAnI taiyArImAM che ne ghaNIka paccAza paccAza gharanI ne keTalIka te tethI paNa ochAM gharanI nAta thaI gaI che. Avo vinAzakArI pariNAma thatA aTakAva e avazyanuM che. varNabhedane vistAra kanyA vyavahAranA kAraNathI vaLe che, ne vadhatuM jAya che. jema jema kanyAno pratibaMdha vadhato jAya che, tema tema nAtonI saMkhyA vadhatI jAya che. A svaghAtaka nItithI ghaNuM mAThAM pariNAma thayAM che, emAMnA mukhya mukhyanuM vistArathI vivecana karavAnI jarUra che. nAtonI vastine kSaya, saMsAra sukhane vinAza, sArI prajAnI utpattinI hAni, chokarAMnA sukhanI hAni, bALalagna, kanyAviya, sATAM khaDAM, varavikraya, kajoDAM, vaidhavya, anItinI vRddhi, ane chevaTa eka prajAnA aikyanI hAni e bahu bhayaMkara pariNAmo che. 1. nAtanI vastino kSaya:-dahADe dahADe ghaNIka TuMkI TuMkI thaI gayelI nAnI vasti ghaTatI jAya che, emAM kaMI zaka nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 60 ) sAdhAraNa rIte tapAsa karatAM ja A vAtanI khAtri thAyache. ema ka ratAM karatAM keTalIka nAte cheka pAyamAlInI taiyArI upara AvI gaI che. amadAvAdamAM vAyaDA vANImAnAM kkta paMdara ke viza dhara che. temaja khaDAyatA brAhmaNanu thayu che te 1 thatuM jAyache. amadAvAdamAM temanAM ceDAMka varSa upara paMdareka ghara hatAM, te ghaTatAM ghaTatAM hAla cAra pAMca ghara upara AvIne ayuche. praznArA te kazteArA nAgare keTalA ochA thaI gayA che, te citrADAnuM te nAma paNa sabhaLatuM nathI. e pariNAma nAteAnA bhenA vistAra vadhavAthI thayuMche. nAteAnA vistAra vadhate javAnuM mukhya kAraNa kanyA vyavahAra che. kanyA enI achata maTADavAnA hetuthI vADa! bAMdhavAmAM AvyAche, ne hajI baMdhAtA jAyache, paraMtu te hetu e pramANe karavAthI kaI pAra paDave nathI. kanyAnI achata keTalAkamAM te ema karavAthI ghaTavAne badale vadhI paDI; ghaNA kuMvArA rahevA lAgyA ne ema karatAM karatAM e traNa peDhIe nAtAnI kSINatA thavA mAMDI. 2. saMsAra-mukhanA vinAza:-ApaNuM sarvasva nAza pAmyuM tenI joDe sa MsAra-sukha paNa nAza pAmyuM. ema thavAnAM bIjAM paNu kAraNe che, paraMtu nAteAnA bhedanA vistAre e pariNAma ANavAmAM kai echu. kAma karyuM nathI. jyAM kanyA levAnuM tathA ApavAnuM kSetra niyamita hoya, ne mana mAnatAM joDAM baMdhAvAneA saMbhava che! hAya, tyAM saMsAra-sukha zI rIte vadhe? vadhe nahi, eTaluMja nahi, paNa te dhaTe temAM kaI navAi nathI. 3. sArI prajAnI utpattinI hAni:-nAtAnA bhedanA vistA ranuM A bahu bhayaMkara pariNAma che. dahADe davADe prajA nabaLI, nirmAlya, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ (61) ne pANI vinAnI thatI jAya che tenuM zuM kAraNa? nAnA bheda vadhavAnI sAthe kanyAnI kALajI vadhavA lAgI, ne e kALajInuM pariNAma e AvyuM ke kanyA vyavahArane mATe ja nAtonI peTAnA, ekaDA, geLa, vADA, bAMdhyA; paraMtu e kALajI ochI thaI nahi, paNa ulaTI vadhI ne jema jema te vadhatI gaI tema tema nAto paNa vadhatI gaI. eka nAtanI jema jema bahu nAto thatI gaI tema tema te nAte nAnI nAnI thatI gaI. kanyA ApavA levAnuM kSetra jema nAnuM tema te ApavA levAnI kALajI ne muzkelI vadhAre e muzkelIne lIdhe na cAle kanyAo pratibaMdha karelAM sagAMmAM paNa ApavI paDe che. dAkatara vesTa, nAmane eka aMgreja zAstra vaidya kahe che ke " mAMdalAM bALako thavAna tathA temanAM akALa mRtyu thavAnAM kAraNo paikI pAsa pAsenAM sagAMmAM lagna vyavahAra, e paNa eka che." eTale jema jema pAsenAM sagAMmAM lagna vyavahAra tema tema sArI prajA utpanna thavAno saMbhava che. A vidyAnuM grahasthane abhiprAya khare che emAM kaMi zaka nathI. ApaNA prAcIna zAstrakAroe sagAInI amuka hada sudhI lagna karavAne pratibaMdha karyo che, tethI paNa e matane puSTi maLe che. A anIti ghaNIka nAtemAM thAya che ne dahADe dahADe te thavAno saMbhava vadhatuM jAya che. A bAbatamAM amArA abhiprAyanI puSTimAM amadAvAdanA osavALa zrAvaka vANiyAnI nAtane dAkhale ghaNuM sArI rIte kAma lAgaze. e nAtanAM amadAvAdamAM Asare cAraseM ghara che, paraMtu temAM je zrImate che te zrImaMtane gheraja svabhAvika rIte kanyA ApavAnuM pasaMda kare che, tethI tevAone to kanyA ApavA levAnuM kSetra ekaja nAnuM che. AthI pariNAma e thayuM ke temanAmAM kanyAo pAse pAsenAM sagAM vahAlAMmAM apAya che ne sAma sAmI paNa apAya che. A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ (62 ) rivAja ghaNe hAnikAraka che ema e varganA samaju grahasthonA samajavAmAM AvyuM paNa che, paraMtu hajI te bAbatane kaMI jaladI IlAja karavAnA prayatna thatA nathI e kharekhara khedakAraka che. e pramANe lagna, pAsenAM sagAMmAM thAya, aNu cAle ne na gamatAM paNa thAya, ne pasaMdagIno kaMIja saMbhava na rahe, tyAre sArI prajA thavAnI AzA zI rIte rAkhavI? ame nathI dhAratA ke ApaNuM lokonI ne temAMya vizeSe karI gujarAtI lokonI prajA sArI utpanna thatI nathI, e siddhAMta sarvamAnya na hoya. e siddhAMta pratyakSa pramANa je che. lagAra vicAra karatAM ne avalokana karatAM tarata ema mAlama paDI Avaze ke ApaNe prajA sArI thAya che ema bilakula kahI zakAya tema nathI. paraMtu e hAni dahADe dahADe vadhatI jAya che. AjathI se ke piNo varSa upara jevI prajA hatI, tenA karatAM tyAra pachInI prajA thaI te, tethI paNa nabaLI ne dareka vAte utaratI thaI, ne tyArapachInI ApaNA bApa vakhatanI prajA ethI paNa kaMIka vadhAre nirbaLa,ne utaratI, ne ApaNA vakhatanI to ethI paNa adhika nirbaLa ne utaratI, ne have pachInI vaLI te karatAM paNa adhika adhika nirbaLa ne utaratI thatI jAya che. e pariNAma, nAtanA ghaNA bheda paDyA ne kanyA ApavA levAnuM kSetra nAnuM nAnuM thatuM gayuM tethI AvyuM che emAM lagAra paNa saMdeha nathI. 4. chokarAMnA sukhanI hAni-chokarAMnA sukhanI hAninuM te kahevAnuM ja rahyuM nathI. je janamaMDaLamAM chokarAMnAM lagna karavAmAM mAtra temanAM mAbApa phakta kahevAtuM kuLa, ke paisA, ke pitAnA svArtha jue temAM bicArAM chokarAMnA sukhanI zI AzA rAkhavI. temAMya vaLI kanyA ApavA levAnAM kSetra nAnAM nAnAM hoya tyAre te kanyA Apa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ (63) tAM letAM kadi kAinI ceAgyAyeAgya jovAnI pRcchA thAya tepaNa zI rIte jovAnuM bane? mATe AvA kanyA vyavahAranA pratibaMdhathI chekarAMnA mukhane vicAra thavAnA bilakula saMbhava rahetA nathI. 5. bALalagnaH--A hAnikAraka, duSTa ane bhayaMkara rUDhInuM mULa ApaNane ahIM jaDe, jema jema kanyAnI kALajI vadhatI gai, tema tema nAte paNa vadhatI gaI, eTaluM ja nahi paNa khIjI ghaNI hAnikAraka ane pariNAmamAM bhayaMkara evI rUDhIo dAkhala thatI gai. e rUDhIo paikInI eka bALalagnanI rUDhI che. kanyAnI kALajI vadhe eTale jaladI jaladI kanyA meLavavAnA prayatna thAya ne ema karatAM ummara bummaranI vAta bALu upara rAkhI kanyA bheTI levAnI vahivaTa dAkhala thAya emAM kaMi Azcarya nahi. A pramANe dhime dhime bALalagnanuM jora vadhavA lAgyuM te hAlateA tenI nira kuza sattA phelAi gai che. A duSTa rivAjathI ApaNI prajAne je hAni thaI che te zreNIja bhayaMkara che, tenA vicAraja mAtra mANasanuM mAthuM pheravI nAMkheche, te dhaNA kheda utpanna kareche. ApaNI zAririka ke mAnasika nirbaLatA, ApaNA saMsArasukha ane vaibhavanI hAni, ApaNI saMsArika sthitinI utaratI dazA, ane pariNAme ApaNI dhArmika ane rAjakIya sthitinI paDatInuM eka khIja khALalagna che. AvI duSTa ane hAnikAraka rUDhI dAkhala thai, te cAlI, te dahADe dahADe tenA prasAra vadhatA gayA, e badhAnuM kAraNu kanyAnI vadhatI jatI kALajI, ne nAteAnI vadhatI jatI saMkhyA che. 6. kanyAvikrayaH--A duSTane hAnikAraka rUDhI pratye tiraskAra batAvavA kriyA zabdo vAparavA te amane barAbara sujhatuM nathI. e rUDhImAM te gulAmagIrInI rUDhImAM kaja phera nathI. gulAmeAte jema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ (64) temanA mAliko vece che tema A dezamAM cheDIone temanAM mAbApa vece che. jyAM paisA levA tarapha ja dhyAna hoya tyAM choDIne svArtha zI rIte jovAya ! paisAnI khAtara choDI game tyAM ApavAmAM Ave che. A hAnikAraka rUDhInuM mULa paNa nAtenA bhedano ati vistAra che. jema jema e bheda vadhatA gayA, tema tema keTalIka vAtomAM kanyAnI achata vadhatI gaI. kanyA na maLe, eTale te meLavavA garajAu loko kanyAnAM mAbApane lalacAvavA paisA Ape. ema karatAM kanyAnA bhAva nikaLyA. keTalIka nAtamAM e bhAva dhime dhime vadhato gayo, ne evuM thayuM ke harAjInI mAphaka je vadhAre paisA Ape te kanyA le! are re! keTalI adhamatA ! hada vaLI gaI ! 7. sATAM, khaDA, ItyAdi -kanyAonA vadhatA jatA pratibaMdhathI sATAM, trekhaDAM dAkhala thayAM che. sATAM eTale sAmasAmI kanyA ApavA levAne vyavahAra, ane khaDAM eTale traNa jaNa arasparasa kanyA Apa le eTale traNa vara ne traNa kanyAo DhaMkAya; ne teja pramANe cAra kanyAo ane cAra vara DhaMkAya tene cokhaDu kahe che. A paNa kanyAne vyApAraja che. kanyA vikrayamAM kanyAnuM vecANa paisA leI kara, vAmAM Ave che. baMnemAM mAlika-A vepAra karanAra kanyAnA bApane tene bApa kahevo yogya nathI mATe mAlika-nI najara, kanyA kayAM paDe che te jovA karatAM tenuM mUla zuM upaje che te jovA upara vadhAre rahe che. A vahivaTa ghaNo hAnikAraka che. emAM yAM karAMnuM sukha jovAne bilakula saMbhava rahetuM nathI. A rivAjathI pariNAma e thAya che ke chokarAne mATe kanyA levAnA svArtha sArU chokarIne game tyAM jhIkI devAmAM Ave che. jyAM A vahivaTa cAle tyAM saMsAra-sukhanI ane nItinI hAninuM zuM kahevuM ! kanyAone vyavahAra amuka hadamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ (65) rAkhavAnA hetuthI ekaDA ke goLa bAMdhavAmAM AvyA che ne hajI paNa AvatA jAya che. paraMtu anubhavathI mAlama paDe che ke e upAyathI mULa hetu pAra paDato nathI ne kanyAnI achata te evIne evI rahe che, ke vakhate vadhe che, ne ulaTI bIjI bhAThI rUDhIo dAkhala thaI che ne thatI jAya che. sATA, khaDAM Adi karavAno duSTa rivAja kanyAnI achata, ane te meLavavAnI vadhatI jatI kALajIthI dAkhala thayo che, ne e badhuM kanyA vyavahAranAM kSetre nAnAM nAnAM hevAthI thayuM che. ghaNIka nAnI ane ghaNAka ekaDAonI sthiti evI thaI gaI che ke temAM kanyAvyavahAra mAtra paisAthI ane sATAthI ja karavAmAM Ave che. mAthA sATe mAthuM maLe e vakhata ghaNI nAtone A che. A uparathI eka kahevata cAlI che ke mULa pe koThIe, ne buja gaI baLI; jenA gharamAM kanyA hatI, tene kanyA maLI ! hAlanI varNavyavasthAne tamAma AdhAra kanyA vyavahAra upara che. kanyA vyavahArane mATe nAto dahADe dahADe vadhatI jAya che, ne kanyA vyavahAranA pratibaMdha paNa dahADe dahADe vadhatA ja jAyache, ne tenA 5riNAmamAM ApaNuM saMsArika sthiti bagaDatI jAya che. je saMsAramaMDaLamAM bApa chokarIone gulAmanI mAphaka vece tathA adalo badalo kare te saMsAra maMDaLanI sthiti vize zuM kahevuM te sujhatuM nathI. A adhamatAnI hada vaLI gaI ! 