________________
મહાવીરને નડેલા ઉપસર્ગો
૧૬૧
સમતા વડી કે દ્વેષ –મહાવીર પિત મહાસાદ્ધ હતા. સંસાર , સાથે તેમને સ્વાર્થી સંબંધ વર્ષો થયા પૂરા થયે હતે. નિર્મમત્વ ભાવે તેઓ આ સંસારમાં કર્મો ખપાવવા વિહરતા હતા. તેમને કઇ અંગત સ્નેહી કે શત્રુ ન હતા. છતાં ઘમંડી અને દેશી સંગમ તેમને પજવવા તૈયાર થયો. મન ફાવે તે રીતે પજવ્યા. પરંતુ પરિણામે દેષ જીતી ન શકો. દ્વેષ કેને તે ? જેનાં હદયતલમાં એકાદ વિકારને બેસવા જેટલી પણ ખાલી જગા હોય તે દેવું તે જગા પચાવી લઇને સામેનાને જીતી શકે, જયારે શ્રી મહાવીરના અંતરમાં સઘળે આત્માનો ચંદન પ્રકાશ ઊભરાતો હતો, ત્યાં ફેંકાતાં વિશ્વનાં સઘળાં પાશવી બળો તે પ્રકાશમાં ઓગળી જઇને શન્યવત બનતાં હતાં. વીરના સાગરહવે દેવને દ્વેષ ઊર્મિરૂપે તરતે થય ને દેવ હાર્યા જેવો થઈ ગયો. સહન કરવામાં સાર સમાયો હેવાની જે વાતે પ્રચલિત છે, તેને મૂળભૂત હેતુ એજ છે કે, માનવી નિજનું ભલું કરી બીજાને તે માર્ગે વળવાની દૈવી પ્રેરણા પાઈ શકે. જેવા સાથે તેવા થવાથી વિશ્વનાં આધ્યાત્મિક જીવન ટૂંપાવા માંડે, અને દિનપ્રતિદિન વિગ્રહના ગુલાબી ધુમ્મસ ગોટા ઉરાડતાં થાય. તેમાંય સંસાર ત્યાગી મહાજનને માટે તો આત્મભાવમાં વર્તવામાં જ સર્વ હિત સમાયેલું છે. સંસારી ભલે શરીરભાવ ન છોડે, સાધુને આત્મામાં રમવામાં જ, તેનું અને વિશ્વનું સમગ્ર હિત છુપાયેલું છે.
જી
.
