________________
રાજકુમાર : મહાવો
李世
નક્કી કર્યું. કુમારનું આત્મા અને કુદરત સંબંધી જ્ઞાન ઊંડું અગાય હતું. ત તે ન્યાયની પારસુક્તિના ગગન સુધી તેમનાં ધવલ આત્મકિરણે પ્રસરતાં હતાં. સુષ્ટિસ્નેહના જ્ઞાનમાં તેમનાં આત્મા આજ્ઞેશ્વર સ્વરૂપ હતા, અને તેથી તે સ`દા શાંત ધીરૂં હસતા અને પ્રથમસ નિમગ્ન જણાતા. પ્રથાને માન આપી તેએ સાળાએ જવા તૈયાર થયા, ગાળ-ધાણા ને કુમ કુમ તિલક કરાવીને ઘર બહાર પગ મૂકયા. જ્ઞાનમાં સ્વતન્ત્ર છતાં કાયદાને માન આપી શાળામાં દાખલ થયા. સાગર નદીને મળવા જાય તેવી આ રીત હતી. વિરુદ્ધ દિશામાં ઉપડતાં તેમનાં પગલાંના પ્રભાવે કુદરતી રીતે ઇન્દ્રનું આસન ચલાયમાન થયું. તેણે શકિતથી જોયુ, તે સાંસારી જતેાની સામાન્ય મતિદ્વાર પ્રભુની જ્ઞાનની અવહેલના થતી જોઇ, રૂપ બદલીને તે એક વૃદ્ધ વિપ્ર દેશે ક્ષત્રિયકુ ડપુર ગામની શાળામાં દાખલ થયા અને કેટલાક શાસ્ત્રોના ગૂઢ પ્રશ્ન ઉપાધ્યાયને પૂછ્યા. ઉપાધ્યાયે ભાંગી-તૂટી ખેલીમાં અધકચરા ઉત્તર આપ્યા. તે પછી બ્રાહ્મણરૂપ ધારી ઇન્દ્રે તેજ પ્રા મહાવીર કુમારને પૂછ્યા. ચન્દ્રમાંથી ઝરતા ચ ંદન પ્રકાશની જેમ તેના ઉત્તરા કુમારના અંતરમાંથી સળંગ ધરે બહાર આવ્યા. તે પછી ઇન્દ્રે વ્યાકરણ ગણિતાદિ વિષયાના ઘણા ગૂઢ પ્રત જ્ઞાની—કુમારને પૂછ. કુમારે તીરની અદાએ તે પ્રશ્નોના ઉત્તર પણ વાળ્યા. ઉપાધ્યાય વિસ્મિત થયા, ટાલ પર હાથ ફેરવવા લાગ્યા. પોતે આજ સુધી જે પ્રશ્નોના ઉત્તર સબધી સાશક હતા, તે ગૂઢ પ્રશ્નોના સરળ ઉત્તર-પેાતાના થવા આવેલા માળ-શિષ્યના મુખથી સાંભળી તે શરમાઇ ગયા. થોડી વાર બાદ રૂપધારી ઇન્દ્રે પ્રેમસાગર-મહાવીરને શબ્દોની ઉત્પત્તિ સંબંધી અને (૧) સંજ્ઞાસ્ત્ર (૨) પરિભાષા સૂત્ર (૩) વિધિસૂત્ર (૪) નિયમ સૂત્ર (૫) પ્રતિષેધ સૂત્ર (૬) અધિકાર સૂત્ર (૭ અતિદેશ સૂત્ર (૮) અનુવાદ સૂત્ર (૯) વિભાષ, સ્ત્ર (૧૦) નિપાત સૂત્ર, એ દૃશ સૂત્રના પૃથક્ પૃથક્ અ પૂછ્યા. તેના બાળજ્ઞાની કુમારે ઉત્તર આપ્યા અને તેમાંથી ચંદ્ર વ્યાકરણની રચના થઇ. આ સ સગી આંખે જોઇ ઉપાધ્યાય . ચમ
