________________
રાજકુમાર : મહાવીર
વર્ધમાનકુમારે જમને પહેલે જ દિવસે પગના અંગુઠે મેરુનાં ઉત્તુંગ શિખરોને ડોલાયમાન કરેલાં, તે વિષ્યમાં શંકા દામૃવવા કરતાં, આત્માને જડ ઉપર કેટલે પ્રભાવ હોય છે તે સમજવામાં હિત સમાએલું છે. ઈન્દ્રને જ્યારે શંકા થઈ ત્યારે જ તેણે દેને એક સાથે જળધારા કરતા વાર્યા. અરૂપી–નિર્મળ જ્ઞાનમાં વર્ધમાને ઈન્દ્રની તે શંકાનું ચિત્ર જોયું. તેમણે સુવર્ણમય મેરૂ પર્વતને અંગુઠા વડે દબાવ્યો. જે તેમણે ધાર્યું હોત તો અંગુઠો દબાવ્યા વગર મેરને હલાવી શકત, પરંતુ ક્રિયા વગર પરિણામ જોવાની તેમનામાં લેશ પણ ભાવના ન હોવાથી જ તેમણે અંગુઠાને નિમિત્ત બનાવીને મેરૂને ડગમગાવેલ. બાકી મેરુ જેવો અડેલ પર્વત એક અંગુઠાથી હાલે તેમાં જેટલું સત્ય. છે તેના કરતાં કુમારે ઈન્દ્રશંસયને ટાળવા કરેલી રમત જ વિશેષ પ્રમાણભૂત છે. * અને કુમારના અતુલ બલને જોઈને ઈન્કે તેજ સમયે તેમનું “મહાવીર”નામ પાડેલું. મહાવીર જેમ કૃષ્ણ પણ ગોવર્ધન પર્વતને એક આંગળી પર ટેકવ્યું હતું. ત્માનું સામર્થ્ય જે કરી શકે છે, તેને સમજવામાં આત્માનંદી પુરુષ એક ને એક બેન હિસાબ જેવી સરળ રીતે સમજી લે છે. નથી સમજાતું તેમને જેઓ
* “વારાહgન ચ મેક્રમાનાથાન જમ્પયનું 1
મે નામ " મહાવીર” તિ નાઝાઝાવિયાત્ ' (મા. રવિશેણ પદ્મપુરાણુ પર્વ ૨. ગ્લૅક ૭૬ “રાવળને મી વાઢિમુનિ વૈર વિચાર #ર कैलास पर्वत को उठाया था। उस समय श्री वालिमुनिने जिनबिंब तथा मंदिरों की रक्षा के लिए अपने पैरका अंगुठा दबा कर कैलास को स्थिर रखना चाहा था, इस समय रावण कैलास के नीचे दब गया था. इत्यादि વજન ઘajરાળમેં ઝીલા હૈ.” (પં. ચંપાલાલજી કૃત ચર્ચાસાગર ચર્ચા ૨ પૃ. ૬) પૃ. ૩૩ માં હનુમાનજીને લગતી નોટ જુઓ.
महोपसगैंएप्येष न कंप्य इति ब्रजिळा महावीर इत्यपरं नाम चक्रे ગતે: ૫ ૧૦૦ છે