8. vara viyaH--jema keTalIka nAtamAM kanyAo vecAya che tema bIjI kanyAonI chatavALI keTalIka nAtemAM vara vecAya che. kanyAnI chata hevAthI kahevAtA kulInene mATe kanyA taraphathI uparA uparI mAga thAya che, eTale kulIna vare ke temanA pitAo potAnA ke pitAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ () putrAnA bhAva karAve che ke je vadhAre paisA Ape tenI kanyA le che. e paisA paherAmaNI, deja, vAMkaDo ityAdi nAmathI levAmAM Ave che. AvA vyavahAramAM vara ke kanyAnI yogyatAne vicAra zI rIte thAya? thatuM paNa nathI. ethI A vyavahArathI aneka kajoDAM thAya che, ne saM. sAra-sukhanI ghaNI hAni thAya che. jema bALalagna, kanyAvikraya Adi kanyAnI achatanA pariNAma che, tema varavikraya, kanyAnI chatanuM, ne varanI achatanuM pariNAma che. tethI hala keTalIka nAtamAM kanyAnI achata che, tyAre keTalIka nAtamAM varanI achata che. have jo AvI baMne nAtAne kanyAvyavahAra hoya te kanyAnI ane varanI achata maTI jAya. 8. kajoDAM -strI purUSamAM ekabIjAnI koI paNa prakAranI pratikuLatA hoya, tyAre kajoDuM thAya che. strI moTI hoya ane dhaNI nAne heya, athavA strI cheka ja bALaka heya ne dhaNI ghaNeja buDhagherajoga-heya, e vayanI pratikuLatAthI thayelAM kajoDAM che; strI vidyAnuM heya ne vara ho heya, athavA vara vidvAna hoya te strI ke paNa jANatI na hoya e vidhAnI asamAnatA, strI sArA svabhAvanI ne vara duSTa athavA vara sArA svabhAvane ne strI duSTa hoya e svabhAvanI asamAnatA, evI evI ghaNuM prakAranI asamAnatAthI kajoDAM thAya che. AvAM kajoDAM thAya e paddhati hAnikAraka che emAM kaMi zaka nathI. tapAsa karatAM AvAM kajoDAM ghaNuM thAya che ema mAlama paDI AvyA vinA rahetuM nathI. ghaNuM thoDAM, are, cheka ja thoDAM jeDAM anukuLatAvALAM heya che! A hAnikAraka pariNAma zAthI nipaje che? keTalIka prakAranAM kajoDAM thavAnAM kaMIka vizeSya kAraNa che. anAvavA dezAIomAM, kulIna pATIdAromAM, ane bIjI keTalIka nAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ (67) temAM paNa vara nA ne kanyA meTI evAM svAmachaDAM thavAnuM mukhya kAraNuM khoTuM kuLAbhimAna hoya che, cheka ja bhaDAne mIMDhaLa bAMdhavAnuM kAraNa kanyA vikraya che, paraMtu sAmAnya rIte belatAM bIjI ghaNI kharI jAtanAM kajoDAM te pasaMdagInuM kSetra nAnuM hovAthI thAya che ne e kSetra nAnuM zAthI hoya che ? mAtra nAtenA bhedane vistAra vadhavAthI. * 10 vidhavya-saMsAramAM strIne vaidhavya samAna duHkha zuM che? kaMI ja nathI. strI vidhavA thaI eTale zuM thayuM ? are, e to saMsAramAM eka janAvara karatAM paNa bhuMDI thaI. pazune jeTaluM sukha labhya che te TaluM paNa tene prApya nathI. te A saMsAramAM nakAmI thaI. teNe strIpaNuMja bhulI javuM joIe, teNe koI paNa jAtanI IcchA rAkhavI na joIe, teNe AhAra vihAranA, paheravA oDhavAnA, suvA besavAnA ne TuMkAmAM tamAma jAtanA vaibhava tajavA joIe. teNe oziyALo AvatAra kADhavo joIe. teNe dhadhadhArI karIne, sagAM vahAlAnAM mana rAkhIne tathA khuzAmata karIne kuTuMbamAM mAthuM mArI rahevuM joIe. teNe sarva prakAranI umadA vRttio pitAnAmAM utpanna thavA devI na joIe, jema zahane vedano adhikAra nahi tema tene prItidevInI bhaktino adhikAra nahi ! keTalI adhama sthiti ! A bicArIonA dudevano kaMpa kAMThe che! Aja kAla keTalAka ema kahe che ke nA, nA, amArA dezanI vidhavA strIonI hAlata kaMI bhuDI nathI; teo pote potAnI hAlatathI asatiSI nathI. A te Aja kAlanA sudhArAvALA emanI sthiti kALI citare che, bAkI te to bilakula kALI nathI ! A badhuM paradezIenA AgaLa matabhedanA bhaya zivAya kahevAnuM saheluM che. jeoe ApaNI saMsArika sthitino abhyAsa karyo nathI ke jene ApaNI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ (68) kharI aMtaHsthiti mAlama nathI teo e kahevuM sAMbhaLaze ne vakhate bhula thApa paNa khAze ! paraMtu jeone e bAbatanI kharekharI mAhitI che teo kema chetarAze ! A kevI jAtanuM svadezAbhimAna ! zuM kharAne kharuM na kahevAmAM svadezAbhimAna rahyuM che? zuM duHkha chatAM sukhane midhyA garva karavAmAM svadezAbhimAna rahyuM che? ne zuM kALAne kALuM ka. hevAthI ke citaravAthI svadezAbhimAna tuTe che ? jo ema hoya to e kaMI vicitra samaja che! jemanI evI samaja heya temane te mubAraka che ! Izvara amane e samaja na Ape ! vidhavAo asaMtoSa jaNAvatI nathI ema kahenArA ema kahevAthI zuM samajatA haze tenI kalpanA amArAthI thaI zakatI nathI. eka mANasane prathama ApaNe bobaDe banAvIe, eTaluM ja nahi paNa bebaDe bebaDeya sAnathI ke isArAthI kaMI mAge mATe tema karatAM aTakAvavAne tenA mAthA upara ughADI taravAravALo mANasa ubho rAkhIe, ne kahIe ke je be cAlyo ke sAna, IsArata sarakhI paNa karI te A taravAra ne tAruM gaLuM ! evI sthitivALe mANasa zuM kaMI bolaze ke kaMI mAgaze, ke cUM ke cAM paNa karI zakaze ? kadi nahi. te ja pramANe ApaNuM dezanI strIonI ane vizeSa karIne vidhavA strIonI sthiti che. emane ajJAnane ane bhaNa rAkhIne tathA zakanuM kartavya teja temanuM kartavya emaTharAvIne ApaNe te temane zraddhavat ne babaDI karI nAkhI che, eTaluM ja nahi paNa mAthe nAtanA aMkuzanI moTI bhayaMkara ne ghaNuM pANIvALI taravAre eka bAjue nahi paNa badhI bAjue pharatI khaDI karI dIdhI che. AvI sthitimAM temane muMgA muMgAM asahya vedanA sahana karatAM joIe temAM kaMI navAI nahi ! teo zI rIte bele temane jIbha Apa ne geraShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ (64) vyAjabI aMkuzanI taravAra khaseDI le ne pachI te bole che ke nahi te juo. mATe strIo potAnI sthiti viSe asaMtoSa batAvatI nathI, e mithyA vAda che, ne budhine bhrama che. ame te hAnikAraka rUDhIne hA. nikAraka ja kahIzuM. vaidhavyane vadhAre thavAnuM eka sIdhuM kAraNa te bALa lagna che; bIjuM kAraNa kanyAvikraya che; ane e baMne hAnikAraka rUDhIono pracAra dahADe daDADe kema vadhato jAya che e batAvavAmAM AvyuM che, te uparathI ja ya che ke vaidhavyanA vadhArAnuM mULa bIja paNa nAtonA bhedanA vistAramAM kaMika che. 11 anItinI vRddhi-nAnI saMkhyA vadhavAthI kanyAonI achata thAya che, ne kanyAonI achatathI anItinI vRddhi thAya che e. keIthI nA kahI zakAze nahi. nIti e saMsArika sukhane pAyo ne saMga sAra maMDaLanuM jIvana che. je saMsAra maMDaLanI nIti UMcA darajajAnI na hoya te saMsAra maMDaLanA saMsArika sukhanI hAni thAya emAM zI navAi ! A dezanI nIti vize sAmAnya rIte bolatAM te UMcA dara jAnI che ema kahetAM ApaNe Acako khAve paDe che. evuM hAnikAraka pariNAma zAthI AvyuM teno vicAra karavAnI agatya che bALalagna, kajoDAM, vaidhavya, ane kanyAnI achata e Adi kAraNethI ApaNA dezanI saMsArika nItinI ghaNuM hAni thaI che. e badhA mAThA rivAjonuM mULa kanyA ApavA levAnI niyamita maryAdAmAM che, eTale AvA AvA pratibaMdhathI anItinI vRddhi thAya che e kahevuM paNa vAstavika lAge che. 12 eka prajAnA akayanI hAni-hiMdu eka prajA kahevA mAtra che. gujarAtI, dakSiNa, baMgALI, 5jAbI ke madrAsI Adi vacce aiyanuM sAmAnya kAraNa zuM che? rAjakIya aikaya nahi, ne saMsArika aibe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ (70 ) nahi ne ghaNuM karIne dhArmika aikya paNa nahi, tyAre e badhA eka prajA che ema mAtra "hiMdu' nAma uparathI ja kahevAnuM ke bIjA kaMI kAraNathI kahevAnuM rahyuM che iMca ane aMgreja bhinna bhinna prajAo chatAM temanI vacce aiyanAM je sAmAnya kAraNo che teTalAM paNa gujarAtI ane baMgALI vacce aikyanAM sAmAnya kAraNo nathI, ema kahiye te te atizayokti nahi kahevAya. A kaMI nAnI sunI hAni nathI. A paNuM saMsAra sukha, ApaNuM rAjya ane ApaNuM vAstavika dharmabaLa A ai tuTavAthI nAza pAmyAM che. e aikya teDavAmAM ApaNuM dahADe dahADe vadhatI jatI jJAtioe ane ApaNuM kanyA vyavahAranA pratibadhe e kAma nathI karyuM. saMsAra vyavahAranA ke kanyA vyavahAranA saMbaMdha vinA eka bIjAne mATe lAgaNI kyAMthI rahe ne lAgaNa vinA eya zenuM ! A badhAM duSTa ane hAnikAraka pariNAme kanyA vyavahAranA dahADe dahADe vadhatA jatA pratibaMdhathI nipajyAM che, ekale hAla je kanyA vyavahAranA pratibaMdhanI rUDhIo che te bahu nukazAna kAraka che ema sahasA mAlama paDI Ave che. ApaNI prajAnuM bhaluM icchanArAone dharma che ke evI duSTa ane hAnikAraka rUDhIo kADhI nAMkhI tene badale sArI ane lAbhakAraka jaNAya te dAkhala karavAnekharuM kahIe to, sudhAro karavAne-prayatna karavo joIe. duSTa rUDhI hoya te duSTa che ema kabula karavuM, tene tenA kharA svarUpamAM citaravI, tene sudhAravAnA upAya khoLI kADhavA ane te kAme lagADavA emAM ja dezanuM hita ane emAM ja svadezanuM svadeza bhimAna raheluM che. 1 dattakRta upara kaheluM pustaka 1luM, pRSTha 238. upara kahela sudarzanane vadhAro, pRSTha 1. 2 siddhAMta sAra, puSTa 58 me TIkA pahelI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga 3 ja. prakaraNa ra je. mAThAM pariNAma dUra karavAnA upAya. kahevata che ke "pANI, pANIne mAga kare, te pramANe dareka hAninI hada hoya che. jyAre te hAni potAnI avadhie pahoMce che, tyAre svabhAvika rIte ja te dUra karavAnA upAya vagara karyuM paNa thae jAya che. mANasane khorAka na maLato heya te te bhUkha veThAya tyAMsudhI veThe, paNa atye bhUkhanuM duHkha vadhe eTale tene upAya karavAno vicAra keyAna karyA sivAya paNa te thAya. chevaTa kaMI rasto na sujhe to corI paNa kare. corI lAvI bhUkha maTADe e bhUkhane upAya te thaye, paraMtu te upAya gya che ema koInathI kahI zakAze nahi. ApaNA kanyA vyavahAranA saMbaMdhamAM paNa ema banyu che. kanyA vyavahAranA pratibaMdhanuM duHkha dahADe dahADe vadhatuM gayuM ne te eTale daraje pahoMcyuM ke mANasane svabhAvika rIte tenA upAya zodhavA paDyA. paraMtu kahevAne dilagIra chIe ke e upAyo saMtoSakAraka nivaDyA nathI, ane je hAni dUra karavAnA he tuthI karavAmAM AvyA te hAni ghaTavAne badale vadhatI gaI; eTale bhUkhyA mANasanA cerInA upAya jevA UpAya thayA che. ghaNuM karIne A chellA traNacAra keDo varSomAM e hAni dUra karavAnA je upAyo levAmAM AvyA che te mukhyatve traNa che. eka te meTI nAto teDI nAnI nAnI nAte, vADA, ekaDA thayA, ne kanyA vyavahAranA kSetranI hada badhAiema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 72 ) karatAM eka eka nAtanI aneka aneka nAto thaI, ne hAla kanyA vya vahArane mATe se se gharanA jathA, evI ghaNI e nAto thaI che. A svaghAtaka nItinuM pariNAma e AvyuM ke je hetuthI evA jathA ka. ravAmAM AvyA te hetu pAra na paDyA eTaluM ja nahi, paraMtu bIjA aneka hAnikAraka rivAjo dAkhala thayA, ne je kharAbI aTakAvavI hatI te kharAbI vadhI. bIje upAya e levA ke keTalIka vAtonA himmatavAna le koe pitAnI nAtanI kanyA na maLI tyAre bhANe khapatI para nAtanI kanyA ANuM ne nAtathI judA paDyA. varSo jatA evA le kone eka ja baMdhAya. koIpaNa divase asala nAtamAM javAze evA lobhathI AvA leka pitAnA jevA bIjI nAte vALA loko sAthe bhANuM vyavahAra chatAM maLyA nahi, paNa teoe pitAne judo ja jo rAkhe. vilana garo bIjA brAhmaNanI kanyA paraNuM lAvyuM te jude rahyo ne sATheko lAvyuM te paNa jude rahyA. AvI nAte brAhmaNamAM thaI te bAyaDa nAmathI oLakhAI. "bAyaDa, bAhya," zabda uparathI thaye haze 1 rAsamALA, pRSTa 535. "e chae jJAtimAMthI (nAgaramAMthI) jeoe anAgara brAhmaNanI kanyA paraNI navAM ghara kIdhAM teo bAyaDa bahiSkRta-thayA."gujarAta sarva saMgraha pRSTa 53. paraMtu A prakaraNa lakhAyA pachI "gujarAtanA brAhmaNee nAmanuM eka copAniyuM "sudarzana'nA vadhArA tarIke chapAeluM jovAmAM AvyuM, temAM bAyaDanI utpattinuM A kAraNa svIkAryuM nathI, paNa evuM lakhyuM che ke "je che nAgarone cha sthAna apAyAM temAM te te sthAne je brAhya nAgara vasavA gayA haze te, te te nAgaranA brAhya (bAyaDa) kahevAyA che. chae nAgaramAM brAhya ne AtyaMtara bheda che tenuM kazuM vAstavika kAraNa nathI." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ (73) ema jaNAya che, eTale jeo nAtanI bahAra gayA te bAyaDa, nAtenA dera jabarA, tathA nAte nA dharma sAthe sajjaDa saMbadha che evI anivArya samaja, eTale pariNAma e thayuM ke je je nAtemAMthI evA nikaLyA te te nAtenA aMge eka eka navI nAta ubhI thai. A upAya samajIne levAmAM Avye naheAte. upara kahyuM te pramANe du:khanI avadhie sahasA levAyaleA, eTale mArI nAta,' A AthI bAyaDanI utpattinI e kalpanAe thai. e emAMthI kaMI kharI hAvAnA vadhAre saMbhava che e vicAravAnuM raheche. sadahaM ceApAniyAmAM bAyaDanI utpattinuM kAraNa Aja sudhI je apAtuM Avyu che tenuM vi vecana kareluM jaNAtuM nathI. amane lAgeche ke prathamanI kalpanAja kharI hevAnA vadhAre saMbhava che; tenAM kAraNeAH--1 sAmAnya vyavahAramAM leAkeAnI (nAgarA ane bAyaDenI paNa) samaja evIja che, te vyavahAra te samajane anusaratA che. nAgarA bAyaDanI sAthe paMkti vyavahAra paNa rAkhatA nathI, ne temane dura besADI khavarAve che, eTaluM ja nahi paNa temanI geALAnuM pANI sarakhuMe pItA nathI. 2 bAyaDA caherAmAM ne dekhAvamAM mULa nAgarA sAthe maLatA nathI AvatA. 3 kaIja kAraNa zivAya ATale badhA bheda paDe e saMbhavatuM nathI. 