________________
૧૪
વિશ્વોહારક શ્રી મહાવીર
મળે, વિજ્ઞાન ફૂલને ચૂંથવાનુ પસંદ કરે, જ્યારે આત્મામાં રમતે આદમી તેના દિવ્ય ત્યાગના દાખલા લે, પાંખડીએ પાંખડીએ તરતા સુમ ંજુલ કાવ્યત્વની મઝા માણે. ઉછળતા ઘેાડાપૂરને ખાળવા વિજ્ઞાન બંધ ને પુસ્તાઓ બાંધીને નિરાંત અનુભવે, આત્મપ્રેમી સુજન તે પ્રસંગે જળદેવના વ્યાપક સ્વરૂપમાં લીન બની તે આફતને ટાળવા મળે. વિજ્ઞાનની દિશામાં ઝૂકતું માનસ અધ્યાત્મનાં અમૃત સરમાં ખીલેલાં દિવ્ય તેજોમય કમળાની અવગણના કરવા ઉપરાંત નિજના અકલ્યાણુના કાદવ-સરમાં કૂદાકૂદ કરીને થાકે છે. વિજ્ઞાનનું તમામ પ્રકારનું બળ આલાક પૂરતુ જ સંભવે છે, ઉપરાંતમાં તે બળની પ્રાપ્તિ સારૂં જેટલી જહુમતે આજના વિજ્ઞાનવીરા ઉઠાવે છે, તેટલી મહેનત આત્માનાં અમર-મંદિરના પ્રવેશમાં નથી જ ઉડાવવી પડતી.
વિજ્ઞાનનાં વિવિધ પાશવી બળેએ શ્રી મહાવીરને આત્માસને વિચલિત કરવાના જાજ પ્રયાસે નથી કર્યાં, પરન્તુ અલક્ષ્યને લક્ષમાં સ્થાપીને આગેકદમ ભરનાર સત્ત્વાલી પુરુષને વિજ્ઞાનના ભયંકરમાં ભયંકર બળતા બનેલા હથિયારની પણ પરવા હોતી થી. અણુએ મ્ભની આજની શોધે આખી યે દુનિયાને આશ્રય'ના સાગરમાં ધકેલી દીધી છે. અણુોમ્બના નામે ભલભલા વિચારકા કમ્પાને માંમાં આંગળી ઘાલે છે. જ્યારે આત્માના નિર્માંળ પ્રદેશની આસપાસ તરતા તેજ શુકલ અણુએને આત્મપ્રેમી માનવી મનફાવે તે રીતે ઉપયોગ આદરી શકે છે.
વિજ્ઞાનના વિકાસ કરતા આત્મવિકાસની રીત સરળ તે સુગંધમય છે. વિજ્ઞાન વેરઝેરને પરિણામે વિકસે છે. આત્માની જ્યાતિ સ્નેહ ને શાન્તિના સાત્ત્વિક પુષ્પાની પરાગ જેવી છે. માટે જ મહામાનવા આત્માને અનુસરવાનું કહે છે. અને તેમ કરવાથી વિજ્ઞાનનો ઉપહાસ થાય છે તેવું પણ કંઇ નથી. વિજ્ઞાનથી વસ્તુના રંગઢ ંગના અભ્યાસ થતા હશે, પરન્તુ તેના વિશ્વ પ્રત્યેના અજબ સ્નેહની પ્યાલીનો મધુર રસ પીવ: માટે આત્માની દિવ્યેન્દ્રિયોને જ કામે લગાડવી પડે છે.
