________________
વિદ્ધારક શ્રી મહાવીર કાર પામે, ઉપાધ્યાયને સંશય ટાળવા ઈન્ડે મૂળ સ્વરૂપ પ્રકટ કર્યું અને ઉપાધ્યાયને જણાવ્યું કે તમે કુમારને બાળક સમજશે નહિ. પ્રાણીમાત્ર પ્રત્યેના તેમના અવ્યાબાધ આનંદ સ્વરૂપમાં સૃષ્ટિના સકળ જ્ઞાનગ્રન્થ તરી રહ્યા છે. એમની આંખમાં આત્માનાં તેજ છે. ઈન્દ્રને સાંભળી ઉપાધ્યાય સહિત સર્વ આગંતુકે વિસ્મય થયા. ઉપાધ્યાયે પ્રભુ જેવા કુમારની ચરણરજ લીધી. છતાં બાળ-વીર શાંત અને ગંભીર હતા. બનતા બન પ્રત્યે તે સદા સમભાવ દાખવતા, માનશ્રેષ્ઠ હોવા છતાં સામાન્ય જન પ્રકૃતિને કદી પણ ઉપહાસ ન કરતા.
કુમારને શાળા-પ્રવેશ પ્રસંગ ઘણે જ અટપટ અને અર્થસૂચક છે. એક તે એ, કે અંતરમાં જ્ઞાનને સાગર ઉછળતું હતું, છતાં તેઓ છીછરા સરેવર જેવા ઉપાધ્યાયને ત્યાં જવા પણ તૈયાર થયા, કારણ ઘણું સહેલું છે. આત્મ-સામ્રાજ્યના જેમ તેઓ સ્વામી હતા, તેમ સંસારમાં એક કુમાર તરીકે આયુ: વ્યતીત કરતા હતા, અને તે બાબતને તેમનો ઊંડે ખ્યાલ હતે. મોટાને નામે થતાં ભલાં–બૂસ કાર્યોની અન્ય માનવસમુદાય ઉપર કયા પ્રકારની છાપ પડે છે, તે બાબતમાં તેમની દષ્ટિ ઊંડી અને અમાપ હતી. જે તેઓએ ધાર્યું હોત તે શાળામાં જવાનું બંધ રાખી શક્ત, કારણ કે તેમનામાં અગાધ શકિત હતી, પરંતુ તેમના એક દાખલે ગામના અન્ય માર્ગ શોધતાં માણસને અનુકરણ રૂપ થઈ પડત અને ઉપાધ્યાયની તે કાળની મહત્તા વીસરાઈ જાત. જ્યારે આજે એથી વિરુદ્ધ પ્રકારનું વર્તન જોવામાં આવે છે. હાઈસ્કૂલમાં મેટ્રીક થયેલ કે કેલેજને બારણે બી. એ. બનેલે આજનો વિવાથી પિતાના શિક્ષક કે પ્રોફેસરની ભૂલ સામે સરળ બનીને પ્રશ્ન પૂછવા કરતાં તેની ઠેકડી કરવામાં જ પોતાના વિનયનું પ્રદર્શન કરાવે છે. અને કોઈ વિષયમાં નિષ્ણાત થતાં, દુનિયામાં તે વિષય સંબંધી જ્ઞાન પિતાની બરાબર કાઇનું છે નહિ; એમ છડેચક જાહેર કરીને