4 ema kahevAmAM Ave ke bIjA ghaNA, jevA ke kheDAvALamAM paNa bAja (bAhya) ne bhItarA (AbhyAMtara) evA bheda che te pramANe nAgaromAM paNa che, paraMtu eja vyavasthA jotAM A navI kalpanAnI virUddha anumAna thAyache. kheDAvALamAM e bheda dakSiNAnI takarArathI eTale kai majabuta kAraNasara paDelA jaNAya che, te e bannenI vacce bhANA vyavahAra che. nAgarAnA bAyaDe sabaMdhInI navI kalpanAthI e bheda akAraNa ThareU, te evA akAraNu bheda chatAM paMkti vyavahAra nathI tethI e kalpanA sabhavatI nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ (74) uttama beLiyuM je Izvare ApyuM che te pharI pharIne maLanAra nathI, e samaja dUra thaI nahi, tethI bhANA vyavahAravALI bIjI nAtamAMthI kanyA lAvyA pachI pAchuM nAtamAM javAne lebha mANasanA manamAM rahevA lAgyo. vaLI nAtanuM baMdhAraNa evuM che ke e mANasane koIpaNa nAta pitAnI nAtamAM le nahi, tethI evA lokonI e pramANe judI nA thAya emAM navAI nathI. e pramANe hAla vaDanagarA bAyaDa, visanagarA bAyaDa, sAdrA bAyaDa, audica bAyaDa evI evI bhinna bhinna nAto che. vANiyAonI nAtamAM paNa kanyA mATe ghaNIka nAtemAMthI loko judA paDyA che. paraMtu teonI paNa brAhmaNanI mAphakaja eka eka nAta vadhI eTaluM ja thayuM. vizA khaDAyatA vANiyAmAM pukhaLa ekaDA badhAyA che, chatAM ghaNAkharA ekaDAomAM kanyAnI bahu achata cAlu rahI. keI koI ekaDAmAM DAMka kahevAtAM kulIna parovALa ene ja maphata ke kRSNArpaNa kanyA maLe che, bAkI kanyA vikraya ane sATAM, trekhaDAM puSkaLa dAkhala thayAM che. ethI garIba ane gharamAM kanyA vinAnAM mANasone kanyA meLavavAnuM azakya thai paDayuM. AthI keTalAka vizA khaDAyatA bIjI nAtanI kanyAo laI AvyA. e badhAne nAta bahAra mUkavAmAM AvyA che, ne temanuM samAdhAna thayuM nathI tethI temanI eka judI nAta jevuM thayuM che. emane ghera bALabaccAM thayAM che. te leka evI IcchA rAkhe che ke temanI cheDIo vizAkhaDAyatAone ja ApavI, ke kALe karIne teo ke temanAM bALabaccAM dhe vAyane pAchA nAtamAM javAya. alabata kanyAnI ghaNI ja achatane lIdhe tevA paNa nikaLe che, te vakhate evAonI kanyA lAvanAranuM samAdhAna paNa thAya. paraMtu kahevAnI matalaba e che ke evA lokoe bhANuM vyavahAra tyAM kanyA vyavahAra bAMdhavAnA irAdAthI evAM pagalAM bharelAM nathI hotAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ (75) eTale ema karavAthI je phaLa thavuM joIe te nathI thayuM. ulaTuM vANiyAomAM to pratibaMdha sapta sapta thatA gayA. nImA, paravALa ne zrImALI vaNiyAmAM jana ane vaiSNava evA be dharma che, tema chatAM dhamane bAdha na gaNatAM jaina, methImAM kanyA ApatA ane methI, jainamAM kanyA ApatA, eTaluM ja nahi paNa piravADa, zrImAlImAM tathA zrImAlI, pioravADamAM kanyA ApatA letA hatA. dahADe dahADe A lAbhakArI vyavahAra baMdha thatA jAya che. ne have mezrI, janamAM ke jana, mezrImAM kanyA ApatA letA baMdha paDI gayA che. e pramANe A bIjo upAya te kharekharo upAya nahato. mAtra agatyane lIdhe eka pagaluM bharAyuM ne vaLI pAchuM pAchA haThavA upara najara rahI. ema thavAnuM kAraNa ke bhANa vyavahAra tyAM kanyA vyavahAra karavAne bAdha nathI evI kharI sa. majathI e upAya levAmAM Avyo narone, ne vaLI nAtane dera te hato ja; eTale A upAyathI paNa kaMI jhAjhuM phaLa thayuM nathI ema ApaNe joIe chIe. trIje upAya e thaze ke keTalIka vAtomAM kanyAnI ghaNI ane chatane lIdhe kuMvArA rahelA kAyara kAyara thaI gayA hatA. eTalAmAM sudhArAne muMDe upaDayone vidhavA vivAha karavAne baMdha thavA mAMDe, eTale duHkhathI dabAI gayelI keTalIka vidhavAomAM navI AzA utpana thaI ne navI himmata AvI. AvI vidhavAo ane duHkhathI kAyara thayelA kuMvArAoe himmata dharI punarlagna karyo. paraMtu ucI vaNemAM je je sudhArA karavAnA yatna thayA che, temAM vidhavA vivAhane sudhAre . lokonA moTA bhAgane ghaNo aNagamo hato, eTale AvAM lana karanArane te nyAta bahAra mukavAmAM AvatA re AvatA, paraMtu temanA upara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 76 ) bIjI rItanA paNa julama gujAravAmAM AvatA. dhime dhime have e julama ochuM thatuM jAya che, paraMtu temane nAtamAM javAnI ke bIjI koI nAtavALA sAthe temane vyavahAra baMdhAvAnI AzA rAkhavI mithyA che. ethI enuM pariNAma paNa e AvyuM ke evA purvivAhavALAonI eka judI nAta thaI, eTale e upAyathI paNa lAbha thaze joIe te bilakula thaye nahi. e uparathI jaNAya che ke A hAninA upAya levAnI agaca bahu varSothI jaNAI che. paraMtu dirdha vicAra karI kaI khare upAya Aja sudhI levAmAM Avyo nathI. tyAre have prazna e utpanna thAya che ke, e duHkhadAyaka hAni dUra karavAne khare upAya kiyo che ? e praznano javAba ApavAnuM kAma kaMI saheluM nathI. sAmAnya rIte e javAba ApI zakAya ke jyAM bhANuM vyavahAra che, tyAM je kanyA vyavahAra karavAno rivAja dAkhala thAya te kanyA ApavA levAnuM kSetra me huM thAya, ane hAla kanyA vyavahAranA sakhta pratibaMdhathI je hAnikAraka pariNAmo thayAM che te ghaNuM karIne aTake. paraMtu A uttara paripUrNa che ema kahI zakAze nahi. khara ne moTo prazna te e che ke bhANA vyavahAra tyAM kanyA vyavahArane rivAja zI rIte dAkhala karIe te thAya ? eno uttara be rIte ApI zakAya. eka to e ke je raste ApaNe utaryA chIe,-paDyA chIe,-tene te raste pAchA caDhavuM, ne bIjo eka evo vyavahAra karanArAone eka judo varga bAMdhavo, eprale dhime dhime tenI vRddhi thatI jaze, ne kALe karIne e vyavahAra ghaNA lokomAM dAkhala thaI jaze. je raste utaryA chIe te ja raste caDhavuM, ema kahevAno artha e thAya che ke je nAtenA ekaDA ke goLa baMdhAyA che te prathama toDavA, eTale pAchI rAzI corAzI nAtenI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ (77) sthitimAM AvIe tyAra pachI temAM arasaparasa pAcho jyAM bhANuM vyavahAra hoya tyAM kanyA vyavahAra dAkhala karavAne baMdha karI te nAte ekaThI karavI eTale vakhata jatAM je pariNAma lAvavuM che te Avaze.' keTalAka mANasa A vicAra amalamAM AvI zake evo che ema mAne che ane eja gya upAya che ema sUcave che. have bIje vicAra evo che ke hAla je je judI judI nAtemAMthI je himmata vALA gRhastha hoya teoe himata dharI kanyA vyavahAra kare ne ema karatAM eka judI nAta thAya to thAya, paraMtu A nAta jaladI vadhaze ne nAtenA baMdha jaladI tuTaze. amane lAge che ke prathama sucavelA rastA karatAM A bIjo rasto sugama ane jaladI amalamAM AvI zake evo che. pahelo raste azakya te nathI, paNa durdhaTache. je ke ekaDAthIja kanyAonI achata vadhI che ne ghaNA hAnikAraka rivAjo dAkhala thayA che, to paNa ekaDA lAbhakAraka nathI ane te teDI nAMkhavA joIe, ema ekaDAvALAomAMnA moTA bhAganA manamAM utaratuM nathI. kanyAnI adhirI dahADe dahADe vadhatI jAya che, ne tenA bIjA bIjA upAya levAtA jAya che, paraMtu khare upAya ekaDA teDavAno che te ghaNA kharAne gaLe utaratuM nathI. ekaDA teDavAnuM kAma ekaDAvALAomAMnA ghaNAkharA kabula na kare tyAM sudhI bane nahi. e kaMi eka ke thAM mANasanuM kAma nathI, ne meTo jatho te hajI keLavaNIne prasAra joIe teTalo thaye nathI, eTale june cIle cAlavAnuM pasaMda karanArA che. AthI e rasto ghaNo durdhaTa che ema ame kahIe chIe. bIjA rastAne mATe hakikata judI che. emAM eka ja nAtanA ke eka ja ekaDAnA ghaNA mANasanAta ke eka toDavAnA abhiprAyanA thavAnI jarUra nathI, je je Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ (78) nAtamAM jeTalA evA abhiprAyanA heya te saghaLA ekaThA thaI zake che ne e rIte ApaNe hetu jaladI pAra paDavAno saMbhava che, moDha ne zrImAlI vacce bhANuM vyavahAra che. have prathama sucavele raste cAlavAne yatna karIe moDhane moTo bhAga tema ja zrImAlIne paNa moTe bhAga jyAM sudhI peTA bhAga teDavAnA abhiprAyane na thAya tyAM sudhI kaMI thaI zake nahi. ne bIje raste cAlavAnI kozIza te thoDA meDha ne thoDA zrImAlI hoya te paNa thaI zake. bhANe khapatI je je nAte che temAMnA jeonA samajavAmAM A vAta Ave teo badhA eka saMpe karI kanyA vyavahAra bAMdhe te tarata rasto paDe. zarUAtamAM to A gheDI navI nAte thayA jevuM lAge kharuM, paraMtu e nAte vadhatA vAra nahi lAge, ne TuMkI mudatamAM sAgara nAte ubhI thaze. ekavAra chIMDuM paDayuM te pachI daravAje thatAM vAra nahi lAge ne hAlanAM nAnAM ane ekaDAnAM, tathA kanyA vyavahAranAM aniSTa baMdhane tuTI jaze. paraMtu A pagalAnI paNa zarUAta zI rIte karavI te meTA vicAranI vAta che. bhANe khapatI bhinna bhinna jJAtinA pAMca daza mAbhue zarUAta karavI ke ghaNuM mANasa e matanA thAya te mATe ja taiyAra thAya tyAM sudhI vATa jovI ? thoDA mANasa himmata bhIDI bahAra paDe tepaNa kaMi harakata lAgatI nathI. mAtra evA himmatavALA thoDA paNa taiyAra thavA joIe. alabata e pramANe thoDA mANaso bahAra paDe tyAre temane lagAra aDacaNa paDe, paraMtu dezanA bhalAnI khAtara dezanA zubhecchakoe thoDI agavaDa paDe to te veThavA taiyAra thavuM jeie. bhANe khapatAnI joDe kanyA vyavahAra karavAthI dharmane bAdha nathI Avato eTale jhAjhI agavaDa paDaze ema DIvAnuM kAraNa nathI, to 57 je kaMI paDe te sahana karavI joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ (78) AjakAla sudhArAvALA ane virUddha pakSanAnuM yuddha jaba3 cAle che. temAM koI viSayanI bAbata matabheda heya te vAta te judI, 5 raMtu sudhArAvALAne mAthe eka doSa evo mukavAmAM Ave che, ke teo kahe che te pramANe cAlatA nathI. dezanA kamanazIbe vakhate vakhate evAM dAMta maLI paNa Ave che. paraMtu ame kahIe chIe ke evAM daSTAMtethI mAtra eTaluM ja jaNAI Ave che ke nAtane dara asahya che. ne tene julama sahana karavA jeTalI himmatavALA ghaNu thoDA nikaLe che. nAtane dera, jagatanI niMdhA, ane strI keLavaNInI khAmIne lIdhe vakhate kuTuMbane kaleza, mANasanA mananI svataMtratAne tadana hari le che, mANasone nAmarda ne bAyalA banAvI de che, eTale pachI te na cAlyuM - dhaLi karI cIlAmAM paDe che. jeo bolyA pramANe vartI zaktA nathI, teone bacAva karavAne bilakula irAdo nathI, ne ame paNa kahIe chIe ke e vartaNuMka bhUSaNarUpa nathI. paraMtu koI agatyane saMsArika sudhAro karatAM keTalA DuMgara oLaMgavAnA che, ne keTalI himata rAkhavAnI che te mAtra batAvavAne amArA irAde che. e vAta kharI che ke evA bahAdura ane dezabhakta ghera ghera nivaDatA nathI; kaMI ghera ghera hIrA pAtA nathI; ane je thoDA ghaNA evA thavAne prayatna kare che temAMnA keTalAka te pAchA paDe che, ethI ghaNaja thoDA kharA hIrA heyache. vaLI hAlanI nAtonuM baMdhAraNa jotAM evI kAIhimmata dhare ema banI zake evuM lAgatuM nathI. hAla nAte bAbata e che ke eka nAtamAMthI je koIne nAta bahAra muMkavAmAM Ave tete badhI nAtemAMthI nAta bahAra thaI jAya che. ene game te kAraNathI nAta bahAra mukya hoya, eTale vaTalAyo na heya ne nAta bahAra mukayo hoya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 80 ) topaNa tene bhANe khapatI bIjI koI paNa nAtavALA pitAnI nAtamAM letA nathI, eTaluM ja nahi paNa te pitAnI varNanI corAzI e nA tamAMthI nikaLI jAya che, ane tene badhI vAtomAMthI bhANuM vyavahAra baMdha karI devAmAM Ave che. AthI ema thAya che ke je bahAra nikaLe che te tadana ekalavA paDI jAya che, tene sagAM vahAlAM sAthe vyavahAra raheto nathI, ne te jANe hiMduja na hoya e thaI jAya che. e badhuM jotAM judI judI nAtemAMthI thoDA bahAdura nare ekadama bahAra paDe e banavuM che ke azakya ke asaMbhavita nathI, paNa ghaNuM muzkela che. tyAre have prathama zarUAta karavAne Azare pAMcase pAMcase gharane eka saMpa thavAnI jarUra che. bhANe khapatA brAhmaNo pAMcase eka saMpa kare, ne tevAja vANiyA pAMcase eka saMpa kare, to pachI zarUAta karavI sahelI thaI paDe. evAM pAMcase pAMcase ghara enI meLe nikaLI nahi Ave. prayatna zivAya kazuM banatuM nathI, te pachI A mahAbhArata kAma to zI rIte bane ? e karavA prayatnanI to zuM, paNa bhagIratha prayatnanI jarUra che. te prayatna kevI rIte kare te saMbaMdhI have vicAra karIe. paheluM eke bhANe khapatA vaganA judA judA samAje sthApavA eTale bhANe khapatA nAgarAno eka athavA be samAjo, bhANe khapatA brAhmaNone eka samAja, bhANe khapatA vANiyAone eka sabhAja, bhANe khapatA kaNabIone eka samAja, ane jarUra pramANe anya varNane eka eka samAja, e pramANe samAje sthApavA; temAMya mukhyatve nAgare, brAhmaNo, vANiyAo, ane kaNabIonAH kemake anya varNa brAhmaNa vANiyAne ujaLI vaNenuM anukaraNa jaladI kare che. vidhavA vivAhamAM kaNabIo ane anya varNae brAhmaNa vANuonuM anukaraNa ghaNe daraje karyuM che, ne hajI karatA ja jAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 81) jeo bhANa vyavahAra tyAM kanyA vyavahAra karavAnA abhiprAnA hoya, ne amuka gharanI saMkhyA taiyAra thayethI te pramANe vartavA khuzI hoya teone e samAjamAM dAkhala karavA; ne ema karatAM karatAM amuka saMkhyA thathI dareka samAje te pramANe vartavuM, e e