________________
મહામુનિ શ્રી મહાવીર
૯૭
શત્રને જીતવામાં અન્યની સહાય માગતા જ નથી, તેઓ કેવળ પોતાના વીરબલ, પરાક્રમ અને પુરુષાર્થથી આત્માનું અને તે અજવાળું પામે છે.” શક્રેન્ક લિ વીરને સ્તવીને અંતધ્યન થઈ ગયાં ને ઉપસર્ગેના પ્રસંગે સહાય અર્થે, બાળપણથી બંતરનિક્રાયમાં ઉપર થયેલા પ્રભુની માસીના પુત્ર સિદ્ધાર્થવ્યંતરને આજ્ઞા કરી. આજ્ઞા કરવામાં શક્રેન્દ્રની પ્રભુ પ્રત્યેની ભક્તિ જ હતી. પરંતુ શ્રી મહાવીરને હજી અનત કર્મો ખપાવવાના બાકી હતાં, અને તે સિવાય તેમને માર્ગ સ્વચ્છ થાય તેમ નહતો એટલે ઉપસના પ્રસંગે સિદ્ધાર્થ વ્યંતર પોતે પણ સર્વ પ્રકારે સહાય નહિ થાય તે આપણે આગળ જતાં વાંચીશું.
શ્રી મહાવીરે પ્રતિપળે “કરેમિ સામાઈય'ના પાઠનું રટણ કરવા . લાગ્યા. ચોર્યાશી લાખ જીવનિના સર્વ જીવોને પોતાની સમાન ગણવા લાગ્યા. કાયાના ભાવને છોડી આત્મામાં રમવા લાગ્યા. રાગદ્વેષ રહિત સર્વેમાં સમભાવ રાખતા શીખવાની કઈ કળા હોય તો તે સામારૂ મૂ–સામાયિક છે. સામાયિક આઠ રીતે થઈ શકે.
(૧) સમભાવ સામાયિક-સર્વે જ ઉપર સમતા ભાવ રાખવા રૂપ
(૨) સમયિક સામાયિક-સર્વ જીવ ઉપર સંપૂર્ણ દયાભાવ રાખવા રૂપ.
(૩) સમવાદ સામાયિક-રાગદ્વેષને છોડીને યથાર્થ વચનબેલવા રૂપ. (૪) સમાસ સામાયિક-થોડા અક્ષરમાં તત્ત્વજ્ઞાન રૂપ.
(૫) સંક્ષેપ સામાયિક-થોડા જ અક્ષરમાં કર્મનાશની વિચારણ રૂપ.
(૬) પરિસા સામાયિક-તત્વનું જાણપણું થવા રૂપ. (૭) અનવદ્ય સામાયિક–પાપ વગરની પ્રવૃત્તિ કરવા રૂપ, (૮) પ્રત્યાખ્યાન સામાયિક-નિષેધ કરેલી વસ્તુના ત્યાગ રૂપ.
૭