samAjano hetu rAkhavo. bIjuM e ke e samAjane zubha hetu lokone samajAvavA yana kare. vaLI tenI sAthe e pramANe vartavAthI koI dharmane bAdha nathI Avate, zAsenI harakata nathI, ne vyavahAra pakSe ghaNe lAbha che ema lekanA manamAM utAravuM joIe. cArapAsathI yatna jArI karo jeie. e bAbatanAM bhASaNa ApavAM. e bAbatanAM nAnAM ane asarakAraka pustaka racI te sastI kismata ane vakhate vakhate maphata paNa phelAvavAM. sArA sArA ane samaju graho sAthe A bAbatamAM vivecana karI samAja tarapha temanuM valaNa karavuM, e Adi kartavya che. A badhuM karavAne keTalAka AgevAnI jarUra che. dezanA zubhecchakoe AgevAna thavAnuM mAthe levuM joIe, have prazna e utpanna thAya che ke jyAM bhANA vyavahAra tyAM kanyA vyavahAra, eTale roTI tyAM beTI, kema na hoya? zuM yukti vicArathI e vAta mAnya thaI zake evI nathI, ke zuM ema karatAM kaMI zAstrane ke dharmane bAdha naDe che ? A bemAMthI eke vAMdhe nathI evI vicAra karatAM khAtrI thayA vinA raheze nahi. yukti vicAra AgaLa manuSya jatanA tamAma bhedo nabhavA muzkela che, te pachI jenA gharanuM pANuM khape, jenA gharanuM anna khape, je AcAra vicAramAM ApaNuM jeja, je ujaLAmaNamAM ApaNuM jevo ane TuMkAmAM je badhI vAte ApaNuM je, tenI sAthe kanyA vyavahAra rAkhavo yogya nathI evuM yiA tathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ (82) ke kaI yuktithI mAnya thaI zakaze ? manuSya jAtanA vyavahArarthe tathA dhaMdhAne lIdhe bheda paDavA joIe, tevA bheda dareka prajAmAM paDe che, ane AcAravicAramAM UMca, nIca hoya evAM strI purUSane, ke purUSa strIne saMbaMdha thavAthI sArA vaMzajo pedA na thAya evI evI dalIlothI varNa vyavasthAnI jeo himAyata karanArA che, teone paNa hAla jyAM roTI vyavahAra che tyAM beTI vyavahAra karavAnI virUddha kaMI dalIla kahevAnI che? nA, kaMIja nathI. brAhmaNanI ke vANiyAnI judI judI nAtemAM vyava hAranI ke dhaMdhAnI dalIla zI rIte lAgu paDe che ? brAhmaNane eka ane judo dhaMdhe gaNIe ne tethI brAhmaNone varga judo rAkhavAnI jarUra che ema koI kahe, te paNa teomAMnA maDha, zrImALI, audica evA evA bhedanI zI jarUra ? zuM moDha brAhmaNa nA, zrImALInA ke audicanA dhaMdhA judA judA che, ne zuM judA judA rAkhavAnI jarUra paNa che? bilakula nahi. temaja vANiyAone eka ane judo dhaMdho che ne te judo rAkhavAnI jarUra che, ema kahIe to paNa teomAMnA moDha, zrImALI, khaDAyatA, Adine jude judo dhaMdhe kayAM che? ne judA jude rAkhavAnI jarUra paNa zI che ? bilakule nahi. kharuM kahevarAvo te hAlanA samaye to nAtenA saMbaMdhamAM dhaMdhA tuTavAnI dalIla e te cAlatA vahivaTamAM pheraphAra karavA nahi IcchanArAonuM eka bahAnuM che, e mAtra mithyA bhrama che; kemake hAlanI varNavyavasthAmAM dhaMdhAne zo meLa che? zuM brAhmaNe badhI jAtanA dhaMdhA nathI karatA ? brAhmaNe vepAra kare che, brAhmaNo khetI kare che, brAhmaNe rasoIno dhaMdho kare che, hmiNo sarakArI nokarI kare che, brAhmaNe gADItI kare che, brAhmaNo zudravatuM cAkarI kare che, ne brAhmaNe sIpAIgIrI paNa kare che, ne bhIkha paNa mAge . tyAre jAta upara dhaMdhAne meLa kayAM rahyo temaja vANiyA paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ (83) kyAM nokarI, ane bIjA dhaMdhA karatA nathI. hajI vANiyAne moTo bhAga vepAraja kare che, paraMtu brAhmaNonuM to tema kaMI nathI. brAhmaNonuM mULa kartavya vidyA bhaNavI, bhaNAvavI, tenuM kheDANa karavuM, ne lokone dharmano bodha Apavo e hatuM, paraMtu brAhmaNonA moTA bhAgane avidyAe gherI lIdhA che, khaNAkharA potAnI jAtanA nAmano brAhmaNa" zabdano paNa zuddha uccAra karI zakatA nathI; brAhmaNane badale "memaNa, bAmaNuM," "bAmaNa,' Adi zabda bole che evI emanI vidyA che." khaNAkharAnuM brahmatva joinA tAMtaNAmAM AvI rahyuM che. ethI brAhmaNanuM bhikSA mAgavA sivAya bIjuM kaMI kartavya rahyuM nathI; eTale temAMnA ghaNuMkharA jude jude dhaMdhe vaLagavA lAgyA, ne hajI lAgatA jAya che. e uparathI spaSTa jaNAya che ke dhaMdhAnI dalIla pokaLa che. e vAta kharI che ke keTalIka halakI varNamAM e dalIla kharekharI lAgu paDe che. sonI, sUtAra, hajAma, ghAMcI, mocI, kuMbhAra, bhAvazAra Adi nAtAne AdhAra dhaMdhA upara che, paraMtu eTalA uparathI e dalIla UMcavAmAM lagADavI e buddhine vikAra che. mukhya mukhya vargonI vAta hAla bAju upara rAkhIe, te paNa eTaluM te nakkI che ke brAhmaNonI ke vANiyAonI judI judI nAta, ane vaLI te nAtenA peTA vi. bhAge je hAla che tene bacAva dhaMdhAnI dalIlathI bilakula thaI zake ema nathI. bIjA dezomAM evA bheda che ema kahevuM e te kharekharI bhUla che. pRthvInA paDa para hiMduo jevA, ane temAMya gujarAtIo jevA bheda to koI paNa prajAmAM nathI. zuM koI paNa prajAmAM evuM che ke jyAM bhANuM 1 "dvijonnatI nirUpaNa', karta prANugoviMda rAjArAma. "hA. lanA brAhmaNe cheka dravata thaI gayA che. juo prastAvanA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ (84) vyavahAra hoya tyAM kanyA vyavahAra na hoya ? nA, evuM te kaMI nathI; tyAre anya dezanI prajAonA bheda sAthe ApaNuM bhedone mukAbalo zI rIte thaI zake ? have UMca, nIca, strI purUSanA, ane purUSa strInA saMbaMdhathI sArI prajAnI utpattinI hAni thavAnI dalIla rahI. mukhya mukhya vargonA saMbaMdhamAM e dalIla game teTalI baLavattara che, paraMtu mukhya mukhya vargonA vibhAgonA saMbaMdhamAM to te dalIla bilakula lAgu paDatI nathI. audicya brAhmaNane moDha brAhmaNa kanyA vyavahAra kare ke zrImALI vANi ne khaDAyate vANiye kanyA vyavahAra kare, temAM UMca nIcano prazna zI rIte utpanna thAya che ? baMne eka ja jAtanA, baMnenA AcAra vicAra sarakhA, raheNI karaNI sarakhI, ujaLAmaNa paNa sarakhI ne chevaTe dhaMdhA paNa sarakhA to pachI UMcanIcapaNuM kayAM che? AthI e dalIla paNa bhANa vyavahAra tyAM kanyA vyavahAra karavAnA pakSanI bAbatamAM nApAyAdAra Thare che. e pramANe yukti vicAra ke tarka AgaLa to e pakSa khATo che ema kahI zakAya ema nathI. bIjI vAta e jovAnI che ke tyAre zuM koI zAstrane bAdha ADe Ave che ? nA, te paNa nathI. zAstrane te jue che ja koNa ? zAstra pramANe jotAM ApaNuM keTalI rUDhIo nabhI zake ema che ? ghaNuM karIne koI nahi; eja pramANe bhANA vyavahAra chatAM kanyA vyavahAra na rAkhavAnI rUDhIne koI paNa zAstrane AdhAra nathI, eTaluM ja nahi paNa ulaTAM te to e rUDhInI virUddha che, ema ame batAvI gayA chIe. atratatratA evAM evAM vacanonI kAMI beTa nathI, eTale zAstranI madada zodhIe te te cAlatI rUDhI tadana azAstrIya Thare che. ame puchIe chIe ke koIpaNa mANasa koIpaNa samayanA koIpaNa zAstramAMthI evo AdhAra batAvI zake che ke eka zrImAlI vANiyo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ (85) ane moDha vANiyo kanyA vyavahAra na karI zake ? zAstrakAroe kadApi te vakhate svapnAmAM paNa ema nahi dhAryuM hoya ke Arya prajAnI varNavyavasthAnI sthiti hAla che tevI thaI jaze, ne tethI eka moDhane eka zrImALIne mATe paNa niyamo bAMdhI mukIe. eTale ApaNAM zAstraja ApaNane Teko nathI ApatAM e keTalI durdazA ? trIjI vAta e vicAravAnI che ke bhANa vyavahAra tyAM kanyA vyavahAra karatAM zuM koI dharmano bAdha naDe che? nA, dharma paNa ADe Avato nathI. khare dharma zo che, tenuM kharuM svarUpa zuM che, e Adi bAbatone vicAra bAju upara rAkhatAM paNa ApaNe chAtI ThokIne kahI zakIe chIe ke dharmanuM svarUpa game tevuM svIkAre te paNa e bAbatamAM dharma ADe Avato nathI. vaNAzramanA dharma sAthe pArabhArthaka dharmane saMbaMdha che, ne varNAzramanA dharmane AdhAra janma upara, bhojana vyavahAra upara ne mukhyatve kanyA vyavahAra upara che evI hAla sAmAnya samaja che. te samAjane anusarIne vicAra karatAM paNa dharmano bAdha Avato nathI. janmathI je brAhmaNe brAhmaNa hoya ke vANiye vANiyA hoya temane kanyAvyavahAra karavAnuM kahiye chIe, eTale te harakata te naDatI nathI. bhejana vyavahAranI paNa harakata naDatI nathI. kemake jemanI vacce bhejana vyavahAra che temanI ja vacce kanyA vyavahAra karavAnuM, kahIe chIe. nAtana dharma sAthe saMbaMdha che ne UMcI nAtavALa utaratI nAtanAnuM khAya to vaTalAya evo mata cAle che. e mata kharo hoya ke kheTa hoya to paNa bhANuM vyavahAra hoya tyAM kanyA vyavahAra karavAnuM kahevAthI ApaNe te matanI paNa virUddha jatA nathI. ne ApaNe koine vaTalAvAnuM kahetA nathI. e pramANe yukti vicArathI jotAM ke zAstro jotAM ke dhama te zuM paNa Adhunika mato jotAM paNa bhANuM vya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ (86 ) vahAra hoya tyAM kanyA vyavahAra karavAne kazo bAdha jaNAto nathI, tyAre prazna e utpanna thAya che ke bAdha naDe che kyAM? bAdha mAtra "rUDhIno che. A to amAre rivAja paDI gayo che ke jyAre e vAta karIe chIe tyAre javAba evoja maLe che ke zuM karIe bhAI, rUDhI paDI eTale kAMI upAya nathI." kharuM jotAM moTuM naDatara rUDhInuM ja che, ne bhagIratha prayatna karavAnI jarUra che ema kahevAnuM kAraNa paNa e ja ke rUDhI mahA baLavAna che, ne te ApaNane Ama ke tema casakavA paNa de evI nathI. have badhI bAbatane vAMdhe nahoya evI lAbhakAraka vAta je nukazAnakAraka rUDhI virUddha hoya che te ApaNe mAnyakAraka che, ke nahi e prazna vicAravAne rahyo. vicAravaMta mANasane ema lAgyA vinA nahi rahe ke duSTa, hAnikAraka, azAstra ne buddhithI paNa virUddha evI rUDhIno tyAga karavo joIe; evI rUDhIne vaLagI rahevAnuM kahevuM yogya nathI, paraMtu evA paNa taiyAyike che ke jeo ema kahe che ke "junuM eTaluM sAruM gaNavuM joIe, ne tene mANase vaLagI rahevuM joIe; amArA bApadAdA kaMI gAMDA nahatA ke temaNe naThArI rUDhIo calAvI hoya; A te pazcimAsa keLavaNuvALA Aja kAlanA sudhArAvALA rUDhIonI virUddha bolavA nikaLyA che, teo kaMI amArA pUrvajo karatAM vadhAre DAhyA nathI." jyAre jyAre koI paNa hAnikAraka rUDhIne tyAga karavAnuM kahevAmAM Ave che, tyAre tyAre rUDhInA bhakato A hathiyAra hAthamAM leI ubhA thaI jAya che. thoDA vicAranA mANasane bhamAvavA e hathiyAra ghaNuM kAma lAge evuM che. pitAnA gharaDAone mUrkha kahyA eTaluM batAvI ApI tevAone pachI koI paNa vyAjabI dalIlanI virUddha baherA ne AMdhaLA karavAnuM sugama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 87) paDe che ! paraMtu vicAra karatAM e hathiyAranuM pANI keTaluM che te jaNAI AvyA vinA rahetuM nathI. hathiyAra to dekhAya che, paNa kharuM jotAM te te bilakula leTuM-are khoTuM loDhuM paNa nathI, paraMtu e te lAkaDAnuM khoTuM hathiyAra epa caDhAvI kharuM dekhADeluM che. ApaNAmAM kahevata che ke "bApano kuM heya mATe temAM kaMI DubI marAya nahi." vaLI sonAnI pALI hoya te kaMI peTa bharAya nahi. jyAre bApanI rUDhI ApaNane, ApaNA kuTuMbane, ApaNA peTane chokarAMne, ApaNA saMsAra sukhane, ApaNuM dharmane ne TuMkAmAM ApaNuM sarvasvane mahetA jhaMDIyA kuvAmAM nAMkhe evI hoya to pachI e rUDhI zA mATe rAkhavI joIe. evI rUDhI rAkhI ApaNe ApaNuM ja prakAranI hAni zA mATe thavA devI joie ? rUDhI mANasoe ja karI che, ne te jyAre anukuLa na Ave tyAre pheravavAne mANasane adhikAra che. bApadAdAone ke gharaDAone emAM gAMDA ke mUrkha paNa kahevAnI jarUra nathI. mAtra kahevAnuM eTaluM ja che ke hAla amuka rUDhI cAle che te amane anukuLa AvatI nathI, ne tethI amArI ghaNe prakAre hAni thAya che, mATe te tajavI joIe. ema kahevAmAM bApadAdAnI ke gharaDAonI samaja, aNasamajanI vAta kayAM Ave che! paraMtu ame puchavAnI rajA leIe chIe ke ApaNe saghaLI sthApita rUDhIone vaLagI ja rahyA chIe? ApaNe zuM vakhate vakhate rUDhIo pheravatA nathI ? evI rIte rUDhIo vakhate vakhate badalyAnAM ghaNuya draSTAMta maLI Ave che. prathama te A nAtonI vyavasthAnA saMbaMdhanI rUDhInI ja vAta karIe? eka brAhmaNanI corAzI ne eka vANiyAnI corAzI nAte ne thayAne to keTalAMka varSo thayAM che, paraMtu e nAtenA ekaDA, ke geLa thayAne keTalAM varSa thayAM che? phakta traNa cAra koDI vanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ (88). vAta che. keTalIka nAtamAM te hamaNuM jotA jotAmAM baMdhAya che ne keTalIka vAtomAM te hajI baMdhAtA jAya che ? bIjuM draSTAMta pizAkanuM che. A chellA trIzeka varSamAM ApaNuM pizAkamAM keTale phera paDe che? ghaNo paDe che ema kabula karyA sivAya chuTako nathI. tyAre e rUDhI badalAI ke nahi? ema vicAra karatAM bIjA paNa draSTAMta maLI Avaze. kahevAno matalaba eTalI ja che ke janamaMDaLane je rUDhI hAnikAraka lAge te badalatAM kaI prakAre Acako khAvAnI jarUra na. thI. e pramANe vakhate vakhate janamaMDaLa rUDhIo badale ja che ne badale e ja svabhAvika ne nyAya che. vaLI A rUDhI junI ke mAnya che ema paNa zA. uparathI kahevuM. koIpaNa zAstramAM te e u lekha maLato nathI. saiAthI utaratA AdhAravALA purANamAM paNa brAhmaNa vANiyAnI corAzI corAzI nAto jaNAtI nathI. tyAre A prAcIna ke ziSTa rUDhI paNa kyAM che ? 1 prathama A vAta ame batAvI ApI che, ne ema kahevAnA AdhAra paNa batAvyA che. vizeSamAM upara kahelA sudarzananA vadhArA ne AdhAra amArA matanI puSTimAM TAMkIe chIe; pRSTa 11. zAemAM je smRtio, ke te pUrvene veda rAzi, ke te pachIne je purANa samUha temAM nAgara, ke amuka jAtanA brAhmaNa-kheDAvALa, meDha, zrIgeDa ItyAdi-kaze bheda jaNAtuM nathI. sarvane brAhmaNa evA eka ja zabdathI varNavelA che. skaMdhapurANa ghaNuM arvAcIna manAya che, tenA pUrane amuka nirNaya nathI, arthAta kI bhAga kharekhara skaMdha purANuneja che, ne kI aMdara ghecI ghAlavAmAM AvyuM che te kahI zakAtuM nathI. A purANamAMnA nAgara khaMDamAMja nAgarano itihAsa atre kahyA te Apelo che, bAkI zAstra mAtra jotAM kahIM paNa brAhmaNu vinA bIjo zabda hAtha AvatuM nathI. A vAta zuM sUcaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ (89) e pramANe mithyA mamata bAju upara rAkhI zAnta manathI vicAra karIe te ApaNI khAtrI thAya che ke nukazAnakAraka rUTI hoya tene tyAga karavAmAM AnAkAnI karavAmAM kaMI sabaLa kAraNe nathI. "rUDhI" e kALe karIne janamaMDaLamAM sthApita thaelo niyama-dhAre che. je vakhate je dhAre yogya hoya te cAle, pachI vakhata jatAM te sthApita thAya, eTalA uparathI e niyama je kALamAM janamaMDaLane anukuLa na Ave te kALamAM tene tyAga karI tenI jagAe anukuLa ne lAbhakAraka niyama na svIkArI zakAya ema kaMI karatuM nathI. mATe A bAbata saMpUrNa vicAra karI ame je sUcavyA che te upAya yojIne athavA bIjA je yogya upAyo suje te ane jyAM bhANuM vyavahAra che tyAM kanyA vyavahAra karavAnA jema bane tema jaladI yatna thAya e ApaNA janamaMDaLanA hitanI vAta che. ve che? eTaluM ja ke brAhmaNe mAtra ekaja che, ane brAhmaNomAM je pAchaLathI bheda thayA che te kazA vAstavika kAraNathI thayA nathI, paNa amuka prAmAdi nivAsane lIdhe thayA che." A nAnuM paNa ati upayogI copAniyuM dhyAna deI vAMcavAnI ame amArA vAMcanArane bhalAmaNa karIe chIe. te ekalA brAhmaNone mATe che, paraMtu temAMnI ghaNI bAbate sarvane upayogI thAya evI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga 4 tho - jhila - prakaraNa 1 luM. bIjA dezamAM varNabheda, ane paraspara bhejana vyavahAra tathA kanyA vyavahAra gujarAtamAM hiMduprajAnI varNavyavasthAnI sthitI kevI che te batAvavAmAM AvyuM. have hiMdustAnanA bIjA bhAgamAM, hiMduprajAnI varNa vyavarathA kevI che tene kaMIka vicAra karIe. dakSiNa, baMgAlA, madrAsa Adi prAMtamAM je hiMduo che teomAM paNa varNa vyavasthAne AdhAra janma upara che, teomAM paNa nAto che, ane nAnA pAchA bheda paNa che; eTale AkhI hiMdu prajAnI varNavyavasthA dhaNuM kerIne eka sarakhI che, ane AkhI hiMdu prajAmAM nAtone AdhAra janma upara che. ema chatAM paNa hiMdu prajAmAM gujarAtIonA bheda to paramezvara tebA che ! gujarAtIomAM jeTalA bheda che teTalA ghaNuM karIne hiMdustAnanA bIjA bhAgomAM nathI. dakSiNamAM, baMgALAmAM, ane madrAsa Adi kaI jagAmAM gujarAta nathI, ane gujarAtIo jevA bheda paNa nathI. jyAre gujarAtI brAhmaNonI paccAza ke sATha nAto che, ne te nAtonA pAchA bheda paDayA che, ne te bhanAya peTA bhede thayA che, tyAre dakSiNa brAhmaNonI deza, kokaNastha, karADA ane devarUkhA e cAraja nAte che. temAMya karADA ane dezasthamAM pAche arasparasa kanyA vyavahAra che eTale kanyAvyavahAranA saMbaMdhamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ (91) te dakSiNa brAhmaNonA mAtra traNa varga che ema kahI e te cAle. e pramANe dakSiNamAM kanyA vyavahAranA kSetro ApaNuM jeTalAM nAnAM nAnAM nathI, tethI temanAmAM kanyA vyavahAranI bAbatamAM ApaNA jeTalI ane DacaNa na hoya e paNa svabhAvika che. ApaNuM lokone kanyA ApavA levA mATe jyAre vatana khoLavuM paDe che, tyAre dakSiNuMo ne teo jyAM vase tyAM te bAbatanI sugamatA thatAM vAra lAgatI nathI. e venA nAma uparathI ja jaNAya che ke te bhedo sthaLa para thayA che. dakSiNamAM ekaMdara nAto deTasa che evI gaNatarI karavAmAM AvI che. baMgalAmAM hiMduonI judI judI se nAto che, ane mane kAsamAM paNa mudalIyAra, nayaDu Adi judI judI nAto che, ne te nAtenA pAchA peTA vibhAgo paNa che. mI. zerIMga nAmanA aMgreja graMthakAre AkhA hiMdustAnamAM brAhmaNonI be hajAra nAto che evI gaNatarI karI che. AkhA hiMdustAnamAM nAno AdhAra janma upara che, ne te bhANuM vyavahAra tathA kanyA vyavahAranA saMbaMdhamAM pALavAmAM Ave che judI judI nAte eka bIjA sAthe bhANuM vyavahAra rAkhatI nathI, tema kanyA vyavahAra paNa rAkhatI nathI, ne jyAM peTA nAte che tyAM peTA nAto paNa arasparasa kanyA vyavahAra rAkhatI nathI. evI AkhA hiMdustAnamAM hiMdu prajAnI varNa vyavasthAnI sthiti che. 1 mI. sTIlakRta "lA enDa kasTama Ava hiMdu kesTasa"nAmanuM pustaka, prastAvanA, pRSTa 13. 2 mI datta kRta pustaka 3, pRSTa 153. e graMthamAM e nAtonAM nAma paNa ApyAM che. - 3 "hiMdu TrAnsa enDa kesTama " nAmanA graMthamAM. "keruM nAmane aMgrejI nibaMdha, pRSTa 20 juo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ (92) anya dezomAM varNavyavasthAnI sthiti-A dezanI hAlanI varNavyavasthAnI sthiti ApaNe joI, have pRthvI paranA bIjA dezanI prajAonI varNavyavasthA saMbaMdhI kaMIka vivecana karavAnI jarUra che. ApaNuM dezanA jevI varNavyavasthA pRthvInA paDapara koI dezamAM nathI.' manuSya prANInA ekAda moTA jathAmAM-ekAda prajAmAM judAM judAM kAraNothI bheda paDe che kharA; te pramANe pRthvI paranI bIjI prajAomAM paNa bheda paDyA che. e bhedane AdhAra kaMI janma upara nathI, paraMtu mANasanI saMsArika sthiti upara che; eTale paisAne lIdhe, padIne lIdhe, dhaMdhAne lIdhe, UMca, nIcanA bheda gaNavAmAM Ave che, paraMtu amuka prajAmAM amuka varganI eka nAta, amuka bIjA varganI bIjI nAta, e pramANe judI judI nAto nathI. ApaNA ja dezamAM musalamAna tathA pArasI che. yuropamAM aMgreja, phenca, jarmana, rUza Adi jAo che, te koImAM brAhmaNa, vANiyAnI nAta jevuM nathI te pachI temanI peTA nAte jevuM te kyAMthI ja hoya! musalamAnomAM keTalAka saiyada, paThANa, zekha, megala Adi nAmathI oLakhAtA judA judA vagI che; pArasImAM to evA paNa bheda nathI. teomAM te mAtra paise Take sArI sthitivALA ane garIba sthitivALA, evA be bheda kahIe te kahI zakAya. Igrejo, phenca, jarmana ane rUza Adi prajAomAM paNa e ja pramANe che. phera mAtra eTale ja ke te sarva prajAomAM pitAnuM rAjya che eTale temanAmAM paddIne kAraNathI eka varga judo paDela hoya che, ne te varga pitAnAthI utaratA vagAthI cheka nirALa rahe che, eTale tyAM bheda che ema ApaNane mAlama paDe che te paNa te bheda ane ApaNA bhedamAM te asmAna ane jamIna vacce jeTaluM aMtara che teTaluM aMtara che. 1 mIdattane graMtha, pustaka 1 luM, pR4 233, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ (03) bhojana vyavahAra -pRthvInA paDa para hiMdu prajA zivAya bIjI koI paNa prajAmAM bhejana vyavahAranA bheda nathI. hiMduomAM jema brAhmaNa, kaI vANiyAnuM rAMdheluM khAya ke tenI goLInuM pANI pIe te vaTalAya che, tema bIjI koIpaNa prajAmAM eka manuSya bIjA manuSyanuM rAMdheluM khAtAM ke tenI goLInuM pANI pItAM vaTalAto nathI. dareka prajAmAM koI koInuM khAvAne kaze pratibaMdha nathI, eTaluM ja nahi, paNa teo bIjI prajAonuM paNa khAtAM vaTalAtA nathI. eka igreja game to game te bIjA aMgrejanuM khAya ke game te kensa, jarmana, musalamAna, hiMdu, pArasI ke harakeI prajAnuM khAya, paNa te vaTalAto nathI. temaja keca, jarmana, amerikana Adi harakoI prajA aMdara aMdara eka bIjAnuM khAtAM te vaTalAtA nathI ja; paraMtu bIjI koI paNa prajAonuM khAtAMya vaTalAtA nathI. koI paNa prajAnA lokone meLo hoya to te badhAya eka rasoDe jamI zake, paraMtu hiMduone meLAvaDe hoya te vakhate bAra bhaiyajI ane tera cekAvALo ghATa thAya, tyAre chuTako thAya. A keTalI badhI agavaDatA ! khAdhAthI ke pANI pIvAthI vaTalAvAya e vicAra mAtra hiMdu prajAmAM ja che, bIjI koI prajAmAM nathI. e vAta kharI che ke bIjI prajAomAM paNa UMca nIcanA bhedane lIdhe ekAda UMce gaNata mANasa pitAnAthI utaratI paMktinA gaNAtA mANasa sAthe besI jama nathI, tenI joDe besI jamavAmAM halakAI mAne che, ne abhimAnane lIdhe tenI sAthe jamavAne vyavahAra paNa rAkhatA nathI, paraMtu je kadApi te potAnAthI halakA gaNAtA mANasanuM khAya ke pANI pIe te tethI te vaTalAto nathI, athavA te aparAdhane mATe tene koI nAtabahAra mukatuM nathI, ke te patita thato nathI, paNa te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ (94) UMyane UMcaja rahe che, eTale bhANA vyavahArano bheda te pRthvI paranI hiMdu zivAyanI koIpaNa prajAmAM nathI, tema pRthvI paranI ke IpaNa prajA vaTalAvAnuM samajatI nathI. mANasa mANasanuM khAdhAthI vaTalAya che, e vicAra keTalIka prajAnA te samajavAmAM paNa AvI zakato nathI. ApaNe AvA vizeSya pratibaMdhane lIdhe bIjI prajA emAM ApaNI "nAta" e kahevata rUpa thaI paDI che, eTale nAta kahevAmAM Ave tyAre bIjI koI prajAnI nahi paNa hiMdu prajAnI ja samajavI. bIjI prajAomAM e pramANe jyAre bheda-kemake te nAta nathI-ne AdhAra saMsArika rithati upara che, tyAre hiMdu prajAnI nAtene AdhAra dharma upara che. kanyA vyavahAra -hiMdu zivAyanI bIjI prajAomAM je bhedo che te ghaNuM karIne kanyA vyavahAranA saMbaMdhamAM pALavAmAM Ave che, te paNa te bheda ApaNA jevA avikArI nathI. eka a greja rAja kuTuMbane mANasa ke amIra koI kheDutanI chokarI sAthe paraNate nathI, ne paraNI zakatA paNa nathI. e pramANe bIjI prajAomAM paNa kanyA ApavA levAnI bAbatamAM sthiti, sattA, paThI, ne dhaM. dhAne anusarIne bheda rAkhavAmAM Ave che. keTalAka dezomAM AvA bhede vaccenuM aMtara dina pratidina vadhatuM ja jAya che, ne koI koI ThekANe te eTaluM vadhyuM che ke te hAninuM eka kAraNa thaI paDayuM che. ema chatAM paNa te bheda ApaNuM jevA nathI. ApaNAmAM te brAhmaNa ane vANiyA vacce game te kAraNa hoya paNa kanyA vyavahAra kadi thaI zake ja nahi. paraMtu bIjI prajAomAM te je nIce 1 prastAvanAmAM kaheluM kesTa' nAmane aMgrejI nibaMdha, pRSTa 2,3. 2 cIsa kAma e jarmana varkazopa, pustaka 2, pRSTa 353. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ (95) gaNAto hoya te paise ke padI meLavI zake che, ne Uce thai zake che, ne e pramANe uco thayo eTale to uMcA gaNAtAomAM kanyA ApI laI zake che. vaLI brAhmaNa jema vANiyA ke kaNabInI kanyA levAthI vaTalAya che, tema bIjI prajAomAM nathI. uMco gaNato mANasa kadi nIcA gaNAtAmAMthI kanyA lAve che te vaTalA nathI; phakta tenI carcA tathA ni ghA thAya che. e rIte hiMdu sivAyanI pRthvI paranI tamAma prajAomAM kanyA vyavahAranI bAbatamAM paNa phakta saMsArI sthiti pramANe bheda gaNavAmAM Ave che. vakhate teo pitAmAMthI te game tenI sAthe kanyA vyavahAra pADI zake che, eTaluM ja nahi paNa bIjI prajAo sAthe paNa kanyAvyavahAra pADatAM harakata gaNAtI nathI. eka musalamAna koIpaNa musalamAnanI kanyA te lAvI zake ja; paNa te aMgreja, phenca ke bIjI koIpaNa prajAmAMthI kanyA lAve ke koIpaNa prajAmAM kanyA Ape te bAdha gaNAto nathI. e ja pramANe eka Igreja, game to musalamAna, hiMdu, phrenca, jarmana ke koIpaNa jAtanI kanyA lAve ke koIpaNa jAtamAM kanyA Ape che tema karI zake che. A uparathI spaSTa jaNAya che ke pRthvI paranI koIpaNa prajAmAM ApaNA jevI ane ApaNuM jeTalI nAto nathI, ApaNu jevA bhejana vyavahAranA ke kanyA vyavahAranA pratibaMdha nathI, ApaNI peThe kaMI vaTalAvAnuM nathI,ane ApaNI peThe bhedane AdhAra janma upara ke dharma upara nathI, ane je bheda che te saMsArI sthitinA che tathA te ApaNA jevA avikArI ane sakhata nathI! 1 siddhAMta sAra, pRSTa 58nI pahelI TIkA; temAM kahyuM che ke "bIjA koI dezomAM AvI kula jAtyAdi vyavasthA jaNAtI nathI;paNa sarva dezomAM, hAla paNa, badhA leka eka jevA chatAM, amuka amuka varga mAnelA heya che, ne khAvuM pIvuM kanyA vyavahAra ityAdi teTalI simAmAM ja thAya che. jarUra paDatAM esimA toDavAmAM bAdha gaNAtuM nathI eTaluMja savizeSapaNuM che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga 4 tho. prakaraNa ra . mukAbale. ApaNe prAcIna AryonI varNavyavasthAnI sthiti joI ApaNe ApaNA dezanI hAlanI jJAtibhedanI sthiti joI, ne ApaNe anya prajAonA bhedonI sthiti paNa joi, te uparathI ApaNuM varNavyasthAnI sthitine mukAbalo prAcIna AryonI varNavyavasthAnI sthiti sAthe tathA hAlamAM anya prajAonA bhede sAthe sahelAIthI thaI zakaze. prathama to e vAta nirvivAda che ke ApaNA dezamAM, ne vizeSya karIne gujarAtamAM jevI ne jeTalI nAte che, tevI ne teTalI nAte prAcIna AryomAM nahatI, ane arvAcIna samayamAM pRthvInA paDa paranI bIjI koIpaNa prajAmAM nathI. jyAre AvI varNavyavasthA prAcIna samayamAM ApaNuM ja pUrvajomAM jovAmAM nathI AvatI, ne hAlanA samayamAM anya prajAomAM jovAmAM nathI AvatI, tyAre hAla ApaNAmAM evI vyavasthAthI je je hAni utpanna thaI che, te hAnio paNa prAcIna kALanA AyamAM ke anya dezanI Adhunika prajAomAM naheya e svAbhAvika che. prAcIna A prathama ApaNe hAlanI varNavyavasthAnI sthitine ApaNuM ja dezanI ane ApaNuM ja pUrvajonI varNavyasthAnI sthiti sAthe mukAbalo karIe. e mukAbalo bahu bodhaka che ane ApaNA mananI aneka suvRtio jAgrata kare che. vakhate hAlanI varNavyavasthA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ (47) e pUrvanI varNavyavasthAnuM pariNAma hoya ke nahi tene ajANyAnA manamAM zaka utpanna kare che ! ne amane to lAge che koI pUrvane RSi AvIne jue che te paNa emaja dhAre! paraMtu ItihAsa sAkSI pUre che, ne e bAbatamAM te kaze zaka nathI. jema hAlanI varNavyavasthA prAcInuM varNavyavasthAnuM pariNAma che e vAtane zaka nathI, tema hAlanI varNavyavasthA ane prAcInuM varNavyavasthAnA AdhArabhUta kAraNo nI vacce aparimita aMtara che emAM paNa zaka nathI. hAlanI varNavyavasthA ane prAcIna AryonI varNavyavasthAmAM ane smAna jamInane taphAvata che. asalanA vakhatamAM varNabhedane lIdhe dhamApadezakone keTalAka hakko ApavAmAM AvyA hatA, ane kSAtra karma karanArAone paNa keTalAka hakka ApavAmAM AvyA hatA, paraMtu tethI Arya prajAnA vibhAga paDI gayA nahatA tema tenuM aikya tuTayuM nahatuM. brAhmaNa, kSatriya ane vai pitAnA peDhI utAra ke peDhI dara peDhI karyA jatA hatA; te paNa teo eka prajA ane eka jAta che ema temanA manamAM rahetuM; teone eka ja prakArane dharmopadeza mabate, teonI vidyA tathA daMtakathAo eka ja prakAranI hatI, teo eka bIjAnI sAthe khAdhApIdhAne vyavahAra rAkhatA, teo arasparasa kanyA vyavahAra rAkhatA, ane eka bIjA sAthe badhI bAbatanA saMsArI vyavahAra rAkhatA, ane parAjaya thayelA A dezanA mULa vatanIonA saMbaMdhamAM pite pitAne Arya jAtanA kahI abhimAna dharAvatA. arvAcIna kALamAM nAtane lIdhe Arya prajAnA vibhAga thai tenI koDIbaMdha nA thaI che, e bhinna bhinna nAtemAM jAtinA bhedane bahebe samudra AvI paDe che, tathA teonI vacce ara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (08) parasa lagna vyavahAra ane saMsArI vyavahAra baMdha paDayA che.' hAlanI varNavyavasthAthI ApaNAmAM bALalagna, kajoDAM, kanyAvikaya, varavikraya, sATAM khaDAM Adi ghaNuM hAnikAraka rivAjo dAkhala thayA che, ema batAvavAmAM AvyuM che, temAMnI koI paNa hAni prAcIn AmAM nahatI emAM kaMI zaka nathI. prAcIna AryomAM bALalagna nahetAM, paNa svayaMvara hatA. prAcIna AyamAM moTe bhAge kajoDAM nahotAM thatAM paNa sajeDAM thatAM ne loko sukhI thatA. prAcInuM AmAM kanyAvikraya, varavikraya tathA sATAM khaDAMne pracAra nahote, paNa lagnane AdhAra varakanyAnA guNa upara hato. eTale TuMkAmAM prAcIna AryomAM hAlanA samayamAM je je duSTa, ane hAnikAraka rivAjethI ApaNuM saMsAra maMDaLanI avadazA thaI che, te te rivAjo pracAramAM nahotA, ne tethI te samayanA AryonI saMsArika sthiti ApaNA karatAM hajAra daraje sArI hatI, eTaluM ja nahi paNa rAjakIya sthiti tathA dhArmika sthiti paNa sArI hatI, RSi munIonI mahAjJAnanI ne 1 mI. dattakRta graMthanuM pustaka 1luM. pRSTa 240, emAM nIce pramANe kahyuM che - "This is the cardinal distinction between the ancient caste system, and the caste system of the modern age. Caste reserved some privileges for priests and some privileges for warriors, in ancient times; but never divided and disunited the Aryan people. Priests, and warriors, and citizens, though following their hereditary professions from gener. ation to generation, felt that they were one nation and one race, received the same religious instrucShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( ) vidhAnI dhvani Aje kayAM saMbhaLAya che, Aje rAmasItAne saMsAra kyAM dekhAya che, Aje rAmane strI pratyeno prema ne strI jAtane mATe Adara kyAM jovAmAM Ave che, Aje sItAne patiprema ne tenA pativratanA keTalA sAMsA che, Aje rAma lakSmaNa Adi, tathA yuddhi hira Adi pAMDavo vaccene bhrAtRbhAva keTalo jovAmAM Ave che, Aje yuddhiTiranuM satya keTaluM jovAmAM Ave che, Aje kSatrionuM rAjya keTaluM jovAmAM Ave che, Aje kSatriyonA digvijaya kyAM jovAmAM Ave che, TuMkAmAM Aje prAcInuM sthitine je sAre bhAga temane keTalo dekhAya che. emAMnuM kazuM dekhAtuM nathI. zuM A ochI hAni che! e uparathI jaNAya che ke jyAre prAcIna AyenI varNavyavasthA ne AdhAra guNakarma upara hato, tyAre hAlanI varNavyavasthAne AdhAra janma upara che, jyAre prAcInuM AyonI varNavyavasthAne AdhAra dharma upara nahe; tyAre hAlane te upara che; jyAre prAcIna AryomAM guNakarma karIne mANasanI nAta badalAtI tyAre hAlamAM te avikArI tions, possessed the same literature, aud traditions, ate and drank together, intermarried and held social communion in all respects, aud were proud to call themselves the Argan race as against the conquer. ed aborigines. Caste in modern times has cut up the Aryan people into scores of communities, has open. ed the wide gulf of race distinctions among the different communities, has interdicted marriage and social communion among them, x x x" enI matalaba upara AvI gaI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) che; jyAre prAcInuM AyamAM bhejana vyavahAranA bheda nahotA, tyAre hAla bhajanamAM ne pANImAM vaTalAvAnuM peThuM che, jyAre prAcIna AmAM kanyA vyavahAranA saMbaMdhamAM mAtra uMca nIcane ja bheda hatuM tyAre hAla te kanyA ApavA levAnA nAnA nAnA asaMkhya vADA thayA che A keTalo pheraphAra ! zuM baMne saMsthAo vacce uttara dhruva ane dakSiNa dhruva vacce jeTaluM aMtara che teTaluM nathI ! ekane je dhoLI kahIe te bIjAne kALI kahIe eTalo taphAvata zuM nathI! eTale taphAvata che e nirvivAda che, tema bIjI saMsthA pahelAnuM pariNAma che e paNa nirvivAda che. AvI rIte jyAre varNavyavasthA badalAI, tyAre ApaNI sthi. ti paNa badalAya emAM kaMI Azcarya nathI. ApaNI sthitinuM jaIzuM te temAM paNa prAcInuM sthiti ane arvAcInuM sthitimAM eTalo ja taphAvata mAlama paDe che nAta eka saMsArI saMsthA che. eTale saMsArI sthiti sArI naratI havAne AdhAra te saMsthA sArI naratI hovA upara che. jema jema A saMsthA bagaDatI cAlI, tema tema A prajAnI saMsArI sthiti bagaDatI cAlI. vaLI rAjakIya, ke dhArmika sthiti upara paNa asara thayA vinA na rahI. ApaNuM saMsAra sukha nAza pAmyuM, ApaNumAM aneka hAnikAraka rUDhIo dAkhala thaI, ApaNA mAMthI prajava nAza pAmyuM, ApaNAM zurAtana ane purUSAtana nAza pAmyAM. ApaNe parataMtratAnI dhuMsarIe joDAyA, A paNa satya dharma nAza pAme ne tene badale hemane dharma dAkhala thaye ne ApaNAmAMthI uMcI nItinA sadguNe nAza pAmyA; AvAta zuM pratyakSa pramANa jevI nathI! anya prajAe ApaNuM pUrvajonI vaNavyavasthA sAthe A paNI hAlanI varNavyavasthAne mukAbalo karatAM ApaNuM mana kahyuM karatu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ (101): nathI. have anya dezanI prajAonI varNavyavasthA sAthe mukAbale karavAno rahe; te karatAM paNa ApaNe te asaMtoSane asateSa rahevAne ! ame prathama batAvI gayA chIe ke ApaNe nAto kaI paNa prajAmAM nathI ne ApaNI varNavyavasthA paNa koI prajAmAM nathI, tyAre have mukAbalo zene kara ! bIjI prajAomAM je uMca nIcanA bheda che tenI sAthe karavAne rahyA. koI koI prajAmAM evA bhedo dahADe dahADe vadhatA jAya che tethI hAnio thavA mAMDI che, tema chatAM paNa te bhedene ApaNe nAna vacce mukAbalAnuM kazuM sAmAnya kAraNa nathI. jyAre bIjI prajAmAM bhedone AdhAra saMsAra sthiti upara che tyAre ApaNe prajAnI nAtane AdhAra dharma upara che, jyAre bIjI prajAonA bhedone AdhAra janma upara bilakula nathI, tyAre ApaNI nAtane AdhAra to tadana janma upara ja che, jyAre bIjI prajAomAM bhANA vyavahAranA bilakula pratibaMdha nathI, tyAre ApaNumAM evA pratibadhe ghaNuM che, jyAre bIjI prajAomAM lagna vyavahAranA bhedane AdhAra uMca nIca sthiti upara che, tyAre ApaNAmAM janma upara tathA sthaLa upara che. have saheja samajavAmAM Avaze ke ApaNuM nAtane mukAbale anya prajAonA bheda sAthe thaI zakato nathI. jyAre anya prajAomAM ApaNe jevI varNavyavasthA nathI, tyAre tyAM ApaNuM varNavyavasthAthI je je hAnikAraka pari. NAme nipajyAM che te na nipaje e paNa svabhAvika che. vaLI vadhArAmAM bIjI prajAnI lagna rUDhIo ane ApaNuM lagna rUDhIomAM paNa bahuja taphAvata che eTale ApaNAmAM jevI hAnikAraka rUDhIo - 1 "kesTane daMgrejI nibaMdha, pRSTa 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) dAkhala thaI gaI che tevI temanAmAM dAkhala thavA pAmI nathI, ne ApaNI sthiti karatAM yuropa ke amerikAnI ghaNuMkharI prajAonI sthiti sArI che e vAta paNa sarvanA jANavAmAM che. have ApaNe ApaNI hAlanI varNavyavasthAnI sthitine mukAbalo prAcIna ane varNavyavasthAnI sthiti sAthe karyo ane hAlanI pRthvI paranI anya prajAonA bhedanI sthiti sAthe paNa karyo, ane joyuM ke ApaNI varNavyavasthA te ApaNuM ja che, ne te prAcInuM Ayone ke anya prajAone IrSyA karavA lAyaka nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga 5 mo. prakaraNa 1 luM hAlanI varNavyavasthA viSe abhiprAya Aja seMkaDe varSe ApaNane ja jJAtinAM baMdhane aniSTa lAge che ema nathI. vakhate vakhate sujJajanene tenI agavaDatA lAgI che, ne kaI kaI samaye kharI lAgaNavALA ane himmatavAna naree tene sAmI bAtha paNa bhIDI che. AjathI Azare cArase varSa upara junAgaDhamAM narasiMha mahetA nAgara bhakta thaI gayo che tenAM banAvelAM pade uparathI tathA daMtakathA uparathI jaNAya che ke narasiMha mahetAe jJAtibhedane tiraskAra karyo hato. e tiraskAra temaNe prasiddha rIte batAvela che ne te saMbaMdhI eka pada paNa joyuM che. te e kegIri talATone kuMDa dAmodara, tyAM mahetAjI nahAvA jAya; DheDa varaNamAM daDha hari bhakti, te prema dharIne lAgyA pAya. gIri. karajeDIne prArthanA kIdhI, vinati taNuM bahu vadhAre vacana; mahAMta purUSa amArI araja eTalI, amAre AMgaNe kare re kirtana. gIri. prema padAratha ame pAmIe, vAmIe janma maraNa je jALa; kara joDatAmAM karUNa upajI, mahetAjI vaiSNava parama dayALa. gIri. pakSApakSI tyAM nahi paramezvara, samadaSTi ne sarva samAna; au mUtra tuLasI vRkSa lIpaje, evuM vaiSNave AkhuM vAyadAna. gIri. mehetAjI nizAe AvyA, lAvyA prasAdane kI utsava Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ (104) gIra. bheAra thayA lagI bhajana kIdhuM, satASa pAmyA saiA vaiSNava. ghera padhAryA te hari-jaza gAtA, vAtA tALa te zaMkha mRdaMga; hiMsa hiMsa nAgara tALIe le che, A zA re brAhmaNanA Dhaga gIri. maiAna grahIne mehatAjI cAlyA, adhavarAne zA uttara deu; jAgyA leAka naranArI pUche, mehetAjI tame evA zuM? gIra. nAta na jANA ne jAta na jANeA, na jANeA kAMI viveka vicAra; karajoDIne kahe narasaiyA, vaiSNava tA mane che AdhAra. gIra. 5. evA re ame evA re evA, tame kaheA che. vaLI tevA re; bhakti karatAM jo bhraSTa kaheze te, karazuM dAmeAdaranI sevA re, evA re. A sujJa haribhaktanA vicAra| yathAsthita batAvavA ame Akhu pa6 utAryuM che. e uparathI ema jAyache ke hAla jevI varNavyavasthA che tevI ne tevI dhaNuMkarIne A haribhaktanA vakhatamAM paNa hatI. phera paDayA che te eTalA ja ke nAtenI sa MkhyA te vakhatanA karatAM paNa vadhI, ne varNavyavasthA vadhAre hAnikAraka thaI paDI che ! hAla ApaNI varNavyavasthAmAM vaTalAvuM peTheluM che te e vakhate paNa hatuM ne varNavyavasthA joDe dharmanA sabaMdha che e jema hAla mAnavAmAM Ave che tema te vakhate paNa mAnavAmAM AvatuM ema chatAM je kharekharA dharmAtmA gaNAyA che te je kharekharA haribhakta gaNAyA che te vaTalAvAnuM ke varNavyavasthA sAthe dharmanA sa MbaMdha samajyA nathI, e zuM batAve che ! vaLI e kiye vakhate je vakhate ApaNA sudhArAvALAnuM svapnuM paNa nahetuM ane je vakhate ApaNI bhASAmAM 'su dhArA zabda janma paNa nahAnA te vakhate ! have vAMcanArane prazna utpanna thavA joie ke A te varNavyavasthA kharekharI doSita che ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ (105) narasiMha mahetA je haribhakta deSita che. narasiMha mahetAne emanI hayAtImAM to je saMskAra vityA hoya te kharA, paraMtu Aje to tene nA nAmane mATe sarvane mAna che ne tenA nAmathI ghaNuo pitAne garvanuM kAraNa che ema svIkAre che. eTale kharI rIte mahetAne deva nathI. je mahetAne lAgyuM te koIpaNa jJAnacakSune lAgyAvinA rahe nahi! mahetA je haribhaktane khAvApIvAmAM, khorAka ane jaLanI zuddhinA dharma zivAya bIje dharma pasI zakato nathI ema lAgyA vinA raheja nahi. mahetA pachI paNa vakhate vakhate hAlanI hAnikAraka paddhatinI virUddha avAja kADhanAra utpanna thayA che. keTalAka sujJa kavi janoe A bAbatanA pitAnA vicAro potAnI racelI kavitAmAM batAvyA che. akho bhakta kahe che ke - AbhaDachota aMtyaja gharajaNa, brAhmaNa vaiSNava kIdhA dhaNI; bAre kALa bhegave be, sAne ghera AvI gaI reha. eka bApu sAheba gAyakavADa karIne gujarAtI bhASAmAM kavitA karanAra thaI gayo che. teNe brAhmaNa zUddhanA bhedanAM paMdara pado banAvelAM che. emAM kAvyakAre pitAnI A saMbaMdhI lAgaNuM ghaNuM samra zabdomAM prasiddha karI che amane lAge che ke koI sudhArAvALo paNa A bApu sAhebanI barAbarI bhAgye ja karI zako haze. te eka padamAM kahe che ke - saMskArathI thAya che brAhmaNa to jagata sahu; zUdra hoya sarva alyA jaNe jyAre mAta re. vika jaI jenI tuM ne kabIranI (kevI) jAta; pUcha pUcha ene jai kevI (tArI) nyAtare. 1. prAcIna kAvya mALA, aMka 7, pRSTa 37. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) gayA saikAmAM thaI gayelA mahA kavi zAmaLane ApaNe A jagAe bhulo na joIe. e kavie aneka vArtAo lakhI che, ne ghaNuka vAtomAM teNe varNabhedane kaMipaNa vicAra rAkhyA vinA bhinna bhinna varNonAM nAyaka nAyakAnAM guNAnusAra lagna karAvyAM che. rajaputa rAjAnA kuMvara ane vaNika pradhAnanI putrInuM icchAvara lagna, tema ja rajaputa rAjAnI kuMvarI ane vaNika pradhAnanA putranuM irachAvara lagna e te A ma. hAnuM kavinI vakhate vakhate ghaNuM priya yojanA dIThAmAM Ave che. pote jAtane brAhmaNa chatAM AvAM lagno karAvatAM tenA manamAM kaMIpaNa AnAkAnI thaI hoya ema paNa enI kavitA uparathI jaNAtuM nathI. A kavirAje kavitA lakhatAM potAne samaya bilakula varNavyuM nathI. bIjA lagna vyavahAre je varNavyA che tenuM paNa e ja pramANe che. A vidhAnuM kavinuM vizALa ane saMskArI ane AthI jaNAI Ave che. je vaTalAvAnuM A kavinA manamAM heta te A kavi kadi paNa AvAM joDAM vArtAmAM paNa upajAvata nahi! e pramANe nAtonI hAlanI paddhati upara judA judA vidvAnonuM dhyAna khecAyuM che, eTaluM ja nahi, paNa kanyA vyavahAranA saMbaMdhamAM dahADe dahADe je nAnA nAnA vADA thatA jAya che te upara paNa eka kavinuM dhyAna pahoMcyAnuM jaNAya che. gayA saikAmAM amadAvAdanA kRSNarAma mahArAje kalikALanI anItinuM varNana karyuM che, temAM te eka nAtamAM nAta, kaLie bIjI kIdhI, grahastha bhikSuka jAta, dIkarI nava dIdhI. A TuMkA varNanamAM hAlanI varNavyavasthAnuM tathA teonA arasparasanA kanyA vyavahAranI sthitinuM yathArtha citra che. e kavie e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ (107) paddhatine doSa paNa kaLine mAthe-ApaNI Adhunika sthitine mAthe- nAMkhe che. e pramANe A pazcimAtya keLavaNuM dAkhala thatA pahelAM paNa seMkaDo varSathI A bAbata vize vidvAna loko bolatA AvyA che. paraMtu nagArAnA avAjamAM evA tatuDInA avAje dabAI gayA che; nAtanA dora AgaLa evAonA bodhanI koI asara thaI nathI. e pachI cAlatA saikAnI vAta karIe. kavi narmadAzaMkara, kavi dalapatarAma, karasanadAsa mULajI, durgArAma mahetAjI, mahipatarAma Adi vidvAnoe A jJAtibaMdhanenI virUddha pitAnA vicAro jAhera karyA che. emAMnA keTalAka sudhArAvALAmAM khapatA hatA tethI tevAonA balavAne keTalAka svadezAbhimAnI hevAne DoLa ghAlanAra nAre vajana ApavAne nA pADaze. paraMtu have ApaNane mAlama paDe che ke sudhArAvALAoe A bAbatamAM ApaNuM dezanA junA vakhatanA vidvAne karatAM vizeSya kazuM kahyuM nathI. evA keTalAka vidvAnonA abhiprAya upara batAvyA che, have arvAcIna vidvAnonA abhiprAyanAM zeDAMka vacano ApIe chIe. kavi narmadAzaMkara kahe che ke - relAvRta.* nathI kaI vahevAra, sAtha jabA khAvAne; zuddha vimanI mAMhi, parNine paNuM.ne. jAti bhedane hAya, deza khee bhArI; UMce Ave kema, ribAtAM jakhame karI ? kenuM khAvuM kaMI nahIM, nahIM nahAyAvaNa khAvuM; ene kahe eN dharma, dharma te jANe bAvuM. * narmakavitA, AvRtti trIjI, purataka 1luM, pRSTa 336-337. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ (108) e pratibaMdha hAya, pradeza nAja javAye; pradezathI je lAbha,ghaNA te nAja cakhAye. e pratibaMdhe hAya, sagAI te nava thAya; purUSa kuMvArA reha, mUrkha zuM kanyA jAye. e pratibaMdhe hAya, dAjhane saMpana janamAM; mamata thakI nahIM jasa, arIsyA jujavA manamAM. e pratibaMdha hAya, kare nahiM sAhya paraspara; adekhAIthI jena, pATu mAre che thaI khara, e pratibaMdhe haya, dezI rAjenI paDatI; maLe pharI nava rAja, thAya kothI nahIM caDatI. keTalAka je bheda, thayA guNa karma uparathI; kharekharA hitakArI, kAma bahu thAtAM dalathI. bheda hAla je teha, jAti nIti rUDhInA; dezanuM satyAnAza vALI nAMkhe, zI bInA ! jarUra paDe nava jame, zraddhanuM rAMdheluM te; brAhmaNa bhukhathI mare, nyAtanA dera thakI te. emAMnuM nahi prathama paraMtu hamaNuM cAle; sUtara aDake pharI, nahAvuM te coTe bhAge. vaLI "siddhAMtasAra" mAM mI. maNilAla kahe che ke "cAlatA kaLIkALanI ghara anItimAM, e jAtio haju keTalI vadhaze, ne kyAM sudhI ApaNane adhogatie utAraze, te koNa kahI zake ema che?'' have ekaja nAtanI peTA nAtenA arasparasanA kanyA vyavahA 1 pRSTha 57. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ (108) ranA saMbaMdhamAM A dezanA bIjA bhAganA vidvAnane zo abhiprAya che te kaMIka tapAsIe. madrAsanA proraMganAtha mudalIyAra kahe che ke, "mudalIyAra ke nAyaDu jevI ekAda nAtanA tamAma mANasa vacce araparasa kanyA vyavahArane sabaMdha baMdhAya evuM kaMI thaI zake ema nathI ? eka nayane putra bIjA nayaDunI putrI vere paraNe emAM kAMI tinI ke smRtinI AjJAne bhaMga thato nathI. dharmanA koI hemane dUra karavAnuM nathI, ane huM dhAruM chuM ke dharmagurU paNa eTalA badhA virUddha nahi thAya. rUDhI eja zatrunI sAme laDhavAnuM che. mArA manamAM ema Ave che ke mudalIyAranI ghaNuM peTA nAte paikI traNa ke cArane ekatra karI prathama nAnI zarUAta karavAmAM Ave te evA aikyanA lAbha tarata ja ane pUrNarIte samajavAmAM Ave, ane hAla je nAte judI judI che, te badhI nA saMyukta thavAne raste khulle thAya. AvI bAbatamAM prathama pagaluM mukhya zahere bharavuM joIe, eTale pragaNAnAM gAme vahelAM ke moDAM e raste cAlaze.1 e zivAya ApaNA dezanA tema ja paradezanA ghaNA vidvAnoe nA" viSe pitAnA abhiprAyo batAvelA che, paraMtu te badhA je ApIe te vistAra ghaNe thaI jAya che; ne nAtanA maheTA pakSa viSe eTalo vistAra karavAnuM A gya sthaLa paNa nathI. have amArA vAMcanArAonI khAtrI thaI haze ke A baMdhane aniSTa che, e kaMI Aja kAlanA sudhArAvALA je kahe che ema nathI. ghaNA vidhAnane te aniSTa lAgelAM che, ne ghaNuM vidvAnoe e bAbata pitAnA abhiprAya batAvelA che. e pramANe prAcIna vidvAna-zAstrakAronA abhiprAya jema hAlanAM baMdhanenI virUddha che, tema a 1 "nA" viSene IgrajI nibaMdha, pRSTha 48. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ (920) vAcIna vidvAne, kavi, ane haribhaktonA abhiprAya paNa virUddha che. narasiha mahetA, akheA bhakta, ke zAmaLa bhaTTa jeTale darajje gayA che, teTale darajje javuM yAgya che ke nahi te prazna judo che, paraMtu kRSNArAma mahArAje je atIti gAae te anIti dUra karavAnI hAla vAta che. e bAbatamAM ApaNe joyuM ke jyAM kanyA vyavahAra che, tyAM bhANA vyavahArane pratibaMdha che, e taddana akAraNa, nirmULa, ane prAcIna tathA arvAcIn kALanA sutta ane mAna pAmelA vidvAneAnA abhiprAya virUddha che, te pratibaMdha yogya nathI, mAnya rAkhavA lAyaka nathI, ane te pratibaMdha teADI nAMkhavAnI agatya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga 5 mo. - - prakaraNa ra . vinati. A dezamAM Arya prajAmAM varNanI utpatti prathama prajAbhedane lIdhe thaI, tyAra pachI guNakarmAnusAra cAra varNa baMdhAyA, te vakhate bhojana vyavahAra tathA kanyA vyavahAranA pratibaMdha hAlanA jevA nahatA. tyAra pachI dhime dhime aneka kAraNothI varNavyavasthA badalAI ne jatibheda baMdhAyA. vakhata jatAM te bhedo sthApita thayA ne hAlanI vaNavyavasthA baMdhAI hAla jJAtibhedane AdhAra janma upara tathA kanyA vyavahAra upara che, ne dharma sAthe tene saMbaMdha mAnavAmAM Ave che; vaLI e jJAtionI peTA nAte thaI, te peTA nAtonI pAchI peTA nAto ne tenAya nAnA nAnA vADA kanyA vyavahAranA saMbaMdhamAM thayA che; ne hajI paNa tevA vADA ne vADAmAMthI vADolIyAM thatAM ja jAya che; hAlanI varNavyavasthAmAM bhojana vyavahAra tathA kanyA vyavahAranA pratibaMdha kevA che, temAM keTalIka nAtemAM bhANuM vyavahAra chatAM kanyA vyavahAra nathI, ne tema na hovAthI kevAM kevAM mAThAM pariNuma thayAM che, tathA kevA kevA hAnikAraka rivAjo dAkhala thayA che, e pratibaMdha kADhI nAMkhavAnI agatya che, ne te kADhI nAMkhavA zAzA upAya levA joIe; ApaNA dezamAM hAla jevI varNavyavasthA che tevI pRthvInA paDa5ra koIpaNa prajAmAM nathI, bIjI prajAomAM je je che te mAtra saM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ (112) sArika sthitinA che, arvAcIna jJAtinAM baMdhano aniSTa che ema gha. NAka sutta janone Aja seMkaDe varSathI lAgyuM che e Adi bAbato vize atre vistArathI vivecana karyuM. e uparathI amArA vAMcanArAenI khAtrI thaI haze ke hAla je je nAtamAM bhANuM vyavahAra che te te nAtomAM kanyA vyavahAra na karavAne je rivAja che te tadana pAyA vagarane che. tene prAcInuM zAstrone, ke prAcIna varNavyavasthAne Teke nathI, tene arvAcIna varNavyavasthA sthApita thavAnAM je je kAraNe che tene paNa Take nathI, tene yukti vicArane Teko nathI, ne TukAmAM te tadana akAraNa mAlama paDe che. te rivAja akAraNa che, tenI sAthe hAnikAraka che ema paNa batAvAmAM AvyuM che. tyAre have evA ane kAraNa, hAnikAraka ane aniSTa rivAjane ApaNe kayAM sudhI vaLagI rahevuM ! e rivAjathI ApaNuM saMsArika sthitinI aneka prakAre hAni thaI che, ne kaMIpaNa lAbha thayo nathI. ApaNuM saMsAra-sukha vaNase, ApaNuM lagna vyavasthA nukazAnakAraka thaI paDe evA keTalA rivAjo dAkhala thayA che, te paNa vicAra karatAM jaNAI Ave che. zivAya rAjakIya sthitinI paNa hAni thaI che. ApaNuM prajAtva nAtenA aneka bhedathI nAza pAmyuM ne eka prajAnI aneka prajAo thaI che! A paNe te kuvAnA deDakA thaI gayA chIe, ApaNuthI vatana choDI dhaM. dhAne arthe ke koIpaNa kAraNane arthe jaI zakAtuM nathI, ne jaIe to eTalI aDacaNa paDe che ke pharI javAnuM mana thAya nahi. ethI anya dezo vyApAra rojagAramAM, paise Take, saMsAra-sukhamAM, ne rAjakIya sthitimAM AgaLa doDI gayA ne ApaNe te ghaNuM pAchaLa paDI gayA. hajI paNa vakhata che ne tene jema vahelo lAbha laIzuM tema vadhAre phAyado che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ (113) jJAti baMdhananA maheTA praznane, raTI tyAM beTI kema nahi, e eka peTA bhAga che. heTA praznanA lAbhAlAbha vize vistArathI bolavAnI A jagA nathI, tethI eTaluM ja kahIne saMtoSa pAmIzuM ke jJAti baMdhanathI hiMdustAnanI sarva prakAre paDatI thavAmAM kaMI ochI madada maLI nathI. alabata mithyAbhimAnane lIdhe keTalAkane e siddhAMta rUcaze nahi, paraMtu ApaNe je prajAnI eLamAMthI nIkaLI gayA ne ApaNuM rAjakIya mota thayuM te badhAne deSa jJAti baMdhanene mAthe che je keLavaNIne prasAra na thayo hota, ne relave tathA tAra Adi na hota te baMgAlI, madrAsI, dakSiNa, ne gujarAtI e badhA eka prajA che ema eka bIjAne oLakhANa paNa zenuM thAta! baMgAlI baMgAlIne ThekANe, madrAsI madrAsIne ThekANe, dakSiNa dakSiNIne ThekANe, ne gujarAtI gujarAtIne ThekANe raheta! pAchI gu. jarAtI paNa kyAM eka prajA che! tenI keTalI prajAo kahevI! kadApi nAte eTalI kahIe to zuM khoTuM ne keLavaNune prasAra, relave tathA tAra chatAM paNa prajAnuM aikya kayAM thayuM! aikyanAM sAdhane prApta thayAM, ne bahu te ekyanI buddhi prApta thaI, paNa ekya kyAM thayuM! e thavAmAM zuM ADe Ave che? e praznane uttara devAnuM amArA vAMca nArAone ja pIe chIe. hiMduonA tatvajJAnanI ane dharma buhinI vAta karatAM ema kahevAmAM Ave che ke pristi dhamanI prajAemAM badhubhAvane upadeza che, ne ApaNu Arya lokomAM te AtmabhAvane upadeza karavAmAM Avyo che, eTale anya prajAe karatAM ApaNuM jJAna A bAbatamAM adhika che. alabata temAM te nA" viSe igrejI nibaMdha, puSTa 50. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ (114) e vAta khATI nathI ne kAI prajAmAM bandhubhAva haiAya te karatAM AtmabhAva hAya te te vadhAre sArUM. e prajA pahelI prajA karatAM uccatara vicArane pahoMcelI gaNAya. paraMtu zu e aitihAsika prayeAganI vicitratA nathI ke je prajAemAM bhrAtRbhAvanI nItinuM avalakhana karavAmAM Ave te prajAenA taddana judA judA kaDakA na paDe ane temAM aikayanAM kAraNeA tathA prajAva kAyama rahe tyAre je prajAmAM ethI adhika uMca vRtti batAvanAra 'Atmavat sarva bhUteSu'nI nItinuM avalaMbana karavAmAM Ave te prajAmAM te prajA tuTI tenA nira nirALA kaDakA kaDakA thai jAya, ane aikayanAM sAmAnya kAraNA na rahevAthI ekanI aneka prajAe thai jAya? ema jotAM e prayAga ghaNAja vicitra lAge che. atre jJAtibhedanA mhoTA prazna vize vistArathI kheAlavAnI jagA nathI, nahi teA ame tenA lAnAlAbha vize vistArathI vivecana karata. atre te amAre eTaluM ja pratipAdana karavuM che ke ApaNI asaMkhya nAteAmAM evI dhaNIe nAte N ke jee arasparasa bhANA vyavahAra rAkhe che, je sasArika sthatimAM sarakhI che, jemAM dharmanA bhedaneA ke dhaMdhAnA bhedane prazna utpanna thatA nathI, evI nAteAne arasparasa kanyA vyavahAra kema na hovA joie ? e siddhAMta pratipAdana karavA amArAthI je yajJa banyA te ame karyeA che, paraMtu e yalanuM kULa AvavuM vAcaka varganA hAthamAM che. amArA e dRDha nizcaya che ke jyAM sudhI ApaNe ApaNAM jJAtibaMdhanA nahi sudhArIe tyAM sudhI ApaNuM kalyANa thavAnuM nathI; tyAM sudhI ApaNI sauMsArika sthiti sudharavAnI nathI, ApaNI rAjakIya sthiti sudharavAnI nathI, tyAM sudhI ApaNI dhArmika sthiti paNa sudharavAnI nathI te TuMkAmAM tyAM sudhI ApaNA dezanA dahADA karavAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ (115) nathI! pUrvanI vAta teA ApaNe karI cukayA chIe ! ApaNe joyuM ke sakaDA varSathI jJAtinAM aniSTa baMdhaneAnI sAme vakhate vakhate koi hiMmmatabAja ne akkalavaMta mANasA thatA AvyA che, paraMtu te bi cArA ekalAonuM kaMi vaLyuM nathI, te jJAtie te Aje evI ne evI ke vakhate ethI paNa kharAba sthitimAM ApaNane vArasAmAM utarI che ! hamaNAM chellAM be keADI varSanI vAta karIe, te ze medha maLe che ! ene e ja. dareka nAtamAMthI kAi kAi keLavaNIne prasAda pAmavA lAgyA. tee bhinna bhinna sudhArA dAkhala karavAnA matanA thayA, te dAkhala karavAne kheAdha paNa karavA lAgyA, paNa zuM kare, nirUpAya ! eka sApa hAya te| paNa hArA kIDIone zuM kare ! ethI paNa emaja jaNAya che ke ApaNI hAlanI varNavyavasthAnI sthitimAM sudhArAnI ghaNI jagA che. jyAM reTI tyAM beTI 'e paddhati dAkhala karavI te evA sudhArAnuM paheluM pagathIuM che, te ethI hAlanA samayamAM agaNita lAbha thaze, te agaNita hAnikAraka rivAjo . sahasA dUra karI zakAze. Izvare manuSyane lAbhAlAbhanI tulanA karavAnI buddhi ApI che e hiMdu buddhine kadApi kATa lAgyA haze, paNa have te kATa kADhI tene sApha karI vAparavAne vakhata Avyo che. A vakhate amadAvA vAdanA tihAsanI eka ramujI paNa dhaNI kheAdhaka vAta yAda Ave che. amadAvAdanA eka sumA ghaNA laMpaTa, vyasanI ane mAaA hatA. te peAtAnI havelImAM eka divasa nAya mujarAmAM gulatAna thaelA hatA, te vakhate lAga joi ke duzmana caDhI AvyA. nekare AvI A meAjIlA ne nAcamAM taddIna thaelA sukhAne khabara ApI ke la zkara leI dUzmana caDhI Ave che, tyAre teNe javAba dIdhe ke ATale Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) nAca joI uThIe chIe, najadika Ave eTale khabara Apaje. ema karatAM dUzmana najadika Avyo, eTale jAsusa khabara lAvyuM ke sAheba duzmana have najadika AvyuM che, tyAre subA sAhebe javAba Ape ke AvavA de phikara zI che, A nAca joI uThIe chIe, daravAje Ave eTale khabara Apaje. dUzmana daravAje paNa AvyA. te bAtamI ApI tyAre pAcho evo ne evo javAba Apyo ne dUkama karyo ke zaheramAM pese eTale khabara karavI. sAmAnuM lazkara zaheramAM peThuM ne tenI bAtamI AvI, paNa bhAI sAhebanI AMkho ughaDI nahi. chevaTa havelI pAse Ave eTale khabara ApavAnI va radhi ApI. tyAM paNa lazkara te AvyuM. paNa subA sAhebanI A Lasa to uDI ja nahi; duzmana ekadama caDhI Avya, havelI gherI lI. dhI, ne e ApaNuM mojIlA subA sAheba keda pakaDAyA. AvI kaMI bedarakArI ApaNAmAM AvI che ema anumAna thAya che. ApaNuM sarvasva gayuM ne je bAkI hatuM te paNa javA beThuM che tema chatAM A paNuM AM nathI ughaDatI e ochI AzcaryanI vAta che! kanyAvyavahAranA nAnA nAnA vADA zuM karavA joIe ? tenuM kaMI paNa kAraNa che? eka nAtamAM eka vAra cAra bAyaDIo paraNe, tyAre tevI ja jAtanI, tevI ja sthitinI ne tenI sAthenA bhANa vyavahAravALI bIjI nAtamAM khAsA kamAtA dhamAtA ne keLanA garbha jevA varane paNa kanyA na maLe! A keTalI anIti ! AthI zuM banne jJAtienI hAnI nathI thatI ! pelo vara cAra paraNe e cAra bAyaDIone eka dhaNI e pAMcanA saMsAra-sukhanI lIlAnuM zuM varNana karIe! eka piyara rajhaLatI hoya, to bIjI sagAM vahAlAMnA TuMbA khAI peTa bharatI hoya, te trIjI vaitarU karI dahADA kADhatI hoya, ne cothI vaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ (117) khate anIti karI saMsAra dhuLa meLavatI heya ne cAra bAyaDIe vararAjA te vararAjA ne vararAja athavA bALa brahmacArI ja hoya ! keTalI duSTatA, keTalI adhamatA, keTalI saMsAra-sukhanI hAni ! pAMcano bhAva vyartha ga! koI kaheze ke Avo dAkhalo lIdho eTale Ama belo ja te. vAruM amArA zANuM vAMcanAra, teM Avo dAkhalo jo nathI ema tuM kahI zake che? tArA mana sAthe gokhI kADha, ne manane ThagavAnuM rahevA de ! kadApi na joyo hoya to amadAvAdamAM audicomAM jaI jevo! e jJAtinuM nAma devAnuM kAraNa e che ke emAM evA dAkhalA bahu thAya che. bIjI nAtemAM nathI ema te u. parathI samajavAnuM nathI. have audicanuM bhANe khape evI bIjI brAhmaNanI kanyAnI achatavALI nAtanA lokonI zI gati ! game te Dhagale DhagalA rUpiyA kharca, game to bAyaDI bAyaDI karatA kuMvArA mare, game te anItinA khADAmAM paDe, paNa harakoI rIte saMsAra to bagaDe ja bagaDe! AvAM daSTAMtonI kaMI khoTa nathI. AvA pratibaMdhathI je je aniSTa rivAje dAkhala thayA che, tenA pariNAmenuM te kaMI kahevAnuM ja nathI. have te ApaNuM havelI dUzmanathI tadana gherAI gaI che ne ApaNe keda paNa pakaDAyA chIe ! have ApaNe AMkha ughADI jovAnI jarUra che. vakhata paNa anukuLa che. saMsArika sthiti sudhAravAnI jarUra jaNAya to bAjI ApaNuM hAthamAM ja che. have kazI aDacaNa nathI. svataMtra rIte saMsArika bAbatamAM ApaNe ApaNuM mato pradarzita karI zakIe chIe ne cAlavAnI icchA hoya-ApaNuM bahetara karavAnI ApaNI marajI heya-te te pramANe vartI paNa zakIe chIe. jeTalo vakhata khoIe chIe eTale ApaNe jAya che. eka brAhmaNane ane eka vANuone evA be samAje jalaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ (118) dI sthApana thavAnI jarUra che. jo ApaNe ApaNuM saMsAra-sukha I cchatA hoIe, je ApaNe ApaNAM bALabaccAMnuM kalyANa IcchatA hoIe, je ApaNe ApaNuM uddhAra IcchatA hoIe to A bAbatanA upAyo javAmAM vilaMba thavo joi nathI. e baMne samAje mahAbhArata prayatna kare to thoDA ja varSamAM A zubha hetu pAra paDavAno saMbhava che. dezane zubhecchakoe A bAbatamAM je je prakAre madada thaI zake te te prakAre karavI joIe. jeo nANAMnI madada ApI zakatA hoya temaNe te ApavI joIe ke jeo aMga mahenatathI ke bIjI koI rIte madada karI zakatA hoya temaNe tevI madada karavI joIe! chelle ema paNa kahIzuM ke alabata vAtethI kazuM thavAnuM nathI. vAta karavAne vakhata have vahI gayo che ema kahevuM paNa anucita nathI. have vakhata e AvyuM che ke jeo mAtra vAte ja karanArA che ne bolavA pramANe bilakula vartanArA nathI teo ekAda zubhakAryane hAni karanArA thaI paDe che. mATe prathama mananI khAtrI karo, vivayanuM manana karo, ne pachI khAtrI thAya tathA himmata Ave, te samAjamAM dAkhala thaI jAo ne vakhata Avye dezanA kalyANa arthe kaMi baLidAna ApavA taiyAra thaI jAo! A bAbatamAM to bahu baLidAna paNa kyAM ApavAnuM che? ghaNuMkharI vakhate to sukha zedhavAnuM che ! ghaNA mitrone bumo pADatA sAMbhaLyA che ke zuM karIe bhAI! A bhaNavelI gaNAvelI ne DAhI deva putaLA jevI choDI che, paNa tene lAyaka nAtamAM vara maLatA nathI. tethI game tyAM dharaseDavI paDaze! pachI bicArA dharasoDe che! kyAM dharasoDe che? vahAlI putrIne-jIvanA jIvana gArAne-pitAnA lehInA aMzane A ja. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) gatamAM sethI je adhika hAluM che tene-eka jhaMDIyA kuvAmAM putrI sadAne mATe duHkhI thAya che. tene joIne zera zera lohI baLI jAya che! duHkhane kaMI kAMThe rahete nathI! AvAM dRSTAMte mitrone ane oLakhItAone meDhethI sAMbhaLI AMkhe pitAnI pharaja sahasA bajAve che. vaLI keTalAkane evI paNa bumo pADatAM sAMbhaLyA che ke A bhAI to bhaNI gaNu paMDita banyA ne pipaTa jevA thayA, paNa bAI to paththaranA bhamaraDA jevAM che, bhAInAM badhAMya pothAM thothAM kuvAmAM nAMkhe evAM che ! vaLI koi vara nahi maLavAthI putrIne mATe nAne vara levo paDe, evI phariyAda paNa kare che. A badhAthI konuM hRdaya pigaLatuM nahi hoya! jene hadaya haze tenuM te pigaLatuM haze ja haze! A badhAM kajoDAMone, A badhAM duHkhene eka upAya kanyA vyavahAranAM kSetro meTAM thavAthI thavAno saMbhava che. mATe ame kahIe chIe ke A bAbatamAM to bahu balidAna paNa ApavAnuM nathI. chevaTa amArI eTalI vinatI che ke vAMcanAra, tuM ATale sudhI AvuM eTale copaDI te purI thaI, paraMtu A viSaya pure thaye, ke tAruM kartavya puruM thayuM ema samajIza nahi! tAre te hajI bahu karavAnuM bAkI che. kadi, priya vAMcanAra, tuM manamAM ema na lAvIza ke tArA ekalAthI zuM thaI zakavAnuM che? A graMthakartAe te heTI heTI vAta karI, paNa te kaMI ekalAnuM kAma nathI e vicArane tArA manamAM pesavA ja deIza nahi! tuM ekalo badhuM karavA samartha che! eka eka maLIne AkhI prajA thAya che. kAMkare kAMkare pALa baMdhAya che! je dareka mANasa "mArA ekalAthI zuM thaI zakavAnuM che, e vicAra karI bezI rahe te pachI kANu AgaLa AvavAne! ne zuM kArya thavAnuM? vaLI koIe ema paNa mAnavuM na joIe ke "huM kaMI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) AgevAna nathI, e to AgevAna lokonuM kAma che"! badhA AgevAna thaI zake che. AgevAna thavAnI kaI parIkSA nathI. je kAma kare te kharo! mATe dareka mANase A pustaka puruM thayA pachI A bAbatamAM potAnA kartavyanI zirUAta karavI joIe. e kartavya zuM che te have vicAravuM kaMi muzkela nathI. priya vAMcanAra ! tArA kartavya karavAnA prayatnamAM tane jaza maLe evI IcchA darzAvI ame atre aTakIzuM. tathAstu. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ thI thaza) bhAvanagara IloIlec here Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com